27.5 C
Mogadishu
Saturday, June 21, 2025

Daawo: DF oo keensatay khuburro reer Somaliland iyo Puntland ah oo ka caawinaya…

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaga guddiga madax bannaan ee doorashooyinka qaranka, Mudane Cabdikariin Axmed Xasan oo warbaahinta kula hadlayay gudaha magaalada Muqdisho ayaa markii u horreysay qiray in khuburro xagga doorashada kala shaqeeya ay ka keensadeen deegaannada maamullada Somaliland iyo Puntland.

Cabdikariin oo ka qayb-galay kulan dadweyne ayaa shaaca ka qaaday in khuburrada ay keensadeen ay ka caawinayaan doorashada goleyaasa deegaanka ee ay qaban doonaan.

“Annaga gole deegaan ayaa ka shaqeynaa Puntland waa ka dhacday, Somaliland-na waa ka dhacday, annaga marka aan shaqada bilaabeynay khuburrada doorashadii Puntland iyo Somaliland qabtay ayaan keensanay” ayuu yiri guddoomiyaga guddiga doorashada.

Guddoomiye Cabdikariin ayaa xusay in afar xubnood ay kala yimaadeen Hargeysa iyo Garoowe, ayna ka mid yihiin quburada guddiga madaxa bannaan ee doorashooyinka.

“Somaliland waa gaamurtay, Puntland waa cusubtay 4 qof oo ka socda labadaas maamul ayaa waxa ay kamid yihiin quburada guddiga madaxa bannaan ee doorashada” ayuu raaciyay.

Waxaa kale oo uu intaasi kusii daray “Mar walba waxaan dhageysanaa ra’yigooda, taladooda iyo tusaalahadooda”.

Arrintan ayaa kusoo aadeyso, iyada oo marar badan Somaliland ay ku celcelin jirtay in Soomaaliya ay u baahan tahay inay uga dayato doorashada, maadaama ay qabato qof cod.

Si kastaba ha’ahaatee, Soomaaliya ayaa haatan isku diyaarineyso doorashooyin toos ah, waxaana hadda socda qorshihii ugu dambeeyay oo ay waddo Villa Soomaaliya.

Goor horeba waxaa lasii bilaabay diiwaangelinta dadweynaha oo hada ka socoto Muqdisho, waxaana la gaarsiisan doonaan gobollada, inkastoo weli ay diidan yihiin mucaaradka dalka.

Jubaland oo dowladda ku eedeysay ‘afduub maanta ka dhacay’ gobolka GEDO

0

Garbahaarey (Caasimada Online) – War-saxaafadeed goordhow kasoo baxay Jubaland ayaa waxaa looga hadlay ‘fal afduub ah oo maanta ka dhacay’ degmada Garbahaarey ee gobolka Gedo, kaas oo oo sare u qaaday xiisadda maamulkan kala dhexeyso Dowladda Federaalka.

Jubbaland ayaa sheegtay in ciidamo ka amar qaata dowladda dhexe ay maanta degmada Garbahaarey ka afduubteen Axmed Xuseen Jaamac oo ka mid ah ururada bulshada rayidka ee degmadaasi, kaas oo ay sheegtay in lagala baxay gurigiisa.

“Axmed Xuseen Jaamac oo ka mid ah ururada bulshada rayidka ayay gordhow Ciidamo ka Amar qaata Xasan Sheekh Maxamuud iyo Kooxdiisa ka afduubteen gurigiisa oo ku yaalo degmada Garbahaareey ee xarunta Gobolka Gedo” ayaa lagu yiri qoraalka Jubaland.

Sidoo kale waxay Jubaland intaasi kusii dartay in falkan uu qayb ka yahay caburin ay sheegtay in dowladda uu hoggaamiyo madaxweyne Xasan ay ka hayso shacabka Gedo.

Qoraalka ayaa sidoo kale lasii raaciyay in ujeedka uu yahay burburitra maamulka iyo in meesha laga saaro kala dambeynta shacabka gobolka Gedo.

“Shacabka Gobolka Gedo ayaa haatan Xasan Sheekh Maxamuud iyo Kooxdiisa kala kulmaya Caburin iyo Afduub si meesha looga saaro amniga iyo kala dambeynta ka jirtay deegaanada Gobolka Gedo” ayaa mar kale lagu yiri warsaxaafadeedka.

Eedeyntan culus ee ka timid Jubaland ayaa kusoo aadeyso, iyada oo shalay Dowladda Soomaaliya ay muddo bilooyin ah kadib fasaxday diyaaradihii tagi jiray gobolka Gedo.

Xiisadda labada dhinac ayaa haatan u muuqata inay dib usoo laba kacleysay, waxaana huriyay bayaankii kasoo baxay shirkii u dambeeyey ee Golaha Wadatashiga Qaranka oo lagu sheegay in loo baahan yahay in sharci loo wajaho xaaladda maamulka Jubbaland.

Xaaladda Jubbaland ayaa waxaa sidoo kale loo xil-saaray inay ka soo tala-bixso Wasaaradda Arrimaha Gudaha Dowladda Federaalka Soomaaliya.

“Golaha Wadatashiga Qaranka, wuxuu isku raacay in wasaaradda arrimaha gudaha federaalka ay talo iyo soo jeedin ka keento xaaladda dowlad goboleedka Jubbaland, si waafaqsan dastuurka dalka, si loo helo nidaam dowlad goboleed oo sharci ah,” ayaa lagu yiri qodobkaas.

Si kastaba, labada dhinac oo horay u dagaalamay ayaa hadda mar kale is wajihi doono, waxaana arrintan ay kusoo aadeysaa, xilli dalka uu ku jiro marxalad adag oo xasaasi ah.

DIGNIIN🛑: Heshiis halis ku ah madax-banaanida dalka oo la hor-geeyey baarlamanka

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiiru-Dawlaha Arrimaha Dibadda, Xildhibaan Cali Cumar Maxamed, ayaa ugu baaqay baarlamaanka Soomaaliya inuu si degdeg ah u ansixiyo heshiis cusub oo uu dalku la galayo Urur-Goboleedka IGAD. Si kastaba ha ahaatee, khubaro sharciyeed ayaa ka digaya in haddii heshiiskaan la meel mariyo iyada oo aan shuruudo adag lagu darin, uu khatar gelin karo midnimada dhuleed ee Soomaaliya, xuquuqda badda, iyo hantida dabiiciga ah ee dalka.

Istaraatijiyadda IGAD ee 2021–2025 waxay dhiirrigelineysaa is-dhexgal dhaqaale iyo amni oo qoto dheer oo dhexmara dowladaha xubnaha ka ah. Inkasta oo hindisahan uu xoojinayo iskaashi dhinacyada kaabeyaasha dhaqaalaha, ganacsiga, iyo deegaanka, haddana waxaa ku jira ereyo aan si cad loo qeexin oo ku saabsan “kheyraad wadaag” iyo “horumarinta xuduudaha ka baxsan” kuwaas oo falanqeeyayaal u arkaan in si qaldan loo adeegsan karo si looga faa’iideysto Soomaaliya.

Mid ka mid ah walaacyada ugu daran ayaa ah sida Itoobiya u fasiri karto heshiiskan. Itoobiya, oo muddo dheer raadinaysay marin badeed, ayaa lumisay xeebteedii markii Eritrea ay madaxbannaani qaadatay horraantii 1990-meeyadii, wixii ka dambeeyayna waxay ku tiirsanayd dekedaha waddamo kale.

Falanqeyn sharciyeed oo ay diyaarisay Soomaaliya ayaa muujisay in saxiixidda heshiiskan ay Soomaaliya si aan ula kac ahayn u siin karto Itoobiya marin sharci ah oo ay si xuquuq ah ugu dalbato adeegsiga dekedaha Soomaaliya — ma ahan iskaashi, balse xuquuq ay ku dalbanayso iyada oo adeegsaneysa qaab-dhismeedka iskaashiga gobolka.

Baahida Itoobiya ee marin badeed ayaa sii kordheysa. Is-afgaradkii 2024 ee ay Itoobiya la gashay Somaliland si ay u hesho deked, beddelkeedana ugu aqoonsato diblomaasiyad ahaan, waxaa si adag uga hor yimid Dowladda Federaalka Soomaaliya oo ku tilmaantay xadgudub madax-bannaanideedii. Si kastaba ha ahaatee, haddii la ansixiyo qaab-dhismeedka cusub ee IGAD iyada oo aan shuruudo cad lagu darin, Itoobiya uma baahnaan karto oggolaanshaha Somaliland ama Soomaaliya si ay u fuliso damaceeda.

Xaaladda Kenya ayaa iyaduna si gaar ah u walaacisay Soomaalida. Sanadkii 2021, Maxkamadda Caddaaladda Caalamiga ah (ICJ) ayaa xukuntay in Soomaaliya loo xukumo aagga badda ee lagu muransanaa, iyadoo la siiyay dhul ballaaran oo xeebeed. Kenya ayaa diiday go’aankaas, iyada oo ku adkeysatay in arrinta lagu dhameeyo wadahadal toos ah. Hadda, iyadoo IGAD ay kor u qaadaysay fikradda maamulka wadaagga kheyraadka xuduudaha, khubaro sharciyeed ayaa ka digaya in Kenya ay isku daydo inay isticmaasho heshiiskan si ay uga leexato xukunkii maxkamadda oo ay sheegato xuquuq ku saabsan saliidda iyo gaaska badda Soomaaliya.

Qareen sare oo dastuur oo ku sugan Muqdisho ayaa sheegay in khatarta ugu weyn ay tahay eray bixinta aan caddeyn ee heshiiska. “Heshiisku ma qeexayo waxa loola jeedo marka la leeyahay ‘kheyraad wadaag’. Haddii uu heshiiskan sharci noqdo, Kenya waxay ku doodi kartaa in saliidda xeebaha Soomaaliya ay qayb ka tahay hantida goboleed ee la wadaago,” ayuu yiri. “Taasina waxay noqon lahayd khiyaano weyn oo ka dhan ah xukunkii Soomaaliya ku guuleysatay.”

Dhinaca amniga ayaa iyaduna ah meel kale oo ay Soomaaliya lumin karto xakameynteeda. Qaab-dhismeedka IGAD wuxuu taageerayaa dadaallada nabadda iyo amniga ee gobolka, balse wuxuu siiya waddamada xubnaha ah awood ay si wadajir ah ugu dhaqaaqi karaan xitaa iyaga oo aan helin oggolaanshaha buuxa ee dalka la saameynayo. Soomaaliya waxay halis ugu jirtaa inay noqoto bartilmaameed howlgallo ciidan ama sirdoon oo ay fuliyaan Itoobiya ama Kenya, iyada oo marmarsiiyo looga dhigayo ilaalinta amniga gobolka.

Warbixinta ayaa ku boorrisay in Soomaaliya ay dalbato wax ka beddel lagu sameeyo heshiiska kahor inta aan la saxiixin. Go’aamada IGAD uma baahna in dhammaan xubnaha ay isku raacaan; taasoo micnaheedu yahay in haddii Soomaaliya maqnaato ama lagu tirabado, heshiisku dhaqan gali karo, lana filayo in Soomaaliya ay fuliso.

“Waxay ila tahay, Soomaaliya waa in aysan ku saxiixin heshiiskan siduu hadda yahay,” ayuu yiri falanqeeye sharciyeed oo dib u eegay istaraatijiyadda IGAD. “Waa inaan ku darsannaa shuruudo qoran oo si cad u ilaalinaya biyaha, dhulka, iyo madax-bannaanida siyaasadeed ee Soomaaliya. Haddii taas la waayo, heshiiskani wuxuu dhaawac u geysan karaa dalka.”

Falanqeeyuhu wuxuu soo jeediyay in Soomaaliya ay qaadato tallaabooyin sharciyeed oo cad, sida in la adeegsado xuquuqda caalamiga ah si loo ka reebo meelaha xasaasiga ah ee iskaashiga, sidoo kalena ay dalbato awood buuxda oo ay ku diido go’aan kasta oo saameynaya amnigeeda ama kheyraadkeeda.

In kasta oo is-dhexgalka goboleed uu keeni karo faa’iidooyin waqti fog ah, haddana khubaradu waxay uga digeen Soomaaliya in la aqbalo wax kasta oo wax u dhimaya madax-bannaanida qaranka. Heshiiska IGAD ee hadda qoran ma lahan qeexitaan sharciyeed oo cad oo xaddidaya suurtagalnimada xadgudubka waddamada awoodda badan.

Xildhibaanada Soomaaliyeed ayaa wajahaya go’aan adag. In la taageero heshiiska waxa ay xoojin kartaa xiriirka goboleed, hase yeeshee haddii aan si cad loo ilaalin xuquuqda dalka, khatarta uu wataa ma yara. Falanqeyn sharciga ah ayaa xustay in marka heshiiska la saxiixo ay adkaan karto in dib loo beddelo ama laga baxo.

Cawaaqibta ayaa ah mid aad u sarreeya. Itoobiya waxay si xowli ah u raadineysaa marin badeed, halka Kenya laga yaabo inay isku daydo inay dib u soo ceshato sheegasho ku saabsan kheyraadka badda Soomaaliya. Sidaas darteed, heshiiska IGAD wuxuu u beddeli karaa aalad sharciyeed oo mustaqbalka looga faa’iideysto Soomaaliya.

“Arrintu ma aha in la diido iskaashi goboleed,” ayuu yiri la-taliye siyaasadeed oo sare. “Arrintu waa difaacidda aasaaska dawladnimadeenna — dhulkeena, baddayada, iyo awooddeenna. Haddii aynaan maanta si adag u istaagin, berri fursad ayaan lumin karnaa.”

Iyadoo Baarlamaanku isu diyaarinayo doodda ku saabsan heshiiska, shacabka iyo hoggaamiyeyaasha siyaasadeed ayaa lagu dhiirrigelinayaa inay si taxaddar leh u akhriyaan faahfaahinta. Waxa hadda u muuqda iskaashi goboleed ayaa, haddii aan la hubin oo aan la ilaalin, isu beddeli kara waddo uu dalka shisheeye ku maamulo.

Somalia faces sovereignty threat over IGAD deal as experts urge caution

State Minister for Foreign Affairs, MP Ali Omar Mohamed, has called on Somalia’s parliament to expedite and endorse a new regional agreement with the Intergovernmental Authority on Development (IGAD). But legal experts are sounding the alarm, warning that the deal, if passed without conditions, could compromise Somalia’s territorial integrity, maritime rights, and control over its own resources.

The IGAD 2021–2025 regional strategy promotes deeper economic and security integration among member states. While the initiative aims to foster cooperation in areas like infrastructure, trade, and environmental management, it contains vague language about “shared resources” and “transboundary development” that analysts say could be misused by neighboring countries.

One of the most immediate concerns is how the agreement could be interpreted by Ethiopia, which has long sought access to the sea. Ethiopia lost its coastline after Eritrea gained independence in the early 1990s, and ever since, it has relied on foreign ports for trade. Somalia’s legal analysis warns that by signing this IGAD deal, Somalia may unintentionally offer Ethiopia a legal path to demand access to Somali ports — not as a partner, but as a right under regional cooperation frameworks.

Ethiopia’s desperation for sea access is growing. Its 2024 Memorandum of Understanding with Somaliland, which sought port access in exchange for diplomatic recognition, was strongly condemned by Somalia and rejected as a violation of Somali sovereignty. Yet under IGAD’s new integration framework, Ethiopia may not need Somaliland or Somalia’s full consent if the deal is ratified without clear safeguards.

The situation with Kenya is even more concerning for many Somalis. In 2021, the International Court of Justice ruled in favor of Somalia in the maritime dispute with Kenya, awarding a large portion of offshore territory to Somalia. Kenya rejected the ruling and has since insisted on bilateral negotiation. Now, with IGAD promoting joint management of cross-border resources, legal experts worry Kenya could use the regional framework to bypass the ICJ ruling and claim a stake in Somali offshore oil and gas reserves.

A senior constitutional lawyer in Mogadishu said the danger lies in the vague terms of the agreement. “It doesn’t define what ‘shared resources’ mean. If this becomes law, Kenya could argue that oil off the Somali coast is part of our shared regional wealth,” he said. “That would be a serious betrayal of the court ruling Somalia worked so hard to win.”

Security is another area where Somalia could lose control. The IGAD framework supports regional peace and security efforts but allows member states to act collectively, even without full consent from the country affected. Somalia could find itself the target of military or intelligence operations led by Ethiopia or Kenya under the justification of regional security without its approval.

The report warns that Somalia could legally be trapped by this deal unless it demands changes before signing. IGAD decision-making does not require unanimity. That means if Somalia is absent or overruled, the agreement can still pass, and Somalia would be expected to comply.

“Somalia must not sign this agreement in its current form,” said the legal analyst who reviewed the IGAD strategy. “We need strong, written reservations that protect our territorial waters, land, and political sovereignty. Without that, this agreement could do more harm than good.”

The analyst recommended specific legal steps Somalia should take, including invoking its right under international law to exclude sensitive areas from regional cooperation. Somalia should demand opt-out clauses and retain full veto power over any regional decision affecting its security or resources.

While integration and cooperation can bring long-term benefits, experts caution that they should not come at the expense of national independence. The IGAD agreement, as currently drafted, lacks the legal precision needed to prevent overreach by more powerful neighbors.

Somali lawmakers now face a difficult decision. Supporting the agreement may strengthen ties with regional partners, but it also carries significant risks if the country’s rights are not clearly protected. The legal analysis warns that once Somalia signs, it may be difficult to withdraw or amend the deal.

The stakes are high. With Ethiopia seeking sea access and Kenya potentially aiming to reassert claims over maritime resources, the IGAD deal could become a legal tool used against Somalia in the future.

“It’s not about rejecting cooperation,” said a senior policy advisor. “It’s about protecting the foundation of our state our land, our sea, and our authority. If we don’t stand firm now, we may not be able to later.”

As Parliament prepares to debate the agreement, the public and political leaders are being urged to read the fine print carefully. What appears to be a regional partnership may, without safeguards, become a path to foreign control.

Alleged abduction by federal forces sparks Jubaland tension

GARBAHAAREY, Somalia — Tensions in southern Somalia have sharply increased after authorities in Jubaland accused federal government forces of abducting Ahmed Hussein Jama, a prominent local civil society figure, deepening fears of renewed conflict in the volatile Gedo region.

In a strongly worded statement issued on Monday, Jubaland authorities claimed that federal soldiers forcibly took Jama from his residence in Garbahaarey, a key town in the Gedo region, under direct orders from President Hassan Sheikh Mohamud’s administration.

“Ahmed Hussein Jama, a respected member of our civil society, was abducted today from his home in Garbahaarey by troops loyal to President Hassan Sheikh Mohamud,” the Jubaland administration said. It added that this incident is part of broader attempts by Mogadishu to undermine local governance and stability.

Jubaland authorities further accused the federal government of orchestrating actions aimed at destabilizing the region, describing these alleged measures as “efforts to dismantle the established peace and community order in Gedo.”

Travel restrictions eased

The latest developments come just days after the federal government took measures to relax air travel restrictions to Gedo, which many had interpreted as a conciliatory gesture following months of strained relations between Jubaland and Mogadishu.

Historically, tensions between Jubaland and the federal government have revolved around political power struggles, security control, and regional autonomy. Jubaland, strategically positioned along Somalia’s southern borders with Kenya and Ethiopia, remains a politically sensitive region, with Gedo district often at the heart of conflicts reflecting wider national disputes.

Somalia’s National Consultative Council recently addressed the political deadlock regarding Jubaland, instructing the Ministry of Interior and Federal Affairs to develop constitutional guidelines to resolve ongoing governance issues.

“The National Consultative Council has tasked the Ministry of Interior and Federal Affairs with recommending solutions consistent with constitutional provisions to ensure legitimate governance in Jubaland,” stated the council’s recent communiqué.

Jubaland President Ahmed Madobe, who has governed the region since 2013, has frequently found himself at odds with Somalia’s federal government over issues of administrative autonomy and security management, periodically heightening tensions.

The federal government in Mogadishu has yet to publicly respond to Jubaland’s allegations, leaving questions unanswered and increasing local anxiety.

The African Union Mission in Somalia (ATMIS), which operates peacekeeping forces in several parts of Jubaland, including Garbahaarey, has urged dialogue and peaceful resolution of disputes. ATMIS monitors the situation closely and is concerned about potential destabilization that could impact regional stability.

Residents in Garbahaarey remain on edge, recalling the severe humanitarian and security consequences from past conflicts involving regional and federal forces, including mass displacement and disruption of daily life.

This latest incident highlights Somalia’s continuing difficulties in balancing power-sharing arrangements between regional states and the federal government, underscoring the country’s fragile peace and recovery efforts.

Dowladda Puntland oo ka dalbatay caalamka inay si deg-deg ah uga qeyb noqoto…

0

Boosaaso (Caasimada Online) – Dowlad-goboleedka Puntland ayaa baaq deg-deg ah u diray Beesha Caalamka, iyadoo ka codsatay in lagu daro barnaamijyada Xasilinta Soomaaliya ee ay maalgelinayaan hay’adaha caalamiga ah ee daneeya arrimaha nabadda iyo xasilloonida dalka.

Maamulka wuxuu dalbaday in lagu qaddariyo doorka uu ku leeyahay la-dagaallanka argagixisada, isla markaana aan la iska indho-tirin baahiyaha aas-aasiga ah ee ka jira deegaannada laga xoreeyay kooxaha xagjirka ah.

Qoraal kasoo baxay Wasaaradda Arrimaha Gudaha Puntland ayaa si gaar ah diiradda u saaray baahiyaha ka jira degaannada Calmiskaad ee laga xoreeyay ururka Daacish iyo kuwa Calmadow ee ay ku sugan yihiin argagixisada Al-Shabaab ee qorshuhu yahay in laga saaro.

Sida lagu xusay bayaanka, Puntland waxay si toos ah ugu baaqday Beesha Caalamka iyo hay’adaha taageera barnaamijyada nabadeynta iyo dib-u-dhiska Soomaaliya in ay Puntland ka qeyb-geliyaan barnaamijyada muhiimka ah ee la xiriira xasillinta. Dowladda Puntland waxay sheegtay in ay muhiim tahay in la garwaaqsado in baahida ugu daran ay ka jirto meelaha ay ciidamada Puntland ka xoreeyeen kooxaha argagixisada.

Baaqa Puntland ayaa yimid iyadoo degmada Carmo ee gobolka Bari lagu qabtay shir muhiim ah oo ku saabsan barnaamijka Xasilinta Calmiskaad. Shirkaas ayaa diiradda saaray qiimaynta baahiyaha degmooyinka ay saameeyeen dagaallada lagula jiro kooxaha xagjirka ah, si loo helo xog rasmi ah oo saldhig u noqota qorsheyaasha xasillinta ee la fulinayo.

Ajandaha shirkaas ayaa xooga saaray xog-ururin lagu xaqiijinayo heerka burburka ka jira deegaanka, loona diyaariyo qorshe waara oo lagu taageerayo dadka deegaanka, loogana hortago in kooxaha argagixisada ay mar kale kusoo laabtaan. Puntland waxay sheegtay in aan la gaari karin xasillooni waarta haddii aysan qeyb ka ahayn barnaamijyada la doonayo in dalka lagaga hirgeliyo.

Si kastaba, Puntland ayaa muujisay muhiimada inay qeyb ka noqoto barnaamijyada xasilinta oo ay hadda ka maqan tahay, xilli ay buuraha Calmiskaad ka wado howl-gallo ka dhan ah kooxda Daacish, oo halkaasi ku dhuumaleysata.

Xamza oo shaaciyay cidda ka dambeysa arrin uusan raali ka aheyn oo ka taagan Xamar

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, Xamza Cabdi Barre oo xalay tacsi ugu tagey qoyska uu ka geeriyooday Ugaas Cabdullaahi Ugaas Faarax ayaa caddeeyay in uusan raali ka aheyn in marka uu meel aadayo loo xiro waddooyinka muhiimka ah ee magaalada Muqdisho.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa xaqiijiyay in arrintaan ay mar walba ku qasbaan saraakiisha ammaankiisa qaabilsan, maadaama ay muhiim tahay in mas’uulku u hogaansamo saraakiisha u igman amnigiisa ee gacanta ku haysa.

Xamza ayaa muujiyay sida uu uga xun yahay in mar walba ay dhacdo in la xiro waddooyinka, taas oo dhibaatooyin kala kulmaan dadka shacabka ah, balse waxa uu rejo wanaag ka muujiyay in xaalka uu dhaami doono sidan.

“Waxaan idinka raali-gelinaya waqtiga aan imid oo habeen ah, maadaama jidkaan uu mashquul yahay marwalba in aan dadka Muslimiinta ka habaar guran, oo la riix-riixin oo jidadka la xirin ayaa isdhahay waqtiga la mari karo xiliyadaas ayaa ugu roon,” ayuu yiri.

Waxa uu intaas kusii daray “Waxyaabaha dhibaatada weyn igu ah waxaa weeyi in aan arko jidadka oo xiran oo la xirayo. War daaya hadaa nidhina nimanka askarta diiday, kari weynay. Marka waxaa keentay duruufta.”

Sidoo kale, Ra’iisul Wasaaraha ayaa xusay in mararka qaar uu ka baaqdo inuu magaalada aado, sababa la xiriira culeyska bulshada ka wajahaan marka la xiro waddooyinka uu adeegsanayo.

“Marar badan waxaan jeclaan lahaa in aan magaalada dhex galo oo asxaabtaydii la shaaheeyo, balse duruuf ayaa jirta, waxaase rajaynayaa in la arki doono anoo dalkayga baaskiil ku dhex wato,” ayuu yiri Ra’iisul Wasaare Xamza.

Hoos ka daawo muuqaalka

Puntland oo soo iibsatay diyaarado dagaal + Qorshaha

0

Garoowe (Caasimada Online) – Maamulka Puntland ayaa shaaciyay inuu soo iibsaday diyaarado dagaal oo cusub, kuwaas oo qeyb ka noqonaya dagaalka socda.

Afhayeenka howl-galka la-dagaalanka Daacish ee Hillaac, Gen. Maxamuud Axmed Faadhigo ayaa xaqiijiyay in diyaaradahan dagaal ee Puntland sooo iibsatay ay gaarayaan illaa afar diyaarad oo ku biirya howl-gallada ka socda buuraha Calmiskaad.

Jeneraal Faadhigo ayaa sheegay in diyaaradahaan ay qeyb muhiim ah ka qaadan doonaan howlaha sahanka iyo duqaymaha ee ciidamada Puntland. Tallaabadan ayuu ku sifeeyay mid ka mid ah qorshayaal lagu tayaynayo ciidamada maamulka, si loo daboolo baahiyaha dagaalka iyo meelaha ay horey u adkayd in ciidamadu si fudud u gaaraan.

Inkasta oo uusan afhayeenku faah-faahin halka ay diyaaradahaasi kasoo iibsadeen, iyo in dowlad kale ka bixisay dhaqaalahooda, haddana wuxuu caddeeyay in Puntland ay si madax-bannaan u soo iibsatay diyaaradahan iyadoo aan cidna kaalmo ka helin.

Wuxuu carabka ku dhuftay in diyaaradahani yihiin kuwo tayo leh oo wax weyn ka beddeli kara awoodda hawl-galka ciidamada.

Sida uu sheegay Jeneraal Faadhigo, diyaaradaha ayaa si gaar ah muhiim ugu noqon doona inay ciidamada gaarsiiyaan meelaha aanay gaadiidka kale geli karin, taasoo ahayd mid ka mid ah caqabadaha ugu waaweyn ee hortaagnaa ciidamada Puntland. Waxa uu tilmaamay in diyaaradahani ay fure u noqon karaan guulaha la rajeynayo in laga gaaro dagaalka Daacish.

Si kastaba, diyaaradahan cusub ayaa kusoo aadaya xilli uu hakad kooban ku yimid howl-galladii ka socday togga Miiraale, kadib markii ay adkaatay in kooxda Daacish halkaas laga sifeeyo.

Waxaa la filayaa in diyaaradahan ay qeyb ka noqdaan wajiga afaraad ee howl-galka Hillaac oo uu dhawaan madaxweyne Deni shaacin doono, iyadoo sidoo kale la tababarayo ciidamo gaar ah oo ku shaqeyn doona diyaaradahaasi.

Xog cusub oo kasoo korortay xisbiga ay ku mideysan yihiin Xasan iyo maamullada

Muqdisho (Caasimada Online) – Maanta ayaa lagu wadaa in magaalada Muqdisho si rasmi ah loogu dhawaaqo Xisbiga Cadaaladda iyo Wadajirka, kaas oo ay ku mideysan yihiin xubno sare oo ka tirsan hoggaanka siyaasadda dalka.

Munaasabadda shaacinta xisbigan oo qorshuhu ahaa inay qabsoomto Arbacadii, ayaa dib u dhacday, waxaana haatan lasoo warinayaa in isfaham laga gaaray sababihii dib u dhaca keenay.

Munaasabadda lagu dhawaaqayo xisbiga ayaa la filayaa inay noqoto mid heer sare ah, waxaana kasoo qeyb-galaya madaxda ugu sarreysa dowladda federaalka Soomaaliya iyo kuwa dowlad goboleedyada.

Warar lagu kalsoon yahay ayaa xaqiijinaya in Madaxweynaha Koonfur Galbeed, Cabdicasiis Lafta-gareen, uu ka mid noqon doono madaxda goob joog ka noqon doonta munaasabadda. Ka qeybgalka Laftagareen ayaa loo arkaa mid muhiimad gaar ah u leh xisbiga, maadaama uu dhawaan ka biyo diiday hab qeybsiga hoggaanka xisbiga.

Lafta-gareen ayaa doonayay in la siiyo mid ka mid ah saddexda awoodood ee ugu sareeya xisbiga, taasi oo sababtay in dib loo dhigo shaacintii xisbiga, si xal looga gaaro tabashadiisa.

Sida muuqatana, Madaxweyne Xasan Sheekh oo dareensan miisaanka ay yeelan karto hadii uu lumiyo Lafta-gareen ayaa ku guuleystay qancintiisa. Lafta-gareen ayey u badan tahay in loo yeelay sidii uu rabay, si Xasan Sheekh uusan u lumin isbaheysi xooggan oo la kiciya xisbiga.

Xisbiga Cadaaladda iyo Wadajirka ayaa muddooyinkii la soo dhaafay waday diyaarinta munaasabaddan, iyadoo markii hore lagu balansanaa in Arbacadii hore lagu dhawaaqo, balse sababo jira awgood dib loo dhigay. Si kastaba ha ahaatee, maanta ayaa si rasmi ah la filayaa in xisbiga loo soo bandhigo shacabka Soomaaliyeed.

Axmed Madoobe oo Xasan ugu hanjabay bahdil ka daran kii Raaskambooni, haddii…

Kismaayo (Caasimada Online) – Madaxweynaha Jubbaland ayaa ku eedeeyey Madaxweyne Xasan Sheekh in mar kale uu abaabulayo dagaal sokeeye oo lagu soo qaadayo Jubbaland, isagoo mar kale diginin u diray dowladda federaalka, kuna goodiyey in mid ka daran Raaskambooni ay dhici doonto.

Axmed Madoobe ayaa sheegay inuu hayo xogta ciidan kale oo dowladda federaalka ay u direyso gobolka Gedo, si mar kale colaad looga abuuro gobolkaas, sida uu hadalkiisa u dhigay Axmed Madoobe.

“War ma xusuusataan miyaa musiibadii ka dhacday Raaskambooni? 1,500 oo wiil ayaa gacmaha madaxa saartay oo xuduudda ka gudbay, iyagoo isku dhiibay wadan kale, niyad jabkii ka dhashay waad aragtaan ciidankii dowladda waa iska dhici la’yahay Al-Shabaab, weli waxaa jirta maamul xumadii ciidanka,” ayuu yiri Axmed Madoobe.

Sidoo kale, wuxuu sheegay in Raaskambooni ay dowladda federaalku ka fulisay duqeymo ay maanta isaga dhici la’dahay Shabaab-ka jooga duleedka Balcad, sida uu hadalkiisa u dhigay.

Axmed Madoobe ayaa sheegay in ceebta ciidanka Soomaaliyeed ku timid uu masuul ka yahay Xasan Sheekh, isagoo uga digay inuu ka sii shaqeeyo colaadda Jubbaland.

“Weli ciilbey qabaan, cunaqabateyntii shacabka waa soo dhaaftay howsha, ciidan kale ayaa la abaabulay oo Gedo loo dirayaa, laakiin shacabka Gedo waxaas ma yeelayaan, waa dad aragti dheer, hadii Gedo gaadiid la geynayo maxaa shalay diyaaradaha loogu qaaday kuwii horay loo geeyey?” ayuu yiri Axmed Madoobe.

Wuxuu sheegay in Xasan Sheekh uu dagaalka Jubbaland soo bilaabay 2013-kii, “Waa nasiib darro, waana ku aakhiro seegayaa Xasan Sheekh” ayuu yiri.

Madaxweynaha Jubbaland ayaa ugu baaqay madaxweyne Xasan Sheekh in barnaamijkaan uu dhulka iska dhigo, “Madaxweynow wixii soconayaa dadka loo sheegaa, Soomaaliya kalama xoog badna, ma aragteen intii  Soomaali is dileysay qabiil laga adkaaday?” ayuu hadalkiisa ku sii daray.

Hoos ka daawo

Madaxweynaha Azerbaijan oo dhaqan-galiyey heshiiskii DIFAACA ee Soomaaliya

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha dalka Azerbaijan, Ilham Aliyev ayaa Isniintii si rasmi ah u ansixiyay heshiis muhiim ah oo iskaashi ah oo dhexmaray dowladda Azerbaijan iyo dowladda Federaalka Soomaaliya.

Heshiiskan ayaa ka tarjumaya muhiimadda sii kordheysa ee xiriirka labada dal, wuxuuna xoojinayaa iskaashi dhow oo ku saleysan danaha wadajirka ah ee labada dowladood.

Qoraalka rasmiga ah ee heshiiskan ayaa si gaar ah diiradda u saaraya wada shaqeynta dhanka difaaca iyo warshadaha milateriga. Waa heshiis muujinaya tallaabo istiraatiji ah oo labada dhinac ah, kaas oo kor u qaadaya xiriirka milateri, una gogol xaaraya iskaashi ballaaran oo dhinacyo badan leh.

Munaasabadda saxiixa heshiiska ayaa ka dhacday magaalada Baku ee caasimadda Azerbaijan, 12-kii Febraayo 2025. Halkaas oo ay isugu yimaadeen madax sare oo ka kala socday labada dal, kuna muujiyay sida ay uga go’an tahay horumarinta xiriirka labada waddan, gaar ahaan dhinacyada amniga iyo difaaca.

Labada dowladood ayaa caddeeyay diyaar garowgooda ku aaddan xoojinta xiriirka milateri, iyagoo si gaar ah u xusay tababarada iyo qalabeynta ciidamada dowladda Federaalka Soomaaliya. Arrintan ayaa kor u qaadeysa dadaalka Soomaaliya ee ku aaddan dib u dhiska iyo tayeynta ciidamada qalabka sida.

Sidoo kale, heshiiskan ayaa Soomaaliya u oggolaanaya in ay ka faa’iideysato waayo-aragnimada iyo tiknoolajiyadda casriga ah ee milateri ee Azerbaijan. Dhinaca kale, Azerbaijan ayaa fursad u helaysa inay xiriir istiraatiji ah ka yeesho gobolka geeska Afrika, taasoo ka dhigan fursado cusub oo ganacsi iyo saaxiibtinimo siyaasadeed.

Tallaabadan ayaa ku soo beegmeysa xilli ay Dowladda Soomaaliya dadaal xooggan ugu jirto horumarinta awoodda ciidanka qalabka sida iyo ilaalinta amniga qaranka. Heshiiskan ayaa noqon karaa mid gacan ka geysta himilooyinka amni iyo horumar ee Soomaaliya, isaga oo sidoo kale sii adkaynaya xiriirka diblomaasiyadeed ee labada dal.

Ra’iisul Wasaare Xamza oo arrimo xasaasi ah kala hadlay Midowga Afrika + Sawirro

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, Mudane Xamza Cabdi Barre ayaa kulan gaar ah la yeeshay ku simaha wakiilka gaarka ah ee Midowga Afrika u qaabilsan arrimaha Soomaaliya, Kareem Adebay, kaas oo maanta ugu tegay xafiiskiisa.

Labada mas’uul ayaa ka wada-hadlay arrimo ay ka mid yihiin sidii loo xoojin lahaa iskaashiga labada dhinac iyo doorka Midowga Afrika uga aaddan amniga iyo xasillinta dalka.

Ugu horreyn Ra’iisul wasaare Xamza oo ka hadlay kulanka ayaa ugu hambalyeeyay Mr. Kareem magacaabistiisa Soomaaliya, isaga oo u rajeeyay ku guuleysiga xilka loo igamaday.

Sidoo kale waxa uu muujiyay sida ay Dowladda Federaalka Soomaaliya u qadarinayso iskaashiga taariikhiga ah ee kala dhexeeya Midowga Afrika iyo kaalinta Midowga Afrika uu kaga jiro taageerada geeddi-socodka nabadda, xasilloonida iyo dib-u-dhiska dowladnimada.

Dhankiisa, ku simaha wakiilka Midowga Afrika ee Soomaaliya ayaa uga mahadceliyay Ra’iisul Wasaaraha soo dhaweynta diiran, wuxuuna ballanqaaday in wadashaqeyn dhow uu la yeelan doono hey’adaha dowladda Soomaaliya.

Waxaa kale oo uu ku celiyay sida Midowga Afrika ay uga go’an tahay taageeridda Dowladda Federaalka Soomaaliya si ay u gaarto himiladeeda.

Kulankan ayaa kusoo aadayo xilli xasaasi ah, isla markaana uu xaalad dhaqaale wajahayo howlgalka AUSSOM ee Soomaaliya, taas oo khatar galineyso sii jiritaanka howlgalka.

Sida laga warqabo, howlgalka AUSSOM wuxuu beddel u yahay howlgalka ATMIS, kaas oo la filayo in si rasmi ah loo dhammeeyo kahor 30-ka June. Si kastaba, tirada ciidamada AUSSOM ayaa la kordhiyay, balse weli waxaa jira caqabado la xiriira maalgelinta oo hor taagan hirgelinta qorshahaasi.

Qaraar uu horay u meel-mariyay Golaha Ammaanka oo tirsigiisu yahay 2767 ayaa dhigaya in la sameeyo saddex ikhtiyaar oo lagu maalgelin karo AUSSOM, kuwaas oo midkood yahay in mas’uuliyadda la wadaago si istiraatijiyadeysan oo u dhexeysa Midowga Afrika iyo QM.

Israel oo yaaban xilli Donald Trump uu dhabarka xajiyey

Tel Aviv (Caasimada Online) – Mas’uuliyiinta Israa’iil ayaa muujiyay adkaysi, inkastoo Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump uu safarkiisa Bariga Dhexe ka reebay Tel Aviv toddobaadkan — tallaabo sii kordhisay shaki hore uga jiray mudnaanta Israa’iil ee siyaasadda Washington.

Axaddii, dhowr maalmood kadib markii uu ku dhawaaqay ballaarinta howlgalka milatari ee Gaza, xafiiska Ra’iisul Wasaare Benjamin Netanyahu ayaa sheegay in Maraykanku uu siiyay warbixin ku saabsan heshiis lagu sii deynayo Edan Alexander, muwaadin Mareykan-Israa’iili ah oo ay haysteen Xamaas, kadib wadahadallo dhex maray Washington iyo Xamaas oo aan Israa’iil qayb ka ahayn.

Trump, oo safarkiisa ku tagaya Sacuudi Carabiya, Qatar iyo Imaaraadka Carabta, ayaa sidoo kale Israa’iil ku abuuray walaac markii uu si lama filaan ah ugu dhawaaqay in Mareykanku joojinayo duqeymaha uu ku hayo Xuutiyiinta Yemen, maalmo yar kadib markii gantaal ay Xuutiyiintu rideen uu ku qarxay agagaarka garoonka diyaaradaha ugu weyn Israa’iil.

Itamar Eichner, wariyaha arrimaha dibadda ee Ynet, ayaa qoray: “Fariinta gobolka loo diray waxay ahayd mid cad: Israa’iil mar dambe ma ahan mudnaanta koowaad ee Mareykanka,” taasoo muujisay dareenka guud ee saxaafadda Israa’iil.

Sarkaal Israa’iili ah ayaa sheegay in go’aanka Trump ee ku saabsan Xuutiyiinta uu ahaa “fadeexad,” isla markaana uu madaxweynuhu “mararka qaar Israa’iil faa’iido u yahay, mararka qaarna dhib.”

Inkasta oo xiriirka rasmiga ah ee labada dal uu weli xooggan yahay, qaar ka mid ah mas’uuliyiinta Israa’iil ayaa qiray in mararka qaarkood ay si lama filaan ah ula kulmaan go’aanada Trump, iyagoo sheegay in arrimaha Gaza la isla ogaa, balse arrimo kale ay si kedis ah uga dhaceen.

Sarkaal sare oo ka tirsan xafiiska Netanyahu, oo codsaday in magaciisa la qariyo, ayaa sheegay in ay jirto “jahwareer” gudaha maamulka Trump, oo wax walba ku xirnaanayaan go’aannada uu madaxweynuhu gaaro waqti kasta. Mararka qaar arrintu Israa’iil ayay u fiicantahay, mararka qaarna ma aha, ayuu yiri.

Go’aanka la xiriira Xuutiyiinta — oo aan horey Israa’iil lagala tashan — wuxuu sii xoojiyay welwelka Israa’iil ee ku saabsan wadahadallada Maraykanka iyo Iiraan ee ku saabsan barnaamijka nukliyeerka Tehran, kuwaasoo wiiqi kara hanjabaadda milatari ee Israa’iil ee ka dhanka ah Iiraan.

Cabsi kale ayaa soo korortay markii Reuters ay soo warisay in Maraykanku uu ka laabtay shuruuddii ahayd in Sacuudi Carabiya ay caadiyeeyso xiriirka Israa’iil si ay horay u socodaan wada-xaajoodka iskaashiga nukliyeerka rayidka ah.

“Is-kaashi waan samaynaynaa, balse taasi macnaheedu ma aha in aan 100% arrin walba isku waafaqsan nahay,” ayuu yiri Wasiirka Arrimaha Dibadda Israa’iil, Gideon Saar, Axaddii. “Maraykanku waa dawlad madax bannaan; Israa’iilna sidoo kale. Si kastaba, waxaan leenahay mowqifyo badan oo isku dhow marka loo eego dowladihii hore.”

Bishii Maarso, ergayga Trump ee u qaabilsan arrimaha la-haysteyaasha, Adam Boehler, ayaa kulamo “aad waxtar u leh” la yeeshay Xamaas, kulamo uu Xamaas ku tilmaamay kuwo Israa’iil laga hareer maray, iyadoo diiradda la saarayo sii deynta Edan Alexander.

Toddobaadkii hore, safiirka Mareykanka ee Israa’iil, Mike Huckabee, ayaa beeniyay in Trump uu ka fogaanayo Israa’iil. Wuxuu sheegay in xiriirka labada dal uu mar walba ahaa mid “bir adag” ah oo “sidaas weli yahay.”

“Madaxweynuhu wuxuu mar walba muujiyay taageero joogto ah iyo iskaashi dhow, mana jiro wax muujinaya in arrintaasi isbedelayso,” ayuu yiri Huckabee.

“Jahwareer”

Israa’iil, inkasta oo ay shacabka u muujisay farxad ku aaddan sii deynta suurtagalka ah ee Alexander, haddana Netanyahu iyo xukuumaddiisa ayaa wajahaya cadaadis gudaha ah, iyadoo shacabka badankoodu rumeysan yihiin in mudnaanta labada dal ay hadda kala duwan tahay.

“Ma jiro hoggaan muuqda hadda,” ayuu yiri Jack Gottlieb, oday hawlgab ah oo ku nool Tel Aviv. Wuxuu intaas ku daray in “shaki la’aan” heshiiska la gaaray iyadoo Netanyahu la hareer maray, ayna muuqato in Mareykanka iyo Israa’iil ay hadda leeyihiin ajende kala duwan.

“Xilligan, qof walba wuxuu u taagan yahay naftiisa,” ayuu Gottlieb yiri.

Netanyahu ma lahayn ikhtiyaar uu ku diido go’aanka la xiriira Xuutiyiinta, oo si cad u muujiyay inay sii wadi doonaan weerarrada ay ku hayaan Israa’iil kadib markii ay mar kale rideen gantaal dhowr maalmood kadib.

Tan iyo markii ay Israa’iil xornimada qaadatay 1948, waxay si weyn ugu tiirsaneyd taageerada milatari iyo tan diblomaasiyadeed ee Mareykanka. Haddii uu dareenka Mareykanka hoos u dhaco xilli Israa’iil ay wajahdo cadaadis caalami ah oo ka dhashay dagaalka Gaza, waxay noqon doontaa dharbaaxo culus.

Go’aanka looga laabtay shuruuddii ahayd in Sacuudi Carabiya la cadaadiyo si ay xiriir u caadiyeeyso xiriirka Israa’iil — taasoo Riyadh ku xirtay in Israa’iil qaado tallaabooyin ku wajahan heshiis lala gaaro Falastiiniyiinta — wuxuu hoosta ka xariiqay sida arrintaasi u dhaawacday sumcadda caalamiga ah ee Israa’iil.

In Sacuudi Carabiya lagu daro Imaaraadka Carabta iyo Baxrayn — labaduba oo horey u caadiyeeyay xiriirka Israa’iil intii lagu jiray Heshiisyadii Abraham ee xilligii hore ee Trump — ayaa ahayd yool weyn oo Netanyahu rabo inuu gaaro, hase yeeshee hadda muuqata in uu dib u dhacay muddo aan la cayimin.

Madaxweynihii hore ee Mareykanka, Joe Biden, ayaa dhaleeceyn culus kala kulmay Israa’iil kadib markii uu joojiyay dhoofinta hub culus oo loo adeegsaday Gaza, isla markaana cunaqabateyn saaray xagjiriinta Israa’iiliyiinta ee Daanta Galbeed.

Si ka duwan, Trump intii uu xilka hayay, wuxuu dunida ka hortagay isagoo u raray safaaradda Mareykanka magaalada Qudus oo Israa’iil u aragto caasimaddeeda, wuxuuna aqoonsaday qabsashada Israa’iil ee Buuraleyda Golan ee ay qabsatay dagaalkii 1967.

Mas’uuliyiinta Israa’iil ayaa hore u qiray in ay ogyihiin halista ay la kulmaan madaxweyne sida Trump oo kale ah, oo mararka qaar si lama filaan ah uga leexda xulufadiisa taariikhiga ah.

“Laakiin ikhtiyaar kale oo naga xigo ma jiro,” ayuu yiri mid kamid ah mas’uuliyiinta.

Trump oo shaaciyey mowqifkiisa hadiyada ay Qatar siineyso ee muranka dhalisay

Washington (Caasimada Online) – Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa Isniintii si caro leh u diiday walaacyada anshaxa ee ku saabsan qorshihiisa ah inuu aqbalo diyaaraddii ay Qatar ugu deeqday inuu u isticmaalo safarradiisa madaxweynenimo, isagoo sheegay in ay “nacasnimo” noqon lahayd in hadiyaddaas la diido.

“Waa talaabo sharaf leh,” ayuu Trump, oo 78 jir ah, u sheegay saxaafadda isagoo jooga Aqalka Cad, xilli la weydiiyay in dawladda hodanka ku ah saliidda ee Khaliijka ay wax beddel ahaan uga filanayso.

“Anigu ma noqon doono qof diida fursad noocaas ah. Waxaan noqon lahaa nacas haddii aan iraahdo, ‘Maya, diyaaraddan qaali ah oo bilaashka ah ma rabno.’”

Qoyska boqortooyada Qatar ayaa soo bandhigay diyaaradda raaxada ee 747-8 Jumbo Jet, iyadoo Trump uu weli sugayo keenista labo diyaaradood oo cusub oo Boeing ay ugu talagashay safarrada madaxweyne.

Hase yeeshee, tallaabadan waxay dhalisay su’aalo waaweyn oo la xiriira dastuurka, anshaxa, iyo ammaanka — gaar ahaan isticmaalka diyaarado ay siiyeen dowlad shisheeye oo loogu talagalay safarrada ugu muhiimsan ee madaxweynaha.

Dastuurka Mareykanka ayaa mamnuucaya in masuul dowladeed uu aqbalo hadiyado “ka yimaada Boqor, Amiir, ama Dowlad shisheeye,” sida ku cad Qodobka loo yaqaan Emoluments Clause.

Trump ayaa si caro leh uga jawaabay markii la weydiiyay haddii uu isticmaali doono diyaaraddaas si gaar ah marka uu xilka ka dego.

“Waa inaad ka xishootaa su’aashaas,” ayuu u sheegay wariye. “Waa diyaaraddoodii bilaash ahayd. Waxaan oran lahaa maya, maya, maya, ha ina siinina — waxaan rabaa inaan idiinka iibsado $1 bilyan ama $400 milyan ama wixii ay tahay. Ama waxaan dhihi lahaa, aad ayaad u mahadsantihiin.”

Trump wuxuu intaas ku daray in diyaaradda loo wareejin doono maktabaddiisa madaxweynenimada ee mustaqbalka, sida maktabadda Ronald Reagan oo sidoo kale taallo diyaarad hore oo Air Force One ahayd.

– Daah-furnaan buuxda –

Trump iyo Aqalka Cad waxay sidoo kale sheegeen in diyaaradda Qatar ay si rasmi ah loogu wareejin doono Wasaaradda Gaashaandhigga Mareykanka, si meesha looga saaro muranka sharciyeed.

Afhayeenka Aqalka Cad, Karoline Leavitt, ayaa sheegtay in maamulka uu arrintan ku maamuli doono “daah-furnaan buuxda.”

“Dowladda Qatar si deeqsinimo leh ayay u soo bandhigtay inay diyaaraddan ku wareejiso Wasaaradda Gaashaandhigga Mareykanka,” ayay Leavitt u sheegtay Fox News. “Faah-faahinta sharciyeed ee arrintaas wali waa la diyaarinayaa.”

“Hadaba, wax hadiyad ah oo loo sameeyo dowladda waxaa lagu fuliyaa si waafaqsan sharciga, waxaana naga go’an daahfurnaan buuxda, taasoo aan sii wadi doonno,” ayay raacisay.

Markii la weydiiyay haddii ay jirto cabsi ah in Qatar ay wax beddel ahaan dalbato, Leavitt waxay ku jawaabtay: “Maya, gebi ahaanba maya, sababtoo ah waxay yaqaaniin Madaxweyne Trump in uu mar walba danta shacabka Mareykanka ka horumariyo.”

Dowladda Qatar ayaa si degdeg ah ugu jawaabtay muranka, iyadoo sheegtay in diyaaradda aysan ahayn hadiyad rasmi ah.

“Wareejinta suuragalka ah ee diyaaradda si ku-meelgaar ah loogu isticmaalo Air Force One waxa ay hadda ka socotaa wadahadallo u dhexeeya Wasaaradda Gaashaandhigga Qatar iyo tan Mareykanka,” ayuu yiri Ali Al-Ansari, oo ah ataashaha warfaafinta ee safaaradda Qatar ee Washington.

Xisbiga Dimuqraadiga ayaa si degdeg ah u cambaareeyay qorshahan.

“Madaxweyne aqbala hadiyad sidan oo kale ah oo qiimaheedu gaarayo $400 milyan oo ka timaadda dowlad shisheeye wuxuu abuuraa khilaaf daneyn cad,” ayaa lagu yiri war-saxaafadeed ay soo saareen afar xildhibaan oo ka tirsan Guddiga Arrimaha Dibadda ee Senate-ka.

Senatorrada Cory Booker, Brian Schatz, Chris Coons, iyo Chris Murphy ayaa sidoo kale ku adkeystay in arrintani “keeni karto khatar amni qaran, fure u noqon karto saameyn shisheeye, islamarkaana dhaawici karto kalsoonida shacabka ee dowladda.”

Trump ayaa muddo dheer ka cawday diyaaradaha Air Force One ee hadda jira — labo diyaaradood oo ah nooca Boeing 747-200B, oo adeegaya tan iyo 1990-kii xilligii Madaxweyne George H.W. Bush.

Horaantii sanadkan, Trump ayaa sheegay in xukuumaddiisa ay “raadinayso beddel” Boeing, kadib markii uu dib u dhac ku yimid keenista diyaaradaha cusub ee 747-8.

Miiska qaxwada ee Xafiiska Oval Office, Trump wuxuu dul saaray moodelka diyaaradda cusub ee Air Force One, oo uu midab u xushay casaan, caddaan iyo buluug, isagoo halkaas kula kulma hoggaamiyeyaasha caalamka.

Trump wuxuu horey u lahaa diyaaraddiisa gaarka ah ee “Trump Force One,” taas oo uu ugu adeegsan jiray safarradiisii ololaha doorashada 2024.

Sawirro: Xisbiga Xasan oo lagu dhawaaqayo caawa – Maxaa ka socda Muqdisho?

Muqdisho (Caasimada Online) – Urur Siyaasadeedka Cadaaladda iyo Wadajirka ee (JSP) oo ay ku mideysan yihiin madaxda dowladda federaalka iyo madaxda saddex dowlad goboleed ayaa caawa looga dhawaaqayaa magaalada Muqdisho.

Kulanka lagu shaacinayo Xisbigaan ayaa caawa ka socda Hoolka Sahal, waxaana goobta jooga dhamaan xubnaha xisbiga oo la hadli doona taageerayaashooda oo goobta soo buux dhaafiyey.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa noqonaya Guddoomiyaha, ahna Musharaxa JSP, iyadoo uu yeelanayo illaa afar Guddoomiye ku xigeen oo lagu salleeyay saami qeybsiga dhanka beelaha ee 4.5.

Dhismaha Xisbigaan ayaa soo maray todobaadyo si adag la isugu hayay qaab dhismeedka hoggaanka xisbiga, balse ugu dambeyntii waxaa laga gaaray gaaray heshiis rasmi ah.

Dadka odorasa siyaasadda ayaa aaminsan in Xisbigan uu yahay mid isku qaatay dhammaan awooddii dowladda dhexe iyo tan dowlad goboleedyada ka dhisan koonfurta dalka.

Sidoo kale, waxaa meesha ka baxaya kalsoonida lagu qabi karo siyaasad loo dhan yahay oo ka timaada madaxda ku mideysan xisbigaan.

Dad badan ayaa is waydiinaya sida uu Xisbigu ku socon karo, maadaama uu yahay isbahaysi isku danaysi ah oo dhinacyada ku mideysan ay yihiin kuwo damacoodu yahay xukun dheereysi.

Dowlad goboleedyada ku jira xisbigaan waxaa u dhamaaday muddo xileedkooda, halka madaxda dowladda federaalka uu u haray hal sano oo kaliya.

Sikastaba caawa waxaa lagu dhawaaqayaa xisbigaan weyn ee gacanta ku haya awoodda dowladda federaalka iyo seddax kamid ah dowlad goboleedyada, waxaana munaasabadda khudbado ka jeedi doona dhamaan xubnaha muhiimka ah ee Xisbiga.

Axmed Madoobe oo ku jees-jeesay xisbiga uu dhisayo Xasan Sheekh

Kismaayo (Caasimada Online) – Madaxweynaha Jubbaland Axmed Madoobe ayaa ka hadlay xisbiga Madaxweyne Xasan Sheekh uu hoggaaminayo ee dhismihiisu uu socdo, isagoo wax lala yaalbo ku tilmaamay, sida uu u dhaqmaayo Xasan Sheekh.

Axmed Madoobe ayaa sheegay in dhaqanka madaxda dowlad goboleedyada ee Galmudug, Koonfur Galbeed iyo HirShabeelle uu soo xusuusinayo ‘xisbigii Hanti-wadaagga, Kacaanka Soomaaliyeed.’

“Dowladii Kacaanka waxay aheyd dowlad xoog badan, madaxweynihii iyo dhamaan madaxdii kale ayaa galay xisbigii Kacaanka, waxaa jiray golihii sare, waayaabe maanta waxaasi intey ka jiraan, dowladaan halkey ka talisaa? Xisbiga maanta la dhisayo halkee ka talinayaa?” ayuu yiri Axmed Madoobe.

Sidoo kale, Axmed Madoobe ayaa meesha ka saaray jiritaanka Golaha Wadatashiga Qaranka, isagoo yiri “War miiska wada-hadlka hala isugu yimaado, wax NCC la yiraahdo ma jiraan, inta ka maqana waa la ogyahay, Soomaali ha isku imaato, ha tashato oo shirweyne hala iskugu yimaado.”

Sidoo kale, wuxuu sheegay in xitaa dhismihii xisbiga ay isku heystaan, “Anigaa hoggaaminaya iyo noo qeybi loo joojin maayee ayey isku heystaan, halkey taallaa dowladnimada maanta xisbiga loo sameysanayo? Wiilasha hadda jooga ee wasiirrada ah lama socdaan wixii lasoo maray,” ayuu yiri Axmed Madoobe.

Madaxweynaha Jubbaland ayaa ugu baaqay madaxweyne Xasan Sheekh in barnaamijkaan uu dhulka iska dhigo, “Madaxweynow wixii soconayaa dadka loo sheegaa, Soomaaliya kalama xoog badna, ma aragteen intii  Soomaali is dileysay qabiil laga adkaaday?” ayuu hadalkiisa ku sii daray.

Axmed Madoobe ayaa cadeeyey in Jubbaland ay diyaar u tahay hadii la isugu imaanayo gogol ay ku wadahadleyso umadda Soomaaliyeed, isagoo beesha caalamka iyo siyaasiyiinta ugu baaqay in Xasan Sheekh ay gacnaha qabtaan inta dhiig kale uusan daadin oo talada dhulka la dhigo.

“Nasiib darrada Xasan Sheekh heysata waxaad ka arkeysaan in aysan is laheyn waxa uu ka shaqeynayo iyo waxa uu dadka u sheegayo, war madaxweynow dib isku dhageyso, haku qaatumo seegin tan ee talada dhulka dhig, isku keen dadka Soomaaliyeed,” ayuu yiri Axmed Madoobe.

Hoos ka daawo

Daawo: Dab culus oo caawa ka kacay Suuqa Bakaaraha iyo khasaaraha ka dhashay

Muqdisho (Caasimada Online) – Dab xoog leh ayaa caawa ka kacay suuqa weyn ee Bakaaraha ee magaalada Muqdisho, kaas oo dadaal dheer kadib hadda lagu guuleystay in la demiyo.

Dabkaas ayaa ka kacay qeybta daawada ee Suuqa Bakaaraha, waxaana ku basbeelay dhowr dukaan ooh anti badan ay taallay.

Guddoomiyaha Degmada Howlwadaag Bashiir Cabdi Maxamed ayaa warbaahinta la hadlay goordhow markii lagu guuleystay deminta dabkaas.

Wxuuu sheegay in wax khasaare nafeed ah uusan geysan dab ka kacay qeybta Daawada ee Suuqa Bakaaraha, isla markaana lagu guuleystay in la demiyo.

Sidoo kale, Guddoomiyaha ayaa xaqiijiyey inay basbeeleen dhowr tukaan oo hal qeyb iskula yaallay, isla markaana ay ku dadaaleen in dabku uusan ku faafin qeybaha kale ee suuqa.

“Ilaah ayaa ku mahadsan wax khasaare nafeed ah ma geysan dabkaan, laakiin hanti ayaa ku baaba’day, ilaa dhowr tukaan ayaa gubatay, ugu dambeyn dabkii waa ka adkaanay, ilaahey ayaa nagu guuleeyey,” ayuu yiri Guddoomiyaha Degmada Howlwadaag Bashiir Cabdi Maxamed.

Ugu dambeyntii Guddoomiyaha ayaa u mahadceliyey shirkadda Hormuud oo sida uu sheegay gurmad deg deg ah u dirtay goobta, kuna guuleysatay deminta dabkaas.

Hoos ka daawo

DF oo Mareykanka la kaashatay weerar culus oo gudaha Puntland ay ka fulisay

Boosaaso (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka ayaa shaacisay in howlgal qorsheysan oo dhinaca cirka ah, ujeedkiisuna ahaa burburinta koox ka tirsan Khawaarijta Daacish ay mar kale ka fulisay gobolka Bari ee Puntland.

War-saxaafadeed ka soo baxay dowladda ayaa lagu sheegay in Taliska Ciidamada Mareykanka ee Afrika (AFRICOM) ay dowladdu la kaashatay fulinta howlgalkaas oo lagu beegsaday dhaqdhaqaaqyada kooxda.

Duqeyntan ayaa ka dhacday meel qiyaastii 70 KM koonfur-bari kaga beegan magaalada Boosaaso ee gobolka Bari, dowlad-goboleedka Puntland ee Soomaaliya.

Qoraalka dowladda waxaa lagu sheegay in howlgalku uu weli socdo, isla markaana la uruurinayo macluumaadka ku saabsan khasaaraha gaaray cadowga.

Sidoo kale, waxaa weli socda dhameystirka hadafka guud ee howlgalka, kaasi oo ah taageeridda hawlgallada Ciidanka Daraawiishta Puntland oo ku howlan ciribtirka Khawaarijta Daacish.

“Dowladda Federaalka Soomaaliya waxay bogaadineysaa iskaashiga dhow ee ay la leedahay saaxiibada caalamiga ah, gaar ahaan Dowladda Mareykanka, si loo xaqiijiyo nabadda, xasilloonida, iyo la dagaallanka kooxaha argagixisada ee khatar ku ah dalka iyo gobolka,” ayaa lagu yiri qoraalka ka soo baxay dowladda.

Dowladda Federaalka ayaa dhowr jeer ooh ore sheegtay in Mareykanka ay la kaashatay fulinta howlgallo duqeymo ah oo ka dhacay buuraha Calmiskaad ee Puntland, halkaas oo ciidamada Puntland ay ka wadaan howlgal culus.

Puntland ayaa dhankeeda dafirtay kaalinta dowladda federaalka, waxayna sheegteen dhowr jeer in fulinta duqeymaha Mareykanka ay iyagu codsadeen oo dowladda federaalka aysan wax kaalin ah ku laheyn.

 

DF oo wakiilada caalamka uga adkeysatay arrin ay diidan yihiin mucaaradka

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, Xamza Cabdi Barre, oo ka qeyb galay munaasabadda xuska Maalinta Yurub (Europe Day 2025), ayaa sheegay in hadafka xukuumadda uu yahay doorasho qof iyo cod ah.

Ra’iisul Wasaare Xamza ayaa tilmaamay in maalintani ay astaan u tahay iskaashiga nabadda, midnimada iyo horumarka, isagoo xusay doorka muuqda ee Midowga Yurub ay ku leeyihiin taageerada Soomaaliya ee dhinacyada amniga, horumarka dhaqaalaha, gargaarka bani’aadannimada iyo dib-u-dhiska.

Waxa uu carrabka ku adkeeyey muhiimadda ay leedahay in la sii xoojiyo iskaashiga labada dhinac, si loo gaaro horumar waara iyo nabad buuxda. “Tobannaankii sano ee la soo dhaafay Midowga Yurub wuxuu garab taagnaa Soomaaliya, hadal kaliya ma ahayn balse ficil,” ayuu yiri Xamza.

Waxa uu intaas ku sii daray: “Waxaad naga caawiseen in miinooyinka la soo saaro, jidadka la dhiso, la tababbaro ciidamo Booliis ah, la horumariyo iskuullada iyo in la caawiyo beeralaydeenna. Taasi waa saaxiibtinnimada dhabta ah.”

Mudane Xamza waxa uu sheegay in Soomaaliya ay horumar la taaban karo ka samaysay hannaanka dowlad-dhiska iyo dimuqraadiyeynta dalka, isaga oo xusay shirkii ugu dambeeyay ee 11-aad ee Golaha Wadatashiga Qaranka (NCC) oo ay ka soo baxeen go’aamo wax ku ool ah oo horumarinaya dalka.

“Waxaan seeska u dhigaynaa hannaan doorasho oo loo dhanyahay, oo ka madax bannaan faragelin iyo cabsi. Wax fudud ma ahan balse waxa aan ognahay in dimuqraadiyaddu ay mudan tahay,” ayuu yiri Xamza.

Ra’iisul Wasaaruhu waxa uu sheegay in hadafka dowladdu yahay sidii loo qaban lahaa doorasho qof iyo cod ah, taasi oo ka dhici doonta dhammaan gobollada dalka.

Waxa uu intaas raaciyay in aanay jiri doonin doorasho dadban, oo dadka Soomaaliyeed ay go’aan ka gaari doonaan cidda hoggaamin doonta.

Si kastaba ha ahaatee, arrimahan ayaa imanaya xilli ay madaxdii hore iyo siyaasiyiinta mucaaradka ay si adag uga horyimaadeen hannaanka doorashada qof iyo cod, iyadoo beesha caalamka ay cadaadis ku saarayso madaxda sare ee dalka in la gaaro doorasho wadar-oggol, taas oo weli ay ka gows adeygayso.

Salaadiinta Somaliland iyo SSC oo kulmay, si wadajir ahna ugu baaqay hal arrin

Jigjiga (Caasimada Online) – Madaxda dhaqanka ee Somaliland iyo SSC-Khaatumo ayaa ku kulmay xaflad caleemo-saar ah oo ka dhacday Deegaanka Soomaalida, halkaas oo ay si wadajir ah ugu jeediyeen baaq nabadeed oo ku wajahan labada dhinac ee uu khilaafku ka dhaxeeyo.

Garaad Jaamac Garaad Cali oo ah Garaadka Guud ee SSC-Khaatumo oo kulankaas ka hadlay ayaa wuxuu Suldaanka Guud ee Somaliland, Suldaan Daa’uud Suldaan Maxamed Suldaan Cabdiqaadir ugu baaqay inuu ka shaqeeyo nabadda.

Garaadku wuxuu si qoto dheer u muujiyey in wax kasta lagu xallin karo wada-hadal iyo isu-tanaasul. “Suldaan Daa’uudow, gurigaaga uma socdee, kaalay Soomaali u caddee in aadan gurigayga u socon. Waan kala nabad-galaynaa,” ayuu yiri Garaad Cali.

Dhiniciisa, Suldaan Daa’uud ayaa si degan uga jawaabay baaqa nabadeed ee ka yimid Garaadka, isaga oo sheegay in uusan marnaba doonayn in dhiig Soomaaliyeed uu ku daato colaado dhexdooda ah. “Waxaan halkan ka caddeynayaa in aanan guri dad Soomaaliyeed ku nool yahay ku socon. Garaad, aynu dadkeenna midaysanno,” ayuu yiri Suldaanka.

Labada hoggaan dhaqameed ayaa meesha isku gacan qaaday, taas oo astaan u ahayd is-faham, iyagoo midba midka kale u ballan-qaaday inuu gacan ka geysan doono dadaallada lagu horumarinayo nabadda. Waxa kale oo ay iska cafiyeen hadallo iyo eedo horey ay iskugu mariyeen warbaahinta ama dadweynaha hortooda.

Inkasta oo kulankoodu uu ahaa mid aan rasmi ahayn, haddana wuxuu xambaarsanaa farriin culus oo rajo leh. Is-dhexgalka noocan ah ayaa tusaale u noqon kara sida dhaqanka Soomaaliyeed ee salka ku haya is-xushmeynta iyo wada-hadalku uu fure ugu noqon karo xal u helidda khilaafaadka jira.

Colaadda u dhaxaysa labada dhinac ayaa weli si buuxda loo xallin, balse is-afgaradka bilowga ah ee ka muuqday kulankan ayaa noqon kara tallaabo hore loo qaaday. Haddii hoggaamiyeyaasha dhaqanku ay sii wadaan wada-hadallada iyo isu-soo dhowaanshaha, waxaa suuragal ah in xal waara la gaaro mustaqbalka dhow.