Washington (Caasimada Online) – Tirada dalalka rumeysan inay aqoonsadeen hoggaamiyaha maamula hawlgallada caalamiga ah ee kooxda argagixisada ah ee Dowladda Islaamka (Daacish) ayaa sii kordhaysa.
Warbixin ay toddobaadkan soo saartay Kooxda Kormeerka Cunaqabateynta ee Qaramada Midoobay, oo ku saleysan xog sirdoon laga helay dalalka xubnaha ka ah Qaramada Midoobay, ayaa sheegtay in ay jirto “hubanti sii kordhaysa” oo muujinaysa in hoggaamiyaha Daacish uu yahay Cabdulqaadir Muumin, oo sidoo kale madax ka ah laanta kooxda ee Soomaaliya.
Doorka Muumin ee hawlaha caalamiga ah ee Daacish marnaba shaki lama galin. Warbixinnadii hore ee sirdoonka Qaramada Midoobay ayaa tilmaamay in loo dallacsiiyay hoggaanka Waaxda Guud ee Gobollada ee Dowladda Islaamka, taas oo u oggolaanaysa inuu xukumo laamaha kooxda ee Afrika.
Dhammaadkii sanadkii hore, saraakiil ka tirsan Taliska Ciidamada Mareykanka ee Afrika (AFRICOM) ayaa VOA u sheegay inay aaminsan yihiin warbixinnada sheegaya in Muumin yahay amiirka kooxda.
Qiimeyntaas ayaa u muuqata mid sii xoogeysanaysa, iyadoo dalal badan oo xubno ka ah Qaramada Midoobay ay isku raaceen in Daacish ay la jaanqaadeyso xaaladaha dhabta ah ee ka jira Ciraaq iyo Suuriya, taas oo ka dhigaysa inay muhiim tahay in ay saraakiisheeda muhiimka ah u rarato gobollo kale.
“Tani waxay muujin kartaa istiraatiijiyad si ula kac ah loogu beddelayo qaab hawlgal oo aad u baahsan, kuna fidsan meel ka fog goobaha dagaalka asalka ah,” ayaa lagu yiri warbixinta.
Hase yeeshee, dhammaan dalalkii xogta bixiyay kama aysan midaysnayn arrintan.
Qaarkood wali ma rumeysna in Daacish, ay si sahlan uga tagi doonto dhulkeeda asalka ah ee Ciraaq iyo Suuriya. Kuwo kale ayaa shaki geliyay in Daacish oggolaan doonto in hoggaan u noqdo qof aan la xaqiijin karin inuu ka soo jeedo faracii Nebi Muxamed NNKH, shuruud mar hore lagu dabaqi jiray hoggaamiyayaasheeda hore.
Si kastaba ha ahaatee, badbaadadu waxay noqon kartaa arrinka ugu muhiimsan.
Tan iyo dilkii hoggaamiyihii Daacish Abu Bakr al-Baghdadi sanadkii 2019 iyo beddelkiisii sanadkii 2022, kooxda waxay isku dayday inay qariso aqoonsiga hoggaamiyayaasheeda, iyadoo yareynaysa muuqaaladooda dadweynaha.
Kooxdu waxay si shaacsan ugu tilmaantay hoggaamiyahooda hadda magaciisa dagaalka, Abu Hafs al-Hashimi al-Qurashi, taas oo muujinaysa inuu buuxinayo shuruudda asal-raaca qoyska Nabiga NNKH.
“Waxaa laga yaabaa inay hadda la qabsadeen xaqiiqada ah in amiirka, ama khaliifka, uusan marna la arki doonin ama la maqli doonin,” ayuu yiri Edmund Fitton-Brown, oo hore uga tirsanaa Qaramada Midoobay kana tirsan Mashruuca Ka-hortagga Xagjirnimada.
“Waxaa laga yaabaa inay yiraahdeen Abu Hafs al-Hashimi al-Qurashi waa magaca aan u bixinay khaliifka,” ayuu Fitton-Brown u sheegay VOA. “Cidina waligeed ma ogaan doonto inuu Soomaali yahay. Cidna waligeed ma maqali doonto lahjaddiisa Afrikaanka ah. Cidna waligeed ma arki doonto qof Afrikaan ah.”
Durba, Abu Hafs wuxuu ka badbaaday hogaamiyihiisii hore oo la dilay lix bilood kadib markii uu xilka la wareegay.
Haddii Abu Hafs uu yahay Muumin, wuxuu sidoo kale ka badbaaday weerar cirka ah oo Mareykanku la beegsaday bishii May 2024.
Warbixinta Qaramada Midoobay ee toddobaadkan ayaa sheegtay in tan iyo weerarkaas, Muumin uu qaaday tallaabooyin lagu yareynayo in kooxda lagu soo jeediyo indhaha dibadda.
Warbixintu waxay sidoo kale Muumin xaruntiisa hawlgalka ku qeexday Buur Dhexaad, oo ah godad iyo dhismayaal difaac ah oo ku yaalla buuraleyda Cal Miskaad ee Golis, kuwaas oo la rumeysan yahay inay ka hortagaan duqeymaha cirka ee Reer Galbeedka.
Si kastaba ha ahaatee, arrintaas waxaa la tijaabinayaa iyadoo duqeymo cusub oo Mareykanku fuliyay bishan gudaheeda ay la beegsadeen isla deegaankaas.
Saraakiisha Mareykanka ayaa sheegay in weerarradaas lagu dilay Ahmed Maeleninine, oo ahaa hoggaamiye sare oo ka tirsanaa hawlgallada dibadda, iyo 13 dagaalyahan oo kale.
Daacish-Soomaaliya
Warbixinta Qaramada Midoobay ayaa digtay in Daacish-Soomaaliya, oo uu hoggaamiyo Muumin, ay sii xoojisay saameynteeda iyo dhaqaalaha ay hesho.
Sirdoonka dalalka xubnaha ka ah Qaramada Midoobay ayaa muujiyay in Daacish-Soomaaliya ay ballaarisay dhaq-dhaqaaqyada baadda ay ka qaado deegaanada ay maamusho, taas oo ay lacagta ka heshay ku maalgelisay horumarinta awooddeeda milatari, oo ay ku jirto diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee loogu talagalay basaaska iyo weerarada is-qarxinta.
Laakiin kooxda, oo horay ugu kortay dagaalyahanno ajnabi ah, hadda waxay la kulmeysaa hoos u dhac.
Warbixintu waxay sheegtay in Daacish-Soomaaliya ay la kulantay koror ka dhacay dhinaca baxsiga xubnaha, taas oo sabab looga dhigay “dhibaatooyin la xiriira isku-darka dagaalyahanada ku saleysan qabiilka, caqabado dhaqan-dhaqaale, iyo xaalado adag.”
Dadaallada lagu joojinayo dagaalyahannada ajnabiga ah kahor inta aysan gaarin Soomaaliya ayaa sidoo kale saameyn yeeshay.
Suuriya iyo Ciraaq
Xubno muhiim ah oo ka tirsan hoggaanka Daacish ayaa laga yaabaa inay gabaad ka raadsanayaan Soomaaliya, balse lama hayo wax caddeynaya in kooxda ay ka quusatay damaceeda ah in ay dib u qabsato dhul ka tirsan Suuriya iyo Ciraaq.
Warbixinta Qaramada Midoobay ayaa sheegtay in Daacish ay weli ku leedahay inta u dhexeysa 1,500 ilaa 3,000 dagaalyahan labadaas dal, kuwaas oo intooda badan ka howlgala Suuriya.
Waxaa sidoo kale jirta saadaal muujinaysa in kooxda ay ka faa’iidaysatay dhicitaankii Madaxweyne Bashar al-Assad ee Suuriya bishii December ee la soo dhaafay.
Sirdoonka qaar ka mid ah dalalka xubnaha ka ah Qaramada Midoobay ayaa sheegay in dagaalyahanno ka tirsan Daacish ay dhaqaaq sameeyeen xilli kooxda ugu weyn Islaamiyiinta Suuriya ee Hayat Tahrir al-Sham (HTS), ay weerar ku qaadday xukuumadda Assad.
Mid ka mid ah xubnaha Daacish, ayay yiraahdeen, wuxuu si dhuumaaleysi ah ugu dhex milmay xeryaha barakacayaasha ee al-Hol ee waqooyiga Suuriya, halkaas oo uu ka saaray dagaalyahanno khibrad leh, isaga oo ku baddalay wiilal da’yar.
Isla dagaalyahankan ayaa la rumeysan yahay inuu dib u hawlgeliyay guuto Daacish ka tirsan oo ka howlgasha al-Hol, kuwaas oo lagu eedeeyay ururinta sirdoonka, tababarka dhalinyarada, qorista dagaalyahannada, iyo maamulka dhaqaale.
Sidoo kale, warbixinta ayaa ka digtay in Daacish ay fulisay weerarro sii casriyoobaya oo ka dhan ah ciidamada Dimoqraadiga Suuriya ee ay taageerto Mareykanka.
Daacish ee Ciraaq waxaa si weyn u wiiqay cadaadiska ka imaanaya laamaha amniga Ciraaq, oo ay ku jirto howlgalkii bishii Agoosto lagu dilay ku-xigeenkii hoggaamiyaha IS iyo 13 ka mid ah hoggaanka sare ee kooxda.
Si kastaba ha ahaatee, warbixinta Qaramada Midoobay ayaa sheegtay in Daacish ay weli “haysato awood ay ku sii shaqayso iyo inay beddesho saraakiisheeda dagaalka.”
Joogitaanka Afghanistan
Dalalka xubnaha ka ah Qaramada Midoobay waxay sii wadaan walaaca ay ka qabaan laanta Daacish ee Afghanistan, oo loo yaqaan IS-Khorasan ama ISIS-K.
Warbixintu waxay ISIS-K ku tilmaantay “halista ugu weyn” ee ka jirta Afghanistan, iyadoo xustay awoodda ay u leedahay inay gasho maamulka Taliban-ka, isla markaana ay ka faa’iidaysato dad cabanaya, sida beeraleyda xashiishadda iyo qowmiyadda Tajik, oo ka cawday xukunka Taliban-ka.
Sirdoonka Qaramada Midoobay ayaa qiimeeyay in Daacish ay leedahay 4,000 ilaa 6,000 dagaalyahan oo ku sugan Afghanistan, isla markaana ay kor u qaadaysay awooddeeda, iyadoo doonaysa inay dagaalyahanno cusub ka hesho Bartamaha Aasiya.
Si ay safarka u fududeeyaan, ISIS-K waxay sameysay waddooyin tahriib oo ay dagaalyahannada uga gasho Afghanistan iyada oo loo sii marayo Turkiga iyo Iiraan, sida lagu xusay warbixinta.
Warbixintu waxay sidoo kale xustay awoodda IS-Khorasan ay u leedahay inay gaarto Yurub oo ay halkaas ka qorto dhalinyaro.
“Kororka isku dayo la fashiliyay ayaa muujinaya sida ay kooxda uga go’an tahay una awooddo inay weerarro halis sare leh ka fuliso dhulka Yurub, si gaar ah bartilmaameedyada fudud iyo meelaha dadku isugu yimaadaan,” ayaa lagu yiri warbixinta.
