26.9 C
Mogadishu
Wednesday, June 25, 2025

DEG DEG: Shir u dhexeeya Madaxweyne Xasan iyo mucaaradka oo ka furmay Villa Somalia

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa goordhow Xarunta Madaxtooyada Soomaaliya si rasmi ah uga furmay shir gaar ah oo u dhexeeya Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud iyo Madasha Samatabixinta Soomaaliyeed oo ay ku mideysan yihiin xubnaha mucaaradka.

Kulanka oo ah mid xasaasi ah ayaa ku yimid kadib markii Madaxweynaha Soomaaliya uu casuumaad u diray xubnaha mucaaradka, kadibna iyaguna ay aqbaleen, si looga wada-hadlo khilaafka dhexdooda ah ee ka dhashay hannaanka loo wajahayo doorashada dalka.

Mucaaradka ayaa si weyn uga biyo diidan qorshaha Xasan Sheekh ee la xiriira qof iyo cod, waxayna in muddo ah shaki ka muujinayeen qaabka uu wax ku wado, maadaama aan heshiis lagu ahayn hanaanka doorashooyinka 2026.

Sidoo kale qodobada ay mucaaradka kala hadlayaan Xasan Sheekh waxaa kamid ah wax ka bedelka ku socda dastuurka, waxaana u qorsheysan in Madaxweynaha ay ku xujeeyaan in dastuurkii hore uu u laabto, sida aan xogta ku heyno.

Sidoo kale, mucaaradka ayaa doonaya inay dalbadaan in la kala diro guddiga doorashooyinka oo kalsooni darro weyn ay ka qabaan, sidoo kale Xasan Sheekh ay ka dhaadhiciyaan inuu qabto doorashooyin heshiis lagu yahay.

Xubnaha Madasha Samatabixinta ayaa sidoo kale Madaxweynaha hordhigi doona xujo ah inuu keeno maamullada maqan ee Puntland iyo Jubbaland oo mar hore uu xiriirkooda lumiyey, si looga wadahadlo heshiisna looga gaaro arrimaha doorashooyinka.

Siyaasiyiinta mucaaradka ah ee madashaan ku midoobay ayaa saacadihii iyo maalmihii lasoo dhaafay Muqdisho ku yeeshay kulamo is dabajoog ah, waxayna ugu dambeyn xalay go’aan ku gaareen in qodobo ay igu mihiimsan yihiin kuwaan ay ula tagaan Madaxweyne Xasan Sheekh.

Madaxweynihii hore Shariif Sheekh Axmed ayaa hoggaaminaya mucaaradka oo kulamadii ugu dambeeyey ku yeeshay guriga uu ka degan  yahay magaalada Muqdisho.

Mucaaradka oo horay u diiday gogoshii Madaxweynaha ee Muqdisho lagu qabtay ayaa hadda ogol inay Xasan Sheekh la yeeshaan kulan uu ka dalbaday gogoshii kadib.

Dhankiisa Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa qorsheynaya in mucaaradkiisa uu ku qanciyo in dalkaan ay ka dhacdo doorasho qof iyo cod ah, maadaama ayaguba ay cadeeyeen in doorasho dadban in loo noqdo aysan dooneyn.

Madaxweynayaasha Jubbaland iyo Puntland oo Garoowe ku shiraya ayaa dhankoodu ku howlan inay soo saaraan bayaan rasmi ah oo muujinaya inay awoodooda mideeyeen, isla markaana ay kaga hadlayaan xaaladda siyaasadeed ee dalka iyo sida ay wax u doonayaan.

Si kastaba, Shirka maanta u furmay Xasan iyo mucaaradka ah ayaa ah kii ugu horreeyay oo ay yeeshaan tan iyo markii Madasha Samatabixinta looga dhawaaqay Hotelka Jaziira ee magaalada Muqdisho, waxaana madasha ay horay u soo saartay war-murtiyeed ay ku dalbaneysay in Madaxweynuhu ka laabto dastuurka la beddelay iyo in laga heshiiyo doorashada.

Xog: Turkiga oo hub iyo diyaarado horleh keenay Soomaaliya

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Turkiga oo xilligaan ah saaxibka koowaad ee Soomaaliya ayaa mar kale garoonka Aadan Cadde kasoo dajisay saanad milatari oo ay ku wareejisay dowladda Soomaaliya, si loogu qalabeeyo ciidamada Xoogga Soomaaliyeed.

Qalabka milatari ee uu keenay Turkiga ayaa isugu jiro diyaarado dagaal oo horleh iyo hub casri ah, kaas oo loogu talagalay xoojinta awoodda ciidamada qalabka sida ee Soomaaliya.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, qalabkan ayaa waxaa qayb ka ah diyaaradaha nooca qumaatiga u kaca iyo kolonyo gaadiidka gaashaaman, waxaana si rasmi ah ula wareegtay dowladda Soomaaliya.

Sidoo kale waxaa qalabkan milatari ay kamid yihiin kuwa ugu sarreeya ee ay farsameeyaan shirkadaha militari ee Turkiga, waxaana loogu talagalay in loo adeegsado dagaalka Al-Shabaab.

Arrintan aaa sidoo kale qayb ka ah fulinta heshiiska difaac ee dhex-maray Ankara iyo Muqdisho, kaas oo dhigaya in Turkiga uu taageero tababarka iyo horumarinta ciidamada qalabka sida ee Soomaaliya, si ay u noqdaan ciidan leh awood dheeraad ah oo difaac ah.

Horay Turkiga ayaa Soomaaliya usoo gaarsiiyay diyaarado dagaal oo casri ah, kuwaas oo haatan ka qayb-qaata weerarada cirka ah ee lagu beegsado maleeshiyaadka kooxda Al-Shabaab, kuwaas oo door wayn ka qaatay howlgallada haatan ka socda gudaha dalka.

Waxaa kale oo uu Turkiga taageero milatari oo isugu jiro tababar iyo qalab uu siiyaa ciidamada Xoogga dalka Soomaaliyeed oo haatan ku tiirsan xukuumadda Ankara.

Si kastaba ha ahaatee, Bishii July ee sannadkii hore ee 2024, Baarlamaanka Turkiga ayaa meel-mariyay mooshin uu saxiixay Madaxweynaha dalkaasi Recep Tayyip Erdoğan, kaas oo ogolaanaya in ciidamo militari loo diro Soomaaliya muddo laba sano ah, kuwaas oo haatan soo daad-gureyntooda ay bilaabatay, kadib markii la keenay illaaa 500 oo askari.

Soomaaliya ayaa haatan ku jirto marxalad adag oo dagaal, waxaana ay wajaheysa halista Al-Shababa oo culeys xoogan soo saartay deegaannadii horay looga xoreeyay.

Sirdoonka Mareykanka: Nukliyeerka Iiraan lama gaarsiin waxyeello weyn

Washington (Caasimada Online) – Warbixin horudhac ah oo sir ah oo ay soo saareen sirdoonka Maraykanka ayaa sheegaysa in duqeymihii uu Maraykanku la beegsaday saddex xarumo nukliyeer oo Iiraan ku yaalla ay dib u dhigeen barnaamijka nukliyeerka ee dalkaas muddo dhowr bilood oo keliya ah, sida ay sheegeen saraakiil la socota natiijooyinka warbixinta.

Duqeymuhu waxay xireen afaafka hore ee laga galo laba ka mid ah xarumahaas, balse ma aysan dumin dhismayaashooda dhulka hoostiisa ku yaalla, sida ay saraakiishu sheegeen in natiijooyinka hore ay muujiyeen.

Weerarka ka hor, hay’adaha sirdoonka Maraykanka ayaa sheegay in haddii Iiraan ay isku daydo inay ku degdegto samaynta bam, ay ku qaadanayso muddo saddex bilood ah. Kadib duqeyntii Maraykanka iyo weerarro maalmo socday oo ay fuliyeen Ciidanka Cirka ee Israa’iil, warbixinta ay soo saartay Hay’adda Sirdoonka Difaaca (Defense Intelligence Agency) ayaa lagu qiyaasay in barnaamijkii dib u dhac ku yimid, balse uu ka yar yahay lix bilood.

Warbixinta ayaa sidoo kale lagu sheegay in inta badan keydkii Iiraan ee yuraaniyamta la hodmiyay la raray ka hor duqeymaha, kuwaasoo burburiyey qayb yar oo ka mid ah maaddada nukliyeerka. Waxaa suuragal ah in Iiraan ay qayb ka mid ah keydkaas u rartay goobo qarsoodi ah.

Qaar ka mid ah saraakiisha Israa’iil ayaa sheegay inay sidoo kale aaminsan yihiin in dawladda Iiraan ay lahayd xarumo yaryar oo qarsoodi ah oo lagu bacrimiyo (yuraaniyamta) si ay u sii wadan karto barnaamijkeeda nukliyeerka haddii weerar lagu qaado xarumaha waaweyn.

Saraakiil kale ayaa xustay in warbixintu ay ogaatay in saddexda xarun nukliyeer—oo kala ah Fordo, Natanz iyo Isfahan—uu soo gaaray khasaare isugu jira mid dhexdhexaad ah iyo mid daran, iyadoo xarunta Natanz ay ahayd tan ugu waxyeellada badan. Ma cadda in Iiraaniyiintu ay isku deyi doonaan inay dib u dhisaan barnaamijyadan.

Saraakiil hore ayaa sheegay in haddii Iiraan ay isku daydo inay si degdeg ah u samayso bam, uu noqon doono mid yar oo aan casri ahayn. In la soo saaro madax yar oo nukliyeer ah ayaa noqon lahaa mid aad uga sii adag, lamana oga inta uu le’eg yahay khasaaraha gaaray cilmi-baaristaas casriga ah.

Saraakiisha hadda iyo kuwii hore ee milateriga ayaa ka digay weerarka ka hor in dadaal kasta oo lagu doonayo in lagu burburiyo xarunta Fordo, oo ku aasan in ka badan 250 fiit buur hoosteeda, ay u baahan doonto duqeymo is xigxiga oo dhanka cirka ah, kuwaasoo maalmo ama xitaa toddobaadyo lagu garaacayo isla goobihii.

Diyaaradaha dagaalka ee Maraykanka ayaa ugu yaraan laba jeer ku dhuftay isla goobihii maalintii Sabtida. Diyaaradaha nooca B-2 ayaa 12 bambo oo ah nooca GBU-57—oo inta badan loo yaqaan “kuwa burburiya dhufaysyada”—ku riday Fordo, waxaana hadda muuqda lix godad oo ka samaysmay meelihii laga galayay ee dhulka ku kor yaallay, sida uu sheegay Brian Carter, oo ah maamulaha qaybta Bariga Dhexe ee machadka American Enterprise Institute.

Laakiin khubaro badan oo ku takhasusay bambooyinka milateriga ayaa aaminsanaa in loo baahan doono duqeymo ka badan hal maalin si shaqada loo dhammeeyo.

Qiimeynta hordhaca ah ee khasaaraha ayaa muujineysa in sheegashadii Madaxweyne Trump ee ahayd in xarumaha nukliyeerka ee Iiraan “gebi ahaanba la burburiyey” ay ahayd mid la buunbuuniyey.

Aqalka Congress-ka ayaa loo qorsheeyay in warbixin laga siiyo duqeynta maalintii Talaadada, waxaana xildhibaannada laga filayay inay su’aalo ka weydiiyaan natiijooyinka, balse kulankaas waa la baajiyey. Senator-rada ayaa hadda la filayaa in warbixinta la siiyo maalinta Khamiista, halka koox Dimoqraadiyiin ah oo ka tirsan Aqalka Wakiillada ay soo saareen bayaan ay ku dalbanayaan in aqalkooda sidoo kale warbixin la siiyo.

Tan iyo markii ay duqeymuhu dhaceen, Mr. Trump ayaa si isdaba joog ah ugala cawday la-taliyeyaashiisa warbixinnada saxaafadda ee su’aal geliyey inta uu le’eg yahay khasaaraha la geystay, sida ay sheegeen dad la socda hadalladiisa. Waxa uu sidoo kale si dhow ula socday hadallada ay saraakiisha kale ka sheegaan warbaahinta marka wax laga weydiiyo khasaaraha gaaray xarumaha nukliyeerka, sida ay hadalka u dhigeen.

Bayaan uu soo saaray maalintii Talaadada, Xoghayaha Difaaca Pete Hegseth ayaa ku celiyay qiimeyntii hore ee Mr. Trump.

“Marka la eego wax kasta oo aan aragnay—aniguna dhammaan waan arkay—ololaha duqeynteennu wuxuu tirtiray awooddii Iiraan ee ahayd inay abuurto hub nukliyeer ah,” ayuu yiri. “Bambooyinkeenna waaweyn waxay si sax ah ugu dhaceen goobtii loogu talagalay ee bartilmaameed kasta, si qumman ayeyna u shaqeeyeen.”

Saraakiisha ayaa ka digay in warbixintan sirta ah ee ka kooban shanta bog ay tahay oo keliya qiimeyn hordhac ah, ayna jiri doonaan kuwo kale oo soo bixi doona marka xog dheeri ah la soo ururiyo iyo marka Iiraan ay baarto saddexda xarun. Mid ka mid ah saraakiisha ayaa sheegay in warbixinnada la tusay dadka ka tirsan maamulka ay ahaayeen “kuwo is-khilaafsan” balse ay weli dhiman yihiin qiimeyno kale oo la samayn doono.

Si kastaba ha ahaatee, warbixinta Hay’adda Sirdoonka Difaaca waxay tilmaamaysaa in xarumahaasi aysan u waxyeelloobin sidii ay saraakiisha qaar ee maamulka rajaynayeen, iyo in Iiraan ay weli gacanta ku hayso ku dhowaad dhammaan maaddadeedii nukliyeerka, taasoo macnaheedu yahay haddii ay go’aansato inay samayso hub nukliyeer ah inay weli awood u yeelan karto inay si degdeg ah u samayso.

Saraakiisha waraysigan lala yeeshay waxay codsadeen inaan magacooda la sheegin sababtoo ah natiijooyinka warbixintu weli waa sir.

Aqalka Cad ayaa ka horyimid qiimeyntan. Karoline Leavitt, oo ah afhayeenka Aqalka Cad, ayaa sheegtay in natiijooyinka warbixintu ay yihiin “kuwo gebi ahaanba khaldan.”

“In la faafiyo warbixintan qiimeynta ah ee lagu andacoonayo waa isku day cad oo lagu doonayo in lagu wiiqo Madaxweyne Trump, laguna sumcad dilo duuliyeyaasha geesiyaasha ah ee fuliyay hawlgalka si qumman loo qabtay ee lagu baabi’inayay barnaamijka nukliyeerka Iiraan,” ayay ku tiri bayaankeeda.

“Qof walba wuu ogyahay waxa dhacaya marka aad 14 bambo oo miisaankoodu yahay 30,000 oo pound si qumman ugu riddo bartilmaameedyadooda: waa burbur dhamaystiran.”

Qaybo ka mid ah warbixintan sirdoonka waxaa hore u tabisay warbaahinta CNN.

Duqeymuhu waxay si weyn u waxyeeleeyeen nidaamka korantada ee xarunta Fordo, sida ay saraakiishu sheegeen. Ma cadda inta ay ku qaadan doonto Iiraan inay gasho dhismayaasha dhulka hoostiisa, dayactirto nidaamka korantada, ayna dib u rakibto qalabkii meesha laga raray.

Shaki kuma jiro in ololaha duqeynta uu “si aad iyo aad u xun” u waxyeeleeyay saddexda xarun, ayuu yiri Mr. Carter.

Laakiin qiimeynta hordhaca ah ee khasaaraha ee Israa’iil ayaa sidoo kale su’aalo ka keenay waxtarka duqeymaha. Saraakiisha difaaca Israa’iil ayaa sheegay inay sidoo kale soo ururiyeen caddeymo muujinaya in xarumihii dhulka hoostiisa ku yaallay ee Fordo aan la burburin.

Duqeynta ka hor, milateriga Maraykanku wuxuu siiyay saraakiisha dhowr suurtagal oo ku saabsan inta uu weerarku dib u dhigi karo barnaamijka Iiraan. Qiyaastaas waxay u dhaxeysay dhowr bilood oo ah heerka ugu hooseeya ilaa sannado oo ah heerka ugu sarreeya.

Qaar ka mid ah saraakiisha ayaa ka digay in qiyaasaha noocan oo kale ah aysan ahayn kuwo sax ah, aysana suurtagal ahayn in la ogaado sida saxda ah inta ay Iiraan ku qaadanayso inay dib u dhisato, haddii ay doorato inay sidaas samayso.

In kasta oo ay jiraan sheegashooyin ah in xarumaha la baabi’iyay oo ka yimid Mr. Trump iyo Mr. Hegseth, Janaraal Dan Caine, Taliyaha Guud ee Taliyeyaasha Isku-dhafka ah ee Ciidamada, ayaa ka taxaddaray qaabka uu u sifeeyay saameynta weerarka.

“Hawlgalkan waxaa loogu talagalay in si weyn loogu wiiqo kaabayaasha hubka nukliyeerka ee Iiraan,” ayuu Janaraal Caine ka sheegay shir jaraa’id oo uu qabtay Axaddii.

Qiimeynta ugu dambeysa ee khasaaraha dagaalka ee hawlgalkii milateri ee ka dhanka ahaa Iiraan, ayuu Janaraal Caine sheegay Axaddii, isagoo garab taagan Mr. Hegseth, inay weli soo socoto. Wuxuu sheegay in qiimeynta hordhaca ah ay muujisay in saddexda xarunba ay soo gaartay “waxyeello iyo burbur daran.”

Janaraal Caine wuxuu intaa ku daray inay “aad u horayso” in la qiimeeyo inta ka hartay barnaamijka nukliyeerka Iiraan.

Janaraal Joseph L. Votel, oo hore u ahaa taliyaha Taliska Dhexe (Central Command), ayaa sheegay wareysi uu bixiyay, inuu “kalsooni weyn ku qabo nidaamyada hubka ee la isticmaalay.” Laakiin wuxuu intaa ku daray: “Lama yaabani in qaybo ka mid ah ay badbaadeen. Taasi waa sababta loo sameeyo qiimeynta khasaaraha dagaalka, maxaa yeelay wax walba way u dhici karaan sidii loo qorsheeyay laakiin waxaa weli jira arrimo kale.”

Dhageysi ka dhacay Golaha Senate-ka maalintii Talaadada, Dimoqraadiyiintu waxay sidoo kale muujiyeen taxaddar dheeraad ah.

“Weli waxaan sugaynaa qiimeynta kama dambaysta ah ee khasaaraha dagaalka,” ayuu yiri Senator Jack Reed oo laga soo doorto Rhode Island, ahna ninka ugu sarreeya Dimoqraadiyiinta ee Guddiga Adeegga Ciidamada Qalabka Sida.

Saraakiisha milateriga ayaa sheegay in si khasaare la taaban karo loogu geysto xarumaha dhulka hoostiisa, ay tahay in lagu dhufto duqeymo isdaba joog ah. Laakiin Mr. Trump wuxuu ku dhawaaqay inuu joojin doono duqeymaha ka dib markii uu ansixiyay wejigii hore.

Hay’adaha sirdoonka Maraykanka ayaa ku soo gabagabeeyay duqeymaha ka hor in Iiraan aysan gaarin go’aanka ah inay samayso hub nukliyeer ah, laakiin ay haysato yuraaniyam la hodmiyay oo ku filan oo haddii ay go’aansato inay samayso bam, ay si degdeg ah ku samayn karto.

In kasta oo saraakiisha sirdoonku ay saadaaliyeen in duqeyn Maraykanku la beegsado Fordo ama xarumo kale oo nukliyeer ah ay ku dhiirigelin karto Iiraan inay samayso bam, saraakiisha Maraykanka ayaa sheegay inaysan weli ogeyn haddii Iiraan ay sidaas samayn doonto.

Wakiillada Hay’adda Sirdoonka Difaaca kama aysan jawaabin codsiyo faahfaahin ah oo loo diray.

Doorasho taariikhi ah: New York City oo yeelaneysa duq magaalo oo Muslim ah

New York (Caasimada Online) – Zohran Mamdani, oo ah 33-jir socialist dimoqraadi ah ayaa noqon doona duqii ugu horreeyay ee Muslim ah oo ay yeelato magaalada New York kadib markii uu u muuqday in uu ku guuleysanayo doorashada is-reebreebka xisbiga Dimoqraadiga ee magaaladaas oo dhacday habeenimadii Talaadada, inkastoo ay qaadan karto maalmo in lagu dhawaaqo natiijada kama dambeysta ah.

Kaddib markii la tiriyay 91% codadkii la dhiibtay ee wareegga koowaad ee is-reebreebka, Mamdani, oo ah xildhibaan ka tirsan golaha sharci-dejinta gobolka, wuxuu helay 43.5% codadka. Andrew Cuomo, oo ahaa barasabkii hore ee New York isla markaana ahaa shaqsiga ugu cadcaddaa illaa toddobaadyadii la soo dhaafay, ayaa helay 36.4%, wuxuuna qirtay guuldarradiisa habeenimadii Talaadada.

Isagoo ka hadlayay isu soo bax ololihiisa ah, wuxuu Cuomo sheegay in Mamdani uu galay “olole runtii caqli ku dheehnaa, wanaagsanaa, oo saameyn lahaa.” “Caawa waa habeenkiisii. Wuu u qalmay. Wuuna guuleystay,” ayuu yiri Cuomo. Brad Lander, oo ah hanti-dhawrka guud ee New York, ayaa galay kaalinta saddexaad isagoo helay 11.4%.

Magaalada New York waxay isticmaashaa nidaamka codbixinta ee kala-doorashada (ranked-choice voting), maadaama aysan u badneyn in labada musharrax midkoodna uu gaaro 50%, guddiga doorashooyinka ayaa hadda tiran doona codadka dadka ee doorashada labaad. Mamdani, oo toddobaadkii hore is-bahaysi la galay Lander, ayaa la saadaalinayaa inuu si weyn uga faa’iideysan doono tirintaas marka loo eego Cuomo.

Guusha lama filaanka ah ee Mamdani ayaa dhabar-jab ku noqon doonta hoggaanka sare ee xisbiga Dimoqraadiga, waxayna rajo gelin doontaa shaqsiyaadka kale ee jira dhanka bidixda-fog ee rajeynaya inay u tartamaan doorashooyinka kale ee dalka oo dhan.

Cuomo waxaa taageeray deeq-bixiyeyaal maalqabeenno ah waxaana taageeray shaqsiyaad badan oo dhexdhexaad ah, oo uu ku jiro Bill Clinton, laakiin Mamdani wuxuu ka faa’iideystay kacdoon taageero oo ballaaran oo ka yimid dhalinyarada gaar ahaan.

Isagoo hadlayay habeenimadii Talaadada, Cuomo wuxuu sheegay inuu taleefan u diray Mamdani si uu “ugu hambalyeeyo.”

“Wuxuu soo abaabulay olole aad u wanaagsan, wuxuuna taabtay dhalinyarada, dhiirigeliyey, kiciyey, wuxuuna ka dhigay inay soo baxaan oo ay codeeyaan,” ayuu yiri Cuomo. “Waxaan si daacad ah ugu ammaanayaa dadaalkiisa.”

Cuomo wuxuu u sheegay wargeyska New York Times in laga yaabo inuu weli u tartamo doorashada guud ee duqa magaalada ee bisha November isagoo ah musharrax madaxbannaan.

“Waxaan doonayaa inaan falanqeeyo oo aan la hadlo qaar ka mid ah asxaabteyda,” ayuu yiri.

Laakiin marka la eego sida ay magaalada New York ugu badan yihiin Dimoqraadiyiinta, iyo sida aan loo jeclayn duqa hadda xilka haya ee Eric Adams, Mamdani ayaa noqon doona kan ugu cadcad ee loo saadaalinayo inuu noqdo duqii 111-aad ee New York.

Tartanka loogu jiro xilka duqa magaalada New York ayaa si weyn isha loogu hayay guud ahaan dalka Mareykanka. Iyadoo ay isku wajaheen labo siyaasi oo Dimoqraadi ah oo aad u kala aragti duwan, waxay bixisay sawir muujinaya waxa ay cod-bixiyayaashu ka doonayaan xisbi ku dhibtooday inuu soo bandhigo aragti mideysan oo ka duwan tan Donald Trump.

Cuomo, barasabkii hore ee siyaasadda dhex-dhexaadka ah, iyo Mamdani ayaa usoo baxay inay yihiin labada musharrax ee ugu cadcad toddobaadyadii ugu dambeeyay ee is-reebreebka, iyadoo Mamdani uu soo yareeyay farqigii u dhexeeyay isaga iyo Cuomo kaddib markii uu helay xamaasad iyo taageero xooggan oo ka timid dhalinyarada New York.

Mamdani wuxuu rajeynayay inuu ka faa’iideysto nidaamka codbixinta ee is-reebreebka ee kala-doorashada, kaasoo u oggolaanaya cod-bixiyayaasha inay shan musharrax u kala horreysiiyaan sida ay u kala jecel yihiin.

Cuomo, oo loo doortay saddex xilli oo uu ahaa barasab ka hor inta uusan isku casilin ceeb kaddib eedeymo la xiriira faraxumeyn galmo, wuxuu tartanka galay isagoo aad uga magac weyn Mamdani, wuxuuna mar haystay 30 dhibcood oo uu kaga horreeyay ra’yi uruurinta. Laakiin sahan la sii daayay Isniintii ayaa muujiyay in Mamdani uu ku guuleysanayo is-reebreebka kaddib wareegyo badan oo tirin ah.

Mamdani wuxuu ku ololeeyay barnaamij bidix fog ah, isagoo ballanqaaday inuu hakinaayo kirada guryaha isla markaana uu basaska ka dhigayo kuwo bilaash ah magaalada oo dhan, ololihiisana waxaa hore u riixay taageerayaal badan oo uu ku leeyahay baraha bulshada oo aad uga badan kuwa la tartamayay.

Waxaa taageertay Alexandria Ocasio-Cortez munaasabad ay ka soo qeybgaleen kumanaan qof bishii Juun, wuxuuna sidoo kale helay taageerada Bernie Sanders, oo ah senetarka laga soo doorto gobolka Vermont.

Cuomo aad looma arkeyn, wuxuuna ka fogaaday isu soo baxyada waaweyn isagoo doorbiday kulamo si adag loo maamulay oo uu kula yeeshay xafiisyada ururada shaqaalaha iyo goobo kale oo yar yar. Markii uu tartanku isku soo dhowaaday, ololihiisa iyo ururada taageersanaa – oo qaarkood ay maalgelinayeen deeq-bixiyeyaal bilyaneero ah oo ka tirsan xisbiga Jamhuuriga – waxay si gaar ah diiradda u saareen inay weeraraan Mamdani, iyagoo malaayiin doollar ku bixiyay xayaysiisyo boostada lagu diro iyo kuwa telefishinka.

Wargeyska New York Times wuxuu tebiyay in Cuomo uu ka faa’iideystay in ka badan $25 milyan oo doollar oo ah kharash dibadda ah (outside spending) intii lagu jiray is-reebreebka, taasoo ah rikoor cusub oo magaalada ah.

Codbixinta hore waxay ka bilaabatay New York 14-kii Juun, magaaladuna waxay sheegtay in in ka badan 380,000 oo qof ay codkooda dhiibteen illaa Axaddii, taasoo laba jibaar ka badan tiradii codaysay doorashadii is-reebreebka ee 2021. Mowjad kulul oo Talaadadii jirtay – heerkulka New York wuxuu gaaray 100°F (38°C) – uma muuqan inay yareysay soo bixitaanka dadka, iyadoo lagu qiyaasay in ka badan 1 milyan oo qof ay codeeyeen, sida ay tebisay warbaahinta CBS New York.

Guuleystaha is-reebreebka looma dammaanad qaadayo inuu noqon doono duqii 111-aad ee magaalada New York, laakiin aad ayay u dhowdahay suurta-galnimadaas marka la eego magaalada ay si weyn uga badan yihiin Dimoqraadiyiinta diiwaangashan marka loo eego Jamhuuriga.

Duqa hadda xilka haya, Eric Adams, oo ku guuleystay doorashadii 2021 isagoo Dimoqraadi ah laakiin sanadkan u tartamaya musharrax madaxbannaan, si weyn loogama jecla magaalada. Sannadkii hore, Adams waxaa lagu soo oogay dacwado la xiriira inuu qaatay laaluush iyo inuu aqbalay tabarucaad olole oo shisheeye, laakiin dacwadahaas waa la laalay bishii Abriil kaddib markii ay soo faragelisay dowladdii Trump.

Koofi oo shaaciyey in DF ay ku soo weerartay gurigiisa

Muqdisho (Caasimada Online) – Maxamed Aadan Jimcaale (Koofi), xoghayaha siyaasiyiinta mucaaradka ah ee ku mideysan Madasha Samatabixinta, ayaa sheegay in gurigiisa lagu soo weeraray. Wuxuu ku hanjabay in haddii sharcigu shaqeyn waayo, ay raggu sinaan doonaan.

Waxaa gurigayga si sharci-darro ah oo daandaansi leh ku yimid ciidamo sheegay inay ka socdaan gobolka. Waxay amreen inaan ka guuro xaafadda. Aniga oo weli ixtiraamaya amniga iyo dowladnimada, waxaan ku dadaalay inaan wax dhib ah ka dhicin goobta. Waxaan u sheegay inay la yimaadaan sharciyad, kuna laabtaan cidda soo dirtay,” ayuu yiri Koofi.

Koofi wuxuu sheegay in ciidan looga soo diray gobolka ay ku amreen inuu ka guuro xaafadda uu degan yahay, balse uu ka codsaday inay la yimaadaan sharciga uu ku rarayo guriga uu ka degan yahay Muqdisho.

Sidoo kale, Koofi ayaa shaaciyey in maalmahan ay soo gaarayeen digniino la xiriira weerarro ka dhan ah mucaaradka, isagoo yiri: “Hore ayaan u helayay fariimo digniin ah oo sheegayay inuu jiro qorshe lagu beegsanayo xubnaha Madasha Samatabixinta Soomaaliyeed iyo guud ahaan mucaaradka ka aragtida duwan madaxda dowladda. Laakiin waxaan garan waayay sababta dowlad kasta ay Maxamed Madarkicis uga bilaabato howlgalkeeda.”

“Haddii dowladnimo iyo sharci la baalmaro, raggu waa siman yihiin – taa hala ogaado.”

Arrintan waxay timid xilli ay kor u sii kacayaan xiisadaha siyaasadeed iyo kuwa amni ee ka taagan Soomaaliya. Dowladda federaalka ah ayaa wajahaysa cadaadis xooggan oo ku saabsan sida ay u maareyneyso dib-u-eegista dastuurka, xiriirka kala dhexeeya dowlad-goboleedyada, iyo hawlgallada ka dhanka ah kooxda hubeysan ee Al-Shabaab.

Xisbiyada mucaaradka, oo ay ku jirto Madasha Samatabixinta, ayaa ku eedeeyay dowladda in ay xoogga isugu geysay awoodda dhexe, ay hareer-marisay dowlad-goboleedyada, isla markaana ay dib u dhigtay dib-u-habeynta doorashooyinka iyo maamulka.

Shirarkii ugu dambeeyay ee mucaaradka oo ka dhacay Muqdisho ayaa ku baaqay in la helo hufnaan dheeri ah, jadwal doorasho oo cad, iyo in si buuxda loo ilaaliyo dastuurka ku meel gaarka ah. Dhanka kale, dowladda ayaa ku eedeysay mucaaradka in ay hor istaagayaan horumarka qaran.

Maxamed Aadan Jimcaale, oo si weyn loogu yaqaan naanaysta “Koofi,” waa siyaasi mucaarad ah oo khibrad dheer u leh siyaasadda, isla markaana horey u soo qabtay xilal dowladeed. Wuxuu mar madax ka ahaa hay’adda socdaalka iyo jinsiyadaha Soomaaliya, wuxuuna tan iyo markaas noqday dhaliile weyn oo ka dhan ah waxa uu ugu yeero ku xadgudubka dastuurka iyo awood xad-dhaafka ah ee dowladda.

Doorkiisa haatan ee Madasha Samatabixinta wuxuu dhigayaa bartamaha dadaallada lagu mideynayo codadka mucaaradka iyo ololaha loogu jiro dimuqraadiyad dhab ah.

Trump oo go’aan culus u gudbiyey Netanyahu: ‘Ha filan inaan mar kale weerarno Iran’

Washington (Caasimada Online) – Kadib markii uu Maraykanku duqeymo ka fuliyay gudaha Iiraan, Madaxweynaha Maraykanka Donald Trump ayaa u sheegay Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu inuusan filan wax tallaabo milateri oo dheeraad ah oo uu Maraykanku qaado, sida uu sheegay sarkaal sare oo ka tirsan Aqalka Cad.

Kaddib duqeymihii Axaddii lagu bartilmaameedsaday saddex xarumood oo muhiim ah oo nukliyeerka Iiraan, ayuu Trump u sheegay Netanyahu in la joogo xilligii la joojin lahaa dagaalka laguna laaban lahaa wada xaajoodyada diblomaasiyadeed.

Mowqifka Trump wuxuu ahaa in Maraykanku uu meesha ka saaray halis kasta oo degdeg ahayd oo Iiraan ka imanaysay, sida uu sheegay sarkaalka, oo codsaday inaan magaciisa la shaacin sababtoo ah looma oggolayn inuu si fagaare ah uga hadlo wada hadallada diblomaasiyadeed ee xasaasiga ah.

Sarkaalka Maraykanka ah ayaa sheegay in Netanyahu uu fahmay mowqifka Trump ee ah inaanu Maraykanku doonayn inuu sii wado ku lug lahaanshaha xaaladda dhanka milateriga.

Talaadadii, hoggaamiyaha Israa’iil wuxuu sheegay in dalkiisu aanu weligii saaxiib uga fiican Trump ku yeelan Aqalka Cad, isagoo ku dhawaaqay guul taariikhi ah oo uu ka gaaray Iiraan, wuxuuna sheegay in barnaamijkeedii nukliyeerka “la burburiyay”.

Isagoo ka hadlayay khudbad laga sii daayay telefishinka, ayuu Netanyahu taxay guulaha ay Israa’iil ka gaartay colaadda, oo ay ku jiraan weerarradii ay ku qaadday janaraallo sarsare iyo saynisyahanno ku takhasusay nukliyeerka. Wuxuu sheegay in Israa’iil ay burburisay xarumaha nukliyeerka ee Natanz iyo Isfahan, iyo sidoo kale warshadda biyaha culus ee Arak.

“Tobannaan sano, waxaan idiin ballan qaadayay in Iiraan aysan yeelan doonin hub nukliyeer ah, runtiina… waxaan burburinnay barnaamijkii nukliyeerka ee Iiraan,” ayuu yiri Netanyahu.

Wuxuu intaas ku daray in Israa’iil ay waajib ku tahay inay dhammaystirto ololaheeda ka dhanka ah isbahaysiga Iiraan, kana adkaato Xamaas, ayna soo celiso dhammaan la-haystayaasha Gaza.

Israa’iil ayaa sheegtay in dagaalkeeda, oo billowday 13-kii Juun, uu ujeedkiisu ahaa in laga hor tago in Iiraan ay yeelato hub nukliyeer ah, taasoo ah himilo ay Tehran muddo dheer beeninaysay inay leedahay.

Si kastaba, sheegashada Israa’iil ayaa waxaa beeninaya warbixin horudhac ah oo sir ah oo ay soo saareen sirdoonka Maraykanka taa soo sheegaysa in duqeymihii uu Maraykanku la beegsaday saddex xarumo nukliyeer oo Iiraan ku yaalla ay dib u dhigeen barnaamijka nukliyeerka ee dalkaas muddo dhowr bilood oo keliya ah, sida ay sheegeen saraakiil la socota natiijooyinka warbixinta.

Duqeymuhu waxay xireen afaafka hore ee laga galo laba ka mid ah xarumahaas, balse ma aysan dumin dhismayaashooda dhulka hoostiisa ku yaalla, sida ay saraakiishu sheegeen in natiijooyinka hore ay muujiyeen.

Weerarka ka hor, hay’adaha sirdoonka Maraykanka ayaa sheegay in haddii Iiraan ay isku daydo inay ku degdegto samaynta bam, ay ku qaadanayso muddo saddex bilood ah. Kadib duqeyntii Maraykanka iyo weerarro maalmo socday oo ay fuliyeen Ciidanka Cirka ee Israa’iil, warbixinta ay soo saartay Hay’adda Sirdoonka Difaaca (Defense Intelligence Agency) ayaa lagu qiyaasay in barnaamijkii dib u dhac ku yimid, balse uu ka yar yahay lix bilood.

Dhinaca kale, Iiraan ayaa Talaadadii sheegtay inay diyaar u tahay inay ku laabato wada xaajoodka Maraykanka, xilli uu dhaqan galay xabbad-joojin jilicsan oo ka dhalatay dagaalkii ay Israa’iil kula jirtay, kaasoo yimid 12 maalmood oo duqeymo ah kaddib.

Laakiin xitaa iyadoo ay u muuqatay inuu diyaar u yahay dib u eegista wada hadalladii nukliyeerka ee uu carqaladeeyay weerarkii kediska ahaa ee Israa’iil, Madaxweynaha Iiraan Masoud Pezeshkian wuxuu sheegay in dalkiisu uu sii wadi doono “in uu ku adkaysto xuquuqdiisa sharciga ah” ee la xiriirta adeegsiga tamarta atoomikada si nabad ah.

Maraykanka ayaa ku biiray ololaha Israa’iil Axaddii isagoo duqeymo ka fuliyay xarumo muhiim ah oo nukliyeerka.

Ka dib markii Iiraan ay aargoosatay oo ay habeenimadii Isniinta gantaallo ku weerartay saldhig Maraykanku ku leeyahay dalka Qatar, ayuu Trump ku baaqay in xaaladda la dejiyo, isagoo saacado kaddib ku dhawaaqay qodobbada heshiis xabbad-joojin ah.

Wadahadal dhanka taleefanka ah oo ay Talaadadii yeesheen, ayuu Pezeshkian u sheegay dhiggiisa Imaaraadka “inaad Maraykanka, markaad la macaamilaysaan, ugu sharaxdaan in Jamhuuriyadda Islaamiga ah ee Iiraan ay kaliya doonayso inay ku adkaysato xuquuqdeeda sharciga ah.”

“Weligeed ma aysan doonin inay yeelato hub nukliyeer ah, mana doonayso,” waxaa sidaa kasoo xigtay wakaaladda wararka ee rasmiga ah ee IRNA, isagoo intaas ku daray in Iiraan ay “diyaar u tahay inay arrimaha ku xalliso… miiska wada hadalka.”

Ka dib markii uu Trump si caro leh labada dhinacba ugu canaantay jebinta hore ee xabbad-joojinta Talaadadii, waxay Tehran ku dhawaaqday inay ixtiraami doonto qodobbada heshiiska haddii ay Israa’iil sidaas oo kale yeesho, halka Israa’iilna ay sheegtay inay ka fogaatay duqeymo dheeraad ah.

Israa’iil iyo Iiraan ayaa labaduba u muuqday inay guul sheeganayaan ka dib markii lagu dhawaaqay xabbad-joojinta.

Maxaa lumiyay saameyntii Axmed Qoor-Qoor, Lafta-Gareen iyo Cali Guudlaawe?

Muqdisho (Caasimada Online) – Siyaasaddu waa mar lagaa adkaado oo aad badbaado doon tahay iyo mar aad adigu inta ilduuftida caqligaaga u dhiibaneysid cadowgaaga.

Soomaaliya waa dal federaal ah. Sababta loo qaatay hanaankan waa in aanay awooddu hal gacan gelin, lana helo awooddo heer gobol ah oo dheelitiri kara dowladda dhexe. Balse bartamihii bishii May ee sanadkaan, saddexda nin ee Axmed Qoor-Qoor, Cali Guudlaawe iyo Lafta-gareen ayaa caqligoodii siyaasiga ahaa iyo awoodoodii maamul ama go’aan waxay ku wareejiyeen madaxweyne Xasan Sheekh iyo xisbigiisa.

Xubnahan keliya ma lumin isku dheelitirkii qaranka ee waxay kale oo iibsadeen saameyntoodii siyaasadda. Dalku hadda wuxuu ku jiraa xilli kala guur ah, waxaa socda dooddo siyaasadeed oo waaweyn oo taabanaya; doorashada, dastuurka, amniga iyo haykalka dowladnimada.

Waxaana haatan ay dooduhu dhex yaallaan Xasan Sheekh, mucaaradka iyo maamullada Puntland iyo Jubbaland. Mararka qaar waxaa hadal-haynta soo dhex gasha beesha caalamka, laakiin doodahan waaweyn ee maanta dalka yaalla kama maqleysid magacyada Qoor-Qoor, Lafta-gareen iyo Cali Guudlaawe.

Si buuxda ayay saddexdan nin uga baxeen doodaha masiiriga ah ee yaalla dalka, mana jirto cid u xayiran si wax loo weydiiyo ama awood meel u taalla oo ku dalban karaan inay tallada wax ku yeeshaan, maadaama ay isku dhiibeen Xasan Sheekh Maxamuud.

Waxay ku gowracan yihiin wixii uu usoo qaado madaxweyne Xasan Sheekh faa’iido iyo khasaaro. Xitaa gudaha nidaamka Xasan Sheekh wax badan kama gooyaan.

Dhawaan, Cabdicasiis Lafta-gareen wuxuu isku dayay in Xasan Elaay laga qaado xilka wasiirka xanaanada xoolaha ee dowladda federaalka ah, waana ku guul-dareystay. Halka Axmed Qoor-Qoor uu geed dheer iyo mid gaabanba u fuulay in aan Mahad Salaad loo magacaabin xilka Taliyaha NISA, isagoo arrintaasi darteed madaxweyne Xasan Sheekh iyo Ra’iisul Wasaare Xamza labadaba ugu tagay, laakiin waa waayay cid ka hoos qaada.

Isagoo rafanaya oo dagaalamaya ayaana Mahad Salaad markale loo magacaabay Taliyaha NISA. Itaal xumada ku dhacday saddexdan siyaasi iyo sida ay u lumiyeen awoodoodii maamul iyo saameyntoodii siyaasadeed ee shaqsiga aheyd ayaa dad badan oo ku jira siyaasadda waxay u noqon doonta cashir taban oo ay iska ilaaliyaan mustaqbalka.

Somali opposition leader claims raid on Mogadishu home

MOGADISHU, Somalia – A senior Somali opposition figure has accused security forces of storming his home in the capital, Mogadishu, without legal authorization, warning that such actions threaten the rule of law and risk deepening political instability.

Mohamed Aden Jimcale, popularly known as “Koofi,” serves as secretary of the Somali Salvation Forum, a coalition of opposition leaders. He claimed that armed personnel—allegedly affiliated with a regional administration—entered his residence and ordered him to vacate the premises without presenting any legal justification.

“They told me to leave the neighborhood, but I asked them to show me the law that authorized my removal,” Koofi said in a statement shared with local media.

Mounting pressure on opposition

Koofi’s allegations come amid growing concerns over a perceived crackdown on dissent in Somalia. He said the incident followed a series of threats targeting leaders in the opposition alliance, which has been vocal in challenging the policies of President Hassan Sheikh Mohamud’s administration.

“I’ve received warnings suggesting a campaign is underway to target members of Somali Salvation Forum and other critics of the government,” he said.

Koofi also questioned why successive Somali governments had allegedly launched operations against his sub-clan.

“I don’t understand why every government begins its campaign with Mohamed Madarkicis,” he added.

In a veiled warning to Somali authorities, Koofi emphasized the importance of due process and legal accountability: “If the rule of law is abandoned, then all men become equal. Let that be understood.”

His comments reflect frustration with what the opposition describes as growing authoritarianism under the current administration.

A fragile political landscape

The incident comes during heightened political and security tensions in Somalia. The federal government has been under pressure over its handling of constitutional reforms, federal-state relations, and security operations against the militant group al-Shabaab.

Opposition parties, including the Somali Salvation Forum, have accused the government of centralizing power, marginalizing regional states, and delaying key electoral and governance reforms.

Recent opposition conferences in Mogadishu have called for greater transparency, a clear electoral timetable, and adherence to the provisional constitution. The government, in turn, has accused its critics of obstructing national progress.

Who is Mohamed Aden Koofi?

Mohamed Aden Jimcale, known widely by his nickname Koofi, is a seasoned opposition figure and former government official. He previously headed Somalia’s immigration and naturalization department and has since become an outspoken critic of what he views as government overreach and constitutional violations.

His current role in the Somali Salvation Forum places him at the center of efforts to unify opposition voices and advocate for democratic reforms.

Legal analysts warn that politically motivated security operations without court oversight undermine Somalia’s fragile democracy.

International partners, including the United Nations and the African Union, have repeatedly urged Somali leaders to resolve political disagreements through dialogue and within the framework of the law.

Koofi’s case will likely draw further scrutiny from civil society groups and international observers monitoring political freedoms in the Horn of Africa nation.

Yaa ku guuleystay dagaalkii Iiraan iyo Israa’iil?

Qaahira (Caasimada Online) – Tan iyo Axaddii, Bariga Dhexe wuxuu dhex dabaalanayey dagaal sii xoogeysanaya oo markiiba u soo wareegay xabad-joojin aan hubanti lahayn. Heshiiskan xabad-joojinta ah ayaa u muuqda inuu sii socdo, iyadoo madaxweynaha Maraykanka Donald Trump uu dagaalka Israel iyo Iran dhex maray ugu yeeray “Dagaalkii 12-ka Maalmood” ee hadda soo gabagaboobay.

Hase yeeshee, Trump, Ra’iisul Wasaaraha Israel Benjamin Netanyahu, iyo madaxda Iran ayaa mid kasta gaarkiisa u sheegtay in xabbad-joojinta lagu gaaray shuruudihii ay doonayeen.

Haddaba, runta arrintu waa maxay? Maxay Israel gaartay? Mase awoodday Iran inay difaacdo xarumaheeda muhiimka ah? Xabbad-joojintuse ma dariiq nabadeed baa?

Sidee xaaladda u dhacday?

Fiidnimadii Sabtida, isagoo Israel dalabkeeda fulinaya, Maraykanka ayaa ku biiray dagaalka Israel iyo Iran isaga oo weeraray xarumaha nukliyeerka ee Fordow, Natanz iyo Isfahan, Trump ayaana weerarkan ku tilmaamay in gebi ahaanba “lagu baabi’iyey” xarumihii la weeraray.

Isniintii, Iran ayaa ku jawaabtay inay gantaallo ku weerartay saldhigga ugu weyn ee ciidanka cirka Maraykanku ku leeyahay Bariga Dhexe, Al Udeid oo ku yaalla Qatar.

Waxaa muuqaneysay in gobolka uu qarka u saarnaa dagaal weyn oo muddo dheer socda. Balse saacado gudahood, Trump ayaa bartiisa Truth Social ku soo qoray, “Waxaa si buuxda loogu heshiiyay xabad-joojin dhameystiran oo u dhexaysa Israel iyo Iran.”

Trump ayaa dagaalkan ku tilmaamay “Dagaal 12 maalmood socday oo sababi lahaa burburka Bariga Dhexe, haddii uusan istaagin.”

Afartii saacadood kadib markii xabad-joojinta la filayay inay hirgasho, Israel ayaa mar kale duqeyn ka geysatay gudaha Iran, waxayna sheegtay inay uga aar gudanayso labo gantaal oo ay Iran ku soo tuurtay hawadeeda, in kastoo labada gantaalba la qabtay. Duqeynta Israel waxay burburisay saldhig radar oo ku yaalla agagaarka Tehran.

Trump ayaa aad uga xanaaqay tallaabadan Israel qaadday, wuxuuna weriyeyaasha u sheegay, “Aad baan uga xumahay tallaabada Israel qaaday saaka. Waxaan haysannaa laba waddan oo muddo dheer dagaallamayey, oo hadda aanba garaneyn waxay sameynayaan.”

Iran waxay beenisay inay iyadu ridday gantaalladaas. 11:30 GMT ayaa xabbad-joojintii dib loo soo celiyey, Trump ayaana la hadlay Netanyahu, wuxuuna yiri, “Israel ma weerarayso Iran, diyaaradaha oo dhan dib ayay ugu soo laabanayaan dalkooda.”

Maxay tahay guusha ay Israel gaartay?

Muddo dheer ayay Israel sheeganeysay in Iran tahay halista ugu weyn ee jiritaankeeda, balse weligeed kuma aysan dhiirran inay weerarto xarumaha nukliyeerka ee Tehran.

Juun 13-keedii ayay Israel ka tallaabsatay xadkaas, iyada oo duqeysay warshadaha shidaalka lagu kobciyo ee Natanz iyo xarunta tiknoolajiyada nukliyeerka ee Isfahan. Iran ayaa ku jawaabtay inay diyaarado aan duuliye lahayn iyo gantaallo ku weerartay Israel.

Israel horay waxay weerarro ku qaadday xarumo nukliyeer oo ku yaal Syria iyo Ciraaq, balse hadda waxay muujisay inay fulin karto hawlgal adag oo masaafo dheer ah.

Sidoo kale, waxay ka badbaadday cambaareyn caalami ah oo lagu eedeeyey sharci-darro hawlgalkeeda. Israel waxay sheegtay inay tallaabadu ahayd is-difaac hore, inkastoo qof waliba uusan isku raacsaneyn in Iran haysato hub nukliyeer ah ama qorsheyneysay inay si degdeg ah ugu adeegsato Israel.

“Waxaan la hadlayaa madaxda adduunka oo aad ula dhacay go’aanka iyo guusha ciidamada Israel,” ayuu yiri Netanyahu 18-kii Juun.

Sidoo kale, Israel waxay muujisay inay Maraykanka ku qancin karto inuu ka qeyb qaato dagaal kooban oo Bariga Dhexe ka dhacaya. Dagaalladii hore ee 1967 iyo 1973, Maraykanku wuxuu taageero siiyey Israel, balse toos ugama qeyb qaadan dagaalka.

Netanyahu wuxuu Trump uga mahadceliyay “inuu dhinaceenna istaagay.”

Hawlgalka lagu magacaabay “Rising Lion” ayaa yimid iyadoo Israel ay weerarro hore ugu qaadday xulafada gobolka ee Iran sida Xuutiyiinta Yemen, Xamaas ee Gaza iyo Xisbullah ee Lubnaan. Labadii sano ee la soo dhaafay ayay Xamaas iyo Xisbullah awood ahaan aad u daciifeen.

Iran ma difaacatay barnaamijkeeda nukliyeerka?

Israel waxay si weyn u waxyeelleysay bartilmaameedyadii Iran ee dusha sare ahaa, Maraykankuna wuxuu sheegay inuu burburiyay xarumaha nukliyeerka ee dhulka hoostiisa.

Laakiin inkasta oo sawirrada dayax-gacmeedku muujiyeen in gantaalladu bartooda ku dhaceen, haddana lama hayo xaqiijin madax-bannaan oo lagu ogaado heerka burburka.

“Waqtigan, cidna, xitaa Hay’adda Tamarta Nukliyeerka ee Adduunka (IAEA), kuma jirto boos ay ku qiimeyn karto burburka dhulka hoostiisa ee Fordow,” ayuu yiri Rafael Grossi, madaxa IAEA, isagoo sheegay in laga yaabo burbur badan inuu jiro sababo la xiriira walxaha qarxa ee la adeegsaday.

Sidoo kale lama garanayo halka ay mareyso 400 kg oo uranium ah oo aad loo kobciyey oo IAEA ay sheegtay inay gacanta ugu jirto Iran.

Mohammad Eslami, madaxa hay’adda tamarta nukliyeerka ee Iran, ayaa sheegay in barnaamijkooda nukliyeerku uu ka soo kaban doono weerarka, iyadoo qorshuhu yahay inaan wax adeeg ah hakad gelin.

Dhanka kale, wali waxaa jira jahwareer ku saabsan halka ay ka yimaadeen labada gantaal ee Talaadadii subax ku dhacay gudaha Israel, xilli dowladda Iran ay rasmi ahaan beenisay inay soo ridday.

Imisa ayay suurtogal tahay weerar kale oo lagu qaado Iran?

Waxa ay labada dal ku heshiiyeen waa xabbad-joojin, balse nabad rasmi ah ma jirto.

Khubarada ayaa qaba in laba waddo oo keliya u furmi karto barnaamijka nukliyeerka Iran: Kormeerro cusub oo Qaramada Midoobay ah iyo heshiis cusub oo ay Iran la gaarto reer galbeedka, balse Israel ayaa hore u diiday heshiis noocaas ah.

Ugu dambeyn, haddii arrimaha muhiimka ahi sidaan kusii socdaan, waxaa suuragal noqon kara dagaal kale oo ka qarxa Bariga Dhexe oo soo jiita Maraykanka.

Xog: Goorta uu dhacayo kulanka Xasan Sheekh iyo mucaaradka iyo qodobada

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa la filayaa in berri uu Madaxweyne Xasan Sheekh Muqdisho kula shiro xubnaha mucaaradka ah ee ku mideysan Madasha Samatabixinta Soomaaliya, kuwaas oo dhawaan shaaciyey inay aqbaleen casuumaada Madaxweyne Xasan Sheekh.

Ilo wareedyo xog ogaal ah ayaa Caasimada Online u sheegay in xubnaha mucaaradka ah qaar ay qabaan in la kulanka Xasan Sheekh ka hor ay tagaan Garowe, kuna biiraan wadahadalka halkaas uga socda Madaxweynayaasha Puntland iyo Jubbaland.

Qodobada ay mucaaradku kala hadlayaan Xasan Sheekh waxaa kamid ah wax ka bedelka ku socda dastuurka, waxaana u qorsheysan in Madaxweynaha ay ku xujeeyaan in dastuurkii hore uu u laabto, sida aan xogta ku heyno.

Sidoo kale, mucaaradka ayaa doonaya inay dalbadaan in la kala diro guddiga doorashooyinka oo kalsooni darro weyn ay ka qabaan, sidoo kale Xasan Sheekh ay ka dhaadhiciyaan inuu qabto doorashooyin heshiis lagu yahay.

Xubnaha Madasha Samatabixinta ayaa sidoo kale Madaxweynaha hordhigi doona xujo ah inuu keeno Puntland iyo Jubbaland oo mar hore uu xiriirkooda lumiyey, si looga wadahadlo heshiisna looga gaaro arrimaha doorashooyinka.

Siyaasiyiinta mucaaradka ah ee madashaan ku midoobay ayaa saacadihii iyo maalmihii lasoo dhaafay Muqdisho ku yeeshay kulamo is dabajoog ah, waxayna ugu dambeyn xalay go’aan ku gaareen in qodobo ay igu mihiimsan yihiin kuwaan ay ula tagaan Madaxweyne Xasan Sheekh.

Madaxweynihii hore Shariif Sheekh Axmed ayaa hoggaaminaya mucaaradka oo kulamadii ugu dambeeyey ku yeeshay guriga uu ka degan  yahay magaalada Muqdisho.

Mucaaradka oo horay u diiday gogoshii Madaxweynaha ee Muqdisho lagu qabtay ayaa hadda ogol inay Xasan Sheekh la yeeshaan kulan uu ka dalbaday gogoshii kadib.

Xasan Sheekh ayaa qorsheynaya in mucaaradkiisa uu ku qanciyo in dalkaan ay ka dhacdo doorasho qof iyo cod ah, maadaama ayaguba ay cadeeyeen in doorasho dadban in loo noqdo aysan dooneyn.

Madaxweynayaasha Jubbaland iyo Puntland oo Garoowe ku shiraya ayaa dhankoodu ku howlan inay soo saaraan bayaan rasmi ah oo muujinaya inay awoodooda mideeyeen, isla markaana ay kaga hadlayaan xaaladda siyaasadeed ee dalka iyo sida ay wax u doonayaan.

Maxaad kala socotaa dalka Carbeed ee sida cajiibka ku keenay heshiiska Iran & Israel?

Doha (Caasimada Online) – Wax yar kahor saqdii dhexe ee Isniinta, saraakiil ka tirsan dowladda Qatar ayaa saxafiyiin ku shiriyay qol kulan oo midabkiisu guduud yahay, si ay uga falceliyaan gantaallo ay Iran ku weerartay saldhig weyn oo militari oo Mareykanka ku leeyahay lama-degaanka duleedka magaalada Doha ee caasimadda Qatar.

Majed al-Ansari, afhayeenka wasaaradda arrimaha dibedda Qatar, ayaa sheegay in dalkiisu xaq u leeyahay inuu ka jawaabo weerarkii dhacay saacado kahor. Isla waqtigaas wuxuu ku baaqay in hoos loo dhigo xiisadda dagaalka cusub ee u dhexeeya Israa’iil iyo Iran, isagoo soo jeediyay in la bilaabo wadahadallo xabbad-joojin.

Si kastaba ha ahaatee, waxay u muuqataa in Qatar horeyba u bilowday dadaallo dhexdhexaadin ah, iyadoo si qarsoodi ah ula xiriirtay xulafada Mareykanka ee Israa’iil iyo dowladda Iran.

“Dhacdadan waxay muujineysaa in Qatar ay tahay dal awood u leh inuu jug qaato, haddana uu qaato mowqif macquul ah oo wax-ku-ool ah,” ayay tiri Sanam Vakil, oo ah agaasimaha barnaamijka Bariga Dhexe iyo Waqooyiga Afrika ee machadka Chatham House.

Kadib markii Mareykanku farageliyay dagaalka isagoo dhinaca Israa’iil ah, isla markaana Axaddii duqeeyay xarumaha nukliyeerka Iran, Iran waxay kaga jawaabtay inay weerar ku qaaddo saldhigga Al Udeid ee ku yaalla Qatar.

Qatar waxay sii ogayd in weerar lagu qaadi doono saldhiggaas, waxaana la sheegay in ku dhowaad dhammaan gantaalladii lagu soo ganay saldhigga ay difaacyadu qabteen, sida uu sheegay Sarreeye Guuto Shayeq Misfer al-Hajri, taliye ku xigeenka ciidamada wadajirka ah ee Qatar.

Talaadadii, wasaaradda arrimaha dibedda ee Qatar ayaa u yeertay safiirka Iran u fadhiya Doha, balse ma aysan shaacin tallaabooyin ciqaabeed oo ka dhan ah Iran.

Nicholas Hopton, oo ahaa safiirkii Britain ee Qatar intii u dhaxeysay 2013 ilaa 2015, ayaa sheegay in sida degdegga ah ee dowladda Qatar ay u beddeshay mowqifkeeda ka jawaabidda weerarka una qaadatay dhexdhexaadinta, ay muujineyso in arrintaasi ahayd mid qorsheysan oo “si farsameysan loo agaasimay.”

Iyadoo Qatar iyo dalalka kale ee Khaliijka ay labadii toddobaad ee lasoo dhaafay ka walaacsanaayeen dagaalka Israa’iil iyo Iran, waxay si gaar ah uga baqayeen in xiisadda sii korortaa ay keeni karto in Iran ay beegsato kheyraadkooda muhiimka ah ee tamarta, taasoo dhaawici lahayd dakhliga ugu muhiimsan dhaqaalahooda.

Haddii dowladda Iran ay ku adkeysan lahayd inay beegsato askarta Mareykanka ee Khaliijka, waxay u aragtay saldhigga ku yaalla Qatar inuu yahay bartilmaameed aan sababi karin xiisad weyn, sidoo kalena aysan waxyeello badan gaarsiineyn xiriirka sii wanaagsanaanaya ee ay la leedahay qaar kamid ah wadamada Carabta ee Khaliijka.

Dalka qaniga ah ee Qatar ayaa xiriir wanaagsan la leh Iran marka loo eego inta badan wadamada kale ee Khaliijka, sidoo kalena waxay door muhiim ah ku lahayd dhexdhexaadinta Israa’iil iyo Xamaas, kooxda Falastiiniyiinta ee ay Iran taageerto, tan iyo markii dagaalka Gaza uu billowday Oktoobar 2023.

Haddii Iran ay weerari lahayd dal kale oo Khaliijka ka tirsan, waxay geli lahayd xaalad aad u murugsan.

Taliska Ciidanka Badda ee Mareykanka ee Shanaad (U.S. Navy’s Fifth Fleet) oo xaruntiisu tahay Baxrayn, iyo xarumaha shidaalka ee Sacuudiga ayaa noqon karay bartilmaameedyo kale. Hase yeeshee, xiriirka diblomaasiyadeed ee Iran ay dalalkaas kale la leedahay ayaa weli cusub, aadna u nugul.

Imaaraadka Carabta oo kamid ah saaxiibbada ganacsi ee ugu muhiimsan Iran, ayaa u ah marin muhiim ah oo ay Iran kaga gudubto cunaqabateynta Galbeedka. Gantaallo dul maraya magaalada Dubai ee Imaaraadka, waxay halis ku noqon lahaayeen xiriir muhiim ah oo Iran ay ku tiirsan tahay.

Saddex diblomaasi oo xog-ogaal ah balse magacooda qariyay ayaa sheegay in saraakiisha Qatar ay u galeen dowladda Iran arrin uu weydiistay maamulka Trump. Waxay sheegeen in Madaxweyne Trump uu Amiirka Qatar, Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani, ku wargeliyay in Israa’iil ay aqbashay hindisaha Mareykanka ee xabbad-joojinta.

Madaxweynuhu wuxuu ka codsaday Qatar inay Iran ku qanciso arrintaas. Ra’iisul wasaaraha Qatar, Sheikh Mohammed bin Abdulrahman al-Thani, ayaa markaa kadib taleefan kula xiriiray madaxda Iran, isagoo ku qanciyay inay oggolaadaan xabbad-joojinta fiidkii dambe ee Isniinta.

Sarkaal sare oo Aqalka Cad ka tirsan, oo codsaday inaan magaciisa la shaacin, ayaa xaqiijiyay in Amiirka Qatar uu door muhiim ah ka qaatay wadahadallada xabbad-joojinta.

Xabbad-joojintu waxay dhaqan-gashay subaxnimadii hore ee Talaadada, iyadoo xaaladdu deggenayd illaa fiidnimadii Talaadada.

Nicholas Hopton wuxuu sheegay in sida Qatar ay u maareysay xaaladdan ay muujineyso sida ay muhiimadda gaarka ah u siiso xiriirka ay la leedahay Mareykanka.

“Trump wuxuu doonayay in xaaladda la qaboojiyo, Qatar-na waxay awood u lahayd inay arrintaas ka caawiso,” ayuu yiri Hopton.

Tiirka siyaasadda dibedda ee Qatar ayaa ah inay xiriir dhaw la yeelato Mareykanka, iyadoo inta badan mas’uuliyiinta dalkaasi ay ka faa’iideystaan fursadaha ay ugu caddeyn karaan dowladda Mareykanka inay yihiin xulufo muhiim u ah siyaasadda Mareykanka ee gobolka.

Maadaama ay Qatar leedahay ciidan yar, waxay ku tiirsan tahay Mareykanka dhanka ammaanka. Dalalka awoodda badan ee deriska la ah sida Sacuudiga iyo Imaaraadka ayaa marar badan qaata mowqifyo lid ku ah Qatar.

 

Sababta Shiinaha u taageeri waayey IRAN, xilli Israel ay garab ka heshay Mareykanka

Beijing (Caasimada Online) – Markii hore, Mareykanka ayaa weeraray xarumaha nukliyeerka Iran. Kadib, Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa Isniintii ku dhawaaqay xabbad-joojin u dhexeysa Israa’iil iyo Iran, isagoo sheegay in dagaalka uu ugu yeeray “Dagaalka 12-ka maalmood” uu dhammaaday, wuxuuna labada dhinacba ugu baaqay inay muujiyaan dulqaad, xilli warar sheegayaan xadgudubyo dhacay.

Dal si gaar ah uga war hayay xiisaddan kacsan ee juqraafi-siyaasadeed, oo wax badan oo khasaare ah kala kulmi karay dagaalka, isla markaana doonayay inuu saameyn siyaasadeed ku yeesho Bariga Dhexe, ayaa ahaa Shiinaha.

“Shiinaha awood weyn uma laha inuu si toos ah xaaladda wax uga beddelo,” ayuu yiri William Figueroa oo ah khabiir ku xeeldheer xiriirka Shiinaha iyo Iran oo ka tirsan Jaamacadda Groningen ee dalka Netherlands. “Shiinuhu faa’iido uguma jirto dagaal ballaaran oo gobolka ka dhaca, balse awood ciidan oo uu arrintan ku xakameeyo ma laha,” ayuu yiri.

Shiinaha wuxuu aad ugu tiirsan yahay shidaalka iyo gaaska ka yimaada Bariga Dhexe, iyadoo kala bar shidaalka uu Shiinuhu dibadda uga soo dhoofsanayo uu maro marinka Hormuz ee xeebta Iran ku yaalla, sida ay sheegtay shirkadda falanqeysa arrimaha tamarta ee Vortexa. Baarlamaanka Iran ayaa toddobaadkan ka dooday inuu xiro marinka Hormuz, sida ay ku warrantay warbaahinta dowladda Iran.

Iran oo wajahaysa cunaqabateyn adag oo caalami ah, waxay sidoo kale ku tiirsan tahay Shiinaha inuu shidaalkeeda ka iibsado. Shirkadda Vortexa ayaa qiyaastay in bishan Juun Shiinuhu soo dejin doono 1.5 milyan oo foosto oo shidaal ah, kuwaas oo dhammaantood maraya marinka Hormuz.

Waxaa jiray calaamado diblomaasiyadeed oo Shiinuhu toddobaadkan muujiyay; Wasiir ku-xigeenka arrimaha dibedda Liu Bin ayaa Isniintii Tehran kula kulmay safiirka cusub ee Iran u fadhin doona Shiinaha, sidoo kale saraakiil Shiineys ah ayaa Axaddii, iyadoo ay garab ka helayaan Ruushka iyo Pakistan, Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay u gudbiyay hindise qaraar lagu dalbanayo xabbad-joojin degdeg ah.

Si kastaba ha ahaatee, Mareykanka ayaa ugu dambeyn ahaa awoodda ugu weyn ee gobolka ka arriminaysay toddobaadkan.

Xitaa markii Washington uu ka codsaday Shiinaha caawimaad, waxaa muuqday in Beijing aysan awoodin ama aysan rabin inay xiisadda faraha la gasho, sida ay khubaradu qabaan.

Axaddii, Xoghayaha Arrimaha Dibedda Mareykanka Marco Rubio ayaa wareysi uu Fox News siiyay ku sheegay in Beijing ay tahay inay Iran ku dhiirrigeliso inaanay xirin marinka Hormuz, isagoo sabab uga dhigay ku tiirsanaanta Shiinaha ee marinkaas iyo inuu xiritaankiisu noqon lahaa “is-dil dhaqaale” oo ay Iran sameysato.

Afhayeenka wasaaradda arrimaha dibedda Shiinaha Guo Jiakun ayaa sheegay in dowladdiisu xiriir la yeelatay dhiggeeda Iran, isla markaana ay diyaar u tahay inay la shaqeyso Iran sidii ay xiriir fiican u yeelan lahaayeen, inkastoo aan la hubin tallaabooyinka la qaaday.

Liu Zongyi, cilmi-baare ka tirsan machadka Shanghai Institutes for International Studies ee xiriirka la leh dowladda Shiinaha, ayaa sheegay in Beijing ay codsiga Rubio u aragtay munaafaqnimo, marka la fiiriyo sida mas’uuliyiinta Shiinuhu u arkeen weerarrada Mareykanka ku qaaday xarumaha nukliyeerka Iran oo ay ku tilmaameen dagaal gardarro ah.

“Mareykanka ayaa dagaalka bilaabay haddana Shiinaha ka codsanaya inuu Iran ku qanciyo in aysan xirrin Hormuz: arrintaasi waa mid aan macquul ahayn oo muujinaysa gardarro cad,” ayuu yiri.

Sidoo kale, “lama hubo in Shiinuhu uu Iran ku qancin karo arrintan,” ayuu yiri Gedaliah Afterman oo khabiir ku ah xiriirka Aasiya oo ka tirsan machadka Abba Eban Institute for Diplomacy and Foreign Relations ee Jaamacadda Reichman ee Israa’iil. “Waxayna xaqiiqdii ka taxaddarayaan inay taas sameeyaan amar ka yimid Washington ama Rubio,” ayuu intaas ku daray.

Shiinuhu wuxuu horey isku muujiyay inuu yahay dhexdhexaadiye nabadeed oo gobolka ah, sida heshiiska uu 2023 dhex dhigay Iran iyo Sacuudiga, iyo heshiiska mideynta kooxaha Falastiin ee 2024.

Hase yeeshee, khubaradu waxay sheegayaan in saamaynta diblomaasiyadda Shiinaha ee Bariga Dhexe ay ahayd mid xadidan, iyadoo joogitaankiisa gobolka uu inta badan yahay mid ganacsi. Mareykanka, dhanka kale, wuxuu aad ugu lug leeyahay siyaasadda iyo militariga gobolka, isagoo halkaas ku leh saldhigyo ciidan iyo isbahaysiyo muddo dheer jiray.

Mas’uuliyiinta Shiinaha ayaa sheegay in ka badan 3,000 oo muwaaddiniintooda ah laga daadgureeyay Iran iyo in ka badan 500 oo kale laga soo saaray Israa’iil. Wasaaradda arrimaha dibedda ayaa baahisay muuqaal cinwaan looga dhigay “Soo noqoshada Guriga,” kaas oo muujinaya dadaalka diblomaasiyiinta Shiinaha iyo dad calammada lulaya.

Liu oo hadalka bixiyay kadib markii Trump uu ku dhawaaqay xabbad-joojinta balse ka hor inta aan lagu eedeyn dhinacyadu inay jebiyeen heshiiska, ayaa sheegay: “Waxa dhici karta in Shiinuhu Iran siiyo kaalmo bani’aadannimo, balse intaas ka badan ma muuqato tallaabo kale oo Shiinuhu qaadayo.”

Si loo muujiyo sida Beijing uga walaacsan tahay xaaladda marinka Hormuz, ururka ay leedahay dowladda Shiinaha ee iskaashatada maraakiibta ayaa amar ku bixiyay in shirkadaha maraakiibta ay maalin walba warbixin ka soo diraan maraakiibta maraya marinkaasi iyo biyaha ku xeeran.

Si kastaba, Shiinaha ayaa sidoo kale heysta ilo kale oo shidaal ah sida Ruushka, wuxuuna isku dayayay inuu abuuro marino cusub oo lagu soo dejiyo shidaalka muhiimka ah. Dekedda Gwadar ee dalka Pakistan ayaa kamid ah meelaha muhiimka u ah qorshahaas, balse Liu ayaa sheegay in dekeddaasi aysan wali noqon karin beddelka marinka Hormuz, maadaama aysan lahayn awood maareyn iyo keydin shidaal ku filan.

Dhanka kale, Beijing ayaa si dhow ula socota tallaabooyinka Trump oo ay ka raadinayso tilmaamo ku saabsan sida Mareykanku u wajahayo siyaasadda caalamka, gaar ahaan Taiwan. Trump oo awood milatari adeegsanaya ayaa laga yaabaa inay Beijing dareento in Mareykanku diyaar u yahay inuu jawaab militari ka bixiyo haddii Shiinuhu isku dayo inuu Taiwan weeraro.

Falanqeeyayaasha kale ayaa qabaa in ku lug lahaanshaha Mareykanka ee Bariga Dhexe uu ka mashquulin karo Washington xiisadda kala dhaxeysa Shiinaha ee ganacsiga, iyadoo khabiirka Maxamed Alsudairi sheegay in awoodda siyaasadeed iyo istaraatijiyadeed ee Mareykanku ay xadidan tahay.

Si kastaba ha ahaatee, adeegsigii Mareykanka ee awoodda milatari iyo ka maqnaanta awooddaas ee Shiinaha ayaa Beijing ka caawin karta inuu isku muujiyo awood caqli badan oo adduunka ah, sida uu sheegay John Delury oo ka tirsan Asia Society. Delury ayaa yiri, “Mareykanka oo dagaallo aan dadku rabin ku lug leh wuxuu u sahlayaa Xi Jinping inuu Shiinaha u muujiyo awood diblomaasiyadeed oo xalkeedu wada-xaajood yahay.”

DF oo soo saartay go’aan culus oo saameynaya rayidka

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasaaradda gaadiidka iyo duulista hawada Dowladda federaalka ah ee Soomaaliya ayaa maanta soo saartay go’aan culus oo saameynaya guud ahaan shacabka Soomaaliyeed, gaar ahaan kuwa adeegga u doonta wasaaradda.

Bayaan culus oo kasoo baxay wasaaradda ayaa waxaa lagu sheegay in dhammaan adeegyada ay bixiso lagu xiray isticmaalka Kaarka Aqoonsiga Qaranka ee ay bixiso Hay’adda (NIRA), lagana rabo qofka inuu marka hore soo qaato kaarka aqoonsiga.

Wasaaradda ayaa shaaca ka qaaday in arrintan ay daba socoto go’aankii Golaha Wasiirrada Soomaaliya ee soo baxay 7-dii April 2025, kaaso o xoogga lagu saaray muhiimadda isku xirka adeegyada dowliga ah iyo adeegsiga aqoonsi rasmi ah ee Hay’adda NIRA.

Sidoo kale shuruudaha cusub ee lasoo rogay ayaa saameyn doono shirkadaha gaadiidka dadweynaha iyo kuwa saamilayda sida lagu sheegay bayaanka ay soo saartay wasaaraddu.

“Qof kasta oo doonaya in uu helo adeegyada ay bixiso Wasaaradda sida ruqsadaha darawalnimada, is-diiwaangelinta gaadiidka, ama adeegyo kale oo la xiriira gaadiidka, waxaa looga baahanyahay in uu haysto Kaarka Aqoonsiga Qaranka” ayaa lagu yiri qoraalka.

Hoos ka akhriso:-

Wargalin ku saabsan adeegsiga Kaarka aqoonsiga Qaranka ee helidda adeegyada Wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Hawada ee Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka.

Wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Hawada ee Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, iyadoo ka duuleysa go’aankii ka soo baxay Shirka Golaha Wasiirrada ee qabsoomay 7-dii Abriil 2025, oo lagu meel mariyey “dhaqan-gelinta adeegsiga Aqoonsiga Qaranka iyo isku xirka adeegyada muhiimka ah ee dadweynaha”, waxa ay ku wargelinaysaa shacabka Soomaaliyeed arrimo muhiim ah.

Shirkaasi wuxuu xoogga saaray muhiimadda ay leedahay in dhammaan adeegyada guud ee Dowladda lagu xiro Kaarka Aqoonsiga Qaranka ee ay bixiso Hay’adda Aqoonsiga iyo Diiwaangelinta Qaranka (NIRA).

Wasaaradda, iyadoo fulinaysa amarka Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ee tixraaciisu yahay XRW/415/04/2025, kana soo baxay 21-ka Abriil 2025, kaas oo loogu talagalay “taabbo-gelinta isku-xirka adeegyada iyo nidaamka hubinta Aqoonsiga Qaranka”, iyadoo sidoo kalena tixraacaysa:

Xeerka KMG ah ee Gaadiidka Dhulka, lambarkiisu yahay JS-XM/D016/07/2007, soobaxay 5-ta Luulyo 2007,  Xeer Lambar 15 ee soo baxay 1-da Janaayo 1971, ayaa hadda lagu dabaqayaa dhammaan adeegyada ay bixiso Wasaaraddu.

Wasiiraddu waxa ay bulshada ku wargelinaysaa in dhammaan adeegyada ay bixiso lagu xiray isticmaalka Kaarka Aqoonsiga Qaranka ee ay bixiso Hay’adda NIRA.

Waxaa Kaarka Aqoonsiga looga baahanyahay dhinacyada hoos ku xusan:

– Xubnaha saamilayda shirkadaha gaadiidka dadweynaha;

– Qof kasta oo codsanaya ruqsadda darawalnimo ama cusboonaysiinteeda;

– Qofka doonaya is-diiwaangelin ama wax-ka-beddel lahaanshaha gaadiidka;

– Qof kasta oo doonaya in uu helo rukhsado kale oo la xiriira gaadiidka.

Tallaabadan waxa ay qayb ka tahay hirgelinta Qorshaha Isbeddelka Qaranka ee Dowladda ay meel marisay bishii Maarso 2025, iyadoo lagu doonayo adeeg hufan, horumarinta dhaqaalaha, yareynta khiyaanooyinka la xiriira aqoonsiga iyo kor u qaadidda kalsoonida shacabka.

Wasaaradda waxa ay bulshada ku dhiirrigelinaysaa qaadashada Kaarka Aqoonsiga Qaranka si loogu adeego si hufan, degdeg ah, loogana qayb qaato koboca dhaqaalaha iyo adeegsiga tignoolajiyadda casriga ah.

Xog: Axmed Madoobe iyo Saciid Deni oo gaaray heshiis halis ku ah Villa Somalia

Garoowe (Caasimada Online) – Madaxweynayaasha Maamullada Puntland iyo Jubbaland, Saciid Cabdullaahi Deni iyo Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe), ayaa saacadihii u dambeeyay kulamo xasaasi ah ku lahaa magaalada Garoowe.

Kulamadan oo labada masuul uga arrinsanayeen xaaladda siyaasadeed ee dalka, ayaa lagu gaaray is-afgarad ballaaran oo ku aaddan sidii ay labada maamul uga mideyn lahaayeen mowqifkooda ku aaddan arrimaha doorashooyinka, dib-u-eegista dastuurka iyo la dagaallanka siyaasadaha Villa Somalia.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, labada hoggaamiye ayaa ku heshiiyay sidii ay dagaal mideysan ula geli lahaayeen hoggaanka Dowladda Federaalka, maadaama ay kasoo horjeedaan qorshaha Villa Somalia ee doorashooyinka qof iyo codka ah, iyo isbeddelka dastuurka ee lagu wado in lagu sameeyo marxaladdan kala guurka ah.

Waxay sidoo kale shaaciyeen in dhowaan ay soo saari doonaan war-murtiyeed ay ku mideysan yihiin oo caddeyn doona mowqifkooda siyaasadeed ee ku aaddan hanaanka doorashooyinka iyo dhismaha dowladnimada dalka.

Saciid Deni oo markale la hadal hayo inuu u ordayo xilka Madaxweynaha Dowladda Federaalka Soomaaliya, ayaa haatan markan garab ka helaya Jubbaland oo ah saaxiibkiisii hore ee xulafada la ahaa, balse ay muddo kala geysay danaha siyaasadeed.

Dhanka kale, Dowladda Federaalka ee uu hoggaamiyo Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa weli taageero ka haysata dowlad-goboleedyada Koonfur Galbeed, Galmudug, Hirshabeelle iyo maamulka cusub ee SSC-Khaatumo, iyadoo qaarkood loo sameeyey muddo kordhin ay kusii fadhiyaan kursiga.

Si kastaba, Is-qabqabsiga siyaasadeed ayaa si gaar ah uga muuqda Muqdisho, halkaas oo mucaaridka siyaasadda dowladda dhexe – ay ka mid yihiin madaxweynayaashii hore – ay si weyn uga soo horjeedaan hanaanka doorasho ee ay wado Villa Somalia. Mucaaridku waxay sheegeen in aysan taageersanayn doorasho qof iyo cod ah oo ay gacanta ku hayso Villa Somalia, sidoo kalena aysan doonayn in lagu laabto doorashadii dadbaneyd ee 2022.

Sida ay shaaciyeen siyaasiyiinta mucaaridka, waxay doonayaan hannaan doorasho oo dhex-dhexaad ah, kaasoo aan loo adeegsan awoodda dowladda federaalka iyo maamul goboleedyada taageersan. Arrintan waxay muujinaysaa khilaafka siyaasadeed ee sii xoogeysanaya, iyada oo aan weli la helin hannaan loo dhan yahay oo ay ku qanci karaan dhammaan dhinacyada siyaasadda dalka.

Isbaheysiga cusub ee u dhexeeya Puntland iyo Jubbaland ayaa noqon kara caqabad weyn oo hor istaagta qorshayaasha dowladda dhexe, waxaana la filayaa in dagaalka siyaasadeed ee u dhexeeya dhinacyadaasi uu sii xoogeysto, iyadoo dhinac kastaa isku dayayo inuu saameyn ku yeesho geeddi-socodka doorashooyinka iyo dib-u-habeynta dastuurka.

Ted Cruz oo soo jeediyey in dood laga yeesho aqoonsiga Mareykanka ee Somaliland

Hargeysa (Caasimada Online) – Wafdi Mareykan ah ayaa toddobaadkii hore booqasho ku tagay magaalada Hargeysa ee caasimadda Somaliland, , halkaas oo ay kula kulmeen Madaxweyne Cabdiraxmaan Maxamed Cabdillaahi Cirro iyo mas’uuliyiin kale.

Wafdiga Mareykanka waxaa hoggaaminayay Safiirka Mareykanka ee Soomaaliya, Richard Riley, iyo Sarreeye Guud Michael Langley, oo ah taliyaha Taliska Ciidanka Mareykanka ee Afrika (U.S. Africa Command). Sida uu sheegay afhayeen u hadlay Wasaaradda Arrimaha Dibedda ee Mareykanka, wafdigu waxa uu Somaliland joogay intii u dhaxaysay Talaadadii iyo Khamiistii.

“Waxay la kulmeen Madaxweyne Cirro iyo xubno kale oo ka tirsan xukuumadda Somaliland si ay ugala hadlaan danaha guud ee ka jira Geeska Afrika,” ayuu raaciyay afhayeenku. “Wafdiga Mareykanku wuxuu sidoo kale la kulmay saaxiibada caalamka iyo wakiillo ka socday ururrada bulshada rayidka ah.”

Kulankan ayaa ku soo beegmay xilli uu jiro dareen sii kordhaya oo ka dhex jira sharci-dejiyeyaasha Mareykanka (Capitol Hill), kaas oo ku aaddan in Mareykanku uu dib-u-qiimeyn ku sameeyo siyaasaddiisa Soomaaliya, inkastoo arrimaha Afrika ay marar dhif ah mudnaanta helaan.

“Waxaan aaminsanahay in dood dhab ah oo laga yeesho aqoonsiga Mareykanka ee Somaliland ay lagama maarmaan u tahay in la hormariyo fahamka danaha amniga qaranka Mareykanka, waana arrin muddo la sugayay. Iskaashi xasilloon, oo muddada-dheer ah, isla markaana si cad u qeexan oo dhexmara Mareykanka iyo Somaliland wuxuu noqon lahaa mid labada dhinacba faa’iido u leh,” ayuu Senatar Ted Cruz, oo ka tirsan xisbiga Jamhuuriga lagana soo doorto gobolka Texas u sheegay wargayska Washington Examiner.

“Somaliland waxay noqon lahayd saaxiib dhaqaale oo adag, kana go’an tahay inay ku biirto nidaamka amniga caalamiga ah ee Mareykanka, taasoo fure u ah badqabka iyo barwaaqada dadka Mareykanka. Dabcan, waxaa jira arrimo kale oo u baahan in wax laga qabto, ugu dambayntana arrimahan waa inay xalliyaan dadka Soomaaliyeed.”

Cruz ayaa ah guddoomiyaha Guddi-hoosaadka Xiriirka Dibedda ee Aqalka Senate-ka u qaabilsan Arrimaha Afrika iyo Siyaasadda Caafimaadka Adduunka.

Dhinaca kale, tiro yar oo xildhibaanno ah oo ka tirsan Aqalka Wakiillada ayaa taageeray sharci toddobaadkii hore la soo bandhigay oo dhigaya in la aqoonsado madax-bannaanida Somaliland.

“In ka badan soddon sano, Somaliland waxay muujisay nooca dowladnimo, xasillooni, iyo iskaashi ee ay tahay in Mareykanku taageero,” ayuu yiri Xildhibaan Scott Perry oo  ah Jamhuuri laga soo doorto gobolka Pennsylvania, oo ah xubintii sharciga soo gudbisay.

“Cadowga shisheeye ayaa saameyntoodu ku sii fidaysaa Afrika iyo daafaha adduunka, waxaana danta qarankeena ku jirta inaan xoojinno xiriirka aan la leenahay saaxiibbo la isku hallayn karo oo aan isku aragti ka nahay qiyamka, isla markaana gacan ka geysta amnigeenna — goor kasta iyo goob kasta oo ay suurtagal tahay.”

Afhayeen u hadlay Wasaaradda Arrimaha Dibedda ayaa 15-kii May u sheegay Washington Examiner, “Wasaaradda Arrimaha Dibeddu wax wada-hadal ah oo ku saabsan heshiis loogu aqoonsanayo Somaliland dal ahaan kalama yeelan wakiillada Somaliland.” laakiin Jimcihii kama uusan jawaabin su’aal ahayd in hadalkaas weli taagan yahay.

Mareykanku wuxuu isku dayayaa inuu iska caabiyo saamaynta Shiinaha ee qaaradda Afrika. Soomaaliya waxay xiriir la leedahay Shiinaha, halka Somaliland ay xiriir aan rasmi ahayn la leedahay Taiwan. Wasaaradda Arrimaha Dibedda ee Shiinaha ayaa horraantii sanadkan ku celisay inay Somaliland u aragto qayb ka mid ah Soomaaliya.

 

Saaxiib daneyste ah – Sidee Ruushka u khiyaanay Iran xilli ay dagaal kula jirtay Israel?

Moscow (Caasimada Online) – Bilowgii sannadkan, Madaxweynaha Ruushka Vladimir Putin ayaa ku qaabilay dhiggiisa Iran, qasriga Kremlin-ka si ay u kala saxiixdaan heshiis cusub oo istiraatiiji ah, kaasoo lagu xoojinayay xiriirka sii xoogeysanaya ee labada dal – kuwaasoo tobankii sano ee u dambeeyay isku dayayay inay wiiqaan nidaamka caalamiga ah ee uu Mareykanku hoggaamiyo.

Hase yeeshee, in ka badan usbuuc oo duqeymo xooggan ah oo Israel iyo Mareykanku ka fuliyeen gudaha Iran kadib, iskaashigaas istiraatiijiga ah wax faa’iido muuqata uma keenin Tehran.

Isniintii, markii Putin la kulmay wasiirka arrimaha dibadda Iran, Abbas Araghchi, wuxuu si wajiga-qabow ah uga hadlay weerarrada Mareykanka, isagoo ku tilmaamay kuwo aan sabab loo hayn oo aan cadaalad ahayn, wuxuuna sheegay in Ruushku doonayo inuu caawiyo shacabka Iran.

Laakiin marna kama uusan hadlin wax taageero milatari ah oo Ruushku siinayo Iran, intii uu si fagaare ah u hadlayay ka hor kulanka. Halkii laga filayay ballanqaad ciidan, wuxuu Putin soo jeediyay in laga wada hadlo sidii looga bixi lahaa xiisadda sii kordheysa. “Tani waxay noo tahay fursad… aan si wadajir ah uga fekerno sida looga bixi karo xaaladdan,” ayuu yiri Putin.

Duqeymaha Israa’iil ayaa si toos ah u beegsaday barnaamijka nukliyeerka Iran, gantaalaheeda iyo saraakiisheeda sar sare, halka Mareykanka uu isna usbuucii tagay ku biiray weerarrada isagoo adeegsanaya bamyo culus oo dhulka hoostiisa jeexa. Dhanka kale, Iran kama aysan helin wax ka badan taageero hadal ah oo uga timid xulafadeeda ugu awoodda badan — Ruushka iyo Shiinaha.

Iskaashiga u dhexeeya Moscow iyo Tehran ayaa muddo dheer caqabad ku ahaa danaha Reer Galbeedka ee Bariga Dhexe iyo Yurub. Labadan dal waxay muddo ku dhowaad toban sano ah iska kaashadeen sidii xilka loogu sii hayn lahaa madaxweynaha Suuriya Bashar al-Assad. Intaas kadib, markii Ruushku la daalaa dhacayay duullaankii Ukraine, Iran ayaa la timid rasaas, madfacyo iyo kumannaan diyaarado aan duuliye lahayn (drones) oo ay gacan ku siisay dagaalkaas.

Si kastaba ha ahaatee, Moscow lama filayo inay sidii oo kale u gacan siiso Iran. Iyadoo Tehran ay wajahayo caqabado qaran oo aanay muddada dhow la kulmin – kuna jiraan baaqyo ka imaanaya Donald Trump oo isbeddel xukun ah dalbanaya – taageero milatari oo Ruushka uga timaada waxay u muuqataa mid fog, sida ay khubaradu sheegeen. Inkastoo heshiiskii istiraatiijiga ahaa ee labada dhinac aysan ku jirin qodob ku saabsan difaac wadajir ah, haddana wuxuu xoojiyay wadaagga sirdoonka, wuxuuna mamnuucay in midkood uu caawiyo cadowga kan kale.

“Iran way codsan kartaa in Ruushku garab istaago si aargudasho ah oo ka dhan ah Mareykanka, balse Moscow weligeed ma aqbali doonto arrintaas,” ayuu yiri Nikolay Kozhanov, khabiir ku takhasusay xiriirka Iran iyo Ruushka, kana tirsan Jaamacadda Qatar.

Tallaabadani waxay muujinaysaa sida xiriirada ugu xooggan ee Putin ay weli u yihiin mid ku dhisan dano gaar ah, iyadoo Kremlin-ku wali ku mashquulsan yahay dagaalka Ukraine islamarkaana saaran cunaqabateyn adag oo Reer Galbeedku ku soo rogeen.

Putin wuxuu doonayaa inuu ka fogaado in rabshaduhu sii fidaan, maadaama ay dhibaato u keeni karto Iran iyo Ruushkaba. Sidoo kale, wuxuu rabo inuu ilaaliyo xiriirka xilli-danbe u roon Israel iyo xiriirka uu la leeyahay Donald Trump — kaasoo illaa hadda ka caga jiiday inuu Ruushka ku soo rogo cunaqabateyn cusub, inkastoo Kremlin-ku diiday inuu si dhab ah ula fariisto Ukraine si loo gaaro heshiis nabadeed.

Haddaba, taasi waxay u badan tahay inaysan Iran la yaab ku noqon — waa hore ayey ka niyad-jabtay Ruushka.

Bishii xigtay weerarkii Hamas ee 7-dii Oktoobar 2023, kaasoo lagu dilay in ka badan 1,200 Israa’iiliyiin ah, dowladda Iran waxay ku dhawaaqday in ay dhammaystirtay heshiis hub ay kaga helayso Ruushka oo ay ku jiraan diyaaradaha dagaalka Sukhoi Su-35, diyaaradaha qumaatiga u kaca ee Mi-28, nidaamka difaaca cirka ee S-400 iyo diyaaradaha tababarka ee Yak-130.

Laakiin waxa kaliya ee ay Iran heshay waxay ahaayeen diyaaradaha tababarka. Dhibaatooyin dhanka wax-soo-saarka ah iyo cadaadis diblomaasiyadeed oo uga yimid waddamada Khaliijka ayaa sababay in Ruushku dib u dhigo ama gabi ahaanba ka baaqdo inuu siiyo Iran hubka ugu culus, sida ay sheegtay Nicole Grajewski, oo ka tirsan xarunta Carnegie Endowment for International Peace kana qortay buug ku saabsan xiriirka Iran iyo Ruushka.

Sannadkii hore, weerarro Israa’iil qaaday ayaa burburiyay nidaamyadii ugu tayada sarreeyay ee difaaca cirka Iran — kuwaasoo Ruushku horey u siiyay. Bilaha xigay, Moscow waxay muujisay in aysan awoodin ama aysan doonaynin inay beddesho.

Isniintii, Araghchi wuxuu Putin ka codsaday nidaamyo difaac oo cusub iyo kaalmo dib loogu dhisayo shabakadda tamarta nukliyeerka ee Iran, sida uu sheegay qof si gaar ah ula socday wadahadalka.

Usbuucii la soo dhaafay, su’aal ay weriyayaal weydiiyeen oo ku saabsan sababta Ruushku hub ugu diiday Iran si ay isaga difaacdo weerarrada Israa’iil, Putin wuxuu ku jawaabay in xiisaha Iran ay u qabto hubka Ruushka uu hoos u dhacay, islamarkaana aysan jirin codsiyo cusub oo rasmi ah.

“Ma jirto wax muhiim ah oo laga hadlo,” ayuu yiri.

Iran ma aha dalkii ugu horreeyay ee uu Ruushku u muujiyo in uusan garab taagnaan doonin xilliga ugu adag. Armenia — oo xitaa heshiis is-difaac oo rasmi ah la leh Ruushka — kama aysan helin wax gargaar ah sanadihii 2020 iyo 2023 markii ciidamada Azerbaijan ay gebi ahaanba qabsadeen gobolka gooni u goosadka ah ee Nagorno-Karabakh. Dhacdadaasi waxay dedejisay in Armenia ay si cad uga leexato xulafadii Moscow kuna jeesato dhinaca Mareykanka.

Sidoo kale, markii madaxweynihii Suuriya Bashar al-Assad xukunka laga tuuray sanadkii hore, Putin wuxuu si fudud ugu fidiyay magangalyo isaga iyo qoyskiisa.

“Ruushka ma ahan saaxiib dhab ah oo kalsooni leh sida uu isu muujiyo: Putin marar badan ayuu jeedsadaa marka saaxiibbadiisa kali-taliska ah ay u baahdaan garab istaag,” ayuu yiri Fabrice Pothier, la-taliye hore u ahaa hoggaanka Ururka NATO.

Putin halkii uu caawin lahaa Iran, wuxuu hadda isku dayayaa inuu isu muujiyo dhexdhexaadiye suurtagal ah oo xal ka keeni kara dagaalka. Hase yeeshee, Trump ayaa toddobaadkii hore tuuray suurta-galnimadaas, isagoo sheegay in Putin uu marka hore diiradda saaro dagaalka Ukraine.

Dagaalka u dhexeeya Israa’iil iyo Iran wuxuu dhinac uga faa’iideyn karaa Moscow, iyadoo kor u kac ku imaan karo qiimaha shidaalka islamarkaana warbaahinta dunida laga leexinayo duullaanka Ukraine — xilli Ruushka la filayo inuu bilaabo weerar cusub xagaagan.

Balse dagaalka wuxuu Iran uga tagi karaa mid sii go’doonsan, kuna sii tiirsan Ruushka iyo Shiinaha — taasoo labadaas quwadood u noqon karta fursad ay ka faa’iidaystaan.

“Dacwada ugu badan ee laga maqlo gudaha Iran waa in Shiinaha iyo Ruushku aysan ahayn saaxiibbo dhab ah, balse ay ka faa’iideystaan go’doonka Iran si ay u helaan khayraad dabiici ah oo raqiis ah, isla markaana ay siiyaan hub tayo hoose leh oo qiimo qaali ah, mararka qaarna aysan xitaa keenin qalabkii la ballan qaaday,” ayuu yiri Tino Sanandaji, cilmi-baare Swedish-Irani ah oo ka tirsan Dugsiga Dhaqaalaha ee Stockholm.

Qaar kale waxay ka digeen in kalsoonida lagu qabo Ruushka ay dhantaalmi karto.

“Xaqiiqda ayaa ah in Ruushku uusan awoodin inuu ka hortago weerarkii baaxadda lahaa ee Israa’iil ku qaaday dal ay shan bilood kahor kala saxiixdeen heshiis istiraatiiji ah,” ayuu qoray Andrey Kortunov, oo ah aqoonyahan cilmiga siyaasadda. “Moscow si cad uguma diyaarsana inay dhaafto hadal siyaasadeed.”

Xogta laba howlgal oo NISA ka fulisay gobolka Hiiraan

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Faah-faahinno dheeraad ah ayaa waxaa laga helayaa howlgallo culus oo maanta ciidamada NISA iyo saaxibada caaamiga ah ay ka fuliyeen qaybo kamid ah gobolka Hiiraan, kuwaas oo lagu beegsaday maleeshiyaadka kooxda Al-Shabaab.

Howlgallada oo dhacay laba mar oo is xigta ayaa laga sameeyay Isgoyska Gaycad oo ka tirsan deegaanka Mabaax , waxaana jab culus lagu gaarsiiyay kooxda Al-Shabaab.

Warsaxaafadeed kasoo baxay NISA ayaa waxaa lagu sheegay in ciidamadu ay beegsadeen maleeshiyaad iyo horjoogayaal ka tirsanaa Al-Shabaab oo abaabul ka waday halkaasi.

Sidoo kale NISA ayaa xaqiijisay in howlgalkan lagu dilay ugu yaraan illaa 13 ka tirsanaa maleshiyaadka A-Shabaab oo firxad ah, sida ay hadalka u dhigtay.

“Ciidanka Hay’adda Sirdoonka iyo Nabadsugidda Qaranka (NISA) oo kaashanaysa Saaxiibada caalamka ayaa howlgal qorshaysan oo ay xalay ka fuliyeen Isgoyska Gaycad ee deegaanka Mabaax ee Gobolka Hiiraan waxaa lagu dilay 13 xubnood oo ka tirsan maleeshiyaadka Khawaarijta ah, kuwaas oo ahaa firxadka maleeshiyaad iyo horjoogeyaal hore loogu beegsaday isla deegaankaan” ayaa lagu yiri warsaxaafadeedka Hay’adda NISA.

Waxaa kae oo lasii raaciyay “Hawlgalkan oo la fuliyay labo mar oo is xigtay ayaa bartilmaameedkiisu ahaa goob ay isku abaabulayeen maleeshiyaadka khawaarijta ah si ay dhagaro ugu maleegaan Shacabka Soomaaliyeed waxaana halkaas lagu soo afjaray dhagartoodii, iyada oo sidoo kale la burburiyey dhammaan hubkii iyo agabkii ay wateen”.

Hay’ada NISA ayaa sidoo kale shaaca ka qaaday inay sii wadi doonto beegsiga Al-Shabaab, si looga hortago dhibaatada ay kooxdan ku hayso guud ahaan shacabka Soomaaliyeed.

“Ha’yadda Sirdoonka iyo Nabadsugidda Qaranka waxaa ka go’an in ay meel kasta ku beegsato cadawga Khawaariijta ah ee ku hawlan dhagarta iyo dhibaataynta Shacabka Soomaaliyeed” ayaa mar kale lagu yiri qoraalka kasoo baxay Hay’adda Nabad-sugidda.

Aaga Mabaax ayaa waxaa howlgalo ciidamada Xoogga dalka iyo kuwa Macawiisleyda oo inta badan weeraro ku qaado Al-Shabaabka ku sugan xadka Hiiraan iyo Shabeellaha Dhexe.

Labadan gobol oo la’isku yiraahdo HirShabelle ayaa waxaa muddooyinkii lasoo dhaafay culeys xooggan soo saartay Shabaab oo dib u qabsatay deegaanno ku yaal gobolladaasi.

Dowladda Iran oo beenisay inay gantaallo ku garaacday Israel kadib xabad-joojinta

Tehran (Caasimada Online) – Dowladda Iiraan ayaa gebi ahaanba beenisay in weerar gantaallo ah ay saaka ku qaaday Israa’iil kadib markii ay bilaabatay xabbad-joojinta. Sida ay baahisay warbaahinta dowladda Iiraan “ma jiro weerar lagu beegsaday Israa’iil” taas oo waxba kama jiraan ku tilmaamaysa eedeynta Israa’iil.

Israa’iil ayaa goor sii horeysay ku eedeysay Iiraan inay weerar kusoo qaaday xilli ay dhaqan-gelisay xabbad-joojintii uu ku dhowaaqay Madaxweynaha Mareykanka, Donald Trump. Milatariga Israa’iil ayaa sheegay in gantaallo laga soo riday dhanka Iiraan.

Weerarrada la beeniyay ayaa la sheegay in si gaar ah loogu beegsaday waqooyiga, bartamaha – oo ay ku jirto magaalada Tel Aviv – iyo koonfurta dalkaas.

Inkasta oo Israa’iil sheegtay inay u hoggaansantay xabbad-joojin uu horey ugu dhawaaqay Trump, haddana saacadihii lasoo dhaafay waxay geysatay weeraro, taas oo muujinaysa xaalad hubanti la’aan ah oo ka jirta gobolka. Israa’iil waxay sidoo kale sheegtay inay sii wadayso weerarrada haddii Iiraan ay jebiso heshiiska xabbad-joojinta.

Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil, Benjamin Netanyahu ayaa si cad u sheegay in xukuumaddiisu gaadhay ujeeddooyinkeedii militari, gaar ahaan dhanka kahortagga khatarta ka imanaysa barnaamijka nukliyeerka Iiraan. Wuxuu intaa ku daray in heshiiska xabbad-joojinta la ixtiraami doono haddii Iiraan aysan jabin.

Netanyahu ayaa ku cel-celiyay in weerar kasta oo ka yimaada Iiraan uu noqon doono mid laga jawaabo si xooggan. Hadalkan ayaa imanaya xilli xiisadda labada dal ay gaartay meel aad u kulul, taasoo cabsi gelisay gobolka Bariga Dhexe.

Labada dhinac ayaa isd-haafsanayay gantaallo tan iyo markii Israel ay qaaday weerar lama filaan ah oo ay ku sheegtay “ka hor tag,” 13-kii June, kaasoo ay ku beegsatay xarumo nukliyeer iyo goobo milatari oo Iran ah, taasoo keentay in Trump uu uga digo khatar dagaal ballaaran oo gobolka ka qarxa.

Si kastaba, xaaladda sii cakiran ee u dhexeysa Iiraan iyo Israa’iil ayaa muujinaysa in heshiisyada xabbad-joojinta aysan weli noqon kuwo si dhab ah loo fuliyo, iyadoo weerarro laga soo warinayo meelaha qaar, taasoo halis gelinaysa nabadda gobolka iyo xaaladda amni ee caalamka.

Xogta weerarka Mareykanka uu ka fuliyay Soomaaliya

0

Marka (Caasimada Online) – Taliska Ciidamada Mareykanka ee AFRICOM ayaa shaaciyay in ay duqeymo qorsheysan ka fuliyeen deegaannada Sabiib iyo Caanoole ee gobolka Shabeellaha Hoose.

Duqeymahan ayaa lagu beegsaday xubno ka tirsan Al-Shabaab, waxaana la fuliyay kadib codsi rasmi ah oo ka yimid Dowladda Federaalka Soomaaliya. War-saxaafadeed kasoo baxay Taliska AFRICOM ayaa lagu sheegay in duqeymaha lala kaashaday dowladda Soomaaliya, isla markaana ay keeneen khasaare kala duwan.

Si kastaba ha ahaatee, Mareykanku ma caddeyn khasaaraha dhabta ah ee ka dhashay weerarradan cirka ah, kuwaas oo ku soo beegmay xilli ciidamada dowladda ay dhaq-dhaqaaq ciidan ka wadaan gobolka.

Dhanka kale, saraakiil sare oo ka tirsan Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed ayaa gaaray deegaannada Sabiib iyo Caanoole, halkaas oo ay kormeer amni ku sameynayaan. Saraakiisha waxaa hoggaaminaya Taliyaha Ciidanka Dhulka Jeneraal Sahal Cabdullaahi, iyagoo xaqiijinaya sugidda amniga guud ee deegaannada dhowaan laga saaray Al-Shabaab.

Taliye Sahal ayaa sheegay in ciidamada ay u diyaarsan yihiin inay la wareegaan deegaanno hor leh oo ay horey u maamuli jireen Al-Shabaab, si amniga loo adkeeyo guud ahaan gobolka. Waxa uu xusay in tallaabooyinka socda ay yihiin kuwo qayb ka ah istaraatiijiyadda dowladda ee dagaalka ka dhanka ah argagixisada.

Dhowaan ayay aheyd markii ciidanka Dowladda Federaalka Soomaaliya ay si buuxda ula wareegeen deegaannada Sabiib iyo Caanoole, kuwaas oo istiraatiiji ah marka la eego deegaanka ay kaga yaallaan gobolka Shabeellaha Hoose. Tani waxay calaamad u tahay guulo isdaba-joog ah oo laga gaarayo howl-gallada ka dhanka ah kooxda Al-Shabaab.

Howl-galladan militeri waxaa ciidamada Soomaaliya kala shaqeynaya ciidamada nabad-ilaalinta Midowga Afrika ee AUSSOM, gaar ahaan kuwa ka socda dalka Uganda. Iskaashigan ayaa lagu doonayaa in Al-Shabaab looga saaro deegaanada ay kaga sugan yihiin koonfurta iyo bartamaha Soomaaliya.

Saalax oo fariin culus u diray Soomaalida kadib xaaladda kasoo korortay dunida

0

Muqdisho (Caasimada Online) –  Ra’iisul Wasaare Ku xigeenka Soomaaliya, Mudane Saalax Axmed Jaamac, ayaa maanta magaalada Muqdisho ka daah-furay warbixin sanadeedka 2024, ee horumarka maaliyadeed ee Soomaaliya, isaga oo dhanka kale ku taliyay in Soomaalida ay ku baraarugto xaaladaha ka jira caalamka, ayna isku tashato.

Saalax oo khudbad ka jeediyay munaasabad ka dhacday Muqdisho ayaa sheegay in Soomaaliya gaartay horumar dhaqaale oo la taaban karo iyada oo guul laga gaaray dhanka maamulka maaliyadda, kobcinta dakhliga dowladda iyo kaabayaasha dhaqaalaha dalka.

Ra’iisul wasaae ku xigeenka koowaad ee dalka ayaa sidoo kale tilmaamay in hirgalinta nidaam maaliyadeed oo hufan uu kaalin weyn ka qaadanayo xoojinta dakhliga hey’adaha dowladda. Waxa uunna xusay in loo baahan yahay in saldhig looga dhigo maamulka maaliyadda dalka Qorshaha Isbeddelka Qaranka oo Xukuumadda DanQaran hirgalisay.

Sidoo kale wuxuu ka hadlay isbeddelada waawayn ee ka dhacay caalamka, isaga oo xusay in wax badan ay soo kordheen, xaaladduna ay faraha ka baxday, sidaas darteedna loo baahan yahay in Somaalida tashato, waxna wada qabsato.

Waxaa kale oo uu hoosta ka xariiqay in muhiim ay tahay in Soomaaliya ka baxdo faqriga, ayna maanta ka tashato aayaheeda, maadaama aduunku galay xaalad saameyn leh.

“Ninkii tashada oo tiisa ku tashada ayuunbaa samatabaxaya, Soomaaliya haloo gurmado daruuf ayaa haysata howlo ka waawayn ayaa hadda yimid Alamtara waa laysla soo dhaafay” auu yiri Saalax.

Dhankiisa wasiirka maaliyadda oo faah-faahin ka bixiyay warbixin sanadeedka 2024 ayaa sheegtay inay kusoo bandhigayaan guullo waawayn oo ka gaareen nidaamka maaliyadda.

Biixi Imaan Cige ayaa sidoo kale xusay in ka wasaarad ahaan ay xoogga saari doono in Soomaaliya ay gaarto isku filnaan, ayna ka faa’iideysato khayraadka uu Alle ku maneystay.

“Waxaa naga go’an in aan kor u qaadno wax soo saarka iyo hufnaanta nidaamka Maaliyada ee Dalka, si Soomaaliya ay u gaary isku filnaan buuxda” ayuu yiri Wasiirka Maaliyadda.

Soomaaliya ayaa haatan saameysay kobac dhaqaale oo wayn, waxaana guusha ay ku timid dadaalkii la geliyay barnaamijka deyn-cafinta oo guul wayn laga soo hoyay.