28.9 C
Mogadishu
Tuesday, October 21, 2025

Turkiga oo ku guuleysatay in qoyska Ismaaciil Haniyeh uu ka soo saaro Gaza – Sidee?

By Asad Cabdullahi Mataan
Bookmark
Bookmarked

Share

Gaza (Caasimada Online) – Israel ayaa u ogolaatay ugu yaraan 66 Falastiiniyiin ah iyo muwaadiniin u dhashay Turkey inay ka baxaan Marinka Gaza horraantii bishan, kaddib codsi ka yimid dowladda Turkey, sida ay ogaatay warbaahinta Middle East Eye. Kooxdaas waxaa ku jiray 16 xubnood oo ka tirsan qoyska hoggaamiyihii hore ee Xamaas, Ismail Haniyeh.

Waxaa la sii daayay 14 muwaadin oo Turkish ah iyo 40 qof oo qaraabadooda dhow ah, oo ay ku jiraan xaasas, wiilal, aabbayaal iyo hooyooyin, taasoo qayb ka ahayd heshiis laba geesood ah oo dhex maray Israel iyo Turkey, sida laga soo xigtay laba ilo-wareed oo kala duwan.

Go’aankan ayaa yimid kaddib heshiis xabbad-joojin ah oo laga gaaray Gaza toddobaadkii hore ee bishii Oktoobar, kaasoo ay Turkey door dhex-dhexaadin ah ka ciyaartay iyadoo ka gacan ka gaysatay in Xamaas la keeno miiska wada-hadalka.

Shan ka mid ah 16-ka xubnood ee qoyska Haniyeh waxay qaraabo la ahaayeen muwaadiniin Turkish ah.

Turkey waxay xiriir soo jireen ah la lahayd Haniyeh, oo madax ka ahaa xafiiska siyaasadda ee Xamaas, illaa ay Israel ku dishay magaalada Tehran bishii Luulyo 2024.

In kasta oo aysan Turkey martigelin xafiis rasmi ah oo Xamaas ay leedahay, haddana hoggaamiyeyaasha dhaqdhaqaaqa ayaa si joogto ah ugu safra dalalka Qatar, Turkey, Masar iyo Lubnaan, iyagoo mararka qaarkood Turkey jooga dhowr bilood.

Wargeyska The Telegraph ayaa warbixin uu soo saaray 2020-kii ku sheegay in Turkey ay dhalasho siisay dhowr hoggaamiye oo Xamaas ka tirsan, oo uu ku jiro Haniyeh.

Go’aanka Israel ee ay ugu ogolaatay xubnaha qoyska Haniyeh inay baxaan ayaa ah mid si gaar ah loola yaabay, marka la eego in milatarigeedu ay duqeyn cirka ah ku dileen saddex wiil oo uu dhalay iyo afar carruur ah oo ay sii dhaleen bishii Abriil 2024, xilli ay gaari ku safrayeen gudaha Gaza.

Isla xilligaas, Israel waxay sidoo kale xirtay Haniyeh walaashiis, Sabah al-Salem Haniyeh, oo ku noolayd magaalada Tel Sheva ee koonfurta Israel.

Ilo-wareedyo la socda qaab-fakarka dowladda Israel ayaa rumeysan in go’aankan uu muujinayo dadaal lagu dejinayo xiisadda kala dhaxeysa Turkey, iyadoo si togan looga jawaabayo codsiyada diblomaasiyadeed ee Ankara.

Tallaabooyin lagu dejinayo xiisadda Turkey

Tan iyo markii la gaaray xabbad-joojinta, warbixinnada warbaahinta Israel, oo soo xiganaya saraakiil aan la magacaabin, ayaa muujiyay qaab-hadal jilicsan oo la dareemi karo oo ku aaddan hoggaanka sare ee Turkey.

Warbaahinta garabka midig ee Ynet ayaa ammaan u jeedisay madaxa sirdoonka Turkey, İbrahim Kalin, oo ay ku tilmaantay inuu “u damqado la-haystayaasha” uuna “doonayo in dib loo soo celiyo xiriirka Israel”.

Saxafiga reer Israel ee Ben Caspit, oo horraantii bishan wax ku qoray wargeyska Maariv, ayaa xusay in Israel ay u muuqato mid mustaqbalka eegaysa.

“In kasta oo Madaxweynaha Turkey, Recep Tayyip Erdogan, uu muddo dheer ahaa dhaliile weyn oo Israel ka dhan ah, haddana beddelkiisa la filayo, madaxii hore ee sirdoonka ahna Wasiirka Arrimaha Dibedda ee hadda, Hakan Fidan, ayaa agabka amniga Israel u arkaan mid ka xaqiiqo-dhaw,” ayuu qoray.

Maqaal kale oo Axaddii lagu daabacay Maariv, Uriel Lynn, oo ah madaxweynaha Ururka Rugaha Ganacsiga Israel (Federation of Israeli Chambers of Commerce), ayaa ku dooday inay tahay waqtigii ay Israel la xiriiri lahayd Erdogan, isagoo Turkey ku tilmaamay “furaha maalinta xigta ee Gaza”.

“Turkey ma aha cadowga Israel. Waxaan soo yeelanay sannado badan oo xiriir ganacsi, dhaqaale iyo dalxiis oo miro-dhal ah,” ayuu Lynn qoray.

“Saddex sano ka hor, xilligii aan madaxweynaha ka ahaa Rugaha Ganacsiga, waxaan soo abaabulnay wafdi ganacsi oo ballaaran oo ka kooban 65 shirkadood oo reer Israel ah si ay u booqdaan Turkey. Soo dhaweyntu waxay ahayd mid diirran, ilaa 20 warbaahinood ayaa si togan noo waraystay. Tani waxaa laga yaabaa inaysan ahayn tusaale matali kara (xaaladda), laakiin loola-dhaqan caynkan ah suurtagal kuma noqoteen waddan cadow ah.”

Wuxuu intaas ku daray in siyaasadda arrimaha dibedda ee Israel ay tahay in lagu hago “taxaddar” halkii ay ku hagi lahaayeen wasiirro doonaya “magac-doon carruurnimo ah”, wuxuuna ku ammaanay Ra’iisul Wasaare Benjamin Netanyahu inuu is-xakameyn ka muujiyay arrintaas.

“Mid ka mid ah imtixaannada dhabta ah ee siyaasaddeenna cusub ee arrimaha dibedda waxay noqon doontaa soo celinta xiriirka Turkey,” ayuu Lynn ku soo koobay.

“Tani waxay muhiim u tahay labadaba xasilinta deegaankeenna juquraafi-siyaasadeed ee gobolka iyo horumarinta danaheena dhaqaale.”

 

- Advertisement -

Read more

Local News