Riyadh (Caasimada Online) – Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada ee Dowladda Federaalka Soomaaliya, Mudane Yuusuf Maxamed Aadan, ayaa Isniintii kulan heer sare ah kula yeeshay magaalada Riyadh Wasiir Ku-xigeenka Kheyraadka Aadanaha iyo Horumarinta Bulshada ee Boqortooyada Sacuudi Carabiya, Mudane Dr. Cabdalla bin Naasir Abuthnain.

Kulankani wuxuu qeyb ka ahaa booqasho rasmi ah oo shaqo oo Wasiir Yuusuf uu ku joogo Sacuudi Carabiya, waxaana uu diiradda saarnaa xoojinta iskaashiga labada dal ee dhinacyada horumarinta bulshada, isu-socodka shaqaalaha, iyo abuurista fursado shaqo.

Kulanka waxa uu sidoo kale qeyb ka yahay dadaallo ballaaran oo dowladda Soomaaliya ay ku raadineyso sidii loo heli lahaa fursado shaqo oo dibadda ah iyo sidii loo dhisi lahaa iskaashi caalami ah oo taageera yoolalka horumarineed ee dalka.

Qodobka ugu weyn ee laga dooday kulanka wuxuu ahaa dhaqan-gelinta degdegga ah ee heshiis is-afgarad oo dhowaan ay kala saxiixdeen Soomaaliya iyo Sacuudi Carabiya, kaasoo lagu hagaajinayo socdaalka sharciyeysan iyo helitaanka fursado shaqo oo rasmi ah oo ay helaan shaqaalaha Soomaaliyeed.

Labada wasiir waxay isku raaceen in si dhakhso leh loo hirgeliyo heshiiskaas, iyadoo la xoogga saarayo in la abuuro waddooyin shaqo oo ammaan ah, nidaamsan, sharaf lehna, si ay uga faa’iideystaan kumannaan shaqo-doon Soomaali ah. Tallaabadani waxay gacan ka geysan doontaa dhimista shaqo-la’aanta dhallinyarada iyo kor u qaadidda xirfadaha shaqo, iyadoo la xirinayo shaqaalaha Soomaaliyeed iyo suuqyada caalamiga ah ee shaqada.

“Waxaan si buuxda ugu heellanahay in dhallinyaradeenna iyo xirfadlayaasheenna ay helaan fursado shaqo oo sharci ah oo wax-soosaar leh,” ayuu yiri Wasiir Yuusuf. “Heshiiskan lala galay Boqortooyada Sacuudiga wuxuu u taagan yahay tallaabo weyn oo loo qaaday xalka shaqo la’aanta iyo abuurista fursado nololeed oo waara.”

Himilo fog oo ku aaddan suuq shaqo

Wasiir Yuusuf ayaa xusay in Wasaaradda Shaqadu ay wado istaraatiijiyad fog oo ku saleysan abuurista shaqo, horumarinta awoodda shaqaalaha, iyo ka-qeybgalka dhaqaale ee shacabka iyada oo loo marayo iskaashi caalami ah. Wuxuu carabka ku adkeeyay in iskaashiyada shaqo ee laba geesoodka ahi ay yihiin udub dhexaadka guulaha la xiriira horumarinta iyo daryeelka bulshada ee Soomaaliya.

“Dhisidda iskaashi shaqo oo istiraatiiji ah kuma koobna kaliya dirista shaqaale dibadda,” ayuu yiri. “Waxay ku saabsan tahay dhisidda shaqaale tayo leh oo diyaar u ah mustaqbalka, taasoo qeyb ka ah horumarka qarankeena. Waxaan maalgelinaynaa awoodda bini’aadamka, annagoo la shaqeyneyna saaxiibo caalami ah oo lagu kalsoonaan karo si loo dhiso nidaam shaqo oo adkeysi leh, loona adeegayo dhammaan shacabka Soomaaliyeed.”

Wasiir Ku-xigeenka Sacuudiga, Dr. Cabdalla bin Naasir Abuthnain, ayaa soo dhaweeyay iskaashigan cusub, isagoo muujiyay diyaar garowga Boqortooyada ee ah inay si dhow ula shaqeyso Soomaaliya si loo hirgeliyo heshiiska shaqo si hufan.

Wuxuu xusay in Sacuudi Carabiya ay ka go’an tahay taageeridda dadaallada lagu horumarinayo nidaamka socdaalka shaqo ee nidaamsan, ilaalinta xuquuqda shaqaalaha, iyo kor u qaadista natiijooyinka horumarineed ee bulshada.

Dr. Cabdalla wuxuu hoosta ka xarriiqay muhiimadda ay leedahay iskaashiga dhinacyada horumarinta shaqaalaha, isku xirka xirfadaha, iyo helitaanka suuqyada shaqo, isagoo sheegay in arrimahani ay faa’iido u leeyihiin labada dhinac.

Iskaashigan sare wuxuu astaan u yahay horumar la taaban karo oo ku saabsan dadaallada Soomaaliya ay ugu jirto dhismaha iskaashi goboleed iyo caalami ah si loo horumariyo fursadaha shaqo, maamulka socdaalka, iyo koboca waara ee dalka.

Wasaaradda Shaqada ayaa la filayaa inay sii waddo wadahadallo la mid ah oo ay la yeelato dalal kale si loo ballaariyo fursadaha shaqo ee dibadda.

Dowladda Federaalka Soomaaliya waxay sidoo kale ku dhawaaqday in la hirgelin doono barnaamijyo tababar iyo nidaamyo sharciyeed oo lagu diyaarinayo shaqaalaha u baxaya dibadda, si loo sugo badqabkooda, daryeelkooda iyo la qabsigooda nolosha cusub.

“Arrintani kuma koobna shaqo-abuur kaliya,” ayuu yiri Wasiir Yuusuf. “Waa ku saabsan tahay soo celinta sharafta, abuurista rajo, iyo furitaanka kartida dhallinyaradeenna.”