25.5 C
Mogadishu
Monday, June 23, 2025

Dagaal culus oo maanta dib uga qarxay Ceelhareeri

Beledweyne (Caasimada Online) – Warar kala duwan ayaa kasoo baxaya dagaal qaraar oo maanta dib uga qarxay deegaanka Ceelhareeri, kaas oo u dhexeeay Al-Shabaab iyo ciidamada isbaheysanayaa ee dowladda iyo Macawiiselyda gobolka Hiiraan.

Dagaalka ayaa yimid, kadib markii ciidamada huwanta ay weerar culus ku qaadeen fariisimo ay Al-Shabaab ku lahaayeen deegaankaasi, waxaana kadib sidaas ku qarxay dagaal foolka fool ah.

Ilo dadka deegaanka ah ayaa innoo sheegay in dagaalka uu xoogan yahay, isla markaana labada dhinac ay isku adeegsanayaan hubka noocyadiisa kala duwan.

Saraakiil ka tirsan milatariga Soomaaliya oo bixiyay faah-faahin hordhac ah ayaa guulo wayn ka sheegtay dagaalka maanta, waxayna tilmaameen inay beegsadeen goobo ay isku uruursanayeen maleeshiyaad ka tirsan Al-Shabaab, ayna gaarsiiyeen khasaare isugu jiro dhimasho iyo dhaawac.

Sidoo kale waxa ay intaasi kusii dareen in weli howlgalka uu sii socdo, isla markaana ay dib ka shaacin doonaan khasaaraha rasmiga ah ee loo gaystay argagixisada.

Xaaladda ayaa haatan ah mid aad u kacsan, waxaana labada dhinac ay helayaan gurmayo, taas oo sii kululeyneyso dagaalka ka socda deegaanka Ceelhareere gobolka Hiiraan.

Ceelhareeri ayaa waxaa labadii maalmood ee lasoo dhaafay ka dhacay howlgallo culus oo jab lagu gaarsiiyay Khawaarijta, waxaana weli sii soconayo halganka ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka.

Inta ay socdeen howlgalladan waxaa lagu dilay horjoogayaal sar sare oo uu kamid yahay Nuur Cabdi Rooble Nuunuule oo sidoo kale ahaa nin halis badan oo ka qayb-galay dagaallo kala duwan oo ka dhacay Galmudug iyo HirShabelle, wuxuuna hadda qayb ku lahaa abaabulka Al-Shabaab ka waddo Shabeellaha Dhexe oo kooxda ka qabsatay deegaanno dhowr ah.

Si kastaba, dagaalka Al-Shabaab ayaa sii laba kacleynaya iyada oo dowladda Soomaaliya ay haatan qorsheyneyso inay qaado gulufkii ugu dambeeyay oo kooxda looga xoreynayo deegaannadii u dambeeyay ee ay qabsatay.

Trump oo ‘cawaaqib culus’ ugu hanjabay Elon Musk

Washington (Caasimada Online) – Madaxweynaha Maraykanka Donald Trump ayaa Sabtidii si adag ugu hanjabay la-taliyihiisii hore, Elon Musk, inuu wajihi doono “cawaaqib culus” haddii maalqabeenka teknolojiyaddu isku dayo inuu ciqaabo xubnaha Jamhuuriga ah ee taageera hindise sharciyeedka miisaaniyadda dowladda ee muranka badan dhaliyay.

Trump ayaa arrintan u sheegay warbaahinta NBC News, iyadoo xiisadda ka dhexeysa ninka adduunka ugu awoodda badan iyo ninka adduunka ugu lacagta badan ay toddobaadkan cirka isku shareertay, taasoo soo jiidatay indhaha dadweynaha.

Khilaafka kulul ee labada dhinac ayaa inta badan ka dhacay baraha bulshada, wuxuuna cirka isku shareeray Khamiistii, kaddib markii Musk uu cambaareyn xoog leh u jeediyay hindisaha Trump uu ugu yeeray inuu yahay mid “weyn oo qurux badan,” kaas oo hadda horyaalla Golaha Congress-ka.

Xubnaha qaar ee Golaha, oo kasoo horjeeda sharcigan, ayaa Musk—oo ahaa mid kamid ah taageerayaashii ugu weynaa ee dhaqaale ahaan u taageeray Jamhuuriga doorashadii madaxtinimo ee sannadkii hore—ugu baaqay inuu maalgeliyo musharraxiin doorashooyin hordhac ah kula tartama xubnaha taageera sharcigaasi.

“Wuxuu wajihi doonaa cawaaqib culus haddii uu sidaas sameeyo,” ayuu yiri Trump oo sidoo kale Musk ku tilmaamay qof “aan xushmad lahayn.” Hase yeeshee, madaxweynuhu ma faahfaahin waxa cawaaqibtaasi ay noqon karaan.

Waxaa kale oo Trump caddeeyay inuusan haba yaraatee xiiso u qabin inuu hagaajiyo xiriirkiisa hoggaamiyaha shirkadaha Tesla iyo SpaceX ee asal ahaan kasoo jeeda dalka Koonfur Afrika, isagoo raaciyay inuusan qorsheynayn inuu dib ula hadlo.

Xiisadda labada dhinac ayaa si lama filaan ah u qaraxday, iyadoo Trump uu toddobaadkii hore Musk si diirran ugu ammaanay markii uu ka tagay shaqadiisii ku saabsanayd dhimista kharashaadka dowladda, gaar ahaan Waaxda Hufnaanta Dowladda (DOGE).

Hase yeeshee maalmo gudahood ayaa xiriirkoodu sii xumaaday, kaddib markii Musk uu ku tilmaamay hindise sharciyeedka Trump “mid fool-xun,” taasoo haddii la ansixiyo noqon karta astaan muhiim u ah muddada labaad ee Trump ee xafiiska.

Trump ayaa isagana uga jawaabay si caro leh isagoo hadal ka jeediyay xafiiska Oval-ka ee Aqalka Cad, taasoo keentay in xiisadda labadooda dhex taallay ay sii xumaato, magaalada Washington-na si weyn ugu fajacday khilaafka labada nin.

Inkasta oo ay jiraan khataro siyaasadeed iyo kuwo dhaqaale oo dhab ah oo ka dhalan kara khilaafkan, ayaa labada dhinac waxay Jimcihii u muuqdeen inay si taxaddar leh u qaboojinayaan xiisadda. Trump ayaa warbaahinta u sheegay, “Waxaan u rajaynayaa wanaag kaliya,” halka Musk uu isagana ku soo qoray barta X, “Sidoo kale.”

‘Arrin hore looga hadlay’ –

Trump ayaa mar kale waraysi uu siiyay NBC News Sabtidii ku soo hadal qaaday xiisadda ka dhalatay markii Musk uu tirtiray mid kamid ah eedaymihii ugu cuslaa ee uu soo jeediyay intii uu jiray khilaafkoodu.

Musk ayaa hore Trump ugu eedeeyay inuu xiriir la lahaa Jeffrey Epstein, maal-qabeenka fadeexadeysan ee is-dilay 2019 isagoo wajahaya eedeymo la xiriira ka ganacsiga galmada.

Musk ayaa sheegay in Trump uu ku jiro faylal qarsoon oo ku saabsan xiriiradii Epstein, wuxuuna intaa ku daray in arrintaasi tahay sababta dhabta ah ee loo qarinayo xogtaas.

Maamulka Trump ayaa horay u xaqiijiyay inuu dib-u-eegis ku hayo kumannaan dukumiintiyo ah, muuqaallo iyo caddaymo baariseed oo la xiriira Epstein, kuwaas oo taageerayaasha Trump ee dhaq-dhaqaaqa “MAGA” ay sheegaan inay kashifi doonaan siyaasiyiin iyo dad caan ah oo ku lug lahaa dambiyadii Epstein.

Trump ayaa horraantii sannadkan 2024 lagu xusay faylal iyo dukumiintiyo uu furay garsoore maxkamadda New York ka tirsan oo lala xiriiriyay Epstein. Madaxweynaha laguma soo eedayn wax dambi ah oo ku saabsan kiiskaas.

“Waxaa la joogaa waqtigii xogta weyn la shaacin lahaa: (Trump) wuxuu ku jiraa faylasha Epstein,” ayuu Musk ku soo qoray bartiisa X. “Waa sababta dhabta ah ee aan weli xogtaas loo shaacin.”

Si kastaba ha ahaatee, Musk ma caddeynin nooca faylasha uu ka hadlayay, sidoo kalena wax caddayn ah ma soo bandhigin. Wuxuu sii adkeeyey eedayntaas isagoo mar kale yiri, “Xusuuso qoraalkan mustaqbalka, runta ayaa soo bixi doonta,” balse Sabtidii subaxdii hore ayuu labadii qoraalba tirtiray.

Trump ayaa eedayntaasi ku tilmaamay “arrin hore looga hadlay,” isagoo intaas ku daray, “Xitaa qareenka Epstein ayaa sheegay inaan wax lug ah ku lahayn.”

Taageerayaasha Trump ee shirqoollada rumeysan ayaa inta badan ku dooda in dowladda iyo dad kale oo caan ah ay qariyeen lugtii ay ku lahaayeen dambiyadii Epstein.

Waxay inta badan farta ku fiiqaan xubnaha Dimoqraadiga iyo dadka Hollywood-ka caan ka ah, balse Trump kuma jiro dadka ay bartilmaameedsadaan. Illaa hadda ma jirto ilo rasmi ah oo xaqiijinaya in madaxweynuhu ku jiro xogta qarsoon ee aan weli la shaacin.

Trump ayaa la ogyahay inuu xiriir bulsho oo fog la lahaa Epstein, balse wuxuu beeniyay inuu waqti ku qaatay jasiiradda gaarka ah ee Little Saint James, oo ku taal Jasiiradaha Virgin ee Maraykanka, halkaas oo dacwad oogayaashu sheegeen inuu Epstein u isticmaalayay goob uu ugu tacadiyo galmo ahaan gabdho da’ yar.

“Nin wanaagsan ayuu ahaa,” ayuu Trump, oo Epstein deris kula ahaa Florida iyo New York, ku sheegay waraysi laga qaaday horraantii sannadihii 2000. “Wuxuu ahaa qof ay aad u xiiso badan tahay inaad la joogto. Waxaa la sheegaa inuu jeclaa haween qurux badan sida aan aniga u jeclahay, qaar badan oo kamid ahna ay yihiin kuwo da’ yar.” 

Faah-faahinta dil argagax leh oo ka dhacay Gaalkacyo

Gaalkacyo (Caasimada Online) – Wararka laga helayo magaalada Gaalkacyo ee xarunta gobolka Mudug ayaa sheegaya in xalay dhacdo argagax leh ay ka dhacday magaaladaasi, kadib markii si wadajir ah hal goob loogu dilay nin kamid ahaa dadka deegaanka iyo gabar a socotay.

Dilka ayaa si gaar ah uga dhacay agagaarka Kaamka Tawakal oo ku yaalla dhinaca ay maamusho Puntland oo ah waqooyiga magaalada Gaalkacyo, waxaana lasoo wariyay in dilka ay gaysteen maleeshiyaad hubeysan oo si deg-deg ah goobta uga baxsaday

Labada marxuum waxaa lagu kala magacaabi jiray Saciid Guure Cali iyo Canab Burhaan, waxaana xilliga la dilayay ay la socdeen gaari nooca raaxada ah, iyaga oo ku socdaan xaafad ka mid ah waqooyiga magaalada Gaalkacyo ee xarunta gobolka Mudug.

Saciid Guure Cali ayaa Taksiile caan ka ah magaalada, halkan gabadha ay kamid ah dhalinyaro deegaanka, waxayna xiligaas ka timid goob loo dalxiiso oo ku taalla halkaasi, hayeeshee waxaa waddada ku helay maleeshiyaadka oo rasaas huwiyay, kadibna cararay.

Intaas kadib waxaa goobta uu falku ka dhacay gaaray ciidamo ka tirsan kuwa ammaanka ee maamulka Puntland oo howlgallo kooban sameeyay, balse illaa iyo hadda kama hadlin dhacdadan iyo natiijada laga gaaray howlgallada ay ka sameeyeen gudaha magaalada.

Wararka ayaa intaasi kusii daray in dilka labada marxuum uu salka ku hayo aanooyin qabiil oo ka taagan halkaasi, waxaana marar badan degmada ka dhacay dilal lasoo qorsheeyay.

Xaaladda ayaa saaka deggan, waxaana haatan soconayo qaban qaabada aaska ninka iyo gabadha xalay si gar darrrada ah loogu dilay xarunta gobolka Mudug ee Gaalkacyo.

Gaalkacyo ayaa waxaa marar badan ka dhacay dilal la xiriira aanooyin qabiil, waxaana magaaladaas muddo dheer ka taagan colaad beeleed, taas oo sanado badan qaadatay.

Si kastaba, dhacdadan cusub ayaa kusoo aadeyso, ayada oo muddooyinkii ugu dambeeyay gobolka Mudug ay dib uga qarxeen dagaal beeleedyo sababay khasaarooyin kala duwan.

Maxaad ka ogtahay kooxda Falastiiniyiinta ah ee Israel ay hubeyso iyo qorshahooda?

Gaza (Caasimada Online) – Israel ayaa hubaynaysa maleeshiyo Falastiini ah oo ku sugan Gaza, taasoo qayb ka ah dadaal ballaaran oo ay kula dagaallamayso ururka Xamaas ee gacanta ku haya gobolkaas, sida ay sheegeen mas’uuliyiin ka tirsan dowladda Israa’iil.

Kadib muran socday maalintii oo dhan, ayaa Ra’iisul Wasaare Benjamin Netanyahu wuxuu Khamiistii qirtay in dalkiisu uu wadashaqeyn la lahaa “qabaa’ilka Gaza.”

Laba mas’uul oo Israa’iili ah iyo qof kale oo xog ogaal u ah arrintan ayaa sheegay in maamulka Israa’iil uu taageero hubeyn ah u fidiyay Yasser Abu Shabab, oo ah hoggaamiye hubeysan oo caan ah kana madax ah maleeshiyada ku sugan koonfurta Gaza.

Abu Shabab ayaa la rumeysan yahay inuu hoggaamiyo koox hubaysan oo tiradoodu kooban tahay kuna sugan magaalada Rafah ee koonfurta Gaza. Wuxuu si weyn caan uga noqday gobolka sanadkii hore kadib markii lagu eedeeyay inuu dhacay oo dib u iibiyay gargaar bani’aadannimo oo loogu talagalay shacabka reer Gaza—eedaymahaas oo uu isagu beeniyay.

Mid ka mid ah dadka xogta bixiyay ayaa sheegay in tallaabada Israa’iil ay ahayd mid calaamadaysan, loogana gol leeyahay in ay muujiso in ururka Xamaas uu luminayo taageerada shacabka reer Gaza.

Wali ma cadda saamaynta ay tallaabada ay Israa’iil ku hubeysay maleeshiyadan yeelan karto dhinaca ammaanka Gaza. Balse go’aankan ayaa iftiiminaya sida Israa’iil ay ugu adkaatay inay hesho beddel kale oo lagu beddelo maamulka Xamaas, kadib dagaal socday muddo ka badan sannad iyo bar, iyo sida ay diyaar ugu tahay inay qaadato tallaabooyin laga yaabo inay khatar ku yihiin ammaanka mustaqbalka.

Qirashada Netanyahu

Netanyahu ayaa sheegay in Israa’iil ay “firfircoonaysay qabaa’ilka Gaza ee kasoo horjeeda Xamaas,” wuxuuna tallaabadaas ku tilmaamay mid “wanaagsan” oo badbaadisay nolosha askarta Israa’iil.

“Maxaa ka khaldan taas?” ayuu yiri isagoo muuqaal soo dhigay baraha bulshada, wuxuuna sheegay inuu tallaabadan oggolaaday kadib markii uu talo ka helay saraakiisha ammaanka. Si kastaba, wuxuu ka gaabsaday inuu sheego inay hub direen iyo in kale.

Abu Shabab ayaa dhinaciisa gebi ahaanba beeniyay sheegashada ah in kooxdiisu ay hub ka heshay Israa’iil. Qoraal uu soo dhigay baraha bulshada ayuu ku sheegay in arrintaasi tahay “eedo aan sal lahayn” oo loogu talagalay in lagu dhaawaco kooxdiisa oo uu sheegay inay si iskood ah u kacday, kuna kacday “ka hortagga dulmiga, dhac iyo musuq-maasuq.”

In ka badan sannad iyo bar, Israa’iil ayaa dagaal adag kula jirtay ururka Xamaas tan iyo weerarkii dhimashada badan sababay ee 7-dii Oktoobar 2023. Laakiin Israa’iil ayaa wali u muuqata mid ku jahwareersan sidii ay u heli lahayd maamulka beddeli kara Xamaas oo gacanta ku haysay Gaza laga soo billaabo 2007.

Netanyahu iyo saraakiisha sarre ee dowladda Israa’iil ayaa marar badan ku celceliyay inaysan aqbalaynin maamulka Falastiin (Palestinian Authority), oo taageero caalami ah haysta, inuu maamulo Gaza.

Netanyahu ayaa mar hore wareysi uu bixiyay sannadkii hore ku sheegay inay isku dayeen inay la shaqeeyaan qoysaska iyo qabaa’ilka awoodda leh ee Gaza, laakiin ay arrintaasi fashilantay kadib markii Xamaas ay dadkaas beegsatay oo “baabi’isay,” sida uu yiri.

Tallaabada Israa’iil ay ku taageerayso Abu Shabab ayaa u muuqata inay ka sii xoog badan tahay isku dayadii hore, laakiin wali ma cadda heerka awoodda hoggaamiyahan cusub uu ku leeyahay gudaha Gaza.

Xildhibaannada Israa’iil ayaa bishii Maarso sheegay in wali Xamaas ay haysato ciidamo gaaraya in ka badan 25,000 oo dagaalyahan.

Soo shaac-bixiddii Abu Shabab

Magaca Abu Shabab ayaa si weyn loo bartay intii uu socday dagaalkii Gaza kadib markii lagu eedeeyay inuu dhacay gawaarida gargaarka QM u waday shacabka reer Gaza sanadkii hore isaga iyo ciidamadiisu. Sarkaal ka tirsan UN-ka oo isku dayay inuu gargaar gaarsiiyo shacabka baahan ayaa Abu Shabab ku tilmaamay inuu yahay “nin awood sheegta oo gacanta ku haya bariga magaalada Rafah.”

Wareysi hore oo lala yeeshay ayuu Abu Shabab ku beeniyay eedahaas isagoo sheegay inuu u qaatay gargaarka si uu naftiisa iyo qoyskiisa u quudiyo. Balse dad goobjoogayaal ah ayaa sheegay sheeko ka duwan; mid kamid ah darawallada gawaarida gargaarka ayaa sheegay in Abu Shabab iyo ciidamadiisu ay xoog kaga qaateen gaari sida tan oo gargaar ah.

Xamaas ayaa markaa kadib weerar xooggan ku qaaday kooxda Abu Shabab iyadoo dishay walaalkiis, inkastoo uu isagu ka badbaaday weerarka. Warbaahinta Xamaas ayaa xiligaas sheegtay inay dileen 20 qof oo ay ku tilmaameen “tuugo dhacaysay gargaarka.”

Toddobaadyadii ugu dambeeyay, Abu Shabab ayaa billaabay olole baraha bulshada ah si uu sumcaddiisa u wanaajiyo. Toddobaadkan wuxuu ugu baaqay shacabka reer Gaza inay dib ugu soo laabtaan dhulka ku yaalla bariga Rafah, oo uu sheegay inuu isagu gacanta ku hayo, wuxuuna ballanqaaday inuu siin doono hoy iyo raashin.

Yossi Amrosi, oo hore uga tirsanaa sirdoonka Israa’iil ee u qaabilsan Gaza, ayaa sheegay in kooxda Abu Shabab aysan ahayn kuwa taageersan Israa’iil, balse taas aysan hadda ahayn arrinta ugu muhiimsan. Wuxuu ku qiyaasay awoodda kooxdan dhowr boqol oo dagaalyahan.

“Xilligan, waxaan wada leenahay cadow midaysan oo ah Xamaas,” ayuu yiri Amrosi. Wuxuuse uga digay Israa’iil inay si taxaddar leh ula socoto taageerada kooxdan si aysan tallaabadaasi u noqon mid ka soo horjeedda Israa’iil mustaqbalka.

Khilaafka gudaha Israa’iil ayaa soo ifbaxay kadib markii Avigdor Liberman, xildhibaan mucaaradka ah oo hore u ahaa wasiirka difaaca, uu ku eedeeyay Netanyahu inuu hub u diray koox dembiilayaal ah oo ku sugan Gaza.

Hoggaamiyaha mucaaradka Israa’iil Yair Lapid ayaa bartiisa bulshada ku sheegay in go’aanka Netanyahu uu “horseedi doono musiibo,” isagoo intaa ku daray in hubka loo dirayo Gaza ay ugu dambeyn Israa’iil ku soo jeedin doonaan.

Tallaabadan cusub ayaa dadka qaarkiis xasuusisay go’aankii Netanyahu uu lacagaha malaayiinta ah ee Qatar ugu oggolaaday in loo diro Gaza, lacagahaas oo mar dambe la sheegay inay u weeciyeen howlgallada milateri ee Xamaas.

Sidee ayuu Soomaalida u saameynayaa go’aanka uu ku dhowaaqay TRUMP?

Muqdisho (Caasimada Online) – Mamnuucidda safarka ee Mareykanku kusoo rogay dalal ay qeyb ka tahay Soomaaliya ayaa si weyn u saameyn doonta muwaadiniinta Soomaaliyeed ee raba inay u safraan dalkaas.

Mamnuuciddan, oo qeyb ka ah dadaal ballaaran oo ay dowladda Mareykanka ugu jirto in ay joojiso muhaajiriinta ka imaanaya dalal uu madaxweyne Trump ku tilmaamay kuwa ay si weyn uga jiraan halis argagixiso, ayaa sidoo kale ka mid ah siyaasadaha adag ee socdaalka ee maamulkaasi hirgeliyay.

Waxaa liiska lagu daray dhowr dal oo ay ka mid yihiin Burundi, Cuba, Laos, Sierra Leone, Togo, Turkmenistan, iyo Venezuela. Muwaadiniinta dalalkan looma oggola inay Mareykanka ku galaan fiisayaal dalxiis ama ardaynimo, taasoo xaddidaysa fursadaha ay u heli karaan waxbarasho ama socdaal.

Soomaaliya ayaa ka mid ah dalalka si toos ah ay xayiraaddan u saameysay. Marka laga hadlayo jawaabta dowladda Soomaaliya, si degdeg ah ayay uga falcelisay xayiraadda, waxayna ballanqaadeen inay si dhab ah ula tacaali doonaan arrimaha keeni kara in muwaadiniintooda loo arko halis.

Muwaadiniinta Soomaaliyeed ee doonayay inay u safraan Mareykanka ayaa wajahaya caqabado badan, iyadoo meesha ka bixi doonaan fursadaha waxbarasho iyo adeegyadii kale ee waddankaasi loo aadi jiray.

Xayiraaddan ayaa sidoo kale si gaar ah u saameyneysa muwaadiniinta dalalka aan lahayn nidaamyo adag oo lagu baari karo dadka doonaya inay u safraan Mareykanka. Tani waxay qeyb ka tahay walaaca dowladda Mareykanka ee la xiriira ammaanka iyo hubinta xogta dadka soo galaya.

Inkastoo xayiraaddan aysan ahayn mid gebi ahaanba xiran, waxaa jira shuruudo gaar ah oo haddii ay dadkaasi buuxiyaan, ay u oggolaan karto dowladda Mareykanka inay gudaha u galaan, inkastoo ay weli la kulmayaan caqabado sharciyeed iyo kuwo farsamo.

Madaxweynihii hore Joe Biden, oo xisbiga Dimuqraadiga ka tirsan islamarkaana beddelay Trump, ayaa xayiraadda socdaalka laalay sanadkii 2021, isagoo ku tilmaamay “dhibic madow oo ku taal damiirka qarankeena,” balse haatan waxaa dib usoo celiyay maamulka Trump.

Somalia’s EAC accession faces internal roadblocks

MOGADISHU, Somalia — Over a year after its official entry into the East African Community (EAC), Somalia is struggling to fully capitalize on its membership. Governmental opacity and internal political hurdles reportedly impede the nation’s integration and deny its citizens anticipated benefits.

Despite an initial membership fee of $3.5 million, Somali passport holders still face significant travel restrictions within the bloc, and the country has yet to fill crucial political and administrative roles within EAC institutions.

Somalia’s full accession to the seven-member EAC on March 4, 2024, marked the culmination of a 15-year endeavor, overcoming decades of security and economic challenges.

The push for membership was notably championed by President Hassan Sheikh Mohamud’s administration, which cited the desire to align Somalia with the regional bloc’s progress in trade, free movement of people, and economic cooperation.

However, the tangible advantages for ordinary Somalis remain elusive. Somali citizens, among the most frequent travelers within East Africa, had hoped for eased immigration procedures.

Yet, they continue to encounter travel impediments, including the absence of visa-free entry to Kenya, a privilege extended to most other African nations, with the exceptions of Somalia and Libya. This disparity places an added burden on Somali citizens and businesses.

Unfulfilled promises of political representation

Beyond travel woes, Somalia’s participation in the EAC’s political and administrative structures appears severely hampered.

The EAC, established in 2000, comprises a legislative arm (the East African Legislative Assembly – EALA), an executive body (the Secretariat), and a judicial organ (the East African Court of Justice in Arusha, Tanzania).

As a full member, Somalia can send nine representatives to the EALA and has a right to one of the eight top administrative positions within the bloc, such as Secretary General or EALA Speaker.

Independent investigations by Somali Stream indicate that Somalia has inexplicably delayed filling these vital positions. This inaction has been attributed to the Federal Government, particularly the presidency, for failing to submit a list of EALA nominees for parliamentary approval promptly.

The standard procedure requires a transparent process where multiple candidates compete for each seat before parliamentary endorsement.

Instead, President Mohamud’s administration reportedly submitted a closed list based on the clan-based 4.5 power-sharing formula directly to the EAC Secretariat without adhering to the bloc’s established protocols.

This list was subsequently rejected and returned to the Somali government. More than a year later, the list remains stalled, and given the current political climate, it is unlikely to pass through the Somali Parliament.

Opacity and missed opportunities

The delay in Somalia’s full integration is primarily attributed to a lack of transparency within the Somali government. This opacity is actively preventing the country from capitalizing on the significant political, economic, and social opportunities that EAC membership offers.

There has been no official explanation from the Somali government regarding why, after such a concerted effort to join the EAC and pay the required fees, it has failed to unlock the inherent benefits.

Somali citizens await the government’s commitment to the original objectives of joining the bloc, hoping to eventually enjoy the same privileges as their counterparts in other EAC member states.

The EAC aims to deepen economic, political, social, and cultural integration to improve the quality of life for the people of East Africa through increased competitiveness, value-added production, trade, and investments.

For Somalia, a nation rebuilding after decades of conflict, full and active participation in such a bloc is critical for its economic recovery and regional stability. However, the current trajectory suggests a significant disconnect between the aspiration of membership and the political will to enact its full potential.

Kumuu ahaa Nuur Cabdi Rooble – Ninkii ugu halista badnaa Shabaab ee la dilay?

Muqdisho (Caasimada Online) – Caasimada Online ayaa raadisay xogta horjoogaha Al-Shabaab ee Dowladda Soomaaliya ay dilkiisa shaacisay, kaas oo maanta ku geeriyooday degmada Ceelbuur, kadib dhaawac culus oo ka soo gaaray howlgal duqeyn ah oo ka dhacay aagga deegaanka Ceelhareeri ee gobolka Hiiraan.

Nuur Cabdi Rooble (Nuunuule) ayaa lagu magacaabi jiray ninkaas, wuxuu ahaa Abaanduulihii dagaal-gelinta ciidamada Al-Shabaab, wuxuuna hoggaamiyey weerarro badan oo lagu laayey ciidamada qaranka.

Weerarradii Galcad, Cawsweyne, Caad, Ceelahelay iyo Aadan-yabaal oo ciidan badan looga laayey dowladda ayuu hoggaaminayey horjoogaha la dilay, waxaana lala beegsaday duqeyn.

Ninkaas oo Al-Shabaab ku soo biiray waayihii la aas-aasay ayaa u dhashay beesha Duduble, wuxuuna la soo dagaalamay culimadii Ahlu-sunna, asalkiisii hore wuxuu ahaa mooryaan dadka dila oo isbaarooyin dhigta.

Wuxuu ahaa 47 jir ku dhashay Ceelgaras, 1-dii duhurnimo ee maanta ayuu geed hoostiis, duleedka Ceelbuur, isagoo kala go’an oo dhakhaatiirtu waxba ka qaba waayeen si silac ah ugu geeritooday.

Nuunuule waxaa la beegsaday isagoo hoggaaminaya maleeshiyaad gurmad ah oo ka baxay aagga Aadan-yabaal, una socday dagaal ka socday deegaanka Ceelhareeri ee gobolka Hiiraan, halkaas oo geesiyaasha macawiisleyda iyo ciidamada qaranka ay jilibka dhigteen, kuna laayeen cadowga Khawaarijta ah.

Warbaahinta dowladda ayaa caawa baahisay muuqaalka gantaalkii lagu dhuftay Nuunuule iyo horjoogayaal kale oo geeriyooday iyo maleeshiyaad ay wateen, waxaa la xaqiijiyay in ilaa labo horjooge oo kale lagu dilay howlgalkaas, kuwaas oo kala ah:

2. Horjooge Caddaw  oo masuul ka ahaa waxa ay Khawaarijtu ugu yeeraan “dabagalka” Jabhaddooda ee Galgaduud.

3. Macallin Cumar oo ahaa horjooge u qaabilsanaa kooxda Khawaarijta marin-habaabinta iyo tababarka maleeshiyaadka.

Tirada guud ee horjoogayaasha Khawaarijta ee lagu dilay howlgalkaas ayaa hadda gaartay shan, kuwaas oo dhammaantood si toos ah ugu lug lahaa abaabuladii Khawaarijtu ka wadeen muddooyinkii dambe gobollada Hiiraan iyo Shabeellaha Dhexe.

PUNTLAND oo hal shardi kaliya ku xirtay shirka uu iclaamiyey Xasan Sheekh

Garoowe (Caasimada Online) – Xukuumadda Puntland ayaa si cad u sheegtay in aysan ka qeyb geli doonin shirka uu dhawaan iclaamiyay Madaxweynaha Dowladda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud, ilaa iyo inta Villa Somalia ka laabaneyso isbeddelladii lagu sameeyay dastuurka dalka.

Wasiirka Warfaafinta Puntland, Maxamuud Caydiid Dirir, oo warbaahinta kula hadlay magaalada Garoowe, ayaa sheegay in Puntland ay mowqif cad ka taagan tahay arrimaha dastuurka, isla markaana aysan aqbali doonin wax ka beddel lagu sameeyo dastuurkii lagu heshiiyay ee dalka, iyadoo aan la helin wadatashi qaran iyo heshiis cusub oo ay ku mideysan yihiin dhammaan dhinacyada Soomaalida.

“Dowladdu ha xaqiiqsato in muddo-xileedkeedu gebogabo yahay, waxaana loo baahan yahay in laga wada hadlo doorasho la isla oggol yahay, iyadoo lagu saleynayo dastuurkii hore ee lagu heshiiyay. Dastuur beddel la iska rabo in lagu kororsado muddo-xileed, doorasho laguma geli karo,” ayuu yiri Wasiir Dirir.

Isagoo ka falcelinayay warqaddii casuumaadda shirka ee ka timid Madaxtooyada Qaranka, ayuu Wasiir Caydiid tilmaamay in warqaddaasi aysan caddeyn cidda si rasmi ah loogu casuumay iyo cidda laga tagay, taasoo uu ku tilmaamay “isku dhex-karis”.

Ugu dambeyn, Puntland ayaa sheegtay in ay diyaar u tahay wada-hadal qaran oo salka ku haya heshiis iyo dastuur mideysan, balse aysan aqbali doonin isbeddello ku yimaada hanaanka dastuuriga ee dalka iyadoo aan la helin wakiillada dhammaan maamul-goboleedyada iyo qeybaha kale ee bulshada.

Hadalkan kasoo baxay Puntland ayaa imanaya xilli uu dalka wajahayo jahawareer siyaasadeed oo ku saabsan isbeddelada dastuuriga ah, qorshaha doorashada, iyo xiriirka u dhexeeya dowladda federaalka iyo maamul-goboleedyada.

Puntland ayaa muddooyinkii dambe si adag uga soo horjeeday wax ka beddelka dastuurka, iyadoo ku doodaysa in arrimaha noocaas ah ay u baahan yihiin wadatashi qaran oo ay qeyb ka yihiin dhammaan maamul-goboleedyada iyo qeybaha kale ee bulshada Soomaaliyeed.

Djibouti vs UAE: High-stakes struggle for regional power

DJIBOUTI (Caasimada Online) – In the strategic crucible of the Horn of Africa, where global trade routes converge, an intense geopolitical standoff between Djibouti and the United Arab Emirates (UAE) has broken into the open.

Centered on the vital Doraleh port, the conflict has escalated far beyond a commercial dispute, evolving into what Djibouti’s leadership views as a fundamental struggle for its sovereignty and economic independence.

In a remarkably candid interview, Djiboutian President Ismail Omar Guelleh has accused the UAE of practicing a form of “disguised colonialism” by using financial leverage to control his nation’s destiny—a charge that illuminates a wider race for dominance over the critical trade arteries of the Red Sea.

Guelleh’s direct accusations

Speaking with The Africa Report, President Guelleh asserted that the UAE has maintained a “hostile attitude” ever since Djibouti refused to “bow to their terms” regarding the management of the Doraleh port by the Emirati-owned conglomerate DP World. “And we will not yield,” Guelleh stated, framing the dispute as a matter of national principle.

The President accuses Abu Dhabi of systematically using its financial might to interfere in Djibouti’s internal affairs, aiming to seize control of its core infrastructure. He described the original port management contracts with DP World, which his government unilaterally terminated in 2018, as “colonialism wrapped in commercial packaging.”

Guelleh warned that the UAE’s ambitions extend beyond his country’s borders, noting that Djibouti “is not the only country to view the UAE’s policies as a threat to regional stability.” He also revealed that a primary motive for dissolving Djibouti’s sovereign wealth fund was to prevent it from being exploited as a gateway for DP World to acquire additional strategic assets.

On the prospect of de-escalation, Guelleh expressed deep skepticism, seeing no genuine intent for mediation from the UAE. His critique also encompassed the UAE’s military and political activities across the Bab el-Mandeb Strait in Yemen, which Djibouti perceives as a direct threat to its strategic interests.

The genesis of the conflict

The current tension is a new phase in a rivalry that ignited on February 23, 2018, when Djibouti canceled DP World’s 50-year concession to operate the Doraleh container terminal. Djibouti defended the decision as a necessary defense of its economic sovereignty against what it deemed “unfair and unbalanced terms.”

DP World challenged the termination through international arbitration, securing multiple rulings from the London Court of International Arbitration (LCIA) that upheld the contract’s legality. However, Djibouti has steadfastly refused to honor these rulings, arguing that the opaque agreement granted a foreign power excessive control over a national asset vital to its security and economic future.

The dispute rapidly acquired a broader geopolitical dimension. In a July 2018 diplomatic memorandum, then-Foreign Minister Mahamoud Ali Youssouf accused the UAE of acting as the “armed and financial wing” of the Trump administration’s regional agenda.

Youssouf claimed the UAE was leveraging its influence to re-engineer alliances in the Horn of Africa, explicitly citing the UAE-brokered rapprochement between Ethiopia and Eritrea. This deal, backed by billions in Emirati investment pledges to Ethiopia, was seen in Djibouti as a direct maneuver to undermine its primary role as the maritime gateway for Africa’s second-most populous nation.

A shifting geopolitical chessboard

Djibouti fears the UAE’s actions are part of a deliberate strategy to isolate it and diminish its regional importance. The potential diversion of Ethiopian trade to Eritrean ports, facilitated by Emirati capital, represents a significant economic threat. These moves are interpreted in Djibouti not as simple business competition but as a coordinated political and financial pressure campaign.

The Horn of Africa’s strategic geography has made it a theater of intense competition among global and regional powers.

From Djibouti’s vantage point, the UAE’s role is uniquely destabilizing, as it actively backs Ethiopia’s quest for alternative sea access. This support is viewed as an existential threat and is the principal driver of President Guelleh’s sharp condemnations.

Securing reliable port access is a paramount national interest for landlocked Ethiopia. The UAE has skillfully positioned itself as a key financial and political broker in this endeavor, facilitating agreements for Ethiopia to use ports in Eritrea and the self-declared republic of Somaliland. This has profoundly alarmed Djibouti, which risks losing its long-held status as Ethiopia’s economic lifeline.

Counter-moves and new alliances

In response to this mounting pressure, Djibouti has launched a strategic pivot. Economically, it is working to reduce its dependence on Ethiopia by investing heavily in its port infrastructure.

By upgrading its facilities to handle the world’s largest container ships, Djibouti aims to rebrand itself as a regional transshipment hub, serving smaller ports and diversifying its revenue streams.

Politically, a new map of regional alliances is taking shape. The UAE-backed memorandum of understanding between Ethiopia and Somaliland to develop a port at Berbera has catalyzed a strategic realignment.

As an Ethiopia-Somaliland-UAE axis solidifies, Djibouti is working to build a counterbalance. This includes strengthening ties with the Federal Government of Somalia—Somaliland’s adversary—and deepening its relationship with Saudi Arabia, a regional rival of the UAE.

Observers suggest that other powers, such as Egypt, which has a long-standing dispute with Ethiopia over Nile waters, may see these new alignments as an opportunity to recalibrate the regional balance of power.

For Djibouti’s leaders, the battle over the Doraleh port has transcended its origins. It is now a defining struggle for the nation’s strategic relevance in a volatile geopolitical landscape—one in which the UAE’s influence is seen as the central threat, whether by fostering economic alternatives for Ethiopia or by attempting to encircle Djibouti with new alliances that would marginalize its crucial role in the Red Sea corridor.

Talyaaniga oo taageeray SSC-Khaatumo kadib kulan ka dhacay Xalane + Sawirro

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Talyaaniga ayaa garab istaag weyn u muujisay SSC-Khaatumo, oo dhawaan ay Dowladda Federaalka u aqoonsatay maamul ka mid ah dowlad-goboleedyada dalka.

Taageeradan ayay Roma ku xaqiijisay kulan maanta ka dhacay gudaha xerada Xalane ee magaalada Muqdisho, halkaas oo ay ku taallo safaaradda Talyaaniga ee Soomaaliya. Kulankan ayaa si gaar ah ugu dhex maray hoggaamiyaha maamulka SSC-Khaatumo, Cabdulqaadir Axmed Aw-Cali (Firdhiye), iyo safiirka Talyaaniga, Danjire Pier Mario Daccò Coppio.

Labada mas’uul ayaa ka wada hadlay iskaashiga Soomaaliya iyo Talyaaniga, gaar ahaan sidii loo horumarin lahaa deegaannada maamulka cusub ee SSC-Khaatumo.

Safiirka Talyaaniga ayaa sheegay in dowlad ahaan ay garab taagan yihiin maamulka SSC-Khaatumo oo dhawaan la aqoonsaday, isla markaana ay door muuqda ka qaadan doonaan barnaamijyada horumarineed ee maamulkaasi.

Hoggaamiye Firdhiye ayaa maalmihii la soo dhaafay magaalada Muqdisho kulammo kula lahaa madaxda dowladda iyo safiirrada caalamka.

14-ka April ee sanadkan 2025 ayey ahayd markii ay Dowladda Federaalka Soomaaliya si rasmi ah ugu dhawaaqday aqoonsiga SSC-Khaatumo, taas oo ka dhigtay maamul jira oo ka mid ah maamullada Soomaaliyeed, iyadoo dowladdu meesha ka saartay in lagu muransan yahay deegaannada maamulkaasi.

DF oo dishay ‘abaanduulihii dagaal-gelinta Shabaab’ iyo saraakiil kale + Magacyada

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Soomaaliya ayaa soo saartay liiska saraakiil sare oo Shabaab looga dilay soohdinta gobollada Hiiraan iyo Shabeellaha Dhexe, kuwaas oo uu ugu sareeyo Abaanduulihii hoggaaminta weerarrada Al-Shabaab Nuur Cabdi Rooble (Nuunuule) kaas oo dilkiisu uu aad u farxad geliyey dowladda, sida lagu cadeeyey warar kala duwan oo ka soo baxay.

Nuunuule ayaa hoggaaminayey weerarradii ciidanka dowladda lagu laayey ee ka dhacay Galcad, Cawsweyne, Caad, Ceelahelay iyo Aadan-yabaal oo ugu dambeeyey, ugu dambeyntiina waxaa maalin kahor lagu dhawacay duleedka Ceelhareeri, isagoo maanta ku geeriyooday Ceelbuur.

Hoos ka akhriso war-saxaafadeedka dowladda:

Horjoogeyaal kale oo ka tirsan Khawaarijta Al-Shabaab ayaa ku geeriyooday howlgal qorshaysan oo si wadajir ah ay u fuliyeen Ciidanka Hay’adda Sirdoonka iyo Nabadsugidda Qaranka (NISA), Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed, iyo saaxiibada caalamiga ah. Howlgalkaasi oo Lixdii bishan Juun 2025, ka dhacay deegaanka Ceelhareeri ee gobolka Hiiraan.

Waxaa la xaqiijiyay in ilaa saddex horjooge oo kale lagu dilay howlgalkaas, kuwaas oo kala ah:

1. Nuur Cabdi Rooble (Nuunle) oo ahaa horjoogaha Khawaarijta u qaabilsanaa gobollada Hiiraan, Shabeellaha Dhexe, Mudug, iyo Galgaduud. Dhiigya-cabkan ayaa u geeriyooday dhaawac culus oo ka soo gaaray weerarka bartilmaameedka ahaa.

2. Horjooge Caddaw  oo masuul ka ahaa waxa ay Khawaarijtu ugu yeeraan “dabagalka” Jabhaddooda ee Galgaduud.

3. Macallin Cumar oo ahaa horjooge u qaabilsanaa kooxda Khawaarijta marin-habaabinta iyo tababarka maleeshiyaadka.

Tirada guud ee horjoogayaasha Khawaarijta ee lagu dilay howlgalkaas ayaa hadda gaartay shan, kuwaas oo dhammaantood si toos ah ugu lug lahaa abaabuladii Khawaarijtu ka wadeen muddooyinkii dambe gobollada Hiiraan iyo Shabeellaha Dhexe.

Dowladda Federaalka Soomaaliya waxay si dhow ula socotaa xaaladda horjoogeyaasha iyo maleeshiyaadka dhaawacmay, kuwaas oo kooxda Khawaarijtu isku dayeyso in ay kala baxsadaan goobaha dagaalka.

Ma jirto meel ay uga baxsan karaan cadaaladda iyo geesiyaasha Ciidanka Qaranka Soomaaliyeed, horjoogayaasha dhiig-miiratada ah ee caadeystay dhibaateynta shacabka Soomaaliyeed.

MUUNGAAB oo maqaamka Muqdisho ku xiray qorshe uu muran ka taagan yahay

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaha maamulka gobolka Banaadir, ahna duqa Muqdisho, Xasan Maxamed Xuseen (Muungaab) ayaa markii ugu horreysan tan iyo markii lasoo magacaabay ka hadlay arrimo la xiriira maqaamka caasimadda oo sida loo wajahayo ay ka taagan tahay dood xooggan.

Muungaab ayaa shaaca ka qaaday inuu ka shaqeyn doono sidii lagu gaari maqaam iyo metalaad rasmi ah oo ay hesho Muqdisho, si lamid ah maamullada kale ee dalka, isagoo maqaamka Muqdisho ku xiray qorshaha doorasho ee haatan wado dowladda Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.

Sidoo kale wuxuu ballan qaaday inay dajin doonaan qorshe la xiriira sidii lagu gaari lahaa helidda maqaalka magaalada Muqdisho, isaga oo xusay inay u xiran tahay doorashada qof iyo codka ah.

“Si loo helo maqaamka caasimadda waa in la qabtaa Doorasho qof iyo cod ah oo dadweynaha fursad loo siinayo inay soo doortaan cidda maamuleysa,” ayuu yiri Muungaab.

Dhinaca kale waxa uu soo hadal qaaday qorshaha Villa Soomaaliya ee ku aadan hirgelintay ololaha qof iyo cod, isaga oo ballan qaaday inay taageeri doonaan ka maamul ahaan.

“Baaqa madaxweynaha ee ah in Magaalada muqdisho ay Dadkeeda is doortaan ayaan tixgalinaynaa bulshada iyo dhaqankana waa in ay fursadaasi taageeraan oo ay safafka u galaan isdiiwaagalinta,” ayuu yiri Duqa cusub magaalada Muqdisho.

Waxa uu intaas kusii daray: “Annaga doorkeenna waxaa waayey wacyigelinta bulshada iyo inaan u fududeyno xarumo ku fian oo shacabka si fudud isku diiwaan-gelin karo”.

Waxaa kale oo uu intaasi kusii daray in bulshada gobolka Banaadir looga baahan yahay in ay ka shaqeeyaan Amniga iyo xasiloonida Muqdisho si looga hortago weerarada kooxda Al-Shabaab.

Hadalkan ayaa kusoo aadayo, xilli haatan uu muran xooggan ka taagan yahay hannaanka doorashooyinka dalka oo ay isku hayaan dowladda federaalka iyo mucaaradka dalka.

Xasan Sheekh oo ku faanay arrin yaab leh xilli ay si weyn isku hayaan mucaaradka

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud ayaa ku faanay in marwalba ay dowladdiisa xooga saarto wada-hadalka siyaasadeed, xilli ay haatan si weyn isku hayaan siyaasiyiinta mucaaradka, oo sheegay inuu ka leexday dhabihii saxda ahaa.

Xasan ayaa sheegay in dowladdiisu ay 2023 bilowday dadaallo lagu xoojinayo wada-hadalka siyaasadeed, kuwaas oo horseeday horumar weyn oo laga gaaray hannaanka dimuqraadiyeynta dalka, isagoo tilmaamay in dadaalladu ay salka ku hayaan isku-duubni siyaasadeed iyo dhageysiga talooyinka ay bixiyaan dhinacyada kala duwan ee bulshada Soomaaliyeed.

Madaxweynaha ayaa hadalkan ka sheegay munaasabadda Ciidul-Adxa, isagoo xusay in bishii July 2023 uu isugu yeeray kulan wada-tashi ah Madaxweynayaashii hore ee dalka. Kulankaasi waxa uu dhacay hal sano kadib markii uu xilka qabtay, wuxuuna u arkayay in midnimo siyaasadeed iyo wax wada-tashi ay lagama maarmaan u yihiin jihaynta dalka.

Madaxweynaha ayaa sharxay in kulankaasi uu ujeedkiisu ahaa in dowladdu ay dhageysato talooyinka iyo aragtiyaha madaxda hore ee dalka, uuna ahaa fursad muhiim ah oo lagu falanqeynayay arrimo masiiri ah oo saameynaya mustaqbalka dalka.

Wuxuu hoosta ka xariiqay in wixii ka dambeeyay wadatashigaas ay dalka ka hirgaleen horumaro la taaban karo oo la xiriira dimuqraadiyeynta, kuwaas oo uu xusay in ay yihiin kuwo lagu xoojinayo dowladnimada iyo kala dambeynta.

“Tan iyo markaas, horumar weyn ayaa laga sameeyay hannaanka dimuqraadiyeynta iyadoo loo marayo hay’adaha dastuuriga ah,” ayuu yiri Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.

Sidoo kale, Madaxweyne Xasan ayaa mar kale caddeeyay in albaabka wada-hadalka uu yahay mid mar walba furan, isla markaana aysan dowladdiisu xiri doonin, si loo helo isfahan qaran oo ku saleysan talo-wadaag. Wuxuuna intaas ku daray in gogosha wada-tashiga siyaasiyiinta iyo hoggaamiyeyaasha bulshada la qaban doono 15-ka Juun 2025 magaalada Muqdisho.

Madaxweynaha ayaa ugu dambeyntiina ugu baaqay dhammaan daneeyeyaasha siyaasadda, bulshada rayidka ah iyo madaxda dhaqanka in ay ka qeyb qaataan gogosha wada-tashiga, si loo sii xoojiyo hannaanka dimuqraadiyeynta iyo horumarka qaranka, isagoo tilmaamay in midnimo iyo wada-hadal lagu gaari karo xasillooni iyo horumar waara.

Inkasta oo Madaxweyne Xasan Sheekh uu ku faanay inuu mar walba wada-hadal diyaar u yahay, uuna wada-hadalkiisi hore dhalay horumar, haddana waxaa muuqata in muddooyinkii dambe uu albaabada ka xirtay mucaaradka, isagoo ku dhaqaaqay hanaan doorasho oo loo dhameyn, isla markaana uu wax ka beddel ku sameeyay dastuurka heshiiska lagu ahaa.

Booliska Soomaaliya oo ballan-qaaday $30,000 oo la siin doono cidii keenta…

Muqdisho (Caasimada Online) – Taliyaha qaybta guud ee booliska Gobolka Banaadir Gaashaanle Sare Mahdi Cumar Muumin (Macallin Mahdi) oo si adag uga hadlay ammaanka Muqdisho ayaa soo hadal qaaday weerarada hoobiyeyaasha ee magaalada Muqdisho.

Macallin Mahdi ayaa shaaca ka qaaday inay qaadayaan tallaabooyin dheeraad ah oo looga hortegayo hoobiyeyaasha inta badan lagu garaaco xarumaha muhiimka ah ee caasimada.

Taliyaha qaybta guud ee booliska gobolka Banaadir ayaa ballan lacageed ku dhowaaqay, wuxuuna sheegay ciddii keentay maclumaadka horseedi kara in la ogaado ama gacanta lagu soo dhigo kooxaha ku howlan hoobiyeyaasha lasii doono abaal-marin ay ku faraxdo.

Waxaa kale oo uu intaasi ku daray in xitta ciidamada ammaanka ee Sameeya dadaal dheeri ah oo ku aadan fashilinta ragga hoobiyeyaasha kusoo tuura caasimada, ay iyaguna leeyihiin abaal-marinta.

Xaafadaha Muqdisho ayaa waxaa inta badan hoobiyeyaal ku garaaca maleeshiyaad ka tirsan kooxda Al-Shabaab, waxaana inta badan ay kasoo abaabulaan degmooyinka dhaca daafaha caasimada.

Weerarkii u dambeeyay ayaa dhacay Arbacadii lasoo dhaafay, kadib markii hoobiyeyaal lagu garaacay gudaha Xerada Xalane iyo xaafado kale oo ku yaalla degmada Wadajir ee gobolka Banaadir.

Inta badan Madaafiica ayaa lagu beegsadaa xarumo dowladeed oo muhiim ah, sida aagga Madaxtiiyada, garoonka Aadan Cadde iyo meelo kale oo kamid ah caasimada.

Dhammaan weeraradan ayaa kusoo aadayo xilli haatan dowladda Soomaaliya ay dagaal adag kula jirto Khawaarijta, isla markaana la’isku hayo furimaha hore ee dagaalka.

Kooxda ayaa muddooyinkii dambe xoogga soo saartay gobollada Shabeellooyinka oo haatan ay ka socdaan dagaallada, waxaana barbar socda duqeymo diyaaradeed oo ay fulinayaan saaxibada caalamiga ah oo hawada ka taageeraya ciidamada Xoogga dalka.

Trump oo AQALKA CAD ka eryey xubno ku dhow Israel, xilli xiriirka uu sii xumaanayo

Washington (Caasimada Online) – Madaxweyne Donald Trump ayaa dib u habeyn ku sameeyay Golaha Amniga Qaranka (NSC), taasoo keentay in xilka laga qaado mas’uuliyiin sar-sare oo caan ku ahaa taageeradooda buuxda ee Israa’iil. Tallaabadan ayaa dhalisay su’aalo cusub oo ku saabsan jihada uu xiriirka Mareykanka iyo Israa’iil u jeesanayo.

Mas’uuliyiinta xilalka laga qaaday waxaa ka mid ah Merav Sirin, oo haysta dhalashada Mareykanka iyo Israa’iil isla markaana dhowaan madax ka ahayd qeybta Iran-Israa’iil ee Golaha Amniga Qaranka; Eric Trager, oo mas’uul ka ahaa siyaasadda Bariga Dhexe iyo Waqooyiga Afrika; iyo Morgan Ortagus, diblomaasi caan ah oo door muuqda ka ciyaartay wadaxaajoodka xabbad-joojinta Lubnaan, iyadoo sidoo kale si dhow loola xiriirin jiray danaha Israa’iil.

Merav iyo Trager waxaa xilalka u magacaabay Mike Waltz, oo horey u ahaa La-taliyaha Amniga Qaranka ee Trump, lagana eryay xilka toddobaadyo kahor. Waltz ayaa loo arkayay inuu ka mid ahaa taageerayaasha ugu dhow Israa’iil ee maamulka Trump. Shaqooyinkii labadaasi mas’uul hadda waxaa loo wareejiyay Xoghayaha Arrimaha Dibadda Marco Rubio.

Ortagus, oo diinta Yuhuudda qaadatay, kana mid ahayd kuwa ugu ad-adag ee ka soo horjeeda Xisbullah iyo kooxaha hubeysan ee Falastiiniyiinta ee ku sugan Lubnaan, ayaa la sheegay inay loollan ugu jirtay in ay la wareegto faylka arrimaha Suuriya.

Inkasta oo ilaha Mareykanka ay sheegeen in xilka looga qaaday khilaafaad gudaha ah halkii ay ka ahaan lahayd doorkeeda ku aaddan Lubnaan, haddana arrintan waxay walaac ku dhalisay mas’uuliyiinta Israa’iil. Qaar ka mid ah saraakiisha Israa’iil ayaa u arkayay inay ahayd xiriir muhiim ah oo u dhexeeyay Tel Aviv iyo Aqalka Cad.

Siyaasadda “America First”

Isku-shaandheyntan ayaa u muuqata mid qeyb ka ah dadaal ballaaran oo lagu xoojinayo mabda’a “America First” ee Trump, kaasoo haatan si weyn u wado madaxweyne ku-xigeenka J.D. Vance. Sida laga soo xigtay ilo-wareedyo, ujeedadu waa in la yareeyo saameynta dalal kale, gaar ahaan Israa’iil, ku leeyihiin siyaasadda arrimaha dibadda ee Mareykanka.

Magacyada la hadal hayo in lagu beddeli karo mas’uuliyiinta la eryey waxaa ka mid ah Joel Rayburn, oo horey u ahaa ergay Mareykan ah, iyo Massad Boulos, oo ah ganacsade Lebanese-American ah, ahna sodogga wiilka madaxweyne Trump ee Donald Trump Jr.

Mas’uuliyiinta Israa’iil ayaa si cad u muujiyay walaac ay ka qabaan jihada isbeddelkan. In kasta oo Marco Rubio loo arko mid saaxiib la ah Israa’iil, haddana taageerayaal badan oo u janjeera Israa’iil waxay sheegeen inuusan la iman ballanqaadkii adkaa ee ay ku qanacsanaayeen.

“Wuxuu taageeraa Israa’iil,” ayuu yiri sarkaal Israa’iili ah oo la hadlay wargeyska Yedioth Ahronoth, “laakiin ma raaco ajandaha Israa’iil sida uu sameyn jiray Waltz.”

Walaaca Israa’iil waxaa sii kordhiyay kororka codadka kuwa doonaya in Mareykanka uu gees u baxo ee ku soo badanaya gudaha xisbiga Trump, kuwaasoo ay ka mid yihiin shaqsiyaad caan ah sida Tucker Carlson, oo ka tirsan warbaahinta midigta fog. Dadkani waxay uga digeen Trump in taageerada aan shuruudda lahayn ee Israa’iil ay khatar ku tahay in Mareykanku galo dagaallo ballaaran oo gobolka ka dhaca.

Xiisad ka dhex qaraxday Israa’iil

Tallaabooyinka shaqo ka qaadista ayaa sidoo kale horseeday xiisado siyaasadeed oo ka dhex dhashay dowladda Israa’iil. Sida laga soo xigtay saraakiil sare, Ra’iisul Wasaare Benjamin Netanyahu ayaa si gaar ah uga xumaaday sida uu ugu qaldamay akhrinta isbeddellada ka socda Washington, isagoo qoomameyn ka muujiyey Wasiirka Arrimaha Istiraatiijiga ah Ron Dermer, oo muddo dheer u ahaa ergayga Mareykanka. “Dermer si qaldan ayuu u akhriyay xaaladda,” ayuu yiri sarkaal sare, “wuxuuna ku guuldareystay inuu saadaaliyo jihada isbeddelka.”

Walaaca Israa’iil ayaa sii xoogeystay kaddib booqashadii Netanyahu uu bishii Abriil ku tagay Washington, taasoo si weyn loo dhaleeceeyay. Isagoo rajeynayay inuu yareeyo canshuuraha cusub ee Mareykanka iyo inuu hor istaago dadaallada Trump uu xiriir diblomaasiyadeed kula damacsanaa Iran, ayuu Netanyahu halkii uu guul ka raadin lahaa, noqday mid la iska fogeeyay.

Intii uu socday muuqaal toos ah oo ka dhacay Xafiiska Oval, Trump wuxuu si lama filaan ah ugu dhawaaqay inuu qorsheynayo wadahadal toos ah oo lala yeesho Tehran, taasi oo horey uusan uga war hayn Netanyahu.

Warbaahinta Israa’iil ayaa booqashada ku tilmaantay guul-darro diblomaasiyadeed, iyadoo mid ka mid ah wargeysyada ugu waaweyn uu ugu yeeray “kulankii ugu xumaa ee abid dhex mara hogaamiyeyaasha labada dal.”

Isbeddelladani waxay calaamad u yihiin leexasho weyn oo ku timid xiriirkii muddo dheer loo arkayay mid adag oo u dhexeeya Trump iyo Netanyahu. “Codad halis ah ayaa la talinaya Trump,” ayuu yiri sarkaal sare oo Israa’iili ah. “Waxay abuureen shaki ku saabsan danaha Israa’iil waxayna su’aal geliyeen muhiimadda xiriirka.”

Inkasta oo si shaacsan loo beeniyay kala fogaanshahan, haddana qaar ka mid ah dadka ku sugan Tel Aviv ayaa qiray in xiriirka labada dhinac uu si dhab ah u xumaaday. “Xiriirku wuu jabay,” ayuu yiri sarkaal Israa’iili ah. “Waxbaa si daran u burburay xiriirka Netanyahu–Trump.”

Mucaaradka oo walaac xooggan ka muujiyay arrin ay ku howlan tahay dowladda

Muqdisho (Caasimada Online) – Siyaasiyiinta mucaaradka oo warsaxaafadeed soo saaray ayaa ka hadlay arrin culus oo ay ku howlan tahay dowladda federaalka Soomaaliya, taas oo la xiriira hannaanka loo wajahayo dhismaha Guddiga cusub ee Xuquuqul Insaanka.

Madasha Samatabixinta oo ay ku mideysan yahay inta badan xubnaha mucaaradka ayaa bayaankan walaac xoogleh uga muujisay, sida loo dhisayo Guddiga Madaxa bannaan ee Xuquuqul Insaanka oo su’aallo iyo shaki laga muujiyay hannaanka loo marayo.

“Madasha Samatabixinta Soomaaliyeed waxay walaac xooggan ka muujinaysaa hannaanka loo marayo xulista xubnaha Guddiga Madaxabannaan ee Xuquuqul Insaanka” ayaa lagu yiri Bayaanka.

Sidoo kale mucaaradka ayaa tilmaamay in qaabka wax loo wado, gaar ahaan xulista xubnaha guddigan ay baalmarsan tahay dastuurka iyo shuruudcda dalka, ayna ka digayaan.

“Xulista xubnaha Guddiga oo ka mid ah Guddiyada Madaxabannaan ee dastuuriga ah ayaa si cad u baal marsan qodobada 41aad iyo 111b ee Dastuurka Ku-Meel Gaarka ah oo dhigaya in Baarlamaanka Federaalka uu dhiso guddi Xuquuqda Aadanaha u qaybsan oo ka madax bannaan maamulka Dawladda, ahaadana mid loo dhan yahay” ayaa lasii raaciyay.

Madashu waxaa kale oo ay intaasi ku dareen in Villa Soomaaliya iyo xukuumadda ay dhisayaan guddi maqaar saar ah, isla markaana laga leeyahay dano siyaasadeed oo gaar ah, sida ay hadalka u dhigeen.

Waxaa kale oo ay Madasha soo jeedisay in la hakiyo xulista guddigan, illaa inta aga helayo waddo sharci ah oo loo maro dhismaha Guddiga Madaxabannaan ee Xuquuqul Insaanka” ayaa lagu yiri Bayaanka.

Ugu dambeyn waxay baaq u direen dowlad-goboleedyada, difaacayaasha xuquuqda aadanaha iyo beesha caalamka oo ay ka dalbadeen inay isha ku hayaan dhismaha guddigan cusub.

Dhowaan ayaa la shaaciyay imtixaan la sheegay in laga qaadayo xubno usoo gudbday wareegga u dambeeya ee ku biirista guddiga, waxaana kasoo muuqday xubno ka tirsan xukuumadda oo uu kamid yahay afhayeenka xukuumadda, Farxaan Maxamed Jimcaale.

Daawo: Saameyn xooggan oo ka dhalatay tallaabo ay maanta qaaday dowladda

Muqdisho (Caasimada Online) – Saameyn xoogleh ayaa ka dhalatay tallaabo culus oo ay maanta iyo shalay qaaday dowladda federaalka ah ee Soomaaliya, taas oo ay dareemeen shacabka ku dhaqan gudaha magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya.

Tallaabadan ayaa la xiriirta kadib markii dowladda Soomaaliya, gaar ahaan ciidamada ammaanka ay xireen dhaq-dhaqaaqyo waddooyin muhiim u ah shacabka oo haatan u dabaal dagaya munaasabadda Ciidul-Adxaa oo maanta ay tahay maalinteeda labaad.

Waddooyinka la xiray ayaa ah kuwo ku yaalla aagga xeebta Liido, halkaas oo ay ciidamadu u diideen inay ka gudbaan gaadiidka iyo mootooyinka, waxaana loo ogolaaday dadka lugeynaya oo kaliya.

Qaar kamid ah shacabka magaalada Muqdisho oo la hadlay Idaacadda Risaala ayaa ka hadlay dareenkooda iyo saameynta ay ku yeelatay in laga xiro waddooyinkaas, si ay u gaaraan xeebta Liido oo kamid ah meelaha sida wayn dalxiiska loogu tego.

“Maalin ciid ah waayay waddooyinka in la xirana aad ayaan uga xumahay waxaan soo lugeeyay dhowr kiilo mitir si aan usoo gaaro Liido, hadana waa lugeyn doonaa” ayay tiri gabar dhalinyaro ah oo kamid ah dadka u damaashaad tegay xeebta Liido

Sidoo kale, qaar kamid ah shacabka oo dareensan culeyska amni ee imaan kara ayaa boggaadiyay tallaabada hay’adaha amniga ee la xiriira sugidda amniga caasimada.

“Amniga ayaa la sugayaa dhibaato kale ma jirto, sababtana waxaa waayey yuuna qarax dhicin marka aniga waa ku faraxsanahay” ayuu yiri wiil kale oo dhalinyaro ah.

Sidoo kale wuxuu sii raaciyay “Waxaan leeyahay annaga ww u duqaadanay ee shacabow idinkana u dul-qaata”.

Ugu dambeyn shacabka ayaa dowladda ka codsaday in loo fududeeyo isku socodka waddooyinka muhiimka ah, maadaama ay carruur wataan, laguna jiro maalmaha ciidda.

“Waxaan ka codsaneynaa dowladda maadaama ay tahay maalmo farxadeed oo ciiddii lagu jiro inay waddooyinka noo furaan, isla markaana noo fasaxaan mootooyinka si aan ugu soo qaadano carruurteeda, uguna dalxiisaan dalkooda” ayuu yiri wiil kale oo ka yimid Daniile.

SOOMAALIYA oo eedeyn culus u jeedisay Sacuudi Carabiya – Maxaa is-bedelay?

Geneva (Caasimada Online) – Dowladda Soomaaliya ayaa si cad ugu eedeysay Boqortooyada Sacuudi Carabiya ku xadgudubka xuquuqda shaqaalaha iyo ka faa’iidaysiga shaqaalaha muhaajiriinta, intii uu socda shirweynaha Caalamiga ah ee Shaqaalaha (ILC) ee ka socda Geneva.

Tallaabadan ayaa Soomaaliya ku biirisay isbahaysi sii ballaaranaya oo ay hoggaaminayaan dalal iyo ururro shaqaale oo caalami ah, kuwaasoo dalbanaya in si rasmi ah loo baaro sida Sacuudigu ula dhaqmo shaqaalaha muhaajiriinta.

Hadallada wafdiga Soomaaliya ayaa noqday dhaleeceyn fagaare ah oo aan caadi ahayn oo uga timid dal Afrikaan iyo Carab ah xukuumadda Riyadh, taasoo kor u qaaday olole caalami ah oo lagu doonayo in Sacuudiga lagu qaado isla xisaabtan ku saabsan eedeymaha xadgudubka, oo ay ka mid yihiin musuq-maasuq mushahar, shaqo khasab ah, iyo dhibaatooyin loo geysto shaqaalaha Afrikaanka ah.

Soomaaliya ayaa ka mid noqotay 36 dal iyo dhowr urur shaqaale oo caalami ah oo taageeray baaqa lagu dalbanayo in Hay’adda Caalamiga ah ee Shaqaalaha (ILO) ay sameyso Guddiga Baaritaan—oo ah hannaan baaris oo ahmiyad sare leh oo hay’addu isticmaasho—si loo baaro xaaladaha shaqo ee Sacuudiga.

“Shaqaalaha Sacuudiga waxaa loo arkaa kuwo la tuuri karo. Waxay baxaan iyagoo nool, waxayna ku soo laabtaan naxash,” ayuu yiri Joel Odigie, Xoghayaha Guud ee ITUC-Africa, oo ka mid ah ururrada gudbiyay cabashada.

“Afrikaanku waxay u safraan Sacuudiga si ay nolol u helaan, balse waxay ku soo laabtaan naxashyo,” ayuu yiri Omar Osman, Xoghayaha Guud ee Ururka Shaqaalaha Soomaaliyeed (FESTU), kana mid ah saxiixayaasha cabashada.

Dadaalladan ayaa daba socda sannado dhaleeceyn ah oo lagu eedeeyay nidaamka “kafala” ee Sacuudiga—nidaam kafaala qaadasho ah oo kooxaha xuquuqda aadanaha ay sheegeen inuu suurtageliyo tacaddiyo baahsan oo lagula kaco shaqaalaha dakhligoodu hooseeyo, oo badankood ka yimaada waddamada Afrika iyo Aasiya.

Khilaaf diblomaasiyadeed oo soo fool leh

Tallaabada Soomaaliya ee Geneva ayaa keentay walaac laga qabo mustaqbalka heshiis shaqo oo dhawaan ay la saxiixatay Sacuudiga, kaasoo lagu talo galay in uu shaqo u furo kumannaan Soomaali ah oo dooneysa fursado nololeed oo cusub.

Bishii May, Wasiirka Shaqada Soomaaliya, Yuusuf Maxamed Aadan, ayaa magaalada Riyadh kula kulmay Wasiir Ku-xigeenka Kheyraadka Aadanaha iyo Horumarinta Bulshada ee Sacuudiga, Dr. Cabdalla bin Naasir Abuthnain.

Kulankaas oo dhacay intii lagu guda jiray shir caalami ah oo ku saabsanaa badqabka shaqaalaha ayaa lagu dardargelinayay hirgelinta heshiis labo geesood ah oo lagu ballanqaaday in shaqooyin loo abuuro dhalinyarada Soomaaliyeed.

Hase yeeshee, khilaafka diblomaasiyadeed ee cusub ayaa khatar gelinaya dadaalladaas, iyadoo laga cabsi qabo in uu carqaladeeyo iskaashiga guud ee labada dal, oo ay ku jiraan barnaamijyo horumarineed oo muhiim ah.

Tan iyo 1977, Sanduuqa Horumarinta Sacuudiga (SFD) wuxuu maalgeliyay mashaariic horumarineed oo qiimahooda ka badan yahay $100 milyan, kuwaasoo lagu taageeray waaxyaha biyaha, waxbarashada, beeraha, warshadaha iyo macdanta Soomaaliya.

Horraantii sannadkan, SFD waxay heshiis is-afgarad ah la saxiixatay Barnaamijka Horumarinta Qaramada Midoobay (UNDP), si ay u maalgeliso mashaariic kaabayaasha miyiga ah ee qaaradda Afrika, oo ay Soomaaliya ku jirto.

Safiirka Soomaaliya ee Sacuudiga, Aweys Xaaji Yuusuf Axmed, ayaa ka qeyb galay munaasabadda saxiixa, taasoo lagu tilmaamay astaan muujinaysa xiriir sii xoogeysanaya oo u dhexeeya labada dhinac.

Si kastaba ha ahaatee, xiriirkaasi haatan wuu daciifay, iyadoo la rumeysan yahay in Sacuudigu dib u eegayo barnaamijyadiisa horumarineed iyo bini’aadantinimo, si uu uga jawaabo mowqifka Soomaaliya ee ka qeybgalka ololaha Geneva.

Isbeddel siyaasadeed oo ka socda Soomaaliya?

Falanqeeyayaal goboleed ayaa aaminsan in mowqifka Soomaaliya uu qeyb ka yahay dib-u-habeyn siyaasadeed oo ka dhex socda siyaasadda arrimaha dibadda ee Muqdisho. Dalka oo horay ugu caan baxay dhexdhexaadnimo marka ay timaaddo loolanka Khaliijka, ayaa hadda u muuqda mid si tartiib tartiib ah uga jeesanaya xulafadiisii hore ee Sacuudiga, Imaaraadka iyo Masar, isagoo u leexanaya dhanka Qatar.

Soomaaliya waxay noqotay waddanka kaliya ee ka tirsan Bariga Afrika ama Jaamacadda Carabta ee si fagaare ah u taageeray ololaha ka dhanka ah Sacuudiga intii uu socday shirka ILC.

Waqtiga tallaabadani dhacdayna wuxuu sii xoojinayaa muhiimaddeeda. Soomaaliya waxay wajahaysaa marxalad doorasho oo kacsan, waxaana falanqeeyayaashu rumeysan yihiin in Muqdisho ay isku dayeyso in ay hesho ilo dhaqaale oo kale xilli ay siyaasadda gobolka iyo xiriirrada diblomaasiyadeed is beddelayaan.

Dowladda Sacuudiga ayaa jawaab uga bixisay dhaleeceynta, iyadoo xustay isbeddello sharciyeed iyo wada-shaqeyn ay la leedahay Hay’adda Shaqaalaha Adduunka (ILO). Sannadkii 2023, Sacuudiga wuxuu la saxiixday heshiis laba sano ah oo ay la galeen ILO, kaasoo lagu waafajinayo nidaamyada shaqada heerarka caalamiga ah, lana xoojinayo ilaalinta xuquuqda shaqaalaha.

Si kastaba ha ahaatee, kooxaha u dooda xuquuqda aadanaha ayaa sheegay in isbeddelladaasi ay si gaabis ah u socdaan, islamarkaana xadgudubyadu ay weli baahsan yihiin, gaar ahaan kuwa lagula kaco dadka aan sharciyeysnayn iyo shaqaalaha Afrikaanka ah.

ILO waxay xaqiijisay inay heshay cabashada, waxayna sheegtay in golaha sare ee hay’adda uu go’aan ka gaari doono in baaritaan rasmi ah la furo marka uu kulmayo bisha November.

Natiijada murankan waxay yeelan doontaa saameyn weyn oo gaaraysa malaayiin shaqaale muhaajiriin ah oo ku sugan Sacuudiga, oo ay ku jiraan kumannaan ka soo jeeda Geeska Afrika.

Sidoo kale, arrintan waxay astaan u noqon kartaa isbeddel ku saabsan sida dalal yaryar sida Soomaaliya ay ula macaamilaan awoodaha dhaqaalaha iyo siyaasadda ee Khaliijka – gaar ahaan marka ay isku dhacaan danaha dhaqaale iyo ilaalinta xuquuqda shaqaalaha.

Wararkii ugu dambeeyey ee dagaalka Trump iyo Musk iyo Trump oo ku dhowaaqay in…

Washington (Caasimada Online) – Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa Jimcihii sheegay inuusan qorsheynin inuu la hadlo Elon Musk, taasoo muujinaysa in xiisadda kala dhexeysa ninkii hore u ahaa saaxiibkiisa dhow aysan dhowaan degganaan doonin.

Khilaafkooda ayaa ka dhashay muran culus oo ku saabsan hindise sharciyeed weyn oo lagu dhimayo canshuuraha laga qaado shacabka laguna kordhinayo kharashaadka dowladda, taasi oo Musk uu si weyn uga hor-yimid.

Trump oo la hadlayay saxafiyiinta isagoo ku sugan diyaaradda Air Force One ayaa sheegay inuusan “ka fikirayn” maamulaha guud ee Tesla. “Waxaan rajeynayaa in uu guul ka gaaro Tesla,” ayuu yiri.

Si kastaba ha ahaatee, Trump wuxuu caddeeyay in dib u eegis lagu sameyn doono dhammaan qandaraasyada ballaaran ee shirkadaha Musk ay la leeyihiin dowladda federaalka. “Wax kasta waan eegi doonnaa,” ayuu yiri. “Waa lacag aad u badan.”

Sarkaal ka tirsan Aqalka Cad oo codsaday in aan la magacaabin ayaa sheegay in Trump laga yaabo inuu iska iibiyo baabuurkiisa Tesla Model S ee casaanka ah ee uu iibsaday bishii Maarso, kaasoo uu hore ugu soo bandhigay fagaaraha Aqalka Cad, isagoo muujinaya taageerada uu u hayo teknoolajiyadda korontada ku shaqeysa.

Dhinaca kale, Musk si toos ah uma uusan weerarin Trump, balse wuxuu sii waday dhaliilihiisa ku aaddan hindisaha sharciyeed ee xisbiga Jamhuuriga oo qeyb weyn ka ah ajandaha gudaha ee Trump.

Boggiisa X (horey Twitter), Musk wuxuu dib u baahiyay hadallo muujinaya in sharciga uu Trump wato – oo uu hore ugu tilmaamay “biilka weyn ee quruxda badan” – uu dhaawac siyaasadeed u keeni karo xisbiga Jamhuuriga, isla markaana uu sare u qaadi doono deymaha dalka oo haatan maraya $36.2 tirilyan.

Wuxuu si toos ah ugu jawaabay “sidaas oo kale” qoraal uu sameeyay isticmaale kale oo sheegay in Musk uu dhaleeceeyay Kongareeska, halka Trump uu si shakhsi ah u weeraray Musk.

Musk wuxuu sidoo kale ku baaqay in Mareykanka laga aasaaso xisbi cusub oo metela “80% dadka dhexe ah.”

Qaar ka mid ah dadka la hadlay Musk ayaa sheegay in xanaaqiisa uu haatan yaraaday, ayna rumeysan yihiin inuu doonayo in uu dib u hagaajiyo xiriirka kala dhexeeya Trump, sida laga soo xigtay ilo xog-ogaal u ah kooxdiisa.

Hadallada ka soo baxay Aqalka Cad ayaa yimid maalin un kadib markii labada nin ay si fagaare ah isugu dhaceen, taasoo calaamad u ahayd in xiriirkii dhowaa ee ka dhexeeyay uu si rasmi ah u burburay.

Tesla oo dib u soo kabasho sameysay

Saamiyada shirkadda Tesla (TSLA.O) ayaa sare u kacay Jimcihii, kadib hoos u dhac taariikhi ah oo dhacay Khamiistii, markaas oo ay shirkaddu lumisay $150 bilyan, taasoo ahayd khasaaraha maalmo kooban ugu weyn ee abid ku dhaca Tesla.

Inta badan saaxiibada saameynta leh ee Musk waxay ka gaabsadeen muranka socda. Hase yeeshee, maalqabeen James Fishback ayaa ugu baaqay Musk inuu raalligelin siiyo Trump. “Madaxweyne Trump wuxuu muujiyay dulqaad iyo degganaansho xilli dhaqanka Elon uu noqday mid niyadjab leh, xitaa laga naxo,” ayuu yiri Fishback.

Musk, oo ah ninka ugu taajirsan caalamka, ayaa si weyn u maalgeliyay ololaha doorashada Trump ee 2024. Trump ayaa u magacaabay Musk inuu hoggaamiyo dadaal lagu dhimayo shaqaalaha dowladda iyo kharashaadka, inkastoo natiijadu ay gaartay keliya nus boqolkiiba ah kharashaadkii la qorsheeyay in la jarayo.

Isbuucii hore, Trump wuxuu si xushmad leh ugu casuumay Musk Aqalka Cad si uu ugu mahadceliyo intii uu hoggaaminayay Waaxda Hufnaanta Dowladda. Si kastaba ha ahaatee, Musk wuxuu si adag u cambaareeyay sharciga cusub ee canshuur-dhimista iyo kharashaadka, isagoo ku tilmaamay “fadeexad aad loo yaqaan.”

Mucaaradnimadiisa ayaa caqabad ku noqotay dadaallada lagu doonayo in sharciga lagu mariyo Kongareeska, halkaasoo Jamhuurigu ay ku leeyihiin aqlabiyad aad u yar.

Sharcigan ayaa si ciriiri ah uga gudbay Golaha Wakiillada bishii hore, haatanna wuxuu hor yaallaa Senate-ka. Falanqeeyayaal madax-bannaan ayaa sheegaya in sharcigu uu dalka ku kordhin doono $2.4 tirilyan oo deyn ah muddo 10 sano gudahood ah.

Guddoomiyaha Golaha Wakiillada, Mike Johnson, ayaa sheegay inuu kula xiriiray Musk fariimo qoraal ah, islamarkaana uu rajeynayo in xiisaddu si dhakhso ah u dhamaato. “Anigu kama dooddo sida gantaal loo dhiso, wuxuuna iga mudan yahay in isaguna uusan igula murmin sida sharci loo qoro,” ayuu ku yiri wareysi uu siiyay CNBC.

“Niyadjab ayaan ka qaaday Elon”

Trump ayaa markii hore ka aamusnaa weerarada Musk ee sharciyada uu waday, balse Khamiistii ayuu si cad u sheegay inuu “aad uga niyadjabay” Musk.

Musk, oo sannadkii hore ku bixiyay $300 milyan ololayaal siyaasadeed, ayaa sheegay in Trump uusan guuleysan lahayn la’aantiis, xitaa soo jeediyay in xilka laga qaado madaxweynaha.

Trump wuxuu sheegay in la joojin karo qandaraasyada ay dowladda la leedahay shirkadaha Musk, sida SpaceX iyo Starlink. Musk ayaa ugu jawaabay hanjabaad ah inuu joojin doono adeegga Dragon Spacecraft — dayax-gacmeedka kaliya ee Mareykanka u suurtageliya in dadka lagu geeyo xarunta caalamiga ah ee hawada sare. Wuxuu si degdeg ah uga laabtay hadalkaas.

Khilaafkan ayaa sii kululaaday kadib markii Trump uu si lama filaan ah uga noqday magacaabista Jared Isaacman — oo ah saaxiib dhow oo Musk ah — inuu noqdo madaxa NASA. Sida laga soo xigtay labo ilo oo xog-ogaal u ah arrinta, Agaasimaha Shaqaalaha Aqalka Cad, Sergio Gor, ayaa Trump ka dhaadhiciyay in Isaacman uusan ku habboonayn shaqada kadib markii uu tusay deeqihii uu siiyay Dimoqraadiyiinta.

Musk iyo Gor ayaa horey ugu murmay shir xukuumadeed bishii Maarso, markaas oo Musk uu dhaliilay xawaaraha shaqaaleysiinta ee Gor.

Afhayeenka Aqalka Cad, Steven Cheung, ayaa amaanay dadaalka Sergio Gor ee shaqaaleynta, balse wuxuu ka gaabsaday inuu ka hadlo xiriirka Gor iyo Musk.

Khilaafkan sii dheeraada ayaa halis ku ah xisbiga Jamhuuriga marka doorashooyinka dhexe la gaaro sanadka danbe, haddii Musk uu joojiyo taageeradiisa dhaqaale ama hoggaamiyeyaal kale oo ka tirsan bulshada ganacsiga teknoolajiyadda ay go’aan ka gaaraan Trump.

Musk ayaa horey u sheegay inuu dhimayo kharashkiisa siyaasadeed, wuxuuna Talaadadii ku baaqay in “dhammaan siyaasiyiinta khiyaamay shacabka Mareykanka” la eryo sanadka 2026.

Iskaashiga Musk iyo dowladda Trump ayaa sidoo kale horseeday mudaharaadyo ka dhacay xarumaha Tesla, taasoo hoos u dhigtay iibka, iyadoo maalgashadeyaal badan ay ka walaaceen in Musk uu si xad dhaaf ah isugu mashquuliyay arrimaha siyaasadda.

Jubaland oo shaacisay in ay ka tashaneyso Soomaaliya

Kismaayo (Caasimada Online) – Madaxweyne ku-xigeenka labaad ee Dowlad Goboleedka Jubaland, Cabdiqaadir Xaaji Maxamuud, ayaa si adag u dhaliilay Dowladda Federaalka Soomaaliya (DFS) kadib markii uu salaadda Ciidul Adxaa kula tukaday mas’uuliyiin iyo dadweyne kala duwan Masaajidka Madaxtooyada ee Kismaayo.

Khudbaddiisa ciidda, Madaxweyne ku-xigeenku wuxuu weerar ku qaaday waxa uu ku tilmaamay faragelin joogto ah oo ka imaanaysa dowladda dhexe iyo siyaasiyiin la safan, taas oo uu sheegay inay si gaar ah u saameyneyso gobolka Gedo iyo guud ahaan Jubaland.

Wuxuu sheegay in falalkaasi yihiin kuwo liddi ku ah nidaamka dowlad-goboleedyada, ayna wiiqayaan kalsoonida shacabka iyo maamulka Jubaland.

“Dad baa raba inay dib u bilaabaan sheekooyinkii hore – anaa layga qabsaday, anaa qabsanaya, anigaa reer hebel ah. Laakiin annaga nidaam iyo kala dambayn ayaan leenahay. Aan u hiilino maamulkeena. Kuwa raba inay nagu celiyaan wixii hore loo soo maray, waa riyoodeen,” ayuu yiri Cabdiqaadir Xaaji Maxamuud.

Wuxuu intaa ku daray in dulqaadkii shacabka Jubaland uu gabaabsi ku dhow yahay, islamarkaana ay dib u eegayaan doorkooda siyaasadeed ee dalka.

“Waa tashanaynaa. Kuwa damaca lehna waxaan leenahay samirkii waa naga dhammaaday. Jubaland waxaad ka damacdeenna, Alle ayaa diidey,” ayuu mar kale yiri.

Khilaafka u dhexeeya Jubaland iyo dowladda federaalka ayaa muddooyinkii dambe sii xoogeysanayay, kadib doorashadii dib loogu doortay Axmed Madoobe mar saddexaad, oo dowladda dhexe ay ku tilmaamtay sharci-darro.

Jubaland waxay si cad u sheegtay in dowladda dhexe ay si siyaasadaysan u adeegsanayso maamulkeeda, iyadoo laga mamnuucay adeegyada muhiimka ah, duulimaadyada, iyo kaalmada horumarineed, taasoo ay ku tilmaantay cadaadis siyaasadeed.

Dhanka kale, Jubaland ayaa dhowr jeer ku hanjabtay in ay si toos ah ula macaamili doonto beesha caalamka iyo hay’adaha gargaarka, iyadoo ka madax-bannaan dowladda federaalka, si ay u horumariso nabadda iyo adeegyada bulshada ee gobolka.