25.9 C
Mogadishu
Monday, July 21, 2025

Xog: Turkiga oo la saftay madaxweyne Xasan, cadaadis ku billaabay mucaaradka

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Turkiga ayaa la kulmeysa dhaleeceyn uga imaneysa hoggaamiyeyaasha mucaaradka Soomaaliya, kuwaasoo ku eedeeyay Ankara inay ka tagtay dhex-dhexaadnimadeedii muddada dheer ay ku caan ahayd oo ay si buuxda ula safatay dowladda, xilli uu jiro is-mari-waa siyaasadeed oo culus oo ku saabsan nidaamka doorashooyinka mustaqbalka ee dalka.

Eedeymahan ayaa soo shaac baxay kadib markii safiirka Turkiga ee Muqdisho uu Sabtidii qabtay kulan albaabadu u xiran yihiin, kaasoo uu isugu keenay diblomaasiyiin caalami ah iyo xubno ka tirsan mucaaradka Soomaaliya. Kulankan ayaa yimid maalin keliya ka hor wareeggii saddexaad ee wadahadallada muhiimka ahaa ee u dhexeeyay Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud iyo hoggaamiyeyaasha mucaaradka, ee Axaddii ka dhacay Villa Somalia.

Sida ay sheegeen ilo diblomaasiyadeed iyo kuwa mucaaradka, ujeeddada ugu weyn ee danjiraha Turkiga waxay ahayd inuu ku qanciyo mucaaradka inay ka laabtaan diidmadooda ku aaddan nidaamka doorashada ee “hal qof, hal cod” ee ay soo jeedisay dowladda—hindise si weyn u kala qeybiyay siyaasiyiinta sare ee Soomaaliya.

Xubin ka tirsan mucaaradka oo kulanka ka qeybgalay ayaa sheegay in safiirka Turkiga uu si toos ah ugala hadlay mowqifkooda. “Wuu na soo eegay oo na weydiiyay, ‘Maxaad u diidan tihiin?’” ayuu sarkaalkaas u sheegay Caasimada Online—su’aal ay dad badani u fasirteen inay tahay taageero cad oo loo hayo mowqifka dowladda.

Cadaadiskaas loo arkay ayaa calaamad u ah waxa ay dadka qaar u arkaan isbeddel la taaban karo oo ku yimid doorka Turkiga ee Soomaaliya. In kasta oo Ankara ay in ka badan toban sano saaxiib weyn ka ahayd dhinacyada amniga iyo horumarka, waxay dhaqan ahaan iska ilaalin jirtay inay si toos ah ugu lug yeelato siyaasadda gudaha ee dalka ee cakiran.

Isbeddel ku yimid dhex-dhexaadnimadii Ankara?

Sannado badan, Turkiga waxaa loo arkayay saaxiib joogto ah balse aan dhinacna raacsanayn oo Soomaaliya ay leedahay. Kaalintiisu waxay ahayd mid la taaban karo: boqollaal milyan oo doollar oo lagu maalgaliyay kaabayaasha dhaqaalaha, oo ay ku jiraan dib-u-dhiska garoonka diyaaradaha ee Muqdisho iyo dekedda weyn, dhismaha isbitaallo, iyo keenista gargaar ballaaran oo bini’aadannimo. Dhinaca militariga, Turkiga wuxuu saldhig weyn oo ku yaal caasimadda ku tababaraa ciidanka kumaandooska Gorgor ee sida gaarka ah u tababaran.

Laakiin xubnaha mucaaradka ayaa hadda ka walaacsan in aragtidaas ay isbeddeleyso.

“Dhinaca Turkiga uma muuqan inay si dhab ah u fahmeen xaaladda siyaasadeed ee adag ee dalka,” ayuu yiri xubin kale oo mucaaradka ka tirsan oo kulanka joogay. “Way ka duwan yihiin saaxiibbada kale ee caalamka; Turkigu khibrad ku filan uma laha siyaasadda gudaha iyo doorashooyinka Soomaaliya.”

Kulanka laftiisa ayaa la sheegay inuu isagu iskiis u abaabulay safiirka Turkiga, inkastoo aysan Ankara ka tirsanayn kooxda udub-dhexaadka ah ee “C6+” ee saaxiibbada caalamka—oo ay ku jiraan QM, Mareykanka, UK, iyo Midowga Yurub—kuwaasoo loo xilsaaray inay kormeeraan geeddi-socodka siyaasadeed ee rasmiga ah.

Sida ay ilo-wareedyadu sheegeen, danjiraha Turkiga wuxuu kulanka ku furay isagoo ku booriyay dhammaan dhinacyada inay dejiyaan xiisadihii u dambeeyay, oo ay ku jirto tan ka dhalatay qabashada markab hub siday oo laga qabtay meel ka baxsan xeebaha maamul-goboleedka Puntland.

Xiriirka siyaasadeed oo sii xoogeysanaya

Khilaafkan diblomaasiyadeed wuxuu ku soo beegmayaa iyadoo uu jiro muran salka ku haya qaabka ay Soomaaliya u qabanayso doorashooyinkeeda soo socda. Maamulka Madaxweyne Maxamuud ayaa riixaya nidaam doorasho oo qof iyo cod ah—kii ugu horreeyay ee dalka ka dhaca tan iyo 1969-kii.

Si kastaba ha ahaatee, isbaheysiga mucaaradka, oo loo yaqaan Madasha Badbaado Qaran, ayaa walaac culus ka muujiyay. Waxay ku doodayaan in Soomaaliya aysan lahayn amniga, qaab-dhismeedka sharciyeed, iyo kaabayaasha saadka—sida tirokoob la isku halleyn karo iyo nidaam diiwaangelinta codbixiyeyaasha—ee looga baahan yahay si loo qabto doorasho qof iyo cod ah oo caddaalad ah oo daah-furan.

Dad badan ayaa ka cabsi qaba in geeddi-socodka la is-daba marin karo, taasoo dalka u horseedi karta xasilooni darro hor leh. Isku dayo hore oo lagu hirgelinayay doorashooyin toos ah ayaa meel la iska dhigay iyadoo lagu beddelay habab doorasho oo dadban, halkaasoo odayaasha dhaqanka iyo ergadu ay doortaan xildhibaannada.

Calaamadaha muujinaya isku soo dhowaansho siyaasadeed oo sii kordhaya oo u dhexeeya Ankara iyo Villa Soomaaliya ayaa noqonaya kuwo aad u muuqda. Guddiga doorashooyinka Soomaaliya ayaa dhowaan u safray Ankara si ay “khibrad is-dhaafsadaan” mas’uuliyiinta doorashooyinka Turkiga.

Intaa waxaa dheer, saraakiil sare oo ka tirsan Xisbiga Caddaaladda iyo Midnimada ee Madaxweyne Maxamuud ayaa la kulmay dhiggooda oo ka tirsan xisbiga talada haya ee Turkiga ee Caddaaladda iyo Horumarka (AKP) ee uu hoggaamiyo Madaxweyne Recep Tayyip Erdoğan. Goobjoogayaashu waxay xuseen isku ekaanshaha afkaarta iyo xitaa magacyada ee labada xisbi.

In kasta oo tallaabadan diblomaasiyadeed ee ugu dambeysay ee Turkigu ay walaac ku abuurtay safafka mucaaradka, haddana beesha caalamka intiisa kale waxay weli u aragtaa wadahadallada socda ee u dhexeeya Villa Soomaaliya iyo mucaaradkeeda inay yihiin rajada ugu wanaagsan ee lagu gaari karo heshiis is-afgarad ah oo lagu xaqiijin karo xasiloonida jilicsan ee dalka.

Madaxweyne Afwerki oo si cajiib ah uga hadlayo dagaalka Itoobiya ay isku diyaarineyso

Asmara (Caasimada Online) – Madaxweynaha Eritrea, Isaias Afwerki, ayaa ku eedeeyay dalka ay jaarka yihiin ee Itoobiya inuu si firfircoon ugu jiro diyaar garow dagaal, isla markaana uu eedeymaha diblomaasiyadeed u adeegsanayo daah uu ku qarinayo ujeeddooyinkiisa, tallaabi si weyn sare ugu qaadaysa xiisadda, islamarkaana halis gelinaysaa inay iska hor imaad ku dhowaadaan labadan dal ee Geeska Afrika ku xifaaltama.

Wareysi uu dhawaan siiyay warbaahinta gudaha, ayuu hoggaamiyahan ruug-caddaaga ah ku gacan sayray warqad ay Addis Ababa u dirtay Qaramada Midoobay, taasoo Eritrea ku eedeynaysay gardarro, wuxuuna ku tilmaamay mid “layaab leh oo carruurnimo iyo been abuur ah.”

“Xaqiiqdii, tani waxay ahayd been rakhiis ah oo uu Xisbiga Barwaaqo (Prosperity Party) ku doonayay inuu ku daboolo diyaar garowgiisa dagaal,” ayuu yiri Isaias, isagoo ula jeeday xisbiga talada haya ee uu hoggaamiyo Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya, Abiy Ahmed.

Eedeyntan cad ayaa imaanaysa bilooyin kadib markii uu sii xumaanayay xiriirka labada dal, kaasoo bilaabay inuu muroogoodo dabayaaqadii 2023-kii, markaasoo uu Abiy ku adkeystay “xaqa dabiiciga ah” ee Itoobiya u leedahay inay hesho marin badeed. Waa hadal daandaansi ah oo ka dhex dhacay gobol ay arrimaha madax-bannaanida iyo helitaanka badda ay yihiin kuwo aad xasaasi u ah.

Itoobiya waxay ahayd waddan aan bad lahayn tan iyo sanadkii 1993-kii, markaasoo ay Eritrea xorriyaddeeda ka qaadatay kaddib dagaal qaraar oo socday 30 sano, iyadoo la wareegtay dhammaan xeebtii dalkaas ee Badda Cas.

Labada dal ayaa markii dambe galay dagaal kale oo xuduudeed oo ba’an intii u dhaxaysay 1998 iyo 2000, kaasoo galaaftay nolosha tobanaan kun oo qof. Heshiis nabadeed oo taariikhi ah oo la gaaray 2018-kii ayaa si ku-meel-gaar ah u soo yareeyay xiisaddii, xitaa wuxuu horseeday iskaashi xilligii uu socday dagaalkii Tigray. Laakiin is-afgaradkaas jilicsanaa ayaa tan iyo markaas bur-buray.

Xiisadaha gudaha oo la weecinayo

Madaxweyne Isaias wuxuu meesha soo dhigay in hoggaamiyeyaasha Itoobiya ay hurinayaan colaad dibadeed si ay dareenka dadweynaha uga weeciyaan dhibaatooyinka baahsan ee dalkooda ka jira.

“Qalalaasaha aan maanta ka aragno Itoobiya runtii waa mid aan horay loo arag,” ayuu yiri, isagoo farta ku fiiqay waxa uu ku tilmaamay guul-darrada dowladda ee ku aaddan fulinta buuxda ee Heshiiskii Nabadda ee Pretoria (Pretoria Peace Agreement) oo la saxiixay bishii Nofeembar 2022, kaasoo si rasmi ah u soo afjaray dagaalkii Tigray. Eritrea, inkastoo ay garab siisay ciidamada Itoobiya, haddana kama aysan mid ahayn dhinacyadii heshiiskaas saxiixay, waxaana tan iyo xilligaas Mareykanka iyo hay’adaha u dooda xuquuqda aadanaha ay ku eedeeyeen inay carqaladeynayso dhaqan-gelintiisa.

Sidoo kale, Isaias wuxuu shaki geliyay go’aanka ay dowladda Itoobiya “dagaal aan laga fiirsan kula gashay FANO,” oo ah maleeshiyo awood badan oo ka dhisantay gobolka Amxaarada. Iska horimaadka u dhexeeya dowladda federaalka iyo maleeshiyadan oo horey xulafo u ahaa ayaa si xowli ah u socday tan iyo bartamihii 2023-kii, taasoo sii kordhisay xasilooni-darrada dalka.

Madaxweynaha Eritrea ayaa hadalkiisa sii wata, wuxuuna ku eedeeyay Itoobiya inay ka hormarisay xiisad abuur milatari wadahadalladii diblomaasiyadeed.

Wuxuu sheegay in Addis Ababa ay ku mashquulsan tahay “hanjabaado iyo gooddin maalinle ah,” ayna ku faanayso inay heshay “diyaarado aan duuliye lahayn (drones) iyo gantaallo ridada dheer, taankiyo iyo wixii la mid ah,” iyadoo ujeeddadu tahay “inay ku beegsato Eritrea.”

Inkastoo aan si madax-bannaan loo xaqiijin karin sheegashooyinkan gaarka ah ee ku saabsan iibsiga hubka, haddana Itoobiya waxay si fagaare ah u ballan-qaadday inay casriyeynayso ciidankeeda qalabka sida.

Si kastaba ha ahaatee, Isaias wuxuu adeegsaday hadal adag oo iska caabbin ah, isagoo ka digay in la dhayalsado adkaysiga Eritrea, kaasoo ay soo shiileen tobanaan sano oo colaadeed.

“Anagu ma jecelin dagaal. Laakiin waxaan galnay dagaallo nalagu soo qasbay,” ayuu yiri. “Sida taariikhdu marqaati ka tahay, si fiican ayaan u naqaannaa sida aan dalkeenna u difaacno mar haddii nalagu soo duulo.”

Wuxuu hadalkiisa kusoo xiray baaq toos ah oo uu ku doonayo in looga fogaado waxa ay falanqeeyayaashu ka cabsi qabaan inuu isu beddelo colaad goboleed oo baahda.

“Shacabka Itoobiya ha ku ridina dagaal aan waxba tarayn; diiradda saara xalinta dhibaatooyinkiina dhabta ah,” ayuu ku boorriyay Isaias, isagoo isla markaasna caddeeyay in Eritrea ay si feejigan ula socoto xaaladda. “Waa inaan qaadannaa taxaddarrada lagama maarmaanka ah, maxaa yeelay gebi ahaanba meesha lagama saari karo in la qaado tallaabooyin nacasnimo ah.”

Waa ayo Druze? – Dariiqada ka dagaalameysa Suuriya ee Israa’iil ay taageereyso?

Suwayda (Caasimada Online) – Qabaa’ilka Badawiyiinta hubeysan ee Suuriya ayaa maalintii Axadda ku dhawaaqay inay ka baxeen magaalada Suwayda oo ay u badan yihiin dadka dariiqada Druze-ka haysta ama Al-Muwaxidiinta, ee Israa’iil ay sheegtay in ay taageereyso si ay u bad-baadiso.

Ka bixitaankan ayaa yimid kaddib iska hor-imaadyo socday muddo toddobaad ah iyo xabbad-joojin uu Mareykanku garwadeen ka ahaa, xilli ay gawaarida gargaarka bini’aadannimo billaabeen inay galaan magaaladaas ku taal koonfurta ee ay colaaddu burburisay.

Iska hor-imaadyadii u dhexeeyay maleeshiyooyinka dariiqada diimeed ee laga tirada badan yahay ee Druze-ka iyo qabaa’ilka Muslimiinta Sunniga ah ayaa waxaa ku dhintay boqollaal qof, waxayna halis geliyeen inay carqaladeeyaan marxaladda kala-guurka ee Suuriya ee xilliga dagaalka kaddib oo markii horeba jilicsanayd.

Sidoo kale, Israel waxay tobanaan duqeyn oo dhinaca cirka ah ka fulisay gobolka Suwayda oo ay u badan yihiin Druze-ku, iyadoo beegsanaysay ciidamada dowladda oo lagu eedeeyey in ay la safan yihiin reer baadiyaha ama Badawiyiinta.

Madaxweynaha ku-meel-gaarka ah, Axmad al-Sharca, oo loo arkayay inuu u janjeero dhanka reer baadiyaha, ayaa isku dayay inuu qanciyo bulshada Druze-ka, isagoo isla markaasna dhaleeceynayay maleeshiyooyinka. Wuxuu markii dambe ku boorriyay reer baadiyaha inay ka baxaan magaalada, isagoo sheegay “inaysan beddeli karin doorka dawladda ee ku aaddan maaraynta arrimaha dalka iyo soo celinta amniga.”

“Waxaan uga mahadcelineynaa Badawiyiinta mowqifyadooda geesinimada leh, laakiin waxaan ka dalbanaynaa inay si buuxda ugu hoggaansamaan xabbad-joojinta ayna u hoggaansamaan amarrada dawladda,” ayuu yiri khudbad laga sii daayay maalintii Sabtida.

Waa ayo Druze?

Dariiqada diimeed ee Druze ayaa unkatay qiyaastii 1,000 sano ka hor, iyagoo ka farcamay Ismaaciiliya, oo ah laan ka tirsan mad-habta Shiicada ee Islaamka.

Inta badan cibaadooyinka diimeed ee Druze waa kuwo qarsoon, iyadoo dadka aan ka tirsanayn aan loo oggolayn inay diintooda soo galaan, sidoo kalena si adag ayaa looga digaa guurka ay la yeeshaan dadka aan iyaga ahayn.

In ka badan kala bar tirada dadka Druze-ka ah ee adduunka oo lagu qiyaaso hal milyan ayaa ku nool dalka Suuriya. Inta soo hartay ee Druze-ka ah waxay u badan yihiin dalalka Lubnaan iyo Israel, oo ay ku jiraan deegaannada Buuraha Golan, oo ay Israel ka qabsatay Suuriya Dagaalkii Bariga Dhexe ee 1967, kuna darsatay dhulkeeda sanadkii 1981-kii.

Waa kuwan qaar ka mid ah xaqiiqooyinka ku saabsan dariiqada Druze:

Mabaadi’da Druze-ka

“Mabda’a asaasiga ah ee bulshada Druze-ku waa inay is-difaacaan, taasoo la micno ah inay midba midka kale difaaco,” ayuu yiri Makram Rabah, oo ah borofesar ku-xigeen ka dhiga taariikhda Jaamacadda Mareykanka ee Beirut (American University of Beirut).

“Haddii qof Druze ah oo jooga meel kasta oo adduunka ka mid ah uu u baahdo caawimaadda qof kale oo Druze ah, si toos ah ayuu u helayaa,” ayuu yiri Rabah. “Waxaad qayb ka tahay bulsho weyn.” Wuxuu carrabka ku adkeeyay sida dhaqamada bulsho iyo kuwa hidde ay bulshada isugu hayaan. “Waa qabiil weyn,” ayuu yiri.

Guurka lala yeesho dadka aan ka tirsanayn dariiqada lama dhiirrigeliyo. Rabah wuxuu sheegay in Druze-ka caadiga ah ay go’doominayaan dadka guursada qof aan iyaga ka mid ahayn. “Waxaad halis ugu jirtaa in lagugu takooro xagga bulshada iyo is-dhexgalka,” ayuu yiri.

Xiriirka dowladda Suuriya

Druze-ka Suuriya waxay leeyihiin taariikh dheer oo ay ku sameysanayeen waddo u gaar ah si ay ugu dhex noolaadaan awoodaha dalka. Waxay si weyn ugu lug lahaayeen kacdoonnadii ka dhanka ahaa Cusmaaniyiinta iyo gumeystihii Faransiiska si loo dhiso dawladda casriga ah ee Suuriya.

Inta badan Druze-ku waxay u dabaaldegeen ridistii kaligii-taliyihii Suuriya, Bashar Assad, bishii Diseembar, laakiin way ku kala qaybsanaayeen xukunka madaxweynaha ku-meel-gaarka ah, Axmad al-Sharca.

Rabshadihii ugu dambeeyay waxay bulshada ka dhigeen kuwo aad uga shakisan hoggaanka cusub ee Suuriya, kana walaacsan suurta-galnimada wada-noolaansho nabadeed.

Gudaha Israel, xubno ka tirsan bulshada Druze-ka ayaa ku baaqay in lasoo farageliyo si loo ilaaliyo Druze-ka Suuriya. Laakiin meelaha kale ee gobolka, hoggaamiyeyaasha Druze-ka ayaa diiday faragelinta Israel.

Maleeshiyooyinka Druze-ka

Maleeshiyooyin dhowr ah oo Druze-ku hubeeyaan ayaa jiray sanado badan, kuwaasoo markii hore loo aasaasay si ay bulshadooda uga difaacaan dagaalyahannada kooxda Dowladda Islaamiga ah (Daacish) iyo kuwa daroogada ka soo tahriibiya saxaraha bari.

Assad, isagoo caga-jiidaya, wuxuu Druze-ka siiyay heer ismaamul ah, maadaama ay doonayeen inay ka fogaadaan ka qaybgalka jiidda hore ee dagaalka. Druze-ka waxaa laga dhaafay qoritaanka qasabka ah ee ciidanka Suuriya, taas beddelkeedana, waxay aasaaseen kooxo hubeysan oo deegaanka ah, kana kooban shaqaale iyo beeraley, si ay u ilaaliyaan deegaannadooda.

Tan iyo markii xilka laga tuuray Assad, Druze-ku way ka caga jiideen inay hubka dhigaan. Natiijadu waa kalsooni darro is-jiitamaysa, halkaasoo taageerayaasha dowladda ay kooxaha Druze-ka ku tilmaamayaan gooni-u-goosato suurtagal ah ama qalab ay adeegsato Israel, halka cadaawadda dowladda ay sii qoto dheeraynayso walaaca Druze-ka.

Puntland: Seized Turkish ship posed serious security threat

Bosaso (Caasimada Online) – Somalia’s semi-autonomous state of Puntland has formally accused the crew of a seized Turkish-flagged vessel of violating international law and posing a direct threat to regional stability by illegally entering its waters with a sophisticated arms shipment and anchoring in a known ISIS conflict zone.

Following the interception of the MV Sea World, Puntland’s government intensified its rhetoric, detailing a list of grievances that frame the vessel’s presence as a deliberate and dangerous provocation. The federal government in Mogadishu, the alleged recipient of the cargo and a close ally of Turkey, remains silent.

“This ship lacked any legal permission for its presence in Puntland waters, which contravenes international agreements on protecting maritime sovereignty, specifically the UN Convention on the Law of the Sea,” Puntland’s Ministry of Information declared in a forceful statement.

Authorities claim the ship’s clandestine presence near the coastal town of Bareeda is especially alarming. “Its clandestine presence poses a great danger to the security of Puntland, especially as it was in an area where the government is fighting terrorist groups, the ministry said.

‘A very serious matter’

Puntland’s primary accusation centers on the vessel’s location and behavior. Officials allege the MV Sea World was anchored for two days in “an area of the war against the Daesh (ISIS) group, a move they said brings “additional danger to the peace and stability of the region.”

The government further accused the vessel of flouting maritime protocols. “This ship violated the international rules which state that a foreign ship cannot illegally enter the territorial sea of another state, especially when it carries visible weapons that can create a security risk, the statement added.

The cargo, allegedly destined for Somali federal forces in Mogadishu, is said to include heavy weaponry with Turkish markings. An independent source cited by local media claimed the shipment contains armored combat vehicles and advanced anti-aircraft systems not previously seen in the region.

Before the Puntland Maritime Police Force secured complete control of the ship, local sources reported that some lighter weapons—such as rifles and pistols—were looted by armed civilians in the Caluula district, where the vessel had initially anchored. According to Caasimada Online sources, the ship had suffered a mechanical failure and drifted toward Puntland’s coast, where it was later escorted to the port of Bosaso.

Puntland has asserted its right to act under international law and has launched a formal inquiry into the incident, which risks escalating political friction within Somalia and beyond.

“The government is now conducting a formal investigation to determine the ownership of this vessel, its true purpose, and what it is carrying, the information ministry announced, adding a stern warning. “Puntland will hold accountable anyone involved in the violation of maritime law and the security risk posed by this ship.”

The seizure was carried out by the Puntland Maritime Police Force (PMPF), a robust local security force that is largely equipped and trained by the United Arab Emirates. This backing places the incident at the crossroads of a wider geopolitical rivalry between the UAE and Turkey, which holds significant influence in Mogadishu.

Turkey is a key security partner for Somalia’s central government, having signed a broad defense pact to build and equip the Somali navy. It also runs a major military base in Mogadishu. This close relationship contrasts with the UAE’s long-standing support for semi-autonomous states, such as Puntland, creating a complex web of alliances.

Isaias accuses Ethiopia of war buildup in escalating rift

Asmara (Caasimada Online) – Eritrean President Isaias Afwerki has accused neighboring Ethiopia of actively preparing for war and using diplomatic accusations as a smokescreen — a sharp escalation in tensions that risks pushing the Horn of Africa rivals closer to confrontation.

In a recent interview with local media, the veteran leader dismissed a letter from Addis Ababa to the United Nations — which accused Eritrea of aggression — as an “astounding and infantile” fabrication.

“This was indeed a cheap lie by the Prosperity Party to cover-up its war preparations,” Isaias said, referring to the ruling party of Ethiopian Prime Minister Abiy Ahmed.

The blunt accusation comes after months of worsening relations, which began to fray in late 2023 when Abiy asserted Ethiopia’s “natural right” to a port — a provocative stance in a region where sovereignty and sea access remain deeply sensitive issues.

Ethiopia has been landlocked since 1993, when Eritrea gained independence after a brutal 30-year war, taking with it the country’s entire Red Sea coastline.

The two nations later fought another devastating border war between 1998 and 2000, costing tens of thousands of lives. A historic peace agreement in 2018 briefly thawed relations, even leading to cooperation during the Tigray conflict. But that fragile détente has since unraveled.

Internal turmoil as pretext

President Isaias suggested that Ethiopia’s leaders are stoking external conflict to deflect attention from deepening crises at home.

“The turmoil that we see in Ethiopia today is really unprecedented,” he said, pointing to what he called the government’s failure to fully implement the Pretoria Peace Agreement signed in November 2022, which formally ended the Tigray war. Eritrea, although it fought alongside Ethiopian forces, was not a party to the deal — and has since been accused by the U.S. and human rights groups of undermining its implementation.

Isaias also questioned the Ethiopian government’s decision to “unleash a reckless war against FANO,” a powerful militia in the Amhara region. The federal government’s conflict with its former allies has been raging since mid-2023, further destabilizing the country.

The Eritrean president went on to accuse Ethiopia of prioritizing military escalation over diplomacy.

He charged that Addis Ababa was engaged in “daily saber-rattling,” boasting about its acquisition of “drones and long-range missiles, tanks etc.” with the intent to “unleash [them] against Eritrea.”

While these specific military procurement claims could not be independently confirmed, Ethiopia has publicly committed to modernizing its armed forces.

Still, Isaias struck a defiant note — warning against underestimating Eritrea’s resolve, hardened by decades of conflict.

“We have no appetite for war. But we have fought imposed wars,” he said. “As history attests, we know how to defend our country when and if attacked.”

He closed with a direct plea aimed at avoiding what analysts fear could spiral into a wider regional conflict.

“Do not plunge the people of Ethiopia into a futile war; focus on solving your real problems,” Isaias urged, while making clear that Eritrea was watching closely. “We must take the necessary precautions, as one cannot totally rule out acts of folly.”

Puntland oo war cusub oo yaab leh ka soo saartay markabkii hubka ee ay qabsatay

Boosaaso (Caasimada Online) – Maamulka Puntland ayaa sheegay in markabka lagu magacaabo MV Sea World ee ay dhowaan qabteen uu si sharci-darro ah ugu sugnaa xeebaha magaalada Bareeda laba maalmood, isaga oo aan wax codsi caawimaad ah soo gudbin, sida waafaqsan sharciga caalamiga ah ee xuduudaha badda.

Wasaaradda Warfaafinta, Isgaarsiinta, Dalxiiska, Hidaha iyo Dhaqanka ee Puntland ayaa bayaan ay soo saartay ku sheegtay in xog hordhac ah ay muujinayso in markabkaasi uusan la socon wax sharciyad ah oo oggolaanaya joogitaankiisa biyaha Puntland, taas oo ka hor imaneysa heshiisyada caalamiga ah ee ilaalinta madax-bannaanida badeed ee dalalka, gaar ahaan Xeerka Qaramada Midoobay ee Badda (UNCLOS 1982), sida ay hadalka u dhigtay.

“Markabkan waxa uu jebiyay xeerarka caalamiga ah ee dhigaya in markab shisheeye uusan si sharci-darro ah ku geli karin biyaha xuduudda badeed ee dowlad kale, gaar ahaan marka uu xambaarsan yahay hub muuqda oo halis amni abuuri kara,” ayaa lagu yiri bayaanka.

Sida lagu xusay, MV Sea World waxa uu ku sugnaa meel kamid ah aagga dagaalka lagula jiro kooxda Daacish (ISIS), taasoo Puntland ku tilmaantay mid khatar dheeraad ah ku keenaysa nabadgelyada iyo xasilloonida gobolka.

Puntland waxay sheegtay inay haysato awood sharci ah oo ay ku baari karto maraakiibta soo gasha biyaha ay maamusho, iyadoo cuskaysa qodobbada 25(1) iyo 27(1) ee xeerka UNCLOS.

“Dowladdu waxay hadda ku guda jirtaa baaritaan rasmi ah oo lagu ogaanayo cidda iska leh markabkan, ujeeddadiisa dhabta ah, iyo waxa uu sido,” ayay tiri wasaaraddu, iyadoo intaas ku dartay in baaritaanka kadib lala xisaabtami doono cid kasta oo lagu helo ku lug lahaanshaha xadgudubka.

Sidoo kale, bayaanku wuxuu xusay in markabkan uusan raacin nidaamka diblomaasiyadeed ee looga baahanyahay maraakiibta leh halista ciidan ama sharci-darrada ah, kuwaas oo waajib ku ah inay si rasmi ah u wargeliyaan dowladda ay gelayaan biyahaheeda.

Wasaaraddu waxay shacabka Puntland iyo beesha caalamka la wadaagtay in joogitaanka markabkaasi si dhuumasho ah uu khatar weyn ku yahay ammaanka Puntland, gaar ahaan maadaama uu ku sugnaa aag ay dowladda kula dagaallameyso kooxaha argagixisada.

“Waa meel muhiim ah oo ay dhowaan ka dhaceen howlgallo ka dhan ah argagixisada caalamiga ah, sidaa darteed joogitaanka markab shisheeye oo aan fasax haysan waa arrin aad u culus oo u baahan feejignaan dheeraad ah,” ayuu yiri sarkaal ka tirsan Puntland oo ka gaabsaday in la magacaabo.

Puntland ayaa sheegtay inay si buuxda ugu go’an tahay difaaca madax-bannaanideeda, ilaalinta biyaha xuduudaheeda iyo xaqiijinta ammaanka, iyadoo sheegtay in wixii ka dhasha baaritaanka markabkan laga qaadi doono tallaabo sharci ah oo waafaqsan xeerarka caalamiga ah.

“Puntland waxay la xisaabtami doontaa cid kasta oo ku lug yeelata xadgudubka sharciga badda iyo halista amni ee markabkan wato,” ayaa lagu soo gabagabeeyay bayaanka dowladda.

Sabtidii, Ciidanka Booliska Badda ee Puntland (PMPF), oo ah ciidan amniga gobolka ah oo ay inta badan tababareen isla markaana maalgeliyaan Imaaraadka, ayaa xaqiijiyay inay la wareegeen markabka sitay calanka Turkiga ee MV Sea World.

Markabka ayaa waxaa laga leeyahay dalka Turkiga, wuxuuna ku socday magaalada Muqdisho, halkaas oo uu gayn rabay hubka iyo gaadiidka uu sido.

“Hubka oo dhan waxa uu xambaarsan yahay calaamado Turkish ah,” ayuu sarkaal ka tirsan Puntland u sheegay warbaahinta deegaanka, mana uusan bixin faahfaahin dheeraad ah oo ku saabsan nooca iyo tirada hubka.

Si kastaba ha ahaatee, ilo madax-bannaan oo ku dhow kiiskan ayaa Caasimada Online siisay xog horudhac ah, inkastoo aan weli la xaqiijin. Sida ay sheegeen, xamuulka waxaa ka mid ah hub culus oo kala duwan, gaadiidka dagaalka ee gaashaaman, iyo qoryaha casriga ah ee lidka diyaaradaha oo lagu tilmaamay “kuwo aan horey loo keenin Geeska Afrika,” iyo sidoo kale qalab militari iyo rasaas noocyo badan leh.

Dowladda Federaalka Soomaaliya — oo si weyn ugu tiirsan Turkiga dhinacyada taageerada milatari, horumarinta kaabayaasha, iyo gargaarka bini’aadannimo — ayaan si fagaare ah uga hadlin qabashada markabka.

Xog: Xasan oo mucaaradka uga tanaasulay qodobkii ugu cuslaa, ku bedeshay arrin kale

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa maanta Madaxtooyada ku qaabilay siyaasiyiinta mucaaradka ah ee ku mideysan Madasha Samatabixinta, iyagoo sii wadaya wadahadalkooda. Wararka ayaa sheegaya in Xasan Sheekh uu tanaasul sameeyey.

Ilo wareedyo xog-ogaal ah ayaa Caasimada Online u sheegay in Madaxweyne Xasan Sheekh uu Golaha Samatabixinta ka aqbalay in dib loogu noqdo cutubka 4-aad ee dastuurka oo ah cutubka siyaasadda oo wax walba ku dhan yihii, kaasi oo horey baarlamanka uu wax uga beddelay.

Arrintan ayaa ahayd mid ka mid ah qodobadii ugu xasaasisanaa ee doodda adag ay ka taagneyd, waxaana muuqata in madaxweynuhu markan uga tanaasulay mucaaradka.

Xubno ka tirsan mucaaradka oo aan la xiriirnay ayaa sheegay in Madaxweyne Xasan Sheekh uu diyaar u yahay inuu ka laabto cutubka afaraad ee dastuurka, kaas oo uu khilaafku ka taagnaa. Si kastaba ha ahaatee, ilo xog-ogaal ah oo ku dhow madaxtooyada ayaa xaqiijiyey in madaxweynuhu uusan weli go’aan kama dambeys ah gaarin, balse uu qorsheynayo inuu arrintaasi wadatashi kala yeesho hay’adaha ay khusayso.

Natiijada wadatashiyadaas ayaa la filayaa in dib loogu soo bandhigo kulanka soo socda oo lagu wado inuu dhaco 10-ka bisha Agoosto.

Mucaaradka oo ka niyad wanaagsan sidii hore ayaa galabta maqribkii ka dareeray Villa Somalia, iyadoo Madaxweyne Xasan Sheekh uu uga tanaasulay arrinta dib-u-eegista ama wax-ka-bedelka dastuurka — taasoo uu Xasan Sheekh horey ugu bixiyey xoog, xoolo, xilal iyo waqti badan.

Inkasta oo aan faahfaahin rasmi ah laga soo saarin shirkii u dhexeeyey madaxweynaha iyo mucaaradka, haddana warar hoose ayaa sheegaya in tanaasulka Madaxweynaha ee dastuurka uu yahay mid uu wax uga bedelanayo mucaaradka, gaar ahaan arrinta doorashooyinka.

Qodobada ay mucaaradku kaga soo horjeedaan dowladda federaalka waxaa ka mid ah qaabka loo marayo doorashada iyo guddiga doorashooyinka, oo ay u yaqaannaan “guddi lagu muransan yahay.” Inkasta oo ay aqbaleen in la qabto doorasho qof iyo cod ah, ama ugu yaraan mid u dhow, haddana waxay dalbanayaan dadaal dheeraad ah oo lagu xaqiijinayo arrintaas.

Sida la sheegay, madaxweynaha ayaa damacsan in mucaaradka looga dhaafo arrinta doorashooyinka, isagoo weli ku adkeysanaya in dowladdiisu qaban karto doorasho qof iyo cod ah — taasoo ay suuragal tahay in uu tanaasulka uu ka sameeyey dib-u-eegistii dastuurka uu uga bedelanayo taageero ama ogolaansho ku saabsan arrimaha doorashada.

Ka laabashada isbeddellada dastuurka ayuu madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ku doonayaa inuu mucaaradka uga beddesho in ay taageeraan hab-raaca doorashada ee dowladda uu hoggaamiyo.

“Isu-dheellitirka uu madaxweynuhu sameeyay ee ku saabsan dastuurka waxa uu u muuqdaa mid lagu doonayo in mucaaradku ay ka tanaasulaan diidmadooda la xiriira hannaanka doorashada,” ayuu yiri falanqeeye siyaasadeed oo ku sugan Muqdisho. “Madaxweynuhu waxaa si buuxda ugu go’an in uu hirgeliyo doorasho hal-qof hal-cod ah, waxaana suurtagal ah in tani noqoto qiimaha uu ku bixinayo.”

Soomaaliya kama aysan dhicin doorasho hal-qof hal-cod ah tan iyo sanadkii 1969. Tobannaan sano, dalka waxa uu ku tiirsanaa hannaan dadban oo ku saleysan awood-qaybsiga beelaha, kaas oo odayaasha iyo ergooyinka beelaha ay doortaan xildhibaannada baarlamaanka, kuwaas oo markaas kadib dooranaya madaxweynaha.

Isbeddelka lagu tallaabsanayo ee dhanka cod-bixinta tooska ah waa tiir dhexe oo ka mid ah dadaallada beesha caalamka ee lagu dhisayo dowladnimo madax-bannaan oo ka hanaqaada Soomaaliya, halkaas oo wali ay ka jirto kacdoon hubeysan oo ay wadaan dagaalyahanada Al-Shabaab. Hase yeeshee waddadaas waxa ay weli wajahaysaa caqabado culus oo dhinacyada farsamada, siyaasadda, iyo ammaanka ah — taas oo sii hurisay shakiga laga qabo suurta-galnimada doorasho qaran oo toos ah.

Dadaallo hore oo lagu doonayay in lagu qabto doorashooyin toos ah ayaa si is-daba joog ah dib ugu dhacay, taas oo keentay in ay dhacaan marar badan xaalado siyaasadeed oo qalafsan — gaar ahaan rabshadihii dhimashada dhaliyay ee ka dhacay Muqdisho ka hor doorashadii dib loo dhigay ee sanadkii 2022.

Inkasta oo aysan jirin war rasmi ah oo laga soo saaray kulankii ugu dambeeyay ee Villa Somalia, haddana hoggaamiyeyaasha mucaaradka ayaa la arkay iyagoo si ka farxad badan sidii hore uga baxaya xarunta madaxtooyada — taasoo loo fasiray inay jirto rajo cusub.

Somali President backs down to resolve political deadlock

Mogadishu (Caasimada Online) – Somali President Hassan Sheikh Mohamud has made a significant concession to opposition leaders over controversial constitutional amendments, aiming to break a political deadlock and rally support for his ambitious election plans, sources familiar with the talks said on Sunday.

In ongoing discussions at the presidential palace in Mogadishu, President Mohamud has reportedly agreed to revisit recent changes to the country’s provisional constitution — a central sticking point with his political rivals.

The move is widely seen as a strategic trade-off, intended to build consensus on a path toward Somalia’s first direct “one-person, one-vote” election in more than 50 years — a long-cherished national goal fraught with political tension and security risks.

“The president has shown he is ready to retract the fourth chapter of the constitution, which has been the focus of the dispute,” said an opposition figure involved in the talks, speaking on condition of anonymity.

Still, a source close to the presidency urged caution, noting that no final decision has been made yet. The president, the source added, will first hold “consultations with the relevant institutions” ahead of the next round of negotiations, scheduled for August 10.

Constitutional compromise

At the heart of the impasse are amendments to several chapters of the 2012 Provisional Constitution, which were passed by parliament earlier this year in a controversial manner. The opposition — a coalition called the National Salvation Forum, which includes high-profile figures such as former presidents — argues that the changes were rushed through without broad political consensus.

The most hotly contested provision, Chapter 4, deals with the “Representation of the People”, outlining key aspects of Somalia’s political architecture — from elections to the operation of political parties. Critics, including several Federal Member States, say the amendments centralize power in Mogadishu at the expense of regional autonomy.

President Mohamud, currently serving his second non-consecutive term after being re-elected in 2022, had invested substantial political capital in implementing the reforms. His apparent willingness to now revisit them marks a significant shift in government strategy.

In return for backing down on the constitution, President Mohamud is seeking support from the opposition for his government’s electoral framework.

The opposition has long voiced deep mistrust of the process, especially criticizing the appointment of what they call a “disputed” national electoral commission. While they back the idea of universal suffrage in principle, they are demanding more transparency and a genuinely inclusive process to ensure the vote is credible.

“The president’s concession on the constitution is likely intended to get the opposition to drop its objections to the election process,” said a political analyst in Mogadishu. “He is determined to deliver a one-person, one-vote election, and this may be the price.”

Long road to universal suffrage

Somalia has not held a one-person, one-vote election since 1969. For decades, the country has relied on an indirect, clan-based system where elders and community representatives choose members of parliament, who then elect the president.

The transition to universal suffrage is a central pillar of the international community’s state-building efforts in the Horn of Africa nation, which continues to grapple with a prolonged insurgency by the Al-Shabaab jihadist group. But the path remains fraught with logistical, political, and security hurdles — fueling deep skepticism over whether a nationwide vote is realistic.

Previous attempts to hold direct elections have been repeatedly delayed, triggering recurring political crises — most notably the deadly clashes in Mogadishu ahead of the postponed 2022 vote.

Although no formal statement was released following the latest round of talks, opposition leaders were seen leaving the presidential compound, Villa Somalia, with noticeably more upbeat expressions — a sign that the president’s offer may have opened the door, however narrowly, to a fragile breakthrough in the high-stakes negotiations.

NISA oo soo saartay digniin ku socota reer Muqdisho xilli ay daba-gal iyo baaris ku hayso…

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Hay’adda Sirdoonka iyo Nabad-sugidda Qaranka (NISA) ayaa haatan dabagal iyo baaris ku haysa hantida iyo dhaq-dhaqaaqyada maaliyadeed ee kooxda Al-Shabaab.

NISA oo si gaar ah isha ugu haysa aruurinta lacagaha ay kooxdu ugu yeerto Zakawaadka ayaa digniin culus u dirtay ganacsatada iyo bulshada Soomaaliyeed, gaar ahaan reer Muqdisho, iyadoo uga digay la macaamilka Shabaab ama bixinta lacagaha kooxdu baadda uga rabto.

“Ganacsatada iyo dhammaan bulshada Soomaaliyeed, waxaa looga digayaa in ay qayb ka noqdaan ama ay ku lug yeeshaan arrinkaan,” ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay hay’adda NISA.

Hay’adda ayaa sheegtay in qof kasta oo bixiya baadda ay Khawaarijtu ugu yeerto Zakawaadka uu ku dhacayo dembiyada maalgelinta argagixisada ee ku xusan shuruucda dalka, iyo xeerarka caalamiga ah ee khuseeya ka-hortagga iyo la-dagaalanka maalgelinta argagixisada.

“Haddaba, ciddii lagu helo bixinta Baadda Argagixisada, waxaa laga qaadayaa tallaabo deg-deg ah oo waafaqsan shuruucda dalka iyo go’aannada maamul ee khuseeya,” ayaa sidoo kale lagu yiri qoraalka NISA.

Ugu dambeyntiina, hay’adda ayaa waxay ka dalbatay ganacsatada iyo bulshada Soomaaliyeed in hay’adaha amniga ee ay khusayso aad la soo wadaagto wax kasta oo la xiriira lacagaha ay kooxdu qaaddo iyo culays kasta oo argagixisada uga yimaada.

Dagaalka maaliyadeed ee haatan socda ayaa qeyb ka ah gulufka tooska ah ee ka dhanka ah kooxda Al-Shabaab, iyadoo lasoo warinayo in hoos u dhac weyn uu ku yimid dhaqaalihii ay kooxdu ka heli jirtay ganacsatada Muqdisho kadib tallaabooyinka ay hay’adda NISA uga hor tageyso arrintaan.

Turkey accused of bias in Somalia’s electoral showdown

Mogadishu (Caasimada Online) – Turkey is facing criticism from Somali opposition leaders who accuse Ankara of abandoning its long-standing neutrality and throwing its weight behind the government in a high-stakes political standoff over the country’s future electoral system, adding a new layer of complexity to already fragile negotiations.

The accusations surfaced after Turkey’s ambassador in Mogadishu convened a closed-door meeting on Saturday, bringing together international diplomats and members of the Somali opposition. The gathering came just one day before a pivotal third round of talks between President Hassan Sheikh Mohamud and opposition leaders, held at Villa Somalia on Sunday.

According to diplomatic and opposition sources, the Turkish envoy’s primary aim was to convince the opposition to drop its objections to the government’s proposed “one person, one vote” (1P1V) electoral model—an initiative that has sharply divided Somalia’s political elite.

An opposition figure who attended the meeting said the Turkish ambassador directly confronted them on their position. “He looked at us and asked, ‘Why do you refuse?'” The source told Caasimada Online—a question that many interpreted as clear support for the government’s stance.

That perceived pressure marks what some see as a significant shift in Turkey’s role in Somalia. While Ankara has been a major partner in security and development for over a decade, it has traditionally steered clear of overt involvement in the country’s turbulent internal politics.

A shift from perceived neutrality?

For years, Turkey has been viewed as a steadfast but impartial ally to Somalia. Its contributions have been substantial: hundreds of millions of dollars invested in infrastructure, including the reconstruction of Mogadishu’s airport and main port, the building of hospitals, and the delivery of extensive humanitarian aid. On the military front, Turkey trains Somalia’s elite Gorgor commandos at a major base in the capital.

But opposition figures now worry that this posture is changing.

“The Turkish side did not seem to understand the country’s complex political situation genuinely,” said another opposition member who was present at the meeting. “They are different from other international partners; Turkey lacks sufficient experience in Somalia’s internal politics and elections.”

The meeting itself was reportedly initiated by Turkey’s ambassador, despite Ankara not being part of the core “C6+” group of international partners—which includes the UN, US, UK, and EU—tasked with overseeing the formal political process.

According to sources, the Turkish envoy began the meeting by urging all sides to de-escalate recent tensions, including those sparked by the seizure of a weapons-laden ship off the coast of Puntland state.

Deepening political ties

This diplomatic rift comes against the backdrop of a deeper dispute over how Somalia should conduct its next elections. President Mohamud’s administration is pushing for a universal suffrage model—the country’s first since 1969.

However, the opposition coalition, known as the Madal Badbaado Qaran (National Salvation Forum), has raised serious concerns. They argue Somalia lacks the security, legal framework, and logistical infrastructure—such as a credible census and voter registration system—needed to conduct a fair and transparent 1P1V election.

Many fear the process could be manipulated, potentially plunging the country into further instability. Previous attempts to implement direct elections have been shelved in favor of indirect models, where clan elders and delegates choose lawmakers.

Signs of a growing political closeness between Ankara and Villa Somalia are becoming more visible. Somalia’s electoral commission recently traveled to Ankara to “exchange experiences” with Turkish election authorities.

In addition, senior officials from President Mohamud’s Justice and Solidarity Party have met with counterparts from Turkish President Recep Tayyip Erdoğan’s ruling Justice and Development Party (AKP). Observers have taken note of the ideological and even nominal similarities between the two parties.

While Turkey’s latest diplomatic move has set off alarm bells among opposition ranks, the wider international community still views the ongoing dialogue between Villa Somalia and its opponents as the best hope for reaching a consensus that could secure the country’s fragile stability.

Somalia blocks Ethiopia’s ‘subversive’ naval drill push

Mogadishu (Caasimada Online) – Somalia has firmly rejected a proposal for multinational naval exercises in its waters, which would have included landlocked Ethiopia. Officials in Mogadishu slammed the plan as a “subversive” new attempt by Addis Ababa to secure access to the sea.

The episode is the latest flashpoint in a worsening diplomatic standoff between the Horn of Africa neighbours, sparked earlier this year by Ethiopia’s contentious port deal with the breakaway region of Somaliland.

Somalia’s Defence Minister, Ahmed Moallim Fiqi, made it clear that the government strongly opposes the naval drills, calling them a thinly veiled attempt to advance Ethiopia’s strategic maritime ambitions.

“We refused to conduct naval exercises with landlocked countries, and that will not happen in our country,” Fiqi told local media. “They wanted to subordinate us to countries with whom we have disputes.”

While Fiqi did not name all the participants, he left no doubt that Ethiopia’s involvement was the central reason for Somalia’s refusal. The government viewed the exercise as a backdoor attempt to force cooperation with Addis Ababa on highly sensitive maritime security matters.

Tensions over new AU mission

The fallout over the proposed naval drills comes amid mounting friction tied to a recent African Union meeting in Mogadishu. During that gathering, Ethiopia surprised Somali officials by announcing plans to contribute a naval force to the AU’s new peacekeeping mission in the country.

That mission, known as the African Union Support Mission in Somalia (AUSSOM), is set to replace the long-running ATMIS operation. But tensions flared at a planning conference hosted by the Eastern Africa Standby Force (EASF), when Ethiopian delegates announced their first deployment under AUSSOM would consist of naval units—complete with ships and patrol boats.

According to officials at the meeting, the Ethiopian side presented what they claimed was a prior agreement signed in Addis Ababa, alleging that Somalia had already approved the inclusion of naval forces in AUSSOM’s force-generation plan.

That claim was swiftly and forcefully denied by the Somali delegation, led by State Minister for Defence Abdifatah Kasim and Deputy Commander of the Somali National Army, General Madey Nurey Sheikh Ufurow. The session reportedly ended in heated disagreement, underscoring the deep mistrust that continues to plague relations between the two nations.

Lingering fallout from port deal

These latest tensions unfold against the backdrop of a major diplomatic crisis dating back to January 2024, when Ethiopia signed a memorandum of understanding (MoU) with Somaliland—a region that declared independence from Somalia in 1991 but remains unrecognized internationally.

Under the MoU, Ethiopia would gain a 50-year lease on a 20-kilometer stretch of Somaliland’s coast for a naval base and port access. In exchange, Addis Ababa reportedly agreed to recognize Somaliland’s sovereignty—a step that would mark a dramatic shift in regional diplomacy.

Somalia, which regards Somaliland as part of its sovereign territory, denounced the agreement as a direct assault on its territorial integrity. The deal has since been stalled by intense international backlash, including condemnation from the Arab League and the Intergovernmental Authority on Development (IGAD).

Yet, analysts believe Ethiopia is now seeking more discreet avenues to achieve its long-held goal of sea access, especially as the Somaliland deal faces growing resistance.

A decades-long quest for the sea

Ethiopia, Africa’s second-most populous country with over 120 million people, has been landlocked since Eritrea’s independence in 1993—a geopolitical loss that stripped it of an entire coastline. Ever since, Ethiopia has relied heavily on Djibouti’s ports for nearly all of its maritime trade.

Prime Minister Abiy Ahmed has made no secret of his view that sea access is vital to Ethiopia’s long-term economic and strategic future. He has repeatedly described it as an “existential” need.

Somalia, for its part, possesses the longest coastline on mainland Africa, stretching along the Gulf of Aden and the Indian Ocean—key global shipping routes. Its government remains resolute that it will not compromise on sovereignty or territorial rights.

Now, Somali officials see Ethiopia’s bid to join naval exercises and deploy maritime units under AU frameworks as a calculated pivot—a strategy to achieve through security cooperation what it could not accomplish through direct agreements or confrontation.

Mogadishu picks Janan in escalating Gedo political battle

Mogadishu (Caasimada Online) – Somalia’s federal government has appointed a controversial former regional minister, previously accused of serious human rights abuses, as the intelligence chief for Jubaland state — a move that signals a sharp escalation in the long-simmering political standoff over the strategic Gedo region.

Abdirashid Hassan Abdinur, better known as Adirashid Janan, a former regional minister previously accused of grave human rights abuses, was named commander for the National Intelligence and Security Agency (NISA) in Jubaland by the agency’s director, Mahad Salad. Sources inside the agency, speaking to Caasimada Online, confirmed that the appointment also places Janan in charge of overall security operations in the volatile Gedo region.

The move is being widely viewed as a direct challenge to Jubaland’s President, Ahmed Madobe. It is also seen as a calculated step by the central government in Mogadishu to reassert its control over Gedo—a longstanding flashpoint that has repeatedly ignited tensions between the two sides.

This high-stakes appointment comes amid reports that the federal government is deploying more troops into Gedo, bolstering an already sizable military presence to counter recent movements by Jubaland’s Darawish forces operating in the area.

The naming of Abdirashid Janan has struck a particularly sensitive chord, given his recent and turbulent history. During his time as Jubaland’s security minister, Janan was arrested in 2019 and faced serious allegations of human rights violations, including torture and extrajudicial killings—allegations that were documented by international rights watchdogs such as Amnesty International.

Then, in a dramatic twist in January 2020, Janan escaped from a government-run prison in Mogadishu and fled to neighboring Kenya, triggering a diplomatic standoff. He later returned to the spotlight as a battlefield commander for Somali forces aligned with the federal government, fighting against troops loyal to Jubaland in the Gedo region.

His new role now under Mogadishu’s intelligence command marks a dramatic realignment—and a bold political move by the federal leadership. However, it has raised concerns that Mogadishu is placing its strategic interests in the region above past commitments to justice and accountability.

The Gedo flashpoint

Bordering both Kenya and Ethiopia, the Gedo region has for years served as a proxy battlefield between the federal government—based at Villa Somalia in Mogadishu—and the Jubaland administration, headquartered in the southern port city of Kismayo.

The stakes are high. Gedo plays a significant role in shaping Somalia’s national politics due to its ability to elect a substantial number of federal parliamentarians. As a result, control over the region has become a central objective for both Mogadishu and Kismayo. A Somali-language source noted that “tensions in Gedo severely intensify during election periods as the parties compete specifically for the region’s parliamentary seats.”

According to recent reports, Janan has been holding talks with top federal officials in Mogadishu regarding “the complex situation in Jubaland.”

These discussions are said to have focused on the federal government’s plans for the region, including the potential rollout of one-person-one-vote elections—a major shift from Somalia’s clan-based power-sharing model that could significantly diminish the influence of regional leaders, such as Madobe.

This appointment marks the latest twist in a power struggle that has defined Somalia’s politics for over a decade. Successive federal governments have tried to centralize power and bring federal member states under tighter control. However, regional leaders such as Ahmed Madobe have fiercely pushed back, determined to preserve their autonomy.

By tapping Janan—a figure with deep local roots and a strong personal network in Gedo—the federal government appears to be leveraging a local powerbroker to weaken Madobe’s hold from within.

Yet this risky strategy carries significant potential fallout. Analysts warn that it could further destabilize a region already grappling with insecurity and the persistent threat of Al-Shabaab militants. The International Crisis Group has previously cautioned that such political infighting can detract from, and even derail, the broader fight against extremist violence.

With fresh troop deployments, heightened military activity, and a divisive figure now at the helm of federal security operations in Gedo, the region appears once again on the brink—positioned at the heart of a deepening political showdown in the Horn of Africa.

Imaaraadka oo lala xiriiriyey tallaabadii ay Puntland ku qabsatay markabka hubka

Ankara (Caasimada Online) — Qabashada markab Turkish ah oo siday qalab militari oo ku sii jeeday dowladda Soomaaliya, taasoo ay fuliyeen ciidamada maamulka Puntland ee taageerada ka hela Imaaraadka Carabta, ayaa hurisay eedaymo laba-wajiilenimo ah oo loo jeedinayo Abu Dhabi, waxayna mugdi gelisay shir madaxeed diblomaasiyadeed oo heer sare ah oo dhawaan ka dhacay Ankara.

Maalmo uun ka hor dhacdadan, Madaxweynaha Turkiga, Recep Tayyip Erdogan, iyo Madaxweynaha Imaaraadka Carabta, Mohamed bin Zayed Al Nahyan (MBZ), ayaa si wadajir ah uga soo muuqday Ankara si ay u saxiixaan todobo heshiis oo iskaashi istiraatiiji ah oo dhinacyada difaaca, teknoolajiyadda, iyo qaybaha kale ah.

Waqtiga la qabtay markabka — oo yimid wax yar ka dib soo bandhigidda midnimada diblomaasiyadeed — ayaa dhaleecayn kulul ka dhex abuuray Turkiga, wuxuuna kiciyay walaac ku saabsan ujeeddooyinka Abu Dhabi ee Geeska Afrika.

Sabtidii, Ciidanka Booliska Badda ee Puntland (PMPF), oo ah ciidan amniga gobolka ah oo ay inta badan tababareen islamarkaana maalgeliyaan Imaaraadka, ayaa xaqiijiyay inay la wareegeen markabka sitay calanka Turkiga ee MV Sea World.

Mas’uuliyiinta Puntland ayaa markii hore ku andacooday in markabku uu magan ka raadsanayay bad kacsan oo u dhowayd Bareeda. Si kastaba ha ahaatee, waxay markii dambe qireen in loo qabtay inuu siday hub iyo gawaari gaashaaman oo loogu talagalay Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed ee Muqdisho.

Wasiirka Warfaafinta Puntland, Maxamuud Caydiid Diiriye, ayaa sheegay in markabku “uu magangalyo u raadsaday bad kacsan” oo ka ag dhawaa xeebta degmada Bareeda. “Baaritaan ayaa socda. Wixii war ah ee soo kordha warbaahinta ayaan la wadaagi doonnaa,” ayuu raaciyay.

Dowladda federaalka Soomaaliya — oo si weyn ugu tiirsan Turkiga dhinacyada taageerada milatari, horumarinta kaabayaasha, iyo gargaarka bini’aadannimo — ayaan si fagaare ah uga hadlin qabashada markabka. Si kastaba ha ahaatee, fallanqeeyayaasha Ankara waxay ku doodayaan in dhacdadu tahay isku day ula kac ah oo lagu wiiqayo joogitaanka iyo saamaynta sii kordhaysa ee Turkiga ee Soomaaliya.

Eedaymo ku saabsan qas-wade wakiilnimo ah

“Saciid Cabdullaahi Deni kaligiis ma shaqeynayo; wuxuu wakiil u yahay Imaaraadka Carabta, oo ah dalka maalgeliya, tababara, kuna hagga Ciidanka Booliska Badda Puntland,” ayuu yiri fallanqeeye Turkish ah, Umut Çağrı Sarı. “Tani ma ahan kacdoon maxalli ah oo keliya; waa qayb ka mid ah hab-dhaqanka Imaaraadka ee ku aaddan wiiqista madax-bannaanida Soomaaliya iyo khalkhal gelinta gobolka.”

Sarı wuxuu ku baaqay in baaritaan ay sameyso Qaramada Midoobay, wuxuuna ku dooday in Deni, madaxweynaha Puntland, “ay waajib tahay in la xakameeyo,” isagoo ku boorriyay beesha caalamka inay ka hortagto waxa uu ku tilmaamay “doorka Abu Dhabi ee hurinta burcad-badeednimada, iska horimaadyada, iyo diidmada heer federaal.”

Fallanqeeye kale, Ebuzer Demirci, ayaa sii fogaaday, isagoo PMPF ku tilmaamay “maleeshiyo burcad-badeed casri ah oo uu hoggaamiyo hoggaamiye-kooxeedka Deni.” Wuxuu ku andacooday in ciidanku “uusan ku dhiirradeen qabashada markabka iyadoo uusan MBZ horay ula socon ama uusan oggolaan.”

Imaaraadka Carabta kama uusan jawaabin eedaymaha loo jeediyay.

Warar is khilaafsan ayaa tan iyo markaas ka soo baxayay Puntland. Qaar ka mid ah warbaahinta maxalliga ah ayaa sheegay in markabka MV Sea World ay la soo deristay cilad farsamo isla markaana loo galbiyay dekedda Boosaaso. Waxa kale oo jira warar aan la xaqiijin oo sheegaya in dad deegaanka ah oo hubaysan ay boobeen hub fudud oo ka mid ahaa shixnadda — eedaymahan oo aysan mas’uuliyiinta Puntland ka hadlin.

Shixnadda ayaa la sheegay inay ku jireen hub casri ah iyo gawaari gaashaaman oo loogu talagalay ololaha socda ee Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed uu kula jiro ururka xiriirka la leh Al-Qaacida ee Al-Shabaab. Turkigu wuxuu taageere muhiim ah u ahaa ciidamada ammaanka Soomaaliya ee dagaalkan, isagoo siiya tababar milatari, kaabeyaal, iyo gargaar.

Loolanka Turkiga iyo Imaaraadka ee Soomaaliya

Tobankii sano ee la soo dhaafay, Ankara waxay maalgashi ballaaran ku samaysay Soomaaliya, iyadoo ka dhistay isbitaallo, waddooyin, dekedo, iyo xarumo milatari. Mid ka mid ah mashaariicdeeda ugu hamiga weyn waa ballanqaad malaayiin doollar ah oo ku saabsan sahaminta shidaalka iyo gaaska ee xeebaha ka baxsan — mashruuc maalin uun Soomaaliya u rogi kara xarun cusub oo tamar ah, oo loollan la geli karta waddamada shidaalka soo saara ee Khaliijka, oo uu ku jiro Imaaraadka.

Fallanqeeyayaashu waxay aaminsan yihiin in iskaashigan sii xoogaysanaya ee Turkiga iyo Soomaaliya uu noqday mid xiisad ka dhex abuuray Abu Dhabi, taasoo loo arko inay saameynteeda Puntland — oo ah maamul-goboleed ismaamul hoosaad leh oo inta badan khilaaf kala dhexeeyo dowladda federaalka — u adeegsanayso inay wiiqdo isbahaysiga iyo himilooyinka Muqdisho.

Ciidanka PMPF waxaa asal ahaan la aasaasay sannadkii 2010-kii iyadoo taageero caalami ah lagu bixinayo si loola dagaallamo budhcad-badeednimada ka jirta xeebaha Soomaaliya. Si kastaba ha ahaatee, sida uu ula saftay maamulka Puntland ee uu hoggaamiyo Deni ayaa dhaleecayn kala kulmay inuu sii hurinayo loollanka awoodeed ee gobolka iyo inuu sii fogeynayo kala qaybsanaanta u dhaxaysa Puntland iyo dowladda dhexe.

Puntland, oo ku dhawaaqday ismaamulkeeda 1998-kii, ayaa muddo dheer xiriir cakiran la lahayd Muqdisho, kaasoo ay hareeyeen khilaafyo ku saabsan awoodda amniga, qaybsiga kheyraadka, iyo awoodda dastuuriga ah. Qabashada markabka MV Sea World ayaa noqotay dhacdadii ugu dambeysay ee xiisaddan muddada dheer soo jiitamaysay.

Dhinaca Ankara, waxay u badantahay inaan dhacdadan laga aamusin doonin. Saraakiisha Turkiga ayaa si hoose u muujiyay carro ku aaddan waxa ay u arkaan khiyaano uga timid Imaaraadka. Diblomaasiyiintu waxay soo jeedinayaan in Turkigu laga yaabo inuu raadiyo la xisaabtan caalami ah, oo ay ku jirto baaritaan ay Qaramada Midoobay hoggaamiso oo ku saabsan doorka Imaaraadka ee qabashada markabka.

“Imaaraadku ma wada ciyaari karo labada dhinac,” ayuu yiri sarkaal Turki ah. “Suurtagal maaha inaad Ankara heshiis nagula gasho, haddana aad Soomaaliya naga wiiqdo.”

Haddii la xaqiijiyo, ku lug lahaanshaha Abu Dhabi waxay calaamad u noqon doontaa sii xumaan weyn oo ku timaadda loolanka awoodeed ee gobolka ka socda Geeska Afrika — mid halis gelinaya inuu sii xoojiyo kala qaybsanaanta gudaha Soomaaliya isla markaana carqaladeeyo dadaallada dib-u-heshiisiinta qaran.

 

Janan oo loo magacaabay Taliyaha NISA ee Jubaland

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirkii hore ee Amniga Maamulka Jubbaland, Cabdirashiid Xasan Cabdinuur (Janan) ayaa loo magacaabay Taliyaha Hay’adda Nabad-sugidda iyo Sirdoonka Qaranka (NISA) ee Jubbaland.

Agaasimaha NISA, Mahad Salaad ayaa xilkaan u magacaabay Cabdirashiid Janan, sidoo kalena waa Madaxa Guud ee Hay’addaha Amniga gobolka Gedo, sida ay Caasimada Online u xaqiijiyeen illo wareedyo ka tirsan hay’adda.

Qorshaha magacaabista Cabdirashiid Janan ayaa billow ah dhaq-dhaqaaqyo siyaasadeed oo ay damacsan tahay Dowladda Federaalka Soomaaliya inay ka billowdo gobolka Gedo.

Cabdirashiid Janan ayaa dhawaan la kulmay madaxda sare ee Dowladda Federaalka Soomaaliya, iyagoo ka wada-hadlay xaaladda murugsan ee Jubaland, maadaama mar kale ay fooda is darayaan Villa Somalia iyo Axmed Madoobe.

Janan iyo madaxda dowladda ayaa kulamadaasi ku lafa-guray qorshaha dowladda dhexe ka damacsan tahay gobolka Gedo oo ay ugu horreyso hirgelinta doorashooyinka tooska ah. Dowladda Federaalka ayaa haatan Cabdirashiid Janan u adeegsanaysa dagaalka Gedo, maadaama uu yahay nin saameyn leh oo kasoo jeeda gobolkaas.

Si kastaba, magacaabista Janan ayaa imaanaysa, xilli mar kale dowladda dhexe ay bilowday inay ciidamo u daabusho qeybo kamid ah gobolka Gedo, si ay usii xoojiso kuwii horay u joogay gobollaasi, loogana hortago dhaq-dhaqaaq ay dhankooda halkaas ka bilaabeen ciidamada Daraawiishta maamulka Jubaland.

Xiisadda gobolka Gedo ayaa marar badan soo noq-noqotay, waxaana si aad ah xiisadda loo dareemaa marka la gaaro xilliyada doorashooyinka oo dhinacyadu ay si gaar ah ugu hardamaan kuraasta taalla gobolkaasi, si ay u helaan codka xildhibaannada Gedo.

Shirka madaxweyne Xasan iyo mucaaradka oo mar kale ka furmay Villa Somalia

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa mar kale maanta Xarunta Villa Soomaaliya dib uga furmay wada-hadaladii u dhaxeeyay Madaxweynaha Soomaaliya iyo Madasha Samata-bixinta ee Mucaaradka, waxayna wada-hadalladu galeen wajigii saddexaad oo xiriir ah.

Wararka ayaa sheegaya in haatan kulan foolka fool ah uu u socdo labada dhinac, waxaana goobjoog ah inta badan xubnaha mucaaradka ee hoggaaminayo Madaxweyne hore Sheekh Shariif Sheekh Axmed oo isugu dhisay Madasha ay ku mideysan siyaasiyiinta mucaaradka.

Labada dhinac ayaa markan toos u guda galay doodda u dhexeysa ee ku aadan is-mari-waaga ka taagan arrimaha doorashooyinka iyo wax ka beddalka dastuurka KMG ah, kaasi oo labada dhinac ay la tashiyo kasoo sameeyeen kadib markii la isku dhaafi waayay shirkii hore.

Inkasta oo Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud uu isku dayayo inuu xalliyo tabashada xubnaha mucaaradka dowladda, haddana ma cadda in isfaham ay labada dhinac ku gaari kadaan shirka, oo si dhow isha loogu hayo.

Shirkan waxaa ka horreeyay laba shir oo hore oo ay dhinacyadu kaga doodeen arrimaha hortabinta u leh dalka, balse laguma gaarin wax natiijo ah, iyada oo lagu ballamay inay sii socdaan wada-hadallada oo mar kale maanta oo Axad ah dib loo sii amba qaaday.

Maxaa laga fili karaa shirkaan?

Shirka furmay maanta oo ay ku beegan tahay 20-ka bisha July, labo arrimood midkood ayaa laga filan karaa:

1- Inuu noqdo shir ay ka soo baxaan natiijo shacabka Soomaaliyeed u riyaaqaan, sida in laga heshiiyo waxa dhabta ah ee la isku diidanyahay oo ah nuuca doorashooyinka 2026, guddiga doorashooyinka, dastuurka dalka iyo heshiis siyaasadeed oo loo dhanyahay.

Heshiis siyaasadeed oo loo dhanyahay waxaa loola jeedaa in wada-xaajoodka la ballaariyo oo la gaarsiiyo madaxda maamullada Jubbaland iyo Puntland.

Sidoo kale waxaa lagama maarmaan ah in la dhagaysto aragtiyadda iyo tallooyinka dhinacyada kale ee siyaasadda sida madaxwaynihii hore Maxamed Cabdullaahi Farmaajo.

2. Haddii haddaba, Madaxtooyadu ku adkaysato rabitaankeeda siyaasadeed, isla markaana mucaaradka ku mideysan Madasha Samatabixinta Soomaaliyeed aysan kala qaybsamin, waxaa markaa keddib, la filan karaa, hubanti la’aan siyaasadeed oo baahnsan.

Soomaaliya oo ka badbaaday shirqool ay Itoobiya ku gaari laheyd damaceeda badda

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa ka badbaaday qorshe u muuqday shirqool Itoobiya loogu daneynayo, si ay u soo gaarto badda Soomaaliya.

Wasiirka Gaashaandhigga Soomaaliya, Axmed Macallin Fiqi ayaa shaaciyay in dowladda Soomaaliya ay iska diiday in dhoolatus badeed la sameyso dalal aan bad laheyn. Qorshahan oo ay fahmeen madaxda Soomaaliya ayaa ujeedkiisu ahaa in Itoobiya ay qeyb ka noqoto dhoolatuska badeed, maadaama ay si weyn u daneynayso gaarista badda.

“Waxaan diidnay in dhoollatus badeed aan la samayno dalal aan bad lahayn, dalkayagana kama dhacayso taas,” ayuu yiri Wasiir Axmed Macallin Fiqi.

Waxa uu intaas kusii daray: “Waxay doonayeen in naloo hoos geliyo dalal muranno naga dhee­xaayaan.”

Itoobiya oo kamid ah dalalka badda laheyn ayaa saaxiibada gobolka ku riixayso in ay qeyb ka noqoto dhoolatus la qorsheynayo inuu ka dhaco biyaha Soomaaliya. Dalabka Itoobiya ee tababarka la qorsheeyay ayaa si weyn uga yaabiyay dowladda Soomaaliya, oo ayadu diiday.

Arrintan ayaa imaneysa xilli ay dhawaan Itoobiyaanku si ganbasho la’aan ah ay Muqdisho uga dhawaaqeen in howl-galka nabad ilaalinta Soomaaliya ay kusoo darayaan ciidamadooda badda.

Dowladda Itoobiya ayaa shirka dalalka ciidanka heeganka Afrikada Bari oo maalmihii lasoo dhaafay ka qabsoomay Muqdisho ka sheegtay in cutubyada ugu horreeya ee ciidanka howl-galka AUSSOM ee dhankooda ka imaanaya ay ka dhigayaan kuwa badda, isla markaana ay diyaariyeen maraakiib, doonyo iyo guud ahaan agabkii ay ciidankaasi ku hawl-geli lahaayeen.

Saraakiisha Itoobiya ayaa dood yaab leh ku soo bandhigay shirkaasi, iyaga oo lasoo baxay heshiis ay sheegeen in dowladda Soomaaliya iyo Itoobiya ay ku kala saxiixdeen Addis Ababa, markii la qeybsanayey ciidanka AUSSOM, kaas oo dhigaya in xilligaas ay Soomaaliya ogolaatay in ciidamada loo soo dirayo ay ka mid noqonayaan kuwa badda.

Dhankooda, saraakiisha Soomaaliya oo uu markaas hoggaaminayey Wasiiru-dowlaha Gaashaandhigga iyo Ku-xigeenka Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka, Jeneraal Maadey Nuurey Sheekh Ufurow ayaa si adag uga horyimid qorshaha Itoobiya ay Soomaaliya ku keeneyso ciidankeeda badda, wuxuuna shirku maalintaas kusoo dhamaaday buuq iyo sawaxan.

Si kastaba, Itoobiya ayaa weli ku howlan sidii ay kusoo gaari laheyd badda, xilli uu fashilmay heshiiskii xad-gudubka ahaa ee ay la gashay Somaliland, waxayna haatan sida muuqata yoolka ay qorshaheeda ku gaari karto u bedeshay mid xeeladeysan oo loo hoosaasinayo Soomaalida.

Qorshihii Israel oo u muuqda inuu ka hirgalay Gaza iyo xaalad quus ah oo taagan

Gaza (Caasimada Online) – Marinka Gaza ayaa usii muuqanaya “meel aan lagu noolaan karin” iyadoo sawiro laga soo qaaday magaalada Beyt Xanuun ee waqooyiga marinka Gaza ay muujinayaan xaalad quus ah.

Sawirradan ayaa muujinaya xaaladda argagaxa leh ee ka jirta iyo sida marinka loogu rogayo dhul bannaan, marka la is barbar-dhigo muuqaalkeeda hore iyo sida ay hadda noqotay.

Israa’iil oo adeegsaneysa kooxo calooshood u shaqeystayaal ah ayaa burbur aan horey loo arag ka fuliyay marinka Gaza, iyadoo shirkaddo gaar ah lagu siiyay heshiisyo inay burburiyaan dhismayaasha shacabka reer Falastiin.

Sida ay muujinayaan xogaha la helayo, halkii dhisme waxay Israa’iil ku bixisaa lacag gaareysa kun dollar in dhulka la dhigo, taas oo keentay in si xawli ah u socdo qorshaha lagu burburinayo marinka Gaza.

Nidaamkan ayaa isu rogay hab ganacsi oo dadka fulinaya ay ka helayaan faa’iido dhaqaale, halka dadkii lahaa guryaha ay wajahayaan xaalad xuus ah, xilli ay Israa’iil go’doon ku hayso marinkaasi.

Ujeedka qorshahan ay ka leedahay Israa’iil?

Ujeeddada ugu weyn ee qorshahan waa in dadka reer Gaza laga tirtiro hantidooda iyo guryahooda, si ay u waayaan meel ay ku hoydaan.

Tani waxay cadaadis ku keeni kartaa dadka shacabka ah si ay u qaxaan una faarujiyaan dhulkooda, iyadoo loo marayo burburin joogto ah.

Qorshahan ayaa iftiiminaya in Israa’iil aysan kaliya dagaal milatari ka wadin Gaza, balse sidoo kale ay ka shaqeynayso burburinta magaalada, taasoo ujeeddadeedu tahay in meesha laga saaro nolol kasta oo ka jirta Gaza.

Qorshahani wuxuu qayb ka yahay xeelad fog oo shacabka lagu cadaadinayo si ay uga tagaan dhulkooda.

Arrintan ayaa imaneysa xilli uu fashilmay qorshe uu Mareykanku gadaal ka riixayay, kaasoo lagu doonayay in Falastiiniyiinta laga raro Gaza, kadib markii ay ka caga jiideen dalal dhowr ah oo loo soo bandhigay inay qaabilaan dadka si qasaba looga rarayo dhulkooda.

Hoos ka arag sawirada hadda iyo markii hore:

Puntland oo shaacisay in la bililiqeystay hub saarnaa markabkii ay ka qabsatay DF

0

Boosaaso (Caasimada Online) – Warsaxaafadeed kasoo baxay xafiiska xeer-ilaaliyaha gobolka Raas-casayr ee Puntland ayaa waxaa looga hadlay qabashada markabkii hubka u siday Dawladda Soomaaliya ee Jimcihii lasoo dhaafay lagu qabtay xeebaha gobolka Bari, iyada oo inta badan hubkii fududaa ay la dageen dad shacab ah oo weeraray aagga lagu hayay hubka.

Cabdiraxmaan Maxamuud Cali oo ah xeer-ilaaliyaha gobolka ayaa amar deg-deg ah ku bixiyay in la soo celiyo hubkii fududaa ee lagala degey Markabka Sea World, kaas oo lagu qabtay aagga degmada Bareeda ee gobolka Raasi-casayr ee maamulka Puntland.

Cabdiraxmaan Maxamuud Cali ayaa si gaar ah taliska qaybta booliska gobolka Raas-casayr ugu amray inuu faah-faahin rasmi ah ka soo gudbiyaan cidda fuushay markabka, soona caddeeyo qaabka uu shacabka ugu gacan galay hubka illaa iyo hadda maqan.

“Waxaa la farayaa taliyaha qaybta booliska ee gobolka Raas-casayr in aad xafiiska lasoo wadaagto warbixinta markabka Sea World iyo hubka gacanta shacabka galay iyo cidda ka mas’uulka ka ah” ayaa lagu yiri qoraalka kasoo baxay xafiiska xeerilaaliyaha ee Raas-casayr.

Sida aan shalay baahinay hubka fudud ee markabka saarnaa, gaar ahaan qoryaha fudud iyo bistoolado waxaa la dagay maleeshiyaad hubeysan oo ay suuragashay inay gaaraan markabka, iyaga oo la wareegay inta badan hubkii fududaa ee saarnaa markabka.

Sidoo kale wararka ayaa intaasi kusii daraya in arrintaan ay ku lug leeyihiin mas’uuliyiin deegaanka ah, kuwaas oo wax kala dagay hubka fudud ee u gacan galay shacabka.

Markabka oo sida hub culus iyo gaadiid gaashaaman ayaa ugu dambeyn shalay ku xirtay dekedda magaalada Boosaaso ee xarunta ganacsiga Puntland, siday muujinayaan sawirro la helay oo lagu baahiyay baraha bulshada.

Saraakiisha amniga Puntland ayaa xaqiijiyey qabashada markabka, iyagoo xusay inuu hadda gacanta ugu jiro Ciidanka Badda Puntland (Puntland Maritime Police Force – PMPF) isla markaana lagu wado baaritaan rasmi ah. “Hubka oo dhan waxa uu xambaarsan yahay calaamado Turkish ah,” ayuu sarkaal ka tirsan Puntland uu sheegay warbaahinta deegaanka, mana uusan bixin faahfaahin dheeraad ah oo ku saabsan nooca iyo tirada hubka.

Dhacdadan ayaa si degdeg ah u noqotay qodob kale oo sii hurin kara xiisadda maamulka Puntland iyo dowladda federaalka Soomaaliya, oo illaa hadda aan ka hadlin arrintan. Labada dhinac ayaa xiriirkoodu ahaa mid cakiran oo inta badan ay colaado hareeyeen muddo dheer.

Si kastaba, Milkiyadda markabka oo la sheegay inay Turkey leedahay iyo halka uu ku socday ee Muqdisho, ayaa dhalisay su’aalo culus, gaar ahaan marka la eego iskaashiga xoogan ee dhinaca difaaca iyo dhaqaalaha ee ka dhexeeya Turkey iyo dowladda federaalka Soomaaliya. Tan iyo horraantii 2010-kii, Turkey waxa ay door muhiim ah ka ciyaartay dib u dhiska ciidamada amniga Soomaaliya iyo bixinta qalabka militari.

 

Somaliland oo dalab u dirtay caalamka kadib markabkii hubka ee ay qabsatay Puntland

Hargeysa (Caasimada Online) – Maamulka Somaliland ee fadhigiisu yahay magaalada Hargeysa ee caasimada Somaliland ayaa soo saaray war culus oo la xiriira markabkii hubka siday ee Jimcihii u gacan galay Puntland, waxayna dalab u dirtay beesha caalamka.

Wasiirka arrimaha dibadda Somaliland Cabdiraxmaan Daahir Aadan oo war qoraal ah soo saaray ayaa sheegay in go’aankii ay Qaramada Midoobay xayiraadda hubka kaga qaaday Soomaaliya uu ahaa mid khaldan, isla markaana maanta ay taagan tahay saameyntiisa.

Cabdiraxmaan Daahir ayaa xusay in sidoo kale in go’aanka qaadista xayiraadda hubka uu sababay xasilooni darro wayn, uuna sii xoojiyay khatarta kooxaha xagjirka ah, sida uu hadalma u dhigay.

“Go’aanka Qaramada Midoobay kaga qaaday xayiraadda hubka waddanka fashilmay ee Soomaaliya wuxuu horseeday cawaaqib baaxad leh oo sababay xasillooni darro. Halkii uu gacan ka geysan lahaa nabadda iyo xasilloonida, wuxuu xoojiyay kooxaha xagjirka ah wuxuuna sii huriyay amni darrada ka jirta gobolka,” ayuu yidhi wasiirka arrimaha dibada Somaliland.

Sidoo kale wuxuu farriin culus u diray waddamada beesha caalamka, isaga oo ugu baaqay inay dib u eegaan go’aanka qaadista cunaqabataynta hubka ee Soomaaliya, si looga fakiro amniga gobolka Geeska Afrika, loogana hortago wax kasta oo halis ku ah.

“Beesha caalamku waa inay si degdeg ah dib u eegis ugu sameeyaan tallaabadan, iyagoo tixgelinaya khataraha sii kordhaya ee ku wajahan Geeska Afrika,” ayuu sii raaciyay.

Somaliland ayaa u muuqato in durbo siyaasad ahaan iyo diblumaasiyad ahaan uga faa’iideysaneyso dhacdadan oo Jimcihii lasoo dhaafay ka dhacday xeebaha bari ee maamul-goboleedka Puntland, kadib markii markab wayn oo siday hub uu u gacan galay Puntland, kaas oo kusoo socday dhanka magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya.

Markakabka oo lagu magacaabo Sea Word, lagana leeyahay Turkiga oo siday shixnad aad u badan oo hub ah iyo dabaabado dagaal, waxaana haatan la geeyay dekedda Boosaaso.

Si kastaba, Milkiyadda markabka oo la sheegay inay Turkey leedahay iyo halka uu ku socday ee Muqdisho, ayaa dhalisay su’aalo culus, gaar ahaan marka la eego iskaashiga xoogan ee dhinaca difaaca iyo dhaqaalaha ee ka dhexeeya Turkey iyo dowladda federaalka Soomaaliya. Tan iyo horraantii 2010-kii, Turkey waxa ay door muhiim ah ka ciyaartay dib u dhiska ciidamada amniga Soomaaliya iyo bixinta qalabka militari.

Trump oo si lama filaan ah u kashifay jab Hindiya ka soo gaaray dagaalkii Pakistan

Washington (Caasimada Online) – Madaxweynaha Maraykanka, Donald Trump, ayaa sheegay Jimcihii in ilaa shan diyaaradood la soo riday intii ay socdeen iska-hor-imaadyadii dhowaan dhexmaray Hindiya iyo Pakistan, kuwaas oo bilowday ka dib weerar bishii Abriil ay koox Islaamiyiin xagjir ah ka geysteen gobolka Kashmiir, qeybta ay Hindiya maamusho, iyadoo xaaladdu ay degtay ka dib xabbad-joojin la gaaray bishii May.

Trump, oo hadalkan ka sheegay casho sharaf uu Aqalka Cad kula yeeshay qaar ka mid ah sharci-dejiyeyaasha Jamhuuriga ee Maraykanka, ma uusan sheegin dhinaca ay ka tirsanaayeen diyaaradaha uu tilmaamayay.

“Xaqiiqdii, diyaarado ayaa hawada laga soo ridayay. Shan, shan, afar ama shan, laakiin waxaan u malaynayaa in shan diyaaradood dhab ahaan la soo riday,” ayuu yiri Trump isagoo ka hadlayay iska-hor-imaadyada Hindiya iyo Pakistan, isagoon bixin faahfaahin dheeraad ah.

Pakistan ayaa sheegatay inay soo ridday shan diyaaradood oo ay leedahay Hindiya dagaal hawada ah oo toos ah. Jeneraalka ugu sarreeya ciidanka Hindiya ayaa sheegay dabayaaqadii bishii May in Hindiya ay beddeshay xeeladeeda dagaal ka dib markii khasaare uu kasoo gaaray hawada maalintii ugu horreysay ee iska-hor-imaadyada, ayna gacanta sare yeelatay ka hor inta aan lagu dhawaaqin xabbad-joojin saddex maalmood ka dib.

Trump ayaa si isdaba joog ah u sheegtay inuu isagu ka dambeeyay xabbad-joojintii dhexmartay Hindiya iyo Pakistan, taasoo uu kaga dhawaaqay baraha bulshada 10-kii May ka dib markii Washington ay wada-hadallo la yeelatay labada dhinac. Hase yeeshee, Hindiya ayaa diidday sheegashada Trump ee ah in xabbad-joojinta ay timid ka dib faragelintiisa iyo hanjabaadihiisii ahaa inuu joojinayo wada-hadallada ganacsiga.

Mowqifka Hindiya wuxuu ahaa in New Delhi iyo Islamabad ay tahay inay si toos ah u xallistaan dhibaatooyinkooda iyadoo aysan jirin cid dibadda ah oo soo faragelisa.

Hindiya waa saaxiib muhiimad sii kordheysa u leh dadaalka Washington ay kaga hortagayso saamaynta Shiinaha ee Aasiya, halka Pakistan-na ay tahay dal xulafo la ah Maraykanka.

Weerarkii bishii Abriil ka dhacay gobolka Kashmiir ee ay Hindiya maamusho ayaa lagu dilay 26 nin, wuxuuna huriyay dagaal culus oo dhexmaray labadan dal ee deriska ah ee Aasiya, kuwaasoo ku hubaysan hubka nukliyeerka, kaasoo noqday kii ugu dambeeyay ee xiisadaha ka dhasha loolan tobannaan sano soo jiray.

New Delhi waxay weerarkaas ku eedaysay Pakistan, taasoo iska fogeysay mas’uuliyadda, iyadoo ku baaqday in baaritaan dhex-dhexaad ah lagu sameeyo.

Washington way cambaaraysay weerarka balse si toos ah uma aysan eedayn Islamabad.

7-dii bishii May, diyaaradaha dagaalka ee Hindiya ayaa duqeeyay goobo ku yaalla dhinaca kale ee xadka, kuwaasoo ay New Delhi ku tilmaantay “kaabayaal argagixiso,” taasoo horseedday is-weydaarsi weerarro ah oo labada dal ay isku adeegsadeen diyaaradaha dagaalka, gantaallada, diyaaradaha aan duuliyaha lahayn (drones), iyo madaafiicda, kuwaasoo ay ku dhinteen tobannaan qof ilaa laga gaaray xabbad-joojinta.