Gaza (Caasimada Online) – Warbaahinta Al-Ain ee fadhigeedu yahay Imaaraadka Carabta ayaa toddobaadkan sheegtay in Turkey ay muujinayso calaamado ah in Xamaas ay ku wareejin karto maamulka Gaza.
Ankara waxay doonaysaa inay door weyn ka ciyaarto Gaza. Ayadoo qayb ka ah dadaalkan, waxay kulamo ku qabanaysaa Istanbul si looga doodo maamulka mustaqbalka iyo dib-u-dhiska Gaza.
Waxay sidoo kale ka hadashay ciidamada caalamiga ah ee xasilinta ee la filayo in loo sameeyo Gaza. Wasiirka Arrimaha Dibedda Turkey, Hakan Fidan, ayaa Isniintii sheegay in waddamadu ay “weli ka shaqeynayaan sharciyad uga timaada Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay oo ku aaddan ciidan caalami ah oo xasilin ah oo la geeyo Gaza, ayna go’aan ka gaari doonaan geyn kasta oo ciidan ah marka qaab-dhismeedka la dhammeeyo,” sida ay xustay wakaaladda wararka ee Reuters.
Fidan wuxuu hadalkan jeediyay xilli ay wasiirro ka socda dalal Muslim ah ay u yimaadeen kulan ka dhacayay Istanbul. Sida ay wararku sheegayaan, waxaa la filayay in Saudi Arabia, Qatar, Imaaraadka Carabta, Jordan, Pakistan, iyo Indonesia ay wakiillo u soo diraan Turkey.
“Waddamadu… waxay go’aan ka gaari doonaan geyn kasta oo ciidan ah marka qaab-dhismeedka la dhammeeyo,” ayay warisay warbaahinta Al-Ain.
“Xamaas diyaar ayay u tahay inay awoodda wareejiso,” ayay sidoo kale sheegtay. “Fidan wuxuu ku sharraxay shir jaraa’id oo uu qabtay gabagabadii kulanka in Xamaas ay diyaar u tahay inay maamulka Gaza ku wareejiso guddi ay soo dhisaan Falastiiniyiinta.”
“Waxay u muuqataa in Xamaas ay si dhab ah uga go’an tahay inay u hoggaansanto heshiiska,” ayuu Madaxweynaha Turkey, Recep Tayyip Erdogan, u sheegay ergo ka socotay Ururka Dowladaha Islaamka xilli ay u yimaadeen Istanbul kulan gooni ah.
In kasta oo ay tani muhiim tahay, waxay haddana muujinaysaa gaabiska ku yimid horumarka Gaza.
Heshiiska xabbad-joojinta waxaa lagu heshiiyay Oktoobar 8, ka dibna xabbad-joojintu waxay dhaqan gashay Oktoobar 13. Tan iyo xilligaas, Xamaas waxay wareejisay la haystayaashii noolaa iyo sidoo kale meydadka labaatan la hayste oo dhintay.
Doorka Turkey ee Gaza waxaa Israel looga arkaa mid muran dhaliyay. Tani waa sababtoo ah Ankara waxay si weyn u dhaleecaysay Israel, iyadoo gaartay heer ay kicin ka dhan ah Jerusalem ka samayso.
Turkey waa xubin ka tirsan NATO, sidaas darteedna waa saaxiibka Mareykanka. Taliska Dhexe ee Ciidanka Mareykanka (US Central Command) wuxuu xarun isku-dubbarid ah ka sameeyay Israel si diiradda loogu saaro Gaza. Marka, doorka Ankara ay ku yeelan karto xasilinta weli ma cadda.
Turkey oo la kulantay wakiillo ka socda dalalka Muslimiinta iyo Carabta
Turkey waxay horey u martigelisay Xamaas, waxayna u muuqatay inay taageerto. Sidaa darteed, waa wax la iska filan karo in Ankara ay saameyn ku leedahay Xamaas, lagana soo dhoweyn doono Gaza. Si kastaba ha ahaatee, taasi waxay ka dhignaan kartaa inay Xamaas ka caawin doonto inay daaha gadaashiisa kaga sii ahaato awoodda.
Warbixinta Al-Ain waxay sheegtay in wasiirrada arrimo dibedda iyo wakiillo ka socda dhowr waddan oo Carbeed iyo Muslimiin ah ay ka qaybgaleen kulanka Ankara.
Turkey waxay sheegtay “in arrinta dib-u-dhiska Gaza ay tahay in lagu dadaalo si uu marinku u soo kabto, iyadoo ku nuuxnuuxsatay baahida loo qabo in Israel ay si degdeg ah u joojiso weerarrada ay ku hayso Marinka Gaza.”
Wasiirka arrimaha dibedda ee Ankara ayaa sidoo kale “ku baaqay muhiimadda ay leedahay in la helo midnimo Falastiini, isagoo sheegay in aan la oggolaan karin tallaabo kasta oo carqaladayn karta geeddi-socodka nabadda. Wuxuu xusay in kulanka looga hadlay Ciidanka Caalamiga ah ee Xasilinta, isagoo ugu baaqay Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay inay qeexaan howlgalka ciidankaas,” ayay warisay Al-Ain.
Turkey waxay raadinaysaa door ballaaran oo ay ku yeelato Gaza, waxayna doonaysaa inay aragto horumar laga gaaro arrimo kala duwan oo halkaas ka jira. Waxay sidoo kale aaminsan tahay in Xamaas ay u hoggaansantay xabbad-joojinta.
Waxaa muhiim ah in la xasuusto in Turkey iyo Qatar ay yihiin xulafo isku dhow, labadooduba ay horey u martigeliyeen Xamaas ugana soo shaqeeyeen.