Bismillaah, Dalka Masar ayaa sanadkan dooraashadii ka dhacday waxaa loo diiday in uu ka qeyb qaato mid kamid ahaa musharaxiinti ugu cadcadeed doorashada, sababta lagu fogeeyana waxey aheyd in HOOYADII oo geeriyootay ey horay u heysatay sharciga daganaanshada mareykanka, sidaa darteed ayaana loogu diiday in uu wadanka xil sare ka qabto.

Dalkeena Soomaaliya waxaa ka jirto xaalad ka duwan midaa aan kor kusoo xusnay, qofka doonayo in uu xil qabto wuxuu ku faanaa in uu heesto jinsiyad wadan kale, toban eray marki uu ku hadlo sagaal kamida waa af qalaad, ingiriis ama talyaani, wuxuu isku dayaa in uu muujiyo in uu ku hadlo luqad caalami ah, waxaana aamin sanahay in uusan khalad ku laheyn asagu, balse khaladka ey leedahay cidi ku qadarisa.

Marki aan eegno heykalka golaha shacabka Soomaaliyeed uu ku dhisanyahay waa heykal baqdin galinaya mustaqbalka siyaasadeed ee dalka, inta badan xilibaanada cusub waxey horay ugu dhaarteen dalal kale in ey si daacad ah ugu adeegayaan, waxey saxiixeen warqado badan si ey u qaataan jinsiyado wadaman ajaanib ah, maantane waxey ku dhaarteen in ey u adeegayaan shacabka Soomaaliyeed, iyadoo cabsi badan la qabo ayaa hadane la’ismoogeysiiyay oo danaha umada laga hormariyay, sidaas ayeyna ku noqdeen hey’ada ugu sareysa dowlada.

Doorashooyinkii madaxtinimada dalka waxey abuurtay shakiyo badan oo ku wajahan baarlamaanka, waa kee shidaalka ey ku dhaqaaqaan, yaa farta ugu fiiqay go’aanka ey isla wada qaateen, sidaas oo ey tahay hadane dadka oo idil waxey u oomanaayeen dowladnimo oo waa lasoo dhaweeyay go’aanadi ey gaareen.

Balse warki hore war soo dhaaf, xilibaandu kuma hadlaan afka Soomaaliga, mana fahmaan, gudoomiyaha barlamaanka Soomaaliya Maxamad Cusmaan Jawaari ayaa kulankii ugu dambeeyay ka sheegay in ey xilibaanada codsadeen in xeer hoosaadka baarlamaanka loogu tarjumo luqadaha carabiga iyo ingiriiska, dalabka qeybtiisa hore waa mid dastuuri ah, mana khaldana, waayoo luqada carabiga iyo tan Soomaaliga waa luqadaha rasmiga ah ee dalka sida ku cad dastuurka, balse waxaa fajiciso noqotay in xilibaan Soomaaliyeed uu yiraahdo afka Soomaaligaa ma fahmo ee English wax la’iigu sheego, taana waxey kor u qaaday baqdinti laga qabay gabi ahaanba golaha shacabka.

Soomaaliya waxaa si rasmi ah hogaanka ugu haya laba jinsiiladle aanan la hubin jinsiyada uu daacada u yahay, arimahaane waa in shacabku wacyi buuxa ka heestaa, hadii dastuurka Soomaaliya uusan xad u yeelin cida qaban karta hogaanka dalka ugu sareeya, waxaa ka dhalan karto cawaaqib xumo, waayoo lama hubo qofka sodon sano ku noolaa galbeedka waxa qalbigiisa ku jira iyo cida uu daacada u yahay.

Sida ku cad dastuurka Soomaaliya muwaadinka Soomaaliyeed waa loo ogolyahay in uu qaato jinsiyad kale, loomana diidana in uu xil ka qabto dowlada, BALSE waxaa lagama maarmaan ah in loo yeelo xad, sida in sadaxda masuul ee ugu sareysa dalka eysan qabanin cid aanan aheyn Soomaali barax tiran, halka qofka doonayo in uu kamid noqdo golayaasha kale ee dowlada lagu xiro shuruud adag sida in uu si sax ah u yaqaano afka Soomaaliga iyo dhaqanka Soomaalida iyo diinta islaamka, sidaa waxaa looga badbaadi kara in dalkeena laga maamulo meel aanan dareensaneyn.

Wabillaahi towfiiq 
W/Q Axmed Xalaal
[email protected]
Afeef: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qoraaga ku saxiixan.

Dowlada Soomaaliya ayaa haatan waxaa ay ku howlantahay Sidii garooonka Stadio Muqdisho looga saari lahaa Ciidamada Amisom oo hada ay u tahay Xarun militeri.

Masuuliyiin ka tirsan Dowlada Soomaaliya gaar ahaan Wasaarada Sportiga ayaa booqosho ku tagay garoonka waxaana ay damacsanyihiin inay dayactir ku sameeyaan.

Muqdisho waxaa hada ka socda Tartanka heerka koowaad ee dalkeena Soomaaliya waxaana jirta in baahi loo qabo garoomada kubada cagta ay dagan yihiin ciidanka Amisom sida Garoonka Stidio Muqdisho .

Daawo Muuqaalka Garoonka Sidii usu badalay

Tababaraha kooxda Manchester City Roberto Mancini ayaa dalabkiisii ugu dambeeyey 30 milyan oo ginni ugu u diri doona bisha Janaayo marka uu suuqu furmo xidiga qadka dhexe ee kooxda AS Rome Daniele De Rossi, sida ay qortay Majalada The Sun.

Macalinka City ayaa mar kale albaabka u garaaci doona Giallorosi, wuxuuna ka doonayaa 29 jirkaan dahabiga ah ee ka ciyaara qadka dhexe.

Laakiin City ayaa ku dhibaatoon doonta helida xidigaan, kaasoo lasoo sheegayo inuu khilaad kala dhexeeyo tababarihiisa Zdenek Zeman.

Dhanka kale Sky Blue ayaa shabaq kale u daad san yahay oo ay dooneyso inay ku hesho 24 jirka qadka dhexe uga ciyaara kooxda Barcelona Sergio Busquets, waxayna City dooneysaa inay ka dhigto saxiixooda xiga ee xagaaga, sida uu werinaayo wargeyska Daily Mirror. Mancini ayaa doonaya inuu xidigaan ugu dambeyn kusoo biiriyo Etihad Stadium kasoo muddo dheer lala xiriirinaayey.

Chelsea iyo Manchester United ayaa xiiseynaayey Busquets, laakiin waa laha soo diiday dalabyo ay u direen.

Iyadoo goor dhow RW Saacid uu codka kalsoonida ka helay  Baarlamanka Soomaaliya,  ayaa waxa jira warar hoose oo sheegaya in Madaxweynaha iyo Ra’iisulwasaarahaba ay isku afgarteen in Qurba joogta lagu yareeyo xukuumada amaba aan lagu soo darin.

Labada Masuul ayaa sida lasheegay yareenta wasiirada waxay uga gol leeyihiin in layareeyo is qabqabsiga beelaha Soomaalida dhexdooda ah, iyo in Qurba joogta ay xukuumadihii hore aad ugu badnaayeen sidaa darteedna markaan lo baahanyahay in fursad lasiiyo aqoonya;hanada iyo siyaasiyiinta ku sugnayd gudaha Soomaaliya Xog Ogaalkana u ah xaalada Soomaaliya.

Qurba joogta Soomaaliyed ayaa bilooyinkii ugu danbeeyaybo waxay ahaayeen kuwo si saa’id ah ugu soo qulqulyay Muqdisho, kuwaasoo isugu jira kuwo dalxiis ahaan uyimid wadankooda Hooyo, iyo kuwo leh hami siyaasadeed, qurbo joogta qaar ayaaba mar hore Dib ugu laabtay wadamadii ay markii hore ka’imaadeen kadib markii ay waayeen kamid ahaanshaha baarlamanka Soomaaliyeed.

Xukuumadii Maxamed C/laahi Farmaajo ee uu ugu magac daray {TAYO} ayaa waxay ahayd xukuumad 80% ay wasiiradeeda ka imaadeen qurbaha islamarkaasna waxay ahaayeen wasiiro wax qabadkooda ay bulshada Soomaaliyeed ladhaceen oo wixii ay qabteen 6-da bilood la ogaa.

Hadaba shacabka Soomaaliyeed ayaa hada kawar sugaya sida uu RW Cabdi Faarax Shirdoon usoo xusho wasiirada cusub ee kamid noqon doona Xukuumadiisa, waxaana lafilayaa ineey ahaadaan kuwo kooban oo ay bulshada Soomaaliyed ku qancaan iyo Baarlamankaba.

Wafdi ka socda Urur Gobaleedka IGAD ayaa lagu wadaa in maanta ay gaaraan magaalada Kismaayo,waxaana ay noqon doontaa markii ugu horaysay ee wafdi ka socda Ururkaas uu gaaro Kismaayo Tan iyo Markii ay Dowlada la wareegtay.

Amaanka Magaalada Kismaayo ayaa maanta aad loo adkeeyay waxaana Ciidamada huwanta ay xaafadaha  magaalada ay ka dhex sugayaan Amaamnka.

Socdaalka Wafdiga Urur goboleedka IGAD ka socda ayaa waxaa ay tahay sidii ay  u indha indhayn lahaayeen Xaalada Nolaleed ee shacabka kismaayo iyo Waliba Sida Amaanka uu yahay.

Sidoo kale warar ayaa sheegaya inay Wafdiga ay ku jiraan gudi farsamo oo laga soo dhex xulay beelaha Jubooyinka iyo Gedo kuwaa qaban qaabinaya Shirwayne lagu soo dooranayo Maamul goboleed .

Todobaadkan gudahiisa ayaa lagu wadaa in Madax kale ay tagaan Kismaayo waxaana dayactir ku soconayaa garoonka diyaradaha Kismaayo oo ay ka soo dagayaan madaxdaas.

Mudo Tobon Maalmood ayaa loo qabtay in Odayaasha dhaqanka ee soo xulay Baarlamanka Soomaaliya kadib markii Madaxda dowlada ay u hanjabeen.

Odayaasha dhaqanka ayaa ku andoocanaya in Mudo Tobon maalmood ay Muqdisho ugu baxaan hadii kale ay dhibaato la kulmi doonaan.

Waxa la ogsoonaa in Odayaasha dhaqanka laga soo waday gobolada dalka Soomaaliya si ay u dhisaan Baarlaman taya leh markii intaas oo dhan ay qabteen ayaa waxaa hada ku socda hanjabaad.

Suldaan Caydaruus Faarax oo kamid ah Odayashii wax ka soo dhisay Baarlamanka ayaa sheegay in  Madax ka tirsan Xukuumadii hore ay kui amreen in Toban maalmood ay Muqdisho ugu baxaan.

Waxaa uu sheegay in loo keenay warqada digniin ah Isagoo dhanka kale Tilmaamay in loo diiday in Madaxwaynaha ay la kulmaan.

Magaalada Buffalo ee gobolka New York ee dalka Mareykanka, waxaa ka socota maxkmad la saarayo nin Soomaali ah oo ku eedeysan inuu dilay wiil uu adeer u ahaa oo ay xaaskiisa dhashay.

Cali Maxamed Maxamuud, ayaa loo heystaa inuu mindiyeeyay illaa ay nafta ka dhacdo Cabdi Fatax Maxamuud, 17-kii April ee sanadkan.
Cali ayaa waxa bani aadannimada ka baxsan kula kacay 10 jirkaasi oo uu adeerka u ahaa, sida uu dacwad ooge Thomas Finnerty ka hor aqriyay Maxkamadda.

“Afka ayuu iskaalsho inta uga buuxiyay, kadibna sharooto ku qabtay, waxaana uu gacmaha kaga xiray fiilo koronto, isaga oo markaa kadibna 70 goor alwaax ku garaacay, ka hor inta uusan mindi gelin uu aasan nafta ka qaadin” ayuu yiri dacwad ooge Finnerty.

Waxaa sidoo kale maxkamadda soo istaagtay oo ka hadashay hooyada dhashay allaha u naxariistee Cabdi Fatax oo lagu magacaabo Shukri Bile, oo markii falka uu dhacayay shaqo ku maqneyd, wiilkeedana ku aamintay seygeedii.

Halkan ka daawo Video-ga Maxkamadeyna dhacdadan xanuunka badan. Waa laba Video, midka koowaad waa dacwad oogaha, kan labaadna waa qareenka difaaceysa Cali.

Video 1

Video 2

Waxaa toddobaadyadaan la hadal hayay qorshe uu wado maamulka gobolka Banaadir oo dib loogu howlgalinayo bacadlihii hore ee degmada Xamarweyne, magaalada Muqdisho. Dhanka kalena waxaa jira cabashooyin sii badanaya oo ka soo yeeraya ganacsatadii hore ee suuqaasi oo maamulka gobolka Banaadir ku eedeeyay wax isdabamarin.

Waxay ganacsatadu ku doodayaan in uu dhulkaas oo horay ay u sharciyaysay dowladdii dhexe ee Soomaaliya, uu haatan guddoomiyaha Gobolka Banaadir Maxamed Nuur ( Tarsan) uu isku dayayo inuu dad kale dib ugu sharciyeeyo suuqaasi isagoo qolkiiba ka qaadanaya lacag qaddarkeedu yahay 2000 (laba kun) oo Doollar.

Haddaba markii aan arrinkaasi baaritaan ku sameynay ayaan ogaanay in ay wax ka jiraan eedeymaha ay ganacsatadu soo jeediyeen.

Suuqii bacadlaha ee degmada Xamarweyne oo ka mid ahaa suuqyada ugu caansan uguna waaweyn Afrikada Bari ayaa wuxuu gubtay bishii Disembar ee sanadkii 1983dii, halkaasna waxaa ku basbeelay hanti aad u fara badan, waxaana ku xoola-beelay kummaan ganacsato Soomaaliyeed ah.

Dadaal dheer ka dib, waxaa suurogashay in bacadlahaas dib loo dhiso xilligii dowladdii dhexe ee Soomaaliya, ayadoona mashruucaas ay wadajir u hirgaliyeen, dowladda hoose ee gobolka Banaadir iyo shirkaddii Caymiska Qaranka. Dhismaha bacadlaha cusub oo saddex dabaq ah wuxuu ka koobanyahay in kabadan 1000 dukaan, kuwaasoo xilligii dowladdii dhexe dib loogu qaybiyay, looguna sharciyeeyay ganacsatadii ku hanti beeshay musiibadii gubasho ee suuqii bacadlaha Xamarweyne.

Waxaa inoo suuragashay inaan la xiriirno waxna ka weydiino arrinkaan Dr Cabdi Axmed Siyaad oo muddo toban sano ka badan ahaa Garyaqaankii dowladda hose, isagoo muddo dheerna ahaa la taliyaha xagga sharciga ee duqa magaalada Muqdisho. Dr Siyaad, wuxuu sidoo kale bare ka ahaa kulliyaddii qaynuunka ee Jaamacaddii Soomaaliya, waaxdeeda qaynuunka madaniga ah. Mar aan wax ka weydiinnay waxa uu ka ogyahay murankan ku saabsan suuqa bacadlaha, ayuu garyaqaanku noo xaqiijiyay in suuqaas ay horay u sharciyaysay dolwaddii dhexe, loona qaybiyay ganacsatadii hore, ayadoo waliba ganacsade waliba lambarka dukaankiisa uu ku helay baqtiyaanasiib meel fagaare ah lagu qabtay.

War uu faafiyay telefashinka HCTV kuna saabsanaa shir jaraa’id oo ay magaalada Muqdisho ku qabteen ganacsatadii hore ee suuqa bacadlaha degmada Xamarweyne taariikhdu markey aheyd 27kii Julaay 2012, ayaa Ganacsatadu waxay ka codsadeen mas’uuliyiinta sarsare ee dowladda in ay wax ka qabtaan eedeymo ay u jeediyeen maamulka gobolka Banaadir taasoo ku aaddan in shaqsiyaad gaar ah maamulku uu siiyay dhismayaashii suuqaasi. Waxay ganacsatadu halkaas ku soo bandhigeen dokumentiyo kala duwan oo ay sheegeen in ay ka haystaan dowladdii dhexe ee burburtay 91kii iyo dowladihii ka dambeeyayba.

Guddoomiyihii hore ee ganacsatada suuqa bacadlaha ee degmada xamarweyne, xilligii dowladdii dhexe, ayaa kaga digay shaqsiyaadka doonaya in ay degaan suuqaasi, waxana uu ku eedeeyay guddoomiyaha Gobolka Banaadir Maxamed Nuur Tarsan inuu si sharci darro ah ku qaybinayo dhulkaas, isagoo sheegay in Tarsan yiri bacadlaha arjiyo ha loo qorto 2000 (laba kun) oo doollarna ha la ii keeno.

Guddoomiyihii hore ganacsatada oo ay wajigiisa caro xooggani ka muuqato ayaa ka hadlay wixii ay kala kulmeen guddoomiyaha gobolka Banaadir Maxamed Nuur (Tarsan) markii ay cabasho arrinkaas ku saabsan ula tageen. Waxaana hadalladii guddoomiyihii hore ee ganacsatada ka mid ahaa:

” .. Waayahee dadkii hantidoodu ku gubatay 28 sano ka hor, intaasna soo taagnaay oo dowlad kasta u dacwoonaayay, oo xitaa dowladdii adiga kaa horreysay xafiiskaan aad joogto, xafiiskaan naftiisa looga soo ogolaaday oon waxba la siinnin oo sidii u taagan, xafiiskaan aad fadhiso naftiisana looga ogolaaday in ay qaybsadaan maxaad ka leedahay? maba idin qaabilaayow yiri”.

Guddoomiye ku xigeenkii hore ee ganacsatadii suuqa bacadlaha ee degmada Xamarweyne ayaa isna ka hadlay wajigabaxii ay kala kulmeen maamulka gobolka Banaadir, kadib markii ay isku dayeen in kulamo la yeeshaan mas’ uuliyiintaasi, isagoo sidoo kalena madaxda sarsare ee dowladda ugu baaqay in dhamaanba ganacsatadii suuqaasi xaqoodii dib loogu soo celiyo. Waxaana hadalladii guddoomiye ku xigeenka ka mid ahaa :

” Horto waxan u haynaa in guddoomiyaha gobolka Banaadir uu yahay madaxdeennii. Ha ahaatee markuu asaga yimid ayaa waxaan sameynay codsi inuu nala kulmo. Arrintaas ayada ah wajigabax ayaan kala soo kulannay. Nin yar oo asaga shaqaalihiisa ka mid ah ayuu nagu soo diray ow yiri nimankaan qaabili maayee xafiiska iiga saara. Horto gurigaan asoo dhisanow guddoomiyaha gobolku yimid, hortiis magaaladaan dadaa ka tagay sey ku timid iyo sey ku soo billaabatayna taariikhdeedii waa la hayaa”.

Dadka arrimahan la socda ayaa filayey mar haddii dalku uu yeeshay dawlad rasmi ah in ay tixgelin doonto sharciyadii dawladdii dhexe ee Soomaaliya, islaamrkaasna tixgelinayo ganacsatadii ay dawladdii dhexe siisay sharciyada dukaamada Suuqa Bacadlaha Xamarweyne..

Laakiin, Gudoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa magaalada Muqdisho Maxamuud Axmed Nuur Tarsan ayaa (Oct 9, 2012) shirjaraa’id oo ku qabtay xafiiskiisa magaalada Muqdisho waxa uu sheegay in 18-ka October 2012 la qaban doono bakhtiyeenasiib lagu dooranayo nambarada dukaamada Suuqa Bacadlaha Xamarweyne.

Arrintaasi waxay welwel weyn ku abuurtay ganaacsada Soomaaliyeed oo rajaynayey marka dalku yeesho dawlad rasmi ah in cabashayoon-kooda wax laga qaban doono, ay ugu horeyso in dawladdu tixgeliso sharciyadii dawladdii dhexe ay ku bixisay Suuqa Bacadlaha.

Sidoo kale arrintan haddii aan dawladdu wax ka qaban, waxay hordhac u noqon kartaa in la banaystay boobka bacadlaha Xamar weyne, sidaas oo kalena loo bannaysto dhammaan dhismayaashii dawladda, sida, tusaale ahaan in ciddii la doono bakhtiyaansiib lagu siiyo dhismihii Jaamacadda Gahayr iyo Lafoole, guriga madxafka Qaranka, madbacaddii Qaranka iwm.

Gabagabadii, si arrrintaas caddaalad darro aysan ugu dambayn, waxaa la gudboon Dawladda Federaalka Soomaaliya in ay ka hortagto oo joojiso bakhtiyaanasiibka la doonayo in loo dhigo dukaamada Suuqa Bacadlaha Xamarweyne. Isla markaasna arrintan u saarto guddi dhexdhexaad ah, gudddigaas oo dadkii sharciyada hore u haystay Bacadlaha ku wareejiya lamabardoodii sidii ay ugu sharciyaysay dawladdii dhexe.

•  War cusub: Waxaa shalay Oct 17, 2012 uu afhayeenka maamulka Gobolka Banaadir Maxamed Yuusuf Cusmaan sheegay in dib loo dhigay baqtiyaanasiibka lagu qeybin lahaa qololka suuqa Bacadlaha Xamarweyne ilaa 25-ka Octobar 2012. Afhayeenka ayaa arrintaas asbuuca dib loogudhigay baqsiyaansiibka ay tahay “cillad farsamo”, waxana uu sheegay in 25-ka Oct baqsiyaanasiibka lagu qaban doono Hotel City Plaza ee Muqdisho.

Daawo Video-ga hoose oo ah July 27, 2012 warkii uu TVka Horn ka duubay Ganacsatadii Hore Ee Suuqa Bacadlaha Degmada Xamar. Ganacsatadaas oo  xitaa haysta Nuqulka Wargeyskii XIDDIGTA OKTOBAR oo ay ku qoran yihiin magacdooda iyo lambarada dukaamada ay xilligaas dawladii dhexe bixisay.

LIFAAQ:

July 2010 ayaa Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Magaalada Muqdisho waxaa loo doortay Maxamuud Axmed Nuur “Tarsan”, asagoo bedeley Eng C/risaaq Maxamed Nuur “Nuune” (oo xilkaas loo doortay Bishii November 2009), waxaana ka sii horeeyey Maxamed Cismaan Cali “Dhagaxtuur” (oo xilkaas la wareegey Nov 2008).

June 2007 ayaa dhismaha Suuqa Bacadlaha Xamar Weyne waxaa lagu wareejiyey Dawladdii Federaalka KMG ahayd. Munaasabadda lagu wareejinayey oo ka dhacday Suuqa Bacadlaha waxaa goob joog ka ahaa Maxamed Cusmaan (Dhagaxtuur) oo xilligaas ahaa guddoomiye ku xigeenka Duqa Magalad Muqdisho ee arrimaha Bulshada. Waxaana halkaasi ka hadlay horjoogihii kooxdii muddada soo haysay bacadlaha, Cusmaan Maxamuud Cawaale (Baynood), waxa uuna sheegay in intii ay hayeen ay kala kulmeen dhibaatooyin, isagoo sheegay in ay Maamulka Gobalka Banaadir ugu wareejiyeen si shuruud la’an ah.

Bacadlaha cusub ayaa la dhisay kaddib markii Suuqii hore ee Bacadlaha Xamarweyne uu gubtay bishii December ee sanadkii 1983. Waxaa markaas Dawladdii dhexe ee Soomaaliya ay sharci dukaamada bacadlaha ku siisay dadkii hantidoodu ku gubatey suuqa.

Waxaana hadda shacabka Soomaaliyeed ka filayaan dawladda rasmiga ah ee Soomaaliya yeelataya 21 sano kaddib in ay u caddaalad fasho ummadda Soomaaliyeed.

Waxaa diyaarisay SomaliTalk

Wixii la sugaba, Waxaa maanta is arki doona ra’iisul wasaaraha cusub ee Somalia loo magacaabay Cabdi Faraax Shirdoon “Saacid” iyo baarlamanka Somalia, halkaasi oo la filayo inuu sharci ka noqdo, ama isaga soo noqdo.

Laba maalmood ka hor ayay ahayd markii guddoomiyaha baarlamanka uu ka codsaday ra’iisul wasaaraha inuu 48 saacadood gudahood ku hor yimaado baarlamanka, waxaana ay u muuqataa in Mr. Saacid uu arrintaas aqbalay.

Sida ay wararka nagu soo gaareen, ra’iisul wasaare Saacid ayaa maanta loo qaadi doonaa codka Kalsoonida, kadib marka uu jeediyo khudbad uu kaga hadlayo waxqabadkiisa.

Habeenadii ugu dambeeyay ayaa waxaa kulamo ku saabsan Ansixinta Ra’iisul wasaaraha ay ka socdeen Villa Somalia, kuwaasoo intooda badan ay yeelanayeen Madaxweyne Xasan Sh. Maxamuud iyo Gudoomiyaha Baarlamaanka Somalia.

Ilo wareedyo hoose ayaa sheegay in Xildhibaanada ay codka Kalsoonida ah siin doonaan Ra’iisul wasaaraha, iyagoo sheegay in xildhibaanada laga dhaadhiciyay inay codka kalsoonida ah ku ansixiyaan.

Hase yeeshee waxaa weli ay su’aalo ka taagan yihiin qaabka ansixinta xukuumadda, iyadoo dastuurka dalka uusan kala caddeyneyn in mar qura la wada ansixiyo ra’iisul wasaaraha iyo golihiisa wasiirada iyo in isaga marka hore la ansixiyo.

Gudoomiyaha Baarlamaanka Somalia Prof. Maxamed Cismaan Jawaari ayaa wada dadaal uu ku doonayo in marka hore la ansixiyo Ra’iisul wasaaraha si isla markaas loo dhaariyo uuna u soo dhiso dowlad.

“Talaabadan lagu ansixinayo Ra’iisul wasaaraha waa mid sax ah, waayo ra’iisul wasaare aan la dhaarin ma filayo inuu soo dhisi karo xukuumad, marka taas ayaa keenaysa in marka hore ra’iisul wasaaraha la ansixiyo” ayay mudanayaal dhorw ah sheegeen.

Warar hoose oo la helayo ayaa sheegaya in Wasiirada lasoo magacaabayo ay qaar ka mid ah hadaba diyaarsan yihiin, kuwaasoo la sheegay inay u badan yihiin dadkii aan ka bixin dalka mudadii 20-sano ahayd ee uu burburku jiray.

AC Milan ayaa dalab u diri doonta xidiga garabka uga ciyaara kooxda Manchester United Luís Carlos Almeida da Cunha [Nani], sida ay tebinayaan wargeysyada kasoo baxa gudaha dalka Talyaaniga.

Ciyaaryahanka qadka dhexe ee dalka Portugal ayaa sano iyo bar ka harsan tahay qandaraaskiisa United, waxana gabi ahaan burburay wadahadalo la doonayey in qandaraaska loogu kordhiyo.

Xidiga ayaana dhibaato kale ka abuuray kooxda markii uu garoonka tababarka ku feeray da’yarka dalka Talyaaniga Davide Petrucci, taasoo loo arkaayey wado beneysi ah inuu doonayo inuu ka tago Red Devils.

Nani ayaa ciyaaray kulankii guul darro 3-2 ah ay kooxdiisa kasoo gaartay Tottenham dhamaadkii bishii September laakiin waxaa laga saaray kooxdii la ciyaartay CFR Cluj iyo Newcastle United.

La Gazzetta dello Sport ayaa tebinaaya in Milan ay la xiriirtay wakiilka Nani Jorge Mendes iyagoo kala hadlaaya macquul ahaanshiyaha ay xidigaan kusoo qaadan karaan inta lagu guda jiro xagaaga.

Cesc Fabregas ayaa sheegay inuu mustaqbalkiisa ku dhameysan lahaa kooxda Arsenal, hadii aysan Barcelona soo dalban laheyn.

Kabtnakii hore ee Arsenal ayaa ka tegay London wuxuuna ku laabtay kooxda ka dhisan Gobolkiisa ka dib markii uu xagaagii lasoo dhaafay kula biiray aduun lacageed dhan 35 milyan oo ginni.

Laakiin Fabregas ayaa muujiyey jaceylka uu u hayo kooxdiisii hore isagoo sheegay inuusan kaga biireen koox kale.

“Mar walba waxaan ku riyoon jiray anigoo u ciyaaraya Barca, laakiin murugo kuma aana qabin inaan la joogay Arsenal,” ayuu Cesc u sheegau saxaafada.

“Waxaan ku noolaa halkii aan doonayey, waa magaalada ugu qurxoon caalamka, waxaan la joogay koox cajiib ah oo heysata macalin wanaagsan iyo taageerayaal daacad ah.

“Xaaladu ma aysan aheyn noolow ama dhimo markii aan ka tegaayey Arsenal. Hadii aysan Barcelona isoo dalban laheyn waxaan inta ka dhiman xirfadeyda ciyaareed kusoo afmeeri lahaa Arsenal. Taas ayaa hubaal ah.”

Tababaraha xulka Argentina Alejandro Sabella ayaan qarsan farxada uu ku qabo bandhiga fiican ee xidiga kooxda Barcelona Lionel Messi, kaasoo furtay akoonkiisa gool dhalinta xulka.
Isagoo la hadlaayey saxaafada ayuu sharaxay 57 jirkaani sida uu Messi qeyb kaga yahay guulaha La Albiceleste.

“Wey ku adag tahay inuu si xun u ciyaaro. Hada wuxuu u ciyaaraa si aad u wanaagsan, intaas ka sokoow, wuxuu dhaliyaa goolal badan,” ayuu u sheegau saxaafada Koonfur America.

“Marka aad heysato ciyaaryahan leh tayada Messi oo kale waa muhim inuu xasilanaado, xasilooni iyo deganaan. Waa Group adag.”

Fernando Torres ayaa u muuqda inuusan weli la lumen jaceylka kooxdiisii hore ee Liverpool, inkaastoo uu laba sano ka hor uga biiray kooxda Chelsea.

Fernando ayaa ka hadlay sida uu ugu riyaaqayo waayihiisii Reds, isagoona bogaadiyey taageerayaasha kooxda iyo tababarihiisii hore ee Rafa Benitez. El Nino ayaana ka gaabsaday inuu sheegi sirta ka dambeysa inuu ka tego kooxda ka dhisan magaalada Liverpool. Wuxuuna sheegay in mar uun xaqiiqda la ogaan doono.

“Abaal weyn ayaan u hayaa Liverpool, taageerayaashooda iyo Benitez. Liverpool waa qeyb weyn oo nolosheyda ka mid ah. Waan ka warqabaa haatan inaan la iga texgelineynin laakiin waan hubaa in taas ay isbedeli doonto mustaqbalka,” ayuu Yiri Torres.

“Ugu danbeyn, waxaan go’aansaday inaan baxo sababtoo waxa ay aheyd talaabo ka mid ah mustaqbalkeyga ciyaareed. Ma aheyn sida ugu fiican ee koox looga tago laakiin sida ay wax u sheegeen ma ahan. Maalin uun dadka waa ogaan doonaan runta.”

Group A:

Croatia ayaa 2-0 ku dubatay xulka tabarta daran ee Wales, waxaana ciyaartan si aad ah uga dhex muuqday gool ma gefe Mario Mandzukic oo xulkiisa hugaanka u dhiibay daqiiqadii 27aad, halka uu hurdo u diray xulka martida ahaa weeraryahankii hore ee Arsenal Eduardo daqiiqadii 57aad.

Republic of Macedonia ayaa 1-0 ku quusisay xulka Serbia, waxaana goolka guusha daqiiqadii 59’ rigoore ugu dhaliyey A. Ibraimi.

Belgium ayaa 2-0 ku maquuniyey Scotland waxaana goolasha u kala dhaliyey C. Benteke 69’iyo Vicente  Kompany soo soo afmeeray daqiiqadii 71aad.

Group B:

Czech Republic iyo Bulgaria ayaa ku kala baxay barbaro goolal la’aan ah.

Italy ayaa 3-1 carigooda kaga talaabsaday xulka Denmark, inta badan waxaa laba gool Talyaaniga u dhaliyey xidigahooda qadka dhexe, 33’ Ricardo Montolivo 37’ Daniele De Rossi, waxaase gool usoo celiyey xulka martida ahaa W. Kvist daqiiqadii 45aad, sidaas ayaana lagu kala qaxwo doontay.

Afar daqiiqo ayey socotay qeybta labaad markii uu Mario Balotelli hurdo u diray xulka Scandinavians.

Group C:

Republic of Ireland ayaa guul darro 4-1 ah dhulkooda dhabarka ugu saaray xulka Faroe Islands, iyadoo xulka martida loo ahaa uu muujinaayey tabar darradiisa. waxaana ciyaarta qeybtii hore lagu kala nastay gool la’aan.

Qeybtii dambe  ayaa wax badan ciyaarta iska bedeleen iyadoo dalka martida loo ahaa goolal badan laga dhaliyey waxaana daqiiqadii 46’ goolka hore kaga naxsaday M. Wilson.

J. Walters ayaana u saaray todobo daqiiqo ka dib, iyadoo uu gool Faroe Islands, usoo celiyey A. Hansen, hase yeeshee waxaa hurdo u diray P.J. Justinussen (oo shabaqiisa gool ku leexiyey) halka uu 88’ daqiiqo gool kale ka dhaliyey D. O´Dea.

Austria ayaa 4-0 ku garaacday Kazakhstan 24′ M. Janko 56’ M. Janko 71’ D. Alaba 90′ M. Harnik, ayaana guusha u sahlay xulka martida loo ahaa.

Ciyaartii ugu yaabka badneyd caawa waxay dhex martay Germany iyo Sweden waxaana labada ay iska dhaliyeen wadar ahaan sideed gool taasoo ciyaarta xiiseheeda kor u qaaday.

Klose ayaa laba gool kaga naxsaday xulka martida ahaa daqiiqadihii 8’ 15’, waxaana Jarmalka hugaanka u dheereeyey Mertesacker dadiiqadii 39’ sidaas ayaana lagu kala nastay waxaa markaan ciyaarta 3-0 ku hugaaminaya xulka Germany oo lagu ciyaarayo carigiisa.

Markii la isku soo laabtay ayaa wacdaro lagu dhigay xulka Germany xitta iyaga ayaa ciyaarta gaarsiiyey 4-0 markii uu gool u dhaliyey Mezut Özil daqiiqadii 56’ wax kaste ayaase is bedelay markii ay dib u soo gudeen afartii gool 62′ Ibrahimovic 64′

Lustig 76′ Elmander 90′ daqiiqo ayaa waxaana goolka barbaraha Sweden u dhaliyey Elm.

Klose ayaa hal gool u jira inuu jebiyo Rikoorka gool dhalinta u yaal xulka Jarmalka kaasoo uu haatan haayo Gerrard Muller, xidiga kooxda Lazio ayaana qarka u saaran inuu sidoo kale galo taariikhda kubada cagta.

Group D:

Estonia ayaa 1-0 isaga reebtay dhigeeda Andorra oo ay marti u aheyd waxaana goolka keliya daqiiqadii 57’ u dhaliyey xidigooda A. Oper.

Holland ayaa 4-1 ku garaacday Romania oo ay marti u aheyd 9′ daqiiqo waxaa hugaanka u dhiibay J. Lens, halka 29′ daqiiqo uu u labeeyey B.M. Indi, waxaase xulka loo martida ahaa 41’ daqiiqo gool usoo celiyey C. Marica, hase yeeshee 44′ daqiiqo ayaa waxaa gool ku laad ka dhaliyey R.v.d. Vaart, sidaas ayaana lagu kala nastay.

Qeybtii labaad ma aysan dhicin inay Andorra goolala iska soo gudaan waxaana seexiyey R.v. Persie oo soo afjaray goolasha Dutch iyadoo ay ciyaarta ka dhiman tahay afar daqiiqo.

Hungary ayaa 3-1 ku dubatay xulkaTurkey  oo marti u ahaa waxaana hugaanka dhiibay xulka martida ahaa 22′ daqiiqo M. Erdinc, halka uu 31’daqiiqo Turkey u bareejeeyey A. Szalai, sidaas ayaana lagu kala nastay.

Qeybtii labaad iyadoo ay socoto shan daqiiqo ayaa waxaa hugaanka u dhiibay Hungry isla xidigii dhaliyey goolkii bareejada A. Szalai Z. Gera ayaana goolku laad kusoo affray ciyaarta laba daqiiqo ka dib.

Group E:

Norway ayaa 3-1 ku cabtay jasiirada Cyprus, oo goolkaba iyagu ku hormaray iyadoo ay qeybta hore dhamaad kusii siqeyso ayaa E. Aloneftis 42’ daqiiqo uu gool u dhaliyey, waxaase isla dhamaadka qeybta hore ka bareejeeyey B. Hangeland, sidaas ayaana lagu kala nastay.

Daqiiqadii 81’ ayaa waxaa hugaanka Norwegian u dhiibay  T. Elyounoussi oo gool ku laad loo dhigay shabaqa cuskiyey, waxaana hurdo u diray J. King laba daqiiqo ka dib.

Switzerland ayaa 2-0 isaga reebtay Iceland waxayna goolasha ka heshay 66′ Barnetta 79′ Gavranovic.

Albania ayaa 1-0 ku quusisay Slovenia goolka keliya waxaa daqiiqadii 36’ u dhaliyey Roshi.

Group F:

Russia ayaa 1-0 ku garaacay xulka Azerbaijan, ciyaar inta badan la isku daalay ayaan dhex martay labada xul iyadoo calaamadaha hurdiga ay inta badan ciyaartaan caado ka noqdeen, waxaana Ruushka goolka guusha daqiiqadii 84’ u dhaliyey R. Shirokov.

Israel  ayaa 3-0 ku garaacday xulka Luxembourg, waxaana ciyaarta oo aheyd mid aad u adag ka dhex muuqaday T. Hemed oo laba gool u dhaliyey Yahuuda daqiiqadihii 36′ iyo 55’ halka uu goolka kale daqiiqadii 48’ shabaqa ku hubsaday E.B. Vasat.

Portugal ayaa  1-1 la dhaafi waayey xulka tabarta daran ee Northern Ireland, iyaga ayaana halis u galay inay dhibcaha la qeybsan waayaan xulka martida ahaa oo goolka looga hormaray daqiiqadii 30′  waxaana ka dhaliyey McGinn,sidaas ayaana lagu kala nastay.

Toban daqiiqo iyadoo ay ciyaarta ka harsan tahay ayaa waxaa Portugal u barbareeyey Hugo  Postiga, Ciristiano Ronaldo ayaana kulankiisii boqolaad ee xulkiisa uu u safto ugu dabaal degay isagoo aan shabaqa soo taaban.

Group G:

Latvia ayaa 2-0 isaga reebtay xulka Liechtenstein iyadoo ay goolashu kala dhasheen labada qeyb ee ciyaarta, waxaana xulka martida ahaa daqiiqadii 29’ gooka kaga naxsaday N. Bulvitis, sidaas ayaana lagu kala nastay.

Markii la isku soo laabtay qeybtii labaad ayaa waxaa daqiiqadii 77’ hurdo u diray Liechtenstein, E. Gauracs oo kal dhaliyey gool qurxoon.

Bosnia-Herzegovina waxay 3-0 ku cabtay Lithuania 28′ Ibisevic 35′ Eden Dzeko 41′ Pjanic ayaana guusha si fudud ugu gacan geliyey xulka martida loo ahaa.

Greece ayaa guul darro 1-0 ah laqsiiyey Slovakia waxayna goolka uga mahad celinayaan xulkii 2004tii ku guuleystay koobka qaranada Yurub, Salpingidis oo u dhaliyey daqiiqadii 63aad.

Group H:

Montenegro ayaa 1-0 ku maquunisay Ukraine oo ay marti u ahaayeen waxaana goolka daqiiqadii 45′ u dhaliyey Kucher Jovetic ayaana gool ku laad ka qasaariyey xulkiisa.

Moldova ayaa 2-0 ku raquustay San Marino 73′ Dadu 78′ Epureanu ayaana looga mahad celinayaa guushaan.

Ciyaartii dhex mari laheyd xulalka Poland iyo England ayaa la baajiyey ka dib markii uu garoonku ku dhiiqoobay roob lixaad leh.

Group I:

Belarus ayaa 2-0 ku cabtay xulka Georgia ciyaar ka dhacda gurigeeda, waxaana ay goolasha qeybtii hore ee ciyaarta ka kala heleen 6’ R. Bressan 28’ S. Dragun.

Spain ayaa 1-1 la dhaafi weysay France, iyadoo xulka koobka difaacanayaahi uu u mahad celinaayo Sergio Ramos oo hugaanka u dhiibay daqiiqadii 25aad,Cesc Fabregas ayaana rigoore ka qasaraaiyey xulkiisa daqiiqadii 42aad. Sidaas ayaana lagu kala nastay

Ciyaarta oo sii idlaaneysa daqiiqadii 90aad ayaa waxaa Faransiiska neef kasoo fujiyey Olivier Giroud oo madax ku dhaliyey kubad uu ka helay Frank Ribiery.

Kadib dilal  ka dhacay Magaalada Kismaayo ee xarunta Jubada hoose ayaa waxaa ay soo dadajisay taas in degmadaas uu ka dhaqan galo bandow waqtigiisa la ogayn inta uu ku egyahay.

Saraakiisha Dowlada ayaa ku Micneeyay bandowgan inuu ka dambeeyay kadib markii Magaalada Kismaayo shalay ay ka dhaceen dilal kala duwan kuwaasi oo loo geestay dad shacab ah.

Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa la sheegay inay xalay sameeyeen roondooyin ku aadan sugida dhanka ammaanka Magaaladaasi iyadoo aysan jirin cid ay kusoo qab qabteen howgalkaasi.

Habeenkii Xalay ayaa la arkayay iyadoo Ciidamada ay ku dhex roondaynayeen magaalada.

Maqribkii shalay ayaa lagu dhawaaqay iyadoo Mikrifoono codbaahiyaal loogu sheegayay dadka, waxaana shacabka reer Kismaayo xalay waqti hore guryahooda lagu amaray   inay galaan.

Kismaayo ayaa  u muuqata inay isku badalayso Meelo kamid ah dalka oo dhiiga uu ku daadato Sida Muqdisho oo dagtay hada.

Juventus ayaa u sheegtay wakiilka Giuseppe Rossi, Federico Pastorello, inaysan xiiseyneyn saxiixa weeraryahanka kooxda Villarreal, sida ay ogatay shabakada Goal.com.

25 jirkaan ayaa halgan adag ugu jira sidii uu El Madrigal uga soo tegi lahaa uuna ugu laaban lahaa Serie A bisha Janaayo marka uu suuqu furmo, waxaana si aad ah loola xiriirinayaa kooxaha AC Milan, Inter iyo Napoli.

Si kastaba, Bianconeri, ayaan qorsheyneyn inay lasoo wareegto Rossi waqtina, iyagoona arka inuusan xoog ahaan ku wanaagsaneyn.

Juventus ayaa qarka u saarneyd inay sandii lasoo dhaafay lasoo wareegto Rossi, laakiin heshiiska ayaa burbur ku yimid waqtiyadii dhamaadka uu ku dhowaa.

Rossi ayaa hada kasoo kabanaaya dhaawac jilibka ah, oo uu inta badan ku maqnaa sanadkaan, wuxuuna rajo ka qabaa inuu soo laabto bisha February ee sanadka soo aadan.

Goolhayaha kooxda Leicester Kasper Schmeichel ayaa si la yab leh diirada ugu fuulay kooxda ka dhisan dalka Spain ee Real Madrid.

Wiilka halyeeygii kooxda Manchester United Peter Schmeichel ayaa waqti dheer loo arkaayey bedelka koowaad ee gool ilaaliyaha haatan ee Real Iker Casillas.

Waxaa loo arkaa in tababaraha Los Blancos Jose Mourinho iyo tababaraha goolhayeyaasha Silvino Louro ay da’yarkaan u xushmeynayaan inuu tartan la galo Casillas, sida uu qoray wargeyska Daily Star.

Real, ayaa sidoo kale baacsaneysa goolhayaha kooxda Real Zaragoza, Roberto oo 26 jir ah iyo ninka Osasuna goolka u qabta Andres Fernandez, oo 25 jir ah.

Schmeichel, oo 25 jir goolka qabta ah ayaa sanadii hore loo magacaabay ciyaaryahanka sanadka ee Leicester City.

Goolhayaha Denmark ee [Under 21-ka] ayaa xirfadiisa kasoo bilaabay kooxda Manchester City, wuxuuna sidoo kale 2006dii si amaah ugu soo ciyaaray kooxda Darlington.

Schmeichel ayaa soo xirtay maaliyadaha Notts County iyo Leeds ka hor inta uusan 2011kii ku biirin kooxda Leicester.

Xidiga diiradu u saaran tahay kooxda Manchester United Raphael Varane ayaa daaha qaaday inuusan dooneyn inuu bisha Janaayo ka tago kooxdiisa Real Madrid.

Da’yarka daacafa dhexe ayaa lala xiriirinaayey inuu u dhaqaaqayo kooxda Old Trafford, iyadoo kooxda Sir Alex Ferguson ay markale la dhibtooneyso dhaawacyo soo gaaray daafacyadeeda muhim ka ah.

Varane, oo 19 jir ah, ayey United u argtaa daafaca tayo leh kaasoo ay ku dhiso karto siyaasadeeda daafaca halbowlaha.

Ciyaaryahanka u dhashay dalka Faransiiska ayaa Real Madrid kusoo biiray 2011kii, ka dib markii uu waayo wax tar leh ka muujiyey kooxda Ligue 1 ciyaarta ee Lens, taasoo u sahashay inuu helofursad uu ugu biiro kooxda qaniyeedka Bernabeu. Wuxuuse keliya ciyaaray sideed kulan oo La Liga ah tan iyo markii uu yimid caasimada Spain.

Taas ayaana keentay in mustaqbalkiisa lala xiriirinyo koox kale, wuxuuse taas bedelkeeda sheegay inuu u dagaalamayo booskiisa kooxda Jose Mourinho.

“Waad qiyaasi kartaa in aanan sameyn horumar badan,” ayuu u sheegay saxaafada isagoo diyaar u ah inuu xulkiisa kala qeyb qaato kulanka ay la ciyaarayaan xulka Spain.

“Laakiin waa been. Waxaana cadeynayaa inaan doonayo inaan si dhaqso ah u halgamo ka hor inta aanan tegin.

“Tani waa wax l iga been abuuray, saxaafada iyo anigaba.

“Laakiin waqtigaan kama fekeraayo wax quseeya suuqa kala iibsiga.”

Liverpool ayaa markaan laba ciyaaryahan ka dooneysa Horyaalka La Liga waana xidiga garabka uga ciyaara kooxda Atletico Madrid Arda Turan iyo weeraryahanka kooxda Barcelona Alexis Sanchez, sida uu qoraayo wargeyska Talksport.

Kooxda Brendan Rodgers ayaa todobo kulan oo horyaalka xilli ciyaareedkan ah keliya shabaqa soo taabatay sagal jeer goolashaasoo ay shan ka mid ah ka dhaliyeen kooxda Norwich.

Wuxuuna Rodgers, si kama ah kooxda amaah uga diray Andy Carroll kaasoo ku biiray kooxda West Ham horaantii sanadkaan, kooxda ayaana weerar la’aan u damqatay ka dib markii uu dhaawac soo gaaray Fabio Borini.

Sida ay tebinayaan saxaafada Spain, Rodgers ayaa wakiilo daawada u diray kulankii uu xulka Turkey 1-0 ku garaacay xulka Romania si ay usoo indha indheeyaan Turan, kaasoo laftiisu taageere u ah kooxda Liverpool.

25 jirkaan ayaa sanadii hore kusoo biiray kooxda Atletico Madrid, waxaana intii uu joogay kooxdiisii hore ee Galatasaray lala xiriirinaayey inuu ku biiro Anfield.

Xidiga kale ee uu Rodgers baacsanaayo waa laacibka heerka caalami ee dalka Chile Sanchez.

23 jirkaan ayaa  laga deyrinaayey waayihiisa Comp Nou oo uu kusoo biiray sanadkii lasoo dhaafay, waxaana lasoo jeedinayaa inuu ku guul darreystay ka hoos shaqeynta macalinka cusub ee Barca Tito Vilanova, taasoo uu keliya xilli ciyaareedkaan u saftay kooxdiisa todobo kulan.