Maalmahan dambe waxan media-yaha gaar ahaan baraha Bulshada ka maqalnaa eray ay isticmaalaan Madaxda qaar, aqoonyahannada, Fanaaniinta iyo siyaasiyiintaba kaasi oo aan shaki badan laga muujiyey.
Eraygu wuxu leeyahay tusaale ahaan ‘waxan ka hadlayaa dadka Afka Soomaaliga ku hadala, amaba waxay leeyihiin dhulkan ay ku noolyihiin dadka Afka Soomaaliga ku hadla’, eray bixinta ah dadka Afka Soomaaliga ku hadlaa aniga ilama ahan kalmad fiican waa kalmad maldahan amaba micno hoose ku duuganyahay amaba u jeed kale laga leeyahay, arrintaan waxay ila tahay inay ku hoos jirto duudsiin jiritaanka dadka leh afka Somaaliga.
Af Soomaaliga waxa iska leh ummadda Soomaaliyeed ayaga ayuuna afkooda yahay waa afkii hooyo (hooyadu halkan waxay u taagan tahay dalka ama wadanka. Waa waxa afka qalaad lagu yiraahdo “mother tongue”. Macnuhuna wuxuu noqonayaa afkii dalka iyo dadka Somaliyeed.
Soomaalida hadii lagu sheego dadka Af Sommaliga ku hadla, macneheedu waxaa weeye dadka Soomaalidu afka Somaliga waa ku hadlaane iyagu maleh taas oo dhulkana su’aal galinaysa, annagu Somali ahaan, afka Somaliga annaga ayaa leh, dadka ku hadlaa waa kuwa bartay. Qofka oranya daka ku hadla afka Somaaliga, maxaa u diiday inuu yiraahdo dadka Soomaaliyeed. Yuu uga cabsanayaa inuu yiraahdo dadka Soomaaliyeed, Ma ummadnimadayada iyo jiritaankeena ayuu su’aal galinayaa.
Tusaale; English waa Af waana ummad, dadkiisu ma ahan kuwo ku hadla English ee waaba astaantoodii umadeed, sidoo kale, wadamo badan ayaa ku hadla afka Faransiiska, micnaheedu maahan cid walbaa oo afka Faransiika ku hadashaa inay Faransii tahay.
Afka Soomaaligu waa aqoonsi [identiy] waana astaantii umadeed ee Soomalinimada oo ay gaar u leeyihiin dadka Soomaaliyeed ama Soomaaliya ha joogeen, Soomali-land ha joogeen, Djabuti ha joogeen, ethopia ha joogeen ama Kenya ha joogeenee.
W/D Mukhtar M Yalahow