London (Caasimada Online) – Iyadoo uu hanjabaad u jeediyay dacwad-oogaha guud ee Maxkamadda Dambiyada Caalamiga ah (ICC), wasiirkii hore ee arrimaha dibadda ee Britain David Cameron ayaa ku biiray Madaxweynaha Ruushka Vladimir Putin, isaga oo noqday mid ka mid ah tiro kooban oo hoggaamiyeyaal caalami ah oo ku tuntay sumcadda ICC.
Haddaan si toos ah u dhigo, wasiirkii hore ee arrimaha dibadda (oo sidoo kale ra’iisul wasaare ahaan u soo shaqeeyay) waxaa si cad loogu qabtay inuu isku dayay inuu carqaladeeyo geeddi-socodka caddaaladda.
Ujeedada ka dambaysay falka foosha xun ee Cameron waxay ahayd inuu difaaco Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu iyo wasiirkiisii hore ee difaaca Yoav Gallant, kuwaasoo wajahayay eedeymo ku saabsan dambiyo dagaal.
Sida lagu sheegay qoraal kasoo baxay ICC, dambiyadan waxaa ka mid ahaa “gaajeynta shacabka oo loo adeegsaday xeelad dagaal, iyo dambiyada ka dhanka ah bini’aadannimada ee ay ka mid yihiin dil, takoor, iyo falal kale oo arxan-darro ah.”
Cameron ayaa u sheegay dacwad-oogaha guud ee ICC, Karim Khan, in soo saarista warqad lagu xirayo Netanyahu iyo Gallant ay noqonayso “sida in bam hydrogen ah la tuuro.”
Ixtiraam la’aanta Cameron ee sharciga iyo u nuglaanshihiisa cabsi-gelin iyo hanjabaad waa dhaqan la mid ah midka Putin, Netanyahu, iyo madaxweynaha Mareykanka Donald Trump.
Laakiin Britain waa dal ku faana inuu ixtiraamo sharciga. Waxaan sheeganaa in aan nahay qayb ka mid ah nidaamka anshaxa iyo qiyamka caalamiga ah. Waa in aan ka wanaagsanaanaa dhaqankan—aad uga wanaagsanaanaa.
Ma jiro cudurdaar la aqbali karo
Xaqiiqda ah in Cameron uu isticmaalay hanjabaad si uu u badbaadiyo sumcadda Netanyahu—oo lala xiriirinayo dambiyo dagaal—waxa ay Britain ka dhigeysaa mid ka mid ah dalalka xoogga adeegsada ee aan u hoggaansaneyn nidaamka sharciyadda.
Cameron waxa uu ceeb u soo jiiday naftiisa, xisbigiisa Conservative-ka, iyo in ka badan intaas, wuxuu ceeb u horseeday Britain.
Ma jiro cudurdaar la aqbali karo. Ma aha nin aan waayo aragnimo lahayn. Cameron wuxuu ahaa ra’iisul wasaaraha Britain muddo lix sano ah, waxaana dib loogu soo celiyay xilka wasiirka arrimaha dibadda xilli uu isku dayay inuu cabsi geliyo Karim Khan.
Ilaa hadda, wasaaradda arrimaha dibadda iyo xafiiska ra’iisul wasaaraha (Downing Street) wax jawaab ah kama aysan bixin warbixinta Middle East Eye ee ku saabsan dhaqanka ceebta leh ee Cameron. Wasaaradda arrimaha dibadduna way ka gaabsatay inay wax faallo ah ka bixiso codsi uga yimid Middle East Eye.
Aamusnaantaasi waa mid si weyn u hadleysa. Si looga fogaado in sumcadda Britain si joogto ah loo waxyeelleeyo, ra’iisul wasaare Keir Starmer wuxuu waajib ka saaran yahay inuu si cad uga hadlo arrintan, isagoo muujinaya in uu si qoto dheer uga xun yahay dhaqanka Cameron xilligii uu ahaa wasiirka arrimaha dibadda.
Sidoo kale, Starmer waa in uu mar kale muujiyo sida Britain uga go’an tahay inay taageerto ICC iyo qiyamka ay matasho. Faragelintani waa mid degdeg ah oo lagama maarmaan ah, maadaama cadaadiska la saaro ICC uu noqon karo fal dambiyeed ah oo lagu xadgudbayo sharciga gudaha ee Britain iyo kan caalamiga ah labadaba.
Axdiga Rome ee lagu aasaasay ICC maahan oo keliya mid ciqaaba kuwa galay dambiyada dagaal. Waxa uu sidoo kale dambi ka dhigaa kuwa isku daya inay hor istaagaan in dambiyadaasi maxkamad la saaro.
Qodobka khuseeya ee Axdiga Rome, Qodobka 70, waxa uu siinayaa maxkamadda awood ay ku xukunto qof kasta oo ku lug yeesha “carqaladeynta, cabsi-gelinta ama musuq-maasuq ku haya saraakiil ka tirsan maxkamadda si loogu qasbo ama loogu qanciyo in aysan u gudan waajibkooda, ama ay si qaldan u gutaan”.
Hanjabaadda Cameron ee ahayd “in la joojiyo maalgelinta maxkamadda iyo in Britain ay ka baxdo Axdiga Rome” waxay si toos ah ugu jirtaa awoodda maxkamadda ee la xiriirta qodobkaas.
Falal mas’uuliyad-darro ah
Waxaa sidoo kale dhici kara in ay jirto ciqaab sharciyeed oo gudaha ah. Qodobka 54 (1) ee Xeerka Maxkamadda Dambiyada Caalamiga ah ee 2001, wuxuu xusayaa: “Qof si ula kac ah u galaa fal kasta oo ku xusan qodobka 70.1 (dambiyada ka dhanka ah maamulka caddaaladda ee la xiriira ICC), waxa lagu qaadi karaa dacwad la mid ah dambiga la midka ah haddii uu ka dhacay maxkamad sare oo ku taal England iyo Wales.”
Sidaas darteed, Cameron hadda wuxuu ku jiraa xaalad halis ah. Qareen aan la hadlay, inkasta oo uusan si buuxda ula socon faahfaahinta arrinta, haddana wuxuu ii sheegay in uu aaminsan yahay in dacwad la furto ay tahay mid sharci ahaan adag oo la taaban karo.
Britain gudaheeda, xukunka ugu badan ee lagu ridi karo qof carqaladeeya geeddi-socodka caddaaladda waa xabsi daa’in, inkasta oo xukunka dhabta ah inta badan uu ka hooseeyo.
Haddii laga tago cawaaqibta fog ee ficilada mas’uuliyad-darrada ah ee Cameron, saameynta siyaasadeed ee degdegga ah ayaa aad u weyn.
Britain waa dal sheegta in uu sharciyadda ixtiraamo. Waxaannu sheeganaa in aan nahay xubin ka mid ah nidaamka caalamiga ah ee ku dhisan sharciyadda iyo qiyamka.
Waxa ay tahay guul u gaar ah Karim Khan—oo ah muwaadin British ah—oo aan ka laaban hanjabaadda Cameron. Laakiin waxa aan la iska indho tiri karin ayaa ah in wasiir arrimo dibadeed oo Britain ah uu isku dayay inuu faragelin ku sameeyo caddaaladda.
Cameron waa inuu jebiyo aamusnaanta oo uu is sharxo. Dhanka kale, Starmer wuxuu ku fiicnaan lahaa inuu si degdeg ah u amro baaritaan rasmi ah oo lagu ogaanayo xaqiiqda ku saabsan eedeynta ah in Cameron uu cabsi-gelin ku sameeyay dacwad-oogaha guud ee ICC.
Peter Oborne waa suxufi iyo qoraa u dhashay Britain. Wuxuu ku guuleystay abaalmarinta qoraallada faallooyinka iyo blog-ga ugu wanaagsan ee Drum Online Media Awards sannadihii 2022 iyo 2017, waxaana sidoo kale loo magacaabay Freelancer-ka Sannadka sannadkii 2016, taasoo lagu abaalmariyay maqaaladii uu u qoray Middle East Eye. Sannadkii 2013, waxaa loo magacaabay Qoraa Faallooyinka Sannadka ee abaalmarinta British Press Awards. Oborne wuxuu xilka isaga casilay isagoo ahaa tifaftiraha siyaasadda ee The Daily Telegraph sannadkii 2015.
Buuggiisa ugu dambeeyay, The Fate of Abraham: Why the West is Wrong about Islam, waxaa la daabacay bishii May ee ay daabacday shirkadda Simon & Schuster. Buugaagtiisii hore waxaa ka mid ah: The Triumph of the Political Class, The Rise of Political Lying,
Why the West is Wrong about Nuclear Iran, iyo The Assault on Truth: Boris Johnson, Donald Trump and the Emergence of a New Moral Barbarism.