Asmara (Caasimada Online) – Madaxweynaha dowladda federaalka Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, horraantii bishii 8-aad ayuu gaaray magaalada caasimadda u ah Galmudug ee Dhuusamareb oo isagoo markaas ay wehlinayaan saraakiil ka tirsan Ciidamada Qalabka Sida.

Safarka Madaxweynaha ayaa ku saleysnaa dhammeystirka dagaalka al-Shabaab looga saarayo deegaannada Galmudug, iyadoo uu xoogga saarayay kormeerka furimaha dagaalka ee guud ahaan gobollada dalka.

Madaxweyne Xasan Sheikh oo ku dhawaad labo bilood degganaa magaaladaas ayaa dhowaan u safray dalka Eritrea halkaas oo uu kula kulmay dhiggiisa dalka Ereteriya, Isaias Afwerki, waxa ay si wadajir ah u kormeereen xeryaha ay tababarka ku qaadanayaan ciidamada Badda iyo Cirka ee Soomaaliya ee ku sugan dalkaas.

Hase yeeshee, sawirro laga qaaday madaxweynaha xilliga uu ku sugnaa xeryaha ay ku sugan yihiin ciidamada tababarka u jooga dalkaasi Eritrea ayaa si weyn loogu baahiyay baraha bulshada, waxaa muuqatay in dadku badanaa ay ka hadlayeen muuqaalka madaxweynaha oo lagu tilmaamay in uu is beddel ku yimid marka loo eego timaha, madaxa iyo garka oo ku batay iyo cirro soo buux dhaafisay.

Dad badan ayaa ku sifeeyay in madaxweynuhu galay nolol ka duwan tiisii hore, maddaama in muddo ah uu ku sugnaa furimaha dagaalka isagoo deegaan ka dhigtay Dhuusamareeb si loo xoojiyo dagaalka ay dowladda lagula jiro al-Shabaab.

Dadka qaar waxa ay ku sifeeyeen in xaalad caafimaad darro ay lasoo deristay madaxweynaha taas oo keentay in muuqaalkiisii uu is beddelo.

Borotakoolka habka labbiska iyo qurxinta madaxda caalamka

Marka loo eego madaxda kale ee caalamka, waxaa la rumeysan yahay in ay leeyihiin dad si gaar ah ugu abaabulan madaxda kana shaqeeya labiskooda iyo si gaar ah in ula socoshada xaaladahooda gaarka ah.

Haddaba si aan wax uga ogaanno wararka la’isla dhex marayo ee la xiriira is bedelka muuqaalka madaxweynaha waxa aan qadka taleefanka kula xiriirnay agaasimaha warfaafinta madaxtooyada Soomaaliya, Cabdulqaadir Dige, isagoo faahfaahin kooban ka bixiyay is bedelka ku yimid madaxweyne Xasan Sheikh.

Dige oo ka hadlaya is barbar dhigga madaxweynaha iyo madaxada kale ee caalamka ayaa yiri, “Madaxweynaha waxaa loo igmaday shaqo qaran oo adag, mas’uuliyadaha saran awgood waxaa imaan kara walwalka, iyo murugada ka dhalata awgeed is beddel ayaa ku yimaada, madaxweyneheennana waxa uu madaxda caalamka kaga duwanyahay, shaqada qaran iyo in uu muddo ku sugnaa furin dagaal muddo kabadan labo bilood”.

“Ciidamada xoogga dagaalka ay kula jiraan al-Shabaab, ayuu kula noolaa, deegaanno ka tirsan Galmudug iyo Hirshabelle ayuu madaxweynuhu ku tagay safarro dhulka ah, madaxweynaha shaqadiisa iyo howsha mugga weyn ee uu hayo oo kaliya ayaa ka muuqata ee waxkale majiraan,” ayuu sii raaciyay Dige.

Waxaa la rumeysanyahay in timaha madaxweynuhu ay ka badanyihiin sidii looga bartay kuwiisii hore, agaasimaha madaxtooyada oo ka hadlaya sababta madaxweynuhu uusan timaha u jaran ee ay ugu bateen ayaa yiri,

“Madaxweynaha waxyaabo badan oo uu awoodo ayuusan sameynin sababo la xiriira ciidamada uu la joogo in uu noloshooda kula noolaado awgeed, goobaha uu la joogo ciidanka meelo ka qabow oo ka qurux badan ayuu heli karaa, laakiin waxa uu tusaale u noqday xaaladda ciidamada iyo dadka deegaanka ee dagaalka ku jira, marka madaxweynaha waxyaabo badan oo uu heli karo iyo wax loo heli karo ayuu ka tanaasulay.”

Madaxweynaha marka uu ciidamada la cunteynayo iyo marka uu dhulka la fadhiyo ama teendhooyinka kula jiro ma weynin kursi qurux badan oo u uku fariisto, ujeedka guud ayaa sidaas ah, timaha madaxweynaha kaliya maahane waxaa jira waxyaabo badan oo is biirsaday sida n madaxweynuhu uu shaqeeyo waqti ka badan intii uu shaqeyn jiray ama in hurdadu ay ku yartahay”.

Marka loo eego caafimaadka madaxweynaha, dad badan ayaa rumeysan in madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ay lasoo derseen xaalado caafimaad. Waxa uu sidoo kale ka hadlay saacadaha madaxweynaha ay u suura gasho in uu hurdo marka loo eego shaqadiisa.

Dige oo arrintaasi ka hadlaya ayaa yiri, “Madaxweynaha horta caafimaad ahaan, majiraan wax u daran caafimaadkiisa oo uu sameeyo marka loo eego talada dhakhaatiirta,ma jiraan wax kusoo kordhay caafimaadkiisa ama xaalado cusub oo lasoo dersay, laakiin waxa uu shaqeeyaa saacado kabadan intii uu shaqeyn jiray markii uu joogay Muqdisho, xilligaas uu joogay Xamar waxa uu xafiiska soo geli jiray subixii 8-dda ama labo saac illaa habeenkii 10-ka ama ilaa afar saac marmarna kabasii badan, haddana intaas iyo kabadan ayuu shaqeynayay”,

Si gaar ah madaxda caalamka qaarkood waxaa jira in xilliyada ay kasoo muuqanayaan shaashadaha loo mariyo qalabka is qurxinta ee loo yaqaano [Make-up] balse agaasimaha madaxtooyada waxa uu sheegay in madaxweynaha dalka uusan waqti badan ku bxinin howlahaas, balse waxa uu carrabka ku dhuftay in marka uu wareysiyo kaga qayb galayo talefishinnada caalamiga ah ay dhici karto in dad shaqaale ah oo ka howl gala xarumaha warbaahinta ay howlahaas fuliyaan.

Xaaladda amni ee uu ku noolaa madaxweynaha xilliyadii uu ku sugnaa furimaha ayaa ahayd mid su’aalo la iska weydiinyay xilli madaxweynaha laftiisu uu ka hadlay digniinno dhowr ah oo uu helay.

Madaxweynaha oo ka hadlaya wararka la xiriira amnigiisa xilli uu la hadlayay cutubyo ka tirsan ciidamada dowladda ayaa yiri, “Sidaan oo kale ayaan idiin garab taaganahay kaligiin dagaal idiinma direyno oo waan idinla soconnaa, xafiisyo qaboojiye yaal leh intaan fariisanno kaligiin idin soo diri meyno, maalin walba inta la’idiin sheego oo kale ayaa la ii sheegaa, baabuur qarax ah ayaa jidka kuugu jiro, waa lagu sumeyn rabaa, diyaaradaha helicopter-ka ee aad saarantahay waa lasoo ridaa, ha isku bixin, ha yeelin, farriintii ugu dambeysay ee xalay la iisoo diray haddaad aragtaan waad yaabeysaan, waxaan aaminsanahay in aysan shabaab i dili karin, Ilaahay ayaa Qur’aankiisa ku sheegay cidna saacaddiisa saacad looguma darayo”.

Isha: BBC