Tel Aviv (Caasimada Online) — Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil, Benjamin Netanyahu, ayaa maanta oo ah 26-ka December 2025 si rasmi ah u shaaciyay in dalkiisu uu u aqoonsaday Somaliland inay tahay dal madax-bannaan, isagoo ku dhawaaqay in labada dhinac ay yeelanayaan xiriir diblomaasiyadeed oo buuxa, furashada safaarado, iyo is-dhaafsiga danjireyaal.
War-saxaafadeed kasoo baxay Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha ayaa lagu xaqiijiyay in Netanyahu, Wasiirka Arrimaha Dibadda Gideon Sa’ar, iyo Madaxweynaha Somaliland Dr. Cabdiraxmaan Maxamed Cabdullaahi (Cirro) ay wada saxiixeen bayaan wadajir ah oo ku saabsan aqoonsiga labada dhinac.
Netanyahu ayaa xusay in tallaabadani ay waafaqsan tahay “Ruuxda Heshiisyada Ibraahim” (Abraham Accords), oo ah hannaan uu Mareykanku garwadeen ka ahaa oo lagu caadiyeynayay xiriirka Israa’iil iyo dalalka Carabta/Islaamka.
Wasiirka Arrimaha Dibadda Israa’iil, Gideon Sa’ar, oo dhankiisa xaqiijiyay go’aankan, ayaa sheegay inuu la hadlay Madaxweyne Cirro, ayna isla garteen in maanta ay tahay “maalin weyn” oo u soo hoyatay labada dhinac. Wuxuu intaas ku daray inay kala saxiixdeen heshiis ku saabsan aqoonsiga iyo aasaaska xiriir diblomaasiyadeed oo dhameystiran.
“Xiriirkan wuxuu ka dhigan yahay is-dhaafsiga safiirro iyo furashada safaarado,” ayuu yiri Sa’ar, isagoo raaciyay inuu faray wasaaraddiisa inay si degdeg ah u billowdo meel-marinta iskaashiga dhinacyada kala duwan.
Xafiiska Netanyahu ayaa intaas ku daray in Israa’iil ay qorsheynayso inay ballaariso iskaashiga ay la leedahay Somaliland, gaar ahaan dhinacyada beeraha, caafimaadka, teknoolajiyadda iyo dhaqaalaha. Netanyahu ayaa sidoo kale casuumaad rasmi ah u fidiyay Madaxweyne Cirro si uu booqasho ugu tago Israa’iil, iyadoo hoggaamiyaha Somaliland uu uga mahadceliyay waxa Israa’iil ku tilmaantay “bayaan taariikhi ah.”
Dhanka kale, Madaxtooyada Somaliland ayaa soo saartay war-murtiyeed ay ku faahfaahineyso kulan dhanka maqalka iyo muuqaalka ah, oo dhexmaray Madaxweyne Cirro iyo Netanyahu, kaas oo lagu gaaray is-afgarad siyaasadeed, mid diblomaasiyadeed iyo mid istiraatiijiyadeed.
Madaxtooyada ayaa sheegtay in labada dhinac ay isku raaceen in la furo waji cusub oo xiriir ah oo isugu jira iskaashiga amniga, dhaqaalaha, iyo tiknoolajiyadda.
Go’aankan ayaa taabanaya arrin xasaasi ah oo siyaasadeed oo ka taagan Geeska Afrika. Somaliland ayaa ku dhawaaqday madax-bannaanideeda 1991-kii, iyadoo leh hay’ado dowladeed oo shaqeynaya tobannaankii sano ee la soo dhaafay, balse ma haysan aqoonsi caalami ah oo ballaaran.
Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa si adag u diiddan madax-bannaanida Somaliland, iyadoo u aragta gobol ka mid ah dhulkeeda.
Haddii heshiiskan loo fuliyo sida ay saraakiisha Israa’iil sheegeen, aqoonsigan iyo xiriirka diblomaasiyadeed wuxuu si weyn u xoojin karaa maqaamka Somaliland ee caalamka, isagoo dhinaca kale cadaadis saaraya sida dalalka gobolka iyo kuwa caalamiga ah ay u wajahaan muranka dhuleed ee u dhexeeya Hargeysa iyo Muqdisho.