25.3 C
Mogadishu
Sunday, June 29, 2025

Mahad Salad reclaims role as Somalia’s spy agency chief

MOGADISHU, Somalia — Mahad Mohamed Salad officially took over as director of Somalia’s National Intelligence and Security Agency (NISA) on Saturday, nearly two weeks after being reappointed to the post amid mounting security and political pressures.

The handover ceremony, held at NISA headquarters in Mogadishu, was overseen by President Hassan Sheikh Mohamud, who urged Salad to strengthen the agency’s performance and lead efforts to counter escalating threats posed by al-Shabaab militants.

Salad replaces Abdullahi Mohamed Ali “Sanbaloolshe,” whose brief tenure ended amid criticism and growing concern over intelligence failures.

Renewed trust

Salad was reappointed on June 1 by Somalia’s Council of Ministers following a Ministry of Internal Security recommendation. His return marks his second stint at the helm of NISA after serving from August 2022 to April 2024.

His reappointment underscores renewed confidence from President Mohamud and Prime Minister Hamza Abdi Barre in Somalia, which is facing persistent insecurity.

“This is a critical moment for the agency and the country,” President Mohamud said during the ceremony. “We expect you to continue the essential work of securing Somalia.”

Salad’s return comes as al-Shabaab intensifies attacks across central and southern Somalia, exploiting weaknesses in government coordination and intelligence-sharing. Security analysts say frequent leadership changes and political interference have undermined NISA’s effectiveness.

Sources within the agency expect Salad to implement immediate reforms, including replacing regional commanders and boosting collaboration between NISA and the Somali National Army, police, and the African Union Transition Mission in Somalia (ATMIS), which is transitioning to AUSSOM.

“The agency needs stability, discipline, and renewed momentum,” said a senior intelligence official, speaking on condition of anonymity.

Political fallout

Sanbaloolshe’s departure has not been without controversy. He reportedly objected to his removal, viewing it as politically motivated and publicly humiliating. A former NISA chief under President Mohamed Abdullahi Farmaajo, Sanbaloolshe is seen as a polarizing figure within Somalia’s fractured security establishment.

Since taking office in May 2022, President Mohamud has reshuffled the country’s top security leadership multiple times, replacing and, in several cases, reinstating figures such as the heads of the army, police, and intelligence.

While intended to improve operational efficiency, critics argue that these constant changes have disrupted continuity and hampered the broader fight against al-Shabaab.

“Each reshuffle resets progress,” said a Mogadishu-based analyst. “It creates leadership vacuums that militant groups are quick to exploit.”

NISA is Somalia’s primary intelligence agency and plays a central role in counterterrorism, especially in the fight against al-Shabaab, which remains a potent threat to national stability. However, the agency has long been criticized for a lack of oversight, politicization, and human rights violations.

Efforts to reform the agency have faced resistance due to entrenched interests and political divisions within the federal government and among regional states.

Salad’s leadership is expected to focus on tightening internal structures, enhancing intelligence gathering, and restoring credibility both domestically and among international partners.

A tested leadership

Salad previously served as director of Somalia’s National Intelligence and Security Agency (NISA) from August 2022 to April 2024—a period widely regarded as one of stabilization and recovery for the country’s intelligence sector.

NISA carried out significant structural reforms during his tenure to enhance internal accountability and transparency. Under his leadership, the agency advanced critical legislation, most notably the passage of the National Intelligence and Security Law, which clarified NISA’s mandate and introduced formal legal oversight mechanisms.

Salad’s most notable achievement was restoring relative security to Mogadishu, which had previously been the target of near-daily attacks by the militant group al-Shabaab. Coordinated intelligence operations under his command, disrupted extremist networks, and reduced attacks to near zero in several districts of the capital.

According to security officials and independent analysts, NISA under Salad significantly improved its human intelligence capabilities, expanded surveillance, and strengthened coordination with military and police units operating in Mogadishu.

These combined efforts led to preemptive operations, the dismantling of sleeper cells, and the development of a more effective early warning system that helped prevent large-scale bombings in the city for several months.

Many in government and diplomatic circles see his return to the role as a move to restore continuity and professionalism within NISA. It also reflects the confidence of President Hassan Sheikh Mohamud, who has consistently reappointed trusted figures across Somalia’s security institutions since his re-election in 2022.

Djibouti’s decade of transformation: Ports, progress, and the Guelleh legacy

Over the past ten years, the Republic of Djibouti has undergone a remarkable transformation, leveraging its strategic location at the Bab el-Mandeb Strait to drive robust economic growth, ambitious infrastructure projects, and greater regional influence. As the country celebrates a decade of progress, experts and citizens alike reflect on the achievements and challenges that define this new era.

Economic growth anchored by ports

Djibouti’s economy has nearly doubled in size over the last decade, with GDP rising from $768 million in 2006 to $1.6 billion by 2014, and maintaining annual growth rates of 5–7% since then. This surge has been powered by large-scale public investment, especially in the construction, transport, and logistics sectors. The expansion of the Doraleh Multipurpose Port and the new Damerjog livestock terminal have solidified Djibouti’s status as a regional trade gateway, handling about 15% of global maritime traffic and serving as a vital outlet for landlocked Ethiopia.

Infrastructure and diversification: Major infrastructure projects have reshaped Djibouti’s landscape and economic prospects:

Ports and logistics: Upgrades to the Doraleh Container Terminal, Tadjourah (ores), and Ghoubet (salt) terminals have diversified the port ecosystem and boosted throughput.

Energy and water: A 550-km pipeline to Ethiopia, new storage facilities, and investments in solar and wind farms are moving Djibouti toward 100% renewable electricity. Desalination plants and pipelines have improved water security for hundreds of thousands.

Connectivity: Airport upgrades and a modernized Djibouti-Addis Ababa railway have enhanced regional integration and trade efficiency.

The government’s Vision 2035 strategy aims to further diversify the economy, targeting renewable energy, tourism, and digital innovation. Free zones like the Djibouti Free Trade Zone (DIFTZ) and the upcoming Damerjog Industrial Free Zone are attracting international companies and fostering light manufacturing and value-added industries.

Social development and challenges

Djibouti has launched several programs to promote socio-economic inclusion, such as microfinance, health assistance, and food security initiatives. Health and education indicators have improved, though the focus is now shifting from access to quality. Despite these gains, unemployment remains high (around 48%), and about 42% of the population still lives in extreme poverty. The government is prioritizing support for small and medium-sized enterprises (SMEs) and investing in human capital to address these persistent issues.

Geopolitical and strategic significance

Djibouti’s strategic location has attracted major international military bases from the United States, China, France, and Japan, reinforcing its geopolitical importance. This presence brings economic opportunities and security dividends but also exposes the country to the complexities of global power competition.

The Guelleh era: Stability and vision

President Ismaïl Omar Guelleh, in power since 1999, is widely credited as the architect of Djibouti’s modern progress. Under his leadership, the country has experienced political stability, economic modernization, and increased regional influence. Guelleh’s administration has pursued policies to diversify the economy, improve the investment climate, and modernize bureaucracy. While critics point to authoritarian tendencies, his legacy as a peacemaker and visionary is recognized both domestically and internationally.

Looking Ahead

Future port projects and industrial zones are set to deepen Djibouti’s role as a trade and logistics hub, fostering industrialization and economic diversification. The government’s Vision 2035 emphasizes sustained, inclusive growth, human capital development, and energy transition.

Summary Table: Djibouti’s Progress (2015–2025)

Area

Progress Made

Economic Growth

GDP doubled, 5–7% annual growth, increased FDI, regulatory reforms

Infrastructure

Major port, energy, water, and airport projects; expanded trade capacity

Social Development

Improved health/education, new social protection, focus on SMEs and inclusion

Geopolitical Role

Hosts multiple international military bases, rising as a maritime hub

Ongoing Challenges

High unemployment and poverty, need for diversification and social protection

As Djibouti continues to invest in its strategic advantages, the next decade will be pivotal in ensuring that economic gains translate into widespread social improvement, securing its place as a key economic gateway for Africa. 

Written by: Salim Abdullahi Elmi: Diplomat and researcher

Halka xisaab ee ay khaldeen madaxda IRAN maalintii koowaad ee weerarka Israel

Tehran (Caasimada Online) – Hoggaamiyeyaasha sare ee Iran waxay toddobaadyo u diyaar garoobayeen suurta-galnimada weerar uga yimaada Israel haddii wadahadallada nukliyeerka ee Mareykanka la isku mari waayo. Laakiin waxay sameeyeen hal khalad istiraatiiji ah oo aad u weyn.

Waxay si dhab ah u rumaysnaayeen in Israel aysan weerar qaadi doonin ka hor wareeggii wadahadallada oo la qorsheeyay inuu Axadda berri ah ka dhaco dalka Cummaan, sida ay sheegeen ilo xog ogaal u ah hoggaanka Iran. Waxay meesha ka saareen wararka sheegaya in weerar dhici doona, iyagoo u arkayay dacaayad Israa’iili ah oo loogu talagalay in lagu cadaadiyo Iran inay tanaasul ka sameyso barnaamijkeeda nukliyeerka.

Waxaa suurtagal ah in hubanti la’aantaas darteed, aan la hirgelin tallaabooyin taxaddar ah oo horey loo diyaariyay, sida ay sheegeen saraakiishaasi.

Warbixintan oo ku saleysan wareysiyo lala yeeshay lix sarkaal oo sare oo Iiraani ah iyo laba xubnood oo ka tirsan Ilaalada Kacaanka, kuwaas oo dhammaantood codsaday in magacyadooda la qariyo, ayaa iftiiminaysa sida ay saraakiisha Iran u diyaar garoobeen kahor weerarkii ballaarnaa ee Israel ku qaaday dalkaasi Jimcihii, iyo sida ay ugu jawaabeen weerarkaasi.

Saraakiishu waxay sheegeen in habeenkii weerarka, taliyeyaasha milatarigu aysan u guurin xarumo ammaan ah balse ay sii joogeen guryahooda – go’aan ku noqday mid masiiri ah. Jeneraal Amir Ali Hajizadeh, taliyaha cutubka hawada ee Ilaalada Kacaanka, iyo saraakiishiisa sare waxay iska indhatireen amar mamnuucaya in saraakiil sare isugu yimaadaan hal goob. Waxay ku qabteen kulan degdeg ah saldhig milatari oo ku yaalla Tehran, halkaas oo Israel ku dishay markii ay beegsadeen saldhigga.

Markii la gaaray fiidnimadii Jimcaha, dowladda Iran ayaa bilowday in ay qiimeyso baaxadda khasaaraha ka dhashay weerarkii Israel ee billowday waaberigii isla maalintaas, kaas oo lagu qaaday ugu yaraan 15 goobood oo ku kala yaalla magaalooyin ay ka mid yihiin Isfahan, Tabriz, Ilam, Lorestan, Borujerd, Qom, Arak, Urmia, Qasr-e Shirin, Kermanshah, Hamedan iyo Shiraz, sida ay xaqiijiyeen afar sarkaal oo Iiraani ah.

Israel waxay burburisay inta badan awoodda difaaca cirka ee Iran, iyadoo baabi’isay raadaarro iyo nidaamyadii difaaca hawada. Waxay sidoo kale wiiqday awoodda dalkaasi u lahaa in si dhaqso leh uga falceliyo iyadoo adeegsanaysa gantaallo ballistic ah, waxayna dishay saraakiil sare oo muhiim u ahaa silsiladda taliska milatariga. Intaa waxaa dheer, qeybta dusha sare ee xarunta kobcinta nukliyeerka ee Natanz ayaa si weyn loo burburiyay.

Farriimo gaar ah oo lala wadaagay The New York Times ayaa muujinaya mas’uuliyiin si caro leh isu weydiinaya: “Xaggee buu jiraa difaacii cirka ee dalka?” iyo “Sidee bay Israel ugu suurtagashay in ay si xor ah u weerarto, u disho saraakiisheena ugu sarreeya, annaguna aanan waxba ka qaban karin?” Waxay sidoo kale su’aalo ka keeneen fashilka dhanka sirdoonka iyo difaaca ee horseeday in Iran aysan ka warqabin weerarka, taas oo sababtay khasaare baaxad leh.

“Weerarka Israel wuxuu si buuxda uga yaabiyey hoggaanka dalka, gaar ahaan dilka saraakiisha milatari ee ugu sarreeya iyo saynisyahannada nukliyeerka. Waxa uu sidoo kale muujiyay nuglaanta nidaamka difaaca cirka, iyo awoodda Israel u leedahay in ay beegsato xarumo muhiim ah iyo saldhigyo milatari iyadoo aan caqabad kala kulmin,” ayuu yiri Hamid Hosseini, oo ka tirsan guddiga tamarta ee Rugta Ganacsiga Iran, xilli uu khadka taleefanka kaga hadlayay Tehran.

Hosseini, oo si dhow ula shaqeeya dowladda, wuxuu sheegay in saraakiisha Iran ay si gaar ah uga naxeen sida Israel ugu suurtagashay in ay si qoto dheer ugu dhex milanto hay’adaha amniga iyo milatariga Iran.

Inkasta oo Israel muddo tobannaan sano ah fulinaysay weerarro sirdoon iyo dilal qorsheysan oo ka dhan ah barnaamijka nukliyeerka Iran, haddana weerarkii Jimcaha oo isku mar adeegsanayay diyaarado dagaal iyo howlwadeeno qarsoon oo dalka soo galay iyagoo lasoo galiyay qaybo gantaallo iyo diyaaradaha aan duuliyaha lahayn, wuxuu astaan u yahay heer cusub oo khatar ah.

Hoggaamiyaha ugu sarreeya Iran, Ayatollah Ali Khamenei, ayaa loo raray meel aan la shaacin oo amnigeedu sugan yahay, isagoo halkaas kala xiriiraya saraakiisha sare ee milatariga. Wuxuu khudbad telefishanka ka jeediyay isagoo ku eedeeyay Israel in ay “dagaal ku dhawaaqday.” Wuxuu ballan qaaday aargudasho, iyadoo isla waqtigaas Iran billowday dhowr mowjadood oo weerarro gantaallo ah oo ku wajahan Tel Aviv iyo Qudus.

“Ha moodin in ay weerareen oo ay sheekadu dhammaatay,” ayuu yiri Khamenei. “Maya, iyagaa bilaabay dagaalka. Iyagaa huriyay. Annaga ma oggolaan doonno in ay dembigan ka baxsadaan iyagoo aan la ciqaabin.”

Subaxnimadii Jimcaha, Golaha Sare ee Amniga Qaranka – oo ka kooban 23 xubnood – ayaa isugu yimid kulan degdeg ah si ay uga tashadaan jawaabta Iran. Sida ay sheegeen laba mas’uul oo xog ogaal u ah kulanka, Khamenei wuxuu muujiyay rabitaanka aargoosi, balse wuxuu uga digay saraakiisha in aysan ku degdegin go’aan qaadashada.

Khilaaf ayaa ka dhex dillaacay saraakiisha kulanka ku sugnaa, iyadoo ay isku khilaafeen goorta iyo sida ay Iran u jawaabi karto, iyo in ay awoodi doonto dagaal dheer oo ay la gasho Israel – mid laga yaabo in uu Mareykanku ku lug yeesho – maadaama difaaca iyo awoodda gantaallaha Iran si weyn loo burburiyay.

Mid ka mid ah saraakiisha ayaa sheegay in haddii Israel jawaab uga bixiso weerar ku wajahan kaabeyaasha dhaqaalaha Iran sida xarumaha biyaha ama tamarta, ay sababi karto bannaanbaxyo ama rabshado.

Xubin ka tirsan Ilaalada Kacaanka oo la socday kulanka ayaa sheegay in saraakiishu ay fahmeen in Khamenei uu wajahayo go’aan masiiri ah – mid noqon kara midka ugu halista badan tan iyo markii uu xukunka qabtay 40 sano ka hor. Wuxuu haystay laba ikhtiyaar oo qaraar: inuu dagaal sii huriyo oo halis galiya xukunkiisa, ama inuu ka laabto, taas oo laga yaabo in gudaha iyo dibadda labadaba lagu fasirto guuldarro.

“Khamenei ma haysan ikhtiyaar fiican,” ayuu yiri Ali Vaez, agaasimaha mashruuca Iran ee hay’adda International Crisis Group. “Haddii uu xaalada sii kiciyo, wuxuu halis ugu jiraa weerar Israel oo ah mid ka sii ba’an kii hore– kaas oo Mareykanku ku biiri karo. Haddii uu uusan jawaabin, wuxuu u muuqanayaa hoggaamiye tabar-daran oo xukunkiisu daciifay.”

Ugu dambeyn, Khamenei wuxuu amar ku bixiyay in ciidanka Iran ay gantaallo ku ridaan Israel. Qorshihii hore wuxuu ahaa in la gano ilaa 1,000 gantaal ballistic ah si loo daciifiyo difaaca cirka Israel loogana gaaro burbur ballaaran, sida ay sheegeen laba xubnood oo ka tirsan Ilaalada Kacaanka. Si kastaba ha ahaatee, weerarkii Israel ku qaaday saldhigyada gantaallaha ayaa ka dhigay mid aan suuragal ahayn in gantaallada si degdeg ah loogu raro lana geeyo meelaha laga rido.

Ugu dambeyn Iiraan ayaa billowday weerar gantaallo ah, waxaana la rumeysan in illaa hadda ay Israa’iil la beegsadeen in ka badan 250 gantaallo ballistic ah, Bariga Dhexe-na wuxuu galay dagaal.

Puntland says Turkish ISIS fighter captured, claim disputed

BOOSAASO, Somalia — Authorities in Somalia’s Puntland region say they have captured a foreign Islamic State (ISIS) militant of Turkish origin — a claim now drawing sharp criticism from a Turkish political analyst who accuses Puntland of spreading disinformation.

The arrest took place during a recent security operation in the Baalade valley, a remote area in the rugged Bari region, where Puntland forces have been battling ISIS remnants for months. According to a military statement, the suspect was armed with an AK-47 and apprehended alone while collecting water from a well.

Puntland’s Third Brigade, which carried out the arrest, described the man as a fugitive from earlier counterterrorism raids that dismantled ISIS hideouts in the Cal Miskaad mountains. Authorities did not release his name but claimed he holds Turkish nationality and has provided intelligence during preliminary interrogations.

“The suspect was not accompanied by any group at the time of his arrest,” the statement said. “He fled during recent operations that significantly weakened ISIS in the area.”

The raids, supported by U.S. drones and UAE airpower, reportedly killed at least 15 suspected militants and destroyed several fortified ISIS positions near Cadayle and Sadow. Puntland officials have hailed the joint campaign as a significant blow to the extremist group’s presence in northeastern Somalia.

Puntland claim disputed

Umut Çağrı Sarı, a Turkish political analyst and frequent commentator on Horn of Africa affairs, strongly rejected Puntland’s assertion, calling it “clumsy propaganda” designed to manipulate public opinion and tarnish Türkiye’s reputation.

“Some accounts in Puntland are once again trying to manipulate public perception by sharing a random photo of someone whose nationality is unclear, claiming he is Turkish and fighting for ISIS,” Sarı posted on X (formerly Twitter).

“We’ve seen these fabricated narratives before. They always collapse under the weight of facts,” he added.

Sarı emphasized that Türkiye has played a leading role in the global fight against ISIS, particularly through its operations in northern Syria that neutralized thousands of militants and dismantled major strongholds. “Türkiye takes terrorism — including extremism — very seriously, both inside and outside its borders,” he wrote.

In a pointed warning, Sarı said if such accusations continue, he would expose what he described as “the real story behind the dirty ISIS game in Puntland” — alleging connections between ISIS elements and senior regional figures.

He named Abdulqadir Mumin, the Somali-born former UK cleric who leads ISIS in Somalia, and hinted at links reaching as far as Puntland President Said Abdullahi Deni. “Facts matter. Türkiye fights terrorism — it doesn’t export it,” Sarı wrote.

“Since you’ve chosen conflict, let the truth about Puntland now come to light,” he added, suggesting that Puntland’s leadership may have deeper entanglements with extremist elements than they publicly admit.

ISIS’s Somali branch emerged in 2015 after splintering from Al-Shabaab and has maintained a foothold in the mountains of Puntland’s Bari region under Abdulqadir Mumin’s leadership. Though relatively small, the group has remained active through targeted killings, recruitment, and extortion.

Puntland has led efforts to dismantle the group with support from U.S. and UAE partners. Air and ground campaigns have repeatedly targeted its strongholds, most recently near Cadayle and Baalade.

However, the dispute over the arrested militant’s nationality threatens to overshadow those security gains, introducing a new layer of geopolitical tension between local Somali authorities and Turkish-affiliated voices who view such claims as politically motivated.

Daawo: Khudbadii Xasan Sheekh oo maanta balan-qaadyo waaweyn sameeyey

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa khudbad 15 daqiiqo ah ka jeediyey xil-wareejintii Agaasimaha NISA ee maanta ka dhacday xarunta Hay’adda ee Habar-Khadiija, wuxuuna carrabka ku dhuftay dhowr arrimood oo muhiim ah.

Xasan Sheekh ayaa ugu horeyn amaanay labada Agaasime ee Mahad Salaad iyo Cabdullaahi Sanbaloolshe oo xilka isku wareejiyey, “Ninka xilka wareejiyey Amb. Sanbaloolshe waa nin khibrad sare leh, Mahad-na waa sidoo kale waa nin aad khibradiisa aragteen, sida Sanbaloolshe sheegay in xilka la isku wareejiyo waa sunada dowladnimada,” ayuu hadalkiisa ku bilaabay xasan Sheekh.

Intaas kadib Madaxweynaha ayaa ku dheeraaday in sharaxaada amni darrada ka jirta Soomaaliya iyo muhiimadda uu dalkaan ku dhex leeyahay adduunka.

Madaxweyne Xasan ayaa ku taliyey in kalsooni la siiyo hay’adaha dowladda, oo gudaha dowladnimada xalka lagu gaaro, isagoo madaxdana kula taliyey in talo soojeedinta bulshada la qaato, isagoo yiri “Xeyn daabka dowladnimada banaankiisa xal kuma gaari karno.”

Wuxuu intaas ku sii daray “Dowladda hay’adaheeda kala duwan waxaa laga rabaa in dadka la dhageyso oo laga dhaafo waxa ay dhibsanayaan, laakiin ka gaarista iyo horay u socoshada hay’adaha ayaa xaq u leh waana sababta loo sameeyey, dowladdu sidaan ayey rabtaa ee maxay idinla tahay waa in dadka la dhahaa, laakiin go’aanka dowladdaa iska leh.”

Madaxweynaha ayaa balan qaaday in dowladiisu ay dadka la tasha doonto, “Dadka Soomaliyeed sida ay ku qanacsan yihiin waa in loo sameeyaa, waa lala tashanaa, qolo walbana sida ay rabto in loola tashado ayaa loola tashanaa,” ayuu yiri xasan Sheekh.

“Dalkaan waa dal aad u fiican, meesha uu caalamka uga yaalo waa meel aad u muhiim ah, wixii kheyraad ah ee dadka dunidaan ku nool ayuu Alle na siiyey, waxaa noo dheer inaan isku dad nahay oo walaalo wada dhashay aan nahay, kheyraadka aan heysano markaad eegto inta isheenu qabato waxaa ka badan inta aanaan arkin oo khibrado iyo aqoon hadaan u helno faa’iidooyin badan no oleh, sidaas darted waxaa khasab ah inaan sameysno saaxiibo caalami ah,” ayuu yiri Xasan Sheekh.

Madaxweynaha ayaa dadka Soomaaliyeed ugu baaqay inay is aqbalaan oo dowladnimada wada dhistaan, “Soomaaliya shalay sidii ay aheyd maanta maaha, si meel sare aan u gaarno aan isku tanaasulno, waan koreynaa,” ayuu yiri.

Xasan Sheekh ayaa u mahadceliyey madaxdii isaga ka horeysay, isagoo qiray in wax badan ay soo qabteen oo qof kasta uu dowladnimada meel soo gaarsiiyey, “Laakiin meeshaan inaan sii joogno maaha, dalku waa inuu hormar sameeyaa, iyadoo si siman dhinac kasta looga dhisayo,” ayuu yiri.

Hoos ka daawo khudbadii madaxweynaha

Xildhibaano Mareykan ah oo lagu dhex-toogtay laguna dilay guryahooda

Minneapolis (Caasimada Online) – Nin hubeysan ayaa aroornimadii Sabtida toogtay laba xildhibaan oo ka tirsan xisbiga Dimoqraadiga ee gobolka Minnesota, isagoo dilay mid ka mid ah iyo seygeeda, halka uu dhaawacyo culus u geystay xildhibaanka kale, sida uu sheegay barasaabka gobolka oo ku tilmaamay weerarkan mid si siyaasadeed loo beegsaday.

Toogashadan ayaa timid xilli Mareykanka ay ka taagan tahay kala qaybsanaan siyaasadeed oo qoto dheer, iyadoo kumannaan qof ay u diyaar garoobeen in ay waddooyinka u baxaan si ay uga mudaaharaadaan siyaasadaha Madaxweynaha Jamhuuriga ah ee Donald Trump.

Mas’uuliyiintu waxay sheegeen in eedeysane looga shakisan yahay weerarka uu weli baxsad yahay, iyadoo ciidamada ammaanka ay wadaan hawlgal baadi-goob ballaaran ah.

Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump iyo Xeer Ilaaliyaha Guud Pam Bondi ayaa cambaareeyay waxa ay ku tilmaameen “falal arxan darro ah”, waxayna ballan qaadeen in dambiilaha la horgeyn doono sharciga “si buuxda oo aan wax tanaasul ah lahayn.”

Guddoomiyaha gobolka Minnesota, Tim Walz, ayaa shir jaraa’id ku sheegay in Melissa Hortman – oo hore u soo noqotay Afhayeenka Golaha Wakiillada gobolka – iyo seygeeda Mark lagu dilay gurigooda oo ku yaalla agagaarka magaalada Minneapolis.

Sidoo kale, Senator John Hoffman iyo xaaskiisa Yvette ayaa lagu dhaawacay weerar kale, sida uu sheegay Walz isagoo codkiisu is beddelayay oo murugaysan. Wuxuu intaas ku daray in mas’uuliyiintu ay “si taxaddar leh u rajaynayaan” in labadaasi ka bogsan doonaan dhaawacyada.

“Tani waxay ahayd fal si gaar ah siyaasad ahaa loo beegsaday,” ayuu yiri Walz oo la hadlayay warfidiyeenka.

“Wadahadalka nabadeed waa tiirka ugu weyn ee dimoqraadiyadda. Khilaafaadka lama xalliyo iyadoo hub la isula tago ama xoog lagu muquuniyo.”

Sarkaalka sare ee Xafiiska Dambiyada ee Minnesota, Drew Evans, ayaa sheegay in Hoffman iyo xaaskiisa la toogtay marka hore, ka dibna, qiyaastii 90 daqiiqo kadib, Hortman iyo seygeeda lagu dilay gurigooda intii booliisku ku hawlanaa baaritaanka.

Evans wuxuu intaas ku daray in eedeysanuhu uu ku guuleystay inuu ka baxsado booliska intii rasaas ay is-dhaafsanayeen meel u dhow guriga Hortman.

“Weli si firfircoon ayaan u baadi-goobeynaa ninkan,” ayuu yiri.

Sida ay sheegtay ABC News oo soo xiganeysa ilo xog ogaal u ah baaritaanka, eedeysanaha ayaa la rumeysan yahay inuu isu ekaysiiyay sarkaal boolis ah labadii dhacdo.

Telefishinka maxalliga ah ee KSTP ayaa sheegay in booliisku raadinayaan nin caddaan ah oo leh timo bunni ah, xirnaa jaakad difaac madow ah, shaati buluug ah iyo surwaal buluug ah.

Mareykanka waxaa hareeyay kala qaybsanaan siyaasadeed tan iyo markii Madaxweyne Trump dib ugu laabtay Aqalka Cad bishii Janaayo.

Madaxweynaha Jamhuuriga ayaa wajahaya dhaleeceyn xooggan oo uga imaaneysa xisbiga Dimoqraadiga, gaar ahaan siyaasaddiisa adag ee ku aaddan masaafurinta, weerarrada uu ku hayo jaamacadaha iyo warbaahinta, iyo eedeymaha la xiriira inuu xad gudbay xeerarka xaddida awoodda madaxweynaha isagoo riixaya ajandihiisa siyaasadeed.

“Xilligan khatarta ah ee aan ku sugan nahay, falkaan naxdinta leh ee ka dhacay Minnesota waa in uu u noqdaa digniin innaga oo dhan,” ayuu yiri Walz.

“Dimoqraadiyadda iyo dooda ka dhex socota baarlamaannada, dawladaha hoose, iyo guddiyada dugsiyada waa habka kaliya ee khilaafaadka lagu xallin karo si nabad ah, loogana shaqeyn karo horumarka bulshada.”

Investigative Report: Why the Ministry of Finance terminated MGS Soft’s rental tax contract?

In a decisive move to uphold public accountability and protect state reform, the Ministry of Finance of the Federal Government of Somalia terminated its concession agreement with MGS Soft Inc., the company contracted to manage the rental income tax system in Mogadishu. This action, grounded in documented violations and ethical misconduct, sends a clear message: corruption and mismanagement will not be tolerated in Somalia’s fiscal reform agenda.

The termination follows a months-long internal investigation into the actions of MGS Soft’s CEO, Abdirisaq Hersi Mohamed. What started as a promising public-private partnership soon unraveled due to breaches of contract, hidden ownership changes, data manipulation, and misuse of public funds.

The agreement between the Ministry and MGS Soft was signed in early 2024, as part of an effort to introduce structure, accountability, and digital infrastructure to rental tax collection. At the time, MGS Soft (then operating as Mogadishu General Service) offered access to an existing database and a prebuilt system. The Ministry opted for a revenue-sharing model, ensuring that public funds would only be used when performance targets were met. It was seen as a cost-effective approach that aligned with Somalia’s push for modern fiscal governance.

However, behind this optimistic facade, the company’s leadership began to operate outside the agreed terms.

The first major red flag emerged when it was discovered that Abdirisaq had quietly re-registered the company under the new name “MGS Soft Inc.” and removed his original co-founders from the business. The Ministry was never informed of this change, a clear breach of the contract’s ownership disclosure clauses. A formal letter of complaint later confirmed that his partners had been misled and deliberately excluded.

Things escalated on February 6, 2025, when Ministry officials were abruptly locked out of the tax collection platform. System passwords were changed, access was restricted to business hours, and key oversight features were disabled. This obstruction violated the agreement’s Article 4.4, which guarantees the Ministry full, real-time access to the system. Investigators determined that this was a calculated effort to obscure financial activity and limit government monitoring.

The most damaging violation came in the form of diverted tax funds. Instead of depositing rental tax collections into the designated government account, MGS Soft directed payments into personal or third-party accounts. This not only breached Article 3.3 of the agreement but also violated Somalia’s Public Finance Management Act of 2019. When confronted, Abdirisaq admitted to the diversion but attempted to cover it up by claiming he had since repaid the funds into the treasury. The Ministry rejected this justification, making clear that public money must be traceable, deposited correctly, and handled within legal timelines.

Further investigation revealed that the company underwent a complete ownership transfer during the contract period—again, without informing the Ministry. This raised serious questions about who now controlled access to taxpayer information, and whether national data had been exposed to unverified parties. It also represented another breach of Article 12.1, which prohibits changes in ownership without written Ministry consent.

As the situation deteriorated, MGS Soft laid off more than 200 employees—most of them young professionals recruited to support the rental tax program. These mass firings disrupted operations and contradicted the stated goal of using private sector partnerships to promote local employment and economic development, as outlined in Article 109(1)(a) of Somalia’s Public Procurement Act of 2016.

Faced with this chain of misconduct, the Ministry acted firmly. On March 25, 2025, it issued an official Termination Letter to MGS Soft, with copies shared with the Office of the Auditor General, the Accountant General, and senior Ministry leadership. The letter cited all the violations, demanded a full and immediate handover of the system and all data, and confirmed that no further payments would be made until full compliance was achieved.

With the contract canceled, the Ministry is now preparing to advertise the rental tax system contract to new, qualified service providers. These candidates will be assessed based on their capacity to meet strict standards for transparency, data security, technical reliability, and ethical governance. The goal isn’t just to replace MGS Soft—it’s to reset the system with stronger controls and public safeguards.

This case is a warning for all stakeholders involved in Somalia’s reform process. Even well-intentioned public-private partnerships can collapse when trust is broken and accountability is ignored. But it is also proof that Somalia’s public institutions are learning to act, enforce, and correct course.

By exposing the misconduct of Abdirisaq Hersi Mohamed and terminating the flawed contract, the Ministry of Finance has defended the public interest and reasserted the rule of law. This investigation is not just a story of what went wrong—it is a demonstration of what it looks like when government stands up for the right thing.

As the Ministry moves forward with new reforms, the Somali public can take one lesson to heart: corruption was confronted, and accountability won.

Evidence Dossier (Attached):

Official Termination Letter issued by the Ministry of Finance
Audit records showing diverted revenue
Letter of complaint from MGS co-founders

Daawo: Xasan oo taageero wayn u helay qorshihiisa – Maxaa dhacay maanta?

0

Muqdisho (Caaasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo haatan cadaadis xooggan kala kulmayo xubnaha mucaaradka iyo wakiilada beesha caalamka ayaa taageero wayn u helay qorshihiisa la xiriira doorashooyinka dalka.

Odayaasha dhaqanka Soomaaliyeed oo maanta shir ku yeeshay magaalada Muqdisho ayaa garab istaag buuxa u muujiyay Madaxweynaha, iyaga oo soo dhaweeyay ololihiisa ku aadan doorashooyinka qof iyo codka ah ee la filayo inay ka dhacaan gudaha dalka Soomaaliya.

Dhaqanka oo bayaan culus soo saaray ayaa shacaka Soomaaliyeed ugu baaqay inay ka qayb-galaan isdiiwaangelinta dadweynaha, si ay u codeeyaan doorashada soo socota.

“Odayaasha dhaqanka waxay bulshada ugu baaqayaan inay usoo baxayaan isdiiwaangelinta doorashooyina tooska ah, si u doortaan wakiilada iyo madaxdooda heer federaal,” ayaa sidoo kale lagu yiri bayaan ay si wadajir ah usoo saareen odayaasha dhaqanka ee shiray.

Sidoo kale odayaasha dhaqanka ayaa soo dhaweeyay shirka uu ku baaqay Madaxweynaha ee lagu wado inuu beri ka dhaco magaalada Muqdisho, waxayna ugu baaqeen siyaasiyiinta mucaaradka inay gogosha tegaan oo ay wada-hadal la galaan Madaxweynaha dalka.

“Waxaan taageereynaa oo aan soo dhaweyneynaa shirka uu ku baaqay madaxweynaha waxaana leenahay dadka Soomaaliyeed ee waxgaradka ah waxaa waajib ku ah inay taageeraan gogosha wadahadalka ee uu fidiyay Madaxweynaha, waxaan sidoo kale saamileyda siyaasadda ugu baaqeynaa inay tegaan shirka” ayuu yiri Nabadoon Maxamed Xasan Xaad oo madasha ka hadlay.

Dhankiisa Imaam Daahir Imaam Maxamuud oo shirka khudbad ka jeediyay ayaa tilmaamay in odayaasha dhaqanka ay diyaar u yihiin inay qaataan kaalinta kaga aadan badbaadinta dalka.

“Waxaan leenahay tabashada aad qabtaan ka jeediya shirka, anaguna waa idin duceneynaa inaad ku heshiisaan gogosha haddii ay isku qaban weysana dhaqanka Soomaaliyeed meel kasta uu joogo ha’isku yimaado go’aanna ha qaato” ayuu isaguna yiri Imaam Daahir.

Ugu dmabeyn odayaasha dhaqanka ayaa boggaadiyay guulaha ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka ay ka gaareen dagaalka ay kula jiraan Al-Shabaab ee ka socda dalka.

Soomaaliya ayaa haatan ku jirto marxad adag oo ka dhalatay khilaafka siyaasadeed ee u dhexeeyo dowladda federaalka iyo mucaaradka, kaas oo gaaay meeshii ugu sarreeyay, waxaana la’isku hayaa hannaanka loo wajahayo doorashooyinka soo socda ee 2026.

Puntland oo sheegtay in ay qabatay Daacish Turkish ah, iyo Turkida oo durba diiday

0

Boosaaso (Caasimada Online) – Maamulka Puntland ayaa sheegay inay gacanta ku dhigeen dagaalyahan ajnabi ah oo ka tirsan kooxda Daacish, kaasoo ay ku andacoodeen inuu u dhashay dalka Turkiga. Sheegashadan ayaa durba dhalisay diidmo ka timid dhanka Turkida.

Sida lagu sheegay war kasoo baxay ciidamada ammaanka, ninkan ayaa la qabtay intii lagu guda jiray howlgal ammaanka lagu xaqiijinayay oo ka dhacay dooxada Baalade ee gobolka Bari — degaan buuraley ah oo fog — halkaasoo ciidamada Puntland ay muddooyinkii la soo dhaafay dagaallo uga wadeen firxadka kooxda Daacish.

Warbixinta milatari ayaa sheegtay in ninka la qabtay uu watay qori AK-47 ah, isla markaana lagu qabtay isagoo kaligiis biyo ka dhaansanayay ceel.

Ciidanka Guutada 3-aad ee Puntland, oo qabtay ninkan, ayaa ku sifeeyay inuu yahay dagaalyahan hore uga fakaday howlgallo lagu burburiyay xarumo ay Daacish ku lahayd buuraleyda Cal Miskaad. Inkastoo aan la shaacin magaciisa, haddana mas’uuliyiinta Puntland waxay sheegeen in uu haysto jinsiyadda Turkiga isla markaana uu bixiyay xog muhiim ah intii lagu guda jiray wareysiyo hordhac ah.

“Eedeysanuhu ma uusan la socon wax koox ah xilligii la qabtay,” ayaa lagu yiri war-saxaafadeedka. “Wuxuu ka fakaday intii lagu guda jiray howlgalladii ugu dambeeyay ee lagu wiiqay awoodda Daacish ee gobolka.”

Howlgalladaas, oo ay garab ka siiyeen diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Mareykanka iyo duqeymaha cirka ee Imaaraadka Carabta, ayaa la sheegay inay ku dhinteen ugu yaraan 15 dagaalyahan oo looga shakisan yahay Daacish, iyadoo la burburiyay saldhigyo istiraatiiji ah oo kooxda ay ku lahayd deegaannada Cadayle iyo Sadow. Mas’uuliyiinta Puntland ayaa ku tilmaamay hawlgalkan mid jab weyn ku ah Daacish ee waqooyiga-bari Soomaaliya.

Sheegashada Puntland oo la diiday

Umut Çağrı Sarı, oo ah falanqeeye siyaasadeed oo Turki ah kana faalooda arrimaha Geeska Afrika, ayaa si adag u beeniyay sheegashada Puntland, isagoo ku tilmaamay “propaganda liidata” oo loogu talagalay in lagu marin habaabiyo dadweynaha looguna waxyeelleeyo sumcadda dowladda Turkiga.

“Qaar ka mid ah warbaahinta Puntland mar kale waxay isku dayayaan inay khaldaan aragtida dadweynaha, iyagoo baahinaya sawirka qof aan la garanayn dhalashadiisa, kadibna sheegaya inuu yahay Turki u dagaalamaya Daacish,” ayuu Sarı ku qoray bartiisa X (hore Twitter).

“Waxaan hore u aragnay sheekooyin been abuur ah oo sidan oo kale ah – mar walba waa lagu fashilmaa marka xaqiiqooyinku soo baxaan,” ayuu raaciyay.

Sarı wuxuu xusay in Turkigu uu door hoggaamineed ka qaatay la dagaalanka Daacish, gaar ahaan howlgalladii uu ka fuliyay waqooyiga Suuriya ee lagu cirib tiray kunno dagaalyahanno ah, laguna burburiyay saldhigyo muhiim ah. “Turkigu si dhab ah ayuu ula dagaallamaa argagixisada, gudaha iyo dibaddaba,” ayuu yiri.

Wuxuu intaas ku daray in haddii eedeymahan noocan ah lasii wado, uu shaacin doono “sheekada dhabta ah ee ka dambeysa ciyaarta wasakhda ah ee Daacish ee Puntland,” isagoo iftiimiyay suurta-galnimada xiriir u dhexeeya kooxda iyo madax sare oo ka tirsan Puntland.

Wuxuu si gaar ah u magacaabay Abdulqadir Mumin — wadaad hore oo kasoo jeeda Soomaaliya kana yimis UK — haatanna ah hoggaamiyaha Daacish ee dalka. Sarı ayaa sidoo kale tilmaamay xiriir suurtagal ah oo gaaraya ilaa Madaxweynaha Puntland, Siciid Cabdullaahi Deni. “Xaqiiqooyinka waa muhiim. Turkigu argagixiso ma dhoofiyo — wuu la dagaallamaa,” ayuu yiri.

“Tan iyo markii aad doorateen khilaaf, ha iftiinto runta dhabta ah ee ka dambeysa Puntland,” ayuu raaciyay — isagoo muujiyay in hoggaanka Puntland laga yaabo inuu si ka dheer sidii loo malaynayay ugu lug leeyahay arrimaha xagjirka.

Laanta Daacish ee Soomaaliya ayaa la aasaasay sanadkii 2015, kadib markii ay ka go’day Al-Shabaab. Waxay saldhigyo ka samaysatay buuraha gobolka Bari ee Puntland, iyadoo uu hoggaamiyo Abdulqadir Mumin. Inkasta oo ay tahay koox yar, haddana waxay weli sii waddaa dilal bartilmaameed ah, qorista dagaalyahanno cusub, iyo falal baad ah.

Maamulka Puntland ayaa hormuud u ah dagaalka ka dhanka ah kooxda, iyadoo taageero ka helaya Mareykanka iyo Imaaraadka. Howlgallo isugu jira dhulka iyo cirka ayaa si isdaba joog ah loogu beegsaday xarumaha kooxda, kuwaas oo ugu dambeeyay ka dhacay agagaarka Cadayle iyo Baalade.

 

Wararkii ugu dambeeyey ee dagaalka IRAN iyo Israa’iil oo galay maalintii labaad

Tehran (Caasimada Online) – Israa’iil iyo Iran ayaa Sabtidii is-dhaafsaday weerarro culus oo sababay dhimasho badan, iyadoo midkoodna uusan muujin wax dhegaysi ah baaqyada caalamiga ah ee loogu yeerayo in si degdeg ah loo dejiyo xiisadda.

Weerarro baaxad leh oo billowday aroortii Jimcaha, Israa’iil waxay beegsatay nidaamka Tehran, iyadoo weerarro ku qaaday goobaha nukliyeerka iyo kuwa milatari ee Iran. Weerarradaasi ayaa lagu dilay in ka badan 70 qof oo badnakood ah rayid balse ay ku jiraan afar sarkaal oo sare oo amni, waxaana sidoo kale waxyeello soo gaartay xarunta ugu weyn ee nukliyeerka Iran ee Natanz.

Iran ayaa dhankeeda qaaday weerarro is-daba-joog ah oo ay ku adeegsatay gantaallo ballaastik ah iyo diyaarado aan duuliye lahayn, kuwaas oo lagu qaaday Israa’iil. Ugu yaraan saddex qof ayaa lagu dilay weerarradaas, halka tobaneeyo kalena ay ku dhaawacmeen, inkasta oo la rumeysan yahay in Israa’iil ay qarineyso khasaaraha dhabta ah.

Gantaallada riddda dheer ee Iran ayaa sidoo kale si toos ah u beegsaday xarunta dhexe ee ciidanka Israel, oo loo yaqaan Kiryat—taasoo ah dhisme u dhigma Pentagon-ka Mareykanka ee wasaaradda gaashaandhigga.

“Tani waa Pentagon-ka Israel – Kiryat. Dhismaha ku yaalla xaruntan ayaa si toos ah loo garaacay,” ayuu yiri Trey Yingst, wariyaha arrimaha dibadda ee Fox News, oo si toos ah uga soo warramayay magaalada Tel Aviv.

Waa iska horimaadka ugu daran ee muddo tobannaan sano ah dhex mara labada waddan ee si xoog leh u hubeysan, waxayna abuurtay cabsi laga qabo in colaadda ay sii fido, taasoo keeni karta faragelin kaga timaadda Mareykanka iyo quwadaha kale ee caalamka.

Weerarka Israa’iil ayaa yimid iyadoo Mareykanka iyo Iran ay wadeen wadahadallo ku saabsan heshiis diblomaasiyadeed oo cusub oo lagu xakameynayo barnaamijka nukliyeerka Iran. Israa’iil waxay ku doodeysay in Iran — oo ay u aragto cadowgeeda gobolka ugu weyn — ay ku socoto waddadii ay ku heli lahayd hub nukliyeer ah, arrintaas oo Israa’iil u aragto khatar halis gelin karta jiritaankeeda.

Subaxnimadii Sabtida, dadka ku nool caasimadda Tehran ayaa soo sheegay inay maqleen qaraxyo xooggan, halkaas oo ay ka hawlgaleen nidaamyadii difaaca cirka ee Iran. Milatariga Israa’iil ayaa sheegay inay fuliyeen weerarro xooggan oo lagu bartilmaameedsaday nidaamyada difaaca cirka ee ku hareeraysan Tehran.

Warbaahinta dowladda Iran ayaa ku warrantay in bartilmaameedyada Israa’iil ee habeenkii ay ka mid ahayd hool diyaaradeed oo milatari oo ku yaalla garoonka Mehrabad ee Tehran.

Dadka ku nool guud ahaan Israa’iil ayaa u cararay xarumo difaac oo dhisan, iyagoo uga dhuuntay gantaallada kusoo socday, iyadoo qaylo-dhaan digniin ah laga maqlayay bannaanka. Qaraxyo xooggan ayaa laga maqlayay cirka xilli nidaamyada difaaca Israa’iil ay hawada ku burburinayeen gantaallada lasoo tuuray.

Sida uu sheegay sarkaal sare oo ka tirsan milatariga Israa’iil, labada maalmood ee la soo dhaafay, Israa’iil waxay qaaday illaa 150 weerar oo ka dhan ah Iran, halka ciidanka Iran ay ku rideen Israa’iil ku dhowaad 200 oo gantaal ballaastik ah iyo tobanaan diyaarado aan duuliye lahayn.

Hoggaamiyaha sare ee Iran, Ayatollah Ali Khamenei, ayaa sheegay in Iran ay u ciqaabeyso Israa’iil weerarradii ay qaaday. Ciidanka Ilaalada Kacaanka Islaamiga ah (IRGC), oo ah hay’ad milatari oo awood badan leh, ayaa sheegay in bartilmaameedyadoodu ay ahaayeen xarumo ciidan oo Israa’iil leedahay oo laga weeraray Iran.

Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil, Benjamin Netanyahu, ayaa ku adkeystay in ololaha milatari uu socon doono “illaa inta loo baahdo”, wuxuuna shacabka Israa’iil ugu baaqay inay u diyaar garoobaan dagaal adag. Habeenkii Jimcaha, isagoo muuqaal kula hadlayay shacabka, ayuu ku sheegay in Iran ay “waligeed ka daciifsaneyn sida ay hadda tahay.”

Qodobbada kale ee muhiimka ah:

Dhimasho badan oo ka dhacday Iran: Inkasta oo aan si rasmi ah loo xaqiijin tirada dhimashada, haddana danjiraha Iran u fadhiya Qaramada Midoobay, Amir Saeid Iravani, ayaa Golaha Ammaanka u sheegay in weerarrada Israa’iil ay dileen 78 qof ayna dhaawaceen ku dhowaad 300, oo badankood rayid ah.

Bartamaha Israa’iil: Subaxnimadii Sabtida, ugu yaraan laba qof ayaa ku dhintay iyo 19 kalena waa ay ku dhaawacmeen bartamaha Israa’iil kaddib weerar gantaal ah oo Iran ku qaaday, sida ay sheegeen shaqaalaha caafimaadka Israa’iil. Adeegga gurmadka degdegga ah ayaa baahiyay muuqaallo muujinaya guryo si daran u burburay. Booliisku waxay sheegeen in qof saddexaad uu ku dhintay weerarkii hore ee Iran ku qaadday Ramat Gan, oo ku taalla bariga Tel Aviv.

Aragtida Washington: Doorka Mareykanka ee ku aaddan colaaddan sii fidaysa wali lama caddeyn. In kasta oo saraakiisha Israa’iil ay rajaynayeen in maamulka Trump uu qayb ka noqdo weerarka, Xoghayaha Arrimaha Dibadda Marco Rubio ayaa beeniyay in Mareykanku ku lug leeyahay weerarrada. Hase yeeshee, Madaxweyne Trump ma uusan dalban in Israa’iil ay joojiso weerarka, waxaana saraakiisha Mareykanka ay sheegeen inay dhaq-dhaqaaqeen maraakiib dagaal iyo agab milatari si loo xoojiyo difaaca Israa’iil iyo ciidamada Mareykanka ee gobolka.

Mas’uuliyiin sare oo Iran ah oo la dilay: Iran ayaa sheegtay in la dilay laba taliye milatari oo sare, Mohammad Bagheri iyo Gen. Hossein Salami, iyo sidoo kale Ali Shamkhani, oo hoggaaminayey wadahadalladii nukliyeerka ee Iran iyo Mareykanka.

Goobaha Nukliyeerka: Rafael Grossi, oo ah madaxa hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan kormeerka nukliyeerka (IAEA), ayaa Golaha Ammaanka u sheegay in weerarka Israa’iil uu burburiyey xarunta sare ee sifeynta nukliyeerka ee Natanz, taasoo keentay kiimiko qubatay. Balse wuxuu sheegay in daadashadaasi ay tahay “mid la xakameyn karo.” Wuxuu intaas ku daray in mas’uuliyiinta Iran ay sidoo kale soo warbixiyeen in weerarro lagu qaaday xarumaha nukliyeerka ee Fordo iyo Isfahan. Asi kastaba waxyeellada goobahaas gaartay ayaa la sheegay in ay yihiin kuwa wax weyn u dhimeyn barnaamijka Nukliyeerka Iran.

Daawo: Mahad Salaad oo la wareegay hoggaanka NISA

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Agaasimaha cusub ee hay’adda nabad-sugidda iyo sirdoonka qaranka ee NISA Mahad Maxamed Salaad ayaa maanta oo Sabti ah si rasmi ah xilkan ula wareegay kadib markii dhowaan mar kale loo magacaabay agaasimaha hay’adda.

Munaasabadda xil wareejinta oo ka dhacday xarunta NISA ayaa waxaa goobjoog ahaa madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud oo xilka u kala wareejiyay Mahad iyo Sanbaloolshe, wuxuuna kula dardaaramay inuu sii wado shaqada hay’adda NISA.

La wareegidda kadib Mahad ayaa qaadi doonto tallaabo la xiriirta amniga, waxaana ugu horreyso wax ka beddal la filayo inuu ku sameeyo taliyeyaasha qaybaha ee hay’adda.

Mahad Salaad ayaa kowdii bishan markii labaad xilkan loo soo magacaabay, waxaana meel-mariyay golaha wasiirada kadib  soo jeedinta wasaaradda amniga gudaha Soomaaliya.

Ninkan ayaa mar kale hantay kalsoonida Madaxweynaha iyo Ra’iisul Wasaaraha, kadib markii dib loo qiimeeyay xaaladda amniga oo meel xun gaartay.

Sidoo kale Mahad Salaad  ayaa sannad ka hor laga qaaday xilka, si uu ugu tartamo xilka Madaxweynaha Galmudug, balse wuu ku guuldareystay, taas oo keentay in Madaxweyne Xasan Sheekh uu muddo kordhin u sameeyo madaxda dowlad-goboleedyada.

In Mahad Salaad dib loogu magacaabo xilkaan ayaa muujinaysa in shaqadiisa dib loo qiimeeyay, iyadoo Sambalooshe uu arrintaas ka dhiidhiyay oo u arkay bahdil siyaasadeed.

Tan iyo markii Madaxweyne Xasan Sheekh la doortay, oo 15-ka May oo ay haatan u buuxsantay saddex sano, waxa uu beddelay Taliyeyaasha Ciidanka Xoogga Dalka, Booliska, Asluubta iyo Nabad Sugidda Qaranka. Soo celinta Mahad ayaa sidoo kale ka dhigan inuu Madaxweynaha dib usoo celiyay saddex kamid ah afartii Taliye ee uu hore xilka uga qaaday.

Si kastab ha’ahaatee, isbeddellada joogtada ah ee Madaxweynaha uu ku sameynayo Wasaaradaha Difaaca, Arrimaha Dibadda, Amniga iyo Talisyada Ciidamada ayaa mar walba hakad gelinaya horumarka dagaalka lagula jiro argagixisada, iyagoo sidoo kale abuura firaaqo shaqo oo ay ka faa’iidaystaan kooxaha argagixisada ah.


Daawo: Deni oo shaaciyay laba magaalo oo lagu cuno mashaariicda Soomaaliya

0

Garoowe (Caasimada Online) – Maaxweynaha maamul-goboleedka Puntand Mudane Saciid Cabdullahi Deni ayaa maanta jeediyay eedeyn culus oo la xiriirta mashaariicda waawayn ee laga fuliyo gudaha dalka, isaga oo shaaca ka qaaday in lagu cuno Nairobi iyo Muqdisho.

Deni oo hadal ka jeediyay munaasabad xariigga looga jaray Buundada cusub ee Garoowe ayaa sheegay in inta badan la masuq-maasuqo mashaariicda loogu talagalay Soomaaliya, wuxuuna eedeymo u jeediyay dowladda dhexe.

Madaxweynaha Puntland ayaa hoosta ka xariiqay in mashaariicda gaar loo xiro dad kooban, isla-markaana laga sameeyo dhaqaale fara badan, sida uu hadalka u dhigay.

“Waxyaabaha aan ka digeyno waxaa weeye mashaariicda la siyaasadeynayo oo ula jeedada laga leeyahayna ay tahay in dhaqaalo laga raadiyo kuwa dhaqaalaha laga doonay ee dadka gaarka ah lagu naas nuujiyay wajigooda waad argtaan wax ka qabsoomay ma leh” ayuu yiri.

Saciid Deni ayaa ku faanay in Puntland ay iyadu wax qabsatay, ayna ku daadashay in sida ay tahay looga faa’iideysto howlaha mashaariicda ee deegaannada maamulkaasi.

“Mashaariicdii saxda ahaa ee tartanka loo galay ee shirkadaha lagu kormeeray waa fuleen, waxayna yeesheen muuqaalka aad maanta aragteen”.

Dhinaca kale wuxuu soo hadal qaaday dagaalka kooxda Daacish ee ka socda buuraha Calmiskaad, isaga oo sheegay in weli uu socdo, guullo waawayna laga soo hooyay.

Waxaa kale oo uu u mahad-celiyay shacabka ku dhaqan magaalada Garoowe ee taageerada u fudiyay ciidamada howlgallada wada ee ku sugan gobolka Bari.

“Waxaan rabaa inaan u mahad-naqo reer Garoowe garab istaagii ay u muujiyeen howlgalkii ka socday Calmiskaad, qaybta ay ka qaateen ee taakuleynta” ayuu mar kale yiri.

Hadalkan ayaa kusoo aadayo, iyada oo haatan Puntland uu khilaaf xooggan kala dhexeeyo dowladda federaalka oo ay kula tageen arrimaha siyaasadda dalka, waxaana go’an wada shaqeynta labada dhinac.

Ciidanka Itoobiya oo dagaal culus uu ku qabsaday BAAY

0

Diinsoor (Caasimada Online) – Warar kala duwan ayaa kasoo baxaya dagaal u dhexeeyay ciidamada Itoobiya iyo Al-Shabaab oo xalay ka dhacay duleedka degmada Diinsoor ee gobolka Baay, kaas oo dhaliyay khasaare isugu jiro dhimasho iyo dhaawac.

Dagaalka oo ahaa mid culus ayaa yimid, kadib markii xubno ka tirsan kooxda Al-Shabaab ay weerar ku qaadeen saldhig ay ku sugnaayeen ciidamada Itoobiya, waxaana kadib xigay dagaal foolka fool ah oo u dhexeeyay xoogagii weerarka qaaday iyo ciidamada Itoobiya.

Ilo wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa innoo sheegay in dagaalka uu qaatay saacado, isla markaana la’isku adeegsaday hub culus, kaas oo dhaliyay khasaare soo kala gaaray labada dhinac.

Al-Shabaab oo war kasoo saartay dagaalkan waxa ay sheegtay in dishay askar ka tirsanaa ciidamada Itoobiya, sidoo kalena ay gubtay gaadiid dagaal, sida ay ku baahisay baraha bulshada.

Dhankooda  ciidamada Itoobiya ayaa adeegsaday madaafiic, iyaga oo duqeeyay goobaha laga soo weeraray, waxaana ay sheegeen inay iska difaaceen maleeshiyada Al-Shabaab.

Ciidamada ayaa sidoo kale saaka ka baxay saldhiggooda, iyaga oo kadib howlgallo ka sameeyay aagga degmada Diinsoor ee gobolka Baay.

Illaa iyo hadda ma jirto cid xaqiijin karta khasaaraha rasmiga ee dagaalkan, marka laga tego sheegashada labada dhinac ee ku aadan weerarka iyo iska horimaadka xigay.

Xaaladda ayaa haatan ah mid aad u kacsan, waxaana goobaha lagu dagaalamay ku sugan ciidamadaItoobiya iyo kuwa Xoogga dalka oo haatan dhaq-dhaqaaqyo ka wada halkaasi.

Diinsoor ayaa waxaa muddooyinkii u dambeeyay weeraro ku hayay Al-Shabaab oo todobaadyadii lasoo dhaafay beegsatay saldhigyo ay degmadaas ku leeyihiin ciidanka Itoobiya ee qayta ka ah AUSOOM iyo kuwa dowladda Soomaaliya ee jooga halkaasi.

Inta badan gobollo Baay iyo Bakool ayaa waxaa ka dhaca dagaallo iyo weeraro toos ah oo ay gaystaan maleeshiyada Khawaarijta oo go’doomin ku haya degaannada Koonfur Galbeed

Ahmadinejad: Hogaamiyaha unuggii IRAN u qaabilsanaa Israel ayaa ahaa Mossad

Tehran (Caasimada Online) – Kadib weerarradii ballaarnaa ee Israa’iil Jimcihii ku qaaday xarumo nukliyeer iyo bartilmaameedyo ciidan oo Iran leedahay, waxaa dib loo xasuustay hadallo hore oo uu bixiyay madaxweynihii hore ee Iran, Mahmoud Ahmadinejad, kuwaasoo ku saabsaney sirdoonka Mossad oo sida uu sheegay si qoto dheer ugu dhex milmay hay’adaha amniga Iran.

Ahmadinejad ayaa bishii Oktoobar 2024, wareysi uu siiyay CNN Türk—kadib markii laga reebay tartanka doorashadii madaxtinnimada ee June 2024—ku sheegay in Iran ay dhistay unug sirdoon oo gaar ah si loogu hortago hawlgallada Mossad gudaha dalka. Si kastaba, wuxuu sheegay in ninkii madaxda u ahaa unuggaasi uu noqday sarkaal u shaqeynayay Mossad.

“Waxaan dhisnay unug ka hortaga Israa’iil, laakiin qofkii hoggaaminayay wuxuu noqday sarkaal ka tirsan Mossad,” ayuu yiri Ahmadinejad.

Wuxuu intaa ku daray in sarkaalkani uu kormeerayay 20 wakiil oo kale, kuwaasoo lagu eedeeyay in ay mas’uul ka ahaayeen xatooyadii dukumiintiyada barnaamijka nukliyeerka Iran sanadkii 2018 iyo dilal qorshaysan oo lagula kacay saynisyahanno Iranian ah.

Sidoo kale, wuxuu sheegay in madaxa waaxda Iran u qaabilsan ka hortagga Mossad lagu aqoonsaday sanadkii 2021 inuu ahaa basaas u shaqeynayay Israa’iil.

“Isra’iil waxay gudaha Iran ka fulisay hawlgallo aad u murugsan. Waxay si sahal ah ku heli jireen xog muhiim ah, laakiin ilaa iyo hadda Iran kama aysan hadlin arrintan,” ayuu yiri.

Hadalladaas ayaa dib u soo baxay xilli Israa’iil ay Jimcihii billowday weerar milatari oo baaxad leh oo loogu magac daray “Hawlgalka Libaxa Soo Kacaya” (Operation Rising Lion), kaasoo si toos ah ugu wajahnaa barnaamijka nukliyeerka Iran.

Weerarradaasi ayaa sababay geerida saraakiil sare oo Iranian ah, waxaana lala beegsaday xarumo muhiim ah oo nukliyeer iyo milatari ah.

Iran ayaa ku jawaabtay in weerar boqollaal gantaal oo riddada dheer ah ay ku qaaday gudaha Israa’iil, si ay uga jawaabto weerarro ballaaran oo Israa’iil Jimcihii ku qaaday xarumo nukliyeer oo ku yaalla Tehran.

Qaraxyo ayaa laga maqlay Tel Aviv iyo Jerusalem fiidnimadii Jimcaha, iyadoo digniinaha weerarka cirka ay ka yeereen guud ahaan Israel.

Hoggaamiyaha sare ee Iran, Ali Khamenei, ayaa ku eedeeyay Israa’iil in ay “bilowday dagaal,” wuxuuna sheegay in aysan jirin wax la yiraahdo weerarro “dhuumaaleysi ah” oo aan laga jawaabin.

“Maamulka Sahayuuniga [Isra’iil] kama badbaadi doono cawaaqibka dambiyadiisa. Shacabka Iran waa in loo xaqiijiyaa in jawaabteennu aysan noqon doonin mid nus-qiyaas ah,” ayuu yiri Khamenei, war-saxaafadeed uu soo saaray.

Ilaalada Kacaanka Islaamiga ah ee Iran (IRGC) ayaa sheegay in Iran ay “fulisay jawaab xooggan oo sugan oo lagu beegsaday tobannaan bartilmaameed oo ah xarumo ciidan iyo saldhigyo diyaaradeed” gudaha Israa’iil, iyadoo amarka weerarka uu siiyay hoggaamiyaha sare, Khamenei.

Imtixaanka dugsiga sare oo bilowday iyo diyaarado markii u horeysay ka qayb qaatay

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa maanta si rasmi ah guud ahaan dalka uga billowday imtixaanka shahaadiga ah, fasalka 12-aad ee sanad dugsiyeedka 2024/2025, kaas oo ay qaadeyso wasaaradda waxbarashada, waxaana u fariistay ilaa 39,397 arday, iyada oo sanadkan ay fududeeyeen diyaaradaha ciidamada Xoogga oo imtixaanka geeyay gobollada dalka.

Imtixaanka ayaa waxaa daah-furay Ra’iisul wasaaraha xukuumadda Soomaaliya, Mudane Xamza Cabdi Bare oo ay wehinayeen mas’uuliyiin ka tirsan wasaaradda waxbarashada Soomaaliya, iyada oo ra’iisul wasaaruhu toos u qayb-biyay imtixaanka shahaadiga ah.

Xamza Cabdi Barre ayaa ardayda imtixaanka galaysa, bahda waxbarashada iyo cid kasta oo imtixaanka gacanta ku haysa kula dardaarmay inay u hoggaansamaan shuruucda imtixaanka oo waqti badan la galiyey.

Sidoo kale wuxuu guul u rajeeyey dhammaan ardayda Soomaaliyeed, isagoo sheegay in dowladdu ay ku dadaashay in kor loo qaado helitaanka waxbarasho bilaash ah iyo macalimiin ay bixineyso mushaarkooda.

Ra’iisul wasaaraha ayaa sidoo kale shaaca ka qaaday in sanadkan ay imtixaanka door lixaad leh oo muuqdo ka qaateen diyaaradaha ciidamada Xoogga dalka, isaga oo sheegay in ardayda Soomaaliyeed ay ugu geeyeen deegaannada fog fog ee ay ku sugan yihiin.

“Waxaa xusid mudan in ay si wayn uga qayb-qaateen markii ugu horreysay diyaaradaha ciidanka Xoogga dalka Soomaaliyeed oo iyagana aan u mahadcelinayo inay qaadeen imtixaanadaas oo ardayda Soomaaliyeed ugu geeyeen deegaannada fog-fog” ayuu yiri Ra’iisul wasaare Xamza Cabdi Barre.

Sidoo kale waxaa goobta ka hadashay wasiiru dowlaha wasaaradda waxbarashada Xildhibaan Nuura Mustaf Mukhtaar oo sheegtay in imtixaanka lagu galayo 140 goobood oo 64 kamid ah ay ku yaallaan magaalada Muqdisho, waxayna ardayda kula dardaarantay inay ilaaliyaan habsami u socodka imtixaanka

“Waxaan u rajeyneynaa dhammaan ardayda Soomaaliyeed ee imtixaanka ka qayb qaadaneysa guul, waxaan kula dardaarmeynaa ilaalinta habsani u socodka imtixaanka ” ayay tiri wasiiru dowlaha wasaaadda waxbarashada Soomaaliya.

Imtixaankan ayaa waxaa si wadajir ah looga fariistay maanta gobolka Banaadir iyo shan dowlad goboleed oo kala ah Galmudug, Koonfur Galbeed, Jubaland, Hirshabelle iyo maamulka KMG ah ee SSC-Khaatumo.

Dhinaca kale Puntland ayaa qeyb ka aheyn Imtixaanka dowladda, iyadoo si gaar ah u qaada Imtixaanka ardeyda fasalka 12-aadee dugsiyada sare ee ku yaalla maamulkaasi, waxaana jira khilaa guud oo haatan kala dhexeeya dowladda federaalka Soomaaliya.

IRAN oo garaacday xarunta dhexe ee ciidamada Israa’iil

Tel Aviv (Caasimada Online) – Gantaallada riddda dheer ee Iran ayaa si toos ah u beegsaday xarunta dhexe ee ciidanka Israel, oo loo yaqaan Kiryat—taasoo ah dhisme u dhigma Pentagon-ka Mareykanka ee wasaaradda gaashaandhigga.

“Tani waa Pentagon-ka Israel – Kiryat. Dhismaha ku yaalla xaruntan ayaa si toos ah loo garaacay,” ayuu yiri Trey Yingst, wariyaha arrimaha dibadda ee Fox News, oo si toos ah uga soo warramayay magaalada Tel Aviv.

“Waxyeello weyn ayaa ka dhalatay weerarka.” Gantaalkan wuxuu qayb ka ahaa weerar ballaaran oo ay Iran uga jawaabaysay duqeymihii Israel ku qaaday xarumaha nukliyeerka iyo hoggaanka sare ee IRGC.

“Iran waxay xalay oo dhan ku garaacaysay dalkan ku dhawaad 150 gantaal oo riddo dheer ah,” ayuu yiri Yingst. “Waxay beegsanayeen kaliya ma ahayn goobaha rayidka, balse sidoo kale saldhigyada milatari.”

Wariyeyaasha Fox News ayaa goob-joog ka ahaa burburka ka dhacay meelo dhowr ah oo la weeraray. “Waddo dhan ayaa gabi ahaanba la burburiyay, khariidaddana laga tirtiray,” ayuu yiri Yingst. “Kooxo samatabbixin ah ayaa qodayay burburka, iyagoo isku dayaya inay raadiyaan raad diirimaad oo muujin kara jirka dad ku hoos jira.”

Yingst iyo kooxdiisa ayaa lagu khasbay inay dhisme hoos u galaan si ay uga badbaadaan gantaallada. “Waxaan ku cararnay dhisme dabaq ah… Mid ka mid ah qaraxyada ayaa aad u xooganaa, dhismihii aan ku jirnay ayuu gilgilay.”

Inkasta oo ay jiraan nidaamyo difaac oo casri ah oo ay adeegsanayaan Israel iyo Mareykanka, sida Iron Dome, David’s Sling, Arrow, Patriot, iyo THAAD, haddana gantaallo ayaa wali gudaha u gudbay.

“Nidaamyadani kuma filna inay joojiyaan gantaalladan soo dhacaya,” ayuu yiri Yingst. “Waxaan aragnay gantaallo dhulka ku dhacayey, waxyeello culusna geystay, ugu yaraan hal qofna waa lagu dilay.”

Wuxuu sii raaciyay, “Gantaalladan riddo dheer waxay ka dhigayaan kuwa laga soo rido Gaza kuwo carruurtu ku ciyaarto uun.”

Mas’uuliyiinta Israel ayaa sheegay in weerarro kale oo dheeraad ah la filayo. “Dalkan wuxuu weli ku jiraa heegan buuxa iyo xaalad degdeg ah,” ayuu yiri Yingst. “Tani waa kaliya billowga dagaal si xowli ah u fidaya oo u dhexeeya Israel iyo Iran.”

Ilaalada Kacaanka Iran ayaa sheegay in ay weerarro ka fuliyeen tobannaan bartilmaameed oo gudaha Israel ah.

Hoggaamiyaha sare ee Iran, Ayatollah Ali Khamenei, ayaa qoraal uu soo saaray ku sheegay in Israel ay billowday dagaal, isla markaana aan loo oggolaan doonin in ay fuliso weerarro “guul-darro la’aan ah” iyadoo aan la kulmin cawaaqib xun oo daran.

“Nidaamka Sahayuuniyadda ma ka badbaadi doono cawaaqibta dembigiisa. Shacabka Iran waa in loo damaanad qaadaa in jawaabteena aysan noqon doonin mid nus-dhiman,” ayuu yiri Khamenei.

Howlgal ay si wadajir ah u fuliyeen Mareykanka iyo Puntland oo ka dhacay Bari

0

Boosaaso (Caasimada Online) – Faah-faahinno dheeraad ah ayaa kasoo baxaya howlgal qorsheysan oo si wadajir u fuliyeen Jimcihii ciidamada Puntand iyo diyaaradaha dagaalka Mareykanka, kaas oo lagu beegsaday maleeshiyaad ka tirsanaa kooxda Daacish.

Howlgalka oo ahaa cir iyo dhul ayaa si gaar ah loogu bartilmaameedsanay goobo ay ku dhuumaaleysanayeen maleeshiyaadka Daacish oo ku aadan deegaanka Cadayle ee togga Baallade, sida ay xaqiijiyeen saraakiil ka tirsan ciidanka difaaca ee maamulka Puntland.

Inta la xaqiijiyay ugu yaraan 15 xubnood oo Soomaali ah, kana tirsanaa Daacish ayaa lagu khaarijiyay weerarkan, iyada oo dhaawac intaas ka badana loo gaystay argagixisada.

Sidoo kale, inta uu socday howlgalka waxaa lagu burburiyay difaacyadii firxadka kooxda Daacish ee degaanka Cadayle, kuwaasi oo horay uga soo cararay godka Sadow, kaddib hawlgalkii hore ee ciidamadu kula wareegeen Sadow iyo Dacarre.

Xaaladda ayaa haatan mid kacsan, waxaana ciidamada ay kusii siqayaan buuraha hoostooda, si looga saaro maleeshiyaadka kooxda Daacish.

Puntland waxa ay sheegtay in dib ka shaacin doonto khasaaraha rasmiga ah iyo natiijada laga gaaray howlgalka cirka iyo dhulka ah ee lagu qaaday maleeshiyaadka Daacish.

Dhanka kale, ma jiro illaa iyo hadda wax hadal ah oo kasoo baxay Mareykanka oo ku aadan duqeynta uu ka fuliyay gobolka Bari, waxaase inta badan uu faah-faahinta dib kasoo sheegaa marka uu fuliyo weerarka kadib, waana tan dahaareysa in xog dhammeystiran laga helo sida khasaaraha ka dhashay weerarkaas inta uu gaarsiisan yahay, cidda sida rasmiga ah loo beegsaday iyo haddii dad rayid ah wax gaareen.

Mareykanka ayaa kamid ah dowladaha waa weyn ee ka qayb-qaadanaya dagaalka Puntland ee ka dhanka ah kooxda Daacish, si looga saaro dhulka buuraleyda ah ee Bari.

Waxaa sidoo kale dagaalkan ku jira Isu Tegga Imaaraadka Carabta, oo isna duqeymo ku taageeraya ciidamada Puntland ee sii koraya buuraha ay ku dhuumaaleysanayaan xubnaha Daacish.

Si kastaba ha ahaatee, Madaxweynaha Dowlad-Goboleedka Puntland, Siciid Cabdullaahi Deni, ayaa horay albaabada u furay cid walba oo gacan ka geysaneysa howlgallada ka dhanka ah Daacish ee maalmaha badan ka socda dhulka buuraleyda ah ee gobolka Bari.

Sawirro: Weerarka jawaabta ah ee IRAN oo khasaare iyo burbur gaarsiiyey Israel

Tel Aviv (Caasimada Online) – Iran ayaa xoojisay weerarka jawaabta ah ee ay ku qaaday Israel, ayada oo qaaday hirkii afaraad oo weeraro ah aroornimadii saaka oo Sabti ah kadib markii Israel fulisay weerarkeedii ugu ballaarnaa abid oo ka dhan ah Iran.

Dhowaqa digniinta duqeymaha ayaa laga maqlayey magaalooyinka Tel Aviv iyo Jerusalem –taasoo sababtay in dadku u cararaan xarumaha gabaadka, iyadoo gantaallo xiriir ah oo laga soo riday Iran ay cirka ku dul marayeen. Milatariga Israel ayaa sheegay in nidaamyadooda difaaca cirka ay si buuxda u shaqaynayaan.

“Saacaddii ugu dambeysay, tobannaan gantaal ayaa laga soo riday Iran kuna socday Israel, qaar ka mid ahna waa la qabtay,” ayaa lagu yiri war kasoo baxay ciidamada Israel.

Ciidamadu waxay sheegeen in kooxaha gurmadka degdegga ah ay ka howlgaleen meelo kala duwan oo dalka ah oo la sheegay in gantaallo ku dhaceen, balse kama aysan hadlin khasaaraha ka dhashay.

Wakaaladda wararka ee Tasnim ee Iran ayaa sheegtay in dhowr qarax laga maqlay caasimadda Tehran. Warbaahinta Fars ayaa dhankeeda ku warrantay in laba madfac ay ku dhaceen garoonka diyaaradaha Mehrabad ee Tehran, iyadoo warbaahinta maxalliga ahna ay soo weriyeen in dab ka kacay garoonkaas. Garoonkan ayaa u dhow xarumaha madaxda Iran, waana halka uu ku yaal saldhig ciidan oo ay ka howlgalaan diyaarado dagaal iyo kuwa xamuul.

Warbaahinta Israel ayaa ku warrantay in gantaal la tuhunsan yahay uu ku dhacay Tel Aviv, halka goobjooge Reuters uu sheegay inuu maqlay qarax xooggan oo ka dhacay magaalada Quddus. Ma cadda in arrintan ay ka dhalatay weerarro ay Iran qaaday ama tallaabo difaac ah oo ay Israel qaadday.

Fars ayaa sidoo kale sheegtay in Iran qaadday weerarro cirka ah oo xiriir ah Sabtidii, kaddib laba jeer oo ay gantaallo ridday habeenkii Jimcaha. Mid ka mid ah weerarradaas ayaa lala beegsaday Tel Aviv saacadaha hore ee Sabtida, iyadoo qaraxyo laga maqlay Quddus.

Weerarradan ayaa jawaab u ahaa duqeymo ay Israel qaaday waaberigii Jimcaha, kuwaas oo lala beegsaday taliyayaal sare, saynisyahanno nukliyeer, saldhigyo ciidan iyo xarumo nukliyeer ah. Iran waxay si joogto ah u beenisay in barnaamijkeeda nukliyeer uu yahay mid ciidan, iyadoo ku andacoonaysa in ujeeddadiisu tahay adeegyo rayid oo nabadeed.

Tel Aviv gudaheeda, dhismo dabaq sare ah ayaa la beegsaday, iyadoo qeybta hoose ee dhismuhu si xun u burburtay. Dhismo kale oo ku yaal xaafadda Ramat Gan oo agagaarka Tel Aviv ku taalla ayaa gabi ahaanba dumay.

Adeegga gurmadka degdegga ah ee Israel ayaa sheegay in 70 qof ay ku dhaawacmeen fiidnimadii Jimcaha agagaarka Tel Aviv, badankoodna ay ahaayeen dhaawacyo fudud. Booliisku ayaa mar dambe xaqiijiyay in hal qof uu dhintay. Si kastaba, waxaa la rumeysan yahay inuu jiro khasaare dhimasho oo badan balse Israel ay qarineyso.

Mas’uuliyiin Mareykan ah ayaa sheegay in ciidamada Mareykanka ay caawiyeen soo ridista gantaallo Iran ka soo riday oo ku wajahnaa Israel. Ciidamada Israel ayaa dhankooda sheegay in Iran ridday wax ka yar 100 gantaal habeenkii Jimcaha, kuwaas oo intooda badan la qabtay ama aan gaarin bartilmaameedyadii loo socday. Si kastaba ha ahaatee, dhowr dhisme oo ku yaalla gudaha iyo agagaarka Tel Aviv ayaa la beegsaday.

Wakaaladda wararka dowladda Iran ee IRNA ayaa sheegtay in Tehran ay ridday boqollaal gantaal riddo dheer ah kaddib markii Israel ay duqeysay xarunta weyn ee nukliyeerka Natanz isla markaana dishay saraakiil sare oo ciidan.

Mas’uuliyiin Israel ah ayaa sheegay in ay qaadan doonto waqti in si buuxda loo ogaado heerka burburka ee ka dhacay Natanz. Dalalka Reer Galbeedka ayaa muddo dheer ku eedeeyay Iran in ay ka shaqeynayso sifeynta uranium si heer hub ah, halkii ay ka ahaan lahayd mid u adeegta danaha rayidka.

Hoggaamiyaha sare ee Iran, Ayatollah Ali Khamenei, ayaa ku eedeeyay Israel in ay bilowday dagaal. Mas’uul sare oo Iran ah ayaa sheegay in aysan jirin meel Israel ka mid ah oo nabad noqon doonta, aargudashaduna ay noqon doonto mid aad u xanuun badan.

Danjiraha Iran u fadhiya Qaramada Midoobay, Amir Saeid Iravani, ayaa sheegay in 78 qof – oo ay ku jiraan saraakiil sare – ay ku dhinteen weerarradii Israel ka geysatay Iran, halka in ka badan 320 kalena ay ku dhaawacmeen, badankoodna ay yihiin dad rayid ah.

Wuxuu Mareykanka ku eedeeyay in uu si toos ah uga qayb qaatay weerarrada, isagoo sheegay in uu mas’uul ka yahay dhammaan cawaaqibta ka dhalata.

Danjiraha Israel u fadhiya Qaramada Midoobay, Danny Danon, ayaa sheegay in sirdoonku xaqiijiyay in Iran ay maalmo gudahood soo saari karto walxo nukliyeer oo ku filan samaynta bambooyin badan. Wuxuu howlgalka Israel ku tilmaamay “tallaabo lagu badbaadinayo qarannimada.”

Iran ayaa mar kale ku adkeysatay in barnaamijkeeda nukliyeer uu yahay mid rayid ah. Si kastaba, hay’adda kormeerka nukliyeerka ee Qaramada Midoobay ayaa toddobaadkan soo saartay warbixin ku sheegaysa in Iran ay jebisay waajibaadkeeda hoos yimaada heshiiska caalamiga ah ee xakamaynta faafinta hubka.

Madaxweynaha Mareykanka, Donald Trump, ayaa sheegay in “aysan weli goor dambe ahayn” si Tehran ay u joojiso duqeymaha Israel iyadoo heshiis cusub lagaga gaarayo barnaamijkeeda nukliyeer.

Tehran waxay horey ugula jirtay maamulka Trump wadahadallo lagu beddelayo heshiiskii uu burburiyay sannadkii 2018. Si kastaba, Iran ayaa diiday dalabkii ugu dambeeyay ee ka yimid Mareykanka.

Wadahadallada ayaa lagu wadaa in Axadda ka furmaan dalka Cumaan, balse Iran ayaa muujisay in laga yaabo in aysan ka qaybgelin.

“Dhinaca kale (Mareykanka) wuxuu u dhaqmay si wadahadal kasta ka dhigaya mid aan macno lahayn,” ayuu yiri afhayeen u hadlay wasaaradda arrimaha dibadda Iran. “Ma ahan suurtagal in aad sheegato inaad doonayso wadahadal, isla markaana aad u oggolaato nidaamka Sahayuuniyadda (Israel) inuu weeraro dhulkeenna.”

Washington Post iyo New York Times: Israel wax weyn ma gaarsiin nukliyeerka IRAN

Tehran (Caasimada Onlien) – Israel ayaa waxyeello gaarsiisay mid ka mid ah xarumaha ugu muhiimsan ee barnaamijka nukliyeerka Iran, iyadoo sidoo kalena dishay tiro saraakiil ciidan iyo khubaro nukliyeer ah oo sar-sare, kadib weerarro billowday subaxnimadii Jimcaha. Hase yeeshee, marka ay qorraxdu soo baxday weerarka kaddib, waxaa sidoo kale caddaatay in qayb badan oo ka mid ah barnaamijka nukliyeerka Iran ay weli taagan tahay — ugu yaraan waqtigan la joogo.

Weerarada Israa’iil ayaa la rumeysan yahay inay si gaar ah u beegsadeen xarun sare oo koronto iyo warshad wax-soo-saar oo shidaal nukliyeer ah, kuwaas oo ku yaalla xarunta ugu weyn ee kobcinta uranium-ka ee Natanz.

Dilalka lagu bartilmaameedsaday qaar ka mid ah saynisyahannada ugu sarreeya Iran ayaa qayb ka ah olole muddo dheer socda oo ay Israa’iil ku beegsaneyso aqoonta muhiimka u ah dhismaha bam nukliyeer.

Wejiga koowaad ee weerarka Israa’iil — oo ay ku jireen 100 diyaaradood oo dagaal ah, gantaallo iyo diyaarado aan duuliye lahayn (drones) — ayaan taaban Isfahan, inkastoo ay tahay mid ka mid ah xarumaha nukliyeerka ugu waaweyn dalka Iran. Sida laga soo xigtay sirdoonka reer Galbeedka, Isfahan waxa kale oo lagu tuhmayo inay tahay xarun cilmi-baaris hub oo qarsoodi ah.

Ciidamada Difaaca Israa’iil (IDF) ayaa galabnimadii Jimcaha sheegay in weerarkii labaad lagu beegsaday Isfahan, balse aan la taaban kaydka shidaalka nukliyeerka.

Inkastoo mas’uuliyiinta Israa’iil ay u dabaal-degeen guusha hawlgalka dhinaca farsamada, haddana Ra’iisul Wasaare Benjamin Netanyahu uma muuqdo mid u dhow gaarista himiladiisa istiraatiijiyadeed ee ah in Iran laga xoreeyo awoodda nukliyeerka, sida ay qabaan falanqeeyayaal.

Taa beddelkeeda, waxay sheegeen in Netanyahu uu khatar ku gelinayo Bariga Dhexe dagaal dheer, uu colaad hor leh ka abuuro waddamo Carbeed oo uu xiriir ka doonayay, isla markaana uu wiiqo dadaallada Madaxweyne Donald Trump uu hormuudka ka yahay ee lagu doonayo heshiis nukliyeer oo waara — heshiis ay xukuumadda Israa’iil hore u oggolaatay in uu lama huraan u yahay xal rasmi ah.

Wareysi uu siiyay telefishinka Israa’iil, la-taliyaha amniga qaranka Netanyahu, Tzachi Hanegbi, ayaa Jimcihii sheegay in barnaamijka nukliyeerka Iran “aan lagu burburin karin xoog milatari,” balse Israa’iil ay ku guuleysatay inay dib u dhigto horumarka Iran.

“Lama burburin karo rabitaanka ay Iran u leedahay inay dib u soo kabato oo mar kale u dhaqaaqdo bartilmaameedka ah in la burburiyo Israa’iil,” ayuu Hanegbi ka yiri barnaamijka “Meet the Press” ee Channel 12.

“Kaliya Mareykanka ayaa taas samayn kara. Kaliya Madaxweyne Trump ayaa keeni kara waxa loo yaqaan ‘heshiis wanaagsan’ — mid ay Iran si ikhtiyaari ah ugu joojiso barnaamijkeeda hubka nukliyeerka, uga bixiso qiimo culus, balse sidoo kalena hesha faa’iidooyin weyn.”

Iran waxay ku adkaysatay in barnaamijkeeda nukliyeerka uu yahay mid nabadeed.

Madaxweyne Trump ayaa Jimcihii baraha bulshada ee uu leeyahay, Truth Social, ku sheegay inuu rajaynayo in Iran ay ku soo laabato miiska wadaxaajoodka ka hor inta aysan wajahin weerarro kale oo Israa’iil ah oo sababa in “aanay waxba ka harin.”

Wakiilka Trump u qaabilsan Bariga Dhexe, Steve Witkoff, oo la qorsheynayay inuu Axadda u duulo Cumaan si uu ula kulmo dhiggiisa Iran, ayaan wax isbeddel ah ku samayn safarkiisa, sida ay sheegeen mas’uuliyiin Mareykan ah.

Balse Tehran ayaa ku dhawaaqday inay si aan waqti cayiman lahayn u hakisay wadaxaajoodkii, iyadoo Maraykanka ku eedaysay inuu door ku lahaa “isku-dubaridkii iyo oggolaanshihii” weerarka Israa’iil. Fiidnimadii Jimcaha, Iran ayaa duqeysay Israa’iil iyadoo gantaallo ku garaacday magaalooyin ay ka mid tahay Tel Aviv.

Ellie Geranmayeh, ku-xigeenka agaasimaha barnaamijka Bariga Dhexe ee Golaha Yurub ee Arrimaha Dibadda (ECFR), ayaa sheegtay in fikirka ah in cadaadiska milatari ee Israa’iil uu kordhinayo awoodda gorgortanka Mareykanka uu yahay “si qaldan oo loo fahmay maskaxda hoggaanka Iran.”

Daawo: Iran oo weerar culus ku jawaabtay iyo gantaallo ku hoobanaya Tel Avivi

Tel Aviv (Caasimada Online) – Iran ayaa sheegtay in weerar boqollaal gantaal oo riddada dheer ah ku qaaday gudaha Israa’iil, si ay uga jawaabto weerarro ballaaran oo Israa’iil Jimcihii ku qaaday xarumo nukliyeer oo ku yaalla Tehran.

Qaraxyo ayaa laga maqlay Tel Aviv iyo Jerusalem fiidnimadii Jimcaha, iyadoo digniinaha weerarka cirka ay ka yeereen guud ahaan Israel. Tani waxay daba socotaa weerar aan hore loo arag oo Israa’iil ay waaberigii Jimce ku bartilmaameedsatay xarumo nukliyeer, saraakiil ciidan oo sare, iyo saynisyahanno Iranian ah.

Hoggaamiyaha sare ee Iran, Ali Khamenei, ayaa ku eedeeyay Israa’iil in ay “bilowday dagaal,” wuxuuna sheegay in aysan jirin wax la yiraahdo weerarro “dhuumaaleysi ah” oo aan laga jawaabin.

“Maamulka Sahayuuniga [Isra’iil] kama badbaadi doono cawaaqibka dambiyadiisa. Shacabka Iran waa in loo xaqiijiyaa in jawaabteennu aysan noqon doonin mid nus-qiyaas ah,” ayuu yiri Khamenei, war-saxaafadeed uu soo saaray.

Ilaalada Kacaanka Islaamiga ah ee Iran (IRGC) ayaa sheegay in Iran ay “fulisay jawaab xooggan oo sugan oo lagu beegsaday tobannaan bartilmaameed oo ah xarumo ciidan iyo saldhigyo diyaaradeed” gudaha Israa’iil, iyadoo amarka weerarka uu siiyay hoggaamiyaha sare, Khamenei.

Saddex marxaladood oo weerarro ah ayaa lagu qaaday Israa’iil fiidnimadii Jimcaha, sida ay baahisay wakaaladda wararka Iran ee IRNA.

Ugu yaraan hal gantaal ayaa ku dhacay bartamaha Tel Aviv, sida uu weriyay Nour Odeh, wariye ka tirsan Al Jazeera oo ka waramay magaalada Amman ee Urdun. Si kastaba muuqaallo lagu baahiyey twitter ayaa muujiyey gantaallo ku hoobanaya Tel Aviv.

Hase yeeshee, militariga Israa’iil ayaa sheegay in Iran ay ridey wax ka yar 100 gantaal, kuwaas oo intooda badan la soo riday ama ay dhulka ku dhaceen iyadoo aan gaarin bartilmaameedkooda.

Wakaaladda Reuters, oo soo xiganeysa laba sarkaal oo aan la magacaabin, ayaa sheegtay in ciidanka Mareykanka ay gacan ka geysteen difaaca Israa’iil, iyagoo soo riday qaar ka mid ah gantaalladii Iran ka socday.

Intii weerarku socday, dhismo dabaq ah oo casri ah ayaa waxaa ku dhacay gantaal gudaha Tel Aviv, waxaana muuqaal toos ah oo laga baahiyay goobta lagu arkayay guryo gubanaya iyo qiiq ka baxaya dhismaha.

Dhismo kale oo la deris ah ayaa sidoo kale la sheegay inuu si weyn u burburay, iyadoo daaqadaha ay qarxeen isla markaana biraha qaab-dhismeedka dhismaha ay bannaanka uga lusan yihiin.

Ugu yaraan 21 qof ayaa ku dhaawacmay weerarka, sida ay sheegtay hay’adda ambalaasta Israa’iil. Laba qof oo si daran u dhaawacmay ayaa ku xayiran dhismo ku yaalla agagaarka Tel Aviv.

Militariga Israa’iil ayaa shacabka u sheegay in ay hadda ka bixi karaan “goobaha difaaca” kaddib markii horey loogu digay in laga fogaado meelaha fagaareyaasha ah sababo la xiriira weerar suurtagal ah oo Iran iman kara.

‘Albaabada naarta ayaa furmaya’

Weerarradii Israa’iil ay Jimcihii ku qaaday Iran ayaa lagu dilay saraakiil sare iyo saynisyahanno muhiim ah, oo ay ka mid yihiin taliyaha guud ee ciidamada qalabka sida, Sareeye Guud Mohammed Bagheri, iyo madaxa IRGC, Hossein Salami.

Si degdeg ah ayaa Sareeye Guud Mohammed Pakpour loogu beddelay xilkii Salami.

Pakpour, oo warqad uu u diray Khamenei laga akhriyay telefishinka dowladda, ayaa ballan qaaday in “albaabada naarta loo furi doono nidaamka ilma-dilaha ah,” isaga oo ula jeeda Israa’iil.

Militariga Israa’iil ayaa sheegay in ay beegsadeen in ka badan 200 bartilmaameed gudaha Iran intii uu socday weerarka lama filaanka ah.

Kahor inta aysan bilaaban weerarrada ay Iran uga aargudaneysay, afhayeenka militariga Israa’iil, Sareeye Guuto Effie Defrin, ayaa sheegay in ciidamada Israa’iil ay “sii wadaan duqeymaha.”

“Iran waxay awood u leedahay in ay si weyn u waxyeleyso gudaha Israa’iil,” ayuu yiri Defrin shir jaraa’id oo la jaray sababo la xiriiray weerar kusoo socday.

Defrin ayaa intaas ku daray in Israa’iil ay beegsatay xarunta nukliyeerka ee Isfahan, islamarkaana howlgalka uu weli socdo.

Hay’adda Tamarta Atomiga ee Iran ayaa sheegtay in waxyeellada xarumaha nukliyeerka ee Isfahan iyo Fordo — oo labaduba la beegsaday — ay ahayd mid kooban.

Afhayeenka hay’adda, Behrouz Kamalvandi, ayaa sheegay in: “Waxyeellada ay ku ekayd meelaha aan saameyn ku yeelan deegaanka, gaar ahaan Fordo… Isfahan waxaa sidoo kale la weeraray dhowr meelood oo bakhaarro ahaa, kuwaasoo dab qabsaday.

Wuxuu intaas ku daray in:“Waxyeelladu aysan ahayn mid baaxad leh, sidoo kalena aysan jirin cabsi dhanka wasakheynta ah.”

Kahor weerarka Iran, Israa’iil waxay sidoo kale beegsatay xarunta kobcinta uranium-ka ee Natanz. Madaxa Hay’adda Caalamiga ah ee Tamarta Nukliyeerka (IAEA), Rafael Grossi, ayaa sheegay in weerarkaasi uu dhaawac u geystay centrifuge-yada, islamarkaana uu sababay wasakheyn raadiyooloji iyo kiimiko ah, balse lagu xakameyn karo “tallaabooyin habboon.”

Bayaankii hore ee Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil, Benjamin Netanyahu, ayaa lagu sheegay in la filayo “dhowr marxaladood oo weerarro Iranian ah” si ay uga jawaabaan weerarkii Israa’iil.

Intii lagu jiray weerarkii Iran fiidkii Jimcaha, Netanyahu ayaa bayaan u diray shacabka Iran, isagoo sheegay in Israa’iil ay fulisay howlgal “lagu horjoogsanayo hanjabaadda nukliyeer iyo gantaallada ridada-dheer ee nidaamka Islaamiga ah.”

“Anagoo gaarayna yoolkeenna, waxaan idiin furaynaa jid aad xorriyaddiina ku gaartaan. Nidaamku ma garanayo waxa ku dhacay iyo waxa ku dhici doona. Ma jirin abid waqti uu sidan u liito. Waa fursaddiina—istaaga, codkiinnana ha la maqlo,” ayuu yiri Netanyahu.