Muqdisho (Caasimada Online) – Warar kala duwan ayaa kasoo baxaya khasaaraha ka dhashay dagaal maanta ka dhacay xaafad ka tirsan degmada Dayniile ee gobolka Banaadir, kaas oo u dhexeeyay ciidamada ammaanka ee dowladda Soomaaliya iyo kooxo hubeysan.

Dagaalka oo ahaa mid xooggan ayaa si gaar ah uga dhacay Waaxda Ciise Cabdi, waxaana ka dhashay khasaare leh dhimasho, sida ay innoo sheegeen dadka deegaanka.

Inta la xaqiijiyay waxaa dagaalkan ku dhintay laba ruux oo la sheegay inay ku hubeysnaayeen bistoolado, kuwaas oo goobta lagu dilay.

Taliska Booliska Soomaaliya oo warsaxaafadeed soo saaray ayaa sheegay in raggan ay ka tirsanaayeen Al-Shabaab, ayna doonayeen inay dil ka gaystaan halkaasi, balse laga hortegay.

Warsaxaafadeedka Booliiska Soomaaliya ayaa waxaa lagu yiri “Ciidanka Boliiska Soomaaliyeed ayaa Saaka Magaalada Muqdisho toogasho ku dilay laba nin oo Bistoolado ku hubaysan kana tirsan Khawaariijta oo doonayey inay dilaan Ciidamo howlgal ku jiray.

Waxaa kale oo lasii raaciyay “Waxaa ku dhaawacmay howlgalkan lagu khaarijiyey labadan nin Askari katirsan Ciidanka Boliiska oo ku guuleystay soo afjaridda dhagartii ay maleegayeen Khawaariijta ,waxaana gacanta lagu hayaa hubkii ay wateen iyo Maydkooda”.

Xaaladda ayaa weli kacsan, waxaana muddo kooban hakad galay dhaq-dhaqaaqa iyo isku socda Waaxda Ciise Cabdi ee degmada Dayniile oo ah halka ay ka dhacday mashaqada.

Maalmihii lasoo dhaafay xaaladda ammaan ee Muqdisho ayaa ahayd mid deggan, waxaana howlgallo ka waday ciidanka Booliska, kuwa NISA iyo ciidanka Xasilinta ee Boolis Milataaro.

Boosaaso (Caasimada Online) – Faah-faahino dheeraad ah ayaa waxa laga helayaa howlgallo qorsheysan oo ay ciidamada ammaanka Puntland weli ka wadaan qaybo badan oo kamid ah magaalada Boosaaso ee xarunta gobolka Baari, kuwaas oo lagu xaqiijinayo amniga.

Howlgalladan ayaa waxaa si wadajir ah isaga kaashanayo ciidanka ammaanka gobolka Bari iyo kuwa Daraawiishta Puntland, kuwaas oo laba jibaaray dhaq-dhaqaaqooda, si looga hortago kooxda Daacish oo ku xooggan dhulka buuraleyda ah ee gobolka Bari.

Sida ay xaqiijiyeen saraakiil ka tirsan laamaha ammaanka Puntland howlgalladan oo qaatay maalmo badan ayaa intii ay socdeen waxaa lagu soo qabtay in ka badan 300 oo ajaaniib ah iyo Soomaali kale, kuwaas oo looga shakiyey inay xiriir laleeyihiin kooxda Daacish.

Xubnaha lasoo qabtay ee ajaaniibta u badan ayaa haatan ku jira gacanta hay’adaha amniga, waxaana ku socdo baaritaano dheeraad ah oo ay ku hayso Puntland.

Howlgalkan waxaa ka horreeyay mid kale oo ay dhowaan ciidamada ay ku dileen nin ajnabi ah oo dhalasho ahaan kasoo jeedo dalka Yemen, kaas oo miino ku aasayey bartamaha magaalada Boosaaso, iyagoo intaas kadib gurrigiisa kasoo helay qaraxyo iyo agabyo kale.

Ujeedka u wayn ee howlgalladan ayaa ah sidii loo xaqiijin lahaa amniga Boosaaso, loogana hortagi lahaa weerarada qorsheysan ee ay soo abaabulaan kooxaha nabad-diidka ah.

Puntland ayaa haatan dagaal adag kula jirto kooxda Daacish, waxayna ciidamada isku sii fidinayaan dhulka buuraleyda ah ee gobolka Bari, waxaana ugu dambeysaymaalin kahor oo ay  si buuxda ula wareegeen taliskii argagixisada ee Tuulada Tuurmasaale ee gobolkaasi.

Boosaaso (Caasimada Online) – Laanta yar balse saamaynta leh ee kooxda argagixisada Daacish ee Soomaaliya ayaa sii xoogaysanaysa, arrintaas oo qayb ahaan ay sabab u tahay, sida Qaramada Midoobe ay ku tilmaantay, “qulqulka dagaalyahannada shisheeye.”

Warbixin cusub oo toddobaadkan ay soo saartay Kooxda La-Socodka Cunaqabataynta ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya ayaa ka digtay in dagaalyahanno, oo ay ku jiraan qaar ka yimid dalalka Bariga Dhexe, ay gacan ka geysteen in laanta Daacish ee Soomaaliya, oo sidoo kale loo yaqaanno IS-Somalia, ay tiradoodu laba laabanto, iyagoo hadda gaaraya inta u dhaxaysa 600 iyo 700 oo dagaalyahan.

“Dagaalyahannada shisheeyaha waxay Puntland [Soomaaliya] soo galeen iyagoo isticmaalaya marinno badeed iyo kuwo dhulka ah,” sida lagu sheegay warbixinta oo ku salaysan qiyaasaha sirdoonka ee dalalka xubnaha ka ah Qaramada Midoobay.

Dagaalyahannada shisheeyaha “waxay ballaariyeen oo ay kobciyeen awoodda kooxda,” ayaa lagu yiri warbixinta, iyagoo xoojinaya joogitaanka Daacish ee gobolka Puntland ee Soomaaliya, isla markaana gacan ka geysanaya inay dhul ka qabsadaan kooxda ay xafiiltamaan ee al-Qaacida xiriirka la leh ee al-Shabaab.

Ilaha sirdoonku waxay horumarka Daacishta Soomaaliya, gaar ahaan buuraha Cal Miskaad ee Puntland, ku tilmaameen “isbeddel laxaad leh,” iyagoo u sababeeyey dagaalyahannada shisheeyaha isbeddelka ku yimid awoodda Daacishta Soomaaliya.

Warbixinta Qaramada Midoobay ayaa sheegtay in dagaalyahannada shisheeyaha ee Daacish ay ka yimaadeen ugu yaraan lix dal oo kala ah: Suuriya, Yemen, Itoobiya, Suudaan, Marrocco, iyo Tanzania.

Waxay sidoo kale sheegtay in qaar ka mid ah dagaalyahannada shisheeyaha ee la qabtay ay sheegeen inay la shaqeynayeen tababarayaal ka yimid qaybo ka mid ah Bariga Dhexe.

Warbixintan cusub ayaa sii xoojinaysa digniino hore oo ka soo baxay saraakiisha Mareykanka iyo Soomaaliya, oo uu ku jiro taliyaha Taliska Ciidanka Mareykanka ee Afrika, kaasoo bishii hore u sheegay VOA in Daacishta Soomaaliya ay “laba laabantay” sanadkii la soo dhaafay.

Saraakiisha Soomaaliya ayaa iyaguna ka digay boqollaal dagaalyahanno shisheeye ah oo u soo qulqulaya Soomaaliya si ay ugu biiraan safafka Daacish.

“Warbixintan ku saabsan qulqulka dagaalyahannada argagixisada shisheeyaha ee Afrika waa mid walaac leh,” ayuu yiri Austin Doctor, oo ah agaasimaha hindisayaasha cilmi-baarista la-dagaallanka argagixisada ee Xarunta Qaranka ee Hal-abuurka, Tiknoolajiyadda, iyo Waxbarashada La-dagaallanka Argagixisada.

Iyadoo qulqulka dagaalyahannada shisheeyaha ee Soomaaliya uu aad uga yar yahay tobanaan kun oo dagaalyahanno ah oo u soo qulqulay inay ku biiraan Daacish ee Suuriya iyo Ciraaq intii lagu jiray xilligii ugu sarreeyay ee kooxda argagixisada ay sheegatay khilaafada, Doctor ayaa sheegay in isbeddelkani uu u badan yahay inuu sii socdo.

“Dhowr arrimood oo ka jira Geeska [Afrika] iyo gobollada kale ee Afrika ayey u badan tahay inay soo jiidan doonaan shakhsiyaadka doonaya inay ku biiraan safafka urur xagjir ah,” ayuu yiri.

“Ciidamada amniga ee caalamiga ah iyo kuwa maxalliga ah waa inay isu diyaariyaan inay arkaan wax badan oo tan la mid ah mustaqbalka dhow.”

Waxaa sidoo kale jira walaacyo ku saabsan saamaynta sii kordhaysa ee Daacishta Soomaaliya ee masraxa caalamiga ah.

Tan iyo sanadkii 2022, Soomaaliya waxay hoy u ahayd al-Karrar, oo ah mid ka mid ah sagaal xafiis oo goboleed oo Daacishta Islaamiga ah oo loo aasaasay si ay gacan uga geystaan joogtaynta awoodaha caalamiga ah ee kooxda argagixisada.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xafiiska Xeer-ilaaliyaha Guud ee Qaranka ayaa maanta Maxkamadda gobolka Banaadir horgeeyay eedeysane Maxamed Ibraahim Cali oo loo heysto in uu ka mid yahay Magafayaasha tahriibiya muwaadiniinta Soomaaliyeed.

Ninkaan ayaa lagu eedeeyey in dad badan uu u tahriibiyay dalka Biniin, halkaas oo lagu jir-dilay, madax furashana loogu xirtay.

“Eedaysanaha ayaa lala xiriiriyay shabakado isku xira Soomaaliya, Itoobiya, Niger iyo Aljeeriya, kuwaas oo jirdil u geysta cidda bixin wayda madax furashada,” ayaa lagu yiri qoraalka xeer ilaalinta Soomaaliya.

Maxkamadda oo ku qanacday eedeymaha uu soo gudbiyey Xafiiska Xeer-ilaaliyaha Guud ee Qaranka ee ninkaas loo heysto ayaa amartay xabsi ku heyn, waxaana sii soconaya baaritaanka ninkaas.

“Maxkamaddu kadib markay ku qanacday warbixinta hor-dhaca ah ee xafiiska iyo booliska, waxay ku amartay in lagu hayo xabsi ku meel gaar ah inta baaritaanka kiiska laga dhamaystirayo,” ayaa lagu yiri warbixinta uu soo saaray Xafiiska Xeer-ilaaliyaha Guud ee Qaranka.

Qoraalka ayaa intaas ku sii daray, “Xafiiska waxaa ka go’an in uu si adag ula dagaalamo shabakadaha tahriib-ka, isagoo uga digaya cid kasta oo ku hawlan falalka noocan ah.”

Soomaaliya, Itoobiya iyo Afrika oo dhan waxaa ku badan tahriibka, gaar ahaan dhalinyarada, waxaana ka faa’iideysta kooxo magefayaal ah, kuwaas oo dadka u gacan geliya shabakado qarsoon oo cadow ah.

Dhaqaale badan ayaa qofka la dul dhigaa, waxaana muuqaalo ehelkiisa loo diro laga duubaa iyadoo la jir-dilayo, dadka qaar waxay ku dhintaan jid-dilka ay u geystaan kooxaha madax-furashada u heysta.

Daarusalaam (Caasimada Online) – Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo hadal ka jeediyey Shirweynaha Tamarta Afrika ayaa soo bandhigay qorshaha dowladda Soomaaliya ee kordhinta tayada iyo awoodda Tamarta, taas oo aasaas u ah horumarka iyo isbeddelka Soomaaliya casri ah.

Madaxweynaha ayaa tilmaamay in Soomaaliya ay leedahay khayraad badan oo la xiriira cusboonaysiinta Tamarta, sida Qorraxda iyo Dabaylaha.

Xasan Sheekh ayaa hoosta ka xariiqay in fursadaha Soomaaliya ee Qoraxda iyo Dabaylaha ay mustaqbalka noqon karaan ilo muhiim ah oo laga dhaliyo Tamar saaxiib la ah deegaanka.

“Horumarka Soomaaliya ay hiigsanayso waxa uu u baahan yahay tamar jaban oo la heli karo. Maanta dadkayagu kala bar (50%) ma haystaan Koronto ku filan, sidaas awgeed waxaan qorshaynaynaa in aan xoojinno maalgashiga Tamarta, si aan awood ugu yeellano hirgelinta warshadaha, casriyeynta kaabeyaasha nolasha iyo xoojinta adeegyada bulshada” ayuu yiri Madaxweyne Xasan Sheekh.

Madaxweyne Xasan Sheekh oo shirkan ay ku wehelinayaan Wasiirka Tamarta iyo Biyaha Cabdillahi Bidhaan Warsame iyo Wasiirka Maaliyadda Biixi Iimaan Cige ayaa u soo bandhigay Daneeyeyaasha caalamiga ah in ay ka qayb qaataan maalgashiga Mashaariicda Tamarta Soomaaliya oo ah suuq weyn oo dihan.

Sidoo kale, Shir madaxeedka Tamarta Afrika oo ay ka qeyb galeen madaxda Qaaradda Afrika ayaa maanta laga soo saaray (Bayaanka Daaru-Salaam).

Bayaankaas ayaa ah ballanqaad lagu xaqiijinayo in 300 oo Milyan oo Afrikaan ah ay helaan Koronto ku filan, marka la gaaro sanadka 2030-ka oo ku beegan 5 sano ooh adda kadib ah.

Beledweyne (Caasimada Online) – Al-Shabaab oo dooneyso inay iska yareyso cadaadiska uga imaanaya shacabka Hiiraan ayaa haatan bilaabay xeelad cusub oo ay ku wajahayaan dagaalka adag ee uga furan gobolkaasi oo hadda dib boorka looga jafay.

Ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka ayaa bilaabay gulufka ka dhanka ah Al-Shabaab, waxayna maanta isku fidiyeen deegaanno u dhow degmada Buulo-burde ee gobolka Hiiraan.

Maleeshiyada Al-Shabaab oo durbo dareemay culeyska xooggan ayaa hadda la yimid qorshe yaableh, iyaga oo isku soo ekeysiiyay ciidamada Macawiisleyda ee ka howlgala gobolkaasi.

Mid kamid ah saraakiisha hoggaamineysa howlgallada ayaa sheegay in maleeshiyaadka Al-Shabaab ay soo xirteen Macawiiseyo, si ay isugu ekeysiiyaan ciidamada deegaanka oo haatan door lixaad leh ka qaadanayaa howlgallada xoreynta ee ka socda gudaha dalka.

Sidoo kale wuxuu sarkaalkan tilmaamay in jab culus ay Argagixisada ku gaarsiiyeen howlgalladii ugu dambeeyay oo ka dhacay aagga deegaanka Beerayabaal ee gobolkaasi.

Ugu yaraan illaa 15 xubnood ayaa laga dilay maleeshiyada kooxda, waxaana sidoo kale laga soo furtay hub iyo saanad, sida uu sheegay sarkaalka bixiyay xogtaan muhiimka ah.

“Khawarijta Shabaab cashar aysan ilabi doonin ayaan ugu dhignay Beera yabaal iyo tuuloyin kale oo badan halkaas oo aan si awood ah uga saarnay, Khawarijta waxay danta ku qasabtay iney isku soo keen akeysiiyaan oo Macwiisyo ay soo xirtaan ayna dhahaan waxanu nahay Macawiisley, meydadkooda waa daadsan yahay 15 ka badan waan arkay hub badana waan ka furanay” ayuu yiri sarkaal sare oo lagu magacaabo Axmed Cali.

Xaaladda ayaa weli kacsan, iyada oo dhaq-dhaqaaqyo iska soo horjeedo laga dareemayo deegaano badan oo dhaca gobolka Hiiraan ee bartahama Soomaaliya.

Gulufka dib uga bilowday gobolka waxaa hoggaaminayo Cali Jayte oo dhowaan ku goodiyay inay xittaa duqeynayaan shacabka ku sugan deegaanada ku sugan dhulka Al-Shabaab.

Qandala (Caasimada Online) – Faah-faahinno dheeraad ah ayaa waxaa laga helayaa duqeyn culus oo xalay ka dhacday qaybo kamid ah gobolka Bari, taas oo uu khasaare kasoo gaaray dad shacab ah oo ku sugnaa aagga degmada Qandala ee gobolkaasi.

Duqa degmada Qandala Axmed Khuurshe oo maanta la hadlay warbaahinta ayaa xaqiijiyay in duqeynta oo ka dhacday duleedka degmada ay haleeshay dad shacab ah, isla markaana ay ku dhinteen illaa 4 qof, ayna ku dhaawacmeen 6 kale oo ku sugnaa goobta la duqeeyay.

Axmed Khuurshe ayaa sidoo kale tilmaamay in 4 qof ee ku geeriyootay duqeyntan ay ahaayeen dad isku qoys ah, ayna aad uga xun yihiin dhibaatada soo gaartay.

Sidoo kale wuxuu dadka reer-guuraaga ee deggan aaggaasi ugu baaqay in ay ka fogaadaan deegaannada ay ku dirirayaan ciidanka difaaca Puntland iyo maleeshiyada kooxda Daacish.

Duqa degmada Qandala ma bixin faahfaahin dheeri ah oo ku saabsan cidda fulisay duqeynta, hase yeeshee dagaalka Ciidanka Difaaca Puntland iyo kooxda kooxdaee ka socda buuraleyda Bari ee Calmiskaad ayaa waxa qayb ka ah duqeymo diyaaradeed oo ay fuliyaan dalalka Soomaaliya ka taageera la-dagaallanka kooxaha loogu yeero argagixisada.

Puntland ayaa haatan wadda guluf culus oo ka dhan ah maleeshiyada kooxda Daacish waxayna ciidamada kusii siqayaan dhulka buuraleyda ah ee gobolka Bari.

Si kastaba, Wararkii ugu dambeeyay ayaa sheegaya in maanta ciidamadu ay isku fidiyeen aaga Tog Jaceel, Waddooyinka Togga soo gala iyo deegaannada u dhow Turmasaale.

Jowhar (Caasimada Online) – Fal-celin aan caadi ahayn ayaa ka dhalatay tallaabo uu xalay qaaday Madaxweynaha dowlad goboleedka HirShabelle, Cali Cabdullahi Xuseen (Guudlaawe), kadib markii uu xil u magacaabay wadaadka caanka ah Sheekh Cali Wajiis.

Wareegto kasoo baxday xafiiska Madaxweyne Cali Guudlaawe ayaa waxaa Sheekha loogu magacaabay inuu noqdo La-taliyaha sare ee arrimaha dalalka Carabta iyo Islaamka.

“Madaxweynaha Dowladda Hirshabeelle Mudane Cali Cabdullaahi Xuseen (Cali Guudlaawe) ayaa u magacaabay Sheekh Cali Maxamuud Xasan (Wajiis) Lataliyaha Sare Ee Arrimaha Dalalka Carabta iyo Islaamka” ayaa lagu yiri digreetada kasoo baxay xafiiska Guudlaawe.

Dhinaca kale, fal-celin aan caadi ahayn ayaa ka dhalatay magacaabistan, iyada oo baraha bulshada si weyn loogu faaqiday xilka cusub ee loo magacaabay Sheekh Cali Wajiis.

Ifraax Cabdulle “Qofkii la rabo in lacag la siiyo magac xileed lasoo hindhisaa bal Suit shabelle iyo Carab maxaa iska galay?”.

Xuseen Kulmiye “Garoonka diyaradaha Jowhar ha naloo qurxiyo waxii hadda ka dambeeya reer Jowhar iyo Carab waa is dhex galeen mar haddii uu Shiikh Cali la hadlo Carabta horumar wacan Hirshabelle”.

Cabdulqaadir Maxamuud Daada “Maamul isku sheegan wax naga qabsado ma la waayay xil nuucii la rabo leyska hindisaayo maxaa waayay?”.

Axmed Cilmi “Maxaa ka galay Hirshabelle arrimaha Carabta iyo Islaamka, Hirshabelle waa local, dowladda federaalka ayaa mas’uul ka ah arrimaha Carabta iyo Islaamka”.

Maxamed Deeq Cumar ” Qosol iguma harin kkkkkkk Soomaaliyeey saan miyaaa noo dambeysay Carabta waa maxaay?”.

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaha maamulka gobolka Banaadir, ahna duqa magaalada Muqdisho, Maxamed Axmed Amiir oo maanta ka qayb-galay kulan ka dhacay magaalada Muqdisho ayaa ka hadlay arimo la xiriira amniga caasimada iyo doorashooyinka.

Duqa Muqdisho ayaa sheegay in maamulkiisa uu ka shaqeyn sii xoojinta amniga, si ay u suuragasho qabashada doorashadweyne ee qof iyo codka ah.

Amiir ayaa sidoo kale xusay in qorshaha dowladda Soomaaliya ee ku aadan in doorashooyinka ay qayb ka yihiin, ayna ku dadaali doonaan, sidii ay shacabka usoo dooran lahaayeen hoggaankooda.

“Waxaan rabaa inaan idin la wadaago ka guddoomiye iyo duq magaalo ahaan in amniga caasimada uu yahay hadafkayga koowaad, su ay u dhacdo doorasho qof iyo cod ah oo ah yoolka dowladda hadda jirta” ayuu yiri duqa magaalada Muqdisho.

Sidoo kale wuxuu raaciyay “Ammaanka hadda meesha uu marayo waa fiican yahay, haddane howl adag ayaa noo taallo, sidaa darteed waa inaan wada dadaalnaa oo gacmaha is qabsanaa”.

Waxaa kale oo uu farriin u diray bulshada Muqdisho oo uu ka dalbaday inay ku gacan siiyaan dhammaan qorshayaasha hormarineed ee uu wado maamulka gobolka Banaadir.

Hadalkan ayaa kusoo aadayo, iyada oo weli ay dood xooggan ka taagan tahay hannaanka loo wajahayo doorashooyinka dalka, waxaana qorshaha Villa Soomaaliya ee qof iyo codka ah kasoo horjeedo maamullada Puntland, Jubbaland iyo siyaasiyiinta mucaaradka ah.

Kismaayo (Caasimada Online) – Wararka naga soo gaaraya gobolka Jubbada Hoose ayaa sheegaya in maanta dagaal culus uu ka dhacay aagga deegaanka Raaskambooni, kaas oo u dhexeeyay Ciidamada Daraawiishta Jubbaland iyo dagaalyahannada Al-Shabaab.

Dagaalka ayaa yimid, kadib markii maleeshiyada Al-Shabaab ay weerar dhabagal ah ku qaadeen kolonyo ay wateen ciidanka maamulka Jubbaland oo ku socdaalayay duleedka Raaskambooni, waxaana kadib xigay dagaal toos ah oo u dhexeeyay labada dhinac.

Ciidamada la weeraray ayaa kasoo baxay dhinaca xuduud beenaadka Soomaaliya iyo Kenya, waxayna kusii jeedeen isla deegaanno kale oo ka tirsan gobolka Jubbada Hoose, sida ay inoo sheegeen dadka deegaanka.

Kooxda Al-Shabaab oo ka hadashay dagaalkan ayaa sheegtay in weerarka ay ku dishay ugu yaraan 1 askari, ayna ku dhaawacday 3 kale, sida ay hadalka u dhigtay.

Dhanka kale, ma jiro wax hadal ah oo kasoo baxay dhanka saraakiisha Jubbaland oo ku aadan dagaalkaasi iyo weerarka ka horreeyay ee ay guusha ka sheegatay Al-Shabaab.

Xaaladda ayaa haatan ah mid aad u kacsan, waxaana dhaq-dhaqaaqyo iska soo horjeedo laga dareemayaa qaybo badan oo kamid ah gobolka Jubbada Hoose.

Al-Shabaab ayaa weli u xoogan Jubbooyinka, waxaana badanaa ay ka fuliyaan weeraro qaraxyo ah iyo kuwa toos ah oo ay ku qaadaan ciidamada ka howlgala gobolladaasi.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka arrimaha dibadda Soomaaliya Danjire Axmed Macallin Fiqi ayaa si rasmi ah u xaqiijiyay in dhinacyo dhowr ah isku dayeen in Masar laga reebo howl-galka cusub ee AUSSOM.

Wasiir Fiqi oo ka hadlayey xaaladdii loo soo maray in ciidamada Masar ay aqbasho dowladda si ay qayb uga noqdaan howl-galka ayaa wuxuu si daahsoon u sheegay in bilihii lasoo dhaafay dhinacyo kala duwan laga soo tuurayay sidii Masar looga hortagi lahaa inay ku biirto howl-galka cusub ee dalka ka bilowday.

Inkasta uusan magac xusin cidda ama dhinaca dowladda Soomaaliya ku cadaadiyay sidii Masar looga reebi lahaa howl-galka, ayaa haddana waxaa iska cad in liiska ay safka hore uga jirto Itoobiya, oo ayadu si weyn isku hayaan Masaarida.

“Bilihii lasoo dhaafay waxaa jiray cadaadis Masar looga reebi rabay howl-galka Midowga Afrika, dhinacyo kala duwan ayaa laga soo tuuray arrintaas. Jabuuti iyo dalalka kale ee deriska ayaa howl-galkan ku jira balse culeyska waxaa la saaray Masar ku biiristeeda howl-galkan,” ayuu yiri Fiqi.

Sidoo kale wuxuu tilmaamay in Masaarida ay taageeraan ciidamada ammaanka dowladda, islamarkaana ay gacan ka geystaan tababarkooda iyo qalabeyntooda, sidaas awgeed aysan jirin sabab keeni karta in laga reebo ciidanka nabad ilaalinta Midowga Afrika.

Itoobiya oo xiisad dhanka biyaha webiga Nile-ka kala dhaxeysa Masaarida ayaa dhowr jeer isku-deyday tallaabooyin ay ku hor istaageyso in Masar ay saami ku yeelato ciidamada Midowga Afrika ee AUSSOM.

Si kastaba, Qaahira ayaa dadaalkii ay gelisay ka qeyb noqoshada howl-galka cusub ugu dambeyn ku guuleysatay saddex maalin kahor, iyadoo laga aqbalay xubinnimada howl-galkan dalka bilowday sanadkan cusub.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynihii hore ee HirShabelle ayaa si weyn u weeraray Xildhibaan Daahir Jeesoow, isagoo su’aal geliyay inuu leeyahay xasaanaad ka duwan midda xildhibaannada.

Cosoble oo daba socday hadal uu dhawaan warbaahinta mariyey xildhibaan Jeesoow, kaasi oo uu kaga soo horjeestay in guluf culus lagu qaado deegaanada galbeedka Hiiraan, oo uu sheegay in Shabaab ku haystaan dadkiisa, uuna rejo niyadjab ka muujiyay in shacabka iyo Shabaab isku si loo dilo karo, taas oo madaxweynihii hore ee HirShabelle wax lala yaabo ku tilmaamay.

“Waxaan dhageystay Xildhibaan Daahir Aamiin Jeesoow oo dhahaya galbeedka Hiiraan waxaa ku nool oo la-heystayaal ku ah adeeradey, abtiyaashey iyo eedooyinkay, haddii Shabaabka jooga galbeedka Hiiraan la weerarana waxaa halkaas ku la’anaa tolkey ee yaan la weerarin,” ayuu yiri Cosoble.

Waxa uu intaas kusii daray “Waxaan ku talinayaa in xildhibaanada Soomaaliya la siiyo xasaanad la mid ah midda uu leeyahay Xil Dahir Amiin Jeesaw ama asaga laga qaado xasaanadda dheeriga ah ee inuu heysto uu warbaahinta ka qirayo.”

Hoos ka aqriso qoraalka Cosoble;

Waxaan dhageystay Xildhibaan Dahir Amiin Jesaw oo dhahaya galbedka Hiiraan waxaa ku nool oo la heystetayaal ku ah adeeradey, abtiyashey iyo eedooyinkey, hadii Shabaabka jooga galbeedka Hiiraan la weerarana waxaa halkaas ku la’anaa tolkey ee yaan la weerarin.

Waxaan u maleynayaa xildhibaan Daahir inuu leeyahay xasaanad ka duwan midda ay leeyihiin xildhibaanada Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya.

Waxaan ku talinayaa in xildhibaanada Soomaaliya la siiyo xasaanad la mid ah midda uu leeyahay Xil Dahir Amiin Jeesaw ama asaga laga qaado xasaanadda dheeriga ah ee inuu heysto uu warbaahinta ka qirayo.

Kuye yaan loo dhawaanin Shababka jooga galbeedka Hiiraan. Xil Dahirow, seedi ama naga cesho Shabaabkaaga oo yeysan webiga ka soo talaabin ama waa ku qasbannahay inaan ugu tagno galbeedka Hiiraan.