25.8 C
Mogadishu
Sunday, June 22, 2025

ABIY oo war cusub ka soo saraay damaciisa BADDA

Addis-Ababa (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Ahmed ayaa sheegay in dalkiisu sii xoojin doono dadaallada uu ku raadinayo marin badeed, isaga oo ku saleynaya sharciyada caalamiga ah iyo wadahadallo diblomaasiyadeed, sida uu ku sheegay wareysi laga baahiyay Telefishinka Qaranka (EBC) Isniintii.

Abiy ayaa tilmaamay in raadinta marinka badda aysan ahayn qorshe cusub balse ay tahay arrin qaran oo muddo dheer taagnayd. Tan iyo sannadkii 1993, markii Eritrea ay madax-bannaanideeda qaadatay, Itoobiya waxay noqotay waddan aan bad lahayn, taasoo sababtay caqabado dhaqaale iyo saadka la xiriira oo baaxad leh, ayuu xusay.

“Waan ka xunnahay sida aan ku weynay marinkeenii badda,” ayuu yiri Abiy, isagoo tixraacaya sida Itoobiya ay uga baxday xeebteedii kadib gooni-isu-taagga Eritrea saddex iyo toban sano ka hor.

Ra’iisul wasaaruhu wuxuu dhaliilay sida Itoobiya loola dhaqmay marka loo eego xeerarka caalamiga ah ee quseeya waddamada aan marin badeedka lahayn, isaga oo ku tilmaamay arrintaas mid caddaalad-darro ah. “Dulmi muuqda ayaa lagula kacay Itoobiya, waana in si degdeg ah wax looga qabtaa,” ayuu yiri.

Abiy ayaa mar kale adkeeyay mowqifka dowladda, isagoo xusuusiyay in bishii Oktoobar 2024 uu si rasmi ah uga hadlay arrintan intii lagu jiray kalfadhigii baarlamaanka, markaasoo uu sheegay in Itoobiya ay mar kale raadin doonto marin u furan Badda Cas — iyadoo adeegsanaysa waddo nabadeed.

“Itoobiya waa dal leh dhaqaale u adeegaya 120 milyan oo qof, isla markaana ay ku hareeraysan yihiin biyo — xaq ayay u leedahay inay hesho marin badeed,” ayuu yiri. “Himiladeennu waa mid sharci ah, caddaaladna ku dhisan.”

Inkasta oo Itoobiya ay haatan ku tiirsan tahay dekedda Jabuuti in ka badan 90% ganacsigeeda caalamiga ah, haddana waxay si isa soo taraysa u muujinaysaa doonisteeda ah inay baarto marinno kale oo badeed, iyadoo adeegsanaysa iskaashi goboleed iyo wadahadallo diblomaasiyadeed.

Kowdii Janaayo 2024, Itoobiya waxay la saxiixatay Somaliland heshiis is-afgarad (MoU) ah oo u oggolaanaya Addis Ababa in ay hesho marin 19-kilomitir ah oo xeeb ah, agagaarka dekedda Berbera. Heshiiskaas beddelkiis, taasi oo Somaliland ay ku beddelaneysay in ay Itoobiya ka hesho aqoonsi.

Mogadishu ayaa si degdeg ah u cambaareysay heshiiska, waxayna dib ugu yeeratay diblomaasiyiinteedii Itoobiya, iyadoo sidoo kalena ku hanjabtay inay qaadi doonto tallaabo sharci ah.

Si loo dejiyo xiisadda sii kordheysa, Soomaaliya iyo Itoobiya waxay 11-kii December 2024 ku kala saxiixdeen magaalada Ankara heshiis lagu magacaabo Baaqii Ankara, oo uu garwadeen ka ahaa Madaxweynaha Turkiga Recep Tayyip Erdoğan. Heshiiskaas ayaa dib u xaqiijiyay ixtiraamka labada dal ee madax-bannaanida mid walba, wuxuuna albaabka u furay in Itoobiya si sharci ah ku hesho marin badeed iyadoo adeegsaneysa dekedaha ay aqoonsan tahay dowladda federaalka Soomaaliya.

Guddoomiye Muungaab oo qaaday tallaabadii ugu horeysay ee lagu baneynayo…

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Maamulka gobolka Banaadir ayaa farriin toos ah u direy dadweynaha ku nool xarumaha dugsiyada dowladda, kaasi oo uu ku amrayo in si degdeg ah loo baneeyo xarumahaas.

Maamulka ayaa sheegay in talaabadan lagu baneynayo dhulkan ay muhiim u tahay dib u hawl-gelinta goobaha waxbarashada, si caruurta Soomaaliyeed ay u helaan waxbarasho tayo leh.

Guddoomiyaha cusub ee gobolka Banaadir, Xasan Maxamed Xuseen Muungaab, ayaa fariintan jeediyay xilli uu ka qayb-galayay furitaanka imtixaanka dugsiga dhexe ee gobolka.

Sidoo kale wuxuu caddeeyay in maamulka uu qorsheynayo in la ballaariyo adeegyada waxbarashada ee gobolka, iyadoo kor loo qaadayo tirada ardayda dhammeysa dugsiga dhexe.

Sanadkan, waxaa imtixaanka dugsiga dhexe ka qeybgalay in ka badan 41,000 oo arday, taasoo muujinaysa koror dhan 18% marka loo eego sanadkii hore, oo ay ka qaybgalayeen ku dhawaad 35,000. Guddoomiyaha ayaa sheegay in rajo laga qabo in sannadaha soo socda ay tiradaasi gaarto ilaa 100,000 oo arday.

Dhanka kale, maamulka gobolka Banaadir wuxuu sheegay in uu qorsheynayo dayactir iyo dib u habeyn lagu sameeyo dugsiyada dowladda. Waqtigan la joogo, dugsiyada hoos yimaada maamulka gobolka ayaa gaaraya 50 iskuul, taasoo ka dhigan koror 50% ah marka loo eego sanadkii hore.

Wasaaradda Waxbarashada, Hiddaha iyo Tacliinta Sare ee Soomaaliya ayaa horay amar ugu bixisay in laga guuro 14 iskuul oo hadda loo isticmaalo hoy ku meel gaar ah. Tallaabadan ayaa qayb ka ah dadaallada lagu doonayo in dib loo hawlgeliyo goobahaas si ay ugu adeegaan waxbarashada ubadka Soomaaliyeed.

Iskuulada la baneeynayo ayuu sheegay maamulka gobolka inay si rasmi ah u bilaabi doonaan shaqadooda bisha Sebtember ee sanadkan, taasoo ku beegan bilaabashada sanad dugsiyeedka 2025–2026, iyadoo maamulku ugu baaqay shacabka inay gacan ka geystaan dadaallada horumarinta waxbarashada.

Madaxweyne Xasan Sheekh oo dalab culus loo diray si ay u qabsoonto gogosha

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud ayaa loogu baaqay dhismaha guddiyo farsamo ka kala socda dhinacyada ay quseeyso gogosha uu dhawaan fidiyay.

Dalabkan oo Madaxweynihii hore ee Galmudug uu si furan ugu diray Xasan Sheekh ayaa wuxuu muhiim u yahay in gogoshu noqoto mid miro dhal ah, isla markaana looga gaaro xal waara xaaladaha cakiran ee Soomaaliya ka taagan.

Cabdikariin Xuseen Guuleed oo war-saxaafadeed soo saaray ayaa marka kale xoojiyay in ka hor furitaanka shirka, ay lama huraan tahay in la dhiso guddiyo farsamo oo metelaya dhammaan dhinacyada ay khusayso, si ay isula meel dhigaan arrimaha aas-aasiga u ah guusha shirkan.

“Ka hor furitaanka shirkan waxaa lama huraan ah in la dhiso guddiya farsamo oo metelaya dhammaan dhinacyada ay khusayso, si ay isula meel dhigaan arrimaha aas-aasiga, kuwaas oo kamid yahay: Ajandaha rasmiga ah ee shirkan, si si hufan looga wada xaajoodo qodobbada hortebinta leh,” ayuu yiri Guuleed.

Soo jeedinta Guuleed ayaa imanaysa xilli ay siyaasiyiinta mucaaradka ay ka qeyb-galka gogosha Madaxweynaha shuruud uga dhigeen in shirku noqdo mid xal looga gaarayo khilaafka ka taagan dalka.

Mucaaradka ayaa shaki wayn ka muujiyay shirka uu qabanayo Xasan Sheekh, waxayna sheegeen inuu taageero ugu raadinayo qorshihiisa, ee uusan aheyn mid lagu raadinayo xalka xaaladda taagan, sida lagu yiri bayaanka mucaaradka.

Hoos ka aqriso qoraalka Guuleed oo dhameystiran:

Sida ay dadweynaha Soomaaliyeed ba ka warqabaan, waxaan si diirran u soo dhaweeyay gogosha uu ku baaqay Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud, taariikhdu markay tahay 15-ka Juun.

Waxaan horey u muujiyay tallaabooyin muhiim ah oo lagama maarmaan u ah in gogoshu noqoto mid miro dhal ah, loogana gaaro xal waara xaaladaha cakiran ee dalka ka taagan.

Haddaba, mar kale waxaan caddeyneynaa in ka hor furitaanka shirkan, ay lama huraan tahay in la dhiso guddiya farsamo oo metelaya dhammaan dhinacyada ay khusayso, si ay isula meel dhigaan arrimaha aasaasiga u ah guusha shirkan, kuwaas oo kala ah:

1. Ajandaha rasmiga ah ee shirkan, si si hufan looga wada xaajoodo qodobbada hortebinta leh.

2. Ka-qaybgalayaasha muhiimka ah ee lagama maarmaanka u ah matalaadda dhammaan dhinacyada uu shirku quseeyo.

3. Go’aamada, Qaabka iyo hannaanaka loo ansixinayo waxa kasoo baxa shirkan, si ay u yeeshaan sharciyad iyo kalsooni guud.

Waxaan kaloo soo jeedineynaa in si waqtiga looga faaideysto, aragtiyada iyo mowqifyadana loo mideeyo in ay lagama maarmaan tahay in shirarka la mideeyo oo hal gogol oo loo dhanyahay laga dhigo.

Xog: Axmed Madoobe iyo mucaaradka Xasan oo ku shiraya Nairobi + Qorshaha

Nairobi (Caasimada Online) – Kulan siyaasadeed u dhexeeyo Madaxweynaha maamul goboleedka Jubaland Mudane Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe) iyo Madasha Samatabixinta Soomaaliyeed oo ay ku mideysan yihiin siyaasiyiinta mucaaradka ayaa lagu wadaa in maanta uu ka furmo gudaha magaalada Nairobi ee caasimada dalka Kenya.

Shirkan oo ah mid xasaasi ah ayaa waxaa ka qayb-geli doono xubno ugu miisaanka culus Madasha Samatabixinta Soomaaliyeed oo uu u yeeray  Axmed Madoobe, iyaga ka wada-hadli doono xaaladda siyaasadeed ee dalka, gaar ahaan khilaafka taagan iyo arrimaha doorashooyinka 2026.

Wararka ayaa intaasi kusii daraya in labada dhinac ay si gaar ah isaga xog wareysan doonaan xaaladda guud ee dalka iyo tallaabooyinka ay tahay inay qaadaan, maadaama ay kasoo horjeedaan qorshaha Villa Soomaaliya ee uu hormuudka u yahay Xasan Sheekh.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, shirkan ayaa hordhac u ah mid kale oo wayn oo la filayo inay yeeshaan siyaasiyiinta mucaaradka iyo Madaxweynayaasha maamullada Jubaland iyo Puntland, kaas oo looga hadli doono xaaladda sii cakirmeysa ee dalka.

Dhinacyada hadda isugu tegay Nairobi ayaa go’aamin doono maalinta uu dhacayo shirweynahaasi oo loo qorsheeyay ka hor 20-ka bishaan June inuu ka qabsoomo magaalada Kismaayo amaba Garoowe, sida ay innoo xaqiijiyeen ilo wareedyo xilkas ah.

Kulankan ayaa ah mid liddi ku ah shirka uu ku baaqay Xasan Sheekh Maxamuud oo gogol u fidliyay mucaaradka iyo madax goboleedyada, taas oo la fuliyo inay qabsoonto wixii ka dambeeyay 15-ka June, iyada oo la tashi laga sameyn doono xaaladda guud ee dalka.

Mucaaradka ayaa horay Muqdisho ugu qabtay shirweyne ballaaran oo ay ku dhiseen madal ay ugu magac dareen Samatabixinta Soomaaliyeed, si ay ugu wajahayaan Villa Soomaaliya oo weli ku adkeysaneyso qorshaheeda ku aadan sidii dalka looga qaban lahaa qof iyo cod.

Dhaq-dhaqaaqa cusub ee mucaarada iyo labada maamul ee Puntland iyo Jubaland ayaa kusoo aadayo, iyada oo maalmo kahor Axmed Madoobe iyo Saciid Deni ay heshiis ku gaareen magaalada Dubai ee dalka Imaaraadka Carabta kadib muddo ay kala maqnaayeen.

Labada hoggaamiye ayaa heshiis isfaham ah waxa ay ka gaareen khilaafkii siyaasadeed ee ka dhashay doorashadii Soomaaliya, kadib kulamo gaar ah oo ay ku yeesheen gudaha Imaaraadka, waxayna hadda ku ballameen in mar kale ay isla jaan-qaadaan, maadaama ay mar labaad isku keentay daruuf isku mid ah oo kasoo wajahday dhinaca dowladda dhexe.

Waxaa kale oo ay labada madaxweyne isku raaceen in ay xoojiyaan wada-shaqaynta labada maamul iyo in ay mowqif mideysan ka yeeshaan xaaladda siyaasadeed ee dalka.

Si kastaba ha’ahaatee, Waxaa heshiiskan dhex-dhexaadiyey dowladda Imaaraadka Carabta, oo indhowaanahan faro-gelin qaawan ka wadday gudaha Soomaaliya, taasi oo labada dhinac u sahleysa inay iska kaashadaan danaha Imaaraadka ee gudaha Soomaaliya.

Sawirro: Trump oo ciidanka Marines-ka ku daabulay Los Angeles xilli xaaladu ka dartay

Los Angeles (Caasimada Online) – Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa Isniintii amar ku bixiyay in magaalada Los Angeles loo diro 700 askari oo ka tirsan Ciidanka Marines-ka, isagoo uga digay dadka ka mudaharaadaya xarigga muhaajiriinta inay “la kulmi doonaan ciqaab aan horey loo arag.”

Trump ayaa sidoo kale amar ku bixiyay in 2,000 oo askari oo dheeraad ah oo ka tirsan Ilaalada Qaranka la geeyo magaalada Los Angeles, si ay uga jawaabaan mudaharaadyada ka dhashay arrimaha socdaalka, sida ay xaqiijiyeen mas’uuliyiin Mareykan ah.

Tallaabadan aan caadiga ahayn ee lagu daabulay ciidamada milatariga ee buuxa ayaa kusoo beegantay iyadoo boqollaal kale oo ka tirsan Ciidamada Kaydka Qaranka (National Guard) ay horey u joogeen magaalada, taasoo sii hurisay xiisadda ka taagan Los Angeles oo leh bulsho Latino ah oo aad u tiro badan.

Barasaabka gobolka California, Gavin Newsom, ayaa tallaabadaas ku tilmaamay “mid waalli ah.”

“Ciidanka Marines-ka Mareykanka waxay si sharaf leh uga qayb qaateen dagaallo badan si ay u difaacaan dimuqraadiyadda,” ayuu Newsom ku qoray baraha bulshada.

“Lama gudboona in lagu adeegsado gudaha dalka, laguna jeediyo muwaadiniintooda si loo fuliyo mala-awaalka kali-talisnimo ee Madaxweyne. Tani waa wax aan Maraykannimada la jaanqaadi karin.”

Ciidamada ayaa la geeyay magaalada kadib markii mudaharaadayaal la wareegeen waddooyin ku yaalla bartamaha Los Angeles Axaddii, halkaasoo ay gubeen gaadiid iyo dukaamo dhac loo geystay, taasoo keentay in boolisku adeegsado sunta dadka ilmada ka keenta iyo rasaasta caagga ah.

“Mudaharaadayaashu waa dad abaabulayaal rabshado wata oo u tababaran fowdada,” ayuu Trump u sheegay wariyeyaasha ku sugan Washington.

Isaga oo fariin soo dhigay baraha bulshada ayuu sheegay inuu diray Ciidamada Kaydka Qaranka si ay ula tacaalaan “rabshado la huriyay oo si ula kac ah loo abuuray,” isagoo intaas raaciyay: “Haddii aynaan tallaabo qaadi lahayn, Los Angeles gebi ahaanba waa la baabi’in lahaa.”

Trump wuxuu sheegay in mudaharaadayaashu ay ku tufeen ciidamada, isagoo ku hanjabay: “Haddii ay taas sii wadaan, waxaan balan qaadayaa in loo ciqaabi doono si ka adag sidii hore. Ixtiraam-darradaas lama aqbali doono!”

Mid kamid ah ganacsatada yaryar oo dhismihiisa lagu qoray farriimo aflagaado ah ayaa taageeray tallaabada xooggan ee dowladda.

“Waxaan u arkaa inay lagama maarmaan tahay si loo joojiyo burburka,” ayay u sheegtay AFP, iyadoo diiday in magaceeda la xuso. “Qof walba wuu bannaanbixi karaa, balse ha u sameeyo si nabdoon. Ha burburin magaaladaada, waayo waxaad waxyeellaynaysaa dad noloshooda ka shaqeynaya.”

Qaar kalena waxay muujiyeen cabsi iyo carro.

“Waxaa naloo diray inay nagu ilaaliyaan, balse hadda waxay u muuqdaan kuwo nala dagaallamaya,” ayay tiri Kelly Diemer, 47 jir ah, oo u warramaysay AFP. “Tani ma aha dimuqraadiyad.”

– “Guryihiina ku laabta!” –

Maalintii afraad ee mudaharaad ayaa ka socotay magaalada Los Angeles, taasoo ka dhalatay xarigga tobanaan qof oo ay laamaha ammaanku sheegeen inay yihiin muhaajiriin sharci-darro ah iyo xubno ka tirsan kooxaha burcadda.

“Doofaarro yahow guryihiina ku laabta!” ayay ku qeylinayeen dadka mudaharaadayaasha ah iyadoo ay hor taagnaayeen xarun lagu hayo muhaajiriinta. Qaar kalena waxay garaacayeen baabuurta aan lahayn calaamadda booliska iyadoo ay dhex marayeen xayndaabyo ciidan.

Dad badan ayaa kusoo qulqulay xaruntaas, iyadoo ciidamada Booliska Los Angeles ay dhisayeen xayndaabyo la doonayay in lagu kala saaro bannaan-baxayaasha iyo saraakiisha federaalka.

La-taliyaha arrimaha socdaalka ee Trump, Tom Homan, ayaa sheegay in Hay’adda Socdaalka iyo Kastamka (ICE) ay bartilmaameedsanayso xubno ka tirsan kartellada daroogada ee Mexico iyo Colombia.

Balse dadka deegaanka qaar ayaa si ka duwan u arkayay xaaladda.

“Waxay yihiin dad si daacad ah u doonaya inay noloshooda horumariyaan,” ayay tiri Deborah McCurdy, oo 64 jir ah, kana qayb-galaysay isu-soo-bax. “Waxay mudan yihiin fursad. Ma mudna in loo arko dambiileyaal.”

Habeenkii xigay, burcadda ayaa gubtay gaadiid, jabisay daaqado, iyadoo lagu daray burburkii horay u dhacay kadib markii shan baabuur oo iswada oo ay leedahay shirkadda Waymo la gubay. Meelo badan oo magaalada ka mid ah ayaa lagu qoray qoraallo xun-xun.

Inkasta oo ay jireen falal rabshado wata oo muuqda, mas’uuliyiinta iyo booliska ayaa xusay in inta badan mudaharaadyadii toddobaadkii ay ahaayeen kuwo nabdoon.

Dugsiyada magaalada Los Angeles waxay u shaqaynayeen si caadi ah Isniintii, waxaana muuqday in nolosha magaalada ballaaran aysan si weyn u saameynin.

Duqa magaalada, Karen Bass, ayaa u sheegtay CNN in si ka duwan hadalka Trump, “arrintu ku kooban tahay dhowr waddo oo magaalada ah. Ma aha rabshado guud oo magaalada dhan ah.”

Booliska Los Angeles ayaa sheegay in ugu yaraan 56 qof la xiray labo maalmood gudahood, iyadoo shan sarkaalna ay dhaawacyo fudud soo gaareen. Intaa waxaa dheer, ilaa 60 qof ayaa lagu xiray dibadbaxyo ka dhacay magaalada San Francisco.

Ciidanka Kaydka Qaranka waxaa inta badan loo adeegsadaa xaaladaha degdegga ah ee dabiiciga ah, mararka qaarna xasillooni-darrooyinka gudaha, balse badanaa iyadoo lagala heshiiyay maamulka deegaanka.

Laakiin go’aanka Trump uu ku diray ciidamada—iyadoo laga tallaabsaday oggolaanshaha gobolka—ayaa noqonaya kii ugu horreeyay tan iyo sanadkii 1965, xilligii ugu kululaa ee halgankii xuquuqda madaniga ah, waxaana si adag u dhaleeceeyay xubno badan oo Dimoqraadi ah, oo ay kamid tahay Kamala Harris.

Harris, madaxweyne ku-xigeenka hore, ahaydna musharraxii doorashadii 2024 ee Trump la tartamay, ayaa ku tilmaamtay “koror khatar ah oo lagu rabo in lagu abuuro qalalaase.”

Qaramada Midoobay ayaa iyaduna uga digtay Maraykanka “sii milatariyeynta” xaaladda, hadallo loo arki karo inay si weyn uga xanaajinayaan Aqalka Cad.

Wararkii ugu dambeeyay ee howl-gallada culus ee ka socda gobolka HIIRAAN

0

Beledweyne (Caasimada Online) – Ciidamada Milateriga Soomaaliya oo kaashanaya dadka deegaanka ayaa howl-gallo culus ka fuliyay inta u dhaxeysa magaalooyinka Aboorey iyo Yasooman ee gobolka Hiiraan. Howl-galladan ayaa lagu beegsaday maleeshiyaad ka tirsan kooxda Al-Shabaab oo la sheegay inay ku dhuumaaleysanayaan deegaannadaasi.

Saraakiisha Ciidanka ayaa sheegay in ay heleen xog sugan oo tilmaameysa in xubno ka tirsan Al-Shabaab ay ku sugan yihiin dhul u dhexeeya Aboorey iyo Yasooman, taasoo keentay in si deg-deg ah loo abaabulo howl-gal qorsheysan oo lagu beegsanayo meelaha lagu tuhunsanaa.

Ciidamada ayaa durbadiiba u dhaqaaqay dhulkaas si ay u xaqiijiyaan amniga, una fuliyaan baaritaanno miinooyin ah, maadaama uu jiro cabsi laga qabo in Al-Shabaab ay dhigaan waxyaabaha qarxa si ay ugu dhibaateeyaan dadka deegaanka iyo ciidanka.

Howl-galka ayaa gaaray goobihii ay hore u joogeen Al-Shabaab, halkaas oo ciidamada ay ka sameeyeen baaritaannada qaraxyada, si loo xaqiijiyo in aysan jirin wax khatar ah oo ku hareeraysan shacabka iyo ciidamada.

Saraakiishu waxay caddeeyeen in howl-galladan ay yihiin kuwa qeyb ka ah qorshe ballaaran oo lagu ciribtirayo kooxaha argagixisada ee ku sugan qeybo ka mid ah gobollada dhexe ee dalka, gaar ahaan Hiiraan iyo Shabeellada Dhexe oo ay dhowaanahan ka socdeen dhaq-dhaqaaqyo milatari.

Sidoo kale waxay saraakiishu xaqiijisay in aysan joojin doonin howl-gallada, isla markaana ay sii wadi doonaan gulufka lagula dagaallamayo Al-Shabaab ilaa laga suuliyo guud ahaan deegaannada ay ku dhuumaaleysanayaan.

Si kastaba, dagaalka Al-Shabaab ayaa sii laba kacleynaya maalmihii dambe, iyada oo dowladda Soomaaliya ay haatan qorsheyneyso inay qaado gulufkii ugu cuslaa oo kooxda looga xoreynayo deegaannadii u dambeeyay ee ay qabsatay.

Sawirro: Maxay ciidamada Mareykanka ka wadaan saldhiggooda Kismaayo?

Kismaayo (Caasimada Online) – Injineerada Ciidanka Mareykanka ee loo diray Koonfurta Soomaaliya ayaa door muhiim ah ka ciyaaraya horumarinta hawlgallada milatari iyo hagaajinta xaaladaha nololeed ee saldhigga Cooperative Security Location (CSL) Kismaayo, taasoo qeyb ka ah dadaallada ballaaran ee ay wadaan Ciidammada Isku-dhafka ah ee Geeska Afrika (CJTF-HOA).

Kooxda 152aad ee Taageerada Injineerada (152nd Engineer Support Company), oo si toos ah looga soo diray gudaha Mareykanka, ayaa loo xil saaray dhismaha kaabayaasha muhiimka ah ee taageeraya diyaar-garowga howlgalka iyo iskaashiga gobolka. Laga bilaabo horumarinta nidaamyada amniga ilaa kor u qaadista tayada nololeed ee ciidamada la geeyey saldhigga, shaqadoodu waxay si toos ah u taageertaa yoolalka fog ee CJTF-HOA ee Bariga Afrika.

“Mashruucyada mararka qaar hal maalin gudahood ayay kaga guuraan marxaladda qorsheynta una gudbaan fulin,” ayuu yiri 1st Lt. Brian Kwong, taliyaha kooxda 152aad. “Maaddaama aan durba joogno goobta, waxaan si degdeg ah u bilownaa shaqada, taasoo naga badbaadineysa waqti iyo kharash.”

Kooxdu waxay si dhow ula shaqeyneysaa qorsheeyayaasha injineerada ee ku sugan Camp Lemonnier, Jabuuti, iyo hoggaanka maxalliga ah ee CSL Kismaayo, iyadoo hadda la wado dhowr mashruuc oo muhiim ah.

Kuwaas waxaa ka mid ah dhismaha xarun caafimaad, casriyeynta goobta cuntada, dhisidda xarun cusub oo jimicsi ah, iyo meelaha lagu kaydiyo dhalooyinka biyaha—adeegyo loo qorsheeyay in lagu dhiirrigeliyo niyadda iyo daryeelka shaqaalaha saldhigga.

“Shaqada aan qabanno si toos ah ayay u taageertaa amniga ciidamada iyo baahiyahooda nololeed ee maalinlaha ah,” ayuu yiri Staff Sgt. Jeffery Fedor, hoggaamiye kooxeed ka tirsan unugga. “Horumarradan waxay CSL Kismaayo ka dhigayaan meel ammaan badan oo si wanaagsan loogu noolaado.”

Kooxda 152aad waxay ku shaqeynayaan deegaan fog oo mararka qaar leh caqabado la saadaalin karin, iyadoo ay wajahaan dhibaatooyin ay ka mid yihiin agab xadidan iyo cimilo daran. Si kastaba ha ahaatee, la-qabsiga duruufaha ayaa ah awooddooda ugu weyn.

“Haddii ay dhacdo dib u dhac ku yimaada sahayda, shaqaale yaraanta, ama cimilada adag, waan la qabsannaa xaaladda waxaana sii wadnaa hawsha,” ayay tiri Sgt. Naomi Velez, oo ah howlwadeenka dhismaha ee kooxda. “Wax walba waxay ku saabsan yihiin adkaysi iyo u heellanaanta himilada.”

Tan iyo markii ay yimaadeen Soomaaliya, injineerada ayaa si weyn uga qayb qaatay dadaallada Mareykanka ee lagu xoojinayo amniga gobolka iyo dhisidda iskaashi dhow oo lala yeesho waddamada martida loo yahay.

“Laga bilaabo bilowgii howlgalkayaga, niyadda kooxda ayaa aad u sarreysay,” ayuu raaciyay Kwong. “Kooxdayadu way ku faaneysaa shaqada ay halkan ka hayaan—waxaana naga go’an inaan dhammeystirno hawsha.”

Muxuu DENI uga jeeday hadalkii iib-gaynta Puntland?

Garoowe (Caasimada Online) – Wasiirka Maaliyadda Puntland, Maxamed Faarax Maxamuud, ayaa faahfaahin ka bixiyay hadal uu dhawaan jeediyay Madaxweynaha Puntland, Siciid Cabdullaahi Deni, oo si weyn uga dhex abuuray dood iyo falcelin baraha bulshada.

Hadalka Madaxweynaha oo ku saabsanaa “iib-geynta dalka” ayaa dad badan, oo ay ka mid yihiin siyaasiyiin iyo falanqeeyayaal, ku fasireen inuu la xiriiray heshiisyo lagu bixinayo kheyraadka dabiiciga ah ee Puntland, sida macdanta, iyadoo laga cabsi qabay in shirkado shisheeye lagu wareejinayo.

Balse Wasiir Maxamed Faarax ayaa beeniyay eedahaasi, isagoo sheegay in hadalka Madaxweynuhu uusan ahayn mid la xiriira xaraashka kheyraadka, balse uu ahaa mid dhiirigelinaya maalgashi caalami ah oo waxtar u leh dalka. Wuxuu xusay in si qaldan loo turjumay micnaha hadalka Madaxweynaha.

“Iib-geyntii Madaxweynuhu sheegay waxa loo qaatay in waddanka la xaraashayo, laakiin fahamku sidaasi ma ahayn,” ayuu yiri Wasiirku. “Waxaan rabnaa in aan iib-geyno nabadda ka jirta waddankeena, in aan iib-geyno ammaanadeenna, si dalkeena loo maalgashado.”

Wasiir Maxamed Faarax ayaa intaas ku daray in Puntland rabto in ay “iib-geyso” muuqaalka wanaagsan ee ay leedahay: “Waxaa la rabaa sidoo kale in aan iib-geyno dad lala dhaqmi karo in aan nahay, in aan iib-geyno dalkeenna baraf in uusan ka di’in oo qorrax helno sannadkii oo dhan, waxaan rabnaa in aan iib-geyno in waddankeenu ku wacan yahay beerasho iyo maalgashi.”

Wasiirka ayaa ugu dambeyn xusay in Puntland ay dooneyso in ay soo jiidato maalgashi sharci ah oo kaabaya horumarka dhaqaale, isla markaana aanay jirin wax heshiis ah oo lagu xaraashayo kheyraadka dabiiciga ah ee dalka.

The algorithm of Aano: The unraveling of Somali justice

Introduction

In the intricate social fabric of Somali society, a deeply embedded and persistent system of extra-judicial regulation known as aano continues to operate. This system, a form of blood-coded revenge rooted in kinship structures, dictates that grievances against an individual can be answered by targeting any member of their clan.

This practice was starkly illustrated by a recent ambush in Galkacyo, where a man and his wife were killed, not for any personal transgression, but as a consequence of their genealogical affiliation. Their deaths exemplify a chillingly predictable formula: lineage plus location can equal execution.

This article moves beyond mere reportage or memorial to offer a multi-faceted inquiry into the phenomenon of aano. It seeks to understand how a society rich in oral tradition, religious devotion, and communal resilience remains ensnared by a primitive algorithm of revenge that demands retribution not from the guilty, but from the affiliated.

By examining aano through the lenses of classical sociology, Islamic jurisprudence, theories of modernity, and philosophical literature, this analysis posits that aano is more than just a vestige of tradition; it is a complex social institution, a challenge to religious ethics, an insurgency against the modern state, and a profound crisis of moral and individual responsibility.

A Sociological Blueprint: Aano as an Informal Institution

From a sociological perspective, aano is neither chaotic nor irrational. Rather, it functions as a potent informal institution that governs relationships, enforces norms, and attempts to sustain a moral order within a clan-based societal structure. Its logic becomes intelligible when analyzed through foundational sociological theories.
According to Émile Durkheim’s concept of “mechanical solidarity,” social cohesion in certain societies is achieved through likeness, shared identity, and collective conscience.

Traditional Somali society, particularly in its rural and semi-urban forms, exemplifies this model. Within such a framework, an offense against one member of a kinship group is perceived as an attack upon the collective whole. Aano thus emerges as the primary mechanism for restoring group integrity and affirming its boundaries. The underlying principle is that if a member of the collective is harmed, justice must be enacted by the collective, bypassing external legal bodies which are often perceived as non-existent, illegitimate, or ineffective.

This reactionary mechanism creates what can be termed a “moral economy of revenge,” where grievances are not privatized or forgotten but are collectivized and preserved. They are stored within the communal memory, transmitted orally and emotionally across generations, rendering the past a perpetual and urgent present.

This system intersects with what Pierre Bourdieu termed “habitus”—the deeply internalized schemes of perception, thought, and action that guide behavior. For many within these communities, engaging in aano is not a detached, rational calculation but a habitual, almost instinctive response to trauma and dishonor. It feels morally necessary because honor, protection, and deterrence have been culturally coded through retaliatory action.
In the prolonged absence of a functioning state and a neutral, universally accepted judicial authority, aano has filled a significant regulatory void.

However, its persistence signals more than mere institutional failure; it reflects a tacit collective agreement that this brutal system is preferable to a complete absence of social control. It is, in essence, social order maintained by blood. Yet, as the sociologist Anthony Giddens might argue, a tradition that becomes detached from reflexivity risks becoming a form of social inertia. When a society ceases to critically question its rituals, it impedes its own evolution.

Aano, therefore, functions as both a cultural script and a social trap, performing the role of regulation while fundamentally sabotaging the principles of justice it purports to uphold. This exposes a central tension in modern Somalia: the struggle between inherited codes of collective survival and the aspiration for a system of individual justice.

A Theological Contradiction: Aano and the Principles of Islamic Justice

Islam’s legal and moral foundations are unequivocally clear regarding the sanctity of life and the nature of justice. The algorithm of aano—a blood-soaked ledger predetermining guilt by genealogy—stands in direct contradiction to the spirit and letter of Islamic law (Shariah).

The Qur’an establishes guilt as strictly individual. In Surah Al-An’am (6:164), it declares, “No bearer of burdens shall bear the burden of another” (Wa la taziru waziratun wizra oukhra). This verse alone systematically dismantles the logic of aano. A son cannot be executed for his father’s crime, nor a cousin for an uncle’s feud. In the Shariah, justice is intended to be precise, not indiscriminate. Furthermore, the Qur’an elevates the value of every human life, stating in Surah Al-Ma’idah (5:32): “Whoever kills a soul unless for a soul or for corruption [done] in the land—it is as if he had slain mankind entirely.”

The divine logic is universal, not tribal; it mandates a judicial system governed by due process, evidence, and divine law, not communal vengeance.

While Islam permits qisas (legal retribution), it does so within a highly regulated framework requiring proven guilt, witness testimony, and judicial oversight. Crucially, it grants the victim’s family the power to pardon the perpetrator, an act that is consistently encouraged.

In Surah Ash-Shura (42:40), the Qur’an offers a higher moral path: “The recompense for an injury is an injury the like thereof; but whoever forgives and makes reconciliation, his reward is with Allah.” Forgiveness, in Islamic ethics, is not a sign of weakness but an act of profound moral strength.

The persistence of aano reveals a society where pre-Islamic cultural codes (xeer) have, in the domain of life and death, superseded divine legislation. The irony is bitter: a proudly Muslim society allows a practice antithetical to its faith to dictate ultimate outcomes. A genuine societal healing in Somalia necessitates a reclamation of the primacy of Islamic justice—not merely in rhetoric, but in institutional structure. This requires courageous religious scholarship (ulama), impartial courts, and a collective moral awakening to the principle that no individual should be condemned by their surname. In the Islamic worldview, it is not tribe (qabiil) that defines human worth, but piety (taqwa). The two value systems cannot coexist; one must ultimately override the other.

A Civilizational Crisis: Aano as an Insurgency Against Modernity

To inhabit the modern world is to accept a paradigm shift where identity is personal, justice is institutional, and citizenship, not clanhood, defines fundamental rights. Aano is a relic of a pre-modern social organization, and its persistence constitutes a direct challenge to the foundations of modern civilization: the rule of law, the principle of individual responsibility, and the state’s monopoly on legitimate violence. When an individual is killed for the crime of a relative, all three pillars are shattered.

The sociologist Max Weber defined the modern state as the entity that successfully claims the legitimate monopoly on the use of physical force within a given territory. In the terrain governed by aano, this monopoly is effectively revoked. The gunman supplants the court; the clan replaces the constitution; bloodlines supersede legal codes. This is not merely a series of personal tragedies but a systemic, civilizational crisis. Aano is not just a practice of violence; it is an active insurgency against the very project of modernity.

Psychologically, the endurance of aano indicates a deep-rooted crisis of civic identity. In the absence of trust in state institutions, individuals revert to the primordial security of kinship. The clan becomes the default mode of protection, justice, and belonging. This, however, perpetuates a segmented society with vertical loyalties to lineage rather than horizontal loyalties to a nation.

The Somali citizen is thus reduced to a walking archive of ancestral grievances, a placeholder for past wrongs. The modern conception of the individual as a moral agent responsible for their own actions is supplanted by the tribal proxy, condemned in advance by association.

Herein lies a profound paradox: Somali society actively pursues the artifacts of modernity—advanced technology, modern infrastructure, and global connectivity—while clinging to a pre-modern social structure that renders these aspirations fragile. A civic nation cannot be built upon a foundation of ancestral vengeance.

The historical transitions of both Western and Islamic civilizations offer a clear lesson: civilization advances when blood feuds recede and are replaced by centralized justice. For Somalia, the question is existential: can a society modernize its economy and infrastructure while preserving a social algorithm that is fundamentally anti-modern? The future of a stable and sovereign Somalia depends on coding a new algorithm—one where names are not death sentences and no person dies for another’s mistake.

A Dostoevskian Inquiry: Punishment Without Crime, Guilt Without Conscience

To view aano through a Dostoevskian lens is to confront a world stripped of the psychological and moral complexity that defines the human condition. In Crime and Punishment, Fyodor Dostoevsky’s protagonist, Raskolnikov, commits murder based on a cold, ideological calculation. The subsequent narrative is a profound exploration of a soul tormented by guilt, paranoia, and an overwhelming need for confession and redemption. The crime is personal, the guilt is unbearable, and the punishment is internal long before it is legal.

Aano represents the complete inversion of Dostoevsky’s moral universe. It introduces a paradigm of punishment without crime and, for the actual perpetrator, guilt without punishment. The Raskolnikov figure—the individual grappling with moral responsibility—disappears entirely. There is no internal debate, no descent into spiritual crisis, no space for repentance. The intricate moral landscape that Dostoevsky charted is flattened into a binary algorithm: your blood is their blood, therefore you are forfeit. In the world of aano, the soul is irrelevant; only the name and lineage matter.

Dostoevsky’s work is a spiritual interrogation of justice, arguing that its true measure lies in individual moral responsibility. The suffering of his characters stems not from legal sanction but from the soul’s inability to bear the weight of transgression. Aano erases this entire dimension. The executioner in a retaliatory killing often has no personal connection to the victim, only to the victim’s name. The punishment is delivered mechanically, devoid of moral reckoning, while the original crime may be buried decades in the past.
In his novel Demons, Dostoevsky offers a terrifying prophecy for societies that replace divine morality with man-made codes, encapsulated in the dictum: “If there is no God, everything is permitted.” Aano functions as such a code—a primitive, man-made substitute for law, ethics, and theology. Yet, like Raskolnikov’s nihilistic theory, it ultimately collapses under its own moral vacuity because it lacks conscience, mercy, and responsibility. There is no Sonya—no redemptive figure offering grace through faith and humility. There is only the gunman, the grave, and the genealogy.

A Dostoevskian inquiry into aano would focus not on the mechanics of revenge but on its spiritual consequences. What becomes of the human soul in a society where one is raised to believe they must kill or be killed for a deed they did not commit? What moral architecture can such a society construct? And what kind of god is being worshipped—if not a god of justice, then a god of inexorable, inherited vengeance?

Conclusion

In conclusion, the practice of aano transcends a simple calculus of revenge to represent a profound and multidimensional crisis at the heart of the Somali nation. This inquiry has demonstrated that aano is not merely a barbaric relic but a complex and resilient informal institution.

Sociologically, it functions as a system of social order born from the logic of mechanical solidarity, yet it has evolved into a social trap that stifles progress by prioritizing collective liability over individual justice.

Theologically, its persistence reveals a troubling dissonance, where a pre-Islamic cultural algorithm directly contradicts the foundational tenets of Islamic jurisprudence, which sanctify individual responsibility and champion forgiveness.

From the perspective of political philosophy, aano constitutes a fundamental insurgency against modernity itself. It systematically dismantles the pillars of the modern state—the rule of law, civic identity, and the state’s monopoly on violence—trapping society in a paradoxical quest for progress while clinging to a pre-modern code of vengeance. At its most intimate level, it engineers a moral and psychological void, creating a Dostoevskian dystopia of punishment without crime and accountability without conscience, thereby erasing the very concept of the individual as a moral agent.

The challenge posed by aano, therefore, is not simply about ending violence; it is about resolving these deep-seated contradictions. The path forward for Somalia is not merely a matter of institutional reform but of existential choice. It is a choice between the algorithm of inherited vengeance and the principles of individual agency; between a social order defined by bloodlines and one governed by law; between a past that endlessly repeats itself and a future where a citizen’s name is an identity, not a verdict.

Ultimately, to dismantle the machinery of aano is to engage in the most crucial act of nation-building: the coding of a new social contract, one where justice is rendered, not inherited, and where the sanctity of every individual life is finally made absolute.

Mohamed Said Mohamed | Economics Graduate, Gaziosmanpaşa University | 15+ Academic Articles | 35+ Op-eds | Pseudonymous Voice of Unfiltered Truth

U.S. army engineers upgrade key base in Somalia

KISMAYO, Somalia — U.S. Army engineers deployed to southern Somalia are playing a key role in advancing military operations and improving living conditions at Cooperative Security Location (CSL) Kismayo, as part of the broader efforts of the Combined Joint Task Force – Horn of Africa (CJTF-HOA).

The 152nd Engineer Support Company (ESC), forward-deployed from the United States, has been tasked with constructing essential infrastructure that supports both mission readiness and regional cooperation. From enhanced security features to quality-of-life upgrades for deployed personnel, their work underpins CJTF-HOA’s long-term objectives across East Africa.

“Projects can go from planning to execution in as little as a day,” said 1st Lt. Brian Kwong, the officer in charge of the 152nd ESC. “Because we’re already positioned on-site, we’re able to get to work quickly—saving valuable time and resources.”

Coordinating closely with engineer planners at Camp Lemonnier, Djibouti, and local leadership at CSL Kismayo, the team is currently working on several key upgrades. These include the construction of a medical aid station, a renovated dining facility, a new fitness center, and shaded racks for bottled water—amenities aimed at boosting morale and supporting the well-being of base personnel.

“The work we’re doing directly supports both force protection and the daily needs of our Soldiers,” said Staff Sgt. Jeffery Fedor, a squad leader with the unit. “These improvements help make CSL Kismayo safer and more livable.”

Operating in a remote and often unpredictable environment, the 152nd ESC has faced challenges ranging from limited materials to extreme weather. But adaptability remains their strength.

“Whether we’re dealing with supply delays, personnel shortages, or harsh conditions, we adjust and keep moving forward,” said Sgt. Naomi Velez, a construction operator with the team. “It’s about resilience and mission focus.”

Since arriving in Somalia, the engineers have contributed significantly to U.S. efforts aimed at promoting regional security and strengthening partnerships with host nations.

“From the start of our deployment, morale has remained high,” Kwong added. “Our team is proud of the work we’re doing here—and committed to seeing it through.”

Mareykanka oo xukumay nin laga qabtay Somalia isagoo hub laga keenay Iran u wada…

Alexandria (Caasimada Online) – Nin Pakistani ah ayaa Khamiistii lagu helay dambi ah ka qaybqaadasho tahriibin hub Iranian ah oo loo waday fallaagada Xuutiyiinta, kaddib markii lagu qabtay howlgal militari sanadkii hore oo sababay dhimashada laba askari oo ka tirsan ciidamada gaarka ah ee Mareykanka (Navy SEALs), sida ay sheegtay Waaxda Caddaaladda ee Mareykanka.

Ninkan, oo lagu magacaabo Muhammad Pahlawan, 49 jir ah, ayaa ahaa taliyaha doon yar oo ay ciidamada badda Mareykanka ee USS Lewis B. Puller ku qabteen xeebaha Soomaaliya bishii Janaayo 2024, sida ay sheegeen dacwad-oogayaasha.

Markii ay doonidaasi galeen ciidamo ka tirsan SEAL-ka iyo Ilaalada Xeebaha Mareykanka, waxay ka heleen “qalab gantaalaha ballistic-ga ah, qalab gantaalaha lidka maraakiibta ah iyo madaxyo-hub,” kuwaasoo la mid ah kuwa ay Xuutiyiintu u adeegsadeen weerarada ay ku hayaan maraakiibta ganacsiga iyo kuwa ciidamada ee Badda Cas.

Mr. Pahlawan ayaa la qabtay isagoo ay la socdaan saddex nin oo kale. Dacwad-oogayaashu waxay sheegeen inuu la shaqaynayey laba walaalo ah oo u dhashay Iran kuna xiran Ciidanka Ilaalada Kacaanka Islaamiga (IRGC), si loo tahriibiyo hubka Iran lagaga soo daabulo loona geeyo xeebaha Soomaaliya.

Waxay intaa ku dareen in markabkiisu uu diyaar u ahaa inuu hubka ku wareejiyo markab kale si loogu sii gudbiyo hoggaamiyeyaasha Xuutiyiinta ee Yemen, xilli la qabtay.

Sidoo kale, dacwad-oogayaashu waxay xuseen in Mr. Pahlawan uu sameeyey dhowr safar oo tahriib ah intii u dhaxaysay Agoosto 2023 ilaa Janaayo 2024.

Dukumentiyada maxkamadda waxaa lagu xusay faahfaahin lama filaan ah oo aan si cad loo sharraxin: ciidamada ammaanka Iran ayaa horay u xiray Mr. Pahlawan iyo shaqaalihiisa toddobaadyo ka hor inta aan la qabanin, kaddib markii doontiisu ay ku noqotay Iran bishii December 2023 kaddib safar tahriib ah. Wuxuu si xor ah uga baxay xabsiga, isagoo mar kale bilaabay howlgaladiisii, sida lagu sheegay dacwadda.

Guddiga garsoorka federaalka ee gobolka Virginia ayaa Mr. Pahlawan ku helay dambiyo ay ka mid yihiin: is-afgarad uu ku taageerayo kooxaha argagixisada iyo Ciidanka Ilaalada Kacaanka Iran, iyo sidoo kale inuu ku hanjabay nolosha shaqaalihiisa iyo qoysaskooda markii doonidiisa la baarayey.

Dhammaan dambiyada lagu helay waxay xambaarsan yihiin xukun ugu badnaan ah 20 sano oo xabsi ah, sida uu sheegay Waaxda Caddaaladda. Xukunka rasmiga ah ayaa la filayaa bisha September.

Markii ciidamada SEAL ay isku dayayeen inay fuulaan doonida Mr. Pahlawan sanadkii hore, hal askari ayaa si lama filaan ah uga siibtay jaranjarta fuulista ama waxaa qaaday hir xooggan, sida ay sheegeen saraakiisha. Askari kale ayaa badda ugu booday si uu u badbaadiyo saaxiibkiis, balse labadooduba way la degeen biyaha. Ciidamada badda Mareykanka ayaa ugu dambeyn shaaciyey in ay dhinteen, iyadoo meydkoodii aan la helin.

Baaritaan ay sameeyeen ciidamada badda Mareykanka ayaa lagu sheegay in dhimashada labadan askari ay ahayd mid laga hortegi karay.

Warbixintii ugu dambeysay ee baaritaanka ayaa si adag u dhaleeceysay tababarka iyo hannaanka howlgalka, iyadoo lagu xusay in labada askari ay si degdeg ah ugu quuseen Badda oo ay hirar xooggan ka jireen, sababtuna ahayd qalab culus oo ay wateen kaasoo aad u miisaanaa.

UAE’s hidden role in Ethiopia–Somaliland deal exposed

MOGADISHU, Somalia — The United Arab Emirates (UAE) has quietly emerged as the principal architect behind a controversial maritime agreement between Ethiopia and Somaliland, a move that is reshaping the political balance in the Horn of Africa while escalating tensions with Somalia and Djibouti.

Signed on January 1, 2024, the memorandum of understanding (MoU) grants Ethiopia access to a 19-kilometer stretch of Somaliland’s coastline near the port of Berbera. In exchange, Addis Ababa pledged to consider recognizing Somaliland’s long-standing claim to independence from Somalia.

Though officially a bilateral deal, the UAE’s strategic and financial footprint—especially through its state-backed logistics giant DP World, which controls Berbera Port—suggests Abu Dhabi facilitated, if not orchestrated, the agreement as part of a broader campaign to dominate Red Sea maritime routes.

UAE’s strategic port playbook

Over the past decade, the UAE has steadily expanded its influence across the Horn of Africa, investing in ports, military facilities, and transport infrastructure in key coastal regions.

In Djibouti, Eritrea, Somalia, and Somaliland, Emirati presence has grown under the banner of development and logistics. However, critics say it is ultimately a geopolitical power play.

Djibouti’s President Ismaïl Omar Guelleh, in a rare and candid interview in May 2025, accused the UAE of waging a campaign of “disguised colonialism” by using financial leverage and strategic contracts to assert control over vital economic assets.

“The Emiratis have adopted a hostile attitude towards us ever since we refused to bow to their terms,” Guelleh said. “And we will not yield.”

He linked the current crisis to Djibouti’s 2012 decision to revoke a port management concession from DP World, a move that sparked years of legal and political conflict.

Guelleh warned that the UAE’s ambitions now stretch across the region—from Doraleh to Berbera to Assab—threatening Djibouti’s central role in Red Sea trade.

Djibouti: From gateway to sideline

Djibouti has long been Ethiopia’s primary maritime gateway, generating billions in revenue and geopolitical relevance. But the Berbera MoU and the revival of Eritrea’s Assab port—both backed by the UAE—risk bypassing it economically.

To defend its position, Djibouti has:

  • Modernized the Doraleh terminal with ultra-large cranes and expanded capacity,
  • Dissolved its sovereign wealth fund to block further Emirati influence,
  • Strengthened diplomatic ties with Somalia, Saudi Arabia, and Egypt to counterbalance UAE-led alignments.

Guelleh’s remarks reflect a more profound concern that Djibouti is being strategically encircled—economically, diplomatically, and militarily.

Somalia pushes back  

For Somalia, the Ethiopia–Somaliland agreement represents a direct assault on its sovereignty. Mogadishu immediately condemned the deal, recalled Ethiopian diplomats, and threatened legal action.

In an attempt to de-escalate the crisis, Somalia and Ethiopia signed the Ankara Declaration on December 11, 2024, brokered by Turkish President Recep Tayyip Erdoğan. The declaration reaffirmed mutual respect for sovereignty and opened the door for Ethiopia to explore legitimate maritime access through Somalia’s federally recognized ports.

Following the agreement:

  • Ethiopia pledged to negotiate access through official Somali channels,
  • Somalia insisted on constitutional adherence in all maritime arrangements,
  • Diplomatic engagement resumed with a high-level visit by Somali President Hassan Sheikh Mohamud to Addis Ababa in January 2025.

Despite this progress, Ethiopia has not formally withdrawn from the Somaliland MoU, leaving its legality and future implementation uncertain.

A region redrawn

Analysts say the UAE has built a new geopolitical axis in the Horn—anchored by Ethiopia and Somaliland—that challenges the traditional roles of Somalia and Djibouti.

Billions in Emirati investment have strengthened Ethiopia’s ability to diversify its trade routes and reduce reliance on Djibouti while simultaneously boosting Somaliland’s quest for international legitimacy.

This realignment is also affecting the region’s security calculus. Djibouti and Somalia are now drawing closer to Saudi Arabia, Egypt, and Turkey—states that view the UAE’s expanding footprint with concern and are backing efforts to preserve Somali unity and regional balance.

The UAE’s behind-the-scenes role in brokering the Ethiopia–Somaliland MoU is not merely diplomatic—it’s strategic. By funding port infrastructure, offering military support, and leveraging regional rivalries, Abu Dhabi is redrawing the map of the Horn of Africa.

For Djibouti, the challenge is economic survival. For Somalia, it is a fight for national unity and sovereignty. And for Ethiopia, it is a quest for long-denied access to the sea.

As these forces collide, the Horn stands at a crossroads—caught between historical alliances and emerging power plays, with the UAE quietly but forcefully pulling the strings.

Daawo: Fiqi oo war ka soo saaray abaabulka dagaalka, siyaasiinta qaarna ku sifeeyey…

Muqdisho (Caasimada  Online) – Wasiirka Gaasgaandhigga Soomaaliya Axmed Macalin Fiqi ayaa ka warbixiyey halka uu marayo dagaalka Al-Shabaab, isagoo farriin u diray siyaasiyiinta jeediya hadallada taageerada u ah cadowga iyo ciidamada ku jira dagaalka.

Fiqi ayaa ugu horeyn sheegay inay jiraan siyaasiyiin ay ka soo dhex-hadlaan Shabaab, kuwaas oo uu uga digay buunbuuninta cadowga iyo danaha guracan ee dhiigga shacabka ay ka dhex raadinayaan.

“Fariinteydu waxay tahay Khawaarij ama afkeeda haku hadasho ama afka qaar kamid ah siyaasiyiinteena ha soo fuulaane, waa laga xoreynayaa dalkaan, wax kasta waqti ayey ku xiran yihiin, laakiin maanta waxay joogaan in dalkii oo dhan ista isku soo gurmadaan ay hal tuulo qabsa waayaan,” ayuu yiri Fiqi.

Sidoo kale, wasiirka ayaa sheegay in ay wadaan abaabul cusub oo xoog leh, kaas oo qorshihiisu yahay in Khawaarijta deg deg looga saaro dhulka ay joogaan.

“Dadka Soomaaliyeed intooda jecel in kooxahaas Khawaarijta ah laga guuleysto waxaan leeyahay soo garab istaaga halgankaan, Khawaarij waxay sabab u yihiin tahriibka ay dhalinyaradeenu ay ku dhamaanayaan, shaqo la’aanta dalkeena ka jirta, in dalkeenu isku filaado oo soo saarto kheyraadkiisa bad iyo berri ayey naga hortaagan yihiin, dadkeenii ugu badnaa ayey qaxooti ka dhigeen oo xeryaha barakacyaasha ku jira,” ayuu yiri Wasiirka Gaashaandhigga.

Sidoo kale, Wasiir Axmed Macalin Fiqi ayaa ka hadlay mucaaradka dowladda ku duraya arrimaha dagaalka isagoo yiri, “Dagaalka Khawaarijta wax la isku naceyn karo oo siyaasad laga dhex raadi karo maaha, ciiddii siyaasad ka dhex raadisa waxay weysay aragti siyaasadeed oo suuqa ay la timaado.”

Ugu dambeyntii wasiir Fiqi oo farriin u diray ciidamada qaranka iyo kuwa xaq u dirirka ah ee macawiisley ayaa faray in dagaalka la sii labo jibaaro oo qof Shabaab ah meeshii lagu arko laga jaaseeyo dhibaatooyinkii ay u geysteen dadkeena.

Hoos ka daawo

DF iyo Somaliland oo sidii laba dal uga soo muuqday shir ka dhacay waddanka…

0

Windhoek (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka Soomaaliya iyo Somaliland ayaa maanta si garba-siman uga soo muuqday shir caalami ah oo ka dhacay dalka Namibia.

Sawirro laga soo qaaday furitaanka shirkan ayaa muujinaya calanka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya iyo kan Somaliland oo si saf-siman isku barbar yaalla, taasoo ka dhigan in meeqaamka dal shirkaan lagu siiyay Somaliland.

Shirkan oo ahaa mid heer caalami ah ayaa waxaa ka qeyb-galay ilaa 45 dowladood oo ka kala yimid qaaradda Afrika, waxaana looga hadlayay kaabayaasha dhaqaalaha xabsiyada Afrika.

Wafdi ka socday Somaliland ayaa ka qeyb galay shirkan, kaasi oo ay dirtay Wasaaradda Cadaaladda ee Somaliland.

Shirkan waxaa si wadajir ah u soo qaban-qaabiyay hay’adda ICRC iyo Dowladda Namibia, gaar ahaan Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Amniga iyo Xabsiyada, iyadoo sidoo kale marti-gelisay shirka.

Arrintan ayaa dhalisay fal-celin xooggan, xilli aysan weli ka hadlin Dowladda Federaalka Soomaaliya. Qaar ka mid ah dadka aragtidooda ku cabbiray baraha bulshada ayaa ku tilmaamay “xad-gudub”, halka kuwo kalena ay arrintaasi soo dhaweeyeen.

Si kastaba, ma ahan markii ugu horreysay ee shirar heer caalami ah Somaliland loogu maamuuso sidii dal madax-bannaan, inkastoo aysan haysan aqoonsi caalami ah, ayna dunidu u aqoonsan tahay maamul-goboleed ka tirsan Soomaaliya.

Xogta loolanka iyo xiisadda sii kordheysa ee Jabuuti iyo Imaaraadka Carabta

Jabuuti (Caasimada Online) – Geeska Afrika oo ah goob istaraatiiji ah oo ay isku dhuftaan marinno ganacsi oo caalami ah, waxaa haatan ka taagan loollan diblomaasiyadeed oo sii xoogeysanaya oo u dhexeeya Jamhuuriyadda Jabuuti iyo Imaaraadka Carabta, iyadoo khilaaf ku saabsan dekedda istaraatiijiga ah ee Doraleh uu kor uga kacay heer ganacsi una gudbay mid siyaasadeed iyo qaranimo.

Murankan oo salka ku haya maamulka dekedda Doraleh ayaa u muuqda mid Jabuuti u aragto halgan lagu difaacayo madax-bannaanideeda iyo xornimada dhaqaale, waxaana madaxda dalka ay ku sifeeyeen istaraatijiyad gumeysi cusub oo lagu daboolay dhar ganacsi.

Eedeymaha tooska ah ee Geelle

Madaxweyne Ismaaciil Cumar Geelle oo wareysi siiyay The Africa Report ayaa si cad ugu eedeeyay Imaaraadka inay adeegsadaan “gumeysi qarsoon” iyagoo adeegsanaya awood dhaqaale si ay u xakameeyaan masiirka dalka Jabuuti.

Madaxweyne Geelle wuxuu sheegay in Imaaraadka ay muujiyeen “mowqif cadowtinimo” tan iyo markii Jabuuti diiday inay aqbasho shuruudihii shirkadda DP World ee maamulka dekedda Doraleh. “Annagu marnaba ma ogolaan doonno,” ayuu yiri, isagoo khilaafka ku tilmaamay arrin masiiri ah oo qaranimo.

Geelle wuxuu ku eedeeyay Abu Dhabi inay si nidaamsan u adeegsato awoodda dhaqaale si ay ugu farageliso arrimaha gudaha ee dalkiisa, iyagoo doonaya in ay gacanta ku dhigaan kaabayaasha dhaqaalaha ee ugu muhiimsan. Wuxuu ku tilmaamay heshiisyadii hore ee maamulka dekedda ee lala galay DP World – kuwaasoo dowladdu si qoto dheer u burisay sanadkii 2018 – “gumeysi lagu qariyay jaakad ganacsi.”

Wuxuu sidoo kale sheegay in himilooyinka Imaaraadka aysan ku ekaan Jabuuti, isagoo xusay in dalkiisu “uusan ahayn dalka kaliya ee u arka siyaasadaha Imaaraadka mid khatar ku ah xasilloonida gobolka.” Wuxuu daaha ka qaaday in sababta ugu weyn ee lagu kala diray sanduuqii maalgelinta qaran ee Jabuuti ay ahayd in laga hortago in laga dhigo marin DP World ku hesho hanti istaraatiiji ah oo dheeraad ah.

Marka laga hadlayo suurtagalnimada wadahadal, Madaxweyne Geelle wuxuu muujiyay shaki weyn, isagoo sheegay inuusan arag wax dadaal dhab ah oo ay Imaaraadku ugu jiraan xal diblomaasiyadeed. Dhaleeceyntiisu waxay sidoo kale gaartay hawlgallada siyaasadeed iyo milatari ee Imaaraadku ka wadaan marin-biyoodka Bab el-Mandeb ee dalka Yemen, taasoo uu ku tilmaamay khatar toos ah oo lid ku ah danaha istaraatiijiga ah ee Jabuuti.

Asalka khilaafka

Xiisaddan waxay dib u qaraxday 23-kii Febraayo 2018, markaasoo Jabuuti ay burburisay heshiis 50 sano ah oo ay DP World ku maamuleysay terminal-ka konteenarrada ee Doraleh. Dowladda Jabuuti waxay tallaabadaas ku sheegtay difaac ay ku ilaalinayso madax-bannaanideeda dhaqaale, iyadoo heshiiska ku tilmaantay mid “eex ah oo aan sinnaan ku dhisnayn.”

DP World waxay dacwad u gudbisay Maxkamadda Caalamiga ah ee Garnaqsiyeed ee London (LCIA), taasoo dhowr go’aan oo sharci ah ku garab siisay shirkadda. Si kastaba, Jabuuti way diiday inay aqbasho go’aamadaasi, iyadoo sheegtay in heshiiskaasi uu si xad dhaaf ah u siiyay awood shirkad shisheeye ah si ay u maamusho hanti qaran oo muhiim ah.

Khilaafkaasi wuxuu si degdeg ah ugu fiday meel sare oo diblomaasiyadeed. Bishii Luulyo 2018, Wasiirkii Arrimaha Dibadda ee xilligaas, Maxamuud Cali Yuusuf, wuxuu Imaaraadka ku eedeeyay inay yihiin “garabka hubeysan iyo dhaqaale” ee qorshaha gobolka ee xukuumaddii Madaxweyne Trump.

Yuusuf wuxuu sheegay in Imaaraadku ay adeegsadeen saameyntooda si ay u dib-u-habeeyaan isbahaysiyada gobolka Geeska Afrika, isagoo si gaar ah u xusay kaalintii ay ka qaateen heshiiskii dib-u-heshiisiinta Itoobiya iyo Eritrea – heshiis ay dhaqaale badan ugu yaboobeen Itoobiya. Arrintaas ayaa Jabuuti u aragtay isku day lagu carqaladeynayo doorkeedii muhiimka ahaa ee ahaa marin badeedka Itoobiya.

Isbeddel juqraafi-siyaasadeed

Jabuuti waxay ka baqaysaa in talaabooyinka Imaaraadka ay yihiin qorshe si ula kac ah loo dejiyay oo lagu go’doominayo dalka, isla markaana lagu yareynayo doorkiisa gobolka.

Dadaalka Imaaraadka ay ku maalgelinayaan dekedaha Eritrea si ay uga weeciyaan ganacsiga Itoobiya wuxuu khatar weyn ku yahay dhaqaalaha Jabuuti. Jabuuti ma u aragto arrimahaas tartan ganacsi oo kaliya, balse waxay u fasiraysaa olole siyaasadeed iyo dhaqaale oo isku dhafan.

Geeska Afrika waa meel ay ku tartamaan quwadaha waaweyn ee caalamka iyo kuwa gobolka. Sida ay aragto Jabuuti, Imaaraadku waxay kaalin gaar ah ka ciyaarayaan fowdada gobolka, iyagoo si toos ah u taageeraya dadaalka Itoobiya ee ah in ay hesho marin badeed kale. Taasi waxay Jabuuti u tahay halis dhanka jiritaankeeda ah.

Itoobiya oo ah waddan aan bad lahayn, waxay u aragtaa deked helkeedu inuu yahay dano qaran oo waaweyn. Imaaraadku waxay isu dhigeen dhexdhexaadiye dhaqaale iyo siyaasadeed oo fududeeya heshiisyada Itoobiya ay ku adeegsato dekedaha Eritrea iyo Somaliland. Tani waxay si weyn uga cabsi gelisay Jabuuti, oo muddo dheer ahayd xididka isku xira Itoobiya iyo badaha dunida.

Isbaheysi cusub oo ka-hortag

Si ay uga jawaabto cadaadiskaas isa soo taraya, Jabuuti waxay qaadday istaraatiijiyad cusub oo ku jihaysan isdifaac dhaqaale. Dalka wuxuu bilowday inuu yareeyo ku-tiirsanaanta Itoobiya iyadoo la maalgelinayo casriyeynta dekedaha si ay ula tacaalaan maraakiibta ugu weyn caalamka.

Jabuuti waxay hiigsaneysaa inay isu beddesho xarun wareejin badeeco oo goboleed, taasoo adeegta dekedaha yar-yar ee gobolka, islamarkaana kobcisa dakhliga dalka.

Dhinaca siyaasadda, khariidad cusub oo xulafeysan ayaa soo muuqaneysa. Heshiiskii ay Imaaraadka, Itoobiya iyo Somaliland ku gaareen horumarinta dekedda Berbera wuxuu sababay isbeddel istaraatiji ah oo xasaasi ah.

Jabuuti waxay dadaal ugu jirtaa dhismaha isbahaysi kale oo ka dhan ah midkaas, iyadoo xoojinaysa xiriirka ay la leedahay Dowladda Federaalka Soomaaliya – oo khilaaf xooggan kala dhexeeyo Somaliland – iyo sidoo kale Boqortooyada Sacuudiga, oo ah xifaaltamiye toos ah oo Imaaraadka ku loolama gobolka.

Diblomaasiyiin qaar waxay tilmaamayaan in quwadaha kale ee gobolka sida Masar – oo khilaaf biyo la leh Itoobiya – ay fursad u arkaan isbeddelkan si ay dib ugu qiimeeyaan saameyntooda gobolka.

Madaxda Jabuuti waxay u arkaan in khilaafka dekedda Doraleh uu ka gudbay heer ganacsi oo kaliya, isagoo isu beddelay halgan ku saabsan doorka istaraatijiyadeed ee dalka ee gobolka Badda Cas.

Sida ay aaminsan yihiin, Imaaraadka waa halista ugu weyn ee muuqata – ha ahaato in Itoobiya marin kale la siiyo, ama in Jabuuti laga go’doomiyo iyadoo la abuurayo xulafeysi cusub oo hoos u dhigaya muhiimadda istaraatijiga ah ee dalka.

Ethiopia oo dhisaneysa saldhig weyn oo ah ciidanka badda + dalka ka taageeraya

0

Addis Ababa (Caasimada Online) – Dowladda Itoobiya ayaa ku dhawaaqday in 95% la dhameystiray qorshaha dhismaha xarunta cusub ee taliska ciidanka badda, taasoo laga hirgelinayo magaalada Addis Ababa, gaar ahaan xaafadda Janmeda.

Xaruntan cusub ayaa laga rajeynayaa inay noqoto saldhig istaraatiiji ah oo lagu kobcinayo dadaallada dib loogu dhisayo ciidan badeed casri ah oo Itoobiya yeelato.

Xarunta oo laga dhisayo dhul gaaraya 3 hektar ayaa ka kooban dhisme afar dabaq ah, waxaana ku dhex yaalla xafiisyo maamul, hoolal shirar, xarun caafimaad, goob ciyaaro iyo dhismayaal kale oo taageeraya howlaha ciidamada.

Inkastoo Itoobiya aysan lahayn xeeb tan iyo markii Eritrea ay ka go’day 1993, madaxda dalkaasi waxay aaminsan yihiin in ciidan badeed la’aanteed aysan si buuxda u difaaci karin danaha amni iyo ganacsi ee gobolka Geeska Afrika.

Yaa ka caawinaya Itoobiya dhismaha saldhigan?

Bishii Maarso 2025, Itoobiya ayaa heshiis iskaashi la saxiixatay dowladda Ruushka si ay uga caawiso dhismaha iyo tababarka ciidanka badda.

Heshiiskan cusub ayaa beddelay midkii hore ee la laalay ee Itoobiya la gashay Faransiiska sanadkii 2018. Tallaabadan ayaa loo arkaa isbeddel weyn oo ku yimid siyaasadda difaaca dalkaas.

Falanqeeyayaal amni ayaa tilmaamay in Itoobiya ay dadaal ugu jirto sidii ay u noqon lahayd quwad amni oo gobolka ah, iyadoo aan lahayn xeeb rasmi ah haddana ay adeegsaneyso iskaashi caalami ah si ay u dhisto awood ciidan badeed oo u adeegta danaha qaran.

Dowladda Itoobiya ayaa horay u lahayd ciidan badeed illaa ay ka lumisay dekaddii muhiimka ahayd ee magaalada Asab, taasoo ay kaga luntay goosashadii Eritrea.

Isbahaysi ka dhan ah Deni oo looga dhawaaqay Garoowe

0

Garoowe (Caasimada Online) – Siyaasiyiin kasoo horjeeda Madaxweynaha Puntland, Siciid Cabdullaahi Deni, ayaa magaalada Garowe si rasmi ah uga dhawaaqay dhismaha Golaha Caddaaladda iyo Dimuqraadiyadda Puntland.

Golahan cusub ayaa waxaa guddoomiye loogu doortay Guuleed Saalax Barre, oo ah siyaasi si weyn u dhaliilsan hab-maamulka xilligan ka jira Puntland.

Golahan ayaa ujeeddadiisu tahay inuu wax ka qabto xaaladaha adag ee Puntland ka taagan, gaar ahaan dhinacyada siyaasadda, dhaqaalaha iyo arrimaha bulshada. Xubnaha golaha ayaa ku baaqay in la abuuro hannaan dimuqraadiyadeed oo dhab ah, si looga fogaado is-mariwaaga siyaasadeed ee laga cabsi qabo inuu saameyn taban ku yeesho maamulka.

Guddoomiyaha cusub ee Golaha, Guuleed Saalax Barre, ayaa muujiyay in ay diyaar u yihiin inay si toos ah uga hadlaan wax kasta oo ka khaldan nidaamka dowladnimo ee Puntland, isla markaana ay yihiin kuwo u taagan sixidda iyo hagaajinta khaladaadka jira. Wuxuu si adag u dhaliilay maamulka Deni, isagoo ku eedeeyay inuu ka gaabiyay diyaar u ahaanshaha isbeddel iyo isla xisaabtan dhab ah.

Guuleed Saalax wuxuu sheegay in cabburin iyo cadaadis lagu hayo muwaadiniinta iyo siyaasiyiinta aan taageersanayn maamulka, taasoo uu ku tilmaamay nasiib darro iyo tallaabo ka hor imaanaysa xorriyadda hadalka iyo siyaasadda. Wuxuu sidoo kale ka digay in caga juglayn joogto ah lagu hayo dadka aragtida ka duwan madaxda sare ee Puntland.

Goluhu wuxuu si cad u taageeray midnimada iyo wadajirka ummadda Soomaaliyeed, isagoo ku baaqay in wixii wax ka beddel ah oo lagu sameynayo dastuurka Puntland lagu saleeyo wadatashi qaran oo ay ka qayb galaan dhammaan dhinacyada kala duwan ee bulshada iyo siyaasadda.

Ku dhawaaqidda Golaha Caddaaladda iyo Dimuqraadiyadda Puntland ayaa imanaysa xilli ay jiraan xisbiyo mucaarad ah oo ka jira Puntland, balse lagu eedeeyo in ay ku milmeen maamulka Deni. Qaar kamid ah madaxda xisbiyadaas ayaa haatan xilal ka haya dowladda, taasoo shaki galisay dhab ahaanshaha mucaaradnimadooda.

Daawo: Jeyte oo xaalad quus ah ku soo arkay HirShabelle, una qeyliyey Xasan Sheekh

Muqdisho (Caasimada Online) – Ergayga Madaxweynaha Soomaaliya u qaabilsan ciidamada deegaanka ee Macawiisleyda Cali Jeyte ayaa bixiyey wareysi cusub oo arrinta HirShabeelle uu kaga hadlay, isagoo farriin u diray Madaxweyne Xasan Sheekh, kana dacwooday Cali Guudlaawe.

Cali Jeyte ayaa sheegay in shalay uu tegay gobolka Shabeellaha Dhexe, isla markaana uu soo arkay xaalad uu ka yaabay oo u baahan in deg deg looga jawaabo, wuxuuna ku taliyey in. Cali Guudlaawe laga hor wareejiuyo dadkaas.

“Tuulooyin ka tirsan Sh/Dhexe ayaan shalay tegay, waxaan moodayey in reer Hiiraan oo kaliya ay baaba’dan yihiin, laakiin waxaan soo arkay in dhibaatadu wada heysato reer HirShabeelle, sababtuna waa hoggaan xumo, fadlan Madaxweyne Xasan Sheekhow talaabo deg deg ah qaad oo labadaas gobol labo guddoomiye u magacow, hadii Cali Guudlaawe aadan ka hor wareeji karin,” ayuu yiri Jeyte.

Wuxuu sheegay in waqtigii madaxda fadhiidka ah ee HirShabeelle uu dhamaaday oo maanta kadib loo baahan yahay in go’aan dhiiran la qaato, si loo badbaadiyo dadka reer HirShabeelle.

“Musiibo ayaan ku soo arkay Sh/Dhexe, gobolka Hiiraana horay ayuu u ba’ay, Madaxweynow dadkii waa dhiig baxayaan ee fadhiga ka kac, xiligaan xabad adag ayaa Hiiraan ka socota, Guudlaawe iyo Dabageedna waa iska baashaalayaan waxba kama oga musiibada taagan,” ayuu hadalkiisa ku sii daray.

Cali Jeyte ayaa sheegay in beeshiisa Xawaadle ay ku soo gartay dagaalka Al-Shabaab, “Madaxweynow Hiiraan oo aan ka soo wadajeedno ayuu dagaalku maanta ka socdaa, beesha Xawaadle oo kaliya ayaa dagaalameysa maanta, hadana golaha amniga qaranka wax metelaad ah kuma lihin, madaxweynow culeysaad badan ayaa ku saaran, laakiin cadaalad ayaan kaa rabnaa,” ayuu yiri Cali Jeyte.

Sidoo kale Cali Jeyte wuxuu sheegay in Wasiir Fiqi la siiyey xog qaldan oo ah in ninkii Shabaabka ahaa ee Nuunuule ay duqeymo ku dileen diyaarado dagaal, balse xogta dhabta ah ay tahay in macawiisleyda beesha Xawaadle ay dishay.

“Saaxiibkey Wasiirka Gaashaandhigga waan u cudur daarayaa xog qaldan ayaa laga siiyey cidda dishay Khawaarijkii Nuunuule ahaa, laakiin isagu furinta ma tegin, waxaana sabab u ah shirarka amniga looga hadlayo cid nagu metesha ma jirto, war Madaxweynow faldan fagaarayaasha nagu soo dar,” ayuu yiri Cali Jeyte.

Hoos ka daawo

Fiqi iyo Jaamac oo weerar ugu jawaabay mucaaradka saluugsan shirka Xasan

Muqdisho (Caasimada Online) – Qaar kamid ah Wasiirrada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa weerar afka ah ku qaaday siyaasiyiinta mucaaradka oo maanta saluug ka muujiyay shirka uu iclaamiyay Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.

Madasha Samatabixinta Soomaaliyeed oo ay ku mideysan siyaasiyiinta mucaaadka ayaa gogosha Madaxweynaha shuruud uga dhigeen ka qeyb-galkiisa in uu noqdo mid xal looga gaaro khilaafka ka taagan dalka.

Siyaasiyiinta mucaaradka ayaa shaki wayn ka muujiyay shirka uu qabanayo Xasan Sheekh, waxayna sheegeen inuu taageero ugu raadinayo qorshihiisa, ee uusan aheyn mid lagu raadinayo xalka xaaladda taagan, sida lagu yiri bayaanka mucaaradka.

Intaas kadib waxaa bayaanka ka fal-celiyay Wasiirrada Gaashaandhigga iyo Dekadaha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, kuwaas oo qoraal ay soo dhigeen bartooda Facebook ku weeraray mucaaradka, oo ay ku tilmaameen “kuwa xambaarsan ajende shisheeye.”

Wasiirka Gaashaandhigga Soomaaliya, Axmed Macallin Fiqi ayaa mucaaradka ku eedeeyay kuwa fulinaya ajende shisheeye, isagoo yiri “Mar waxay leeyihiin madaxweynihii albaabada ayuu naga xirtay oo cidna la hadli maayo, markii gogol wadahadal loo fidiyayna waa diidan yihiin.”

Waxa uu intaas kusii daray: “Dalka dibadiisa ayay ku wada ciideen, oo Midkoodna dalka kuma ciidin halkaas ayayna warsaxaafadeed ka soo saarayaan!. Xafiisyada ajnabiga waa isku ciriirinayaan, waana ku hor cabaadayaan marka madaxdii dalku ay casuuntana waa ka madax adaygayaan.”

Sidoo kale wuxuu mucaaradka ku tilmaamay kuwa u baahaj samatabixin, halkii ayaga ay wax samatabixin lahaayeen, “Haddana dalka ayaan samatabixinaynaa ayay leeyihiin!! Waa niman ayaga in la samatabixiyo u baahan!.”

Dhankiisa, Wasiirka Dekadaha Soomaaliya, Cabdulqaadir Maxamed Nuur (Jaamac) ayaa isna weerar ku qaaday mucaaradka, oo uu sheegay in aan la aqoon waxa ay doonayaan iyo waxa ay diidayaan toona.

“Horeyna aadi meyno, halkaana joogi meyno ahaa warka mucaaradka, horey waxaan u sheegey ajanduhu ajende Soomaali inuusan ahayn,” ayuu Wasiir Jaamac ku yiri qoraal uu soo dhigay bartiisa Facebook.

Waxa uu intaas kusii daray: “Dalka horumarkiisa Maxadweyne ayaa u dooran. Qof iyo Cod ayaa awood leh.”

Si kastaba, Labadan Wasiir ayaa badanaa baraha bulshada ka difaaca qorshaha Madaxweyne Xasan Sheekh ee hanaanka doorasho ee lagu muransan yahay, iyagoo mucaaradkana ku qaada weeraro, una jeediya eedeymo aysan la socon caddeymo.

Faah-faahinta DAGAAL ka dhex-qarxay ciidamada SSC-Khaatumo iyo kuwa Puntland

0

Garoowe (Caasimada Online) – Faah-faahinno dheeraad ah ayaa kasoo baxaya dagaal kooban oo dhex-maray ciidamo kala taabacsan maamullada dariska ah ee Puntland iyo SSC-Khaatumo, kaas oo xalay ka dhacay gudaha degmada Shaxda ee gobolka Karkaar.

Dagaalka ayaa yimid, kadib markii uu degmadaas tegay wasiiru dowlaha madaxtooyada Puntland Cabdifitaax Cabdinuur, waxaana kadib ciidamo la socday ay isku dhaceen kuwa kale oo taabacsan maamulka KMG ah ee SSC-Khaatumo.

Is rasaaseynta ayaa ka dhacday gudaha magaalada, waxaana dadka deegaanka ay soo wariyeen in aanu jirin wax khasaare nafeed ah oo ka dhashay iska horimaadka.

Cabdifataax Cabdinuur ayaa degmada Shaxda u tegay la kulanka odayaasha dhaqanka, waxaase arrintaas ka dhashay gacan ka hadal, maadaama dagaal kooban uu xalay dhex-maray maamullada Puntland iyo SSC-Khaatumo oo isku hayo gacan ku haynta degmadaasi.

Xaalada ayaa weli aad u kacsan, mana jiro wax hadal ah oo kasoo baxay labada maamul oo ku aadan xiisadda kasoo cusboonaata halkaasi.

Dagaalkan waxaa ka horreeyay in dhowaan Puntland ciidamo dheeraad ah ay gaysay goobta, halka kuwa kale oo taabacsan SSC ay iyaguna soo galeen magaaladaasi kuwaas oo ka timid dhinaca Taleex, waxayna taasi keentay inay isku dhacaan labada ciidan.

“Waxaan helnay xog sugan oo muujinaysa in kooxo maleeshiyaad hubeysan oo sheegtay inay kasoo jeedaan deegaanka Taleex ay si dhuumaleysi ah kusoo galeen degmada Shaxda ee Gobolka Karkaar” ayaa lagu yiri qoraal horay uga kasoo baxay maamulka Puntland.

Demmada la’isku hayso ee Shaxda ayaa ku taalla xadka gobolka Sool, waxaana horay u sheegan jirtay Somaliland oo iyana maamusha qaybo kamid ah gobolkaas.

Si kastaba, Puntland iyo SSC ayaa haatan si weyn isku haya, waxaana ka dhex taagan xiisad culus oo sii laba kacleeysay, kadib aqoonsigii ay dowladda dhexe siisay Khaatumo