Imaaraadka: Bartilmaameed sahlan

-

May 26, 2025

Sababta ay dowladda ugu calaameysay mucaaradka in ay soo riixayaan shisheeye

Marka dowladuhu ka cabsadaan guuldarro siyaasadeed, isbeddel ma raadiyaan ee waxay adeegsadaan xeelado kale oo dareenka bulshada lagu jeediyo. Arrintan ayaa hadda ka taagan Muqdisho, halkaas oo madax sare oo ka tirsan dowladda Federaalka Soomaaliya, oo uu kamid yahay Ra’iisul Wasaare Xamse Cabdi Barre, ay mucaaradka ku eedeeyeen inay wadaan qorshe siyaasadeed oo ay maalgeliso dowlad shisheeye.

Eedaymahan waxaa si gaar ah loogu jihaynayaa Imaaraadka Carabta, oo horay u ahaa saaxiib muhiim ah balse hadda loo sawirayo inuu yahay cadow siyaasadeed oo dowladda hadda jirta ka soo horjeeda.

Si kastaba ha ahaatee, lama soo bandhigin wax caddeyn ah oo muujinaysa jiritaanka arrintan—ma jiro dokumenti la soo bandhigay, ma jirto lacag la xaqiijiyay in la bixiyay, sidoo kale xiriir toos ah oo lagu kalsoonaan karo lama hayo. Waxa jira oo keliya waa tuhun abuurid, hadallo siyaasadeed oo aan xaqiiqo lahayn iyo eedaymo loo adeegsaday dano siyaasadeed oo gaar ah.

Dowlad sheeganaysa inay ilaalinayso madaxbannaanida Soomaaliya, marka ay adeegsato eedaymo aan caddaymo lahayn, waxay muujinaysaa cabsi iyo tabardarro ay ka qabto mucaaradka. Arrimahani ma aha digniino mabda’ ku salaysan balse waa xeelado siyaasadeed oo lagu weecinayo dareenka bulshada.

Arrintan ma ahan faragelin shisheeye balse waa cadaadis siyaasadeed oo gudaha ka imanaya. Hoggaamiyeyaasha mucaaradka, oo ay ku jiraan siyaasiyiin hore xilal muhiim ah u soo qabtay, shaqaale dowladeed hore, iyo dhaqdhaqaaqayaal bulsho, ayaa hadda Muqdisho isugu yimid inay mideeyaan mowqifkooda.

Waqtiga ay soo baxeen mucaaradka Muqdisho ma aha mid ku yimid si kedis ah. Xukuumadda Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud waxay hadda dhaaftay kala-barkii muddo-xileedkeeda, iyadoo dadweynaha Soomaaliyed uu sii yaraanayo dulqaadkii ay u hayeen xukuumadda.

Mucaaradku ma dalbanayaan kacdoon. Waxa ay dalbanayaan waa ka-qaybgal siyaasadeed, hufnaan maamul iyo qorshe cad oo lagu kalsoonaan karo oo lagu qabanayo doorashooyinka 2026-ka—arrimahan ayaanan ilaa hadda ka soo bixin dhanka dowladda Villa Somalia.

Halkii ay dowladda ka soo jawaabi lahayd baaqyada mucaaradka, waxay dooratay inay adeegsato xeelad soo jireen ah oo ah inay mucaaradka ku tilmaanto wakiillo shisheeye, cabsi abuurto, iyadoo adeegsanaysa dareenka waddaninimada. Balse xeeladahaas oo dhan way fashilmeen mar haddii aysan jirin wax xaqiiqo ah oo lagu tiirsan yahay.

Imaaraadka: Bartilmaameed sahlan

Xiriirka diblomaasiyadeed ee Soomaaliya iyo Imaaraadka ayaa sii xumaanayay muddo ka badan sannad, gaar ahaan xilli dowladda Muqdisho ay si aad ah ugu sii tiirsanaanayso Turkiga iyo Qatar.

Imaaraadka, oo mar ahaa xulufo muhiim ah, ayaa hadda dowladda Muqdisho u muujisay sidii cadow faragelinaya arrimaha gudaha, inkasta oo uu weli sii wado taageerada bani’aadannimo iyo horumarinta dalka.

Xaqiiqdu waxay tahay in dhammaan dowladihii Soomaaliya soo maray, oo uu ku jiro maamulka Madaxweyne Xasan Sheekh, ay ku tiirsanaayeen taageero dibadeed. Taageero ciidan, mid dhaqaale iyo mid diblomaasiyadeedba waxay ka yimaadaan dalalka kale, oo uu kamid yahay Imaaraadka Carabta.

Sababta taageerada shisheeye u noqoto mid dhib leh kaliya marka aysan soo marin Villa Soomaaliya, waxay caddaynaysaa inaysan arrintu ku xirnayn madaxbannaanida dalka ee ay tahay arrin la xiriirta awoodda siyaasadeed.

Xaqiiqada mucaaradka

Ka duwan waxa ay dowladdu sheegto, mucaaradkan hadda soo kordhaya ma aha mid shisheeye gadaal ka riixayo balse waa mid ay bulshada Soomaaliyeed taageero u tahay. Mucaaradku wuxuu matalayaa dareenka shacabka Soomaaliyeed ee ka daalay riwaayadaha siyaasadeed, kuwaas oo doonaya isla xisaabtan dhab ah, maamul daadejin dhab ah, caddeyn ku saabsan nidaamka federaalka, iyo doorasho xor ah oo xalaal ah.

In dalabaadkan lagu tilmaamo kuwo shisheeye ay gadaal ka riixayaan, waxay ahayd mid been abuur ah oo halis ku ah nidaamka dimuqraadiyadda. Waxay dhaawacaysaa kalsoonida dadweynaha waxayna fariin cabsi leh u diraysaa shacabka: qof kasta oo mucaarad ah waa qaran dumis.

Si kastaba, shacabka Soomaaliyeed waa kuwo waayo-arag ah, waxayna soo mareen sannado badan oo lagu soo maamulay marin-habaabin iyo colaad. Waxay si fudud u fahmi karaan dacaayadaha siyaasadeed marka ay arkaan.

Dowlad luminaysa kalsoonida dadweynaha

Marka dowladda federaalku ay mucaaradkeeda ku eedayso wax aan caddeyn loo hayn, waxay luminaysaa kalsoonida shacabka waxayna dhaawacaysaa sumcadda hay’adaha dowladda.

Dimuqraadiyad lama dhisi karo iyadoo mucaaradka la aamusinayo, cabsi la abuuro, qof kasta oo dhaliil keenaana lagu tilmaamayo inuu qaran dumis yahay. Haddii xukuumaddu rumaysan tahay inay taageero dadweyne haysato, waa inay soo dhaweeysaa tartanka siyaasadeed, ee ma aha inay ka dhigto dambi.

Haddii ay dowladda ka cabsanayso mucaaradka, waa inay isweydiiso sababta. Marka aad eedayso dad aan waxba galabsan, shacabka ayaa isweydiin doona waxaad qarinayso.

Gunaanad: Mustaqbalka Soomaaliya

Arrintan hadda taagan waa mid ka weyn siyaasadda kooxeed ama xisbiyo. Waa doorasho ay Soomaaliya ku kala dooranayso waddada dimoqraadiyadda furan iyo mid awood lagu haysto oo xiran.

Ololaha dacaayadda dowladda waa calaamad muujinaysa daciifnimo, ma aha mid awood lagu muujinayo. Dowladda way ogtahay inaysan guuleysan karin haddii loo tartamo waxqabad dhab ah, sidaa darteed ayay u adeegsanaysaa xeelado khaldan.

Mucaaradka waa inuu adkaystaa, shacabka Soomaaliyeedna waa inay feejignaadaan. Doorashada 2026 waxay noqon doontaa tijaabo dhab ah oo muujinaysa sida Villa Somalia u diyaar tahay inay dadweynaha fursad siiso inay go’aamiyaan mustaqbalkooda.

Mucaaradka waa inuu mar walba ka shaqeeyaa danta qaranka, waxaana hubaal ah in dacaayadaha dowladda aysan waxba ka beddeli karin xaqiiqada. Haddii mucaaradku midaysan yahay, shacabka Soomaaliduna feejigan yihiin, Soomaaliya waxay arki kartaa isbeddel dhab ah oo dimuqraadiyadeed.

Waqtigu wuu socda, hadallada marin-habaabinta ahina kama hortagi doonaan xaqiiqada soo socota.

Cabdiraxmaan Jeylaani Maxamed waa wariye ahna Agaasimaha Shabakadda Warbaahinta Arlaadi. Waxaad kala xiriiri kartaa barta X (Twitter): @JaylaaniJr.

AFEEF: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qofka ku saxiixan, kamana tarjumeyso tan Caasimada Online. Caasimada Online, waa mareeg u furan qof kasta inuu ku gudbiyo ra’yigiisa saliimka ah. Kusoo dir qoraaladaada [email protected] Mahadsanid.

Xogta wada-hadal maanta dhexmaray wasiirrada difaaca Soomaaliya iyo Masar

Wararka

-

May 26, 2025

Xogta wada-hadal maanta dhexmaray wasiirrada difaaca Soomaaliya iyo Masar

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka Gaashaandhigga Dowladda Federaalka Soomaaliya, Axmed Macallin Fiqi ayaa khadka taleefoonka kula hadlay Wasiirka Difaaca ee Jamhuuriyadda Masar, Sarreeye Gaas Cabdilmajiid Saqar.

Wada-hadalkan dhexmaray wasiirrada difaaca labada dal ayaa ku salaysnaa muhiimadda ay leedahay iskaashi dhow oo u dhexeeya labada dhinac, gaar ahaan dhinaca amniga iyo difaaca.

Intii uu socday wada-hadalku, labada wasiir waxay si qoto dheer uga wada-hadleen sidii loo xoojin lahaa iskaashiga milatari ee u dhexeeya Soomaaliya iyo Masar.

Waxa ay sidoo kale diiradda saareen sidii loo sii kobcin lahaa kaalinta ciidamada Masar ee qaybta ka ah hawlgalka AUSSOM, si ay u taageeraan nabad ilaalinta iyo xasilloonida Soomaaliya.

Sidoo kale, wasiirradu waxay isla qaabeeyeen hindisayaal wadajir ah oo lagu horumarinayo tayada iyo xirfadda ciidamada qalabka sida ee Soomaaliya, taas oo muujinaysa in labada dhinac ay u arkaan tababarka iyo tayeynta ciidamada mid muhiim u ah sugidda amniga gudaha ee Soomaaliya.

Labada wasiir waxa ay si gaar ah u xuseen xiriirka walaaltinimo ee taariikhiga ah ee ka dhexeeya Soomaaliya iyo Masar. Waxa ay muujiyeen in xiriirkaas qoto dheer uu yahay saldhig u ah dhammaan iskaashiga labada dhinac, si gaar ah marka ay timaaddo dhinacyada difaaca iyo nabadgelyada.

Wasiirka Difaaca Masar ayaa ballan-qaaday in dalkiisu sii wadi doono taageerada uu siiyo Soomaaliya, isagoo muujiyay in Masar ay diyaar u tahay in ay xoojiso doorka ay ku leedahay dib u dhiska ciidamada Soomaaliyeed. Waxayna noqonaysaa tallaabo kale oo muhiim ah oo lagu taageerayo dadaallada Dowladda Federaalka Soomaaliya ee dib-u-habaynta hay’adaha amniga.

Wada-hadalkan ayaa lagu tilmaami karaa mid miro-dhal ah oo muujinaya isfahamka iyo ka go’naanta labada dal ee ku aaddan horumarinta iskaashiga milatari iyo guud ahaan xiriirka laba geesoodka ah. Wuxuu sidoo kale ka tarjumayaa dadaalka dowladda Soomaaliya ee ku aaddan helidda taageero caalami ah si loo xaqiijiyo nabad waarta iyo horumar ballaaran.

Aqalka Cad oo war ka soo saaray muhaajiriinta la soo tarxiilay ee ku xayiran Jabuuti

-

May 26, 2025

Aqalka Cad oo war ka soo saaray muhaajiriinta la soo tarxiilay ee ku xayiran Jabuuti

Washington (Caasimada Online) – Duulimaad siday siddeed muhaajiriin ah oo toddobaadkan ka baxay gobolka Texas, laguna sheegay inuu ku wajahnaa dalka Koonfur Suudaan, ayaa hadda laba toddobaad hakad ku noqon doona dalka Jabuuti, si loo waafajiyo amar maxkamadeed, sida ay sheegtay afhayeenka Aqalka Cad Karoline Leavitt Khamiistii.

Intii lagu guda jiray shir jaraa’id oo ay qabatay, Leavitt waxay eedda dusha uga tuurtay Garsooraha Maxkamadda Federaalka ee Massachusetts, Brian Murphy, kaddib dhageysi ka dhacay maxkamadda Arbacadii, oo ku saabsanaa siddeed muwaadin oo ka kala yimid Myanmar, Laos, Vietnam, Cuba, Mexico iyo Koonfur Suudaan, kuwaas oo loo tarxiilay waddan saddexaad.

Qareennada difaacayay ayaa sheegay in diyaaradda lagu waday in ay tagto Koonfur Suudaan, hase yeeshee Waaxda Amniga Gudaha Mareykanka (DHS) ayaa diiday inay xaqiijiso halka ay ku socotay.

Garsoore Murphy ayaa sheegay intii uu socday dhageysiga in maamulka Trump uu jebiyay amar hore oo maxkamadeed, kaas oo mamnuucayay in muwaadiniinta loo tarxiilo waddamo aan dalkooda ahayn iyaga oo aan la siin fursad ay ku muujiyaan cabsi ay ka qabaan jirdil ama silac, ama iyada oo aan si sax ah hore loogu wargelin.

Murphy wuxuu amar ku bixiyay in dadkaasi la siiyo qareen sharci ah iyo fursad ay ku muujiyaan cabashadooda. Waxa kale oo uu faray in la siiyo ugu yaraan 15 maalmood si ay dib ugu furaan dacwadooda socdaalka, ayna fursad ugu helaan inay ka hortagaan tarxiil kale haddii dowladda weli qorshaynayso inay u dirto waddan saddexaad.

Leavitt ayaa sheegtay in amarka Murphy uu yahay “isku day lagu doonayo in dambiilayaal sharci darro ah dib loogu soo celiyo gudaha Mareykanka.”

“Garsoore Murphy hadda wuxuu khasbayaa saraakiil federaal ah inay ku sugnaadaan Jabuuti muddo ka badan laba toddobaad, taasoo khatar ku ah xiriirka diblomaasiyadeed ee Mareykanka la leeyahay dalal badan oo caalamka ah, isla markaana khatar gelinaysa nolosha saraakiisha oo lagu khasbayo inay la joogaan dambiilayaal sharci darro ah – dilayaal, tuugo iyo kufsadeyaal,” ayay tiri Leavitt.

Leavitt, oo shaacisay magacyada iyo taariikhda dambiyada ee siddeedda qof ee duulimaadka saaran, ayaa amarka maxkamadda ku tilmaantay “faragelin ballaaran oo xadgudub ku ah awoodaha garsoorka.”

“Wuxuu doonayaa inuu maamulo siyaasadda arrimaha dibadda iyo amniga qaranka Mareykanka, taasoo ah mid aan caqli gal ahayn,” ayay tiri.

Garsoore Murphy ayaa sharaxay sida dhacdadani u dhacday, kadib fadhigii maxkamadeed ee xiran ee Arbaco la qabtay. Wuxuu sheegay in muhaajiriinta lagu wargeliyay halka loo waday fiidnimadii Isniinta, saacadaha shaqada ka dib. Subaxnimadii Talaadada, 9:35 subaxnimo waqtiga bartamaha Mareykanka (CT), ayay ka ambabaxeen xarunta ICE si loogu geeyo garoon diyaaradeed oo u dhow.

Murphy wuxuu sheegay in ay suurtagal noqon weyday in muwaadiniintaasi helaan waqti ay ku la xiriiraan qareen ama qoyskooda si ay uga hortagaan tarxiilka, maadaama wargelinta ay timid waqti aan macquul ahayn.

“Tallaabooyinka ay qaaday waaxda,” ayuu yiri Murphy, “si aan muran ku jirin ayay u jebinayaan amarka maxkamaddan.”

Maamulka HirShabeelle oo xiriirka u jaray SODMA kadib fadeexaddii shalay dhacday

Wararka

-

May 26, 2025

Maamulka HirShabeelle oo xiriirka u jaray SODMA kadib fadeexaddii shalay dhacday

Jowhar (Caasimada Online) – Wasaaradda Gargaarka Bani’aadannimo iyo Maareynta Masiibooyinka ee HirShabeelle ayaa si rasmi ah u shaacisay inay hakisay dhammaan wada-shaqeyntii ay la lahayd Hay’adda Maareynta Masiibooyinka Qaranka (SODMA), iyadoo ku eedeysay in hay’addu ay si isdaba joog ah ugu guuldarreysatay gaarsiinta gargaarka iyo inay ka maqan tahay daahfurnaan ku filan.

Qoraal ay wasaaraddu soo saartay Axaddii ayay ku sheegtay in SODMA si khaldan u maamushay agabkii gargaarka, iyadoo tusaale ahaan u soo qaadatay dhacdo ka dhacday degmada Moqokori, halkaas oo la geeyay oo keliya kartoonno yar-yar oo dawo ah, inkasta oo hawlgalkaasi loogu talagalay inuu noqdo gargaar bani’aadannimo oo muhiim ah.

“Go’aankan waxa uu salka ku hayaa is-faham la’aan joogto ah, maamul-xumo ku saabsan gargaarka loogu talagalay shacabka HirShabeelle, iyo daahfurnaan la’aan ka jirta hannaanka maareynta gargaarka,” ayaa lagu yiri bayaanka wasaaradda.

Tallaabadan ayaa daba socota dhaleeceyn kulul oo uu horay u jeediyay guddoomiyaha gobolka Hiiraan, Muuse Salaad Wehliye, kaas oo hay’adda SODMA ku eedeeyay inay si liidata oo ceeb ah u gaarsiisay gargaar ciidamada xoogga dalka iyo maleeshiyada deegaanka ee Macawiisley ee dagaalka kula jira Al-Shabaab.

Guddoomiye Muuse ayaa horraantii ku dhaliilay SODMA inay u dirtay “dhowr kartoon oo raashin ah” laba diyaaradood oo gaaray furimaha dagaalka — arrin uu ku tilmaamay mid meel-ka-dhac ku ah naf-hurnimada iyo dadaalka ciidamada deegaanka.

Inkasta oo cabashooyinku isa soo tarayaan, haddana SODMA weli si rasmi ah ugama aysan jawaabin hadallada kasoo yeeray guddoomiyaha Hiiraan iyo go’aanka wasaaradda Hirshabeelle.

Hakinta wada-shaqeynta ayaa iminka dhalisay su’aalo hor leh oo ku saabsan sida ay iskula jaanqaadayaan hay’adaha masiibooyinka ee heer federaal iyo heer gobol, xilli ciidamada deegaanka ay sii wadaan dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab ee ka socda gobollada Hiiraan iyo Shabeellaha Dhexe.

Eritrean President warns of renewed rift with Ethiopia

-

May 26, 2025

Eritrean President warns of renewed rift with Ethiopia

ASMARA, Eritrea — In a fiery Independence Day address, Eritrean President Isaias Afwerki accused Ethiopia’s government of acting as a “surrogate” for Western powers and fueling ethnic conflict at home, marking a new low point in the increasingly fraught relations between the Horn of Africa neighbors.

Speaking in Asmara on the 33rd anniversary of Eritrea’s independence, Afwerki delivered a blistering critique of Prime Minister Abiy Ahmed’s administration, claiming that Addis Ababa has embraced an ideology of ethnic federalism that has plunged Ethiopia into “turmoil and destruction.”

“Ethnic polarization has become the defining feature of Ethiopian politics,” Afwerki declared, pointing to the ideology of “Orommuma” — a nationalist current associated with the Oromo ethnic group — as a destabilizing force. “It does not truly represent the Oromo people, but rather fans the flames of division across the country.”

The Eritrean president also condemned what he called a campaign of “psychological warfare” being used to suppress truth, spread misinformation, and incite inter-communal grievances. He alleged that these tactics were being wielded not only inside Ethiopia but also against the Eritrean state.

“Overt and covert acts of subversion against the people and government of Eritrea are well known to all,” he said, without providing specifics.

Afwerki expressed deep disappointment over the collapse of optimism that followed the historic 2018 peace agreement with Ethiopia — a deal that ended two decades of hostilities and helped earn Abiy the Nobel Peace Prize. That reconciliation, he said, has “dissipated” in the face of Ethiopia’s shifting internal politics and renewed alignment with external powers.

“The people of Eritrea do not regret the unwavering support they extended in hopes of reform,” he said, “even as events took an unexpected and unfortunate turn.”

Afwerki suggested that growing numbers of Ethiopians are now turning against their government, signaling internal dissent and a potentially volatile political climate across the border.

A rivalry rooted in war and mistrust

Eritrea and Ethiopia share a long and bitter history. Eritrea gained independence from Ethiopia in 1993 after a three-decade war. Five years later, the two nations fought a brutal border conflict from 1998 to 2000, which left tens of thousands dead and froze diplomatic relations for nearly 20 years.

The 2018 peace agreement — once hailed as a turning point — brought a brief period of rapprochement. However, that cooperation unraveled amid Ethiopia’s escalating internal conflicts, including the devastating war in Tigray (2020–2022), during which Eritrean troops fought alongside Ethiopian federal forces.

Although the two governments were briefly aligned during that conflict, tensions have resurfaced, with growing signs of estrangement between the former wartime allies.

Afwerki’s latest remarks underscore the deepening mistrust and point to a renewed chapter of hostility in one of Africa’s most volatile regions.

DEG DEG: Booliska oo soo qabtay nin oday ah oo dilay ciyaaryahan caan ah

Wararka

Zahra Axmed Gacal

-

May 25, 2025

DEG DEG: Booliska oo soo qabtay nin oday ah oo dilay ciyaaryahan caan ah

Muqdisho (Caasimada Online) – Ciidanka Booliska Soomaaliyeed ayaa Saldhigga Booliska degmada Hodan ee gobolka Banaadir ku soo xiray, Shariif Maxamed Axmed oo ku eedeysan inuu dilay Marxuum Cabdifitaax Cabdi Cismaan oo ahaa ciyaaryahan horay kubadda Qaranka ugu soo cayaaray.

Dilkaas ayaa ka dhacay degmada Hodan, gaar ahaan aagga isgoyska Soobe, ninka dilay ayaa waardiye ka ahaa Hotel ku yaalla aaggaas.

Marxuum Cabdifitaax oo watay Mooto FEKON ayaa la sheegay in ninkaan oo Hotel waardiye ka ahaa ay ku murmeen isticmaalka wado hormarta.

Muran kadib, ninkaan odaga ah ayaa xabad ka daba riday Mootada Ciyaaryahan Cabdifitaax Carab oo sii gudbeysa, sidaas ayuuna ku dhintay.

Taliyaha qeybta guud ee Booliska Gobolka Banaadir Korneyl Mahdi Cumar Muumin oo shaaciyey soo qabashada eedeysana ayaa balan-qaaday in la horgeyn doono Maxakamadda awooda u leh.

Ehellada Marxuumka ayaa maanta diiday in la aaso Meydka oo caawa ku hoyanaya qaboojiyaha.

Mar hadii lasoo qabtay eedeysanaha waxaa lagu wadaa in berri Muqdisho lagu aaso meydka ciyaaryahan hore Cabdifitaax Carab.

Marxuumka oo ahaa wiil dhalinyar ayaa la sheegay in ifka uu kaga tegay shan gabdhood, waxaana maanta dilkiisa aad uga damqaday oo warbaahinta la hadlay bahda ciyaaraha iyo ehellada marxuumka.

Xog: Imaaraadka oo u yeeray Deni iyo Axmed Madoobe – Maxay kala hadlayaan?

Zahra Axmed Gacal

-

May 25, 2025

Xog: Imaaraadka oo u yeeray Deni iyo Axmed Madoobe – Maxay kala hadlayaan?

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynayaasha Puntland iyo Jubbaland oo casuumad ka helay Dowladda Imaaraadka Carabta ayaa saacadihii lasoo dhaafay isugu tegay magaalada Abu Dabai, halkaas oo hadda ay ka socdaan kulamo xasaasi ah oo ku saabsan arrimaha Soomaaliya.

Saciid Deni iyo Axmed Madoobe ayaa maalmihii lasoo dhaafay ku sugnaa magaalada Nairobi ee dalka Kenya, halkaas oo ay uga sii gudbeen Imaaraadka Carabta oo looga yeeray, si loola wadaago ajandayaasha Imaaraadka fulinta uga baahan gudaha Soomaaliya.

Labadaas dowlad goboleed ayaa ku dhacsan dowladda federaalka, Imaaraadka ayaa isna faro-gelin qaawan ka wada gudaha Soomaaliya, taasi oo labada dhinac u sahleysa inay iska kaashadaan danaha Imaaraadka ee gudaha Soomaaliya.

Waxaa horay Nairobi uga dhacay maalmihii lasoo dhaafay kulamo lagu heshiisiinayey Axmed Madoobe iyo Saciid Deni oo siyaasadda ku kala tegay wixii ka dambeeyey dib u doorashadii Madaxweyne Xasan Sheekh, in kastoo aan la ogeyn natiijada kulamadaas iyo hadii ay heshiis rasmi ah ka gaareen labada hoggaamiye.

Madaxweynaha Puntland Saciid Deni ayaa si weyn uga xumaaday, garabna uga waayey Madaxweynaha Jubbaland Axmed Madoobe khilaafkii ka dhex qarxay Xasan iyo Deni wixii ka dambeeyey doorashadii madaxda dowladda federaalka, inkastoo Axmed Madoobe uu dib kala dagaalay dowladda federaalka, hadana muddo ayuu saaraa Tareenka Xasan Sheekh, iyadoo uu fagaarayaasha ka maqan yahay Saciid Deni.

Imaaraadka ayaa caan ku ah in sanadka ugu dambeeya ee muddo xileed kasta ee madaxda dowladda federaalka ay gudaha dalka soo geliyaan dhaqaale badan, faro-gelin siyaasadeed oo toos ah iyo fulinta go’aano cuuryaaminaya dowladnimada Soomaaliya.

Waxaa suurtagal ah in labadaas dowlad goboleed ee Puntland iyo Jubbaland ay isku waafaqaan qorshaha fulinta Imaaraadka ee loogu yeeray, taas oo khatar hor leh ku noqon karta dowladda federaalka iyo guud ahaan dalka.

Dowladda Federaalka oo dareensan khatarta Imaaraadka ayaa marar badan fagaarayaasha ka sheegtay inay jiraan dowlado iyo shaqsiyaad kamid ah siyaasiyiinta Soomaaliyeed oo iska kaashanaya arrimo xasaasi ah oo ka dhan ah dowladnimada Soomaaliya.

Siyaasiyiinta mucaaradka ah ayaa dhankooda isugu yimid Muqdisho, kuwaas oo culeys soo saaray dowladda federaalka, kulamo iyo abaabul bulsho ayey ka bilaabeen caasimadda, iyagoo dowladda ku cadaadinaya inay kala tashato nooca doorasho ee dalka loo jiheynayo.

Dowladda federaalka ayaa dhankeeda ka shaqeyneysa inay dhigto gogoshii u uku baaqay Madaxweyne Xasan Sheekh oo ajandeheedu yahay in xal looga gaaro khilaafaadka siyaasadda, doorashooyinka iyo mideynta awooda Soomaalida ee dagaalka argagixisada.

La-tashiyo bulsho ayey xukuumaddu Muqdisho ka bilowday, waxaana lagu wadaa in maalmaha soo socda ay la kulanto siyaasiyiinta mucaaradka ah oo la weydiiyo sida ay wax u rabaan, kadibna ay go’aan ka soo saarto qaabka, goobta, goorta iyo martida ka qeyb geleysa gogosha uu fidiyey Madaxweyne Xasan Sheekh.

Muxuu yahay qorshaha uu James Swan la wadaagay DF?

Wararka

-

May 25, 2025

Muqdisho (Caasimada Online) – Ergayga Gaarka ah ee Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya ahna Madaxa howl-galka kala guurka ee kaalmaynta QM ee Soomaaliya ayaa maanta kulan muhiim ah la qaatay Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga ah, Cabdisalaan Cabdi Cali.

Kulankan oo ka dhacay Xarunta Wasaaradda Arrimaha Dibadda Soomaaliya ayaa waxaa looga hadlay xoojinta xiriirka iskaashi ee ka dhexeeya Dowladda Federaalka Soomaaliya iyo Qaramada Midoobay.

Danjire Swan ayaa ugu horrayn Wasiirka ugu hambalyeeyay xilka cusub ee dhowaan loo magacaabay, isagoo muujiyay taageerrada iyo kalsoonida Qaramada Midoobay ee ku aaddan wada-shaqeynta labada dhinac.

Intaas kaddib, wuxuu Wasiirka la wadaagay qorshayaasha xilliga kala guurka ee xafiiska Qaramada Midoobay ee Soomaaliya, kuwaas oo diiradda saaraya horumarinta dowlad wanaagga, doorashooyinka iyo ilaalinta xuquuqda aadanaha.

Dhankiisa, Wasiir Cabdisalaan ayaa uga mahad-celiyey Danjire Swan taageerrada iyo wada-shaqeynta joogtada ah ee Qaramada Midoobay la leedahay Dowladda Federaalka Soomaaliya, isagoo xusay muhiimadda ay leedahay sii xoojinta iskaashiga labada dhinac.

Swan ayaa muddooyinkii dambe ku hawlanaa sidii la isugu keeni lahaa saamileyda siyaasadda, inkasta oo dadaalladan aysan weli kasoo bixin wax natiijo ah, haddana waxaa muuqata in beesha caalamka ay cadaadis horleh ku saareyso madaxweynaha Soomaaliya inuu la fariisto siyaasiyiinta mucaaradka.

Khilaafka doorashooyinka oo inta badan aysan heshiis rasmi ah ka gaarin siyaasiyiinta Soomaalida ayaa waxaa awood socodsiin ku leh beesha caalamka oo ayadu dhaqaale badan uga baxo dowladnimada Soomaaliya.

Guddiga doorashooyinka ‘oo ku kacay arrin yaab badan’

Wararka

-

May 25, 2025

Guddiga doorashooyinka ‘oo ku kacay arrin yaab badan’

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddiga doorashooyinka qaranka ayaa lagu eedeeyay in ay si xoog ah qeybo kamid ah bulshada ugu qasbayaan inay isdiiwaan-geliyaan, si loo hirgeliyo doorasho qof iyo cod ah.

Xildhibaan Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa eedeyntan u jeediyay guddiga doorashada, isagoo sheegay in diiwaan-gelinta lagu qasbayo Ardeyda iyo Macalimiinta Jaamacadaha, taasoo yaab leh maadaama aan muwaadinka lagu qasbi karin, ayna tahay ikhtiyaari, xitaa haddii mid sharci ah ay tahay isdiiwaan-gelinta.

“Waxaan canbaaraynaynaa falka gurracan ee uu guddiga halka dhinac ah ee doorashooyinka ku cadaadinayo Jaamacadaha Caasimada in ay qasab ku diiwaan geliyaan ardayda, macalimiinta iyo shaqaalaha Jaamacadda,” ayuu yiri Xildhibaan Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame.

Waxa uu intaas kusii daray “Guddigu wuxuu ugu hanjabay jaamacaddii ka biya diidda go’aankooda in ay tillaab ka qaadi doonaan iyagoo adeegsanaya ciidanka ammaankana. Isdiiwan-gelinta, codaynta iyo ka qaybqaadashada doorashooyinka waa xaq dastuuri ah oo ikhtiyaari ah ee ma aha jajuub iyo qasab.”

Hoos ka aqriso qoraalka oo dhameystiran;

Waxaan canbaaraynaynaa falka gurracan ee uu guddiga halka dhinac ah ee doorashooyinka ku cadaadinayo Jaamacadaha Caasimada in ay qasab ku diiwaan geliyaan ardayda, macalimiinta iyo shaqaalaha Jaamacadda.

Guddigu wuxuu ugu hanjabay jaamacaddii ka biya diidda go’aankooda in ay tillaab ka qaadi doonaan iyagoo adeegsanaya ciidanka ammaankana.

Is diiwan gelinta, codaynta iyo ka qaybqaadashada doorashooyinka waa xaq dastuuri ah oo ikhtiyaari ah ee ma aha jajuub iyo qasab.

Ma jirto wax ay shacabka Soomaaliyeed maanta ka jeclaan lahaayeen in ay xaqooda dastuuriga ah adeegsadaan oo ay doortaan dadkii meteli lahaa, waxaase lagu hodi karin doorasho hal dhinac wato oo qasab iyo jajuub lagu meelmarinayo, taasoo natiijadeedu tahay qalalaase iyo xasilooni-darro siyaasadeed.

Waxaan ugu baaqaynaa maamulka jaamacadaha in ay ku adkaystaan mowqifkooda, shacabkana la wadaagaan falfal xumida Guddiga, iyagoo adeegsanaya isku soo baxyo nabadeed iyo warbaahinta baraha bulshada ee fududaynaysa is abaabulka dijitaalka ah (Digital Activism).

Wararkii ugu dambeeyay ee dagaal culus oo maanta ka dhacay gobolka Hiiraan

Wararka

-

May 25, 2025

Wararkii ugu dambeeyay ee dagaal culus oo maanta ka dhacay gobolka Hiiraan

Beledweyne (Caasimada Online) – Warar dheeraad ah ayaa laga helayaa dagaal culus oo maanta ka dhacay tuulada Galcad oo ka mid ah deegaanada hoos yimaada degmada Halgan ee gobolka Hiiraan.

Dagaalkan ayaa dhexmaray ciidamada deegaanka ee loo yaqaan Macawiisleyda iyo kooxda Al-Shabaab. Iska horimaadkan ayaa ka dhashay kadib markii ciidanka Macawiisleyda ay weerar ku qaadeen xubno ka tirsan Al-Shabaab oo dad shacab ah afduub ahaan ugu haystay gudaha tuulada Galcad.

Ciidamada ayaa weerarka u qaaday si ay u soo furtaan dadka shacabka ah ee ay afduubtay kooxda, iyadoo la haystayaasha lagu guuleystay in ay dib u helaan xorriyadooda.

Sarkaal ka tirsan Macawiisleyda oo hadlay ayaa sheegay in dadka shacabka ah lagu helay xaalad adag, balse ay ku guuleysteen inay si nabad ah kusoo furtaan. Wuxuu intaas ku daray in kooxda Al-Shabaab ay la kulantay jab xooggan intii uu socday howl-galkaasi.

“Waxaan helnay xogta in kooxdu ay afduub u haysteen dadka shacabka ah oo baadi u raadsaday deegaanka. Alle mahaddii, waan kusoo furanay dadkii ay haysteen iyadoo aan wax khasaare ah noo soo gaarin. Hadda tuulada Galcad annaga ayaa gacanta ku hayna,” ayuu yiri sarkaalkaasi oo la hadlay warbaahinta.

Sarkaalka ayaa sidoo kale tilmaamay in dagaalka ay ku dileen xubno badan oo ka tirsan kooxda, islamarkaana ay weli wadaan howl-gallo baacsiga firxadka kooxdaas ee deegaanka ku dhuumaaleysanaya.

Dagaalka maanta dhacay ayaa kusoo beegmaya xilli toddobaadkii lasoo dhaafay ay dagaallo culus ka dhaceen deegaanno ku yaalla xadka u dhexeeya gobollada Hiiraan iyo Sh/Dhexe, kuwaas oo ay ka qeyb qaateen ciidamada deegaanka iyo kuwa dowladda.

Shirweyne xasaasi ah oo u furmay ururada siyaasadda iyo DF Soomaaliya + Sawirro

Wararka

-

May 25, 2025

Muqdisho (Caasimada Online) – Shir ballaaran oo u dhaxeeya ururrada siyaasadda ee diiwaan-gashan iyo xukuumadda federaalka Soomaaliya ayaa maanta si rasmi ah uga furmay magaalada Muqdisho.

Shirweynahan ayaa waxaa ka qeyb-galay madax sare oo ka socoto hay’adaha kala duwan ee dowladda oo ay ugu horeeyaan Wasiirka Cadaaladda, Wasiiru-dowlaha Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha, Wasiiru-dowlaha Wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo masuuliyiin kale.

Shirka ayaa waxaa soo qaban-qaabiyay guddiga isku dabaridka gogosha qaran, ee uu guddoomiyaha u yahay Wasiirka Wasaaradda Cadaaladda iyo Arrimaha Dastuurka, Xassan Macallin Maxamuud.

Shirkan ayaa diiradda lagu saarayaa arrimaha amniga, dastuurka iyo doorashooyinka, waxaana uu gogol xaar u yahay shirweynaha uu Madaxweynaha JFS, Dr Xasan Sheekh Maxamuud ku baaqay si loo helo isfaham siyaasadeed oo qaran.

Wasiirka Cadaaladda, Xasan Macallin Maxamuud oo furay kulanka wadatashiga ayaa sheegay in muddo dheer dalku tabayay nidaamka ururrada siyaasadda, balse xukuumadda Dan-Qaran ay si dhab ah ugu hawlan tahay dib u soo celinta nidaamkaas, iyadoo tallaabada ugu horreysa ka dhigatay dib-u-eegista dastuurka.

“Xukuumadda Dan-Qaran ee hadda jirta waxay si daacad ah ugu hawlan tahay sidii dib loogu soo celin lahaa nidaamka ku saleysan ururrada siyaasadeed. Maanta waxaan kusoo laabannay waddadii saxda ahayd oo muddo dheer aan ka maqneen.” ayuu yiri Wasiir Xasan Macallin.

Prof. Cabdullahi Daacad oo isna ku hadlayay afka ururrada xisbiyada siyaasadeed ayaa si weyn u soo dhaweeyay kulanka wadashiga ee xukuumadda iyo ururrada siyaasadda.

Sidoo kale waxa uu sheegay in ay taageersan yihiin gogosha qaran ee madaxweyne Xasan Sheekh ku baaqay, taasoo uu ku tilmaamay tallaabo masiiri ah oo xoojinaysa midnimada iyo wada-tashiga siyaasadeed ee dalka.

Fadeexad: Hay’adda SODMA oo Hiiraan geysay gargaar si weyn looga carooday

-

May 25, 2025

Fadeexad: Hay’adda SODMA oo Hiiraan geysay gargaar si weyn looga carooday

Beledweyne (Caasimada Online) – Maamulka Gobolka Hiiraan ayaa si kulul u dhaliilay gargaar ay hay’adda SODMA geysay degmada Moqokori, kaas oo ahaa agab dhowr kartoon ah oo loogu tala-galay ciidamada Macawiisleyda.

Guddoomiyaha gobolka Hiiraan, Muuse Salaad Wehliye oo ka carooday fadeexaddan ayaa tilmaamay mid aan ka tarjumeyn baahida dhabta ah ee ciidanka Macawiisleeyda. Waxa uu sheegay in gargaarkaasi uu ahaa dhowr kartoon oo aan ka turjumeyn doorka muhiimka ah ee ay ciidamadu kaga jiraan dagaalka Al-Shabaab.

Guddoomiye Muuse ayaa si gaar ah u muujiyay sida uu uga niyad-jabay qaabka ay dowladda federaalka iyo hay’adda SODMA ula dhaqmeen ciidanka Macawiisleyda, oo uu ku sifeeyay geesiyaal u huray naftooda difaaca dalka. Wuxuu sheegay in lagu gefay karaamadooda markii loo keenay gargaar yar oo aan la jaanqaadi karin waxqabadkooda.

Tan yaabka leh ayaa ah in gargaarkan saluuga laga muujiyay lagu soo qaaday laba diyaaradood, uuna ku baxay kharash illaa xad ka badan agabka lagu sheegay gargaarka. SODMA ayaa inta badan lagu eedeeya inay safka hore uga jirto hay’adaha uu musuqa biyo dhigay ee dowladda Soomaaliya.

“Dadka meeshaan jooga in hay’adda SODMA u keento dhowrkan kartoon oo ay ku qancan una sacbiyan maahan mid inaga suurta-galeyso, ciidamada Macawiisleyda waxay naftooda u hureen difaaca dalka, umana qalmaan in loo keeno dhowr kartoon oo magac loogu raadinayo waa arin fadeexad iyo ceeb weyn ku dowladda,” ayuu yiri Guddoomiye Muuse Salaad.

Sidoo kale, Guddoomiyaha ayaa wuxuu ugu baaqay madaxda dowladda in ay si deg-deg ah ciidamada deegaanka loo soo gaarsiiyo taageero dhab ah oo la jaanqaadi karta baahida ciidanka Macawiisleeyda, si loo dhiirrigeliyo dadaalkooda joogtada ah ee ka dhanka ah Al-Shabaab.

Dhinaca kale, shacabka gobolka Hiiraan ayaa dhankooda si weyn baraha bulshada uga muujiyay caro iyo niyad-jab ku saabsan gargaarkii SODMA ee Moqokori, iyagoo is-barbardhig ku sameeyay gargaarka ballaaran ee la gaarsiiyay deegaanno ka tirsan Sh/Dhexe. Waxayna cadaalad-darro ku tilmaameen in Hiiraan oo dagaal culus ku jirta loo keeno kartoono kooban.

Si kastaba, arrimahan ayaa imaanaya xilli ciidamada Macawiisleyda ay sare u qaadeen hawl-galladooda gobolka Hiiraan, gaar ahaan xuduudda ay la wadaagto Sh/Dhexe, iyagoo guulo la taaban karo ka gaaray dagaallo ay ku qaadeen fariisimo Al-Shabaab ku lahaayeen deegaanno muhiim ah.

Xog: Madaxweyne Xasan oo la kulmaya mucaaradka kadib cadaadis ka yimid…

-

May 25, 2025

Xog: Madaxweyne Xasan oo la kulmaya mucaaradka kadib cadaadis ka yimid…

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud oo indhowaanahan la kulmayay cadaadis gudaha iyo dibadda ayaa lasoo warinayaa inuu haatan soo dabcay isaga oo beddalay mowqifkiisa, si wax looga qabto xiisadda taagan.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, madaxweyne Xasan Sheekh ayaa haatan aqbalay inuu la fariisto saamileyda siyaasadda oo ay ku jiraan hoggaamiyeyaasha mucaaradka, si looga wada-hadlo khilaafka siyaasadeed ee ka taagan dalka.

Warar soo baxaya ayaa sheegaya in madaxweynuhu cadaadis xooggan uu kala kulmay wakiilada beesha caalamka oo ay ku jiraan Qaramada Midoobay, Midowga Afrika, Urur Goboleedka IGAD iyo waddamada saaxibada la ah Soomaaliya, kuwaas oo ka dalbaday inuu dib u eego mowqifkiisa, si loo qaboojiyo xaaladda kacsan \ee ka dhalatay doorashada.

Ilo wareedyo xilkas ah ayaa innoo sheegay in wakiiladu ay madaxweynaha la wadaageen in aan la aqbali karin hannaan doorasho ama xal siyaasadeed oo aan la isku raacsaneyn, maadaama hadda ay maqan yihiin laba maamul, mucaaradkana ay mar hore diideen qorshaha Villa Soomaaliya ee qof iyo cod.

Sidoo kale, wararka ayaa intaasi kusii daraya inuu dhici doono shir ay isku imaanayaan dhinacyadan oo dhici doono bartamaha bisha soo socoto ee June, si looga wada-hadlo muranka ka taagan hannaanka doorashooyinka dalka iyo wax ka beddalka dastuurka.

Wakiilada beesha caalamka ayaa kor kala socon doono kulankaasi oo natiijada kasoo baxdaaa ay sidoo kale aad u daneynayaan shacabka Soomaaliyeed.

Arrintan ayaa kusoo aadeyso, iyada oo haatan xubnaha mucaaradka ay kusoo qulqulayaan Muqdisho, iyaga oo durbo bilaabay dhaq-dhaqaaq culus oo ka dhan ah dowladda federaalka

Soomaaliya ayaa haatan ku jirto marxalad adag oo siyaasadeed, waxaana la’isku fahmi la’yahay doorashada, iyada oo arrintaas ay sii dheer tahay dagaalka Al-Shabaab ee sii xoogeysanaya, maadaama gobollada Shabeellooyinka ay culeys soo saartay kooxda.

Kulankii Xamar oo muujiyey taag yarida mucaaradka

-

May 25, 2025

Kulankii Xamar oo muujiyey taag yarida mucaaradka

Muqdisho (Caasimada Online) – Masaajid yar oo ku yaalla Koonfurta Muqdisho ayaa lagu qabtay kulan si hoose loo agaasimay oo ay isugu yimaadeen siyaasiyiin mucaarad ku ah Madaxweynaha Soomaaliya ee xilka haya, Xasan Sheekh Maxamuud.

Waxaa ka mid ahaa madaxweynihii hore, laba ra’iisul wasaare oo hore, afhayeen hore oo baarlamaanka federaalka ah, iyo wasiirkii hore ee arrimaha dibedda — dhammaantood waa shaqsiyaad leh khibrad siyaasadeed oo qoto dheer balse aan hadda haysan taageero rasmi ah oo hay’adeed. Maamul-goboleedyada Puntland iyo Jubbaland ayaan weli taageerin kooxdan mucaaradka ah, iyada oo hal sano uu ka haray dhammaadka xiliga madaxweyne Xasan.

Kooxdan mucaaradka ah ma haystaan saldhig siyaasadeed oo xooggan oo caadi ahaan lala xiriiriyo hoggaaminta maamul-goboleed. Madaxweynaha Puntland, Saciid Cabdullaahi Deni, ayaa si taxaddar leh ula socda dhaqdhaqaaqa, isagoo aan weli si buuxda u muujin mowqifkiisa.

Inkastoo uu taageersan yahay dadaallada lagu abaabulayo mucaarad siyaasadeed oo ka dhan ah Madaxweyne Maxamuud, haddana Deni ma muujinayo inuu diyaar u yahay inuu geliyo saameyn siyaasadeed ama dhaqaale ballaaran, sida uu hore ugu sameeyay Muqdisho doorashadii 2022.

Deni ayaa sanadkii 2022 loo arkayay musharrax fursad wanaagsan u leh xilka madaxtinimada, sababo la xiriira doorkiisii hoggaamineed ee uu ku riixay hab-doorasho cusub oo siinayay maamul-goboleedyada awood ballaaran oo ay ku soo xulaan xubnaha labada aqal ee baarlamaanka. Laakiin rajadiisii ayaa si lama filaan ah u burburtay maalintii doorashada, markii Madaxweynaha Jubbaland, Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe), uu heshiis degdeg ah la galay Xasan Sheekh Maxamuud — oo markaas si hoose loogu qiimeynayay ra’yiga dadweynaha ee barta X (hore Twitter).

Jubbaland ayaa markaas si cad u taageertay Xamza Cabdi Barre, oo ahaa xildhibaan federaal ka soo jeeda Jubbaland, kaas oo markii dambe Madaxweyne Maxamuud u magacaabay Ra’iisul Wasaare. Isbeddelkaasi lama filaanka ah ee siyaasadeed ayaa horseeday in Puntland ay jarto xiriirkii kala dhexeeyay Dowladda Federaalka. Hadal uu Deni ku tilmaamay Xamza “xoghayn kaliya” ayaa sii xumeeyay xiriirka labada dhinac.

Toddobaadkii hore, Madaxweyne Deni ayaa ku dhawaaqay inuu qaban doono “shir lagu badbaadinayo Soomaaliya”, isagoo sheegay in Jubbaland lagu casuumi doono. Soo jeedintan cusub ayaa muujinaysa isbeddel ku yimid aragtidiisa, maadaama uu hadda u muuqdo inuu ka quustay heshiisyadii siyaasadeed ee aan rasmi ahayn (gentleman’s agreements) kuwaas oo uu u arko kuwo fashilmay.

Inkasta oo kooxda mucaaradka ahi ay mideysan yihiin rabitaankooda ah inay meesha ka saaraan Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, haddana waxay weli ka arradan yihiin barnaamij siyaasadeed oo cad ama hannaan hoggaamineed oo mideysan. Dhanka kale, Dowladda Federaalka ayaa weli ka go’an in la qabto doorasho qof iyo cod ah sanadka 2026. Doorashooyinka dowladaha hoose ee la filayo inay dhawaan ka dhacaan Muqdisho ayaa noqon doona tijaabo muhiim ah oo lagu ogaanayo suurtagalnimada hirgelinta nidaamkaas codbixinta guud.

Jubaland oo soo saartay digniin culus oo lamid ah tan ka soo baxday DF Soomaaliya

Wararka

-

May 25, 2025

Jubaland oo soo saartay digniin culus oo lamid ah tan ka soo baxday DF Soomaaliya

Kismaayo (Caasimada Online) – Dowlad-goboleedka Soomaaliyeed ee Jubaland ayaa soo saartay digniin culus oo la xiriirta dabeylo laga cabsi qabto inay ku dhuftaan xeebaha maamulkaasi, iyada oo shacabka la wadaagtay farriin toos ah iyo tallaabooyin ay tahay in la raaco.

Wasaaradda deegaanka iyo isbeddelka cimilada Jubaland ayaa sheegtay in dabeylahaasi ay noqon karaan kuwo sababa khasaare hantiyeed iyo mid nafeed haddii aan laga taxadarin.

Sidoo kale wasaaradda ayaa tilmaamtay in dabeylaha ay la socdaan roobab xooggan iyo hirar dhaadheer oo saameyn kara magaalooyinka Kismaayo, Badhaadhe iyo dhammaan deegaanada ku xeeran xeebaha maamulkaasi.

Jubaland ayaa ugu baaqday kalluumeysatada iyo dadka ku safra badda inay muujiyaan feejignan dheeri ah, si aysan waxyeelo uga soo gaarin dabelyaha socda.

Waxa kale oo farriintan la gaarsiiyay dadka ku nool deegaannada dhaca xeebaha, iyada oo maamullada deegaannadaas la faray inay diyaariyaan gurmadyo deg-deg ah.

Digniintan mid lamid ah ayaa waxa shalay soo saartay dowladda federaalka Soomaaliya oo kalluumeysatada iyo shacabka Soomaaliyeed ee degan dhulka xeebaha ah u digtay, taasi oo ku saabsan bad-xireenka la galay.

“Wasaaradda kalluumeysiga iyo dhaqaalaha Buluugga ah ee XFS, waxay si rasmi ah ugu wargalineysaa dhammaan kalluumeysatada iyo guud ahaan dadweynaha Soomaaliyeed in lagu jiro xilli badda ay si weyn u kacsan tahay, taasoo keeni karta xaalado khatar ah oo halis gelin kara badbaadada doomaha iyo dadka ku sugan badda,” ayaa lagu yiri qoraalka kasoo baxay Wasaaradda kalluumeysiga iyo dhaqaalaha Buluugga ah ee Soomaaliya.

Waxaa kale oo lasii raaciyay ““Inta lagu jiro xilligan kacsanaanta badda, waxaa dhici karta khatar badan, shilalka badda iyo waxyeelada soo gaarta doomaha iyo kalluumeysatada”.

Digniintan ayaa kusoo aadeysa, iyadoo Jimcihii lasoo dhaafay xeebta Liido ee magaalada Muqdisho ay qaaday ugu yaraan sagaal carruur ah, kuwaas oo u damaashaad tegay, carruurtaas ayey baddu qaaday xilli ay caadi u dabaalanayeen.

Maleeshiyaad hubeysan oo maanta la wareegay xarunta degmada Galdogob

Wararka

-

May 25, 2025

Maleeshiyaad hubeysan oo maanta la wareegay xarunta degmada Galdogob

Galdogob (Caasimada Online) – Wararka naga soo gaaraya gobolka Mudug ayaa sheegaya in maanta xaalad kacsanaan ah laga dareemayo degmada Galdogob ee gobolkaasi, kadib markii ay gudaha u galeen maleeshiyaad gadoodsan oo hub culus wata.

Maleeshiyaadka oo ka careysan xilka qaadis lagu sameeyay agaasimihii arrimaha bulshada dowladda hoose ee degmada Galdogob, Cabdiqani Cabdinuur Cismaan ayaa gebi ahaan la wareegay xarunta dowladda hoose ee degmadaasi, sida ay innoo sheegeen ilo deegaanka ah.

Ciidamada gadoodsan oo hadda dhaq-dhaqaaq culus ka wada halkaasi ayaa dalbanaya in Cabdiqani dib loo soo celiyo xilkiisa, haddii kalena aysan ka bixin doonin xarunta dowladda hoose oo ay saaka la wareegeen, waxaana istaagtay gebi ahaan shaqadii ka socotay.

Wararka ayaa sheegaya xilka qaadista agaasimaha arrimaha bulshada ee degmada Galdogob ay khilaaf dhinaca maamulka ah iyo xaalad kacsanaan ah ka abuurtay degmadaasi, iyada maleeshiyaadka ku haybta ah ay hadda ku suganyihiin xafiisyada maamulka.

Shacabka ku dhaqan degmada ayaa walaac ka muujiyay xiisadda soo korortay oo saameyn ku yeelatay dhaq-dhaqaaqa guud, maadaama rag hubeysan ay soo galeen magaalada.

Dhinaca kale, mas’uuliyiin maamulka gobolka iyo odayaashaq dhaqanka ayaa haatan wada dadaallo dheeraad ah oo lagu xalinayo xiisaddaasi, si xal loogu helo khilaafka culus ee ka taagan halkaasi.

Dhinacyada ayaa sidoo kale wada-hadal la furay maleeshiyaadka hadda gacanta ku haya xarunta dowladda hoose, si looga wareejiyo lkadib loo xalliyo khilaafka taagan.

Illaa iyo hadda ma jiro war rasmi ah oo ka soo baxay madaxda sare ee Puntland, kuna aadan xiisadda culus ee haatan kasoo cusboonaatay degmada Galdogob ee gobolka Mudug.

Puntland ayaa waxaa ku badan gadoodka ay sameeyaan maleeshiyaadka beelaha iyo xittaa ciidamada, waxaana soo celceliyay cabasho xoogan oo ka jira deegaannada maamulkaasi.

Muxuu Sanbaloolshe ka sheegay kulankii uu la yeeshay qurba-joogta reer Hiiraan?

Wararka

-

May 25, 2025

Muxuu Sanbaloolshe ka sheegay kulankii uu la yeeshay qurba-joogta reer Hiiraan?

Muqdisho (Caasimada Online) – Taliyaha Nabad Sugidda Qaranka Soomaaliya, Cabdullaahi Maxamed Cali Sanbaloolshe, ayaa maanta khadka telefoonka kulan muhiim ah kula yeeshay qurba-joogta reer Hiiraan, isaga oo uga warbixiyay xaaladda dagaalka lagula jiro kooxaha argagixisada.

Taliye Sanbaloolshe ayaa qurba-joogta ku boorriyay inay si wadajir ah u taageeraan dadaallada socda ee lagula dagaallamayo argagixisada, isagoo tilmaamay muhiimadda ay leedahay midnimada bulshada Soomaaliyeed meel kasta oo ay joogto.

Kulankan waxaa sidoo kale khadka telefoonka kaga soo qayb galay xildhibaan Maxamed Buraale iyo xildhibaan Cabdiraxmaan Guurey oo ka tirsan baarlamaanka Federaalka Soomaaliya, iyo wasiirka arrimaha gudaha ee dowlad-goboleedka Hirshabelle, Cabdi Daahir Karoore.

Mas’uuliyiintan ayaa haatan ku sugan jiidda hore ee dagaalka, iyagoo tusaale wanaagsan u ah madaxda kale ee Soomaaliyeed, gaar ahaan kuwa jooga Muqdisho iyo gobollada ay wali ku xoogganyihiin kooxaha argagixisada.

Waxaa kulanka khadka telefoonka ka soo qayb galay ku dhawaad 4,000 oo qof oo ka tirsan qurba-joogta reer Hiiraan, iyadoo uu kulanku kusoo aaday xilli dagaal adag uu ka socdo xadka ay wadaagaan gobollada Hiiraan iyo Shabeellaha Dhexe, kaasoo ay iska kaashanayaan ciidamada Xoogga Dalka iyo dagaalyahannada deegaanka ee Macawisleyda oo hal dhinac ah iyo kooxda argagixisada ah oo dhinaca kale ah.

Ciidamada dowladda iyo kooxaha deegaanka ayaa dhawaanahan guulo muhiim ah ka soo hooyay dagaalka lagula jiro Al-Shabaab, waxaana la xaqiijiyay in deegaanno badan ay hadda gacanta ugu jiraan ciidamada dowladda iyo xoogagga deegaanka.

Taliyaha ayaa sidoo kale sheegay in iskaashiga dhexmaraya shacabka, ciidamada dowladda iyo dagaalyahannada deegaanka ee Macawisleyda uu yahay mid muhiim u ah xoreynta guud ee dalka.

Agaasime Sanbaloolshe ayaa sidoo kale shalay khudbad xasaasi aheyd ka jeediyay kulan ka dhacay degmada Moqokori ee gobolka Hiiraan oo ay goobjoog ka ahayeen, Xildhibaano ka tirsan Golaha Shacabka, Wasiirka arrimaha gudaha Hirshabeelle, saraakiisha ciidamada, Hoggaanka Macawiisleyda iyo qaar ka mid ah waxgaradka beesha.

Taliyaha hay’adda NISA ayaa ka dalbaday Macawiisleeyda beesha Xawaadle ineysan ku ekaanin difaaca deegaanadooda kaliya oo ay gacan ka geystaan sidii Al-shabaab looga xureyn lahaa deegaanada kale oo ay ku sugan yihiin kooxda.

“Dagaalka aan anaga hada ku jirno keliya ma ahan inan difaacanayno deegaanadeena ee waa inaan soo celina dhamaan deegaanadii ay qabsadeen Khawarijta, maxaa yeelay nimankan inta Aadan Yabaal, Ceelbaraf iyo Ceel Cali Axmed ay difaac uga jiraan oo godad uga qodan yihiin nabad kuma seexan karno, welwel la’aan kuma seexan karno oo kalsooni kuma seexan karno.” ayuu yiri Agaasimaha Hay’adda NISA Cabdullaahi Sanbaloolshe.

Sanbaloolshe ayaa sidoo kale u sheegay Macawiisleeyda Xawaadle iney astaan u yihiin guud ahaan umada Soomaaliyeed, islamarkaana horay iyo gadaal ay u dhaw dahay iney yihiin horay usii socdaan, islamarkaana kooxdu ay marayaan xaalad quus ah.

Qayb cusub oo lagu soo kordhiyay Taliska Booliska

Wararka

-

May 25, 2025

Qayb cusub oo lagu soo kordhiyay Taliska Booliska

Muqdisho (Caasimada Online) – Taliska Ciidanka Booliska Soomaaliyeed ayaa qayb cusub kusoo kordhiyay taliska qaybta guud ee gobolka Banaadir, taas oo loogu magac daray Galbeed Sare, waxaana hoostagi doono saldhigyada saddex degmo oo ka tirsan gobolka.

Taliskan cusub ayaa maanta si rasmi ah loo daah-furay, waxaana hoostagi doono degmooyinka Garasbaaley, Dayniile iyo Daarusalaam oo horay uga kala tirsanaa talisyada qaybaha Galbeed iyo Bari, laakin hadda kadib waxay isku noqon doonaan Galbeed Sare.

Sidoo kale, qaybtan cusub ee lasoo kordhiyay aya waxaa lagu magacaabaa Gaashaanle Dhexe Daa’uud Axmed Caraale oo maanta xilkaas si rasmi ah ula waeegay, kadib munaasabad ka dhacday degmada Garasbaaley oo uu ku shaqeyn doono.

Taliye ku xigeenka qaybta guud ee Booliska Gobolka Banaadir, Maxamed Cabdulaadir Nuur (Mooshin) oo goobta ka hadlay ayaa ku dheeraaday muhiimadda qaybtan cusub, wuxuuna tilmaamay u jeedadu tahay in hoos loo daadajiyo howlaha ammaanka caasimada.

“Saddexda degmo ee kala ah Garasbaaley, Dayniile iyo Daarusalaam waxay noqon doonaan qaybta Galbeed Sare, waxaana u gartay taliyaha ciidanka Booliska Soomaaliyeed” ayuu yiri taliye ku xigeenka qaybta guud ee Booliska Gobolka Banaadir.

Mooshin ayaa sidoo kale ka dalbaday maamullada degmooyinka iyo shacabka inay la shaqeeyaan taliyaha cusub ee qaybtaasi, si wax looga qabto ammaanka guud.

“Maamullada degmooyinka iyo hay’adaha dowliga ah waxaan ku wargelineynaa in ay si dhow ula shaqeeyaan, ayna ka qayb qaataan fududeynta howlaha maalinlaha ee uu qaban doonto taliyaha qaybta” ayuu mar kale yiri Maxamed Cabdulqaadir Nuur (Mooshin).

Muqdisho ayaa haatan ku jirto xaalad deganaasho ah, waxaana laga nastay qaraxyadii horay uga dhici jiray caasimada, kadib qorshe cusub oo ay la timid dowladda Soomaaliya.

Mareykanka oo qaadaya tallaabo fududeyn karta in uu heshiis la gaaro IRAN

-

May 25, 2025