Doha (Caasimada Online) – Madaxweynihii hore ee Soomaaliya, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, ayaa maalintii Isniinta si kulul u cambaareeyay weerarkii gantaaleedka ahaa ee Iran ay ku qaadday dalka Qatar, isagoo ku tilmaamay tallaabadaas mid liddi ku ah sharciga caalamiga ah oo horseedi karta xiisad hor leh oo halis ah oo ka curata gobolka oo markii horeba xaaladdiisu cakirnayd.
“Waxaan si adag u cambaareynayaa gardarrada Iran ee ka dhanka ah dalka aan walaalaha nahay ee Qatar. In gantaallo lagu weeraro dal nabdoon waa xadgudub bareer ah oo ka dhan ah sharciga caalamiga ah, waxayna sii hurin kartaa xiisadaha taagan ee gobolka iyo caalamkaba. Waa in Iran ay ka waantowdaa falalkan sharci-darrada ah,” ayuu Farmaajo ku yiri bayaan uu soo saaray.
Cambaareyntan ayaa daba socota warar sheegaya in Iran ay gantaallo ballistic ah ku beegsatay Saldhigga Cirka ee Al-Udeid ee dalka Qatar, kaasoo udub-dhexaad u ah hawlgallada milatari ee Mareykanka ee Bariga Dhexe.
Weerarkan ayaa qayb ka ahaa jawaabta ay Iran ka bixinaysay duqeymo uu dhowaan Mareykanku ku beegsaday goobaheeda nukliyeerka. Saraakiisha Qatar iyo kuwa Mareykanka ayaa xaqiijiyay in dhammaan gantaalladii la soo riday laga hortagay, aysanna jirin wax khasaare nafeed ama mid hantiyeed ah oo ka dhashay.
Cambaareynta Farmaajo ayaa leh miisaan gaar ah marka la eego xiriirka sokeeye ee uu la leeyahay dowladda Qatar. Tan iyo markii uu xafiiska ka degay sannadkii 2022-kii, wuxuu deggenaa magaalada Dooxa, halkaas oo ay sidoo kale ku nool yihiin xubno muhiim ah oo ka tirsanaa dadka sida weyn ugu dhow.
Xilligii uu madaxweynaha ahaa (2017–2022), Qatar waxay safka hore kaga jirtay saaxiibbada ugu muhiimsan ee Soomaaliya, iyadoo ka taageertay dhinacyada dhaqaalaha, maalgashiga kaabayaasha, iyo qalabka milatariga, xilli ay Muqdisho wajahaysay duruufo adag oo dhinaca amniga iyo siyaasadda ah.
Dowladdiisii waxay si joogto ah ula safnayd Dooxa, iyadoo iska caabisay cadaadisyo uga imaanayay wadamada Khaliijka ee xafiiltanku ka dhexeeyey, gaar ahaan xilligii xiisaddii diblomaasiyadeed ee 2017. Isbahaysiga Farmaajo ee Qatar wuxuu noqday tiir-dhexaadkii siyaasaddiisa arrimaha dibadda, taasoo ka dhigaysa cambaareyntan mid aan ahayn oo kaliya bayaan diblomaasiyadeed, balse sidoo kale ah mid ku qotonta dareen shakhsi ah.
Mas’uuliyiinta Qatar ayaa xaqiijiyey inuusan jirin wax khasaare ah, iyagoo xusay in hab-difaaca cirku uu si guul leh u fashiliyey. Militariga Mareykanka ayaa isna dhankiisa sheegay in dhammaan ciidamadooda ku sugan saldhigga ay badqabaan.
Hawlgalkan oo ay Iran ugu magac dartay “Ku Dhawaaqista Guusha,” ayaa warbaahinta dowladda Iran waxay ku tilmaantay mid jawaab u ah “gardarro lagu soo qaaday madax-bannaanideeda.” Inkastoo la sheegay in Iran ay horay uga digtay dowladaha gobolka, haddana weerarku wuxuu dhaliyay walaac ballaaran oo ka dhex curtay caasimadaha dalalka Khaliijka.
Saldhigga Cirka ee Al-Udeid, oo ku yaal koofur-galbeed ee Dooxa, waa xarun istiraatiiji ah oo ay ku sugan yihiin in ka badan 10,000 oo askari oo Mareykan ah iyo kuwa isbahaysiga, wuxuuna saldhig u yahay xarunta hore ee Taliska Dhexe ee Ciidanka Mareykanka (CENTCOM). Saldhiggan waxaa lagu dhisay heshiis iskaashi dhinaca difaaca ah oo la kala saxiixday sannadkii 1996-kii.