Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa soo saartay go’aan xiriirka diblumaasiyadeed ay ugu jartay Kenya, kaasoo sidoo kale ku amray diblumaasiyiinta Kenya kaga sugan Soomaaliya inay todoboo maalmood gudahood dalka ugu baxaan, kuwa Soomaaliyeedna ee ku sugan Kenya inay dalkooda kusoo laabtaan mudo shan maalmood ah.
Go’aankaan ay gaartay dowladda federaalka Soomaaliya ayaa la sheegay in la qaatay iyada oo dowladda ay ka duuleyso, gudaneysana waajibaadka madaxbannaanideeda qarannimo, xeerka iyo qaanuunka caalamiga ah, ee dastuuriga ah ee ilaalinta midnimada, qaranimada iyo xasilloonida dalka.
Hase ahaatee, waxaa dad badan is-weydiinayaan sababta go’aankaan deg dega ah ee xilliga kala guurka ah kusoo beegay iyadoo Soomaaliya fooda u saaran tahay xiliga doorashooyinka iyo waqtiga kala guurka.
Dad badan ayaa go’aanka dowladda Soomaaliya xiriirka ugu jartay Kenya shaki badan ka muujiyay, iyadoo la og-yahay in madaxdweynaha xiligaan ololahiisii doorasho ay kasoo billowdeen magaalada Nairobi iyo sababta xiligaan caddow ugu tilmaamo, taas cagsigeedana uu xiligaas Itoobiya u arkay caddow, hadase ah walaalka iyo saaxiibka Soomaaliya ee koowaad.
Marka sharci ahaan la eego, side u muuqataa dal ciidamadiisa ku sugan yihiin gudaha dalka uu xiriirka u jaray, iyadoo la og yahay in Kenya la nooshahay dallada Amisom.
Ciidamada Kenya waxay ku joogaan mas’uuliyada Qaramada Midoobay iyo Midowga Africa, saas darteedna Farmaajo ma hubna inuu awoodi karo inuu soo jeediyo tallaabo kasta ee ciidanka Kenya looga saari karo Somalia.
Kenya iyo Somalia waxaa ka dhaxeeya xiriir qoto dheer iyo xad beenaad dhiriirkiisa lagu sheego 800km ayaa haddana dhinaca kale waxay labada dhinac wadaagaan is-dhex gal aan caadi aheyn ee dhinac walbo leh.
Ganaciga iyo xiriirka bulsho ayaa waxay yihiin kuwo aan looga maarmi karin xiriirka labada dal.
Inkastoo la og yahay cilaaqaadka Kenya ay la leedahay dhowr dal oo Somalia kale ah sida Tanzania iyo Ugandha ayaa Kenya waxay xumeysaa isdhex-galka ay dalalkaasi la leedahay.
Waa la hubaa Farmaajo inuu kaga faa’iideysanayo xiriirka go’ay arrimo shaqsi ah, xiriirna la leh dib u doorashadiisa. Danta madaxweeynaha waxay gashay danaha xiriirka caalamiga ah iyo mabaa’diida siyaasadda qaranka.
Bal eeg arrimaha ay ahayed in madaxweynaha xoogga saaro ee laga gaabiyey.
1- Mas’uuliyadiisa koowaad waxay aheyd in uu Somalia ka dhigo dal nabad ah, lagana tirtiro argagixisada caalamiga.
2- In la dhameystiro dastuurkii qaranka, lana abaabulo afti qaran ee lagu ansixinaayo hirgelinta dastuurka.
3- In dalku yeesho axsaab siyaasadeed ee leh ujeedooyin qaran, kana madaxbanaan qabyaalada ee firqooyinka diiniga ah iyo goboleysiga, iyadoo dalkana laga hirgelinaayo doorashooyin siyaasadeed oo ku dhisan xur ah, xalaalna ah.
4- In la sameeyo maxkamaddihii dastuuriga iyo golaha adeega garsoorka qaranka.
5- In culeys la saaro wada hadalka Somaliland si xal looga gaaro midnimada iyo wada jirka qaranka.
6- In la qeexo aayaha siyaasaddaha qaranka, ma federaal baa mise waa awoodo kale, lagana gudbo habka awood qeybsiga qabiilka ku dhisan.
Arrimahaasi kor kusoo sheegnay Farmaajo hal qodob oo uu ka qabtay ma jiro, waxayna caddeynaysaa inuu ku fashilmay mas’uuliyadii qaranka ee loo igmaday.
Cali Muhiyaddiin Cali – Waxaad kala xiriiri kartaa Email: Muxiyaddiin@hotmail.com
AFEEF: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qofka ku saxiixan, kamana tarjumeyso tan Caasimada Online. Caasimada Online, waa mareeg u furan qof kasta inuu ku gudbiyo ra’yigiisa saliimka ah. Kusoo dir qoraaladaada caasimada@live.com Mahadsanid
