Riyadh (Caasimada Online) – Sacuudi Carabiya ayaa Talaadadii cambaaraysay waxa ay ugu yeertay “gardarrada joogtada ah ee Israa’iil ku hayso Suuriya,” iyadoo ku tilmaamtay “xadgudub cad oo ka dhan ah sharciga caalamiga ah,” sida ay ku warrantay warbaahinta Anadolu.
Bayaan ka soo baxay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Sacuudiga, ayaa lagu sheegay in Riyadh ay si dhow ula socotay horumarka ka socda Suuriya, isla markaana ay muujisay taageerada ay u hayso dadaallada ay wado dowladda Suuriya ee ku aaddan soo celinta xasiloonida iyo ilaalinta midnimada qaranka.
Bayaanka ayaa lagu yiri: “Sacuudi Carabiya waxay muujinaysaa ku qanacsanaanteeda tallaabooyinka ay qaaday dowladda Suuriya si loo gaaro amni iyo xasilooni, loo ilaaliyo nabadda rayidka ah, loona soo celiyo madax-banaanida dhammaan dhulka Suuriya, si loo ilaaliyo midnimada Suuriya isla markaana loo gaaro rabitaanka shacabka Suuriya.”
Wasaaraddu waxay si adag u cambaaraysay “duqeymaha cirka ah ee joogtada ah ee Israa’iil ka geysanayso Suuriya,” iyadoo ku tilmaantay “xadgudub cad oo ka dhan ah sharciga caalamiga ah iyo heshiiskii kala bixitaanka ee 1974-kii” ee u dhexeeyay Suuriya iyo Israa’iil.
Waxay dib u cusboonaysiisay baaqeeda ku aaddan in beesha caalamku ay garab istaagto Suuriya, isla markaana ay qaadato mowqif adag oo ka dhan ah weerarrada Israa’iil ee sii kordhaya.
Diyaaradaha dagaalka ee Israa’iil ayaa Talaadadii duqeymo badan ka geystay gobollada Suwayda ee koonfurta Suuriya iyo Daraa oo ku yaalla koonfur galbeed ee dalkaasi. Weeraradan ayaa yimid xilli Wasiirka Difaaca Suuriya, Murhaf Abu Qasra, uu ku dhawaaqay xabbad-joojin buuxda oo ka dhacday Suwayda ka dib wadahadallo uu la yeeshay hoggaamiyeyaasha bulshada deegaanka.
Isniintii, in ka badan 30 qof ayaa lagu dilay, ku dhowaad 100 kalena waa ay ku dhaawacmeen shaqaaqooyin u dhexeeyay dagaalyahanno ka tirsan qabaa’ilka reer miyiga ah iyo maleeshiyooyin Druze ah oo ka dhacay Suwayda.
Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu iyo Wasiirka Difaaca Israel Katz ayaa sheegay inay amar ku bixiyeen in ciidamada Israa’iil ay duqeeyaan “ciidamada dowladda” iyo hub la keenay gobolka Sweida si loogu adeegsado qowmiyadda Druze.
Bayaan ay soo saareen, waxay ku sheegeen in ciidamada dowladda Suuriya la geeyay Sweida ay ku xadgudbeen siyaasadda “aagga aan hubaysnayn” ee dhigayay in Dimishiq ka digtoonaato in ciidamo iyo hub halis ku ah Israa’iil la geeyo koonfurta Suuriya.
Hogaamiyeyaasha Israa’iil waxay intaa ku dareen: “Israa’iil waxaa ka go’an ka hortagga waxyeellada loo geysto qowmiyadda Druze-ka Suuriya, sababtoo ah xiriirka walaaltinimo ee qoto dheer ee aan la leenahay muwaadiniinteena Druze ee Israa’iil. Waxaan u dhaqmeynaa si aan uga hortagno in dowladda Suuriya ay waxyeello u geysato, iyo inaan xaqiijino in aagga xuduudda naga kala qaybisa Suuriya uusan hub lahayn.”
Kor u kaca rabshadaha ka jira Suuriya wuxuu hoosta ka xariiqayaa caqabadaha horyaalla madaxweynaha ku-meelgaarka ah Ahmed al-Sharca, kaasoo ku dhibtooday sidii uu gacanta ugu dhigi lahaa aagga u dhow xuduudda Israa’iil tan iyo markii uu afgembiyey Bashar al-Assad bishii Disembar.
In kasta oo Al-Sharca uu dhiirigelin ka helayay xiriirka si xawli ah u soo hagaagaya ee uu la lahaa maamulka Madaxweynaha Maraykanka Donald Trump, haddana rabshaduhu waxay muujiyeen xiisado qabaa’il iyo kalsooni darro weli ka jirta qowmiyadaha laga tirada badan yahay ee ku wajahan dowladdiisa ay Islaamiyiintu hoggaamiyaan. Kalsooni darradan waxaa sii xoojiyay dilalkii ballaarnaa ee loo geystay qowmiyadda Alawite bishii Maarso.
Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Suuriya ayaa sheegtay inay si buuxda mas’uuliyadda weerarka iyo cawaaqibkiisa dusha ka saarayso Israa’iil, iyadoo ballan qaadday inay ilaalin doonto dhammaan muwaadiniinta, oo ay ku jiraan Druze. Waxay intaa ku dartay in weerarradaasi ay ku dileen tiro ka mid ah ciidamada Suuriya iyo dad rayid ah, iyada oo aan bixin tirada rasmiga ah.
Madaxtooyada Suuriya ayaa sheegtay in dalku uu tallaabo sharci ah ka qaadi doono “qof kasta oo la xaqiijiyo inuu galay xadgudubyo, iyada oo aan loo eegin darajadiisa ama jagooyinkiisa.”
Dhinaca kale, danjiraha gaarka ah ee Maraykanka u qaabilsan Suuriya, Tom Barrack, ayaa sheegay in Maraykanku uu la xiriiray dhinacyada oo dhan “si loo gaaro degenaansho iyo isku-dhafan.”
Warbaahinta Axios ayaa ku warrantay, iyadoo soo xiganaysa sarkaal Maraykan ah, in maamulka Trump uu ka codsaday Israa’iil inay joojiso duqeymaha ay ku hayso ciidamada militeriga Suuriya. Israa’iil ayaa sheegtay inay joojin doonto weerarrada Talaadada fiidnimadeeda, sida uu sheegay sarkaalku.