Muqdisho (Caasimada Online) – Magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya waxaa xalay ka dhacay shir deg-deg ah oo uu maamulka gobolka Banaadir isugu yeeray saraakiisha laamaha amniga ee ka howlgala magaalada caasimada ah ee Muqdisho.

Kulankan oo ahaa mid xasaasi ah ayaa ka qabsoomay xarunta dowladda hoose ee Xamar, waxaana guddoomiyay kusimaha guddoomiyaha gobolka Banaadir ahna guddoomiye ku-xigeenka arrimaha bulshada iyo wacyigelinta Mudane Cabdicasiis Cismaan Maxamed.

Sidoo kale waxaa shirkan ka qayb-galay guddoomiye ku-xigeenka amniga iyo siyaasadda gobolka Banaadir Mudane Maxamed Axmed Diiriye (Yabooh), taliyaha qeybta guud ee Booliska Gobolka Banaadir Gaashaanle sare Macalin Mahdi iyo Taliyaha Qeybta Guud ee NISA Gaashaanle Sare Muxiyadiin Warbac Shadoor.

Ujeedka shirkan ayaa ahaa mid looga hadlayay dardargalinta sugida Amniga Caasimadda iyo xoojinta isku xirka wada shaqeynta laamaha amniga iyo bulshada Soomaaliyeed.

Inta uu shirka socday waxaa warbixin ku saabsan horumarada iyo isbedelka Amniga loogu dhageystay guddoomiyeyaasha iyo saraakiisha qeybta bartamaha ee Gobolka Banaadir.

Xubnaha ka hadlay goobta ayaa faahfaahin ka bixiyay howlgaladii dhacay maalmihii lasoo dhaafay iyo sidii loogu guuleystay amniga bishii Ramadan iyo maalmaha Ciidul Fidriga.

Mas’uuliyiinta gobolka iyo saraakiisha amniga ayaa sidoo kale ku ballamay in la xoojiyo howlgallada socda, si looga hortego dhagar kasta oo ay soo maleegi karaan Al-Shabaab.

Muqdisho ayaa waxaa mararka qaar ka dhaca falal ammaan darri sida weeraro, qaraxyo iyo dilal qorsheysan, walow aysan ahayn sidii hore, maadaama la sameeya isbeddel amni.

Shacabka ku dhaqan caasimada ayaa haatan dareemaya deganaasho, waxaana suurageliyay qorshha cusub ee dowladda iyo kaamirooyinka lagu xiray waddooyinka

Muqdisho (Caasimada Online) Wadaad caan ah ayaa farriin yaab leh u diray madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, isagoo toos u taageeraya kooxda arxanka daran ee Al-Shabaab, wadaadkaan ayaa sheegaya in Xasan Sheekh u uku qaldan yahay dagaalka uu kula jiro Al-Shabaab.

Cabdiraxmaan Axmed Rooble ayaa lagu magacaabaa wadaadkaan, Caasimada Online waxay raadisay macluumaadkiisa, waxaan ogaanay inuu maamulo masjid ku yaalla degmada Heliwaa ee gobolka Banaadir.

Cabdiraxmaan wuxuu si bareer ah oo aan ganbasho laheyn iyadoo Muuqaal laga duubayo uu u leeyahay “Dowladda Soomaaliya iyo Madaxweyne Xasan Sheekh waa ay ku qaldan yihiin inay Al-Shabaab la dagalamaan oo dhiigooda baneystaan.”

Sidoo kale wadaadkaan ayaa weerar afka ah ku qaaday culimada Soomaaliyeed ee fatwootay in dagaalka Al-Shabaab uu yahay jihaad xaq ah, wuxuuna culimada ku tilmaamay “kuwo gaalada u shaqeynaya.”

Sidoo kale wadaadkaan ayaa madaxweynaha Soomaaliya ku eedeynaya inuu hub iyo diyaarado dagaal ka soo qaatay dowlado shisheeye oo ‘gaalo ah’ isla markaana uu kula dagaalamay kooxda Al-Shabaab oo “dhiigooda uusan banaaneyn in la daadiyo” sida uu qabo Cabdiraxmaan Axmed Rooble.

Marnaba wadaadkaan sooma hadal qaadin dagaalka iyo qaraxyada ay dadka Soomaaliyeed ee shacabka ah ay Shabaab ku leynayaan, taas bedelkeedana wuxuu dowladda iyo ciidamada Soomaaliya ku dhaliilayaa beegsiga ay ku hayaan kooxahaan Khawaarijta ah.

Hadaba ninka sidaas u hadlaya wuxuu joogaa Muqdisho, wuxuu sheeganayaa Sheekh weyn oo caalim ah, wuxuuna maamulaa Masjid ay Jameeco badan ku xiran tahay oo ku yaalla degmada Heliwaa ee gobolka Banaadir.

Dowladda Soomaaliya, gaar ahaan ciidamada ammaanka weli sooma qaban ninkaas xagjirnimada ku dhex-faafinaya Muqdisho, isagoo ku dhex nool dhul ay maamusho dowladdu, gaar ahaan degmada Heliwaa, hadalka wadaadkaas ayaa si weyn uga yaabiyey dadka, waxaana la is weydiinayaa sababta uu ugu dhiiraday kalmadaha noocaas ah ee Khawaarijta u uku taageerayo.

Muqdisho (Caasimada Online) – Taliska ciidanka booliska Soomaaliyeed ayaa mar kale dalbaday in laga guuro dhulka Dabdamiska ee ku yaalla xaafadda Seybiyaano, gaar ahaan dhanka xigta degmada Wadajir, halkaas qoysaska degan ay si cadbu diideen inay ka guuraan.

Waa markii 3-aad oo booliska Soomaaliya uu dirayo digniin noocaan ah, si looga guuro dhulkii u ahaan jiray xerada gaadiidka Dabdamiska, halkaas oo in ka badan 30 sano deegaan u aheyd dad shacab ah.

“Taliska ciidanka booliska Soomaaliyeed, wuxuu mar saddexaad ku wargelinayaa dadka degan xerada dabdamiska booliska, inuu dhamaaday waqtigii loo qabtay, waa inay ka guuraan,” ayaa lagu yiri qoraal ka soo baxay Taliska ciidanka booliska Soomaaliyeed.

Sida ku cad qoraalkaan booliska Soomaaliya ayaa waqti kale u qabtay qoysaska degan xerada Dabdemiska Booliska, waxaana ugu dambeyn laga doonayaa inay ka guuraan 20-ka bishaan.

Waa toddobaad kale, waxaana qoraalkaan lagu cadeeyey in halkaas laga dhisi doono xero buuxisa baahida loo qabo dabdemiska oo baahi weyn ay u qabaan dadka reer Muqdisho.

“Qof kasta oo degan xeradaas waxaan ku wargelineynaa inay muqadas tahay baneynta xerada dabdemiska ciidanka booliska Soomaaliyeed, ugu dambeyn 20-ka Abriil, si loo dhiso xarunta dabdemiska booliska oo bulshadu baahi weyn u qabto,” ayaa lagu yiri qoraalkaan.

Qoraalka booliska Soomaaliya ka soo baxay waa kii 3-aad, waxayna reeraha degan xeradaas si cad u diideen inay ka guuraan dhulkaas ay ku noolaayeen in ka badan 30 sano oo dowladnimada Soomaaliya ay burbursaneed.

Qoysaska degan xeradii hore ee dabdemiska booliska Soomaaliya ee ka biyo diiday inay ka guuraan ayaa u badan beesha Sacad ee Habargidir, waxayna wacad ku mareen inay dagaalami doonaan hadii dowladdu isku daydo inay xoog ku barakiciso qoysaska degan Ex ‘Xero Dabdemis.’

Bilo ka hor booliska gaarka ah ee Haramcad ayaa loo diray halkaas si ay u barakiciyaan reeraha degan, balse qorshahaasi wuxuu fashilmay markii ciidankii la diray ay dileen askari boolis ah oo ka dhashay Beesha Sacad, kaas oo waardiye ka ahaa Ceelbiyood xaafadaas laga cabo.

Guud ahaan siyaasiyiinta beesha Habargidir ayaa dilkaas kadib goobta tegay, waxaa Seybiyaano ilaa Banaadir is qabsaday banaanbax wayn oo dadka halkaas degan ay dhigeen, waxaana dowladda lagu eedeeyey inay ku soo duushay qabiil gaar ah.

Hoos ka eeg warqadda booliska

Muqdisho (Caasimada Online) – Sida uu shaaciyay madaxweynihii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed waxaa natiijo la’aan kusoo dhammaaday wadahadallo uu magaalada Nairobi kula yeeshay madaxweynaha Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud.

Shariif oo war-saxaafadeed soo saaray ayaa xaqiijiyay in wadahadallada ay fashilmeen, oo wax xal ah lagu gaari waayay.

Sidoo kale waxa uu intaasi ku daray in saddex qodob diiradda lagu saaray wadahadallada, balse dhammaantood lagu isku afgaran waayey, sida uu hadalka u dhigay.

Haddaba sidee looga falceliyay fashilka ku yimid wahadallada Xasan iyo Shariif?

Qaar kamid ah dadweynaha Soomaaliyeed ee isticmaalaha baraha bulshada ayaa siyaabo kala duwan uga hadlay kulanka ay kula kaceen labada madaxweyne ee ka dhacay Nairobi.

Axmed Gaashaan “In la’is fahmi waayo xattaa waa natiijo ka fiican xalka oo keeneysa kala adkaasho Mudane Madaxweyne hore isa soo adkeey”.

Maxamed Gaadaco “Warqaddaas nuxur wayn ee siyaasadeed kuma jiro madaxweyne”.

Daa’uud Yare “Adiga wax aan shaqadaada ahayn maxa ku daba dhigay dalkan madaxweyne ayuu leeyahay, waxaana madax ka ah madaxweyne Xasan”

Saciid Cabdi Budul “Mahadsanid madaxweyne Shariif sheikh Axmed Oday Qaran oo dalka iyo dadka lexjeclo badan ka qaba ayaad ugu suntan tahay shacabka Soomaaliyeed!”.

Farxaan Cismaan “Madaxweynuhu in siyaasiyiin baagamuudo ah uu waqtiga ku lumiyo ayaaba qalad ah oo 4-tiisa sano lala maamulo”.

Axmed Maxamed Cismaan “Madaxweynuhu markii hore ayuuba ku qaldanaa inuu adi kula kulmo”.

Muqdisho (Caasimada Online) – Munaasabad ballaaran oo maanta ka dhacday magaalada Muqdisho ayaa waxaa xilka kula wareegay wasiirka cusub ee wasaaradda Arrimaha Dibadda iyo iskaashiga caalamiga ah XFS mudane Axmed Macallin Fiqi.

Wasiirka ayaa waxaa xilkan ku wareejiyey Sii-hayaha ahna Wasiiru dowlaha Wasaaradda mudane Cali Cumar (Cali Balcad), kadib markii xilkaas loo magacaabay todobaadkii hore.

Fiqi oo madasha ka hadlay ayaa ugu horreyn u mahadceliyey Mmadaxweynaha yo ra’iisul wasaaraha oo isaga u gartay inuu xilkan cusub qabto, wuxuu horay u ahaa wasiirka arrimaha gudaha oo loo magacaabay kadib dib u doorashadii Xasan Sheekh Maxamuud.

Sidoo kale waxaa uu ballanqaaday inuu xoojin doono kaalinta Diblomaasiyadda iyo muuqa siyaasadda Arrimaha Dibadda Soomaaliya, sida uu ku shaaciyay khiudbadiisa.

Waxaa kale oo uu intaa raaciyay inuu ka shaqeyn doono difaaca danaha dowladda, sarreynta qadiyadaha iyo masaalixda kala duwan ee qaranka Soomaaliyeed ee fagaareyaasha caalamiga ah.

Xil wareejinta kadib Wasiirka Cusub ee Arrimaha Dibadda Soomaaliya mudane Axmed Macallin Fiqi ayaa kulammo kala duwan la qaatay hoggaanka, waaxyada iyo howlwadeennada Wasaaradda isaga oo ka dhageystay shaqada ka socota iyo ajendeyaasha sanadka.

Magacaabista wasiir Axmed Macallin Fiqi ayaa kusoo aaday, xilli wax ka qabasho, dardargelin iyo horumarin u baahan yihiin danno badan oo Soomaaliya kala dhaxeeya dalalka dariska, gobolka iyo caalamkaba.

Soomaaliya ayaa xilligan la daalac dhaceyso arrimo diblumaasiyadeed oo waa weyn, sida xiisadda ka dhalatayay heshiiska badda ee ay wada gaareen Somaliland iyo Itoobiya.

Dhuusamareeb (Caasimada Online) – Wararka naga soo gaaraya gobolka Galgaduud ayaa sheegaya in xalay saq-dhexe diyaarad nooca wax basaasa ah lagu qabtay magaalada Dhuusamareeb ee caasimada Galmudug, sida ay innoo sheegeen ilo wareedyo xilkas ah.

Diyaaraddan oo Drone ah ayaa waxaa gacanta ku dhigay ciidamada ammaanka, xilli ay dul heehaabeysay hawada sare ee magaaladaasi.

Wararka ayaa sheegaya in diyaaraddan labadii habeen ee lasoo dhaafay lagu arkayay aagga Dhuusamareeb, balse ugu dambeyn xalay gacanta lagu dhigay.

Saraakiisha ammaanka ayaa xaqiijiyay inay ku guuleysteen qabashada diyaaraddan oo loo maleynayo inay u basaaseysay kooxda Al-Shabaab oo weli dagaallo ka wadda halkaasi.

Sidoo kale waxa ay saraakiisha intaasi kusii dareen in diyaaraddan laga shakiyay, kadibna ay u howlageen sidii loo qaban lahaa, xalayna gacanta lagu dhigay.

Wararka ayaa sidoo kale sheegaya in ciidamada ammaanka inta ay wadeen howlgalka ay gacanta kusoo dhigeen nin ajnabi ah oo laga shakiyay, kaas oo lagu qabtay Dhuusamareeb.

Ciidamadu ma shaacin halka ay halka uu kasoo jeedo ninka la qabtay, balse waxaa ku socda baaritaano dheeraad ah oo ay ku lahaayn laamaha amniga ee Galmudug.

Howlgalkan guuleystay ee ka dhacay Galmudug ayaa kusoo aadayo, xilli haatan gobollada dhexe ay ka socdeen howlgallo dhul ballaaran looga xoreeyay kooxda Al-Shabaab.

Addis Ababa (Caasimada Online) – Faahfaahino dheeraad ah ayaa waxaa laga helayaa dagaal ka dhacay gudaha magaalada Addis Ababa ee caasimada dalka Itoobiya.

Booliiska magaalada Addis Ababa ayaa sheegay in saddex qof lagu dilay israsaaseyn dhexmartay ciidamada ammaanka iyo xubno ka tirsan kooxda hubeysan ee Fano.

Wararka ayaa sheegay in mid kamid ah dadka la dilay ayaa ahaa qof rayid ah, halka labada kalena ay ka tirsanaayeen kooxdaasi, sida lagu sheegay warka ka soo baxay Booliska.

Sidoo kale laba askari oo booliis ah ayaa ku dhaawacmay iska hor imaadka maanta ka dhacay gudaha magaalada Addis Ababa, sida ay shaaciyeen laamaha ammaanka.

Dhacdadan ayaa Jimcihi ka dhacday xaafad ay dagaan qoysaska ladan oo ku dhow garoonka diyaaradaha ee magaalada.

Kooxda Fano ayaa inta badan ka hawlgasha gobolka Axmaarada oo dagaal kula jira ciidamada tan iyo bishii August ee sanadkii hore.

Waa dhacdadii ugu horeysay ee rabshado laga soo sheego Addis Ababa oo la xiriirta jabhada Fano.

Itoobiya ayaa waxaa bilihii dambe ka dhacayay falal ammaan darri oo halis ku ah amniga dalkaas, waxaana usii dheer isku dhacdyada dowladda iyo kooxaha kale ee mucaaradka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Kadib kulankii ay todobaadkii hore madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud iyo dhiggiisa dalka Kenya William Ruto ku yeesheen magaalada Nairobi ayaa waxaa isa soo taraya tuhunka laga muujinayo kulankaasi oo la sheegay in lagu soo qaaday arrimo ku aadan kiiska badda ee Soomaaliya iyo Itoobiya.

War ay baahisay wakaaladda wararka ee Reuters ayaa lagu sheegay in Kenya ay soo jeedisay heshiis badda ah, si loo qaboojiyo xiisadda u dhexeysa Itoobiya iyo Somalia ee ku saabsan saldhigga ciidamada Badda Itoobiya ka doonayaan Somaliland.

Intaas kadib dowladda federaalka Soomaaliya ayaa beenisay warkaasi, waxayna sheegtay in aan laga wada xoojin arrimo ku saabsan xiisadda badda.

Sidoo kale wuxuu sii raaciyay “Dowladda Federaalka ee Soomaaliya waxay caddeyneysaa in qodobkaasi aanu marnaba ka mid ahayn ajendaha kulanka labada Madaxweyne dhex marey. Dowladda Soomaaliya waxaa ka go’an ilaalinta qaranimada iyo madaxbanaanida dhuleed ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya,”.

Dhinaca kale waxaa haatan sii xoogeysanaya shakiga ka dhashay arrintan oo si weyn loogu falanqeynayo baraha bulshada ee Internet-ka, waxaana ka falceliyay siyaasiyiin uu ka mid yahay Xildhibaan Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame.

Xildhibaanka ayaa su’aal ka keenay in madaxweynuhu keli ku noqdo kulankaasi, haddii laga wada-hadlay amniga iyo dagaalka lagula jiro kooxda Al-Shabaab.

“Haddii sida la sheegay kulanka uu Madaxweynuhu la yeeshay dhiggiisa Kenya looga hadlay iskaashi amni iyo la dagallaan argagexiso, maxay u wehlin waayeen wasiirradii, madaxdii hay’adaha amniga iyo hawlwadeenkii diblomaasiyadda oo safiirkii dalka ugu horreeyo?” ayuu qoraalkiisa ku yiri Warsame.

Waxaa kale oo uu sii raaciyay “Ma iskashi amni ayuu madaxweynuhu kaligii ka hadlayey, mise cid kale uu aamino ayuu waayey?”.

Ugu dambeyn wuxuu ku taliyay in arrintan si faahfaahsan loola wadaago shacabka Soomaaliyeed, si ay u ogaadaan xogta kulanka ay yeesheen labada madaxweyne.

“In shacabka Soomaaliyeed si daahfuran oo daacadnimo leh loogu warbixiyo ayaa ka habboon in la soo saaro qoraallo midig iyo bidix u socda oo lagu beeninayo waxa ay Wakaaladaha wararka kulanka ka qoreen” ayuu kusoo gabagabeeyay qoraalkiisa.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka cusub ee amnuga gudaha Soomaaliya, Cabdullahi Sheekh Ismaaciil (Fartaag) oo hadal ka jeediyay munaasabad lagu xusayay sanad guurada 64-aad ee kasoo wareegtay aas aaska ciidanka Xoogga dalka ayaa ka hadlay arrimo ku aadan dagaalka adag ee lagula jiro kooxda Al-Shabaab ee Soomaaliya.

Fartaag ayaa shaaca ka qaaday in Al-Shabaab aysan lahayn awood sidaas u wayn, isla markaana ay hadda kusoo uruureen inay argagaxiyaan oo kaliya shacabka Soomaaliyeed.

“Waxaa la xaqiijiyay in nimanka aysan lahayn tabar iyo xoog oo waxoodu ay yihiin argagixisanimo iyo boor isku qarin” ayuu khudbaddiisa ku yiri Wasiir Fartaag.

Sidoo kale wuxuu sheegay in bishan April bisheeda kale ee sanadka soo socda 2025-ka dalka oo dhan laga wada sifeyn doono kooxda Al-Shabaab, sida u hadalka u dhigay.

“Hadda waxaa lagu jiraa munaasabadda xuska ee aas aaska ciidamada Xoogga dalka, waxaan filayaa in bishaan April bisheeda kale in la gaaro iyada oo dalka Soomaaliya oo dhan laga wada nadiifiyey kooxda Al-Shabaab” ayuu mar kale yiri wasiirka amniga gudaha.

Waxaa kale oo uu tusaale usoo qaatay guulaha haatan laga gaaray howlgallada ka socda Galmudug iyo HirShabelle oo uu sheegay in lagu jebiyay maleeshiyaadka Al-Shabaab.

“Galmudug iyo HirShabelle waxaan rajeynayaa in bilaha soo socda laga wayn doono Al-Shabaab, kadibna waxaa loo soo jeesan doonaa Koonfur Galbeed iyo Jubbaland” ayuu sii raaciyay.

Hadalkan ayaa kusoo aadayo, ayada oo muddooyinkii u dambeeyay ay kooxda kordhisay weerarada ay ja fulineyso gudaha dalka, waxayna dib u qabsatay deegaano ay kasoo baxeen ciidamada Xoogga dalka Soomaaliyeed iyo kuwa deegaanka ee Macawiisleyda.

Buurhakaba (Caasimada Online) – Warar kala duwan ayaa kasoo baxaya dagaal maanta dib uga qarxay degmada Buurhakaba ee gobolka Baay, halkaas oo maalmihii u dambeeyay ay ka taagnayd xiisad xoogan oo saameyn ku yeelatay dhaqaaqa guud ee degmadaasi.

Dagaalka ayaa waxaa lasoo wariyay laba maleeshiyo beeleed oo maalmihii lasoo dhaafay isku horfadhiyay qaybo kamid ah magaalada, kuwaas oo saaka isku dhacay.

Ilo dadka deegaanka ah ayaa innoo sheegay in dagaalka uu qaatay saacado, isla markaana la’isku adeegsaday hubka noocyadiisa kala duwan, waxaa jira dhimasho iyo dhaawac.

Inta la xaqiijiyay waxaa dagaalkan ku dhintauy ugu yaraan hal qof oo ahayd haweeneyd kamid ah dadka deegaanka, waxaana dhaawacyo soo gaareen dad kale.

Ma cadda sababta dhalisay dagaalka dhex maray maleeshiyaadkan oo horay sidaan oo kale ugu dagaalamay degmada Buurhakaba ee gobolka Baay.

Xaaladda ayaa haatan ah mid aad u kacsan, mana jiro hadal kasoo baxay Koonfur Galbeed oo ku aadan dagaalkaasi, basle waxaa bilowday dagaallo lagu qaboojinayo xiisaddaasi.

Ciidamo ka tirsan kuwa Koonfur Galbeed ayaa sidoo kale ku sugan magaalada, kuwaas oo wada dhaq-dhaqaaqyo ay ku doonayaan inay ku kala qaadaan maleeshiyaadka diriray.

Magaalooyin badan oo dhaca Koonfur Galbeed waxaa ka taagan xiisado dagaal, waxaana kamid ah Wanlawalweyn oo ay maanta ku dagaalameen maleeshiyaad beeleed, waxaana ka horreeyay dagaal kale oo isna shalay ka dhacay magaalo xeebeedka Baraawe.

Nairobi (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa shalay gaaray magaalada Nairobi ee dalka Kenya.  Worshaha ugu weyn ee safarkaas wuxuu ahaa in Xasan Sheekh uu wadahadal la yeesho madaxweynihii hore Shariif Sheekh Axmed, waxayna xog cusub ka helnay kulankii labada masuul xalay dhexmaray.

Markii hore qorshuhu wuxuu ahaa in Xasan Sheekh iyo Sheekh Shariif ay shirkooda qeyb ka noqdaan waxgaradka beesha Mudullood, balse qorshahaas waxaa bedelay Xasan Sheekh oo beesha ka codsaday in isaga iyo Shariif ay isaga dhex-baxaan, si tabashada Shariifka loo xaliyo.

Sheekh Shariif oo markii hore rabay in waxgaradka Mudullood ay goobjoog ahaadaan kulanka uu la yeelanayo Madaxweyne Xasan, maadaama uu qabo tabasho ah in dhowr mar uu balamo uga baxay ayaa markii dambe aqbalay go’aanka maxaxweynaha oo ahaa in labadoodu ay yeeshaan shir albaabadu u xiranyihiin.

Xasan Sheekh ayaa gooni ula kulmay masuuliyiintii Mudullood ee la qorsheeyey inay Shariif iyo isaga dhex dhexaadiyaan, waxaana la sheegay inuu ka codsaday inay ka dhex baxaan, sidaasna ay uga qanceen, intaas kadibna waxaa dhacay kulankii Xasan iyo Shariif.

Sida ilo xog ogaal ah ay Caasimada Online u xaqiijiyeen shirkii Xasan Sheekh iyo Sheekh Shariif oo socday muddo saacad ka badan ayaa natiijo la’aan ku soo dhamaaday, dooda ugu weyn ee miiska saaran ayaa aheyd sidii looga wadahadli lahaa arrimaha dastuurka.

Sheekh Shariif ayaa la sheegay inuu ku dooday in wadahadalka isaga iyo Xasan Sheekh uu noqdo mid danguud ah, loogana wadahadlo dhammaan tabashooyinka dadka Soomaaliyeed ay ka qabaan dowladda iyo hoggaamiyo Xasan Sheekh, si gaar ah arrinta socota ee wax ka bedelka dastuurka.

Xasan Sheekh ayaa isna ku dooday inay ka wadahadlaan danaha gaarka ah ee Sheekh Shariif iyo waxa uu dowladda Xasan Sheekh ka rabo, iyadoo wixii danguud ah loo deynayo baarlamaanka iyo dowladda oo ku dadaalaya in wax kasta oo tabasho ah ay hoos u fiiriyaan.

Intaas kadib, Sheekh Shariif ayaa la sheegay inuu la yimid xujo adag oo aheyd in la sameeyo dowlad wadaag oo xubno laga siiyo dowladda uu hoggaamiyo Xasan Sheekh, balse madaxweynaha ayaa taas diiday wuxuuna hor dhigay Shariifka inuu hoos ugu daadego waxa uu sida gaarka ah uga tabanayo dowladiisa.

Sheekh Shariif ayaa isna ku adkeystay in Xasan Sheekh uu xaliyo qodobada qaar ee dastuurka, doorashada, xisbiyada, dowlad wadaag oo xubnaha mucaaradka ah ee xisbiga Shariifka ay xilal ka helaan dowladda Xasan Sheekh iyo qodobo kale oo danguud ah oo miiska uu soo saaray Sheekh Shariif, balse Xasan Sheekh oo intaas oo dhan diiday ayaa isku dayey in si gaar ah oo nafsiyan ah uu Sheekh Shariif u qanciyo, laakiin taasi ay suurtageli weysay.

Sidaas ayuu ku fashilmay oo natiijo la’aan ayuu ku soo dhamaaday kulankii dheeraa ee Nairobi ay ku yeesheen Xasan iyo Shariif, balse waxaa socda isku dayo kale oo tabashooyinka Sheekh Shariif lagu xalinayo, si wadahadaladu u sii socdaan, waxaana Nairobi jooga xubnihii ugu muhiimsanaa beelaha Mudullood oo doonaya inay labada Madaxweyne u kala dabqaadaan.

Baraawe (Caasimada Online) – Dagaal culus ayaa maanta ka dhacay magaalada Baraawe ee gobolka Shabeellada Hoose, kaas oo geystay khsaare nafeed iyo barakac ay sameysay bulshada ku nool magaaladaas.

Dagaalka ayaa u dhaxeeyay ciidamada xoogga dalka ee jooga Baraawe iyo ciidan ka tirsan daraawiishta K/Galbeed.

Inta la xaqiijiyey saddex askari io dhinacyadii dagaalamay ah ayaa ku geeriyootay dagaalkaas, waxaana jira dhaawacyo soo gaaray dad shacab ah.

Dagaalka ayaa ka dhashay Qaad la sheegay in askar ka tirsan daraawiishta Koonfur Galbeed ay ka dhaceen haweenka magaaladaas ku nool ee ka ganacsada Jaadka.

Intaas kadib waxaa soo gurmaday askar ka tirsan ciidanka xoogga dalka oo u hiilinaya hablaha qaadka laga dhacay, waxaana bilowday dagaal culus oo dhimasho iyo dhaawacyo sababay.

Waa markii labaad oo dagaal culus uu Baraawe ku dhexmarayo ciidamada xoogga dalka iyo daraawiishta K/Galbeed, waxayna askartaasi isku yihiin cadow, iyadoo aysan jirin sabab gaar ah oo ay isku colaadiyaan.

Ciidanka daraawiishta Koonfur Galbeed ayaa degan xarunta madaxtooyada K/Galbeed ee Baraawe, halka Militeriga dowladda federaalka uu dhowr jiho ka degan yahay magaalada.

Xiisad colaadeed ayaa caawa laga dareemayaa Baraawe, waxaana wali is hor fadhiya ciidamadii dagaalamay, mana jirto cid kala dhex gashay, waxaa xusid mudan in magaaladaas ay joogaan ciidamo ka tirsan ATMIS.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka wafaafinta dowladda federaalka Soomaaliya, Daa’uud Aweys Jaamac ayaa soo saaray qoraal uu ku beeniyey war ay shalay baahisay wakaaladda wararka ee Reuters, kaas oo sheegayey in laga wada xaajooday xiisadda badda ee Soomaaliya iyo Itoobiya ka dhaxeysa.

“Dowladda Federaalka ee Soomaaliya waxay si xooggan u diiddan tahay, ayna beeninaysaa warka ay faafisay Wakaaladda Wararka Reuters ee ah in kulanka Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud iyo Madaxweyne William Ruto ku dhexmarey magaalada Nairobi lagu soo hadal qaadey soo jeedin la xiriirta heshiis arrimaha badda ee dalalka gobolka gelayaan,” ayuu yiri wasiir Daa’uud Aweys.

Wakaaladda wararka ee Reuters ayaa sheegtay shalay in Kenya ay soo jeedisay heshiis badda ah, si loo qaboojiyo xiisadda u dhexeysa Itoobiya iyo Somalia ee ku saabsan saldhigga ciidamada Badda Itoobiya ka doonayaan Somaliland.

“Dowladda Federaalka ee Soomaaliya waxay caddeyneysaa in qodobkaasi aanu marnaba ka mid ahayn ajendaha kulanka labada Madaxweyne dhex marey. Dowladda Soomaaliya waxaa ka go’an ilaalinta qaranimada iyo madaxbanaanida dhuleed ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya,” ayuu yiri wasiirka warfaafinta Soomaaliya Daa’uud Aweys.

Wasiiru dowlaha arrimaha dibadda ee Soomaaliya ayaa isna sheegay in Soomaaliya aysan marna aqbaleyn qorshaha Itoobiya ay saldhig ciidamo kaga dhisaneyso Somalialnd, ayna ka fiirasnayaan in la siiyo dekad ganacsi, hadii taas laga hadlo.

Wararka ku saabsan heshiiska badda ee Soomaaliya iyo Itoobiya ayaa ah kuwo aan sal iyo raad toona lahayn, Soomaaliya waxay ku adkaysanaysaa madax-banaanideeda dhuleed. Waxaan ku baaqaynaa in diiradda la saaro nabadda iyo xasilloonida gobolka.” ayuu boggiisa rasmiga ah ee X (ex-Twitter) kusoo qoray Cali Cumar ah oo ah wasiiru-dowlaha wasaaradda arrimaha dibadda dowladda Federaalka Soomaaliya.

Itoobiya ayaa bilowgii bishii Janaayo la gashay Somailland heshiis la sheegay in 20 KM ay kaga kireysaneyso xeebta iyo dhul ay saldhig ciidan ka sameysayo Itoobiya, damacaasna waxaa si weyn uga gilgilatay umadda Soomaaliyeed.

Reuters ayaa shalay qortay in mas’uul sare oo ka tirsan dowladda Kenya uu sheegay in Kenya ay soo jeedisay in heshiis dhinaca badda ah ay galaan dalalka IGAD, si loo qaboojiyo xiisadda u dhaxeysa Itoobiya iyo Soomaaliya ee ka dhalatay heshiis u ogolaanaya Itoobiya inay saldhig ciidan ka sameysato badda, islamarkaana ay hesho deked ku taalla xeebaha Somaliland ee Soomaaliya.

Mugdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa farriin u direy ciidanka, isaga oo ugu hambalyeeyay saraakiisha, saraakiil-xigeennada, aliflayda, dableyda, dhammaan qeybaha kala duwan ee ciidanka xoogga dalka iyo qoysaskooda sannad guurada 64-aad ee kasoo wareegtay aasaaska ciidanka xoogga dalka Soomaaliyeed.

Madaxweynaha ayaa xusay in qaadista cuna-qabataynta hubka oo dowladdu ay dadaal ku bixisay ay horseedi doonto qalabaynta, tayeynta iyo xoojinta cududda ciidanka xoogga dalka Soomaaliyeed, ayna ka soo kaban doonaan haddii Alle idmo, dhaawacii ka soo gaaray burburkii dalka.

Sidoo kale waxa uu sheegay muhiimadda weyn ee qarankeenna ay u leedahay ciidan awood leh oo si buuxda u hanta sugidda amniga iyo xuduudaha dalka, kana difaaca dadkeenna khatar kasta oo cadowgu ay soo maleegaan.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa Alle uga baryey naxariistiisa Janno dhammaan geesiyaasha ciidamada xoogga dalka ee u shahiiday iyagoo difaacaya dalkooda.

Waxa uuna bogaadiyey naf-hurnimada ay ku xoreeyeen deegaanno badan oo argagixiaadu ay ku dhibaateynayeen dadkeenna Soomaaliyeed.

Ciiidanka xoogga dalka Soomaaliyeed ayaa waxa uu laf-dhabar u yahay difaaca dalka, xilli ay xukuumadda ka go’an tahay sidii dib loogu soo celin lahaa libaaxyadii Afrika ee ku suntanaa geesinimada, sida uu maanta sheegay ra’iisul wasaaraha Soomaaliya.

Ra’iisul Wasaare Xamza oo isna maanta dhankiisa farriin u direy ciidanka ayaa waxa uu hoosta ka xarriiqay in marnaba aan la ilaawi doonin halyeeyadii naftooda ku waayey iyaga oo difaacaya qarankooda.