Minneapolis (Caasimada Online) – Afar musharax oo waaweyn ayaa ku tartamaya codadka doorashada duqa magaalada Minneapolis ee dhaceysa maanta oo Talaado ah, balse waxaa ugu cad cad laba musharax.
Duqa magaalada Jacob Frey, Senetarka gobolka Omar Fateh, DeWayne Davis iyo Jazz Hampton ayaa dhammaantood rajeynaya inay guuleystaan. Afartooduba waa xubno ka tirsan xisbiga Dimoqraadiga.
Xisbiga Dimoqraadiga ee Minneapolis (Minneapolis DFL) ma taageerayo musharax gaar ah oo u tartamaya duqa magaalada ee doorashadan, mana samayn tan iyo 2009.
Fateh ayaa markii hore ku guuleystay taageerada xisbiga, balse waa laga laabtay kaddib markii guddi ka tirsan xisbiga Minnesota DFL (Minnesota DFL) ay heleen “khaladaad waaweyn” oo ku saabsan habraaca codbixinta intii lagu jiray shirkii xisbiga ee deegaanka ee 19-kii Luulyo. Tallaabadan ayaa la qaaday inkastoo uu jiray racfaan uu Minneapolis DFL ku doonayay in lagu daayo taageerada Fateh.
Guud ahaan, waxaa warqadda codbixinta ee Minneapolis ku qoran 15 musharax oo u tartamaya xilka duqa magaalada, iyo sidoo kale dhammaan 13-ka kursi ee xaafadaha (wards) magaalada. Cod bixiyeyaasha waxay sidoo kale dooran doonaan xubnaha Guddiga Qiyaasta iyo Canshuuraha (Board of Estimate and Taxation) iyo guddiyada Guddiga Jardiinooyinka iyo Madadaallada (Park and Recreation Board).
Duqa Minneapolis Jacob Frey, oo Dimoqraadi ah, ayaa ka mid ah 15-ka musharax ee ku jira warqadda codbixinta. Ninka la tartamaya ee ugu dhaqaalaha badan uguna caansan waa Senetarka gobolka Omar Fateh, kaasoo ku tilmaama naftiisa inuu yahay hantiwadaag dimoqraadi ah (democratic socialist).
Sen. Omar Fateh wuxuu doonayaa inuu la shaqeeyo dadka deegaanka si “loo gaaro magaalada firfircoon ee la jecel yahay ee aan ognahay in Minneapolis ay noqon karto.” Wuxuu ballanqaaday inuu maalgelin doono dadka deegaanka halkii laga maalgelin lahaa danaha shirkadaha waaweyn, uuna dhisi doono magaalo u shaqeysa qof walba.
“Mayor Frey iyo xaaladda taagan (status quo) waxay ku fashilmeen dadka deegaanka Minneapolis,” ayaa lagu yiri bogga ololihiisa. “Waxaan u qalannaa hoggaan ka dhigaya in dadku ay doonayaan inay sii degganaadaan halkan, carruur ku korisaan, ganacsina ka bilaabaan.”
Fateh oo Soomaali ah waxaa loo arkaa inuu yahay musharaxa ugu horreeya ee kooxda la tartamaysa Frey. Waxaa lala barbardhigay Zohran Mamdani, oo ah hantiwadaag dimoqraadi ah oo kale oo la filayo inuu ku guuleysto tartanka duqa magaalada New York City.
Magaalada Minneapolis waxay sanadkii 2009 hirgelisay nidaamka codbixinta doorashada kala-horeysiinta (ranked choice voting), kaasoo u oggolaanaya cod bixiyeyaasha inay ku doortaan ilaa saddex musharax iyagoo u kala horreysiinaya sida ay u kala jecel yihiin warqaddooda codbixinta.
Haddii uusan jirin musharax hela aqlabiyadda codadka doorashada koowaad, musharaxiinta ugu codka liita waa la reebaa. Waxaa ku jira musharaxa hela tirada ugu yar ee codadka doorashada koowaad iyo kuwa aan haysan waddo xisaabeed oo ay ku guuleysan karaan.
Codadka musharaxiintaas la reebay waxaa dib loogu meeleeyaa xulashooyinka xiga ee ugu sarreeya ee cod bixiyeyaasha. Habraacaasi wuu sii soconayaa ilaa uu musharax ka helo 50% codadka.
Nidaamkan codbixinta awgiis, musharaxiinta ugu waaweyn ee la tartamaya Frey waxay ku midoobeen istaraatiijiyad ah “qof walba laakiin isaga maahee” (anyone-but-him).
Frey wuxuu ahaa qofka ugu dhaqaalaha badan soo ururiyay tartanka wuxuuna haystaa taageerada guddi siyaasadeed (political action committee) oo maalgelinaya xayaysiisyo dhijitaal ah oo lagu dhaleeceynayo Fateh. Frey wuxuu sidoo kale taageero ka haystaa barasaabka gobolka Tim Walz iyo Senetor-ka Federaalka Amy Klobuchar. Fateh waxaa taageertay Xildhibaan Ilhan Omar, oo Minneapolis ku matasha Aqalka Koongareeska.
Fateh, oo ay dhaleen muhaajiriin Soomaali ah, ayaa laga yaabaa inuu taageero ka helo bulshada Soomaaliyeed ee Mareykanka ee tirada badan ee magaalada, gaar ahaan xaafadaha sida Cedar-Riverside. Degmada uu Senetarka ka yahay waxaa ka mid ah xudunta bulshada Soomaaliyeed ee magaalada. Si kastaba, Soomaalida dhexdooda ayaa waxaa hareeyey khilaaf ku dhisan qabyaalad, taasi oo laga yaabo in ay dhaawacdo.
Tartan kasta oo duqa magaalada ah tan iyo 2013 wuxuu gaaray ugu yaraan wareeg labaad oo ah nidaamka codbixinta kala-horeysiinta. Sanadkii 2021, Frey wuxuu ku guuleystay laba wareeg oo tirin ah kaddib, doorashadaas oo dib loogu dooranayay.
Sannadkii 2017, markii Frey uu xilka ka tuuray duqii markaas joogay, waxay qaadatay lix wareeg oo tirin ah. Sanadkii 2013, waxay qaadatay 34 wareeg in lagu dhawaaqo Betsy Hodges inay tahay guuleystaha tartanka duqa magaalada.