25.2 C
Mogadishu
Saturday, June 28, 2025

Warbaahinta Israa’iil oo shaacisay in ay dhaceen wax aysan ka fileyn weerarka IRAN

Tel Aviv (Caasimada Online) – Meron Rapoport, tifaftire ka tirsan mareegta wararka Israa’iil ee The Local Call, ayaa sheegay in dadweynaha Israa’iil si weyn ula yaabeen tirada gantaallada Iiraan ee ka gudbay nidaamyada difaaca casriga ah ee Israa’iil kuna soo dhacay.

“In kasta oo milatarigu isku dayayo inuu muujiye in arrintan la filayay, haddana dadku si dhab ah ayay ula yaabeen in gantaallo badan ay toos u haleeleen bartilmaameedyo gudaha Israa’iil, ayna sababeen burbur aad u baaxad weyn,” ayuu Rapoport u sheegay Al-Jazeera.

Wuxuu intaas ku daray in weerarradu ay sidoo kale gaareen goobo istaraatiiji ah, islamarkaana ay dhici karto in dhacdooyin muhiim ah aan weli loo shaacin dadweynaha, oo la qarinayo.

“Ma ogin wax walba sababtoo ah xakamaynta wararka waa mid aad u adag – haddii aan wax ognahayna, looma oggola inaan sheegno,” ayuu yiri.

Rapoport wuxuu intaas ku daray in heshiis lagu gaaro barnaamijka nukliyeerka Iiraan uu yahay waddada kaliya ee laga bixi karo xiisaddan.

“Iiraan ma is dhiibayso, isbeddel xukun oo dalkaas ka dhaca dhawaan ma muuqdo, Israa’iilna dabcan ma is dhiibayso – sidaas darteed, ma arko wax kale oo la isku fahmi karo marka laga reebo heshiis ay Iiraan iyo Mareykanku gaaraan,” ayuu yiri.

Xogta uu bixiyey Rapoport ayaa imaneysa ayada oo uu sii kordhayo khasaaraha Israel ka soo gaaray weerarada Iiraan.

Kooxaha gurmadka degdegga ah ee Israa’iil ayaa baaraya burburka dhismayaal la dumiyey oo ay gantaallada Iiraan ku dhufteen, iyaga oo adeegsanaya eeyo baadi-goob ah iyo mashiinno waaweyn si ay u helaan dad laga yaabo in ay weli nool yihiin.

Ugu yaraan 10 qof oo ay ku jiraan carruur ayaa la dilay maanta oo Axad ah, taasoo ka dhigaysa tirada guud ee labada maalmood 13 qof. Si kastaba marka la eego heerka burburka gaaray Israa’iil, khasaaraha dhimashada ayaa la rumeysan yahay inuu aad uga badan tirada illaa hadda la shaaciyey.

Iiraan dhankeeda weli si buuxda uma shaacin tirada dhimashada, balse waxay sheegtay in 78 qof lagu dilay Jimcihii, iyadoo weerarro kale ay sababeen dhimasho dheeraad ah tan iyo markaas. Waxaa ku jirta weerar Sabtidii lagu beegsaday dhisme 14 dabaq ah oo ku yaalla Tehran, kaasoo gebi ahaanba dumay, waxaana ku dhintay 60 qof, kala barna waxay ahaayeen carruur.

Wasiirka Arrimaha Dibadda Israa’iil, Gideon Sa’ar, ayaa wareysi uu Axaddii siiyay CNN ku sheegay in madaxda Israa’iil ay si buuxda u garwaaqsadeen in khasaare iman doono kadib weerarkii ay ku qaadeen Iiraan, balse aysan haysan wax kale oo ay ku beddelaan.

“Markii aan gaarnay go’aankan taariikhiga ah, oo ahaa mid aad u adag, waan ogayn in ay imaan doonaan waqtiyo adag iyo khasaare na soo gaaraya. Laakiin haddana, doorasho kale ma aanan haysan,” ayuu yiri Sa’ar.

“Ujeeddadeennu ma ahayn in aan ridno xukuumadda Iiraan – taas waxaa go’aankeedu u bannaan shacabka Iiraan. Annaga, Israa’iil ahaan, uma aragno shacabka Iiraan inay yihiin cadowgeena,” ayuu ku daray.

Dhinaca kale, ra’iisul wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu ayaa ku hanjabay in ay ka jawaabi doonaan khasaaraha shacabka gaaray.

“Iiraan waxay bixin doontaa qiimo culus oo ku saabsan dilka rayidka, haweenka iyo carruurta,” ayuu yiri Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil, Benjamin Netanyahu, isagoo ka hadlayay meel ka sareysa guryo burburay oo ku yaalla magaalada Bat Yam, halkaas oo lix qof lagu dilay.

Sarkaal sare oo Israa’iili ah ayaa sheegay in Israa’iil ay weli haysato liis dheer oo bartilmaameedyo ah oo ku yaalla gudaha Iiraan, balse uusan shaacin karin inta uu sii socon doono weerarku.  

Madaxweynaha cusub ee Iiraan, Masoud Pezeshkian, ayaa sheegay in haddii Israa’iil ay sii waddo falalka cadawtinimo, jawaabaha Iiraan ay noqon doonaan “kuwa sii xoogaysanaya oo aad u xanuun badan.”

Somalia advances oil plans, ends first offshore survey

MOGADISHU, Somalia – Somalia’s federal government has announced the successful completion of the first phase of offshore oil and gas exploration, marking a significant step in its efforts to harness untapped energy resources in partnership with Turkey.

The seismic survey, carried out by Turkish Petroleum Corporation (TPAO), a state-owned energy firm, gathered critical geological data along Somalia’s coastline over 234 days. The operation began on October 21, 2024, and was conducted by the Oruç Reis, one of Turkey’s most advanced seismic research vessels.

“On June 15, 2025, the Ministry of Petroleum and Mineral Resources officially declares the completion of the first phase of oil exploration conducted by Turkish Petroleum,” the ministry said in a statement.

Major milestone for Somalia’s energy sector

The survey marks a pivotal moment for Somalia as it seeks to revive its economy and attract foreign investment after decades of instability. The exploration follows a production-sharing agreement signed with TPAO, granting the Turkish company rights to conduct seismic studies in Somalia’s offshore blocks.

The Oruç Reis collected high-resolution 2D and 3D data that will now undergo detailed analysis to determine the presence and quantity of hydrocarbons in the surveyed areas.

Officials said the findings could unlock long-term economic opportunities and help reduce Somalia’s dependence on external aid.

The Somali government emphasized that transparency, equity, and national benefit principles would guide future resource development.

“The resources will be developed transparently and fairly to support economic growth and improve the lives of Somali citizens,” the statement said.

Authorities pledged to release the survey results to the public once a verified analysis is completed. However, no specific timeline has been provided for the next steps, including potential exploratory drilling.

Turkish-Somali partnership deepens

The Ministry of Petroleum expressed gratitude to Turkey’s Ministry of Energy for facilitating the survey and strengthening bilateral cooperation. Turkish support has been central to Somalia’s infrastructure, education, and defense sectors over the past decade.

The ministry also credited President Hassan Sheikh Mohamud and Prime Minister Hamza Abdi Barre for their leadership in advancing Somalia’s energy strategy.

“This is a message of hope to the Somali people. The country is moving toward progress, guided by transparency and justice,” the statement concluded.

Somalia’s push to develop its offshore energy reserves comes amid ongoing political, security, and legal challenges. The country faces persistent threats from the al-Qaeda-linked al-Shabaab insurgency. It continues to rebuild institutions following years of civil war.

Despite these hurdles, experts believe Somalia’s offshore basins—located along the underexplored southern end of the East African Rift—may contain significant oil and gas reserves. Similar geological formations in Kenya, Uganda, and Mozambique have already yielded commercial discoveries.

The completion of this first seismic phase boosts hopes for future investment in Somalia’s offshore sector. However, analysts caution that further progress will depend on political stability, regulatory clarity, and improved security.

The government has not yet announced when exploratory drilling might begin. The timing will depend on the outcome of the data analysis, investor interest, and broader political developments.

Somalia’s offshore oil potential has intrigued energy experts for years, especially given recent discoveries in neighboring countries like Kenya and Mozambique. The country’s location along the East African Rift suggests it could hold significant reserves. However, until now, insecurity and political gridlock have made exploration nearly impossible.

If commercial quantities are confirmed, oil could transform Somalia’s economy—but experts warn that turning potential into progress will require strong governance, investor confidence, and sustained peace.

Mahad Salaad oo sameeyey is-bedel deg deg ah: Aqriso liiska xubnaha uu magacaabay

Muqdisho (Caasimada Online) – Agaasimaha Hay’adda Sirdoonka Qaranka ee NISA Mahad Maxamed Salaad ayaa durba isbadal ku sameeyay qaybo ka mid ah Talisyada Hay’adda, gaar ahaan kuwa ka howlgala gudaha magaalada Muqdisho.

Agaasime Mahad Salaad ayaa hal warqad ku magacaabay saraakiisha kala ah:

1- Taliyaha NISA ee qeybta guud ee gobalka Banaadir ayaa loo magacaabay Liibaan Cabdiraxmaan Aadan.

2- Kaaliyaha dhinaca amniga ee Agaasimaha Hay’adda NISA ayaa loo magacaabay Aadan Dheere.

3- Taliyaha NISA ee Garoonka Aadan Cadde ayaa mar kale dib loogu magacaabay Korneyl Xamdi Xasan oo Sanbaloolshe uu xilkaas ka qaaday, mucaaradad adagna uu kala kulmay.

4- Taliyaha Guutada Ilaalada Shacabaka Gobalka ee Dharcadda NISA ayaa loo magacaabay Macalin Saalax Cabdinuur Cali oo ah nin dhalinyaro ah oo aad loogu amaanay baacsiga iyo fahanka dhagarta argagixisada.

Marka laga soo tago Taliyaha NISA ee gobalka oo xilkaan ku cusub inta kale horay ayay u soo haayeen meelaha loo magacaabay muddo xileedkii hore ee Agaasime Mahad Salaad uu hay’ada joogay.

Mahad Salaad oo shalay xilka la wareegay ayaa balan-qaaday inuu dardar galinayo shaqada sugidda amniga, isagoo muhiimadda koowaad siinaya caasimada Muqdisho.

Trump oo ka hor-tegay qorshe ay Israel ku dili lahayd Ayatollah Ali Khamenei

Washington (Caasimada Online) – Madaxweynaha Maraykanka Donald Trump ayaa toddobaadkan diiday qorshe ay Israa’iil ku doonaysay in lagu dilo Hogaamiyaha Sare ee Iran, Ayatollah Ali Khamenei, sida ay u sheegeen laba sarkaal oo Maraykan ah wakaaladda wararka ee Reuters Axadda.

“Ma Iran ayaa weli Maraykan dishay? Maya. Ilaa ay sidaas sameeyaan, xitaa kama hadleyno in aan bartilmaameedsano hoggaankooda siyaasadeed,” ayuu yiri mid ka mid ah saraakiisha, oo ah sarkaal sare oo ka tirsan maamulka Maraykanka.

Saraakiishan oo codsaday in aan la magacaabin ayaa sheegay in mas’uuliyiin sare oo Maraykan ah ay si joogto ah ula xiriirayeen dhiggooda Israa’iil tan iyo markii Israa’iil billowday weerar ballaaran oo ka dhan ah Iran, si loo hakiyo barnaamijkeeda nukliyeerka.

Waxay sheegeen in Israa’iil ay soo sheegtay inay heshay fursad ay ku beegsan karto hoggaamiyaha ugu sarreeya Iran, balse Trump uu ka hor yimid qorshahaas. Lama xaqiijin in Trump uu si toos ah u gudbiyey fariinta diidmada, hase yeeshee, waxaa la sheegay inuu xiriir dhow la lahaa Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil Benjamin Netanyahu.

Markii laga waraystay arrintan, Netanyahu oo la hadlayey barnaamijka “Special Report with Bret Baier” ee Fox News Axaddii, ayaa yiri: “Waxaa jira warar badan oo been ah oo sheegaya wada-hadallo aan dhicin, mana doonayo inaan arrintaas sii galo.”

“Haddana, waxaan kuu sheegayaa inaan sameyno wixii aan u baahan nahay, Maraykankuna wuu garanayaa waxa u fiican isaga,” ayuu raaciyey Netanyahu.

Trump ayaa weli muujinaya rajo ah in dib loo bilaabi karo wadahadalladii u dhexeeyay Maraykanka iyo Iran ee ku saabsanaa barnaamijka nukliyeerka Tehran. Si kastaba ha ahaatee, wadahadallo lagu waday inay Axadda ka dhacaan Cummaan ayaa la baajiyay kaddib weerarradii cusub.

Inkastoo dagaalka u dhexeeya Israa’iil iyo Iran uu cirka isku sii shareerayo, Trump ayaa sidoo kale Axaddii muujiyey rajo ah in nabad laga gaari doono, isagoo xusay suurta-galnimada in Madaxweynaha Ruushka Vladimir Putin uu kaalin ka qaato dhexdhexaadinta.

Qoraal uu ku daabacay barta Truth Social, Trump wuxuu sheegay in wadahadallo badan oo aan la shaacin ay socdaan, islamarkaana uu ku dhiirrigelinayo labada dal inay heshiis gaaraan. Wareysi uu siiyay ABC News ayuu ku sheegay inuu diyaar u yahay in Putin — oo ciidamada Ruushka u diray Ukraine isla markaana ka hor yimid dedaallada Trump ee xabbad-joojinta Kyiv — uu noqdo dhexdhexaadiye.

Israa’iil iyo Iran ayaa habeenimadii iyo maanta oo Axad ah is dhaafsaday weerarro cusub oo sababay dhimashada dad badan.

“Iran iyo Israa’iil waa inay heshiis gaaraan, waana gaari doonaan,” ayuu Trump ku qoray Truth Social. “Waxaan helaynaa NABAD — dhowaan — oo dhex marta Iran iyo Israa’iil! Wicitaanno iyo kulammo badan ayaa hadda socda.” Trump ma bixin wax faahfaahin ah oo ku saabsan kulamadaasi ama horumarka la gaaray.

Hadalkiisa ayaa si toos ah uga hor imaanaya hadal uu Sabtidii jeediyay Netanyahu, oo sheegay in Israa’iil ay sii kordhin doonto weerarrada ay ku hayso Iran.

Afhayeen u hadashay Aqalka Cad ayaan si degdeg ah uga jawaabin codsi lagu weydiiyay sida Trump iyo Aqalka Cad ay uga shaqeynayaan dejinta xiisadda Bariga Dhexe.

Trump ayaa u sheegay ABC News in Iran ay diyaar u tahay inay heshiis gasho, isagoo sheegay in weerarrada Israa’iil ay suuragal tahay inay xoojiyeen rabitaankaas. “Wax sidan oo kale ah waa in ay dhacdo, waxay rabaan inay wadahadlaan, waana wada hadli doonaan,” ayuu yiri Trump, sida uu weriyey wariyaha ABC Rachel Scott.

“Waxaa laga yaabaa inay taas dedejiso heshiiska.”

Maraykanka ayaa horey Iran ula galay wadahadallo si looga doodo barnaamijkeeda nukliyeerka, waxaana Trump uu hore u sheegay in wada-hadalladu si wanaagsan u socdeen. Si kastaba, wareeg kale oo wadahadallo ah oo lagu waday inuu Axaddii ka dhaco Cummaan ayaa la baajiyay kaddib weerarradii ay is-dhaafsadeen Israa’iil iyo Iran.

Trump ayaa sidoo kale sheegay in isaga iyo Putin ay Sabtidii ka wada hadleen arrimaha Bariga Dhexe, taasoo uu sheegay inay ahayd mowduuca ugu weyn ee khadka telefoonka looga hadlay, marka la barbar dhigo dagaalka Ruushka iyo Ukraine.

“Wuu diyaar yahay. Isaga ayaa i soo wacay,” ayuu Trump ka yiri doorka suurtagalka ah ee Putin, sida uu sheegay Scott. “Waxaan yeelanay wadahadal dheer. Waxaan ka hadalnay arrintan si ka badan xaaladdiisa. Waxaan rumeysanahay in arrintan xal loo heli doono.”

Trump, oo isu arka dhexdhexaadiye nabadeed, ayaa wajahaya dhaleeceyn uga imaanaysa taageerayaashiisa siyaasadeed oo ku eedeeya inuusan ka hortagin dagaalka Israa’iil iyo Iran. Wuxuu sidoo kale xusay khilaafyo kale oo uu sheegay inuu ka shaqeeyay, sida kan u dhexeeya Hindiya iyo Pakistan, isagoo ka cawday inaan si ku filan loogu mahadnaqin.

“Wax badan ayaan qabtaa, waligeyse ma helo abaal marin, balse waa hagaag — DADKA waa ay fahmayaan!” ayuu ku qoray Truth Social. 

Itoobiya oo ka digtay khatar uga imaan karta Soomaaliya

Addis Ababa (Caasimada Online) – Dowladda Itoobiya ayaa ka digtay halis weyn oo amni oo uga imaan karta gudaha Soomaaliya, xilli uu xiriirka labada dal ragaadiyay khilaaf siyaasadeedka.

Taliyaha guud ee ciidamada difaaca Itoobiya, Field Marshal Berhanu Jula oo hortagay Baarlamaanka Itoobiya ayaa sheegay in halis amni ay dalkiisa kaga imaan karto gudaha Soomaaliya, iyadoo xoogag “cadow ah” ay si weyn halkaas isugu urursadeen, sida uu hadalka u dhigay.

Berhanu Jula oo jeedinayay warbixin la xiriirta waxqabadka ciidamada dalkaas muddo sagaal bilood ah ayaa si cad u tilmaamin cidda uu hadalkiisa ku wajahan yahay, haddana waxa uu si qoto dheer uga hadlay xaalad amni oo isa soo taraysa, taasoo uu ku sheegay mid khatar ku ah Itoobiya.

Taliyaha ayaa tilmaamay in ciidamada Itoobiya ee ku sugan Soomaaliya markii hore loo diray ujeeddooyin nabad ilaalin iyo taageero dowladeed, balse hadda loo baahan yahay in si dhow loola xiriiro joogitaankooda arrimaha amniga gudaha ee Itoobiya.

Waxa uu sidoo kale sheegay in Itoobiya ay ciidamo ku leedahay Soomaaliya laba hab: kuwa ku jira howl-galka ATMIS iyo kuwo kale oo halkaas ku jooga iyada oo la raacayo heshiis laba geesood ah oo aan tiradooda la shaacin. Berhanu Jula ma uusan bixin faah-faahin buuxda oo ku saabsan tirada ciidamadaas iyo shaqada rasmiga ah ee ay halkaas ka hayaan.

Sidoo kale, taliyaha ayaa si gaar ah u xusay in dowladda Masar ay dooneyso inay ka faa’iideysato khilaafka u dhexeeya Itoobiya iyo Soomaaliya, gaar ahaan xiisadaha siyaasadeed. Wuxuu sheegay in Masar ay taageero siinayso dhinacyo ka tirsan Soomaaliya, iyadoo damacsan inay si militari ula fal gasho arrimaha gobolka.

Berhanu Jula wuxuu tilmaamay in bishii Agoosto 2024 ay dowladda Masar la saxiixatay heshiis dhanka militari ah Dowladda Federaalka Soomaaliya, isla markaana la qorsheeyay in ilaa 10,000 oo askari oo Masaari ah loo diro gudaha Soomaaliya. Qaar ka mid ah ciidamadaas, ayuu xusay in lagu darayo howl-galka cusub ee AUSSOM.

Hadalka taliyaha ayaa kusoo beegmaya xilli xiriirka Itoobiya iyo Soomaaliya uusan aad u xumeyn, inkasta oo labada dal ay marar badan isweydaarsadeen eedeymo culus oo la xiriira fara-gelin iyo dano is diiddan.

Villa Somalia oo shaacisay goorta uu furmayo shirka Xasan iyo wafdi ka imanaya…

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxtooyadda Soomaaliya ayaa shaacisay in maalinta berri ay magaalada Muqdisho ka furmi doonyo gogoshii uu dhawaan ku baaqay Madaxwaynahaa Jamhuuriyadda Federaalka ah ee Soomaaliya Mudane Dr. Xasan Sheekh Maxamuud.

Madashaan oo maanta uu dib u dhac ku yimid ayaa waxaa maalinta berri ah ka qayb-gelaya wafuud kala duwan oo ka kala imaanaya gudaha dalka iyo dibadda, sida ay shaacisay Villa Somalia.

“Waxaa dhanka kale dhamaystirkii ugu danbeeyay ku jira diyaar garawga gogasha oo ay wadaan guddi gaar ah oo xukuumaddu u saartay taabagalinta shirka,” ayaa lagu yiri qoraal kooban oo kasoo baxay Villa Somalia, ayna baahisay warbaahinta dowladda.

Gogoshaan ayaa Madaxda Qaranku waxa ay wadatashi kula yeelanayaan indheer-garadka Soomaaliyeed, iyada oo xoogga la saarayo arrimaha mudnaanta u leh qaranka, sida midnimada dalka, amniga, dastuurka iyo doorashada.

Dadka dhaliilsan gogoshan waxay ku eedeeyeen dowladda iyo hoggaankeeda in ay u adeegsaneyso wada-hadalladan sidii ay ugu xoojin lahayd awooddeeda, isla markaana uga reebi lahayd mucaaradka saaxadda siyaasadda, xilli dalka uu isu diyaarinayo doorashooyinka guud ee la filayo sanadka 2026.

Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, oo mar kale xilka la wareegay 2022, ayaa ballan-qaaday in dalka loo gudbin doono nidaam doorasho oo ku saleysan “hal qof, hal cod” taasoo beddeli doonta habka qabiilka ku saleysan ee doorashooyinka horey loogu qaban jiray.

Si kastaba ha ahaatee, khilaafyo siyaasadeed oo qoto dheer ayaa weli u dhexeeya dowladda dhexe iyo qaar ka mid ah dowlad-goboleedyada, gaar ahaan Puntland iyo Jubbaland, kuwaas oo kasoo horjeestay wax-ka-beddelka dastuurka iyo eedeymo ay u jeediyeen Muqdisho oo ku saabsan urursiga awoodda.

Guddoomiye Muungaab oo maanta sameeyay isbedello waaweyn, xilkiina ka qaaday…

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaha cusub ee maamulka gobolka Banaadir, ahna Duqa magaalada Muqdisho Mudane Xasan Maxamed Xuseen (Muungaab) ayaa haatan wada qorshe ballaaran oo uu isbeddal ugu sameeynayo maamukiisa, kaas oo durbaba sameeyay mas’uuliyiin ka tirsanaa gobolka.

Muungaab oo maanta wareegto soo saaray ayaa ayaa Mudane Maxamed Cabdullaahi Abubakar (Dhaaley) u magacaabay agaasimaha xafiiskiisa, isaga oo xilkii ka qaaday Ismaaciil Cali Sheekh Nuur oo horay u hayay xilkaasi.

Sidoo kale, duqa Muqdisho ayaa xalay Liibaan Cali Maxamed u magacaabay guddoomiyaha degmada Warta Nabadda, iyada oo xilka laga qaaday Marwo Seynab Maxamuud Warsame oo muddo dheer soo hoggaamineysay degmadaasi.

Guddoomiyaha ayaa mas’uuliyiinta uu magacaabay kula dardaarmay in uu mudnaanta koowaad ay siiyaan harumarinta, bilicda iyo baahinta adeegyada aas-aasiga ah.

Waxaa kale oo uu horay guddoomiyaha gobolka xilalkii uga qaaday guddoomiyeyaasha degmooyinka Dharkenley iyo Waabari, wuxuuna u magacaabay kuwa kale oo cusub.

Isbeddalla ayaa weli sii socon doono, waxaana qorshuhu yahay in isbeddalka uu gaaray degmooyin horleh oo ku yaalla caasimada, si ula jaanqaadaan soo laabashada Muungaab.

Warar kala duwan ayaa ka soo baxaya is bedelka cusub ee uu wado  Muungaab, balse wararka ugu badan waxay sheegayaan in qiimeyn kooban oo uu guddoomiyuhu sameeyey ay ku fashilmeen guddoomiyeyaasha uu illaa iyo hadda ka qaaday xilalka.

Xasan Maxamed Xuseen (Muungaab) ayaa si dardar leh u shaqeynayey tan iyo markii uu xilka la wareegay, waxaana lagu tilmaamay nin aad u garanaya shaqada loo dhiibay iyo hoggaaminta gobolka.

Si kastaba ahaatee, Muungaab ayaa xilkan horay usoo qabtay waxaana guddoomiyaha gobolka Banaadir ahna Duqa Muqdisho loo magacaabay sannadkii 2014, isaga oo intii uu hayay ku guuleystay hirgelinta qorsheyaal dib-u-habeyn ah oo lagu hagaajinayay maamul-wanaagga, nadaafadda magaalada, iyo amniga Muqdisho.

Waxaa kale oo uu horay usoo noqday guddoomiyaha Maxkamadda Ciidamada Qalabka Sida, isaga oo xilligaas caan ku noqday adkeynta sharciga iyo la dagaalanka dambiyada la xiriira amniga qaranka.

Daawo: Mahad Salaad oo ku dhowaaqay go’aan ka farxiyey reer Muqdisho

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Agaasimaha cusub ee hay’adda nabad-sugidda iyo sirdoonka qaranka ee NISA Mahad Maxamed Salaad oo shalay si rasmi ah ua wareegay xilka ayaa ku dhowaaqay go’aan culus oo farxad-geliyay shacabka ku dhaqan Muqdisho.

Ugu horreyn Mahad Salaad ayaa xusay in diiradda uu saari doono sugidda amniga, isla markaana uu wax ka qaban doono xaaladda ay hadda wajaheyso caasimadda, isaga oo ballan qaaday inuu gaashan doono maamulka gobolka Banaadir iyo hay’adaha ammaanka.

“Anigga oo ku tashanayo garab istaagiinna waxaan mudnaan gaar ah siin doonaan sugidda amniga caasimadda oo u dub dhexaad u ah xasilloonida dalka, waxaan si wadajir ah uga wada shaqeyn doonaa maamulka gobolka Banaadir iyo hay’adaha amniga” ayuu yiri.

Sidoo kale wuxuu ku dhowaaqay in la furi doono waddooyinka xiran ee Caasimada,  si loo fududeeyo isku socodka gaadiidka iyo dadweynaha, taas oo farxad-gelisay reer Muqdisho.

Mahad Salaad ayaa carrabka ku dhuftay in qorshihiisa koowaad ee qayb ka tahay fududeynta isku socodka shacabka, si looga dul-qaado culeyska ay dareemayaan.

“Waxaan kale oo aan ka shaqeyn doonaa isku furidda magaalada iyo fududeynta isku socodka shacabka, si looga hortago xayiraadaha dhaq-dhaqaaqa ee laga maarmi karo” ayuu mar kale yiri agaasimaha cusub ee hay’adda Nabad-sugidda Soomaaliya.

Dhinaca kale waxa uu soo hadal qaaday dagaalka Al-Shabaab, isaga oo shaaca ka qaaday inuu sii laba jibaari doono, si looga horteggo dhagarta kooxaha Khawaarijta

“Kooxaha Khawaarijtu waa halis qaran oo u baahan in looga hortego si istaraatiiji ah wadajir ah sidoo kalena joogta ah” ayuu mar kale yiri Mahad Maxamed Salaad.

Soo laabashada Mahad ayaa muujinaysa in shaqadiisa dib loo qiimeeyay, wuxuuna mar kale hantay kalsoonida Madaxweynaha iyo Ra’iisul Wasaaraha, kadib markii dib loo qiimeeyay xaaladda amniga oo meel xun gaartay.

Tan iyo markii Madaxweyne Xasan Sheekh la doortay, oo 15-ka May oo ay haatan u buuxsantay saddex sano, waxa uu beddelay Taliyeyaasha Ciidanka Xoogga Dalka, Booliska, Asluubta iyo Nabad Sugidda Qaranka. Soo celinta Mahad ayaa sidoo kale ka dhigan inuu Madaxweynaha dib usoo celiyay saddex kamid ah afartii Taliye ee uu hore xilka uga qaaday.

Si kastab ha’ahaatee, isbeddellada joogtada ah ee Madaxweynaha uu ku sameynayo Wasaaradaha Difaaca, Arrimaha Dibadda, Amniga iyo Talisyada Ciidamada ayaa mar walba hakad gelinaya horumarka dagaalka lagula jiro argagixisada, iyagoo sidoo kale abuura firaaqo shaqo oo ay ka faa’iidaystaan kooxaha argagixisada ah.

DF oo xog cusub ka soo saartay shidaal sahmintii Turkiga uu ka sameeyey dalka

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa si rasmi ah u shaacisay dhammaadka wajiga hore ee sahminta shidaalka iyo macdanta ee lagu sameeyay qaar kamid ah xeebaha badda Soomaaliya.

Wasaaradda Batroolka iyo Khayraadka Macdanta ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa xaqiijisay in khayraadka looga faa’iidaysan doono si hufan, cadaalad ah, waxtarna u leh koboca dhaqaalaha dalka iyo bararaha nololeed ee shacabka Soomaaliyeed.

Wasaaradda ayaa heshiisyo wax soo saar wadaag ah la gashay Shirkadda Turkish Petroleum (TPAO) taas oo baaritaan iyo sahamin shidaal ka billawday badda Soomaaliya 21-dii Oktoobar 2024 iyadoo baaritaan kaas uu fuliyey markabka Oruç Reis Seismic Research Vessel.

Baaritaankaa iyo sahminta shidaalka ayaa ahaa mid socday 234 cisho iyadoo Shirkadda Turkish Petroleum ka ururisay xog badan oo ku saabsan xeebaha Soomaaliya xog shidaal kuwaas oo la darsi doono si loo ogaado celesha iyo tirada shidaal ee ku jira goobihii sahminta lagu sameeyay.

“Wasaaradda Batroolka waxay maanta oo ay taariikhdu tahay 15-ka Juun 2025 si rasmi ah u shaacinaysaa dhammaaday wajigii koowaad ee sahminta shidaalka ee ay wadeen Shirkadda Turkish Petroleum (TPAO),” ayaa lagu yiri bayaan kasoo baxay Wasaaradda Batroolka Soomaaliya.

Wasaaradda ayaa sheegtay in ay shacabka Soomaaliyeed la soo wadaagi doonto natiijada xigta kadib sahminta la aruuriyey, taas oo dhawaan soo bixi doonta, marka ugu horeysa ee xog sax ah soo baxdo waxay sheegtay inay bulshada usoo bandhigi doonto.

Wasaaradda Batroolka iyo Khayraadka Macdanta XFS waxay uga mahad-celisay dhigeeda Wasaaradda Tamarta ee Turkiga wada-shaqaynta iyo iskaashi wanaagga ee u dhexeeya labada Wasaaradood, kaas oo fududeeyey in sidii loogu qorsheeyay uu kusoo idlaado wejiga koowaad ee sahminta shidaalka.

“Wasaaraddu waxay uga mahadcelinaysaa Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Dr. Xassan Sheikh Maxamuud iyo Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xamza Cabdi Barre kaalintoodii hoggaamineed ee la addin soo saarta iyo ka faa’iidaysiga khayraadka shidaalka dalka,” ayaa lagu yiri bayaanka wasaaradda.

Bayaanka wasaaradda ayaa ugu dambeyntiina waxay ugu bishaarayday Ummadda Soomaaliyeed in dalkeenna uu u socdo dhabbaha horumarka, iyadoo la raacayo hufnaan iyo cadaalad.

Muxuu Cawad ku tilmaamay warqada ay DF u dirtay C6+?

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirkii hore ee arrimaha dibadda Soomaaliya, Mudane Axmed Ciise Cawad oo ka qayb-galay barnaamij dood oo ka baxay Telefishinka Universal ayaa ka hadlay arrimo xasaasi ah oo ku aadan xaaladda siyaasadeed ee dalka, gaar ahaan tallaabadii ugu dambeysay ee ay qaaday dowladda federaalka Soomaaliya.

Cawad ayaa si weyn uga horyimid go’aanka dowladda dhexe ay ka qaadaywakiilada beesha caalamka, gaar ahaan kooxda C6+, isaga oo waradda ay u dirtay ku tilmaamay ceeb iyo baratakool xumo, sida uu hadalka u dhigay.

Wasiirkii hore arrimaha dibadda ayaa xusay in wasiiru dowlaha soo saaray warqadda aanu xittaa geli gelin xerada Xalane, sidaas darteedna aan go’aankiisa lagu kala dirin karin C6+.

“Wasiiru dowluhu intuu warqad iska qoro oo magaciisa uu ku saxiixo ma dhihi karo C6+ ma jirto. C6 isagu ma abuurin. Safaarado joogo waaye, kuwa na maamulaya waaye. Wasiirka sidaas dhahaya Xalane ma geli karo haddii aanu askari Ugandhays ah baarin,” ayuu yiri.

Sidoo kale wuxuu intaasi kusii daray in go’aankan uu ka dambeeyo xanaaq ay dowladdu ka qaaday kulamadii ay wakiilada beesha caalamka la yeesheen xubnaha mucaaradka, isla-markaana ay diidan yihiin dhaq-dhaqaaqa socda ee ku aadan khilaafka sii huraya ee dalka.

Waxaa kale oo uu tilmaamay in ujeedka beesha caalamka uu yahay sidii ay dhinacyadu isugu imaan lahaayeen, isla-markaana ay go’aan uga gaari lahaayeen khilaafka dhexdooda ah, isaga oo xusay in xittaa mararka qaar safaaradaha ay dadka Soomaaliyeed uga roon yihiin madaxdooda.

“Waxa uu ka xanaaqsan yahay oo uu lixda safiir u maagaayaa waxaa weeye, C6 waxay la kulmeen mucaarad, waxay u tageen madaxweynaha oo ku dhaheen dadkaaga la heshii, adiga iyo Jubbaland isla hadla, adiga iyo Puntland isla hadla, dastuurka ha iska beddelinina idinkoon raalli isaga ahayn. War Soomaali ayaad tihiin isku imaadoo gacmaha isqabsada” ayuu sii raaciyay.

Ugu dambeyn wuxuu soo hadal qaaday gogosha uu dhigay Madaxweynaha ee maanta dib u dhacday, isaga oo rajo xumo ka muujiyay qaabka wax loo wado, maadaama weli isku fahmi la’yihiin Villa Somalia iyo siyaasiyiinta mucaaradka ee dhaq-dhaqaaqa ka wada Muqdisho.

Soomaaliya aya haatan ku jirto marxald adag oo siyaasadeed oo cakiran, waxaana si aad ah la’isugu hayaa arrimaha doorashooyinka, xilli weli Villa Soomaaliya ay ku adkeysaneyso qorshaheeda la xiriira qof & cod oo ay diidan Jubaland, Puntland iyo xubnaha mucaaradka.

Cod sir ah: Sida yaabka leh ee sarkaal ka tirsan NISA u qorsheeyey dilka Cali Jeyte

Muqdisho (Caasimada Online) – Sarkaal lagu magacaabo Muumin Xasan, oo saaxiib la ahaa Cali Jeyte xilligii uu aas-aasay Hiiraan State islamarkaana u magacaabay guddoomiyaha degmada Moqokori, ayaa la ogaaday inuu ka tirsanaa Al-Shabaab, isla markaana uu qorsheeyay inuu dilo ergayga madaxweynaha Soomaaliya ee arrimaha ciidamada Macawiisleyda, Cali Jeyte.

Ninkan oo ka faa’iideystay saaxiibtinimada kala dhaxeysay Cali Jeyte ayaa loo geeyay Sanbaloolshe intii uu hayay xilka Agaasimaha NISA, waxaana lagu daray saraakiisha hay’adda, iyadoo loo xil-saaray inuu gudaha Al-Shabaab xog ka keeno. Balse, wuxuu sameyn jiray taas beddelkeeda.

Maadaama uu ahaa saaxiib dhow oo uu lahaa hoggaamiye Cali Jeyte, wuxuu qorsheeyay in uu raaco howlgalka dagaalka, kadibna uu ku dilo furinta, si loogu maleeyo in xabad Shabaab ah ay dishay.

Hay’adda NISA ayaa gacanta ku dhigtay ninkan, waxaana lasoo bandhigay codad sir ah oo laga helay taleefankiisa, isaga oo la hadlay nin kale oo Shabaab ah, isla markaana u faahfaahinaya qorshihiisa dhagarta ah.

Wuxuu sheegay in isaga iyo Cali Jeyte ay isku xumeen, islamarkaana uu doonayo inuu dilo, isagoo Shabaab-ka ka raadinaya taageero iyo in loo soo iibiyo qorigii uu ku dili lahaa Cali Jeyte, marka ay furinta wada gaaraan.

Codka Muumin ee lasoo bandhigay ayaa sharaxaya qorshaha dowladda ee dib-u-abaabulka dagaalka iyo sida uu isagu damacsan yahay. Wuxuu sheegay in Cali Jeyte uu raaci doono ciidamada deegaanka ee Abgaal, gaar ahaan beesha Kabaale, oo ka dagaallami doonta aagga deegaanka Nuur-dugle ee gobolka Shabeellaha Dhexe.

“Qori ii gada, ninkaas aniga waan isku fiicanahay, istaafkiisa ayaan ka mid noqonaa, waa nin dagaalka galo. Markii xabadda bilaabato ayaan leeyahay ‘dib u bax’, kadib dhowr tallaabo inta aan dhaafo ayaan gadaal xabbado ugu ridaa, waana dilaa. Haddii aan dili waayo, Muumin kale hala iga beddelo. Idinkuna is garta oo wax ii ogolaada. Ninkaan aniga $7,000 ayuu i geliyay, Maxaas ayaana la iiga leeyahay,” ayuu yiri Muumin, isagoo la hadlayay nin Shabaab ah.

Ninkaan ayaan xalay idinla wadaagnay qeyb kale oo ka mid ah hadalladii duubnaa ee laga helay taleefankiisa, isagoo ka sheekeynaya sida dhaawacyada ciidanka Macawiisleyda ee Xawaadle loogu weerari karo isbitaallada Muqdisho ee lagu daweynayo.

Hoos ka dhageyso codka sirta ah ee laga helay taleefanka Muumin

Saciid Deni oo war culus soo saaray kadib shirkii Xasan Sheekh ee maanta baaqday

0

Garoowe (Caasimada Online) – Madaxweynaha Maamul-goboleedka Puntland, Saciid Cabdullahi Deni oo maanta furay Kal-fadhiga 56-aad ee Golaha Wakiilada maamulkaasi ayaa jeediyay khudbad xasaasi ah oo uu uga hadlay xaaladda siyaasadeed ee dalka.

Ug horreyn Saciid Deni ayaa soo hadal qaaday gogosha uu dhigay Madaxweyne Xasan Sheekh ee maanta baaqatay, isaga oo xusay in markii horeba aan si wanaagsan loo qorsheyn, maadaama uu taagan yahay khilaaf siyaasadeed oo ka dhashay doorashada.

Deni ayaa ku taliyay in haatan la balaariyo shirka, si uu noqdo mid loo dhan yahay oo xal u noqda xiisadda gudaha ee taagan, si loo badbaadiyo dalka.

“Shirkii maanta madlanaa ee 15-ka waa baaqday ma ahayn wax markiisii hore si fiican looga baaraan dagay, haddana waxaan ku talinayaa shir loo dhan yahay oo dhab ka hadal ah oo dalka lagu samatabixinayo uu dhaco” ayuu yiri Madaxweynaha maamulka Puntland.

Sidoo kale waxa uu garab istaag buuxa u muujiyay Golaha Samatabixinta Soomaaliyeed ee ay ku dhowaaqeen xubnaha mucaaradka ee kasoo horjeedo Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, wuxuuna tilmaamay inuu soo dhaweynayo dhismaha golahan.

Madaxweynaha Puntland ayaa sidoo kale shaaciyay in Puntland ay markii horaba qabtay in loo istaago samatabixinta dalka, lana ilaaliyo Dastuurka KMG ah ee heshiiska lagu yahay.

“Waxaan rabaab inaan soo dhaweeyo golaha maalin dhoweyd Xamar looga dhowaaqay ee Samatabixinta oo runtii aan ku boggaadinayo in mabaadii’ aas aasi ah oo dhinaca aragtida dowlad dhiska Soomaaliya ay Puntland horay u qabtay inay la qaateen oo ugu muhiimsan tahay in la ilaaliyo dastuurkii dadkan ay ku heshiiyeen iyo la helno hannaan doorasho oo loo wada dhan yahay” ayuu mar kale yiri Madaxweynuhu.

Waxaa kale oo uu sii raaciyay “Waxaa dhacay nasiib darro aan la fileyn waxaa maanta bulshada Soomaaliyeed ay gaarsiisan yihiin inay mar labaad niyad-jab ka qaadaan dowladnimadii Soomaaliya oo ah arrin halis ah”.

Madaxweynaha Puntland oo hadalkiisa sii wata ayaa farriin culus diray dhammaan siyaasiyiinta Soomaaliyeed, wuxuuna ugu baaqay inay u istaagaan samatabixinta dalka, si looga hortago in mar kale ay kala tegto Soomaali.

“Haddii marxaladdan Samatabixinta dhici waydo wuxuu dalka halis ugu jiraa kala go’-go’ oo in laga soo kabto waqti badan ay qaadan doonto” ayuu mar kale yiri Madaxweynuhu.

Hadalkan ayaa kusoo aadayo, iyada oo weli halkiisii yahay khilaafka u dhexeeya Puntland iyo dowladda federaalka, kaas oo gaaray meeshii ugu sarreysay, waxaana mar hore go’ay xiriirkii iyo wada shaqeyntii tooska ahayd ee u dhexeysay Garoowe iyo Muqdisho.

Waa kuma ninka fuliyey weerarka lagu toogtay labada xildhibaan ee Mareykanka?

Minneapolis (Caasimada Online) – Booliiska gobolka Minnesota ayaa Sabtidii billaabay ugaarsi weyn oo lagu doonayo gacan ku dhiigle toogtay laba xildhibaan oo ka tirsan xisbiga Dimoqraadiga, midkoodna dilay iyada iyo seygeeda, halka uu si xun u dhaawacay xildhibaanka kale.

Barasabaka gobolka Minnesota Tim Walz ayaa weerarkan ku tilmaamay mid siyaasadeysan oo si gaar ah loo bartilmaameedsaday.

Weerarku wuxuu yimid xilli khilaafaadka siyaasadeed ee Mareykanka ay marayaan heerar aad u sarreeya, iyo isla maalintii ay tobanaan kun oo qof dibadbaxyo looga soo horjeedo siyaasadda Madaxweyne Donald Trump ka dhigayeen magaalooyin badan oo dalka ah.

Booliisku waxay sheegeen in eedeysanaha uu yahay Vance Luther Boelter, oo 57 jir ah, welina aan la qaban, laguna tilmaamay “qof hubeysan oo khatar ah.”

“Waxaan aaminsanahay inuu isku dayayo inuu ka baxsado gobolka, gaar ahaan aagga Minneapolis-St Paul,” ayuu yiri Drew Evans, taliyaha Hay’adda Dambibaarista Gobolka (BCA), oo shir jaraa’id qabtay.

Evans wuxuu sheegay in Boelter lagu arkay duhurnimadii Sabtida isagoo ku sugan magaalada Minneapolis, iyadoo muuqaalkiisa laga helay kaamiro amni oo meel ganacsi ku dheggan.

Wuxuu sidoo kale sheegay in weli la baarayo waxa ku kallifay weerarka, islamarkaana aan la ogayn in dad kale ku lug lahaayeen.

Madaxweyne Trump iyo Xeer Ilaaliyaha Guud ee Mareykanka Pam Bondi ayaa cambaareeyay weerarka, iyagoo ku tilmaamay “falal naxdin leh,” kana digay in dembiilayaasha la horgeyn doono cadaaladda “si buuxda oo sharciga waafaqsan.”

Weerar beegsi siyaasadeed ah

Guddoomiyaha gobolka Minnesota, Tim Walz, ayaa sheegay in Melissa Hortman – oo horey u ahayd guddoomiyaha Aqalka Wakiillada gobolka – iyo seygeeda Mark lagu dilay gurigooda oo ku yaalla xaafadda Brooklyn Park ee agagaarka Minneapolis.

Sidoo kale, Senator John Hoffman iyo xaaskiisa Yvette ayaa lagu toogtay gurigooda oo ku yaalla magaalada Champlin, sida uu sheegay guddoomiyuhu, isagoo hadalka jeedinayay isagoo murugo la halgamaya.

“Tani waxay ahayd weerar si cad u bartilmaameedsan oo siyaasadeysan,” ayuu Walz u sheegay weriyeyaasha. “Dimoqraadiyaddu waxay ku dhisan tahay dood iyo wadahadal nabadeed. Ma xallino khilaafaadka annagoo is tooganayna.”

Taliye Evans wuxuu sheegay in Hoffman laga soo saaray qalliinka islamarkaana xaaladdiisu deggan tahay, inkastoo uu qabo dhaawacyo culus.

Weerarka ayaa bilaabmay markii Hoffman iyo xaaskiisa la toogtay, waxaana qiyaastii 90 daqiiqo kadib la dilay Hortman iyo seygeeda, sida uu sheegay Evans. Booliisku waxay ku sugnaayeen guriga Hoffman markii weerarka labaad uu dhacay.

Eedeysanaha Boelter ayaa ku guuleystay inuu ka baxsado goobta, inkastoo rasaas ay is waydaarsadeen isaga iyo booliiska agagaarka guriga Hortman.

Shirkadda ammaanka guryaha ee Praetorian Guards Security Services ayaa ku sheegtay boggeeda internet-ka in Boelter uu ahaa agaasimaha ilaalada habeenkii ee shirkadda.

Isku-ekaysi askari boolis

Mas’uuliyiintu waxay rumeysan yihiin in Boelter uu weerarada ku fuliyay isagoo isku ekaysiinaya askari boolis ah.

Dibadbax ka dhici lahaa Minneapolis, oo qeyb ka ahaa mudaharaadyada qaran ee “No Kings” ee la qorsheeyay Sabtidii, ayaa la joojiyay kadib markii boolisku soo saareen amar lagu farayo dadka in ay guryahooda joogaan, sababo la xiriira weerarada dhacay.

Boolisku waxay sheegeen in gaariga Boelter laga helay boorarka dibadbaxyada iyo qoraal manifesto ah oo lagu magacaabay siyaasiyiin iyo mas’uuliyiin dowladeed.

Xiisad sare ayaa laga dareemayay guud ahaan dalka. Tusaale ahaan, gobolka Texas waxaa la daadgureeyay xarunta baarlamaanka gobolka kadib markii la helay “hanjabaad la isku halleyn karo oo loo jeediyay xildhibaanada qorsheynayay in ay dibadbax ka qeyb galaan maalintaas.”

Magaalada Brooklyn Park, oo ay deganayd Melissa Hortman, booliisku waxay galinkii dambe ee Sabtida ka qaadeen amarkii dadka lagu farayay in ay guryahooda ku nagaadaan. Inkastoo eedeysanaha wali la raadinayo, mas’uuliyiintu waxay sheegeen in “ay jiraan sabab loo rumeysan yahay” inuusan hadda ku sugneyn deegaankaas.

Mareykanka ayaa wajahayay kala qaybsanaan siyaasadeed tan iyo markii Madaxweyne Trump dib ugu soo laabtay Aqalka Cad bishii Janaayo.

Trump ayaa dhaleecayn xooggan kala kulmay Dimoqraadiyiinta, kuwaas oo ku eedeeyay siyaasado xagjirnimo ku dhisan, oo ay ka mid yihiin: xannibaadda socdaalka, weerarada joogtada ah ee uu ku hayo jaamacadaha iyo warbaahinta, iyo in uu ka tallaabo xuduudaha awoodda madaxweynenimo isagoo u adeegsanaya fulinta ajandihiisa siyaasadeed.

“Xilligan xasaasiga ah ee taariikhda ah, dhacdadan naxdinta leh ee ka dhacday Minnesota waa in ay inoo noqotaa cashar,” ayuu yiri guddoomiye Walz.

“Dimoqraadiyadda iyo dooda lagu hayo baarlamaanka federaalka, kuwa gobollada, iyo goleyaasha waxbarashada, waa dariiqa kaliya ee lagu xallin karo khilaafaadka, loogana shaqeyn karo horumarka bulshada.”

Senator Amy Klobuchar oo ka tirsan gobolka Minnesota ayaa Melissa Hortman ku xustay inay ahayd saaxiib nafteeda u huraysay adeega dadweynaha, iyadoo si gaar ah uga shaqeysay arrimaha xuquuqda haweenka iyo korontada nadiifka ah.

Gabby Giffords, oo horey u ahayd xildhibaanad Congress-ka Mareykanka ka tirsan una ololeysa la dagaalanka rabshadaha hubeysan kadib markii 2011 madaxa looga toogtay, ayaa sheegtay in ay “si xad dhaaf ah uga naxday” geerida Hortman.

“Waa in aan ilaalinnaa dimoqraadiyaddeena oo aan ka difaacnaa kuwa isku dayaya inay rasaas ku burburiyaan,” ayay Giffords ku qortay barta X (Twitter).

Sawirro: Khasaaraha iyo burburka Israel oo kordhay, xilli IRAN xoojisay weerarka

Tel Aviv (Caasimada Online) – Iran ayaa gantaallo ku garaacday bartilmaameedyo ku kala yaalla guud ahaan Israel, oo ay ku jirto magaalada dekedda ah ee Haifa, kadib markii ciidanka Israel ay duqeeyeen kaabayaal rayid iyo kuwa tamarta ee gudaha Iran.

Ilaalada Kacaanka Islaamiga ah ee Iran ayaa sheegay in weerarradoodu ay si gaar ah u beegsadeen xarumaha tamarta ee Israel. Dhinaca kale, adeegyada gurmadka degdegga ah ee Israel ayaa xaqiijiyay in ugu yaraan 7 qof lagu dilay weerarradaas, gaar ahaan waqooyiga dalka, xilli khasaaraha Israel uu sii kordhayo.

Haweeney geeriyootay, halka 44 kale ay ku dhaawacmeen weerar gantaallo ah oo Iran ku qaaday Israel waaberigii Axadda, sida ay shaacisay hay’adda gurmadka degdegga ah ee Magen David Adom (MDA).

Qaraxyo xooggan ayaa si isdaba joog ah looga maqlayay bartamaha Israel, kadib markii Iran ay dhowr mar oo xiriir ah soo tuurtay gantaallo nooca ballistic-ga ah.

MDA ayaa sidoo kale sheegtay in ay heshay wicitaanno la xiriira gantaallo laga shakisan yahay inay ku dhaceen meelo kala duwan oo ka tirsan bartamaha Israel.

Ciidanka Israel (IDF) ayaa xaqiijiyay in Iran iyo Xuutiyiinta Yemen ay fuliyeen weerarro isugu jira gantaallo iyo diyaarado aan duuliye lahayn (drones) oo lagu beegsaday Israel.

Biro gantaalladu kala daadiyeen ayaa lagu arkay degmooyinka Dan, Central iyo Jerusalem, iyadoo ay jiraan burbur soo gaaray dhismayaal la deggan yahay iyo dabab ka kacay dhulal furan, sida ay xaqiijisay Hay’adda Dab-damiska iyo Gurmadka Israel.

Khasaaro weyn ayaa ka dhacay waddooyin ku yaalla magaalooyinka bartamaha Israel, sida lagu arkay muuqaallo lagu baahiyay baraha bulshada.

Isbitaalka Kaplan ayaa sheegay in uu la tacaalay 17 dhaawac ah, mid ka mid ahna uu xaaladdiisu tahay mid aad u daran.

“Anagoo kaashanayna kooxo caafimaad oo dheeraad ah, waxaan gargaar siinnay in ka badan 20 qof. Hal qof ayaa xaalad halis ah ku sugan, saddex kalena dhaawacooda waa dhexdhexaad. Inta kalena waa dhaawacyo fudud. Waxaa ka mid ah carruur iyo dad waayeel ah. Burbur baaxad leh ayaa ka dhacay goobaha weerarku saameeyay,” ayuu yiri dhaqtarka samatabbixinta ee United Hatzalah.

Shan qof oo ku dhintay waqooyiga Israel

Shan qof ayaa sidoo kale la xaqiijiyey in ay ku dhinteen, ugu yaraan 24 kalena ay dhaawacmeen kadib weerar gantaallo ah oo Iran ku qaaday waqooyiga Israel fiidnimadii Sabtidii, sida ay sheegtay Magen David Adom.

Haweeney 20-jir ah ayaa ku dhimatay kadib markii gantaal ballistic ah si toos ah ugu dhacay gurigeeda oo ku yaalla waqooyiga Israel.

Dab-demisayaal ayaa badbaadiyay afar qof oo ku xayirnaa dhisme saddex dabaq ah oo ku yaalla Waqooyiga, balse labo ka mid ah ayaa lagu xaqiijiyay in ay goobta ku dhinteen.

Haweeney kale oo laga soo badbaadiyay dhismahaas ayaa markii dambe ku geeriyootay isbitaalka.

Dadka ku xayirnaa gantaalka ku dhacay Galilee ayaa sidoo kale la soo badbaadiyay, iyadoo ciidamada gurmadka iyo samatabbixintu ay wali ka shaqeynayaan sidii loo xaqiijin lahaa in aanay dad kale wali ku hoos jirin burburka, ayna si buuxda u maareeyaan xaaladda. 

Israel oo beegsatay keyd shidaal oo ku yaalla Tehran

Dhinaca Iran, cirkii magaalada Tehran ayaa qiiq iyo holac qabsaday Axaddii, kadib markii keyd shidaal oo muhiim ah oo magaalada ku yaalla lagu dhuftay weerar ay Israel qaaday.

Labada dal ayaa dib u bilaabay weerarro is-daba joog ah fiidnimadii Sabtidii, iyadoo madaxda labada dhinac ay ballanqaadeen inay sii kordhin doonaan weerarrada, inkastoo beesha caalamku ay ku baaqday in xiisadda la dejiyo.

Wasaaradda Shidaalka Iran ayaa sheegtay in kaydka shidaalka ee Shahran uu gantaal si toos ah u haleelay, taasoo keentay in uu holcay. Mas’uul ka tirsan wasaaradda ayaa sheegay in bakhaarro shidaal ah oo gaaraya 11 tanamad oo ku yaalla xaruntaas ay qarxayeen mid mid, taasoo khatar weyn ku ah xaafadaha ku dhow.

Qof ku nool dhisme dabaq ah oo si toos ah uga soo horjeeda keydka shidaalka ayaa sheegay in qaraxyadu ay u ekaayeen dhul-gariir. Goobjoogeyaal kale ayaa sheegay in dabku uu ku fidayo buuraha ku xeeran Tehran, isla markaana uu iftiiminayay guud ahaan deegaanka.

Xog: Shirkii uu ku baaqay Xasan Sheekh ee maanta qorsheysnaa oo dib loo dhigay

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxtooyada Soomaaliya ayaa dib u dhigtay shirkii wadatashiga qaran ee lagu waday inuu qabsoomo Axadda, Juun 15, kaddib markii mucaaradka ay shaaciyeen inay ka baaqsanayaan ka qeybgalka.

Ilo-wareedyo dowladda ka tirsan ayaa u sheegay Caasimada Online in shirka si ku-meelgaar ah loogu qorsheeyay inuu qabsoomo Isniinta, Juun 16, kaddib markii cadaadis la saaray madaxtooyada si fursad loogu helo is-afgarad siyaasadeed oo ballaaran.

“Dib u dhaca wuxuu noqday lama huraan kadib markii dhinacyo siyaasadeed oo muhiim ah ay diideen inay ka qeybqaataan,” ayuu yiri mas’uul sare oo ka tirsan Villa Somalia, oo codsaday in aan magaciisa la shaacin sababo la xiriira xasaasiyadda arrinta.

Mucaaradka oo diiday ka-qaybgalka

Kooxaha ka baaqday shirka waxaa ka mid ah Madasha Samatabixinta Qaran iyo isbaheysi ay ku mideysan yihiin ururro siyaasadeed oo rasmi ah. Labada dhinacba waxay dowladda ku eedeeyeen in ay kaligeed go’aansatay qabashada shirka, iyada oo aan la abuurin jawi loo dhan yahay oo ku habboon wadahadal dhab ah.

“Ma jiri karto wadatashi wax-ku-ool ah ilaa la isku waafaqo ajandaha, ka-qaybgalayaasha, iyo shuruudaha,” ayaa lagu yiri war-saxaafadeed ay soo saareen Madasha Samatabixinta Qaran, oo ay ka mid yihiin madaxweynayaal iyo ra’iisul wasaareyaal hore iyo siyaasiyiin saameyn leh.

Dadka dhaliilsan shirka waxay ku eedeeyeen dowladda in ay u adeegsaneyso wadahadalladan sidii ay ugu xoojin lahayd awooddeeda, isla markaana uga reebi lahayd mucaaradka saaxadda siyaasadda, xilli dalka uu isu diyaarinayo doorashooyinka guud ee la filayo sanadka 2026.

Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, oo mar kale xilka la wareegay 2022, ayaa ballanqaaday in dalka loo gudbin doono nidaam doorasho oo ku saleysan “hal qof, hal cod” taasoo beddeli doonta habka qabiilka ku saleysan ee doorashooyinka horey loogu qaban jiray.

Si kastaba ha ahaatee, khilaafyo siyaasadeed oo qoto dheer ayaa weli u dhexeeya dowladda dhexe iyo qaar ka mid ah dowlad-goboleedyada, gaar ahaan Puntland iyo Jubbaland, kuwaasoo kasoo horjeestay wax-ka-beddelka dastuurka iyo eedeymo ay u jeediyeen Muqdisho oo ku saabsan urursiga awoodda.

“Is-afgarad la’aanta u dhaxeysa dhinacyada siyaasadeed waxay halis gelin kartaa guulaha laga gaaray dib-u-habaynta,” ayuu yiri Cabdullaahi Xasan, oo ah falanqeeye ka tirsan International Crisis Group. “Ka-baaqsiga mucaaradka wuxuu iftiiminayaa kalsooni-darro baahsan oo laga qabo hab-maamulka dowladda ee wadahadallada.”

Kala-guurka siyaasadeed oo wajahaya caqabado

Shirka dib loo dhigay ayaa lagu waday inuu isugu keeno madaxda dowladda federaalka, wakiillada dowlad-goboleedyada, xisbiyada siyaasadeed iyo ururada bulshada rayidka, si is-afgarad looga gaaro khariidadda siyaasadeed ee dalka—oo ay ku jiraan jadwalka doorashooyinka, qorshaha amniga, iyo awood-qeybsiga dowladda dhexe iyo maamul-goboleedyada.

Dib-u-dhaca ayaa imaanaya xilli xasaasi ah oo ay Soomaaliya wajahaysay isbeddel siyaasadeed. Inkasta oo horumar la taaban karo laga sameeyay, dalka wali waxa uu la daalaa dhacayaa amni-darro joogto ah, gaar ahaan weerarada kooxda Al-Shabaab oo weli gacanta ku heysa dhul ballaaran oo miyiga ah, isla markaana beegsata magaalooyinka.

Deeq-bixiyeyaasha caalamiga ah sida Qaramada Midoobay iyo Midowga Yurub ayaa taageeradooda u xirtay horumar dhab ah oo laga gaaro xasilinta siyaasadda, dib-u-habaynta amniga, iyo dhismaha hay’ado dowladeed oo loo dhan yahay.

Diblomaasi reer Galbeed ah oo fadhigiisu yahay Muqdisho, kana codsaday in aan magaciisa la shaacin, ayaa u sheegay Caasimada Online: “Kalsooni-xumada ka dhex jirta siyaasiyiinta Soomaaliyeed waxay khatar gelin kartaa horumarkii laga sameeyay dib-u-dhiska dowladnimada. Wadahadal qaran oo lagu kalsoonaan karo oo loo dhan yahay ayaa fure u ah.”

Dowladda federaalka ayaan weli si rasmi ah uga hadlin dib u dhaca shirka, hase yeeshee warar hoose ayaa sheegaya in ay socdaan dadaallo kul kulul oo lagu doonayo in lagu qanciyo mucaaradka si ay miiska wadahadalka ugu soo laabtaan.

“Wadahadalku wuu socdaa — wali rajo ayaa jirta in dhammaan dhinacyadu ay dib isu hor fariistaan,” ayuu yiri sarkaal sare oo ku lug leh dadaallada dhexdhexaadinta.

Si kastaba, weli ma hubna in shirka uu sidoo kale si rasmi ah u qabsoomi doono Talaadada, Juun 16, sida hadda loo qorsheeyay.

Somalia delays national talks amid opposition boycott

MOGADISHU, Somalia — Somalia’s federal government has postponed a national consultation summit originally scheduled for Sunday, June 15, after key opposition groups announced they would boycott the talks, underscoring growing political tensions ahead of planned electoral reforms.

Government sources told Caasimada Online that the meeting has been tentatively rescheduled for Tuesday, June 17, following pressure to allow more time for political consensus.

“The postponement became necessary after several major political stakeholders declined to participate,” a senior Villa Somalia official said on condition of anonymity, citing the sensitivity of the matter.

Opposition coalitions boycott

Among those boycotting the summit are the Council for National Salvation (Madasha Samatabixinta) and a coalition of registered political organizations. Both accused the federal government of organizing the talks unilaterally and failing to create an inclusive environment for genuine political dialogue.

“There can be no meaningful consultation without prior agreement on the agenda, participants, and terms,” the Council for National Salvation said in a statement. The coalition includes former Somali presidents and influential political figures.

Critics say the government is using the talks to consolidate its position and sideline opposition voices ahead of the country’s next election cycle.

Somalia is preparing for high-stakes national elections expected in 2026. President Hassan Sheikh Mohamud, who was re-elected in 2022, has pledged to transition the country toward universal suffrage, a major shift from the traditional clan-based electoral model.

However, deep political rifts persist between the federal government and some regional states, particularly Puntland and Jubaland, which have resisted recent constitutional amendments and accused Mogadishu of centralizing power.

“Without consensus among political actors, the reform agenda will remain fragile and contested,” said Abdullahi Hassan, a Somalia analyst at the International Crisis Group. “The boycott reflects a deep mistrust in the government’s approach to dialogue.”

Political transition at risk

The now-delayed summit was intended to bring together federal leaders, regional state representatives, political parties, and civil society actors to build consensus on Somalia’s political roadmap—including electoral timelines, security arrangements, and federal-state power-sharing.

The delay comes at a critical juncture in Somalia’s transition. Despite modest progress, the country remains vulnerable to persistent insecurity, especially from Al-Shabaab. This Al-Qaeda-linked militant group still controls swathes of rural territory and frequently targets urban centers.

International donors, including the United Nations and European Union, have tied future aid to demonstrable progress on political stabilization, security sector reforms, and implementing inclusive governance mechanisms.

Speaking anonymously, a Western diplomat based in Mogadishu told Caasimada Online: “Fragmentation among Somali elites could jeopardize the fragile progress made in recent years. A credible and inclusive national dialogue is critical.”

The federal government has not released a formal statement on the postponement but is reportedly holding behind-the-scenes negotiations to persuade opposition figures to participate.

“It’s not over—there is still hope that all sides can come back to the table,” said a senior official involved in the mediation efforts.

Whether the summit will proceed on June 17 as planned remains uncertain.

Mahad Salad reclaims role as Somalia’s spy agency chief

MOGADISHU, Somalia — Mahad Mohamed Salad officially took over as director of Somalia’s National Intelligence and Security Agency (NISA) on Saturday, nearly two weeks after being reappointed to the post amid mounting security and political pressures.

The handover ceremony, held at NISA headquarters in Mogadishu, was overseen by President Hassan Sheikh Mohamud, who urged Salad to strengthen the agency’s performance and lead efforts to counter escalating threats posed by al-Shabaab militants.

Salad replaces Abdullahi Mohamed Ali “Sanbaloolshe,” whose brief tenure ended amid criticism and growing concern over intelligence failures.

Renewed trust

Salad was reappointed on June 1 by Somalia’s Council of Ministers following a Ministry of Internal Security recommendation. His return marks his second stint at the helm of NISA after serving from August 2022 to April 2024.

His reappointment underscores renewed confidence from President Mohamud and Prime Minister Hamza Abdi Barre in Somalia, which is facing persistent insecurity.

“This is a critical moment for the agency and the country,” President Mohamud said during the ceremony. “We expect you to continue the essential work of securing Somalia.”

Salad’s return comes as al-Shabaab intensifies attacks across central and southern Somalia, exploiting weaknesses in government coordination and intelligence-sharing. Security analysts say frequent leadership changes and political interference have undermined NISA’s effectiveness.

Sources within the agency expect Salad to implement immediate reforms, including replacing regional commanders and boosting collaboration between NISA and the Somali National Army, police, and the African Union Transition Mission in Somalia (ATMIS), which is transitioning to AUSSOM.

“The agency needs stability, discipline, and renewed momentum,” said a senior intelligence official, speaking on condition of anonymity.

Political fallout

Sanbaloolshe’s departure has not been without controversy. He reportedly objected to his removal, viewing it as politically motivated and publicly humiliating. A former NISA chief under President Mohamed Abdullahi Farmaajo, Sanbaloolshe is seen as a polarizing figure within Somalia’s fractured security establishment.

Since taking office in May 2022, President Mohamud has reshuffled the country’s top security leadership multiple times, replacing and, in several cases, reinstating figures such as the heads of the army, police, and intelligence.

While intended to improve operational efficiency, critics argue that these constant changes have disrupted continuity and hampered the broader fight against al-Shabaab.

“Each reshuffle resets progress,” said a Mogadishu-based analyst. “It creates leadership vacuums that militant groups are quick to exploit.”

NISA is Somalia’s primary intelligence agency and plays a central role in counterterrorism, especially in the fight against al-Shabaab, which remains a potent threat to national stability. However, the agency has long been criticized for a lack of oversight, politicization, and human rights violations.

Efforts to reform the agency have faced resistance due to entrenched interests and political divisions within the federal government and among regional states.

Salad’s leadership is expected to focus on tightening internal structures, enhancing intelligence gathering, and restoring credibility both domestically and among international partners.

A tested leadership

Salad previously served as director of Somalia’s National Intelligence and Security Agency (NISA) from August 2022 to April 2024—a period widely regarded as one of stabilization and recovery for the country’s intelligence sector.

NISA carried out significant structural reforms during his tenure to enhance internal accountability and transparency. Under his leadership, the agency advanced critical legislation, most notably the passage of the National Intelligence and Security Law, which clarified NISA’s mandate and introduced formal legal oversight mechanisms.

Salad’s most notable achievement was restoring relative security to Mogadishu, which had previously been the target of near-daily attacks by the militant group al-Shabaab. Coordinated intelligence operations under his command, disrupted extremist networks, and reduced attacks to near zero in several districts of the capital.

According to security officials and independent analysts, NISA under Salad significantly improved its human intelligence capabilities, expanded surveillance, and strengthened coordination with military and police units operating in Mogadishu.

These combined efforts led to preemptive operations, the dismantling of sleeper cells, and the development of a more effective early warning system that helped prevent large-scale bombings in the city for several months.

Many in government and diplomatic circles see his return to the role as a move to restore continuity and professionalism within NISA. It also reflects the confidence of President Hassan Sheikh Mohamud, who has consistently reappointed trusted figures across Somalia’s security institutions since his re-election in 2022.

Djibouti’s decade of transformation: Ports, progress, and the Guelleh legacy

Over the past ten years, the Republic of Djibouti has undergone a remarkable transformation, leveraging its strategic location at the Bab el-Mandeb Strait to drive robust economic growth, ambitious infrastructure projects, and greater regional influence. As the country celebrates a decade of progress, experts and citizens alike reflect on the achievements and challenges that define this new era.

Economic growth anchored by ports

Djibouti’s economy has nearly doubled in size over the last decade, with GDP rising from $768 million in 2006 to $1.6 billion by 2014, and maintaining annual growth rates of 5–7% since then. This surge has been powered by large-scale public investment, especially in the construction, transport, and logistics sectors. The expansion of the Doraleh Multipurpose Port and the new Damerjog livestock terminal have solidified Djibouti’s status as a regional trade gateway, handling about 15% of global maritime traffic and serving as a vital outlet for landlocked Ethiopia.

Infrastructure and diversification: Major infrastructure projects have reshaped Djibouti’s landscape and economic prospects:

Ports and logistics: Upgrades to the Doraleh Container Terminal, Tadjourah (ores), and Ghoubet (salt) terminals have diversified the port ecosystem and boosted throughput.

Energy and water: A 550-km pipeline to Ethiopia, new storage facilities, and investments in solar and wind farms are moving Djibouti toward 100% renewable electricity. Desalination plants and pipelines have improved water security for hundreds of thousands.

Connectivity: Airport upgrades and a modernized Djibouti-Addis Ababa railway have enhanced regional integration and trade efficiency.

The government’s Vision 2035 strategy aims to further diversify the economy, targeting renewable energy, tourism, and digital innovation. Free zones like the Djibouti Free Trade Zone (DIFTZ) and the upcoming Damerjog Industrial Free Zone are attracting international companies and fostering light manufacturing and value-added industries.

Social development and challenges

Djibouti has launched several programs to promote socio-economic inclusion, such as microfinance, health assistance, and food security initiatives. Health and education indicators have improved, though the focus is now shifting from access to quality. Despite these gains, unemployment remains high (around 48%), and about 42% of the population still lives in extreme poverty. The government is prioritizing support for small and medium-sized enterprises (SMEs) and investing in human capital to address these persistent issues.

Geopolitical and strategic significance

Djibouti’s strategic location has attracted major international military bases from the United States, China, France, and Japan, reinforcing its geopolitical importance. This presence brings economic opportunities and security dividends but also exposes the country to the complexities of global power competition.

The Guelleh era: Stability and vision

President Ismaïl Omar Guelleh, in power since 1999, is widely credited as the architect of Djibouti’s modern progress. Under his leadership, the country has experienced political stability, economic modernization, and increased regional influence. Guelleh’s administration has pursued policies to diversify the economy, improve the investment climate, and modernize bureaucracy. While critics point to authoritarian tendencies, his legacy as a peacemaker and visionary is recognized both domestically and internationally.

Looking Ahead

Future port projects and industrial zones are set to deepen Djibouti’s role as a trade and logistics hub, fostering industrialization and economic diversification. The government’s Vision 2035 emphasizes sustained, inclusive growth, human capital development, and energy transition.

Summary Table: Djibouti’s Progress (2015–2025)

Area

Progress Made

Economic Growth

GDP doubled, 5–7% annual growth, increased FDI, regulatory reforms

Infrastructure

Major port, energy, water, and airport projects; expanded trade capacity

Social Development

Improved health/education, new social protection, focus on SMEs and inclusion

Geopolitical Role

Hosts multiple international military bases, rising as a maritime hub

Ongoing Challenges

High unemployment and poverty, need for diversification and social protection

As Djibouti continues to invest in its strategic advantages, the next decade will be pivotal in ensuring that economic gains translate into widespread social improvement, securing its place as a key economic gateway for Africa. 

Written by: Salim Abdullahi Elmi: Diplomat and researcher

Halka xisaab ee ay khaldeen madaxda IRAN maalintii koowaad ee weerarka Israel

Tehran (Caasimada Online) – Hoggaamiyeyaasha sare ee Iran waxay toddobaadyo u diyaar garoobayeen suurta-galnimada weerar uga yimaada Israel haddii wadahadallada nukliyeerka ee Mareykanka la isku mari waayo. Laakiin waxay sameeyeen hal khalad istiraatiiji ah oo aad u weyn.

Waxay si dhab ah u rumaysnaayeen in Israel aysan weerar qaadi doonin ka hor wareeggii wadahadallada oo la qorsheeyay inuu Axadda berri ah ka dhaco dalka Cummaan, sida ay sheegeen ilo xog ogaal u ah hoggaanka Iran. Waxay meesha ka saareen wararka sheegaya in weerar dhici doona, iyagoo u arkayay dacaayad Israa’iili ah oo loogu talagalay in lagu cadaadiyo Iran inay tanaasul ka sameyso barnaamijkeeda nukliyeerka.

Waxaa suurtagal ah in hubanti la’aantaas darteed, aan la hirgelin tallaabooyin taxaddar ah oo horey loo diyaariyay, sida ay sheegeen saraakiishaasi.

Warbixintan oo ku saleysan wareysiyo lala yeeshay lix sarkaal oo sare oo Iiraani ah iyo laba xubnood oo ka tirsan Ilaalada Kacaanka, kuwaas oo dhammaantood codsaday in magacyadooda la qariyo, ayaa iftiiminaysa sida ay saraakiisha Iran u diyaar garoobeen kahor weerarkii ballaarnaa ee Israel ku qaaday dalkaasi Jimcihii, iyo sida ay ugu jawaabeen weerarkaasi.

Saraakiishu waxay sheegeen in habeenkii weerarka, taliyeyaasha milatarigu aysan u guurin xarumo ammaan ah balse ay sii joogeen guryahooda – go’aan ku noqday mid masiiri ah. Jeneraal Amir Ali Hajizadeh, taliyaha cutubka hawada ee Ilaalada Kacaanka, iyo saraakiishiisa sare waxay iska indhatireen amar mamnuucaya in saraakiil sare isugu yimaadaan hal goob. Waxay ku qabteen kulan degdeg ah saldhig milatari oo ku yaalla Tehran, halkaas oo Israel ku dishay markii ay beegsadeen saldhigga.

Markii la gaaray fiidnimadii Jimcaha, dowladda Iran ayaa bilowday in ay qiimeyso baaxadda khasaaraha ka dhashay weerarkii Israel ee billowday waaberigii isla maalintaas, kaas oo lagu qaaday ugu yaraan 15 goobood oo ku kala yaalla magaalooyin ay ka mid yihiin Isfahan, Tabriz, Ilam, Lorestan, Borujerd, Qom, Arak, Urmia, Qasr-e Shirin, Kermanshah, Hamedan iyo Shiraz, sida ay xaqiijiyeen afar sarkaal oo Iiraani ah.

Israel waxay burburisay inta badan awoodda difaaca cirka ee Iran, iyadoo baabi’isay raadaarro iyo nidaamyadii difaaca hawada. Waxay sidoo kale wiiqday awoodda dalkaasi u lahaa in si dhaqso leh uga falceliyo iyadoo adeegsanaysa gantaallo ballistic ah, waxayna dishay saraakiil sare oo muhiim u ahaa silsiladda taliska milatariga. Intaa waxaa dheer, qeybta dusha sare ee xarunta kobcinta nukliyeerka ee Natanz ayaa si weyn loo burburiyay.

Farriimo gaar ah oo lala wadaagay The New York Times ayaa muujinaya mas’uuliyiin si caro leh isu weydiinaya: “Xaggee buu jiraa difaacii cirka ee dalka?” iyo “Sidee bay Israel ugu suurtagashay in ay si xor ah u weerarto, u disho saraakiisheena ugu sarreeya, annaguna aanan waxba ka qaban karin?” Waxay sidoo kale su’aalo ka keeneen fashilka dhanka sirdoonka iyo difaaca ee horseeday in Iran aysan ka warqabin weerarka, taas oo sababtay khasaare baaxad leh.

“Weerarka Israel wuxuu si buuxda uga yaabiyey hoggaanka dalka, gaar ahaan dilka saraakiisha milatari ee ugu sarreeya iyo saynisyahannada nukliyeerka. Waxa uu sidoo kale muujiyay nuglaanta nidaamka difaaca cirka, iyo awoodda Israel u leedahay in ay beegsato xarumo muhiim ah iyo saldhigyo milatari iyadoo aan caqabad kala kulmin,” ayuu yiri Hamid Hosseini, oo ka tirsan guddiga tamarta ee Rugta Ganacsiga Iran, xilli uu khadka taleefanka kaga hadlayay Tehran.

Hosseini, oo si dhow ula shaqeeya dowladda, wuxuu sheegay in saraakiisha Iran ay si gaar ah uga naxeen sida Israel ugu suurtagashay in ay si qoto dheer ugu dhex milanto hay’adaha amniga iyo milatariga Iran.

Inkasta oo Israel muddo tobannaan sano ah fulinaysay weerarro sirdoon iyo dilal qorsheysan oo ka dhan ah barnaamijka nukliyeerka Iran, haddana weerarkii Jimcaha oo isku mar adeegsanayay diyaarado dagaal iyo howlwadeeno qarsoon oo dalka soo galay iyagoo lasoo galiyay qaybo gantaallo iyo diyaaradaha aan duuliyaha lahayn, wuxuu astaan u yahay heer cusub oo khatar ah.

Hoggaamiyaha ugu sarreeya Iran, Ayatollah Ali Khamenei, ayaa loo raray meel aan la shaacin oo amnigeedu sugan yahay, isagoo halkaas kala xiriiraya saraakiisha sare ee milatariga. Wuxuu khudbad telefishanka ka jeediyay isagoo ku eedeeyay Israel in ay “dagaal ku dhawaaqday.” Wuxuu ballan qaaday aargudasho, iyadoo isla waqtigaas Iran billowday dhowr mowjadood oo weerarro gantaallo ah oo ku wajahan Tel Aviv iyo Qudus.

“Ha moodin in ay weerareen oo ay sheekadu dhammaatay,” ayuu yiri Khamenei. “Maya, iyagaa bilaabay dagaalka. Iyagaa huriyay. Annaga ma oggolaan doonno in ay dembigan ka baxsadaan iyagoo aan la ciqaabin.”

Subaxnimadii Jimcaha, Golaha Sare ee Amniga Qaranka – oo ka kooban 23 xubnood – ayaa isugu yimid kulan degdeg ah si ay uga tashadaan jawaabta Iran. Sida ay sheegeen laba mas’uul oo xog ogaal u ah kulanka, Khamenei wuxuu muujiyay rabitaanka aargoosi, balse wuxuu uga digay saraakiisha in aysan ku degdegin go’aan qaadashada.

Khilaaf ayaa ka dhex dillaacay saraakiisha kulanka ku sugnaa, iyadoo ay isku khilaafeen goorta iyo sida ay Iran u jawaabi karto, iyo in ay awoodi doonto dagaal dheer oo ay la gasho Israel – mid laga yaabo in uu Mareykanku ku lug yeesho – maadaama difaaca iyo awoodda gantaallaha Iran si weyn loo burburiyay.

Mid ka mid ah saraakiisha ayaa sheegay in haddii Israel jawaab uga bixiso weerar ku wajahan kaabeyaasha dhaqaalaha Iran sida xarumaha biyaha ama tamarta, ay sababi karto bannaanbaxyo ama rabshado.

Xubin ka tirsan Ilaalada Kacaanka oo la socday kulanka ayaa sheegay in saraakiishu ay fahmeen in Khamenei uu wajahayo go’aan masiiri ah – mid noqon kara midka ugu halista badan tan iyo markii uu xukunka qabtay 40 sano ka hor. Wuxuu haystay laba ikhtiyaar oo qaraar: inuu dagaal sii huriyo oo halis galiya xukunkiisa, ama inuu ka laabto, taas oo laga yaabo in gudaha iyo dibadda labadaba lagu fasirto guuldarro.

“Khamenei ma haysan ikhtiyaar fiican,” ayuu yiri Ali Vaez, agaasimaha mashruuca Iran ee hay’adda International Crisis Group. “Haddii uu xaalada sii kiciyo, wuxuu halis ugu jiraa weerar Israel oo ah mid ka sii ba’an kii hore– kaas oo Mareykanku ku biiri karo. Haddii uu uusan jawaabin, wuxuu u muuqanayaa hoggaamiye tabar-daran oo xukunkiisu daciifay.”

Ugu dambeyn, Khamenei wuxuu amar ku bixiyay in ciidanka Iran ay gantaallo ku ridaan Israel. Qorshihii hore wuxuu ahaa in la gano ilaa 1,000 gantaal ballistic ah si loo daciifiyo difaaca cirka Israel loogana gaaro burbur ballaaran, sida ay sheegeen laba xubnood oo ka tirsan Ilaalada Kacaanka. Si kastaba ha ahaatee, weerarkii Israel ku qaaday saldhigyada gantaallaha ayaa ka dhigay mid aan suuragal ahayn in gantaallada si degdeg ah loogu raro lana geeyo meelaha laga rido.

Ugu dambeyn Iiraan ayaa billowday weerar gantaallo ah, waxaana la rumeysan in illaa hadda ay Israa’iil la beegsadeen in ka badan 250 gantaallo ballistic ah, Bariga Dhexe-na wuxuu galay dagaal.

Puntland says Turkish ISIS fighter captured, claim disputed

BOOSAASO, Somalia — Authorities in Somalia’s Puntland region say they have captured a foreign Islamic State (ISIS) militant of Turkish origin — a claim now drawing sharp criticism from a Turkish political analyst who accuses Puntland of spreading disinformation.

The arrest took place during a recent security operation in the Baalade valley, a remote area in the rugged Bari region, where Puntland forces have been battling ISIS remnants for months. According to a military statement, the suspect was armed with an AK-47 and apprehended alone while collecting water from a well.

Puntland’s Third Brigade, which carried out the arrest, described the man as a fugitive from earlier counterterrorism raids that dismantled ISIS hideouts in the Cal Miskaad mountains. Authorities did not release his name but claimed he holds Turkish nationality and has provided intelligence during preliminary interrogations.

“The suspect was not accompanied by any group at the time of his arrest,” the statement said. “He fled during recent operations that significantly weakened ISIS in the area.”

The raids, supported by U.S. drones and UAE airpower, reportedly killed at least 15 suspected militants and destroyed several fortified ISIS positions near Cadayle and Sadow. Puntland officials have hailed the joint campaign as a significant blow to the extremist group’s presence in northeastern Somalia.

Puntland claim disputed

Umut Çağrı Sarı, a Turkish political analyst and frequent commentator on Horn of Africa affairs, strongly rejected Puntland’s assertion, calling it “clumsy propaganda” designed to manipulate public opinion and tarnish Türkiye’s reputation.

“Some accounts in Puntland are once again trying to manipulate public perception by sharing a random photo of someone whose nationality is unclear, claiming he is Turkish and fighting for ISIS,” Sarı posted on X (formerly Twitter).

“We’ve seen these fabricated narratives before. They always collapse under the weight of facts,” he added.

Sarı emphasized that Türkiye has played a leading role in the global fight against ISIS, particularly through its operations in northern Syria that neutralized thousands of militants and dismantled major strongholds. “Türkiye takes terrorism — including extremism — very seriously, both inside and outside its borders,” he wrote.

In a pointed warning, Sarı said if such accusations continue, he would expose what he described as “the real story behind the dirty ISIS game in Puntland” — alleging connections between ISIS elements and senior regional figures.

He named Abdulqadir Mumin, the Somali-born former UK cleric who leads ISIS in Somalia, and hinted at links reaching as far as Puntland President Said Abdullahi Deni. “Facts matter. Türkiye fights terrorism — it doesn’t export it,” Sarı wrote.

“Since you’ve chosen conflict, let the truth about Puntland now come to light,” he added, suggesting that Puntland’s leadership may have deeper entanglements with extremist elements than they publicly admit.

ISIS’s Somali branch emerged in 2015 after splintering from Al-Shabaab and has maintained a foothold in the mountains of Puntland’s Bari region under Abdulqadir Mumin’s leadership. Though relatively small, the group has remained active through targeted killings, recruitment, and extortion.

Puntland has led efforts to dismantle the group with support from U.S. and UAE partners. Air and ground campaigns have repeatedly targeted its strongholds, most recently near Cadayle and Baalade.

However, the dispute over the arrested militant’s nationality threatens to overshadow those security gains, introducing a new layer of geopolitical tension between local Somali authorities and Turkish-affiliated voices who view such claims as politically motivated.