Beledweyne (Caasimada Online) – Magaalada Beledweyne ee xarunta gobolka Hiiraan waxaa salaadii Cishaha ee caawa kadib ka bilaawday banaanbaxyo xoog leh oo rabshado wata, kuwaas oo dadka dhigaya ay ku qeylinayaan erayo ka dhan ah maamulka cusub ee HirShabeelle.

Sidoo kale koox hubeysan ayaa fiidkii hore ee caawa xaafadda Howlwadaag ee magaalada Baledweyne ku dishay Nabadoon Xasan Ibraahim Nuur oo loo yaqiinay (Xasan Tiyeegoow) waxaana goobta ka baxsaday raggii geystay dilkaas.

Dadka mudaharaadaya ayaa ka careysan xarig loo geystay xubno ganacsato ah oo lagu eedeeyey horinta banaanbaxyadii shalay ka dhacay magaalada, kuwaas oo lagu diidanaa in la weeraro jabhadda ku sugan duleedka Beledweyne ee uu hoggaamiyo Jeneraal Abuukar Xuud.

Xaaladda magaalada Beledweyne ayaa caawa aad u kacsan, waxayna dadka banaanbaxaya gubayaan taagyaro, qaar ka mid ah dadkaasna waxay Caasimada Online u sheegeen in laga cabsi qabo in dabku qabsado goobaha ganacsiga iyo dhismayaasha magaalada.

Sidoo kale qeybo badan oo ka mid ah magaalada waxaa caawa laga maqlayaa rasaas, waxaana haatan Beledweyne ku sugan madaxweyne ku xigeenka HirShabeelle Yuusuf Dabageed.

Dadka reer Beledweyne ayaa gadoodsanaa tan iyo markii la gudaga galay dhismaha maamulka cusub ee HirShabelle, waxayna haatan diidanyihiin in Madaxweynaha la doortay Cali Guudlaawe uu tago magaalada Beledweyne.

Muqdisho (caasimada Online) – Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa dalka ka ceyrisay safiirkii dowladda Kenya, iyadoo ku amartay inuu dalkiisa ku laabto, Sidoo kale waxay u yeeratay safiirkeeda ka jooga Nairobi Maxamuud Axmed Nuur Tarsan.

Dowladda Soomaaliya ayaa Kenya ku eedeysay inay faragelin qaawan ku heyso arrimaha gudaha Soomaaliya, isla markaana ay madaxweynaha Jubbaland la kaashaneyso sidii ay u fashilin laheyd heshiiskii doorashada.

“Dowladda federaalka Soomaaliya waxaa u muuqata in dowladda Kenya ay si barer ah u fara gelineyso arrimaha gudaha Jamhuuriyadda federaalka Soomaaliya, iyadoo cadaadis ku heysa madaxweynaha Jubbaland, Axmed Madoobe si uu u fuliyo qorshaheeda ku aaddan faragelinta iyo carqaladeynta heshiiskii siyaasadeed ee doorashada Soomaaliya laga gaaray,” ayaa lagu yiri war-saxaafadeedka dowladda Soomaaliya.

Sidoo kale warkan waxaa lagu sheegay in safiirka loogu yeeray wadatashi la xariira faragelinta Kenya oo ay sheegtay dowladdu inuu caqabad ku yahay horumarka Soomaaliya iyo guud ahaan gobolka.

“Dhaqamada Kenya waa kuwo ka baxsan derisnimada iyo heshiisyada diblumaasiyadeed ee caalamka, sidaas darteed waxaan la tashi ugu yeeranay danjiraheena… Dowladda Soomaaliya ma aqbali doonto falkasta oo wax u dhimaya madax-banaanida iyo deganaashaha dalkeenna,” ayuu yiri xoghayaha joogtada ah ee wasaaradda arrimaha dibadda Soomaaliya Maxamed Cali Nuur oo warkan akhriyey.

Hoos ka Daawo

Beledweyne (Caasimada Online) – Dhowrkii maalmood ee la soo dhaafay waxaa magaalada Beladweyne ee xarunta gobalka Hiiraan ka taagan qallalaaso ka dhashay in Madaxweynaha HirShabelle Cali Guudlaawe uu tago gobalka Hiiraan.

Shalay waxaa magaalada ka dhacay banaanbaxyo rabshada wata ilaa haddana waxaa taagan xiisad la xariirta safarka madaxweynaha, ayada oo maleeshiyo uu hoggaamiyo Jeneral lagu magacaabo Xuud ay sheegeen inay la dagaalami doonaan haddii uu yimaado.

Guudlaawe iyo maamulka HirShabelle ayaa doonaya in caleemo-saarkiisa madaxweynaha uu ka dhaco Beledweyne, waxaana Caasimada Online ay ogaatay sababta iyo qorshaha arrintaas laga leeyahay.

Madaxweyne ku-xigeenka HirShabelle Yuusuf Axmed Hagar “Dabageed” ayaa sheegay in sababta Beladweyne loogu doortay in munaasabada caleema-saarka lagu qabto ay tahay in loo soo wareejiyo xarunta maamulka ama laga dhigo, ayada ooh adda ay tahay Jowhar.

“Dastuurka waxa uu dhigayaa in caasimada lagu caleema-saaro Madaxweynaha marka Beladweyne waxay noqon doontaa caasimada rasmiga ah ee maamulka,” ayuu yiri Madaxweyne ku xigeenka HirShabeelle.

“Caasimada iyo wasiirka arimaha gudaha haddii aan u keeni waayo shacabka Hiiraan aniga ayaa xilka ka tagaayo,” ayuu yiri Yuusuf Dabageed oo la hadlay warbaahinta Beladweyne, xilli beeshiisa ay ku dhaliisay inuu xilkaas qaatay, xilli ay doonayeen xilka madaxweynaha.

Jeneral Xuud ayaa maamulka HirShabelle ku tilmaamay sharci wuxuuna ku dhaartay dagaal uu gobolka Hiiraan “uga xoreynayo” dowladda federaalka.

Kismaayo (Caasimada Online) – Madaxweynaha Maamulka Jubbaland Axmed Maxamed Islaam Madoobe ayaa ku baaqay in si deg deg ah looga jawaabo cabashada mucaaradka ee ku saabsan xaaladda dalka gaar ahaan arimaha doorashada, isaga oo aqbalay codsi ka yimid.

Axmed Madoobe ayaa sheegay in maamulkiisa uu tixgelin doono cabashada musharaxiinta, islamarkaana uu beddali doono xubnaha 4-ta ee Jubaland ku matala guddiyada doorashooyinka qaranka, haddii laga helo shaqaale, askar ama dad aan dhex dhexaad noqon karin.

Midowga Musharaxiinta Madaxweynaha Soomaaliya ayaa dhowaan qoraal ay soo saareen waxay ku dalbadeen in maamullada Jubaland iyo Puntland badalaan xubno shaqaale rayid ah oo guddiyadooda ku jiro.

Codsigaas kadib ayaa Caasimada Online waxay heshay xog sheegaysa in maamulada Jubaland iyo Puntland aqbaleen in ay badalaan xubnaha qaar ee ku matala guddiyada doorashooyinka qaranka, taasi oo Axmed Madoobe uu si rasmi ah u xaqiijiyey.

Axmed Madoobe ayaa dhanka kale shalay sheegay in dalka aysan doorasho ka dhici doonin, haddii aan wax laga qaban xaaladda gobolka Gedo iyo dhibaatada ay ka waddo dowladda federaalka.

“Waxaa la yiri doorasho sidaan haloo qabto maamul kastana laba magaalo ha ku qabto, anaga waxaa noo qiran inaan Kismaayo iyo Garbahaarey ku qabano doorashada, marka su’aashu waxay tahay Jubbaland maanta Garbahaarey ma ka talisaa? Jabhado iyo ciidan ayaa lagu sii daayey, maanta jabhadihii sagaashamaadkii ayaa wax lagu raadinayaa,” ayuu yiri Axmed Madoobe.

Waxa uu sheegay inay muhiim tahay in madaxda federaalka ay fuliyaan wixii lagu heshiiyey oo gobolka Gedo ay ku soo wareejiso Jubbaland.

“Doorasho kuma dhaceyso noocaan afduubka ah, dalkan waxaa looga baahanyahay wixii lagu heshiiyey in la fuliyo, madaxweynaha iyo madaxda kale ee dowladda federaalka waxaa looga baahanyahay inay kala saaraan, nooca lagu heshiiyey inay doorashadu u dhacdo iyo ololahooda doorasho inay kala saaraan,” ayuu hadalkiisa sii raaciyey.

Hargeysa (Caasimada Online) – Wararka ka imanaya magaalada Hargeysa ee caasimada Somaliland ayaa sheegaya in lagu xiray Musharax Madaxweynaha Soomaaliya, Mustafa Sheekh Cali Dhuxulow oo sidoo kale ah mudane ka tirsan baarlamaanka Soomaaliya.

Khaalid Foodhadhi oo kamid ah wariyeyaasha ugu caansan Somaliland, ayaa sheegay in Mustaf Dhuxulow lagu xiray madaarka magaalad Hargeysa ee Cigaal.

Dhuxulow ayaa lagu soo waramayaa inuu ku xiran yahay saldhig ku yaala garoonka diyaaradaha ee Hargeysa, kaasi loo taxaabay kadib markii ciidamada booliska ay ka qabteen madaarka, xili uu kasoo dagay diyaarad soo cago dhigatay garoonka.

Safarka Hargeysa ee Musharax Madaxweynaha Soomaaliya, Mustafa Sheekh Cali Dhuxulow ayaa aheyn mid hore loo sii shaaciyey, lamana oga ila hadda inuu yahay mid uu u qasdiyay iyo ujeedka ka dambeeya safarkaasi.

Inkasta oo ilaa hadda si dhab ah loo ogeyn sababta xariga Dhuxulow ayaa haddana waxa soo baxaya warar kale oo sheegaya in uu Transit ku ahaa garoonka Hargeysa, isla markaana uu kasoo degtay diyaaradii uu saarna mudadii ay ku sugneyd madaarka.

Ilaa hadda ma jiro wax war ah oo kasoo baxay laamaha amiga iyo maamulka Madaarka oo ku aadan xariga Dhuxulow, oo saacadii u dambeysay si weyn looga hadal hayay baraha bulshada.

Garoowe (Caasimada Online) – Madaxweynaha maamulka Puntland, Siciid Cabdullaahi Deni ayaa maanta qasriga Madaxtooyada ee Garoowe ku qaabilay Wafdi isugu jira Qaramada Midoobey, Midowga Europe, Midowga Africa iyo IGAD, kuwaasi oo uu hoggaaminayo ku-xigeenka wakiilka Qaramada Midoobey ee Soomaaliya, Raisedon Zenenga.

Madaxweyne Deni ayaa wafdiga la wadaagay aragtida Puntland ee ku aadan xaalada kala guurka ah ee uu wajahayo dalku, isla markaana ay u dhici laheyd doorasho xor iyo xalaal ah oo aan dib u dhac ku iman, sida lagu sheegay qoraal kasoo baxay Madaxtooyada Puntland.

Wuxuu ugu horeyntii xusay in doorashada meel fog laga keenay, iyada oo u dambeysay heshiiskii 17-kii bishii 9-aad lagu gaaray magaalada Muqdisho, kaasi oo lagu soo saaray habraacyo loogu tala-galay in lagu fududeeyo in xiligeeda ay ku dhacdo doorashadu.

“Wuxuu ahaa kulan wakhti fiican qaatay, Dowladda Puntland waxay la wadaagtay sidii looga gudbi lahaa marxaladda lagu jiro, sidii loo heli lahaa Doorasho xor iyo xalaal ah oo lagu kalsoonyahay, oo sharciyad wanaagsan dalka u yeelata,” ayuu yiri Deni.

Waxa uu intaas kusii daray “Dabcan howlo badan baa lasoo qabtay muddadii u danbeysay, heshiiskii 17-kii bisha 9-aad lagu galay Muqdisho Madaxda Dowladda Federaalka ah iyo Madaxda Dowladdaha xubnaha ka ah Dowladda Federaalka ah ay kuwada galeen, Baarlamaanka labadiisa Aqal ansixiyeen iyo kii u danbeeyay ee ku saabsana habraacyo loogu talagalay in lagu fududeeyo in doorashadaasi ku dhacdo.”

Deni ayaa walaac ka muujiyey in si dhameystiran aan loo maareyn hanaanka doorashada oo xiligan ay ka dhiman tahay bilooyin kooban, isagoona sheegay inuu rajeynayo doorasho wakhtigeeda ku dhacda oo kalsooni lagu wada qabo, isla markaana ay ku wada qanacsan yihiin saamileyda siyaasadu.

“Wixii tabasho ah oo ka jira qodobada qaarkoodna waxaan rajeynaya in laga wada gudbi doono, Puntland-na marwalba kaalinta ay ku leedahay dowladd dhiska Soomaaliya ay qaadan doonto, aragtiyaha xalka lagu heli karona waxaan la wadaagnay madaxda maanta nasoo booqatay waxaan rajeynayaa inta dhimana in wakhtigeeda ay munaasabka ku tahay aan ka hadli doono.”

Madaxweynaha Puntland oo u muuqda mid iska dhowraya inuu si adag uga hadlo xaalada dalka oo xiligan laga deyrinayo, ayaa dabacsanaan xoogan ka muujiyey mowqifka ku aadan muranka doorashoyinka, halka madaxweynaha Jubbaland oo hore isku mowqif uga ahaayeen doorashada uu si adag ugu digay dowladda federaalka.

Si kastaba, waxa muddooyinkii dambe muran baahsan ka taagna doorashooyinka dalka, gaar ahaan guddiyada doorashooyinka oo ay qaadaceen mucaaridku, halka ay weli ku madax adeygayso xukuumaddu, taasi oo abuurtay xiisado hor leh oo ka taagan magaalada Muqdisho.

Muqdisho (Caasimada Online) – Midowga Musharaxiinta Madaxweynaha Soomaaliya ayaa maanta mar kale kulan ku yeeshay hoteelka Jaziira ee magaalada Muqdisho.

Shirkaan ayaa la sheegay in ay uga hadleen waxyaabihii ka soo kordhay xaaladda dalka, halka qaarkoodna ay ka warbixiyeen kulamo kale oo gaar gaar ah oo ay la yesheen, madaxda qaar ee dalka oo ay ku jiraan madaxweynayaasha maamul gobaleedyada iyo masuuliyiin ka tirsan Baarlamaanka Soomaaliya.

Wararka la helay ayaa waxaa ay sidoo kale sheegayaan in shirkaan uu horudhac u yahay kulamo xariir ah oo musharrixiintu ay ku dardar gelinayaan dadaallada loogu jiro qabashada doorasho xor iyo xalaal ah oo waqtigeeda ku qabsoonta.

Warar kale ayaa waxaa ay sheegayaan in caawa Midowga Musharixiinta Madaxweynaha Soomaaliya ay warbaahinta la hadli doonaan, iyaga oo ka hadli doonan dhacdooyinkii dalka ka dhacay sidoo kalena ay jawaab ka bixinayaan hadalkii Guddoomiyaha Maamulka gobolka Banaadir.

Todobaadkii hore ayay aheyd markii Midowga Musharaxiinta war saxaafadeed ay ka soo saareen shir muddo 5 cisho socday ay ugu baaqeen dowladda Federaalka inay kala dirto Guddiyada doorashada, sidoo kale ka dalbaday inuu xilka banneeyo Taliyaha Nabadsugida.

Waxaa kaloo Musharaxiinta ka digeen haddii dowladda ku adkeysato inay sameyso doorasho aan loo dhameyn inay sameyn doonaan hannaan doorasho oo dalka lagu badbaadinayo.

Dalka waxaa ka jiro xaalad adag oo dhanka ammaanka ah iyo siyaasadaba ,waxaana maalmo ka hor Qarax ay ku dhinteen dhalinyaro badan oo aqoonyahaano ah, walina kama hadlin Madaxweynaha Soomaaliya dhibaatooyin ka dhacay magaalada caasimada ah ee Muqdisho maalmihii la soo dhaafay.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka amiga dowlad goboleedka Jubbaland, Cabdirashiid Xasan Nuur (Janan) ayaa markii ugu horreysay faah faahin ka bixiyey kulamo qarsoodi ah oo uu si gaar gaar ah ula qaatay madaxweynaha Soomaaliya, Mudane Maxamed Cabdullahi Maxamed (Farmaajo) & taliyaha NISA Fahad Yaasiin Xaaji Daahir.

Janan oo wareysi gaar ah siiyey Wariye Ayaanle Xuseen Cabdi oo ku sugan magaalada Nairobi ayaa sheegay in kulanka uu la qaatay Fahad Yaasiin uu ka dhacay isla Kenya, bishii March ee sanadkii 2019-kii, islamarkaana uu kala hadlay arrimo ku aadan xaaladda Jubbaland, gaar ahaan iska horkeen uu sheegay inuu doonayey in lagu sameeyo qabaa’illada dega maamulkaasi.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray haddii uu arrintaasi sameeyo in loo ballan qaaday in meesha ay ka saarayaan dacwadda isaga loo heysto.

Wasiirka amniga Jubbaland oo hadalkiisa sii wata ayaa soo hadal qaaday kulan kale oo dhex-maray isaga madaxweyne Farmaajo, kaas oo xilli habeen ah ka dhacay magaalada Muqdisho, gaar ahaan xarunta nabad-sugida, sida uu ku sheegay wareysiga lala yeeshay.

Cabdirashiid Xasan Nuur (Janan) ayaa xusay in madaxweynaha uu xilligaan uu kala hadlay arrimaha la xiriira doorashada dowlad goboleedka Jubbaland, wuxuuna sheegay inuu ka dalbaday in uu la shaqeeyo, balse uu ka ‘diiday’.

Waxa kale oo uu hoosta ka xariiqay in Villa Soomaaliya aysan dooneyn inay si dhab ah ula heshiiso Axmed Madoobe, islamarkaana ujeedka uu yahay in meesha laga saaro.

“Waxaan la kulmay Madaxweyne Farmaajo, waxaa ii soo baxday in uusan diyaar u aheyn in uu la heshiiyo Axmed Madoobe, waxaa ii soo baxday khatar ah in  Shacabka Soomaaliyeed ee hal qoys isku ah oo degan Jubbaland in la isku diro oo dhibaato ka imaan karto shaqsiyan, waxaana u sheegay in arrintaasi sax aheyn asigana dani ugu jirin,” ayuu wareysigan ku yiri wasiirka amniga dowlad goboleedka Jubbaland.

Ugu dambeun wuxuu soo hadal qaaday dagaalkii ka dhacay degmada Beledxaawo ee u dhexeeyey ciidamada maamulka Jubbaland iyo kuwa dowladda, wuxuuna sheegay in lagu soo qaaday dagaalkaasi, kadibna ay dib isaga gurteen isaga iyo ciidamadiisa.

Hadalkan ayaa ku soo aadaya, iyada weli ciidamada ay dowladda Soomaaliya geysay gobolka Gedo ay ku sugan yihiin degmooyinka gobolkaasi, waxaana marar badan madaxweynaha Jubbaland uu dalbaday in ciidamadaasi dib loogu soo celiyo Muqdisho.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ergeyga gaarka ah ee xoghayaha Qaramada Midoobay u qaabilsan arrimaha Soomaaliya, James Swan ayaa ka hadlay arrimo ku aadan xaaladda Somalia iyo doorashooyinka, kadib wareysi uu siiyey Telefishinka Al-Jazeera.

James Swan ayaa wareysigan ku sheegay inay muhiim tahay doorashada soo socota lagu qabto waqtigii oo la asteeyey oo ah dhammaanka sanadkan iyo kan xiga ee 2021.

Sidoo kale wuxuu ku baaqay in la dhaqan-geliyo heshiiskii ay Muqdisho ku gaareen madaxda dowladda dhexe iyo kuwa dowlad goboleedyada ee ku aadan doorashooyinka.

Wakiilka Qaramada Midoobay ee Soomaaliya oo sii hadlayey ayaa shaaca ka qaaday in qorshaha uu yahay in dhammaadka sanadkan diyaarinta xildhibaanada labada aqal ee baarlamaanka federaalka ah ee Soomaaliya, isaga oo tilmaamay inay taasi tahay howsha ugu culus oo haddii laga gudbo doorashada madaxweynaha fududeyneyso.

Ugu dambeyn wuxuu soo jeediyey jeediyay in si wadajir looga shaqeeyo ilaalinta nabad-galyada iyo in laga wada-shaqeeya doorashada oo afartii sanaba mar la qabto.

Hadalkan ayaa ku soo aadaya, iyada oo weli is-mari waa uu ka taagan yahay arrimaha doorashada, gaar ahaan guddiyadeeda oo ay walaac ka muujiyeen midowga musharaxiinta.

Muqdisho (Caasimada Online) – Maxkamadda Ciidamada Qalabka Sida ee Soomaaliya ayaa saakay xukun dil ah ku fulisay Maxamed Xaaji Axmed oo caan ku ahaa (Macallin Ilkacase) iyo laba xubnood oo kale oo ka tirsanaa Al-Shabaab.

Ilkacase ayaa la rumeysan yahay inuu ahaa dilaagii ugu weynaa ee qarsanaa ee Muqdisho abid ay aragto, isaga oo shaqsiyaad badan oo isugu jira shacab iyo xubno dowladeed ku laayey dilal qorsheysan oo magaalada ka dhacay.

Maxamed Xaaji Axmed (Macalin Ilkacase), iyo laba kale oo Shabaab ah oo la shaqeyn jiray laguna kala magacaabo Axmed Maxamed Haashim iyo Saalim Siciid Maxamed, kuwaas oo lagu helay dilal kala duwan oo ay ka geysteen magaalada Muqdisho, ayaa lagu toogtay fagaaraha dugsiga tababarka Janeraal Kaahiye ee Iskuul Bulusiya.

Maxkamadda Ciidamada Qalabka sida ee Soomaaliya ayaa 31-kii Bishii December ee sanadkii 2019 waxaa ay xukun dil toogasho ah ku riday Macalin Ilkacase iyo Xubno kale, kuwaas oo maxkamadu sheegtay inay dilal qorsheysan iyo weerar kal geysteen Magaalada Muqdisho.

Dowladda Soomaaliya ayaa barnaamij gaar ah ka diyaarisay Macalin Ilkacase), kaas oo uu ku qiranayay in uu ahaa sarkaal ka tirsan Al-Shabaab oo ka qeyb qaatay dilal dhowr ah, sidoo kale uu xilal kala duwan kasoo qabtay Al-Shabaab.

Ilkacase oo ahaa Macallin Jaamacadeed balse si hoose ula shaqeeyaa Al-Shabaab, ayaa axa uu madax ka ahaa unug dilaa ah oo Muqdisho ku laayey dad badan, waxaana markii la qabtay aad u yaraaday dilalka qorsheysan ee ka dhaca Muqdisho.

Muqdisho (Caasimada Online) – Maamulka gobolka Banaadir ayaa diginin iyo hanjabaad cusub u jeediyey musharaxiinta madaxweynaha ee mucaaradka ah, maalmo kadib markii duqa Muqdisho Cumar Filish oo aayado qur’aan ah u adeegsaday in xubnahaas la dili karo.

Warqad xalay saq-dhexe kasoo baxday maamulka ayaa looga jawaabay qoraalkii ay musharaxiinta uga fal-celiyeen hanjabaaddii dil ee Cumar Filish, waxaana maamulka uu musharaxiinta ku tilmaamay “kuwo u adeegaya shisheeye.”

“Maamulka Gobolka Banaadir waxa uu aad uga xunyahay Qoraalka lagu faafiyay baraha bulshada ayna soo saareen qaar ka mid ah murashixiinta Madaxweynanimada dalka 2021, oo lagu qoray eed iyo cambaarayn aan sal iyo raad lahayn oo loo jeediyay madaxda qaranka ee dalka iyo Guddoomiyaha Gobolka loona tarjumay si khaldan, iyadoo ay murashixiinta ka lahaayeen qoraalkooda dano gurracan oo u adeegayo shisheeye,” ayaa lagu yiri qoraalka.

Maamulka farriin u muuqata hanjabaad u diraya musharaxiinta mucaaradka ayaa sheegay in xaqiijinta amniga iyo xasiloonida caasimadda dalka “ay tahay waajlb sharci uuna u xilsaaran yahay hirgalintiisa guddoomiyalta gobolka Banaadir ahna Duqa Muqldsho.”

“Maamulka gobolka Banaadir waxa uu mar walba ka digayaa hab dhaqan kasta (Hadal iyo Ficil), ee dhiira-galinaya dib u dhac iyo xasilooni darro taasoo keeni karta natiijo aan la mahadin, mana ogolaanayo maamulka Gobolka marnaba in ay taasi dhacdo,” ayaa lagu yiri qoraalka.

Hadalkan ayaa loo fasiray mid lagu sheegayo in maamulka uu qaadi karo tallaabo uu qiil uga dhigayo in lagu sugayo amniga oo ka dhan ah mucaaradka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Warar lagu kalsoon yahay oo ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in kulan xasaasi ah uu xalay madaxtooyada Soomaaliya ku dhex-maray madaxda ugu sarreysa dowladda federaalka iyo madaxwenaha Galmudug Axmed Qoor Qoor.

Kulanka ayaa waxaa goobjoog ka ahaa Madaxweyne Farmaajo, Ra’iisul Wasaare Rooble, iyo Fahad Yaasiin oo ah taliyaha nabad-sugidda, kuwaas oo la shiray Madaxweynaha Galmudug Axmed Qoorqoor.

Inkasta oo aysan caddeyn wax rasmiga ah ee kulanka looga hadlay, haddana saraakiil ka tirsan Villa Somalia ayaa Caasimada Online u sheegay inay u badan tahay in looga xaajooday arrimaha doorashada, gaar ahaan guddiyada muranka dhaliyey ee musharaxiinta mucaaradka ay kasoo horjeesteen.

Kulanka ayaa imanaya laba maalmood kadib markii mucaaradka ay dalbadeen in guddiyadaas wax laga beddelo, sidoo kalena uu is-casilo Fahad Yaasiin, iyo qodobo kale oo dhowr ah.

Qoor Qoor ayaa horey uga ballan-qaaday musharaxiinta mucaaradka inuu beddelayo guddiyada doorashada ee Galmudug, oo la rumeysan yahay inay soo magacowday dowladda federaalka, balse uu magaciisa un ka saxiixay, balse wuxuu shuruud ka dhigay in maamullada kalena ay sidaas oo kale ay sameeyaan.

Si kastaba, kulankii xalay ka dhacay Villa Somalia ayaa meesha ka saaraya rajadii yareyd ee laga qabay in Qoor Qoor uu kusoo laabto dhex-dhexaadnimo kana soo baxo gacanta Villa Somalia, mana cadda sida ay mucaaradka ugu kalsoonaan karaan tallabo kasta oo uu qaado hadda kadib.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka wasaaradda warfaafinta xukuumadda Soomaaliya, Mudane Cismaan Abuukar Dubbe oo la hadlayey Telefishinka Universal ayaa soo hadal qaaday arrimo ku aadan doorashooyinka Soomaaliya ee 2020 illaa 2021-ka.

Dubbe ayaa si gaar ah uga hadlay dib u dhac ku yimaada doorashada, gaar ahaan soo xulista xildhibaanada labada aqal ee baarlamaanka federaalka ah Soomaaliya, wuxuuna eeda ugu weyn dusha ka saaray qaar ka mid ah dowlad goboleedyada ka jira dalka.

Wasiirka warfaafinta ayaa shaaca ka qaaday in qaar ka mid ah maamul goboleedyada ay la soo daaheen soo dirista xubnaha ku metalaya guddiyada doorashooyinka dalka.

“Wax kasta oo gaabis ah oo yimid xagga xukuumadda kama imaan, waxay ka yimaadeen maamullada qaar oo aan soo dirsan gudii\yada waqtigii loogu talagalay,” ayuu yiri wasiirka wasaaradda warfaafinta xukuumadda federaaka ah ee Soomaaliya.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray in cabaqada labaad ee dib u dhaca keentay inay tahay soo dhisida xukuumadda iyo la wareegida howlaheeda shaqo oo uu hoosta ka xariiqay inay ka dambeeyeen heshiiskii doorashada ee lagu gaaray Muqdisho.

Ugu dambeyn wasiira Dubbe ayaa shaaca ka qaaday in xukuumadda federaalka ay ka go’an tahay sidii ay dalkan uga dhici laheyd doorasho xor iyo xalaal ah.

Doorashada soo socota oo isugu jirta tan iyo baarlamaanka iyo madaxweynaha ayaa waxaa hareeyey buuq siyaasadeed, iyadoona haatan ay dood adag ka taagan tahay dhismaha guddiyada doorashooyinka dalka oo ay walaac ka muujiyeen musharraxiinta.

Cadale (Caasimada Online)- Faahfaahino ayaa laga helayaa khasaaraha ka dhashay dagaal ciidamada xoogga dalka iyo dagaalamayaasha Al-Shabaab ku dhex-maray deegaan lagu magacaabo Ceel-gub oo hoos taga degmada Cadale ee gobolka Shabbellada Dhexe.

Taliyaha ciidanka xoogga dalka Odawaa Yuusuf Raage ayaa Idaacadda Ciidamada Qalabka Sida u sheegay in 8-dagaalame oo ka tirsanaa Al-Shabaab ay dileen ciidamada dowladda Soomaaliya.

Sidoo kale waxa uu sheegay in tiro intaas ka badan ay ka dhaawaceen kooxda, isla markaana ay jiraan xubno ka tirsan oo ay nolosha ku qabteen.

Howlgalka oo lagu tilmaamay mid qorsheysnaa ayaa ka dhacay deegaanka Ceelgub oo qiyaastii 10-KM u jira degmada Cadale ee gobolka Shabeellada Dhexe.

Taliyuhu waxa uu sheegay in laga war-helay in deegaanka ay Shabaab isku uruursanayaan, sidaasna ay ciidamadu u qaadeen howlgal qorsheysan.

Jeneraal Odowaa ayaa intaas ku daray in ciidamada xoogga dalka ee fuliyey howlgalkaas ay sii daba joogaan xubnihii Al-Shabaab ka tirsanaa ee howlgalkaas ka baxsaday, iyagoo cagta mariyey fariisinkii ay ka sameysteen deegaanka.

Port Elizabeth (Caasimada Online) – Kooxo burcad Afrikaan ah ayaa lagu soo warramayaa in saacadihii la soo dhaafay ay dil iyo dhaawac u geysteen muwaadiniin Soomaaliyeed oo ku sugnaa gudaha dalkaasi, kuwaas oo ganacsiyo ku lahaa halkaasi.

Weerarkan oo lagu beegsaday saddex dukaan ayaa ka dhacay magaalada Port Elizabeth ee gobalka Eastern Cape, iyada oo halkaasi lagu dilay muwaadin Soomaaliyeed, halka lagu dhaawacay mid kale oo lagu magacaabo Sayid Cali, kaas oo la dhigay isbitaalka.

Sidoo kale kooxaha burcadda ee u fuliyey weerarkaasi ayaa boob u geystay dukaamo ay lahaayeen ganacsatada Soomaaliyeed ee ku yaalla dalkaasi.

Mid ka mid muwaadiiniinta Soomaaliyeed ayaa sheegay in meydka & dhaawac mar dambe  goobta ka qaadeen, waxaana meesha gaaray ciidan ka tirsan kuwa Booliiska.

Saraakiil ka tirsan Booliiska ayaa sheegay inay haatan wadaan baaritaano dheeraad ah oo ku aadan dhacdadaasi, inkastoo aan gacanta lagu soo dhigin raggii ka dambeeyey.

Koonfur Afrika waxaa muddooyinkii u dambeeyey ku soo badanayey weerarada ka dhanka ah Soomaalida oo dil, dhaawac iyo boob kala kulmo koox burcad Afrikaan ah.

Muqdisho (Caasimada Online) – Midowga musharraxiinta ee u taagan xilka madaxweynaha ee doorashada soo socota ee 2020/2021 ayaa haatan kulan xasaasi ah waxa ay ku leeyihiin hotelka Jaziira ee magaalada Muqdisho, kaas oo ah mid deg-dg ah.

Kulankan oo ay inta badan ka qeyb-galayaan musharraxiinta dhowaan is-baheysiga sameyntay ayaa waxaa ay kaga hadlayaan waxyaabihii soo kordhay todobaadkan.

Musharraxiinta ayaa si gaar ah diirada u saaraya xaalada cakiran ee doorashooyinka, adkeynta nabad-gelyada iyo sidii ay u xoojin lahaayeen walaaca ku aadan doorashada.

Ilo ku dhow kulankaas ayaa sidoo kale Caasimada Online u sheegay in midowga musharraxiinta ay qorsheynayaan inay sameeyaan dhaq-dhaqaaqyo siyaasadeed oo hor leh, sida banaan-baxyo iyo kulamo siyaasadeed oo ka dhacaya magaalada Muqdisho.

Qaar ka mid ah musharraxiinta ayaa sidoo kale laga dhageysan doonaa warbixino ku aadan safaro ay ku bixiyeen qaar ka mid ah magaalooyinka dalka, waxaana ka mid ah xubnahaasi Sheekh Shariif Sheekh Axmed oo ka soo laabtay magaalada Baydhabo.

Sidoo kale wuxuu kulankan ku soo aadaya, iyada ay cirka isku sii shareertay xiisada siyaasadeed ee u dhexeysa mucaaradka iyo dowladda oo maalmihii u dambeeyey hawada isu marinayey dhaliilo xoogan iyo cambaareyn uu midba midka kale u jeeinayo.

Xaaladda siyaasadeed ee dalka ayaa weli cakiran, waxaana muran xoogan uu ka taagan yahay guddiyada doorashada ee ay horey ugu dhowaaqday xukuumadda Soomaaliya.

Muqdisho (Caasimada Online) – Qeybo ka mid ah gobolka Gedo waxaa maanta ka dhacay banaanbax uu soo abaabulay maamulka taabacsan dowladda federaalka, kaas oo lagu taageerayey madaxweyne Farmaajo, islamarkaana looga soo hor jeeday war-mirtiyeedkii dhawaan ka soo baxay shirkii midowga musharaxiinta madaxweynaha dalka.

Dadkii dhigayey banaanbaxaas ayaa ku qeylinayey erayo ka dhan ah musharaxiinta doorashada soo socota kula loolamaya madaxweyne Farmaajo, waxaysa ugu darneyd markii nin ka mid ah dadkaas uu midowga musharaxiinta ku tilmaamay “kuwo gaaloobay oo ay banaan tahay in la dilo,” iyadoo dadka kalena ay u sacab tumayeen.

Wasiirkii hore ee wasaaradda qorsheynta Soomaaliya Cabdiraxmaan Ceynte oo ka fal-celiyey hadalka ninkaas ayaa sheegay in arrintii maanta ka dhacday gobolka Gedo aysan waxaba ka duwaneyn ficillada Al-Shabaab.

“Hadalkan naceybka iyo banneysiga dhiigga Muslimka wata ee maanta looga dhawaaqay Gedo waa mid ka arradan tilmaamaha toolmoon ee Diinta Islaamka iyo dhaqanka suubban ee Soomaalida. Wuxuuna halis ku yahay geeddi socodka nabadda iyo dibu dhiska dalka. Waxba kama duwana habdhaqanka kooxda argagixisada ah ee Shabaab,” ayuu yiri Ceynte.

Ceyte oo qoraalkan soo dhigay bartiisa Facebook ayaa sheegay in hadalkan uu u qaab egyahay kii maalin ka hor uu Muqdisho ka jeediyey guddoomiye Cumar Filish.

“Maalin dhaweydna hadalkaas mid shabbaha waxaa jeediyey Guddoomiyaha Gobolka Benadir, Mudane Cumar Maxamuud Maxamed Filish,” ayuu yiri.

Sidoo kale waxuu sheegay in dowladnimada Soomaliya ay god dheer ku sii dhaceyso hadii dowladda federaalka ay ku lug yeelato abaabulka banaanbixii maanta madaxda mucaaradka lagu gaaleysiiyey.

“Haddii ay dhab noqoto in qaar kamid ah madaxda dalku ay abaabulkaas ka dambeeyaan, waxaa hubaal ah inay bohol dheer ka tuuraayaan dowladnimadii lasoo dhisayay 20-kii sano ee lasoo dhaafay. Haddiise aysan colaad abuurkan ku lug laheyn, waxaa la gudboon inay iska fogeeyaan, isla markaana abuuraan jawi ka duwan midka hadda jira. Sida ugu fudud ee loo abuuri karo jawigaas waa inay la fariistaan musharrixiinta, heer kulka siyaasaddana hoos u dajiyaan,” ayuu yiri Cabdiraxmaan Ceynte.

Hoos ka Daawo muuqaalka ninka

Beledweyne (Caasimada Online) – Waxaa cirka isku sii shareeraysa xiisadda ka taagan gobolka Hiiraan ee u dhaxeysa ciidmada dowladda federaalka iyo jabhad uu hoggaamiyo Jeneraal Abuukar Xaaji Warsame Xuud, iyadoo saakay duleedka magaalada Beledweyne uu ka dhacay dagaal dhex maray labada dhinac.

Jeneraal Xuud oo la hadlay BBC isaga oo ku sugan deegaanka Ceelgaal ee duleedka magaalada Beledweyne ayaa sheegay in maamulka cusub ee HirShabeelle uu ku dhisanyahay sharci darro.

“Maamulka HirShabeelle markii horaba sharci darro ayaa lagu dhisay, iyadoo ay sidaa tahay ayaa hadana la baalmaray heshiiskii hore ee dhinaca awood qeybsiga, kaas oo ahaa in madaxweynuhu ka yimaado gobolka Hiiraan” ayuu yiri Jeneraal Xuud.

Sidoo kale waxa uu sheegay in dowladda federaalka ay baalmartay heshiiskii markii hore lagu aas-aasay HirShabeelle, isagoo tilmaamay in taas aysan arbali doonin dadka reer Hiiraan, sida uu hadalka u dhigay.

“Waxaa mas’uul ka ah arintaan dowladda dhexe ee federaalka oo ujeedada ay ka leedahay oo kaliya tahay in ay halkaa ka hesho xildhibaano marka dambe iyaga dib u soo doorta” ayuu hadalkiisa ku sii daray.

Jeneraal Xuud ayaa sheegay dhinacyada ay khuseyso uu kala hadlay arrintan, balse xalkeeda cid kala xaajoota uusan weli helin.

“Waxaan la hadalnay doorashadii Jowhar ka dhacday ka hor, laakiin ninkan madaxweynaha sheeganaya waxuu nagu yiri aniga Nabad iyo Nolal ayaa i wadata, marka anigu Cali Guudlaawe madaxweyne uma aqaan, mana iman karo Beledweyne, waxaana leeyahay war iga joog Allahaa haduu Alle yahay” ayuu yiri Abuukar Xuud.

Waxa uu sheegay in uusan hadda dagaal diyaar u aheyn, balse cidii soo waararta uu iska difaaci doono, “Anigu waxaan diyaar u ahay in la wadahadlo oo xaqa meeshaas ku jira banaanka loo soo saaro” ayuu yiri Jeneraal Xuud.

Hadalka Jeneraalkan hoggaaminaya jabhadda ka aas-aasantay duleedka magaalada Beledweyne ee gobolka Hiiraan ayaa ku soo aadaya, iyadoo maanta banaanbax looga soo hor jeedo weerarkii ay jabhadiisa ku qaadeen ciidamada dowladda federaalka uu ka dhacay magaalada Beledweyne.

Dadkii banaanbaxa dhihayey ayaa ku qeylinayey erayo ka dhan ah maamulka cusub ee HirShabelle iyo madaxweyne Farmaajo, iyagoo si gaar ah madaxweyne Farmaajo ugu guudiyey inay Villa Somalia ugu tegayaan hadii tabashadooda aan wax laga qaban, sida ay sheegeen.

Dhanka kale madaxweyne ku xigeenka HirShabeelle Yuusuf Axmed Hagar Dabageed ayaa beeniyey in maanta magaalada Beledweyne uu ka dhacay banaanbax looga soo hor jeedo HirShabeelle.

Sidoo kale Yuusuf Dabageed ayaa beeniyey in ciidamada dowladda federaalka ay saakay ku duuleen deegaanada ay ku suganyihiin maleeshiyada uu hoggaamiyo Jenaraal Xuud.

“Korneyl Xuud ilma adeer ayaan nahay, korsiga uu u doonayo waa midka aan ku fadhiyo, aniguu Alle ii calfay, isaguna ha sugto, markii Alle u calfo waan kula shaqeyn doonaaye” ayuu yiri Dabageed.

Hoos ka dhageyso labada wareysi