Jowhar (Caasimada Online) – Warar lagu kalsoon yahay oo ay heshay Caasimada Online, ayaa sheegaya in Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Sheekh Shariif Sheekh Axmed, Madaxweyne ku xigeenka HirShabeelle iyo dhamaan duubabka dhaqanka HirShabeelle ay go’aan ka gaareen dooddii ka taagneed cidda madaxweyne ka noqoneyso HirShabeelle.

Dad kala duwan oo aan la hadalnay ayaa noo xaqiijiyay beesha Xawaadle ku qanceen in caasimada HirShabeelle loo celiyo Hiiraan,  islamarkaana afartii sanaba mar qaataan Madaxweynaha HirShabeelle, waxaana sidoo kale taas ogolaaday Cali Guudlaawe iyo duubabka dhaqanka.

Madaxweyne ku-xigeenka HirShabeelle Cali Guudlaawe ayaa odayaasha dhaqanka iyo Madaxweyne Sheekh Shariif u sheegay, in markii ay baarlamaanka ka gudbaan doorashada Madaxweynaha iyo ku-xigeenkiisa, sidoo kalane la dhiso xukuumad heysata codka baarlamaanka, ay golaha wasiirada ay baarlamaanka horgeyn doonaan mooshin caasimadda looga dhigayo degmo ka tirsan gobalka Hiiraan.

Siyaasiin, Ugaaska Beesha Xawaadle, guud ahaan odayaasha dhaqanka ee HirShabeelle iyo Cali Guudlaawe ayaa heshiiskaan wada ogolaaday. Sidoo kale Madaxweynaha Soomaaliya ayaa la sheegay in lala wadaagay islamarkaana uu taageray go’aankaan.

Arrintaan ayaa meesha ka saareysa mugdigii iyo mad-madowgii ka jiray HirShabeelle ee dhinaca hogaanka ah, kadib dood Jowhar iyo Muqdisho ka taagneed bilooyinkii la soo dhaafay.

Si kastaba, ma cadda in baarlamanka ogolaan doonaan in dastuurka wax laga beddelo si caasimadda HirShabeelle looga raro Jowhar, waxaana suurta-gal ah in wax walba isbedelaan marka la doorto Guudlaawe.

Waxaa sidoo kale meesha ku jirta sida Guudlaawe ku aqbali doonin inuu ku shaqeeyo magaalo uu dareemayo in deegaan ahaan looga xooggan yahay.

Dhusamareb (Caasimadda Online) – Ciidanka Dowladda iyo dagaalyahanada Al-Shabaab ayaa ku dagaalamay deegaano hoos taga gobolka Galgaduud sida ay sheegayaan warbixino laga helayo halkaas.

Goobjoogayaal ayaa Caasimadda Online u sheegay in dagaalka uu ka bilowday deegaanka Bulacle ee ka tirsan gobolka Galgaduud, waxaana dhacay iska hor imaad uu ka dhashay khasaare naf iyo maalba leh.

Dadka deegaanka waxey noo sheegeen in wali dhawaqa rasaasta ay labada dhinac isku adeegsanayaan la maqlayo, sidoo kalana aan la ogaan karin khasaaraha ay is gaarsiiyeen labada dhinac iyo midka soo gaaray dadka rayidka ah.

Ciidamada Dowladda ee ku sugan Galmudug ayaa bilaabay hawlgallo ay ku beegsanayaan Al-Shabaab kuwaas oo weerar ku qaaday madaxweyne Axmed Cabdi Kaariye Qoor-Qoor oo kasoo duulayay garoonka Ugaas Nuur.

Dagaalyahanada Al-Shabaab waxaa lagala wareegay deegaano hor leh ka hor inta uusan bilaaban dagaalkaan, waxeyna dhacdooyinkaan kusoo aadayaan xilli ciidamada Booliska Soomaaliya laga doonayo iney sugaan ammaanka goobaha doorashooyinka.

Laba goobood ayaa dowlad goboleedka Galmudug laga dhigi doonaa kuraasta lagu tartami doono iyadoo Al-Shabaab ay gobollada dhexe durba ka bilaabeen qalqal galinta ku aadan amniga deegaanadaas.

Wixii kusoo kordha dib ayaad kala socon doontaan haduu eebe idmo.

Muqdisho (Caasimadda Online) – Dowladda Uganda ayaa tiro ciidamo ah kala baxday Soomaaliya kuwaas oo muddo hal sano ah ka tirsanaa ciidamada Nabad Ilaalinta Midowga Afrika ee AMISOM.

Ciidamada laga saaray Soomaaliya ee dib loogu soo dhaweeyay wadankooda waxaa tiradodoa lagu sheegay 2,100, waxaana xalayto lagu soo dhaweeyay Xarunta Tababbarka Howlgallada Taageerada Nabadda (PSO-TC) ee degmada Nakaseke.

ku-xigeenka Taliyaha Ciidamada Difaaca Wilson Mbasu Mbadi ayaa soo dhaweeyay kaas oo ku hadlayay magaca abaanduulaha ciidamada difaaca, wuxuuna ku yiri: “Si sharaf leh ugu soo dhawaada dalkiina adinkoo nagu matalay qadiyadda Pan Africa ee Soomaaliya”

Dowladda Uganda waxey ciidamadeeda usoo dirtay Soomaaliya sanadkii 2007, waxeyna kusoo aadeysaa arintaan xilli la qorsheynayo in ciidamada Midowga Afrika ee hawlgalka nabad ilaalinta u jooga Soomaaliya la saaro sanadka 2021.

Shalay ayey ciidamo hor leh soo gaareen Muqdisho kuwaas oo la sheegay iney sugi doonaan ammaanka doorashooyinka, balse qorshahaan ciidamada Uganda dib loogu celiyay wadankooda lama sheegin inuu qeyb ka yahay qorshaha lagu ballamay ee ciidamada shisheeye looga saarayo dalka.

Muqdisho (Caasimadda Online) – Magaalada Muqdisho waxaa shalay soo gaaray ku dhawaad 150 askari oo u dhashay dalka Ghana, kuwaas oo ka miq noqonaya ciidamada Midowga Afrika ee AMISOM ee ku sugan Soomaaliya.

Ciidamadaan waxey ka hawlgali doonaan sida la sheegaay deegaanada maamulka Koonfur Galbeed Soomaaliya, iyagoo Booliska Soomaaliya ka saacidi doona sugidda amniga goobaha doorashooyinka.

Bayaan kasoo baxay AMISOM kadib markii ay ciidamada yimaadeen Muqdisho ayaa waxaa lagu sheegay in loo gudbin doono magaalada Baydhaba, waxaana lagula dar-daarmay iney waajibaadkooda u gutaan sida ugu wanaagsan.

Imaatinka ciidamadaan ka qeyb noqonaya AMISOM wuxuu kusoo aadayaa xilli ciidamada Nabad ilaalinta Midowga Afrika la sheegay iney gudaha Soomaaliya isaga baxayaan sanadka 2021, balse ilaa iyo hadda ma muuqato saan-saan lagu fulinayo qorshahaas.

Mr. Baba Saanid Adamu oo ka mid ah masuuliyiinta ugu sarreysa ciidamada Midowga Afrika, gaar ahaan kuwa Booliska ayaa ciidamada kula dar-daarmay iney si xirfad leh u gutaan waajibaadka saaran.

Dalka Soomaaliya ayaa galaya marxalad doorasho, waxaana qorshaha ahaa in bishaan ay bilawdaan doorashooyinka labada aqal ee Baarlamaanka iyadoo lagu mashquulsan yahay hadda dhisidda maamulka Hir-Shabelle.

Muqdisho (Caasimada Online) – Warar dheeraad ah ayaa ka soo baxaya qarax caawa lala beegsaday kolonyo gaadiid ah oo uu la socday wasiirka shaqada iyo arrimaha bulshada xukuumadda Soomaaliya Duraan Faarax Axmed.

Qaraxa ayaa ka dhacay isgoyska KM-4, degmada Hodan ee magaalada Muqdisho, waxaana ka badbaaday wasiirka iyo ilaaladii al socotay, sida ay noo xaqiijiyeen saraakiil ka tirsan laamaha ammaanka.

Nooca qaxaraas waxaa lagu sheegay miino wadada dhinaceeda la dhigay, waxaana la aaminsanyahay in bartilmaameedkiisu ahaa kololyadii gelbineysay wasiir Duraan.

Goobjoogayaal ayaa Caasimada Online u sheegay in qaraxu dhacay markii ay gudbeen gadiidkii uu la socday wasiirka wasaaradda shaqada iyo arrimaha bulshada oo halkaas marayey.

Sidoo kale dadkii ku sugnaa goobta waxay kaloo noo sheegeen inay arkayeen gaari HILUX ah oo halkaas laga jiiday, kaas oo uu qaraxu haleelay, waxaana weli la ogeyn khasaaraha rasmiga ah ee ka dhashay qaxaraas caawa ka dhacay bartamaha caasimadda Muqdisho.

Al-Shabaab ayaa inta badan fuliya qaraxyada noocaan oo kale ah, in kastoo aysan weli sheegan masuuliyadiisa, hadana marar badan ayey sidaan oo kale u beegsadeen gaadiid ay la socdeen mas’uuliyiin ka tirsan dowladda federaalka Soomaaliya.

Muqdisho (Caasimada Online) – Qarax noociisa lagu sheegay Miinada wadada dhinaceeda la dhigay ayaa goor dhow ka dhacay meel u dhow isgoyska KM-4 ee magaalada Muqdisho.

Warar hordhac ah ayaa sheegaya in qaraxa lala beegsaday gaari uu watay wasiirka shaqada iyo arrimaha bulshada xukuumadda Soomaaliya oo halkaas marayay.

Wararku waxay intaas ku darayaan in wax khasaare ah uusan qaraxaas ka soo gaarin gaarigii lala damacsanaa iyo dadkii saarnaaba.

Ciidamada booliska Soomaaliya ayaa xiray goobta uu qaraxu ka dhacay, waxayna dad ka agdhow isgoyska KM-4 noo sheegeen in gaari HILUX goobta uu qaraxu ka dhacay laga jiiday.

Wararkii u dambeeyey waxay sheegayaan in dad goobta ka agdhawaa uu khasaare ka soo gaaray qaraxaas, balse weli lama xaqiijin karo inta uu dhanyahay.

Wixii ka soo kordha kala soco Caasimada Online Insha Allaah.

Doolow (Caasimada Online) – Ciidamada Ethiopia ayaa billaabay inay ka baxaan gobolka Gedo, sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay iyo goobjoogeyaal u sheegeen Caasimada Online.

Xubno ka tirsan maamulka gobolka Gedo, oo codsaday inaan la magacaabin, ayaa Caasimada Online u sheegay in labadii maalmood ee tegay ay qaar ka mid ah ciidanka Ethiopia ee aan ka tirsaneyn Amisom ay ka baxeen gobolka.

Sidoo kale qaar ka mid ah dadka deegaanka ayaa Caasimada Online u xaqiijiyey inay arkeen ciidankan oo ka gudbaya xuduudda gobolka Gedo uu la wadaago Ethiopia.

Illaa iyo hadda ma cadda sababta ay ciidamada Ethiopia uga baxayaan gobolka Gedo. Waxaan sidoo kale caddeyn tirada ciidanka baxay iyo kuwa ku haray gobolka iyo guud ahaan Soomaaliya ee aan ka tirsaneyn Amisom.

Si kastaba bixitaankan ayaa imanaya ayada oo dalka Ethiopia ay ka taagan tahay xiisad dagaal oo u dhaxeysa dowladda uu hoggaamiyo Abiy Ahmed iyo gobolka Tigray-ga ee dalkaas.

Abiy Ahmed ayaa Arbacadii sheegay inuu ciidamada militariga amray inay jawaab ka bixiyaan “weerar” xisbiga maamula gobolka Tigray ku qaadeen xero ay ku jireen ciidamada federaalka.

“Ciidamadeena difaaca waxaan amray inay fuliyaan howl-gal lagu bad-baadinayo dalka. Waxaa laga gudbay diilintii ugu dambeysay ee caseyd. Waxaa ciidamada loo adeegsanayaa tallaabada kama dambeysta ah ee lagu bad-baadinayo shacabka iyo dalka,” ayuu yiri.

TPLF ayaa muddo ku dhow 30 sano xukumayey Ethiopia ka hor inta anau Abiy xukunka la wareegin sanaddii 2018.

Intii uu xukunka hayey Abiy, hogaamiyayaasha Tigray ayaa si joogto ah uga cabanayey in si aan caddaalad aheyn loola beegsaday dacwado la xiriira musuq-maasuq, laga eryey xilal badan oo sare, islamarkaana dusha laga saaray mas’uuliyadda dhibaatooyinka dalka ka jira.

Xiisadda labada dhinac ayaa kasii dartay horranatii sanadkan markii dowladda ay dib u dhigtay doorahsooyinkii dalka, ayada oo qiil ka dhiganeysa cudurka Coronavirus, taasi oo ay ka hor-yimaadeen TPLF.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xafiiska ra’iisul wasaaraha xukuumadda Soomaaliya ayaa war ka soo saaray shirkii Banbaxa golaha wasiirrada oo galabta lasoo gabagabeeyey, kaas oo hotel ku yaalla garoonka Aadan Cadde seddax maalin ka socday.

Arrimihii ugu waaweyn ee shirkaas looga hadlay waxaa ka mid ahaa, doorka wasaarad kasta ay ku leedahay hir-gelinta heshiisyadii iyo habraacyada doorashooyinka dadban ee lagu wado inay dalka ka dhacaan sanadkan 2020/2021, xeer-hoosaadka golaha wasiirrada, arrimaha caddaaladda iyo sugidda amniga guud, gaar ahaan kan doorashooyinka.

Sidoo kale waxaa lagu soo hadal qaaday shirkaas dagaalka lagula jiro Al-Shabaab, arrimaha dib u habaynta dhaqaalaha, adeegyada bulshada iyo u diyaargarowga hadii uu soo laba-kacleeyo Coronavirus.

“Waxaa kale oo looga faa’idaystay banbax howlleedkan dhamaystirka qorshaha 100-ka maalmood ee Xukumadda iyo axdiga balanqaadka howl-fulineed ee wasaarad walba la gashay Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha” ayaa lagu yiri qoraal ka soo baxay xukuumadda.

Qoraalka ayaa intaas ku daray, “Ra’iisal Wasaare Rooble ayaa carabka ku adkeeyay muhiimada la dagaalanka musuq maasuqa, in doorashooyinka 2020/2021 u dhacaan si hufan oo cadaalad ku salaysan iyo in la dhowro qoondada 30% ee haweenka. Waxaa kale oo la isla gartay in laga shaqeeyo khariidada doorashooyinka Qof iyo Cod ee 2021-2025.”

Qoraalkan ka soo baxay xafiiska Ra’iisul wasaare Rooble waxa lagu sheegay in “Xukuumaddu balan-qaaday in fulinta arrintan ay qayb muhiim ah ka tahay Barnaamijka Xukuumadda, si looga baaqsado dib-u-dhac ku yimaada doorashooyinka afar sano kadib, si aan mar kale loogu laaban doorashooyin dadban.”

Ra’iisul wasaaraha ayaa dhamaan xubnaha golihiisa wasiirrada faray in uusan hakad ku imaan addeegyada wasaaraduhu u hayaan bulshadda, inta lagu guda jiro doorashooyinka.

Ugu dambeyntii qoraalka laga soo saaray shirkii Banxaba ee Muqdisho ka socday seddaxdii maalmood la soo dhaafay waxaa lagu sheegay in qodobadii diiradda lagu saaray uu ka mid ahaa barnaamijka dhab u heshiinsiinta dalka iyo wax ka qabashadda tacaddiyada loo geysto haweenka iyo caruurta.

Seddaxdii maalmood ee lasoo dhaafay oo shirkaas uu ka socday hotel ku yaalla gudaha garoonka diyaaradaha ee Aadan Cadde, waxaa xirnaa inta badan wadooyinka magaalada Muqdisho, waxaana adkaatay xaaladda dadka ku nool magaalada, maadaama inta badan jidadkii yar yaraa ee magaalada ay biyo fariisteen, kuwii waaweynaana ciidamada dowladdu xirteen.

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaha golaha aqalka sare ee baarlamaanka Soomaaliya, Cabdi Xaashi Cabdullahi ayaa magacaabay xubno cusub oo gobollada Waqooyi ku metelaya guddiyada doorashooyinka iyo xalinta khilaafaadka.

Warqad kasoo baxday xafiiska Cabdi Xaashi ayaa lagu magacaabay afar xubnood oo qeyb ka noqonaya guddiyadaasi, kuwaasi oo uu ugudbiyey ra’iisal wasaare Rooble, balse uusan qaadan oo uu ka reebay guddigii uu ku dhawaaqay.

Xubnaha uu magacaabay guddoomiyaha golaha aqalka sarre ayaa loo gudbiyey ra’iisal wasaaraha maalmo ka hor inta uusan ku dhawaaqin guddiga cusub, taasi oo keentay in maanta uu Cabdi Xaashi ka hor-yimaado guddiga cusub ee ku dhawaaqay Rooble.

Cabdi Xaashi ayaa ku doodaya in Somaliland ama gobolada waqooyi aysan mateli doonin xubnaha ay soo xushay xukuumadu, isagoona warqad ‘diidmo’ ah maanta u gudbiyey madaxweynaha Soomaaliya.

“Marka aan la tashaday Madaxda, salaadiinta, siyaasiyiinta iyo oday dhaqameedka beelaha gobollada waqooyi ee Somaliland ee soo jeediyay magacaabista xubnaha guddiyada doorashada dadban ee 2020/21 ay iyagu u madax-banaanadaan, si lamid ah xubnaha guddiyada kale ee ka imanaya dowladaha xubaha ka ah dowladda federaalka, isla markaana la tix-geliyo habracyadii meel-marka ahaa ee lagu galay doorashadii dadbaneyd ee ka dhacday dalka sanadkii 2016-ka. Waxaan go’aansaday in aan magacaabo guddigan” ayuu ku yiri waraaqdiisa magacaabista.

Hoos ka aqriso xubnaha uu magacaabay Cabdi Xaashi:

1. Axmed Maxamed Sulaymaan: Guddiga doorashada
2. Cabdirisaaq Maxamed Cabdillaahi: Guddiga doorashada
3. Sulaymaan Caydiid Cusmaan: Guddiga xalinta khilaafaadka
4. Faadumo Cali Xuseen: Guddiga xalinta khilaafaadka

Warqadda Cabdi Xaashi ayaa labadii November loo diray madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, si ay ugu soo diraan xubnaha ay soo gudbinayaan ee uga kala yimid maamul goboleedyada.

Hase yeeshee sida muuqata dhinac ayaa la isaga tuuray, waxaana laba maalin kadib oo ahayd 4-tii bishan uu ra’iisul wasaaraha soo saaray liiska guddiyada doorashada iyo xalinta khilaafaadka, ayada oo xubnaha Somaliland ay soo magacowday xukuumadda.

Si kastaba, arrintan ayaa dab kusii qabaneysa xiisada ka dhalatay doorashada xildhibaanada gobolada waqooyi ee Somaliland, oo maalmihii u dambeeyay uu ka taagna muran xoogan oo u dhaxeeya xukuumada iyo guddoomiyaha golaha aqalka sarre.

Nairobi (Caasimada Online) – Madaxweynaha dalka Kenya, Uhuru Kenyatta ayaa la soo warinayaa inuu bilaabay dadaalo uu ku rabo in wada-hadal la galiyo xiisada kala dhaxeysa dowladda federaalka, gaar ahaan xayiraada saaran qaadkii ay Kenya usoo dhoofin jirtay Soomaaliya.

Uhuru Kenyatta ayaa faray Wasiiriisa arrimaha gudaha inuu hormuud u noqdo wada-hadalo xal looga gaarayo xayiraada dowladda federaalku ay kusoo rogtay qaadka Kenya, maadama uu hoos u dhacay dhaqaalaha dalkiisu.

Wada-hadalladaasi ayaa waxa kale oo qeyb ka noqon doona Wasiirka Difaaca Kenya, monica Juma, Wasiirka arrimaha dibadda, Raychelle Omamo, wasiirka Ganacsiga Peter Munya.

Mas’uuliyiinta Kenya ayaa xooga saari doona sidii dowladda federaalka loola furi lahaa wada-hadalo lagu wiiqayo xayiraada qaadka, oo gudaha Soomaaliya laga mamnuucay tan iyo markii uu bilowday cudurka Coronavirus, iyada oo laga reebeyn xayiraadihii dib loo qaaday.

Raychelle Omamo, Wasiirka arrimaha dibadda Kenya oo tixraacaya amarkii Uhuru, aya kulan la qaatay ganacsatada qaadka Kenya, oo iyagu culeys badan dowladda ku saaray sidii dowladda Soomaaliya loogala hadli arrinkaasi.

Wasiirka ayaa sheegay in wada-tashi dowladda dhexdeeda ah, kaddib xal loo keeni doono arrinta xayiraadka qaadka, iyada oo dowladda dhigeeda ahna la furi doonta wada-hadalo looga hadlayo.

Ganacsatada qaadka Kenya ayaa iyaguna dhinacooda sheegay inay Maalin walba khasaaran lacag dhan Shan bilyan oo lacagta Kenyan ah, midaasi oo horseed u noqon karta gebi ahaanba inay joojigayaan ka ganacsiga qaadka.

Dowladda Soomaaliya ayaa qaadka hore ugu dartay xayiraado la soo rogay oo la xiriiray cudurka Coronavirus, inkasta oo xayiradahaasi la wada qaaday, haddana waxba iskama badalin xayiradii hore u saarneyd qaadka laga keeni jiray Kenya.

Xiisada Kenya iyo Soomaaliya ayaa muddooyinkii dambe mad-madow gelisay xiriirka labada dhinac, gaar ahaan midka ganacsi, iyada oo dhawaana ay dowladda Kenya ay xayiraad saartay in dalkeeda loo dhoofiyo dalagyo iyo alaab looga dhoofin jirey Soomaaliya.