Muqdisho (Caasimada Online) – Isbaheysi ay ku mideysan yihiin hoggaamiyeyaasha ugu sarreeya ee mucaaradka Soomaaliya ayaa Muqdisho ka furay shir heer sare ah oo siyaasadeed, sida ay Caasimada Online u xaqiijiyeen ilo xog-ogaal ah.
Shirka oo si xiran u soconaya muddo saddex maalmood ah, ayaa bilaabmay Jimcihii, iyadoo lagu gorfeeynayo walaacyo isa soo taraya oo la xiriira sida ay dowladda federaalku u maareyneyso hannaanka doorashooyinka iyo xaaladda siyaasadeed ee sii cakirmeysa.
Ilo dhowr ah oo ka warqaba kulanka ayaa sheegay in shirka diiradda lagu saarayo sidii mucaaradku u dejin lahaayeen mowqif mideysan oo ay kaga falcelinayaan hannaanka doorasho ee cusub ee ay dhowaan soo bandhigtay xukuumadda Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.
Mucaaradka ayaa ku eedeeyay dowladda in isbeddelkaasi lagu soo bandhigay si kali-talisnimo ah, iyada oo aan laga helin heshiis siyaasadeed oo ballaaran, taasoo ay sheegeen inay khatar gelin karto ka-qaybgalka dhinacyada muhiimka ah ee nidaamka federaalka ee jilicsan.
Qorshaha cusub ee dowladda federaalka ayaa lagu doonayaa in lagu hirgeliyo nidaamka “hal qof, hal cod” marka la gaaro 2026. Inkasta oo dad badan ay u arkaan tallaabo horumarineed oo dhanka dimoqraadiyadda ah, haddana mucaaradka iyo dhaliilayaal kale ayaa ku tilmaamay jadwalkan mid aan suurtagal ahayn, iyagoo uga digay in hirgelintiisu ay sii kala fogeyn karto dowladda dhexe iyo dowlad-goboleedyada qaarkood, kuwaasoo durba muujiyay cabashooyin ku saabsan in aan lagala tashan.
Waxaa la filayaa in shirka laga soo saaro war-murtiyeed mideysan oo ay mucaaradku ku cabbirayaan aragtidooda wadajirka ah. Qoraalkaas ayaa la rajeynayaa inuu xambaarsanaado dhaleeceyn ku wajahan qaabka ay xukuumaddu u waddo hoggaaminta dalka, walaacyo la xiriira jebinta dastuurka, iyo soo-jeedinno ku saabsan hannaan doorasho oo loo dhan yahay, isla markaana lagu gaari karo kalsooni siyaasadeed iyo xasillooni.
Sidoo kale, ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa sheegay in hoggaamiyeyaasha mucaaradka ay qorsheynayaan kulammo gaar ah oo ay la yeelanayaan wakiillo ka socda beesha caalamka, oo ay ka mid yihiin ergada Qaramada Midoobay ee UNSOM, howlgalka ATMIS ee Midowga Afrika, iyo dalalka waaweyn ee deeq-bixiyeyaasha ah. Shirarkaasi ayaa lagu lafa-guri doonaa kaalinta ay beesha caalamku ka qaadan karto fududeynta wadahadallo qaran iyo hubinta in la ilaaliyo Dastuurka ku-meelgaarka ah ee dalka.
Mucaaradka ayaa si joogto ah u cambaareeya dowladda federaalka, iyagoo ku eedeeya inay si xad dhaaf ah u farageliso maamulka gudaha ee dowlad-goboleedyada madaxbannaan. Eedeymaha ayaa tilmaamaya in Villa Somalia ay adeegsato cadaadis siyaasadeed, isticmaalka ciidamada ammaanka, iyo hanjabaado dhaqaale si ay u saameyso doorashooyinka iyo hoggaanka maamullada aan ku fekerka ahayn Villa Somalia.
Waqtiga la qabanayo shirka ayaa ah mid muhiim ah, iyadoo uu dalka wajahayo baaqyo isa soo taraya oo ku saabsan baahida loo qabo wadahadal qaran iyo caddeyn dastuuri ah. Xiisadda u dhaxeysa dowladda dhexe iyo maamul-goboleedyada sida Puntland iyo Jubbaland ayaa sare u sii kacaysa, iyadoo labadan maamul si cad uga horyimaadeen wax ay ku tilmaameen faragelin siyaasadeed oo kaga imaaneysa dowladda dhexe.