25.7 C
Mogadishu
Tuesday, July 1, 2025

Imaaraadka oo dagaal caalami ah u soo raray Soomaaliya

Abu Dhabi (Caasimada Online) – Dowladda Isutagga Imaaraadka Carabta ayaa wajahaysa eedeymo isa soo taraya oo ku saabsan in ay hoggaaminayso shabakad hub oo qarsoodi ah, taasoo si toos ah u taageeraysa colaadda sokeeye ee ka socda Suudaan, iyadoo si xeeladaysan uga fogaata in ay wajahdo mas’uuliyad sharciyeed oo ku saabsan dambiyada dagaal.

Warbixinno laga helay ilo sirdoon oo British ah iyo dhowr baaritaan oo madax-bannaan ayaa muujinaya in Imaaraadku uu dib u habeyn ku sameeyay diyaaradihii xamuulka ee Soofiyeedka ee duqoobay, isagoo u beddelay xarumo guurguura oo lagu rakibo diyaaradaha aan duuliyaha lahayn (drones), kuna shaqaynaya meelaha sharciyadoodu daciifka yihiin ee Geeska Afrika.

Iyadoo si toos ah loogu xadgudbayo shuruucda caalamiga ah ee xakameeya dhoofinta hubka — kuwaasoo faraya in la helo shahaadooyinka adeegsadaha ugu dambeeya iyo hannaanka hufan ee dhoofinta — diyaaradahaas ayaa si qarsoodi ah u daabula qaybo kala duwan oo drone ah, kuwaas oo marka dhulka la geeyo si degdeg ah dib loogu rakibo loona gudbiyo kooxo hubeysan. Waxa ugu caansan ee ay gaaraan waa Ciidanka Taageerada Degdegga ah ee Suudaan (RSF), oo lagu eedeeyay in ay si nidaamsan u beegsadeen shacabka rayidka ah.

Boosaaso, oo ah magaalo dekadeed ku taalla Puntland — maamul goboleed hoos taga Soomaaliya — ayaa loo aqoonsaday mid ka mid ah xarumaha muhiimka ah ee howlgalkan. Imaaraadku wuxuu halkaas ka dhistay saldhig ciidan isagoo ku andacoonaya in uu la dagaallamayo burcad-badeedda iyo sugidda amniga badda.

Baaritaanno cusub ayaa muujinaya in Boosaaso loo adeegsanayo sidii xarun sahay militari, oo drone-yada loogu sii mariyo Suudaan, taasoo Imaaraadka u sahlaysa in uu qariyo doorkiisa dhabta ah iyada oo la adeegsanayo silsilado kala go’an oo sahay ah iyo kooxo wakiil u ah.

Marka laga soo tago howlgalka saldhigga iyo maamulka sahayda, Imaaraadku wuxuu garoonka diyaaradaha Boosaaso u dhow ka rakibay nidaam radar ah oo la sheegay in uu la socdo hanjabaadaha kooxda Xuutiyiinta ee gacanka Cadan.

Cawaaqibta tallaabooyinka Imaaraadka ayaa noqday kuwo naxdin leh. Bishii May 2025, weerarro drone ah oo ay fuliyeen ciidamada RSF ayaa lagu dilay in ka badan 70 qof magaalada El Fasher, iyagoo weeraray isbitaal iyo xaafado rayid ah.

Port Sudan, oo ah marin muhiim u ah gargaar bani’aadannimo oo ku yaalla xeebta Badda Cas, ayaa sidoo kale la beegsaday. Awoodda sii kordheysa ee RSF u leedahay isticmaalka drone-yada — oo ay ka mid yihiin diyaaradaha casriga ah ee Shiinaha laga keeno ee CH-95 iyo FH-95 — ayaa si weyn u beddelay wejiga dagaalka, iyaga oo kordhiyay baaxadda iyo awoodda weerarrada.

Khabiirro gobolka ka faallooda ayaa rumeysan in drone-yadan lagu geeyo taageero toos ah oo Imaaraadku bixiyo, oo ay ku jiraan hagis satalaayt ah iyo sahay militari oo la marsiinayo Soomaaliya iyo Chad.

Tan iyo markii uu dagaalka sokeeye ee Suudaan dib u qarxay bishii Abriil 2023, in ka badan 150,000 qof ayaa la dilay, halka in ka badan 13 milyan oo kale ay barakaceen. Inkastoo ay jiraan baaqyo caalami ah oo ku baaqaya xabbad-joojin, haddana hubka qarsoodiga ah ee Imaaraadku bixiyo ayaa loo arkaa in uu saldhig u yahay weerarrada joogtada ah ee RSF ku hayso ciidanka dowladda Suudaan iyo shacabka.

Dowladda Suudaan ayaa u gudbisay Maxkamadda Caalamiga ah ee Caddaaladda (ICJ) dacwad ay ku eedeysay Imaaraadka in uu “ka qayb qaatay xasuuq.” Balse ICJ ayaa bishii May 2025 sheegtay in aysan awood sharciyeed u lahayn qaadista dacwadda — tallaabo niyad jab ku ah Khartuum, balse aan joojin eedeymaha sii socda. Wixii markaas ka dambeeyay, Suudaan waxay xiriirka diblomaasiyadeed u jartay Imaaraadka, waxayna dalbanaysaa cambaareyn caalami ah.

“Imaaraadku wuxuu dambiyadiisa dagaal ku fulinayaa gacmo dad kale ah,” ayuu yiri sarkaal sare oo Suudaani ah, isagoo codsaday in aan la magacaabin. “Markay Soomaaliya — gaar ahaan Boosaaso — u adeegsadaan saldhig dagaal, ma aha oo kaliya in ay jebinayaan sharciga caalamiga ah, balse sidoo kale waxay si dadban dagaalka ugu jiidayaan Soomaaliya.”

Falanqeeyayaasha ayaa ka digaya in xeeladda Imaaraadka ay muujinayso qaab dagaal cusub oo halis ah: mid ay dowlado awood leh si ula kac ah u kala firdhiyaan silsiladaha sahayda hubka, una adeegsadaan dalal tabar yar ama ogol, si ay uga leexdaan mas’uuliyadda sharciyeed iyo diblomaasiyadeed.

Iyadoo xaaladda bani’aadannimo ee Suudaan ay sii xumaanayso, beesha caalamka ayaa wajahaysa cadaadis sii kordhaya oo ku saabsan in ay si dhab ah u baarto doorka Imaaraadka, eegto howlihiisa ka socda Geeska Afrika, isla markaana ay xerto meelaha sharciga ah ee u oggolaanaya ol’olayaasha qarsoon. Hase yeeshee, illaa iyo hadda, diyaaradaha aan duuliyaha lahayn weli way duulayaan — duniduna weli way daawanaysaa.

Madaxweyne Ruto oo Bankiyo Soomaaliya ku yaalla la xiriiriyey weerarkii DusitD2

Mombasa (Caasimada Online) – Madaxweynaha Kenya, William Ruto, ayaa sheegay in qayb ka mid ah maalgelintii weerarkii argagixiso ee 2019 lagu qaaday DusitD2 ee magaalada Nairobi lagu raad raacay bankiyo ku yaalla Soomaaliya, Koonfur Afrika, iyo gudaha Kenya.

Madaxweyne Ruto oo ka hadlayay shirweynihii 23-aad ee madaxda xafiisyada dacwad-oogayaasha ee dalalka Commonwealth oo ka socday magaalada Mombasa, ayaa hoosta ka xarriiqay in maalgelinta argagixisadu ay tahay arrin xuduudaha dhaafsan, isagoo yiri:

“Maalgelinta, fududeynta, iyo fulinta weerarrada waa kuwo xuduudaha ka gudba. Tusaale ahaan, weerarkii DusitD2 maalgelintiisa waxaa lala xiriiriyay banki ku yaalla Koonfur Afrika, bankiyo kale oo gudaha Kenya ah, iyo kuwo ku yaalla Soomaaliya.”

Madaxweynuhu ma uusan shaacin magacyada bankiyada Soomaaliyeed ama kuwa kale ee lala xiriiriyay eedda, sidoo kalena faahfaahin dheeraad ah kama uusan bixin macaamillada la tuhunsan yahay. Xukuumadda Soomaaliya kama aysan bixin war rasmi ah ilaa hadda, waxaana xusid mudan in wax banki Soomaali ah aan si rasmi ah loogu magacaabin gal-dacwadeedka maxkamadaha Kenya ee la xiriira weerarkaasi.

Hadalka Ruto ayaa imaanaya xilli xiriirka Kenya iyo Soomaaliya uu sanadihii dhowaa liitay, uuna soo maray marxalado ay ka mid yihiin khilaafaad ku saabsan xuduud badeedka, is-marinwaaga ganacsi, iyo arrimo la xiriira iskaashiga amni.

Inkastoo xiriirka labada dal uu hadda is hagaajinayo, haddana weli ma fadhiyo, si gaar ahna la-macaamilka Kenya ay weli sii waddo ee maamullada Somaliland iyo Jubaland, oo xadgudub ku ah madax-banaanida Soomaaliya.

Ilo ku dhow hay’adaha xeer-dejinta ee Muqdisho ayaa muujiyay walaac ku saabsan sida guud ee eedda loo jeediyay. Mas’uuliyiin arrinta la socday ayaa sheegay in uusan jirin wax banki Soomaali ah oo si gaar ah loo magacaabay, islamarkaana aan la gaarsiinin dowladda Soomaaliya wax war rasmi ah oo arrinta ku saabsan.

Weerarka lagu qaaday hoteelka iyo dhismaha xafiisyada DusitD2 ee xaafadda Riverside ee Nairobi wuxuu dhacay 15-kii Janaayo, 2019, markii shan dagaalyahan oo lala xiriiriyay kooxda Al-Shabaab ay fuliyeen weerar isugu jiray qarax iyo rasaas.

Weerarkaasi wuxuu sababay dhimashada 21 qof — oo ay ku jireen muwaadiniin Kenyan ah iyo ajaanib — halka in ka badan 30 kale ay dhaawacmeen. Ciidamada ammaanka Kenya ayaa toogtay dhammaan shantii weeraryahan intii lagu guda jiray howlgalka badbaadinta.

Tan iyo weerarkaasi, xeer-ilaalinta Kenya waxay horgeysay maxkamadaha kiisaskii la xiriiray argagixisada. Bishii May 2025, laba qof ayaa lagu helay dambiga ah inay taageereen weeraryahanadii weerarkaasi, waxaana la filayaa in xukunka lagu rido 19-ka June 2025. Sidoo kale, sannadkii 2019, saddex qof ayaa lagu xukumay dambiyo la xiriira weerarkii 2015 ee Jaamacadda Garissa, kuwaasoo lagu riday xabsi daa’in iyo xukuno gaaraya illaa 41 sano.

Madaxweyne Ruto ayaa sheegay in haatan ay maxkamadaha Kenya yaallaan 24 kiis oo la xiriira argagixisada, kuwaasoo intooda badan ay ka dhan yihiin dad lagu tuhunsan yahay inay xubno ka yihiin ururro argagixiso oo caalami ah.

Madaxweynuhu wuxuu sidoo kale shirka ka sheegay in Kenya ay waddo dadaallo ballaaran oo ay kula dagaallamayso dambiyada xuduudaha dhaafsan. Intii u dhexeysay 2021 ilaa 2024, ayuu sheegay in dowladda Kenya ay la tacaashay 720 kiis oo la xiriira dambiyo ay ka mid yihiin tahriibinta dadka, been abuurka dokumentiyada, iyo gudbidda xuduudaha si sharci-darro ah. Xafiiska Xeer-ilaaliyaha Guud (ODPP) ayaa muddadaas sidoo kale diiwaangeliyay 30 kiis oo lacag-dhaqid ah.

Madaxweyne Ruto wuxuu ku baaqay in la xoojiyo iskaashiga gobolka iyo caalamka, isagoo adkeeyay muhiimadda ay leedahay in la sameeyo baaritaanno wadajir ah, la is-dhaafsado xogaha, lana isku waafajiyo sharciyada la dagaallanka dambiyada.

Wuxuu sidoo kale sheegay in Xafiiska ODPP ee Kenya uu heshiisyo is-afgarad ah la saxiixday xafiisyada dacwad-oogayaasha ee Azerbaijan, Morocco, Qatar, iyo Sacuudi Carabiya si loo xoojiyo dadaallada ka dhanka ah argagixisada iyo dambiyada abaabulan.

Ruto wuxuu hoosta ka xarriiqay caqabadaha cusub ee ay wajahaan laamaha sharciga, gaar ahaan isticmaalka ay kooxaha dambiilayaasha ku sameeyaan baraha bulshada ee sirta leh iyo lacagaha loo adeegsado qaabka cryptocurrency. Wuxuu sheegay in arrimahaasi ay adkeeyeen ogaanshaha iyo joojinta maalgelinta argagixisada.

Shirka oo socday muddo saddex maalmood ah ayaa waxaa ka qaybgalay dacwad-oogayaal iyo madax ka socday dalalka Commonwealth, waxaana ka mid ahaa Xeer-ilaaliyaha Guud ee Kenya, Renson Ingonga.

 

Ruto links Somali banks to DusitD2 attack financing

NAIROBI, Kenya — Kenyan President William Ruto has said that part of the financing for the 2019 DusitD2 terror attack in Nairobi was traced to banks in Somalia, along with financial institutions in South Africa and Kenya.

Speaking during the 23rd Commonwealth Heads of Prosecuting Agencies Conference in Mombasa, President Ruto highlighted the transnational nature of terrorist financing, stating: “Financing, facilitation, and commission are transboundary in nature. For instance, during the Dusit terror attack, financing was traced to a bank in South Africa, various banks within Kenya, and Somalia.”

The President did not name any specific financial institutions in Somalia or elsewhere or disclose further details regarding the transactions. Somali authorities have not issued a public response as of this report, and no Somali banks have been formally named in Kenyan court records related to the attack.

The latest remarks come from diplomatic relations between Kenya and Somalia, which have experienced periods of tension, including disputes over maritime boundaries, trade restrictions, and military cooperation. Although ties have recently improved, sensitive security issues continue to test bilateral trust between neighbors.

Sources close to regulatory institutions in Mogadishu have expressed concern over the broad nature of the allegation. Officials say no specific Somali bank was named, and no formal communication has been made to Somali authorities regarding the claim.

The DusitD2 hotel and office complex in Nairobi’s Riverside area was attacked on January 15, 2019, when five militants linked to the al-Shabaab group carried out a coordinated assault involving a car bomb and gunfire. The incident left 21 people dead, including Kenyan and foreign nationals, and more than 30 others injured. Kenyan security forces killed all five attackers during the rescue operation.

Since the attack, Kenyan prosecutors have pursued multiple terrorism-related cases. In May 2025, two individuals were convicted for assisting the attackers. Their sentencing is scheduled for June 19, 2025. Additionally, in 2019, three people were found guilty in connection with the 2015 Garissa University attack. They received sentences including life imprisonment and terms of 41 years.

President Ruto said Kenya currently has 24 active terrorism-related cases before its courts. He stated that the majority of these involve individuals accused of membership in international terrorist organizations.

At the conference, the President also outlined Kenya’s broader efforts to combat transnational crime. He said that between 2021 and 2024, Kenyan authorities handled 720 cases involving crimes such as human trafficking, document fraud, and unlawful border crossings. The Office of the Director of Public Prosecutions (ODPP) registered 30 money laundering cases in the same period.

President Ruto called for increased regional and international collaboration, emphasizing joint investigations, information sharing, and harmonization of legal frameworks.

He noted that Kenya’s ODPP has signed memoranda of understanding with prosecution agencies in Azerbaijan, Morocco, Qatar, and Saudi Arabia to support efforts against terrorism and organized crime.

He also highlighted new challenges facing law enforcement, including criminal networks’ use of encrypted social media platforms and cryptocurrency. According to Ruto, these trends have made it more difficult to detect and disrupt terrorist financing operations.

Prosecutors and heads of prosecution from across the Commonwealth, including Kenya’s Director of Public Prosecutions, Renson Ingonga, attended the three-day conference in Mombasa.

Sawirro: Xasan oo dul tegay markabka Oruç ee shidaalka ka baaraya Soomaaliya

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud ayaa maanta kormeer ku tagay markabka Oruç Reis oo ku sugan xeebaha Soomaaliya.

Markabkan ayaa muddooyinkii dambe ku howlanaa baarista shidaalka dalkeenna, kadib markii si rasmi ah loo soo gaba-gabeeyay sahanka shidaalkaa xeebaha Soomaaliya.

Madaxweynaha ayaa ku bogaadiyay howl-wadeenada iyo bahda iskaashiga Turkiga dadaalladooda ku aaddan sahankan istiraatiijiga ah.

Sidoo kale, Madaxweynaha ayaa muujiyey in natiijada baaristan ay wax weyn ka beddelayso xaaladda Soomaaliya iyo xiriirka iskaashi ee labada dal, wuxuuna arrintan ku tilmaamay “guul taariikhi ah” oo la gaaray.

“Tani waa guul muhiim ah oo xoojinaysa yoolkeenna ah in Soomaaliya ay si buuxda uga faa’iideysato kheyraadkeeda, una beddesho fursado dhaqaale iyo horumar bulso,” ayuu yiri Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.

Waxa uu intaas kusii daray: “Dowladda iyo shacabka Turkiga mar walba waxa ay hormuud u yihiin tallaabooyinka muujinaya in Soomaaliya la maalgashan karo.”

Madaxweynaha Jamhuuriyadda ayaa tilmaamay dadaalka dowladda ee kobcinta dhaqaalaha dalka iyada oo loo marayo ka faa’iidaysiga kheyraadka dabiiciga ah ee hodonka ay ku tahay Soomaaliya, kuwaas oo dabooli kara duruufaha ka jira dalkeenna.

Maamul-goboleedkii ugu horreeyay oo ka horyimid tallaabada DF ku beegsatay…

0

Garoowe (Caasimada Online) – Dowlad-goboleedka Soomaaliyeed ee Puntland ayaa noqotay ciddii ugu horreysay ee ka hortimid go’aanka kasoo baxay dowladda federaalka ee lagu beegsaday beesha caalamka, gaar ahaan C6+, iyada oo Villa Somalia ay dalbaday in la kala diro kooxdan.

Wasiiru dowladaha madaxtooyada Puntland Cabdifitaax Cabdinuur oo qoraal kooban soo saaray ayaa tilmaamay in kooxda Villa Somalia uu ku dhacay maskax guur, isla-markaana go’aanka kasoo baxay uu yahay mid aan laga fiirsan, kana tarjumeyn xaaladda dhabta ah.

Sidoo kale wuxuu tilmaamay haddii aysan dowladda dhexe ka joogsan waddadan ay keeni doonto in la’isla galo gacmaha oo ay timaado farogelin, si dalka looga bad-baadiyo.

“Ma Shiri kartaan oo heer caalami ah ! Waraaqdan HSM qoray waxay marag u tahay in Villa Somalia wareertay oo maskax guur ku dhacay cida maanta taladda u haysa Somalia. Hadaan taladda Dhulka la dhigin Gaal iyo Muslim ba gacmahay kaa qabanayaan si dalkan laaga badbaadsho” ayuu yiri yri wasiiru dowlaha madaxtooyada maamulka Puntland.

Dowladda Federaalka oo xalay qoraal soo saartay ayaa go’aankeeda u sababeysay in kooxda C6+ ay duugowday, ayna la jaan-qaadi karin heerka siyaasadeed iyo hay’adeed oo uu maanta marayo dalka.

“Joogteynta C6+ sida aalad lagu hago siyaasadda dibadda waa mid duugoobay oo caqabad ku ah horumarka,” ayuu yiri wasiiru dowlaha wasaaradda arrimaha dibadda Cali Balcad oo warqad rasmi ah u diray wakiilka Qaramada Midoobay ee arimaha Soomaaliya James Swan.

Waxaa kale oo uu intaasi kusii daray in madashan oo laga hirgeliyay xilli uu dalku ku jiray xaalad nugul, ay wax u dhimayso madax-bannaanida Soomaaliya isla markaana muujinayso in dalka weli la kontoroolo.

Sidoo kale, wuxuu hoosta ka xariiqay in haatan wixii ka dambeeya aanay kooxda C6+ farogelin karin arrimaha gudaha Soomaaliya, gaar ahaan go’aannada masiiriga ah ee dalka.

Tallaabadan ayaa kusoo aadeyso, xilli haatan Soomaaliya ay dooneyso in ay dib u hanato doorkeeda caalamiga ah iyo in ay si buuxda ula wareegto hagidda siyaasadda iyo amniga gudaha dalka.

Si kastaba, Soomaaliya ayaa haatan ku jirto marxalad adag oo siyaasadeed, waxaana horay u taagnaa khilaaf dhinaca doorashada ah oo u dhexeeya dowladda federaalka, Puntland, Jubaland iyo siyaasiyiinta mucaaradka, kaas oo gaaray heerkii ugu sarreeyay.

Sidee looga fal-celiyay go’aanka DF ay ka qaadatay kooxda C6+ ee Xalane?

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Fal-celin xooggan ayaa ka dhalatay go’aanka dowladda Soomaaliya ay ka qaadatay wakiilada beesha caalamka, gaar ahaan kooxda loo yaqaano C6+ ee degan xerada xalane, kadib markii ay dalbatay in gebi ahaan la kala diro kooxdaan.

Dowladda Federaalka oo xalay soo saartay qoraal ka kooban laba bog ayaa kooxda C6+ ku tilmaamtay koox duugowday oo aan waafaqsaneyn heerka siyaasadeed iyo hay’adeed oo uu maanta marayo dalka.

“Joogteynta C6+ sida aalad lagu hago siyaasadda dibadda waa mid duugoobay oo caqabad ku ah horumarka,” ayuu yiri wasiiru dowlaha wasaaradda arrimaha dibadda Cali Balcad oo warqad rasmi ah u diray wakiilka Qaramada Midoobay ee arimaha Soomaaliya James Swan.

Waxaa kale oo uu intaasi kusii daray in madashan oo laga hirgeliyay xilli uu dalku ku jiray xaalad nugul, ay wax u dhimayso madax-bannaanida Soomaaliya isla markaana muujinayso in dalka weli la kontoroolo.

Sidoo kale, wuxuu hoosta ka xariiqay in haatan wixii ka dambeeya aanay kooxda C6+ farogelin karin arrimaha gudaha Soomaaliya, gaar ahaan go’aannada masiiriga ah ee dalka.

Tallaabadan ayaa kusoo aadeyso, xilli haatan Soomaaliya ay dooneyso in ay dib u hanato doorkeeda caalamiga ah iyo in ay si buuxda ula wareegto hagidda siyaasadda iyo amniga gudaha dalka.

Haddaba sidee looga fal-celiyay go’aanka ay DF ka qaadatay beesha caalamka?

Qaar kamid ah dadweynaha Soomaaliyeed ee isticmaala baraha bulshada ayaa aragtiyo kala duwan ka bixiyay go’aankan, waxaana inta badan ay soo dhaweeyeen tallaabada ay qaaday dowaldda.

Nuur Cabdiraxmaan: “Aad iyo aad ma jiran wax beel caalam la yiraahdo, waana waxa dalka halkan dhigay,Hassan Sheikh ayaa dalkan Madaxweyne ka ah”.

Cabdullahi Mahdi: “Haddii ay dowladu arrimaheeda ku filan tahay ma aysan maqnaadeen laba maamul iyo mucaaarad-ba”.

Ilyaas Cabdikariin: “Inkasta oo mowqifka dowladda uu yahay mid sharciyan sax ah marka la eego madax-bannaanida, haddana waxaa jira xaalado gudaha ah oo beesha caalamka u sahli kara iney sii joogaan, sidaas darteed,dowladda waa in ay wax ka qabataa caqabadaha gudaha si mowqifkeeda dibedda uu u noqdo mid la ixtiraamo”.

Cabdiraxmaan Macallin: “Ninki ku quudiyo ayaa qaraarkaada leh warka dhan intaas ayuu ku kooban yahay dowladda waxba yaysan madaxa darbiga la dhicin”.

Ciise Sheekh Cabdi: “War fiican ayaa idinka soo yeeray ee ka dhabeeyahee, sheekaduna yeeysan naga noqon in la’isku daro guux iyo olol”.

Maxamed Cali Ganey: “Warqad, loo baahnaa mar hore, hadana ku soo aaday xilli wanaagsan!”.

Xog: Wakiilada beesha caalamka oo shir deg-deg ah ka yeelanaya go’aanka DF

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Wakiilada beesha caalamka ee fadhigoodu yahay magaalada Muqdisho ayaa la la filayaa in maanta ay shir deg-deg ah ku yeeshaan caasimada, si ay uga arrinsadaan go’aanka culus ee kasoo baxay dowladda Soomaaliya oo dalbatay in gebi ahaan la kala diro kooxda loo yaqaano C6+ ee deggan xerada Xalane.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, saaxibada caalamiga ah ayaa haatan leh fadhi gaar ah oo ay ka yeelan doonaan arrinta soo korortay, waxaana qorshuhu yahay inay soo saaraan jawaab culus oo ku aadan tallaabada ay qaaday Villa Soomaaliya.

Dowladda Federaalka ayaa xalay soo saartay qoraal ka kooban laba bog oo ay uga hortimid dhaq-dhaqaaqa ay wadaan xubnaha beesha caalamka, waxayna ku tilmaamtay kooxdan mid duugowday oo aan waafaqsaneyn heerka siyaasadeed iyo hay’adeed oo uu maanta marayo dalka.

“Joogteynta C6+ sida aalad lagu hago siyaasadda dibadda waa mid duugoobay oo caqabad ku ah horumarka,” ayuu yiri wasiiru dowlaha wasaaradda arrimaha dibadda Cali Balcad oo warqad rasmi ah u diray wakiilka Qaramada Midoobay ee arimaha Soomaaliya James Swan.

Waxaa kale oo uu intaasi kusii daray in madashan oo laga hirgeliyay xilli uu dalku ku jiray xaalad nugul, ay wax u dhimayso madax-bannaanida Soomaaliya isla markaana muujinayso in dalka weli la kontoroolo.

Sidoo kale, wuxuu hoosta ka xariiqay in haatan wixii ka dambeeya aanay kooxda C6+ farogelin karin arrimaha gudaha Soomaaliya, gaar ahaan go’aannada masiiriga ah ee dalka.

Arrintan ayaa muujineyso in haatan uu billowday dagaal xoogleh oo u dhexeeyo Villa Soomaaliya iyo wakiilada beesha caalamka, xilli uu horay u taagnaa dagaal kale oo dowladda kala dhexeeyo mucaaradka iyo qaar kamid ah dowlad-goboleedyada dalka.

Madasha C6+ ayaa la aas-aasay kadib 2010 si ay isugu keento daneeyeyaasha beesha caalamka – oo ay ka mid yihiin Mareykanka, Boqortooyada Midowday, Talyaaniga, Iswidhan, Itoobiya, Midowga Afrika, Midowga Yurub iyo IGAD – si ay uga qeyb qaataan dib u dhiska dowladnimada Soomaaliya kaddib sannado colaado iyo burbur hay’adeed ah.

Kooxdan ayaa door muhiim ah ka ciyaartay hannaanka doorashooyinka, horumarinta nabadda, iyo hagidda kala-guurradii siyaasadeed ee dalku soo maray.

Si kastaba, xiisadda haatan soo korortay aya kusoo aadeyso xilli dowladda Soomaaliya ay dooneyso in ay dib u hanato doorkeeda caalamiga ah iyo in ay si buuxda ula wareegto hagidda siyaasadda iyo amniga gudaha dalka.

Daawo: Hooyo Fartuun Axmed Nuur oo lagu dhex-dilay gurigeeda + Sababta

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Faah-faahino dheeraad ah ayaa waxaa laga helayaa fal dil ah oo maanta ka dhacay deegaanka Ceelasha Biyaha oo ku yaalla duleedka magaalada Muqdisho, waxaana loo gaystay Hooyo Soomaaliyeed oo korineysay lix carruur ah.

Marxuumadda oo lagu magacaabi jiray Fartuun Axmed Nuur ayaa waxaa la sheegay in hoygeeda ay ku weerareeen ciidamo ka tirsan kuwa Booliska ee Ceelasha Biyaha, kadibna halkaasi ku dilay marxuumadda.

Wararka ayaa sheegaya in ciidamada ay tageen xaafadda Jabad-geelle, iyaga oo ujeedkooda ahaa inay burburin ka sameeyaan halkaasi, kadibna waxay isku dhaceen dadka deegaanka, taas oo keentay in ay rasaas furaan waxaana ku dhimatay Hooyo Fartuun.

Cali Axmed Nuur oo la dhashay haweeneyda la dilay aya sheegay in gurigeeda loogu tegay, kadibna la burburiyay, iyadiina la dilay.

“Halkan waxaa ka sheegayaa in walaashey si xaq-darro ah loogu yimid gurigeeda oo looga dumiyay kadibna lagu dhex-dilay waxaana lasoo weeraray iyada, odeygeeda iyo carruurteeda” ayuu yiri Cali Axmed Nuur.

Sidoo kale seyga marxuumadda oo la hadlay Shabelle Tv ayaa falkan ku eedeeyay nin lagu magacaabo Xasan Madoobe oo ka tirsan mas’uuliyiinta deegaanka Ceelasha Biyaha, isagoo tilmaamay in askarta wax dishay uu isagu hoggaaminayay, meeshana ay isaga dhaqaaqeen.

“Ninka ciidanka hoggaaminayay waxaa la yiraahdaa Xasan Madoobe markii ay guriga yimaadeen oo cagafta ay keeneen ayaan ku dhahnay war see waayey? markaas kadib ayuu xabad nagu soo bilaabay waxayna xabadda ku dhacday xaaskeyga, wayna iga dhimatay” ayuu yiri Seyga marxuumadda.

Ehellada ayaa sidoo kale maydka gabadha keenay isbitaalka Madiina ee magaalada Muqdisho, waxayna sheegeen in aan la aasi doonaan, inta ay ka helayaan cadaalad, lagana soo qabanayo askartii ka dambeysay falka lagu khaariyay marxuumadda.

Illaa iyo hadda ma jiro wax hadal ah oo kasoo baxay mas’uuliyiinta Ceelasha Biyaha iyo laamaha amniga oo ku aadan dhacdadaasi argagaxa ku reebtay dadka deegaanka

David Cameron oo ceeb iyo fadeexad u soo jiiday Britain

London (Caasimada Online) – Iyadoo uu hanjabaad u jeediyay dacwad-oogaha guud ee Maxkamadda Dambiyada Caalamiga ah (ICC), wasiirkii hore ee arrimaha dibadda ee Britain David Cameron ayaa ku biiray Madaxweynaha Ruushka Vladimir Putin, isaga oo noqday mid ka mid ah tiro kooban oo hoggaamiyeyaal caalami ah oo ku tuntay sumcadda ICC.

Haddaan si toos ah u dhigo, wasiirkii hore ee arrimaha dibadda (oo sidoo kale ra’iisul wasaare ahaan u soo shaqeeyay) waxaa si cad loogu qabtay inuu isku dayay inuu carqaladeeyo geeddi-socodka caddaaladda.

Ujeedada ka dambaysay falka foosha xun ee Cameron waxay ahayd inuu difaaco Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu iyo wasiirkiisii hore ee difaaca Yoav Gallant, kuwaasoo wajahayay eedeymo ku saabsan dambiyo dagaal.

Sida lagu sheegay qoraal kasoo baxay ICC, dambiyadan waxaa ka mid ahaa “gaajeynta shacabka oo loo adeegsaday xeelad dagaal, iyo dambiyada ka dhanka ah bini’aadannimada ee ay ka mid yihiin dil, takoor, iyo falal kale oo arxan-darro ah.”

Cameron ayaa u sheegay dacwad-oogaha guud ee ICC, Karim Khan, in soo saarista warqad lagu xirayo Netanyahu iyo Gallant ay noqonayso “sida in bam hydrogen ah la tuuro.”

Ixtiraam la’aanta Cameron ee sharciga iyo u nuglaanshihiisa cabsi-gelin iyo hanjabaad waa dhaqan la mid ah midka Putin, Netanyahu, iyo madaxweynaha Mareykanka Donald Trump.

Laakiin Britain waa dal ku faana inuu ixtiraamo sharciga. Waxaan sheeganaa in aan nahay qayb ka mid ah nidaamka anshaxa iyo qiyamka caalamiga ah. Waa in aan ka wanaagsanaanaa dhaqankan—aad uga wanaagsanaanaa.

Ma jiro cudurdaar la aqbali karo

Xaqiiqda ah in Cameron uu isticmaalay hanjabaad si uu u badbaadiyo sumcadda Netanyahu—oo lala xiriirinayo dambiyo dagaal—waxa ay Britain ka dhigeysaa mid ka mid ah dalalka xoogga adeegsada ee aan u hoggaansaneyn nidaamka sharciyadda.

Cameron waxa uu ceeb u soo jiiday naftiisa, xisbigiisa Conservative-ka, iyo in ka badan intaas, wuxuu ceeb u horseeday Britain.

Ma jiro cudurdaar la aqbali karo. Ma aha nin aan waayo aragnimo lahayn. Cameron wuxuu ahaa ra’iisul wasaaraha Britain muddo lix sano ah, waxaana dib loogu soo celiyay xilka wasiirka arrimaha dibadda xilli uu isku dayay inuu cabsi geliyo Karim Khan.

Ilaa hadda, wasaaradda arrimaha dibadda iyo xafiiska ra’iisul wasaaraha (Downing Street) wax jawaab ah kama aysan bixin warbixinta Middle East Eye ee ku saabsan dhaqanka ceebta leh ee Cameron. Wasaaradda arrimaha dibadduna way ka gaabsatay inay wax faallo ah ka bixiso codsi uga yimid Middle East Eye.

Aamusnaantaasi waa mid si weyn u hadleysa. Si looga fogaado in sumcadda Britain si joogto ah loo waxyeelleeyo, ra’iisul wasaare Keir Starmer wuxuu waajib ka saaran yahay inuu si cad uga hadlo arrintan, isagoo muujinaya in uu si qoto dheer uga xun yahay dhaqanka Cameron xilligii uu ahaa wasiirka arrimaha dibadda.

Sidoo kale, Starmer waa in uu mar kale muujiyo sida Britain uga go’an tahay inay taageerto ICC iyo qiyamka ay matasho. Faragelintani waa mid degdeg ah oo lagama maarmaan ah, maadaama cadaadiska la saaro ICC uu noqon karo fal dambiyeed ah oo lagu xadgudbayo sharciga gudaha ee Britain iyo kan caalamiga ah labadaba.

Axdiga Rome ee lagu aasaasay ICC maahan oo keliya mid ciqaaba kuwa galay dambiyada dagaal. Waxa uu sidoo kale dambi ka dhigaa kuwa isku daya inay hor istaagaan in dambiyadaasi maxkamad la saaro.

Qodobka khuseeya ee Axdiga Rome, Qodobka 70, waxa uu siinayaa maxkamadda awood ay ku xukunto qof kasta oo ku lug yeesha “carqaladeynta, cabsi-gelinta ama musuq-maasuq ku haya saraakiil ka tirsan maxkamadda si loogu qasbo ama loogu qanciyo in aysan u gudan waajibkooda, ama ay si qaldan u gutaan”.

Hanjabaadda Cameron ee ahayd “in la joojiyo maalgelinta maxkamadda iyo in Britain ay ka baxdo Axdiga Rome” waxay si toos ah ugu jirtaa awoodda maxkamadda ee la xiriirta qodobkaas.

Falal mas’uuliyad-darro ah

Waxaa sidoo kale dhici kara in ay jirto ciqaab sharciyeed oo gudaha ah. Qodobka 54 (1) ee Xeerka Maxkamadda Dambiyada Caalamiga ah ee 2001, wuxuu xusayaa: “Qof si ula kac ah u galaa fal kasta oo ku xusan qodobka 70.1 (dambiyada ka dhanka ah maamulka caddaaladda ee la xiriira ICC), waxa lagu qaadi karaa dacwad la mid ah dambiga la midka ah haddii uu ka dhacay maxkamad sare oo ku taal England iyo Wales.”

Sidaas darteed, Cameron hadda wuxuu ku jiraa xaalad halis ah. Qareen aan la hadlay, inkasta oo uusan si buuxda ula socon faahfaahinta arrinta, haddana wuxuu ii sheegay in uu aaminsan yahay in dacwad la furto ay tahay mid sharci ahaan adag oo la taaban karo.

Britain gudaheeda, xukunka ugu badan ee lagu ridi karo qof carqaladeeya geeddi-socodka caddaaladda waa xabsi daa’in, inkasta oo xukunka dhabta ah inta badan uu ka hooseeyo.

Haddii laga tago cawaaqibta fog ee ficilada mas’uuliyad-darrada ah ee Cameron, saameynta siyaasadeed ee degdegga ah ayaa aad u weyn.

Britain waa dal sheegta in uu sharciyadda ixtiraamo. Waxaannu sheeganaa in aan nahay xubin ka mid ah nidaamka caalamiga ah ee ku dhisan sharciyadda iyo qiyamka.

Waxa ay tahay guul u gaar ah Karim Khan—oo ah muwaadin British ah—oo aan ka laaban hanjabaadda Cameron. Laakiin waxa aan la iska indho tiri karin ayaa ah in wasiir arrimo dibadeed oo Britain ah uu isku dayay inuu faragelin ku sameeyo caddaaladda.

Cameron waa inuu jebiyo aamusnaanta oo uu is sharxo. Dhanka kale, Starmer wuxuu ku fiicnaan lahaa inuu si degdeg ah u amro baaritaan rasmi ah oo lagu ogaanayo xaqiiqda ku saabsan eedeynta ah in Cameron uu cabsi-gelin ku sameeyay dacwad-oogaha guud ee ICC.

Peter Oborne waa suxufi iyo qoraa u dhashay Britain. Wuxuu ku guuleystay abaalmarinta qoraallada faallooyinka iyo blog-ga ugu wanaagsan ee Drum Online Media Awards sannadihii 2022 iyo 2017, waxaana sidoo kale loo magacaabay Freelancer-ka Sannadka sannadkii 2016, taasoo lagu abaalmariyay maqaaladii uu u qoray Middle East Eye. Sannadkii 2013, waxaa loo magacaabay Qoraa Faallooyinka Sannadka ee abaalmarinta British Press Awards. Oborne wuxuu xilka isaga casilay isagoo ahaa tifaftiraha siyaasadda ee The Daily Telegraph sannadkii 2015.

Buuggiisa ugu dambeeyay, The Fate of Abraham: Why the West is Wrong about Islam, waxaa la daabacay bishii May ee ay daabacday shirkadda Simon & Schuster. Buugaagtiisii hore waxaa ka mid ah: The Triumph of the Political Class, The Rise of Political Lying,
Why the West is Wrong about Nuclear Iran, iyo The Assault on Truth: Boris Johnson, Donald Trump and the Emergence of a New Moral Barbarism.

DF oo dalbatay in la kala diro kooxda C6+ ee Xalane

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa ku baaqday in la kala diro madasha diblomaasiyadeed ee C6+, iyada oo ku tilmaantay mid duugowday oo aan waafaqsanayn heerka siyaasadeed iyo hay’adeed ee uu dalku maanta gaaray.

Warqad rasmi ah oo uu u diray Wakiilka Gaarka ah ee Qaramada Midoobay, James Swan, ayuu Wasiiru-Dawlaha Arrimaha Dibadda, Mudane Cali Cumar (Cali Balcad), ku sheegay in qaab-dhismeedkan – oo in ka badan toban sano laga joogo markii la aasaasay si loogu mideeyo taageerada beesha caalamka – aanu hadda ka tarjumayn horumarka ay Soomaaliya gaartay.

“Joogteynta C6+ sida aalad lagu hago siyaasadda dibadda waa mid duugoobay oo caqabad ku ah horumarka,” ayuu Cali Balcad ku yiri warqadda. Wuxuu xusay in madashan, oo laga hirgeliyay xilli uu dalku ku jiray xaalad nugul, ay wax u dhimayso madax-bannaanida Soomaaliya isla markaana muujinayso in dalka weli la kontoroolo.

Madasha C6+ ayaa la aas-aasay kadib 2010 si ay isugu keento daneeyeyaasha beesha caalamka – oo ay ka mid yihiin Maraykanka, Boqortooyada Midowday, Talyaaniga, Iswidhan, Itoobiya, Midowga Afrika, Midowga Yurub iyo IGAD – si ay uga qeyb qaataan dib u dhiska dowladnimada Soomaaliya kaddib sannado colaado iyo burbur hay’adeed ah.

Kooxdan ayaa door muhiim ah ka ciyaartay hannaanka doorashooyinka, horumarinta nabadda, iyo hagidda kala-guurradii siyaasadeed ee dalku soo maray.

-“Soomaaliya oo muujisay horumar”-

Hase yeeshee, dowladda Soomaaliya waxay sheegtay in xilligii madashaasi loo baahnaa uu dhammaaday.

“Maanta Soomaaliya ma aha dal maraya kala-guur. Waa waddan madax-bannaan oo leh hay’ado dastuuri ah oo shaqeynaya, nidaam dimoqraadiyadeed oo bislaaday, iyo aragti qaran oo cad oo ku wajahan nabad iyo horumar,” ayaa lagu yiri warqadda.

Hoggaanka Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa ku tallaabsaday barnaamij dib-u-habeyn ballaaran oo ay ka mid yihiin diyaarinta sharci doorasho oo cusub, hirgelinta doorasho hal qof hal cod ah, iyo kala-guurka laga gudbayo howlgalka ATMIS ee Midowga Afrika loogana wareegayo hannaan amni oo ay Soomaaliya hormuud ka tahay.

Mas’uuliyiintu waxay aaminsan yihiin in weli ku tiirsanaanta madalaha dibadda laga hago ay dhaawacayso kalsoonida lagu qabo geeddi-socodkaas dib-u-habeyn.

Cali Balcad wuxuu si cad u sheegay in Soomaaliya aysan doonayn inay jarto iskaashiga beesha caalamka, balse ay rabto in wada-shaqeyntaasi ku dhacdo si ka turjumaysa heerka maanta ee dowladnimada iyo yoolalka qaranka.

“Soomaaliya waxay weli ka go’an tahay in ay si dhow oo wax-ku-ool ah ula shaqeyso dhammaan xubnaha C6+, iyadoo saldhig u ah is-ixtiraam iyo yoolal la wadaago,” ayuu ku daray.

Xiisadda Villa Somalia iyo C6+ oo korortay

Warqaddan ayaa imaneysa xilli dowladda Soomaaliya ay dooneyso in ay dib u hanato doorkeeda caalamiga ah iyo in ay si buuxda ula wareegto hagidda siyaasadda iyo amniga gudaha dalka.

Dowladda ayaa muujisay niyad-jab ay ka qabto in hannaanada sida C6+ ay inta badan ka shaqeeyaan meel ka baxsan qaab-dhismeedka rasmiga ah ee dowladda, taas oo hoos u dhigaysa milkiyadda qaran ee isbeddelada muhiimka ah.

Ilo diblomaasiyadeed oo ku sugan Muqdisho ayaa sheegay in warqaddaasi dhalisay wada-tashiyo hoose oo u dhexeeya xubnaha C6+. Inkastoo aan wali laga bixin war rasmi ah, haddana waxaa socda falanqeyn lagu eegayo in dib loo qiimeeyo qaabka iskaashi, iyadoo la eegayo baaqa Soomaaliya.

Warqaddan ayaa sidoo kale daba socota xiisad sii kordheysa oo u dhexeysa Villa Somalia iyo beesha caalamka, taas oo salka ku haysa shir qaran oo la qorsheynayo. Sida markii ugu horreysay lagu daabacay warbixin gaar ah oo ay qortay Caasimada Online, safaaradaha reer Galbeedka iyo Qaramada Midoobay, oo ka howlgala gudaha xeryaha si aad loo ilaaliyo ee Halane, ayaa hoggaaminaya dadaallada lagu qabanayo shir heer sare ah.

Shirkaas ayaa lagu wado in uu isugu keeno madaxda federaalka, madaxda dowlad-goboleedyada, mucaaradka iyo madax hore si looga wadahadlo arrimaha doorashooyinka, dib-u-eegista dastuurka, iyo siyaasadda amniga.

Villa Somalia ayaa si adag uga soo horjeesatay shirkan, iyadoo u aragta faragelin ka dhan ah arrimaha gudaha ee dalka. Warqadda loo diray Wakiilka UN-ka James Swan ayaa si weyn loo arkaa in ay tahay jawaab toos ah oo dowladda uga hortimid tallaabadaasi ay u aragtay xadgudubka beesha caalamka.

Xiisadda ayaa sii xumaatay kadib markii madaxda mucaaradka ee Madasha Samatabixinta Qaran—oo uu hoggaamiyo Madaxweynihii hore Sheekh Shariif Sheekh Axmed—iyo dowlad-goboleedyada Puntland iyo Jubaland ay si cad uga soo horjeesteen shir gaar ah oo dowladda qorsheysay inuu qabsoomo 15-ka Juun.

Iyadoo labada dhinac ay adkeysteen mowqifyadooda, waxaa sii xoogeysanaya suurtagalnimada inuu dhaco ismari-waa siyaasadeed oo u dhexeeya dowladda federaalka iyo daneeyeyaasha caalamiga ah ee muhiimka ah.

Xasan Sheekh oo wajahaya go’doon siyaasadeed

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa wajahaya go’doon siyaasadeed sii baahaya, sanad kahor doorashada guud ee dalka, iyadoo khilaafka sii xoogeysanaya ee u dhexeeya dowladda federaalka iyo dowlad-goboleedyada uu khatar gelinayo xasilloonida siyaasadeed ee dalka.

Madaxweynaha ayaa si xooggan u wado qorshe lagu hirgelinayo nidaamka doorashada hal qof, hal cod — hannaankan ay si cad uga hor yimaadeen siyaasiyiinta mucaaradka, Puntland iyo Jubbaland, oo ku eedeeyay inuu hareer marayo nidaamka go’aan wadaagga ku dhisan wadatashi iyo isu tanaasul.

Labadan maamul ayaan ka qaybgelin shirarkii ugu dambeeyay ee Golaha Wadatashiga Qaranka (GWQ), halkaas oo lagu falanqeeyay dib-u-habeynta doorashooyinka iyo wax ka beddelka dastuurka. Waxay ku andacoonayaan in madaxweynuhu doonayo inuu awoodda dowladda dhexe ku ururiyo, taasoo lid ku ah mabda’a federaalka ee dalka.

Khilaafka ayaa sii qoto dheeraaday kaddib markii la ansixiyay wax ka beddel lagu sameeyay dastuurka, kuwaasoo kordhiyay awoodaha madaxweynaha — oo ay ku jirto awoodda uu u leeyahay magacaabista iyo xil ka qaadista ra’iisul wasaaraha.

Xisbiyada mucaaradka iyo ururrada bulshada rayidka ah ayaa si weyn uga hor yimid isbeddelladan, iyagoo ku tilmaamay kuwo wiiqaya dimuqraadiyadda islamarkaana halis gelinaya midnimada qaranka.

Xasan Sheekh, oo muddo xileedkiisu dhammaanayo, ayaa sidoo kale la daalaa dhacaya caqabado amni oo joogto ah, gaar ahaan weerarada kooxda al-Shabaab ee xiriirka la leh al-Qaacida, kuwaasoo sii wiiqaya xasilloonida qaybo badan oo ka mid ah dalka.

Si uu u dejiyo xiisadda siyaasadeed, madaxweynaha ayaa ku baaqay shir wadatashi ah oo lagu qaban doono xarunta madaxtooyada ee Muqdisho 15-ka Juun. Kulankaas ayaa loogu talagalay in lagu abuuro is-afgarad guud oo ku saabsan arrimaha muhiimka u ah dalka, sida doorashooyinka iyo dib-u-eegista dastuurka.

Hase yeeshee, xisbiyada mucaaradka ayaa durba ku dhawaaqay inay ka baaqan doonaan shirka, iyagoo ku eedeeyay madaxtooyada inay rabto in wadahadallada u adeegsato sharciyeyn go’aanno horey loo gaaray.

Falanqeeyeyaasha arrimaha siyaasadda ayaa rumeysan in kulanka uu fashilmi karo ka hor intaanu bilaaban, iyadoo dadaallada kale ee mustaqbalka ee ka yimaada xafiiska madaxweynaha ay wajihi karaan caqabado dheeraad ah haddii aan tanaasul dhab ah la samayn.

Waxaa intaas dheer in beesha caalamka ay cadaadis xooggan ku saareyso madaxweynaha inuu aqbalo in talada lala wadaaggo, oo aysan socon karin in uu ku adkeysto go’aanno aan heshiis lagu wada ahayn.

Khilaafka siyaasadeed ee sii xoogeysanaya ayaa su’aal gelinaya diyaar-garowga Soomaaliya ee doorasho la isku halleyn karo oo dhacda sanadka 2026. Waxa kale oo uu mugdi ku riday mustaqbalka nidaamka federaalka iyo dadaallada dib-u-heshiisiinta ee dalka Geeska Afrika ku yaalla.

Shaqaalaha Mareykanka oo laga saaray Bariga Dhexe xilli uu qarxi rabo dagaal culus

Washington (Caasimada Online) — Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa Arbacadii sheegay in shaqaalaha Mareykanka laga daadgureynayo Bariga Dhexe oo uu ku tilmaamay “meel khatar ah”, kaddib markii wadahadalladii nukliyeerka ee Iran ay hakadeen, iyadoo cabsi laga qabo in xiisad ay ka aloosanto gobolka.

Trump wuxuu mar kale caddeeyay in uusan ogolaan doonin in Iran hesho hub nukliyeer ah, iyadoo warar isa soo taraya ay muujinayaan suurta-galnimada in Israel ay weerarto xarumaha nukliyeerka ee Tehran.

Dowladda Iran ayaa isla Arbacadii sheegtay inay beegsan doonto saldhigyada millatari ee Mareykanka ee gobolka haddii dagaal uu dhaco.

Mas’uul Mareykan ah ayaa hore u sheegay in tirada shaqaalaha safaaradda Mareykanka ee Ciraaq la dhimayo sababo la xiriira amni, iyadoo warar kale tilmaamayaan in shaqaale sidoo kale laga saarayo Kuwait iyo Bahrain.

“Shaqaalaha waa laga saaraya sababtoo ah goobtaasi khatar ayey noqon kartaa,” ayuu Trump u sheegay suxufiyiinta Washington, markuu ka jawaabayay wararka ku saabsan shaqaalaha la daad-gureynayo.

“Waxaan si rasmi ah u amarnay in la daadgureeyo, waxaana sugaynaa waxa dhaca.”

Trump wuxuu hadalkiisa ku daray: “Ma ogolaan doonno in ay helaan hub nukliyeer ah. Arrintu waa mid sahlan oo cad.”

Tehran iyo Washington ayaa tan iyo bishii Abriil waday shan wareeg oo wadahadallo ah, si loo helo heshiis cusub oo beddela kii 2015, kaas oo Trump uu isaga baxay sannadkii 2018 intii uu xilka hayay.

Labada dhinac ayaa la filayay inay mar kale kulmaan maalmaha soo socda.

Trump oo horay rajo uga muujiyay wadahadallada, ayaa wareysi uu Arbacadii bixiyay ku sheegay inuusan hadda si weyn ugu kalsooneyn in heshiis la gaari karo.

Tan iyo markii uu dib ugu laabtay xafiiska Janaayo, Trump wuxuu dib u bilaabay ololihiisii “cadaadiska ugu badan” ee Iran, isagoo taageeraya dadaallada diblomaasiyadeed balse isla markaa uga digaya in tallaabo ciidan la qaadi karo haddii wadahadalladu fashilmaan.

Madaxweynaha Mareykanka wuxuu sheegay inuu ka codsaday Ra’iisul Wasaaraha Israel Benjamin Netanyahu in uusan weerarin xarumaha nukliyeerka Iran si loo siiyo wadahadallada fursad. Si kastaba, wuxuu si isa soo taraysa u muujinayay in dulqaadkiisu sii dhammaanayo.

Dowladda Iran ayaa ka digtay in haddii weerar lagu qaado, ay si adag uga jawaabi doonto.

“Dhammaan saldhigyadooda gobolka way na hor yaallaan, waanan ognahay meelaha ay ku sugan yihiin. Iyadoo aan wax shaki ah jirin, waxaan beegsan doonnaa dhammaan saldhigyadaas ku yaalla dalalka ay joogaan,” ayuu yiri Wasiirka Gaashaandhigga Iran, Aziz Nasirzadeh, isagoo ka jawaabaya hanjabaadaha Mareykanka ee ah in la qaadi doono weerar haddii wadahadalladu guul darreystaan.

– ‘Khasaaraha ugu badan iyaga ayaa qaadi doona’ –

“Insha Allah, xaaladdu heerkaas ma gaari doonto, wadahadalladuna wey guuleysan doonaan,” ayuu yiri Nasirzadeh. “Laakiin haddii dagaal dhaco, khasaaraha ugu badan Mareykanka ayaa la kulmi doona.”

Mareykanka wuxuu saldhigyo badan oo millatari ku leeyahay Bariga Dhexe, iyadoo saldhiggiisa ugu weyn uu ku yaallo dalka Qatar.

Bishii Janaayo 2020, Iran ayaa gantaallo ku garaacday saldhigyo ku yaalla Ciraaq oo ay joogeen askar Mareykan ah, si ay ugu aargudato duqeyn Mareykanku ku dilay Jeneral Qasem Soleimani oo lagu weeraray garoonka diyaaradaha ee Baghdad.

Weerarkaas waxaa ku dhaawacmay askar badan oo Mareykan ah, kuwaas oo la il-daran dhaawacyo xagga maskaxda ah.

Iyadoo ay sii kordhayaan xiisadaha, UK Maritime Trade Operations—oo ah hay’ad uu maamulo ciidamada badda Britain—ayaa markabka kasta kula talisay inuu si taxaddar leh uga gudbo Badda Gacanka.

Iran iyo Mareykanka ayaa hadda ku lug leh is-mariwaa diblomaasiyadeed oo ku saabsan bacraminta uranium-ka. Tehran waxay ku andacoonaysaa in arrintaasi tahay “xuquuq aan laga gorgortami karin,” halka Mareykanka uu ku tilmaamay “khad cas.”

Iran waxay uranium u hodmisaa illaa 60%, taasoo aad uga badan xadka 3.67% ee lagu heshiiyay 2015, inkastoo ay wali ka hooseyso heerka 90% ee loo baahan yahay si loo farsameeyo madaxyada nukliyeerka.

Waddamada reer Galbeedka ayaa muddo dheer ku eedeynayay Iran inay doonayso inay samaysato hub nukliyeer ah, hase yeeshee Tehran ayaa mar kasta ku celisa in barnaamijkeeda nukliyeerka uu yahay mid ujeedkiisu yahay nabad.

Toddobaadkii hore, Hogaamiyaha Sare ee Iran Ayatollah Ali Khamenei ayaa sheegay in hodminta uranium-ka ay tahay “furaha” barnaamijka nukliyeerka Iran, isla markaana Mareykanka uusan wax door ah ku yeelan karin arrintaas.

Wareysi uu Trump siiyay barnaamijka “Pod Force One” ee New York Post—oo la duubay Isniintii—ayuu ku sheegay inuu sii luminayo rajadii uu ka qabay in heshiis la gaaro.

“Ma hubo. Hore ayaan u filayay in heshiis la gaari doono, balse hadda kalsooni igama hayso. Waxay u muuqdaan kuwo dib u dhacaya, waana arrin laga murugoodo. Hadda waxaan ka niyad jabsanahay sidii aan dhowr bilood kahor ahaan lahaa,” ayuu yiri.

Iran waxay sheegtay inay diyaarinayso soo-jeedin cusub oo ka duwan midda Washington, taasoo ay horay u cambaareysay maadaama aysan waxba ka beddelin cunaqabateynta—arrin muhiim u ah Tehran oo muddo sanado ah la daalaa-dhaceysay culayskooda.

Dhalinyaradii quusatay “Kaluun ciiriin ah iyo biyaha badda ayaan isku cuni jirnay”

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa maanta magaalada Muqdisho dib loogu soo celiyay saddex kalluumeysato Soomaaliyeed oo muddo 45 maalmood ah ka go’doonsanaa badda, kadibna lix bilood ku xirnaa xabsiyo ku yaalla dalka Liibiya.

Kalluumeysatadan oo dhammaantood ah reer Muqdisho, ayaa sheegay in ay badda ku lumeen xilli ay ku jireen howlo kalluumeysi, kadib markii uu ka cilladoobay matoorkii doontooda.

Cabdullaahi Yuusuf Jaamac, Aweys Cabdi Sheekh iyo Bile Maxamed Mustaf ayaa lagu kala magacaabaa kalluumeysataan laga soo badbaadiyey badda, kadib markii la waayey sideed bilood ka hor.

Iyagoo faraxsan ayaa si diiran loogu soo dhaweeyey garoonka Aadan Cadde oo masuuliyiin ka tirsan dowladda ay ku sugayeen, waxayna la hadleen warbaahinta.

Waxay tilmaameen in ay ku sigteen dhimasho, markii ay ka go’day sahaydii ay wateen, ayna ku qasbanaadeen in ay cunaan kalluun ceeriin ah, isla markaana ay cabaan biyaha badda, si ay u sii noolaadaan.

45 cisho oo doontii ay la sabeyneysay gudaha badda kadib, iyagoo maraya xeebaha Maldives ayaa la badbaadiyay, waxaana loo wareejiyay dalka Liibiya.

Halkaas waxaa uga biloowday xabsi ay ku jireen muddo lix bilood ah, kaas oo ugu dambeyntii dowladda Soomaaliya ay ka soo furatay markii la helay xogtooda.

Dowladda Soomaaliya oo kaashaneysa Hay’adda Socdaalka Adduunka ee IOM ayaa ku guuleysatay in wiilashaan laga sii daayo xabsiga Liibiya, isla markaana dib loogu soo celiyo dalkooda hooyo.

Kalluumeysatadu waxay sidoo kale sheegeen in safarkooda kalluumeysi uu ka bilowday Muqdisho, xilli baddu aad u kacsanayd, ayna wateen sahay ku filan oo loogu talagalay 10 cisho kaliya, balse ay gudaha badda ku sii jireen 45 cisho oo aysan ku talagelin.

Hoos ka daawo

Golaha Wasiirada Somalia oo maanta ansixiyay xeer-nidaamiye muhiim ah

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Golaha Wasiirrada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa yeeshay kulankoodii toddobaadlaha ahaa, waxaana kulankaasi lagu ansixiyey Xeer-nidaamiyaha Xargaha Isgaarsiinta ee Badda hoos mara.

Xeerkan ayaa muhiim u ah ilaalinta badqabka isgaarsiinta dalka, maadaama xargaha badda mara ay yihiin laf-dhabarta xiriirka gudaha iyo dibadda.

Kulanka waxaa guddoominayey Ku-simaha Ra’iisul Wasaaraha, ahna Ra’iisul Wasaare ku xigeenka dalka, Saalax Axmed Jaamac, isagoo hoggaamiyay doodaha iyo ansixinta qodobbada muhiimka ah ee miiska saarnaa, isagoo adkeeyey doorka Dowladda ee horumarinta adeegyada muhiimka ah.

Mid ka mid ah arrimaha ugu muhiimsanaa ee kulanka lagu soo qaaday ayaa ahayd diyaar garowga toddobaadka xorriyadda, oo si weyn loogu dabaaldego sanad walba. Warbixin laga soo jeediyey kulanka ayaa muujisay in qaban-qaabada munaasabaddaasi ay meel wanaagsan marayso.

Sidoo kale, Golaha Wasiirradu waxa ay warbixin ku saabsan Imtixaanka Qaranka ee sanad-dugsiyeedka 2025 ka dhageysteen wasaaradaha ay khusayso. Waxaa la xaqiijiyey in imtixaankaasi si rasmi ah uga bilaaban doono gobollada dalka maalinta Sabtida ah, iyadoo la hubinayo in habsami u socodkiisu uu noqdo mid lagu kalsoonaan karo.

Intii uu kulanka socday, Wasaaradaha Amniga Gudaha iyo Gaashaandhigga ayaa soo bandhigay warbixinno la xiriira amniga guud ee dalka. Waxaa diiradda la saaray xoojinta dadaallada socda ee lagu ciribtirayo kooxaha Khawaarijta ah ee caqabad ku ah nabadda iyo horumarka Soomaaliya.

Goluhu wuxuu si gaar ah u bogaadiyey geesiyaasha ciidanka Qaranka iyo kuwa deegaanka ee ku jira jiidda hore ee dagaalka. Golaha Wasiirradu waxa ay muujiyeen garab istaag buuxa oo ay u hayaan ciidanka naftooda u huraya difaaca dalka iyo dadkiisa.

Golaha ayaa ugu dambeyntiina adkeeyay muhiimada ay leedahay wada shaqaynta hay’adaha dowladda iyo xoojinta maamulka si loo gaaro horumar joogto ah oo dalka ka hirgala.

Somalia calls C6+ group obsolete, urges dismantling

MOGADISHU, Somalia – Somalia has called for dismantling the C6+ diplomatic coordination platform, describing it as outdated and incompatible with the country’s current political and institutional maturity.

In a formal letter addressed to UN Special Representative James Swan, Somalia’s State Minister of Foreign Affairs, H.E. Ali Omar, said the framework—established more than a decade ago to coordinate international political support—no longer reflects the country’s progress.

“The continuation of the C6+ as a tool of external political coordination is outdated and counterproductive,” Ali Omar wrote. He argued that the platform, designed during a period of political fragility, undermines Somalia’s sovereignty and gives the impression that the country remains under foreign oversight.

The C6+ was formed in the post-2010 era to bring together key international stakeholders—including the United States, United Kingdom, Italy, Sweden, Ethiopia, the African Union, the European Union, and IGAD—to support Somalia’s state-building efforts after years of conflict and institutional collapse.

The group played a central role in shaping electoral processes, promoting peacebuilding, and guiding the country through successive political transitions.

Somalia cites progress

But Somalia’s government says that era has passed.

“Today, Somalia is no longer a country in transition. It is a sovereign state with functioning constitutional institutions, a maturing democratic process, and a clear national vision for peace and development,” the letter said.

Under President Hassan Sheikh Mohamud’s leadership, the federal government has launched a broad reform agenda, including the development of new electoral legislation, efforts to implement one-person-one-vote elections, and a transition from the African Union Transition Mission in Somalia (ATMIS) to Somali-led security arrangements.

Officials argue that continued reliance on externally driven coordination platforms undercuts the legitimacy of these initiatives.

Somalia is not seeking to end international cooperation, Ali Omar stressed, but rather to engage with partners through channels that reflect the country’s current status and aspirations.

“Somalia remains committed to close, constructive partnerships with all C6+ members, grounded in mutual respect and shared goals,” he wrote.

Villa Somalia–C6+ tensions rise

The letter comes as Somalia attempts to reassert its international standing and secure full control over its domestic political and security agenda.

The Somali government has expressed frustration that mechanisms like the C6+ often function outside official structures and risk diluting national ownership of core reforms.

Diplomatic sources in Mogadishu say the letter has sparked quiet consultations among C6+ partners. While no official response has been issued, discussions are reportedly underway to reassess coordination mechanisms in light of Somalia’s request.

The letter also follows growing friction between Villa Somalia and international actors over a proposed National Conference. As first reported by Caasimada Online, Western embassies, and the United Nations, operating from Mogadishu’s heavily fortified Halane compound, are leading efforts to convene a high-level political dialogue.

The planned conference aims to bring together federal leaders, regional presidents, opposition groups, and former heads of state to resolve disputes over elections, constitutional reform, and security policy.

Villa Somalia has strongly objected to the initiative, viewing it as external interference in Somalia’s domestic political process. The letter to UN envoy James Swan is widely seen as a direct response to what the government perceives as an overreach by international partners.

Tensions have further escalated as leading opposition figures from the Salvation Forum—headed by former President Sharif Sheikh Ahmed—along with the federal member states of Puntland and Jubaland, rejected the government’s separate dialogue initiative scheduled for June 15.

With both sides entrenched, a political impasse between Somalia’s federal authorities and key international stakeholders appears increasingly unavoidable.

Faah-faahinta dagaal culus oo maanta ka dhacay Hiiraan

0

Beledweyne (Caasimada Online) –Wararka naga soo gaaraya gobolka Hiiraan ayaa sheegaya inuu maanta ka dhacay dagaal culus deegaanka Ceel Hareeri, kaas oo u dhexeeyay ciidanka deegaanka ee Macawiisleyda iyo maleeshiyaadka Al-Shabaab.

Dagaalkan ayaa yimid kadib markii ciidanka deegaanka ay weerar qorsheysan ku qaadeen goob ay isku aruursanayeen xubno ka tirsan Al-Shabaab oo ku sugnaa duleedka deegaankaasi.

Dagaalka oo ahaa mid si weyn loo qorsheeyay ayaa socday muddo ka badan hal saac, waxaana labada dhinac isku adeegsadeen hub culus, kaas oo jugtiisa laga maqlayay deegaano ka fog fog Ceel Hareeri.

Wararka hordhaca ah ayaa muujinaya in weerarkaasi uu sababay khasaare isugu jira dhimasho iyo dhaawac oo labada dhinac soo kala gaaray.

Ilaa iyo hadda si rasmi ah looma helin tirada saxda ah ee khasaaraha ka dhashay dagaalka, balse warbixinnada horudhaca ah waxay tilmaamayaan in kooxda Al-Shabaab la gaarsiiyay jab culus.

Dagaalkan ayaa qeyb ka ah dadaallada joogtada ah ee lagu cirib-tirayo kooxaha argagixisada ah ee weli ku dhuumaaleysanaya qeybo ka mid ah gobollada dalka.

Ciidanka deegaanka ee Macawiisleyda ayaa muujinaya karti iyo geesinimo ballaaran oo ay kaga hortagayaan halista kooxda Al-Shabaab, iyadoo weerarka maanta uu qeyb ka yahay howl-gallo taxane ah oo lagu xaqiijinayo amniga deegaanka.

Dadka deegaanka ayaa dhankooda si weyn u taageeraya dadaallada xaq u dirirka, kuwaas oo ay u arkaan tiir-dhexaadka sugidda nabadda.

Bilowgii bishan ayey aheyd markii deegaanka Ceel Hareeri ka dhaceen dagaallo kale oo socday muddo afar maalmood ah, kuwaas oo lagu dilay ku dhawaad 100 xubnood oo ka tirsanaa Al-Shabaab. Dagaalladaas waxaa ka mid ahaa mid lagu khaarijiyay horjooge muhiim ah oo lagu magacaabi jiray Nuur Cabdi Rooble Nuunuule.

Dhammaan dhacdooyinkan ayaa muujinaya sida ay ciidamada deegaanka iyo shacabka Soomaaliyeed ay ugu heelan yihiin in la ciribtiro kooxaha argagixisada ah ee dhibaatooyinka ku haya dalka.

How Somalia became a hub in UAE’s drone war in Sudan?

MOGADISHU, Somalia — The United Arab Emirates is facing mounting allegations of orchestrating a covert drone supply network that fuels atrocities in Sudan’s brutal civil war while carefully avoiding international accountability for war crimes.

According to British intelligence sources and multiple independent investigations, the UAE has repurposed aging Soviet-era cargo planes into flying drone assembly lines, exploiting weak oversight and legal grey zones across the Horn of Africa.

In clear violation of international arms transfer laws—which mandate end-user certificates and transparent export procedures—these aircraft are used to discreetly ferry disassembled drone components into African airspace. Once on the ground, the drones are swiftly reassembled and delivered to non-state actors, most notably the Rapid Support Forces (RSF), a group accused of systematic attacks on civilians.

One of the key transit points in this operation is Bosaso, a port city in Somalia’s semi-autonomous Puntland region. The UAE has established a military footprint there under the pretext of anti-piracy and maritime security operations.

Investigations now suggest that Bosaso is being used as a logistical hub for drone shipments bound for Sudan, enabling the UAE to obscure its involvement behind fragmented supply chains and proxy actors.

However, in addition to operating a runway and logistics center, the UAE installed a radar system near Bosaso Airport, which is ostensibly used to monitor Houthi threats in the Gulf of Aden. Investigations now suggest this infrastructure may be serving a dual purpose, aiding in the coordination and concealment of drone shipments destined for Sudan.

The consequences on the ground have been devastating. In May 2025, RSF drone strikes reportedly killed more than 70 people in El Fasher, targeting a hospital and surrounding civilian neighborhoods.

Port Sudan, a vital humanitarian lifeline on the Red Sea, has also come under attack. The RSF’s growing drone capabilities—including the use of advanced Chinese-made CH-95 and FH-95 UAVs—have transformed the battlefield, dramatically escalating the scale and reach of the conflict.

According to regional experts, these drones are likely delivered with Emirati assistance, including satellite guidance and logistical support routed through Somalia and Chad.

Since violence reignited in April 2023, Sudan’s civil war has killed over 150,000 people and displaced more than 13 million. Despite international calls for a ceasefire, the UAE’s covert arms transfers are seen as a key enabler of the RSF’s sustained offensive against Sudan’s army and civilian population.

In response, Sudan filed a case against the UAE at the International Court of Justice, accusing it of “complicity in genocide.” However, the ICJ ruled in May 2025 that it lacked jurisdiction—a procedural blow to Khartoum but one that has not silenced the allegations. The Sudanese government has since cut diplomatic ties with Abu Dhabi and continues to demand international condemnation.

“The UAE is outsourcing its war crimes,” said a senior Sudanese official, speaking on condition of anonymity. “By using Somali territory—particularly Bosaso—as a launchpad, they are not just violating international law; they are dragging Somalia into this conflict by proxy.”

Analysts warn that the UAE’s strategy represents a troubling new model of warfare: one in which state actors fragment arms supply chains and exploit weak or complicit partners to obscure their involvement. This allows them to support armed groups without facing legal or diplomatic consequences.

As Sudan’s humanitarian crisis deepens, the international community faces growing pressure to investigate the UAE’s role, scrutinize its operations in the Horn of Africa, and close the legal loopholes that make such covert campaigns possible. For now, however, the drones continue to fall—and the world continues to watch.

Guddoomiye Muungaab oo caawa magacaabay guddoomiyaal degmo

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaha Gobolka Banaadir, ahna Duqa Magaalada Muqdisho Xasan Maxamed Xuseen (Muungaab) ayaa caawa bedalay labo Guddoomiye degmo, isagoo magacaabay xubno cusub.

Guddoomiye Muungaab oo sameeyey magacaabistii ugu horeysay ayaa Guddoomiyaal cusub u soo magacaabay degmooyinka Waaberi iyo Dharkenley.

1- Mudane Cumar Meeyre Mocoow, waxaa loo Magacaabay Guddoomiyaha Degmada Dharkeenleey.

Waxaana xilkii Guddoomiyaha Degmada Dharkeenleey laga qaaday Maxamuud Xaaji Cali Fiidoow.

2- Mudane Xuseen Xasan Maxamuud, waxaa loo magacaabay Guddoomiyaha Degmada Waaberi.

Waxaana xilkii Guddoomiyaha Degmada Waaberi laga qaaday Md. Maxamed Sayid Cali.

Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Muungaab oo tani ay u tahay magacaabistii ugu horeysay tan iyo markii uu xilka la wareegay ayaa kula dardaarmay Guddoomiyeyaasha cusub in ay mudnaan siiyaan harumarinta Degmada, bilicda iyo baahinta adeegyada aas-aasiga.

Warar kala duwan ayaa ka soo baxaya is bedelka cusub ee degmooyinkaas uu ku sameeyey Guddoomiye Muungaab, balse wararka ugu badan waxay sheegayaan in qiimeyn kooban oo guddoomiyuhu uu sameeyey ku fashilmeen.

Muungaab ayaa si dardar leh u shaqeynayey tan iyo markii uu xilka la wareegay, waxaana lagu tilmaamay nin aad u garanaya shaqada loo dhiibay iyo hoggaaminka gobolkaan oo horay uu soo qabtay.

DF oo caawa duqeyn culus ka bilowday Ceelbaraf, Sabiib iyo Caanoole

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Soomaaliya ayaa shaacisay in gobolka Shabeellaha Dhexe ay ka fulisay duqeymo culus oo lagu dilay Horjoogeyaal iyo Maleeshiyaad ka tirsanaa kooxda Al-Shabaab.

“Ciidanka Qaranka Soomaaliyeed oo kaashanaya Saaxiibada Caalamka ayaa Buurta Cadayga oo ku taala deegaanka Ceelbaraf ee gobolka Shabeellaha Dhexe ka fuliyay howlgal si gaar ah loo qorsheeyay oo lagu dilay Ilaa iyo 13 xubnood oo isugu jira horjoogeyaal iyo maleeshiyaadka ka tirsan Khawaarijta,” ayaa lagu yiri war-saxaafadeedka dowladda.

Sidoo kale, warkaan waxaa lagu sheegay in duqeymahaan kooxda Al-Shabaab looga dhaawacay tiro kale oo dagaalamayaal ah.

Howlgalka ayaa si gaar ah loogu beegsaday goob ay Khawaarijtu isku uruursanayeen, iyaga oo halkaas ka abaabulayay dhagaro ay la damacsanaayeen inay ku abaabulaan duulaan culus, sida lagu cadeeyey warkaan.

“Inta uu socday howlgalkan waxaa sidoo kale lagu burburiyay saanad hub ah oo khawaarijta ugu diyaarsaneed halka uu ka dhacay howlgalka,” ayaa lagu yiri qoraalka.

War-saxaafadeedka ayaa intaas ku sii daray “Dowladda Federaalka Soomaaliya, oo kaashanaysa shacabkeeda geesiyaasha ah iyo Saaxiibada Caalamka waxaa ka go’an in gebi ahaanba la ciribtiro Khawaarijta, lana sugo amniga guud ee dalka, si shacabka Soomaaliyeed ugu noolaadaan nabad iyo xasillooni waarta.”

Dowladda Soomaaliya ayaa bilowday abaabul culus oo dagaal, diyaaradaha dagaalka ayaa la howlgeliyey, waxaana dhanka Sabiib iyo Caanoole ka socda duqeymo kale, inkastoo aan weli laga soo saarin faahfaahin.

Judge Abdulqawi Ahmed Yusuf to resign from ICJ

THE HAGUE, Netherlands – Judge Abdulqawi Ahmed Yusuf, a distinguished Somali jurist and former President of the International Court of Justice (ICJ), has announced that he will resign as a Member of the Court effective 30 September 2025, more than a year before the scheduled end of his term on 5 February 2027.

The ICJ confirmed the announcement in a press release issued Wednesday, stating: “Judge Abdulqawi Ahmed Yusuf will resign as a Member of the Court with effect from 30 September 2025.”

Judge Yusuf has served on the Court since 6 February 2009, and was re-elected in 2018. He held the position of Vice-President from 2015 to 2018, and later became President of the Court from 2018 to 2021—the first Somali and only the third African to lead the ICJ in its history.

According to the Statute of the Court, the process to replace him will now be initiated. “In accordance with Article 14 of the Statute of the Court, it will be for the Security Council to fix the date for the election of his successor by the General Assembly and the Security Council,” the statement noted. The successor will serve the remainder of Judge Yusuf’s term.

Judge Yusuf’s departure marks the conclusion of a remarkable 16-year tenure at the world’s highest judicial body. Widely respected in international legal circles, he is known for his expertise in international law, human rights, and global governance. Before joining the ICJ, he held senior legal roles at several UN institutions, including UNESCO and UNCTAD, and was a founding member of the African Institute of International Law.

The International Court of Justice, based in The Hague, is the principal judicial organ of the United Nations. Established in 1945, the Court is composed of 15 judges elected for nine-year terms and is responsible for settling legal disputes between states and issuing advisory opinions on legal questions referred by UN bodies.

Judge Yusuf’s resignation is seen as a significant moment not only for the ICJ but also for African representation in international justice. His legacy includes advancing the role of international law in promoting peace and equity among nations.