Muqdisho (Caasimada Online) – Hoggaamiyeyaasha mucaaradka Soomaaliya ayaa Arbacadii la kulmay dib u dhac siyaasadeed oo weyn kaddib markii ay maleeshiyaad si xooggan u hubeysan ku weerareen saldhig booliis oo ku yaalla Muqdisho, tallaabadaas oo si degdeg ah isu beddeshay israsaasayn, laguna eedeeyay inay muujiyeen masuuliyad-darro.

Weerarkan oo lagu qaaday saldhigga booliiska degmada Warta Nabadda ayaa yimid saacado uun kaddib markii ay mas’uuliyiintu xireen askar lagu eedeeyay inay jirdil u geysteen nin da’ ah — dhacdo kicisay caro qaran oo ballaaran.

Wixii noqon lahaa fursad lagu iftiimiyo gabood-fallada booliiska ayaa taa beddelkeeda isu rogtay iska hor-imaad, kaasoo falanqeeyayaashu ay sheegeen inuu mucaaradka ka dhigay mid tabar daran oo waji gabax la kulmay.

Caro shacab illaa isku dhac 

Maalintu waxay ku billaabatay caro xooggan kaddib markii baraha bulshada lagu baahiyay muuqaal muujinayay ciidammo ka tirsan kuwa ammaanka oo si arxan-darro ah u jirdilaya Sheekh Axmed Siicow, oo ah nin waayeel ah oo deggen xaafadda Siinaay ee magaalada Muqdisho. Muuqaalladaasi waxay kiciyeen caro ballaaran oo ka dhalatay guud ahaan caasimadda.

Tallaabo dhif iyo naadir ah oo si degdeg ah loola xisaabtamay, ayuu taliyaha booliiska gobolka Banaadir, Macallin Mahdi, ku shaaciyay in la xiray shan askari oo looga shakisan yahay inay falkaas ku lug lahaayeen.

Shir jaraa’id oo uu ku qabtay gudaha saldhigga Warta Nabadda, ayuu Macallin Mahdi raggaas ku soo bandhigay kamaradaha hortooda, wuxuuna si toos ah raalligelin uga siiyay dhibbanaha. Wuxuu ballanqaaday, “Ma aqbali doonno tacaddiyada noocan oo kale ah.”

Laakiin sheekadu halkaas kuma aysan dhammaan. Galinkii dambe ee maalintaas, hoggaamiyeyaal ka tirsan mucaaradka ayaa gaaray saldhigga iyagoo ay la socdaan kolonyo ilaalo ah oo si weyn u hubeysan. Sida uu booliisku sheegay, waxay isku dayeen inay xoog ku galaan gudaha, taasoo keentay isku dhacyo dhexmaray iyaga iyo ciidamadii dowladda ee waardiyeynayay maxaabiista.

Goobjoogeyaal ayaa ka sheekeeyay xaalad fowdo ah, iyadoo rasaas laga maqlayay bartamaha magaalada. Waxaa la soo sheegay khasaare isugu jira dhimasho iyo dhaawac, waxaana burbur gaaray gawaarida booliiska.

Macallin Mahdi wuxuu mucaaradka ku eedeeyay inay isku dayayaan “inay qalalaase ka abuuraan Muqdisho,” wuxuuna ka digay in aan la aqbali doonin falalka noocan oo kale ah.

Wasiirka Gaashaandhigga, Axmed Fiqi, ayaa isna ka sii daray, isagoo ku boorriyay xeer-ilaalinta inay dacwad ku soo oogaan hoggaamiyeyaashaas, wuxuuna weerarkooda ku tilmaamay “xeelado argagixiso.”

Khalad siyaasadeed qiimo culus

Falanqeeyayaasha ayaa sheegaya in mucaaradku ay si weyn isugu khaldeeen xisaabta. Iyadoo askartii falka geysatay ay mar hore xirnaayeen, socodkooda hubeysan ee ay saldhigga ku tageen wuxuu u ekaaday mid aan ahayn difaac caddaaladeed, balse u muuqday isku day ay ku afduubanayaan geeddi-socodka sharciga.

“Mar kasta oo aad saldhig booliis tagto adigoo wata kolonyo hubeysan, adiga ayaa qaladka iska leh, iyadoo aan loo eegin ciddii rasaasta billowday,” ayuu yiri Xuseen Cabdiraxmaan, oo ah falanqeeye fadhigiisu yahay Muqdisho.

Mucaaradku waxay rajeynayeen inay ka faa’iideystaan carada shacabka ee ka dhalatay tacaddiyada booliiska. Taa beddelkeeda, ficilladoodu waxay hoos geliyeen xariggii askarta, waxayna dareenkii oo dhan u soo jeediyeen dhankooda. Wixii noqon lahaa fursad ay ku dalbadaan isbeddel waxay ku dhammaatay dhaawac ay iyagu is-geysteen.

“Waxay doonayeen inay u ekaadaan geesiyaal caddaaladda u dagaallamaya,” ayuu yiri suxufi maxalli ah. “Laakiin waxay ku dambeeyeen inay u muuqdaan rag qoryo wata oo aan qorshe lahayn.”

Dharbaaxo ay iyagu isku dhufteen

Saraakiisha dowladda ayaa ballanqaaday inay caddaaladda horgeyn doonaan askartii jirdishay Sheekh Axmed iyo sidoo kale hoggaamiyeyaasha mucaaradka ee maleeshiyaadka keenay saldhigga Warta Nabadda.

Wasaaradda Warfaafinta ayaa dhacdada ku cambaaraysay isku day awood maroorsi, waxayna ka digtay in siyaasiyiinta u dhaqma sida hoggaamiye-kooxeedyada lala tiigsan doono sharciga.

Dhinaca mucaaradka, cawaaqib-xumada ka dhalatay arrintan ayaa durba iska cad. Intii ay heli lahaayeen taageero shacab, waxay hadda wajahayaan jees-jees iyo halis sharci. Iyadoo doorashooyinku soo dhow yihiin, waxaa wiiqmay sumcaddoodii, taasoo shaki gelinaysa inay isu soo bandhigi karaan beddel mas’uuliyad leh oo ka duwan dowladda.

Wixii ka dhacay Warta Nabadda waxaa loogu talagalay in lagu muujiyo awood. Taa beddelkeeda, waxay soo bandhigtay daciifnimo. Waxay ka fogyihiin inay helaan taageerada shacabka; mucaaradku waxay saldhigga uga tageen iyagoo qiimo-beelay, ceebaysan, oo kashifmay.