Dar es Salaam (Caasimada Online) – Soomaaliya ayaa guul diblomaasiyadeed oo weyn gaartay kadib markii dowladda Tanzania ay si cad u joojisay kulan muran siyaasadeed dhaliyay, kaas oo ay hay’ado shisheeye qabanqaabiyeen looguna talagalay in su’aal la geliyo sharciyadda xubinnimada cusub ee Soomaaliya ee Ururka Bulshada Bariga Afrika (EAC).
Kulankaasi, oo lagu waday in uu qabsoomo 25–26 Agoosto 2025, kana dhaco Hotel Four Points by Sheraton ee magaalada Dar es Salaam, ayaa si weyn loogu arkayay isku-day shisheeye oo lagu wiiqayo dadaalka Soomaaliya ee ku biirista EAC.
Safaaradda Soomaaliya ee Tanzania ayaa si toos ah u faragelisay, waxayna warqad cabasho ah u gudbisay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee dalkaas. Tallaabadaasi waxay dhalisay in kulanka la baajiyo, iyadoo cudur-daar rasmi ah laga bixiyay. Ilo xog ogaal ah ayaa xaqiijiyay in dowladda Tanzania , oo ilaalinaysa xiriirka wanaagsan ee labada dal, ay aqbashay cabashada Soomaaliya.
Kulanka iyo ujeeddadiisa
Kulanka waxaa soo qabanqaabiyay hay’ado cilmi-baaris iyo ururro siyaasadeed oo xiriir dhow la leh dalal shisheeye, kuwaas oo ay ka mid ahayd Machadka Daraasaadka Amniga ee Koonfur Afrika. Sida ay falanqeeyayaasha gobolku sheegeen, kulankaasi ma ahayn madal cilmiyeed dhab ah ee wuxuu ahaa olole siyaasadeed oo lagu dhaawacayo sawirka Soomaaliya.
Soomaaliya ayaa si weyn uga carootay in arrimaheeda gudaha lagu qabto kulan noocaas ah iyadoo aan wax ogaysiis ah la siin. Waxaa ay si rasmi ah ugu dalbatay Tanzania in kulanka la joojiyo, taas oo ugu dambayn la aqbalay.
Dowladda Tanzania , oo martigelisa xarunta guud ee EAC, ayaa mashruucan joojisay, iyadoo sheegtay in tallaabadu tahay difaac sumcadda ururka iyo midnimada xubnaha. Waxay caddeysay in ajandooyin siyaasadaysan oo aan heshiis lagu ahayn aan lagu qaban karin dhulkeeda.
Cinwaanka guud ee kulanka ayaa ahaa: “Ku Biirista Soomaaliya ee EAC: Hagidda Is-dhexgalka Gobolka, Nabadda iyo Isbeddelka Dhaqaale.” Waxaa lagu qorsheeyay inuu ka dhaco 25–26 Agoosto 2025, Hotel Four Points by Sheraton, Dar es Salaam.
Goobta lagu dooray, oo ku dhoweyd xarunta EAC iyo Golaha Sharci-dejinta Bariga Afrika, ayaa la rumeysan yahay in si ula kac ah loo xushay si ay doodaha uga soo baxa ay saamayn ugu yeeshaan gobolka. Hase yeeshee, arrintu sidii la rabay uma dhicin.
Abaabulayaasha iyo khudbad-jeediyeyaasha
Falanqaynta ajandaha iyo liiska khudbad-jeediyeyaasha ayaa si cad u muujiyay in kulanku lahaa ujeeddo siyaasadeed. Mid ka mid ah hormuudka abaabulayaasha wuxuu ahaa Rashiid Cabdi oo ka tirsan Sahan Research, hay’ad ay dowladda Soomaaliya marar badan ku eedeysay inay wado ajandayaal shisheeye oo ka hor imaanaya maslaxadda qaranka.
Dowladda Soomaaliya ayaa si gaar ah uga caro baxday markii la ogaaday in Danjire Maxbuub Macallin, oo ah Soomaali-Kenyaan, uu kamid yahay dadka loo qorsheeyay inuu khudbadeeyo. Inkasta oo uu leeyahay sumcad hoggaamineed oo gobolka ah, haddana Soomaaliya waxay ku tilmaantay shaqsi aan loo oggolaan karin inuu ka hadlo arrimaheeda qaran.
Khudbad-jeediyeyaasha kale waxay ka socdeen xarumo fikir oo reer Galbeed ah, kuwaas oo si joogto ah Soomaaliya ugu tilmaama dal jilicsan oo aan ku habboonayn iskaashi goboleed. Mawduucyada laga doodi lahaa waxay si cad uga soo horjeedeen danaha qaran ee Soomaaliya, waxaana ku jiray arrimo la xiriira qaab-dhismeedka federaalka, xuduudaha badda iyo dastuurka.
Waxaa kale oo kulanka lagu soo daray cinwaanno sida: “Is-waafaqsanaan la’aanta Amniga Soomaaliya iyo Hammiga Ganacsiga EAC” iyo “Sababaha Qaab-dhismeed ee keenay Khilaafka Soomaaliya.”
Sidoo kale, dowladda Soomaaliya laguma casuumin kulanka, arrintaas oo muujisay in ajandaha loo diyaariyay si ka dhan ah danaha qaran.
Ujeeddooyinka dhabta ah
Khubaro Soomaaliyeed ayaa rumeysan in ujeeddada dhabta ah ee kulanka ahayd in la soo saaro warbixin siyaasadeed oo loo adeegsado in lagu dalbado dib-u-dhigid ama shuruudeyn xubinnimada Soomaaliya ee EAC.
“Arrintan marnaba ma ahayn mid ku saabsan xoojinta is-dhexgalka,” ayuu yiri khabiir sare oo Soomaaliyeed oo codsaday inaan la magacaabin. “Waxay ahayd qorshe lagu abuuri lahaa aragti guud oo sheegaysa in Soomaaliya aysan ku habboonayn inay noqoto xubin ka tirsan EAC. Taasi waa gumeysi cusub, ma aha diblomaasiyad.”
Xiriirka Soomaaliya iyo Tanzania
Go’aanka Tanzania wuxuu yimid xilli labada dal ay si qoto dheer u xoojinayeen xiriirkooda diblomaasiyadeed. Bilihii la soo dhaafay, wafdi uu hoggaaminayay Wasiirka Arrimaha Dibadda Soomaaliya, Danjire Cabdisalaam Cabdi Cali, ayaa booqasho rasmi ah ku tagay Dar es Salaam, halkaas oo lagu furay safaaradda cusub ee Soomaaliya.
Wafdigaas ayaa sidoo kale ka qayb galay dabaal-deggii 65-aad ee Xorriyadda Tanzania , iyagoo kulammo ku yeeshay iskaashi dhinacyada difaaca, caafimaadka, dalxiiska iyo duulimaadyada tooska ah ee Muqdisho iyo Dar es Salaam.
Dhanka kale, Wasiirka Arrimaha Dibadda Tanzania , Danjire Maxamuud Thaabit Kombo, ayaa booqasho taariikhi ah ku yimid Muqdisho, taas oo sii xoojisay xiriirka labada dal.
Tallaabada Tanzania ee ay ku joojisay kulanka muranka dhaliyay waxaa loo fasiray inay calaamad u tahay taageero diblomaasiyadeed oo dhab ah oo ay Soomaaliya ka heshay saaxiibkeeda gobolka.
Xigasho: Somali Stream