Qaahira (Caasimada Online) – Waxaa la filayaa in Masar ay hoggaamiso ciidamada caalamiga ah ee xasilinta ee la gaynayo Marinka Gaza, sida uu wargeyska The Guardian Sabtidii ka soo xigtay diblomaasiyiin arrintan la socday.
Arrintan ayaa ku soo beegmaysa iyadoo mooshin ay taageerayaan dalalka Yurub iyo Mareykanka oo horyaalla Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay uu u gogol-xaarayo in ciidanka caalamiga ah laga dhigo mid awood ku filan u leh xakameynta amniga Gaza.
Waxaa la filayaa in Turkey, Indonesia, iyo Azerbaijan, oo ay weheliso Masar, ay noqdaan dalalka ugu badan ee ciidamo ku biiriya gudaha Marinka Gaza. Sidoo kale, Qaahira ayaa lagala tashanayaa in hawlgalku noqdo mid ay si buuxda u hoggaamiso Qaramada Midoobay.
Lama filayo in ciidamo ka socda Yurub iyo Mareykanka ay ku lug yeeshaan hawlgalka dhulka. Si kastaba ha ahaatee, UK ayaa la-taliyeyaal u dirtay xarunta la-talinta Mareykanka ee ku taalla koonfurta Israel.
Wargeyska The Guardian wuxuu kaloo sheegay in qorshaha Mareykanka ee dhulkaas Falastiiniyiinta uu la mid noqon doono kii ciidamada nabad-ilaalinta ee Haiti. Mareykanka ayaa la soo warinayaa inuu doonayo taageero Qaramada Midoobay balse aan la adeegsan ciidan hubeysan oo buuxa oo QM ka socda.
UK waxay ku ololaynaysaa in natiijada kama dambaysta ahi ay noqoto dawlad Falastiini ah, taasoo ay qasab tahay inay ugu dambayn koobto Bariga Qudus iyo Daanta Galbeed, ayna u dhaqanto sidii hal maamul oo mideysan.
Wargeyska The Guardian wuxuu intaa ku daray in UK ay tababaraysay ciidan booliis oo Falastiini ah, laakiin wuxuu xusay in qorshahan la soo jeediyay uu dhigayo in ciidanka caalamiga ahi ay la wareegi doonaan mas’uuliyadda sugidda amniga Gaza.
Haddii ciidanka caalamka uu taageerayo uu noqdo mid waxtar leh, ciidanka Israel ayaa sii fogaan doona ka bixitaankiisa Gaza, balse wuxuu sii haysan doonaa aag ka caaggan (buffer zone) si uu u ilaaliyo xudduudiisa koonfureed.
Dhinaca kale, Wakaaladda wararka ee Reuters ayaa ku warrantay in Turkiye ay gacan ka gaysatay dejinta hababka kormeerka xabbad-joojinta ayna ku biirtay “Guddiga Hawl-fulinta ee Gaza (Gaza Task Force)” oo kormeeraya is-dhaafsiga maxaabiista iyo soo saarista meydadka.
Wargeyska Haaretz wuxuu sheegay in Xamas ay ka codsatay Turkiye inay u noqoto “dammaanad-qaade lagu aamini karo” sii-deynta iyo gargaarka, halka The Jerusalem Post uu ku dooday in Ankara ay rajeyneyso inay kaga faa’iideysato doorkeeda Gaza si ay u ballaariso saameynteeda Ciraaq iyo Suuriya. Warbaahinta Al-Monitor ayaa ku tilmaantay hab-dhaqan aan muuqan oo loogu talagalay in looga fogaado isku dhac lala galo Washington ama Cairo.
Diblomaasiyiin British ah ayaa u sheegay wargeyska The Guardian in arrinta ugu adag ee ilaa hadda hortaagan ay tahay in Xamaas lagu qasbo hub-ka-dhigis. UK ayaa la soo warinayaa inay soo jeedinayso xeelado ay adeegsatay xilligii geeddi-socodka nabadda ee Northern Ireland, markaasoo ay hubka IRA ka dhigtay mid aan la isticmaali karin iyadoo loo marayo guddi madax-bannaan oo xaqiijin ah.
Warbixinta ayaa xustay in ay u badan tahay in Xamaas ay sheegto inay hubkeeda ku wareejin doonto oo keliya hay’ad ay hoggaaminayaan Falastiiniyiintu, balse loo adeegsan karo dhinacyo saddexaad oo arrintan u xaqiijiya Israel.