Doolow (Caasimada Online) – Warar soo baxaya ayaa sheegaya in dowladda Soomaaliya ay haatan xayiraad dhanka hawada ah kusoo rogtay degmooyin ka tirsan gobolka Gedo oo haatan laga dareemayo dhaq-dhaqaaqyo ciidan oo iska soo horjeedo.

Amar la sheegay inuu kasoo baxay dowladda Soomaaliya ayaa lagu joojiyay dhammaan duulimaadyadii tagi jiray garoomada Doolow iyo Baardheere, halkaas oo ay kamid ah meelaha laga dareemayo dhaq-dhaaqyada u dhexeeya dowladda iyo Jubbaland.

Wararka ayaa intaasi kusii daraya in amarkan toos loola wadaagay shirkadaha duulimaadyada oo laga mamnuucay inay diyaaradahooda ka dagaan halkaasi.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, sababta ugu wayn ayaa ah in dowladda ay rabto inay ka hortegto dhaqaqaaqa Jubbaland ay ka wado degmooyinkaasi, kuwaas oo ay hoggaaminayaan madaxweyne ku xuigeenka koowaad Maxamuud Sayid Aadan iyo wasiirka amniga maamulkaasi oo haatan ku sugan degmada Doolow.

Dowladda Federaalka iyo Jubbaland ayaa haatan si weyn isku hayo, waxaana hadda xiisadda ay u weecatay gobolka Gedo oo ay ku hardamayaal labada dhinac.

Si kastaba, ciidamada dowladda ee ku sugan gobolkan ayaa isku fidinayo degmooyin horleh, waxaana kamid ah Baardheere, Garabahaarey, Beledxaawo iyo deegaano kale.

Muqdisho (Caasimada Online) – Kulan ballaaran oo u dhexeeyay madaxweynaha Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud iyo ganacsatada magaalada Muqdisho ayaa xalay ka dhacay xarunta Villa Soomaaliya, kaas oo looga hadlay arrimo xasaasi ah.

Madaxweynaha ayaa casho sharaf ku maamusay ganacsatada uu la kulmay, isaga oo ku boggaadiyey sida ay u doonayaan hirgelinta qorshaha Muqdishada cusub oo beddeli doonta muuqaalka caasimadda.

Sidoo kale madaxweyne Xasan oo la hadlay ganacsatada ayaa tilmaamay in mashruucan wayn uu yahay mid dhammaan ganacsatada Soomaaliyeed ay qayb muhiim ah ku yeelanayan, taas oo xaqiijinaysa in qorshahan uu noqdo mid Soomaali leedahay, oo berito ay ku faani karaan jiilasha soo socda.

Waxaa kale oo uu ganacsatada uga mahad-celiyey kaalinta muuqata ee ay ku leeyihiin dalka, gaar ahaan doorka ay ka qaadanayaan kobcinta dhaqaalaha, shaqo abuurka, iyo xoojinta nabadda.

Sidoo kale wuxuu ku dhiirrigeliyey in ay si hagar la’aan ah u bixiyaan canshuurta, ugana qeyb qaataan dib u dhiska dalka iyo dadaallada ay waddo dowladda federaalka Soomaaliya.

Dhankooda ganacsatada ayaa ballanqaaday in ay kaalin weyn ku yeelanayaan mashaariicda qaranka, iyagoo ka duulaya qorsheyaasha lagu xoojinayo dib u dhiska iyo horumarka dhaqaale ee dalka.

Magaalada Muqdisho ayaa waxaa haatan ka socda qorshayaal waa wayn oo horumarineed, isla markaana lagu dhisayo garoon diyaaradeed oo cusub iyo dekad laga hirgelinayo banaanka caasimada.

Si kastaba, madaxweynaha ayaa maalmahan waday kulamo wadatashi ah oo uu la yeelanayo qaybaha kala duwan ee bulshada, isaga oo todobaadkii hore qaabilay aqoonyahannadii ka qayb-galay shirweynihii 15-aad ee Darasaadka Soomaaliyeed oo 35 kadib lagu qabtay magaalada Muqdisho.

Garbahaarey (Caasimada Online) – Guddoomiyaha maamulka gobolka Gedo, Cabdullaahi Shimbir oo si toos ah ula saftay dowladda federaalka ayaa ka hadlay xaaladda ka jirta gobolka, gaar ahaan dhaq-dhaqaaqyada u dhexeeyo dowladda iyo Jubbaland.

Cabdullahi Shimbir oo ka qayb-galay kulan uu guddoomiyay wasiirka amniga gudaha Soomaaliya Cabdullahi Sheekh Ismaaciil (Fartaag) ayaa sheegay in gobolka Gedo uu ka dhaqan galayo qorshaha Villa Soomaaliya ee doorashooyinka qof iyo codka ah.

Guddoomiyaha ayaa sidoo kale sheegay in shacabka degmada Garbahaarey ay diyaar u yihiin inay la shaqeeyaan dowladdooda, si dalka loo gaarsiiyo qof iyo cod ah.

“Waxaan u mahadcelinayaa maamulka degmada Garbahaarey oo fikirkii la waday oo wasiirada iyo xildhibaannada ay noo wadeen oo ahaa in dalkan la gaarsiiyo doorasho qof iyo cod ah nala aqbalay” ayuu yiri guddoomiye Cabdullaahi Shimbir.

Sidoo kale wuxuu farriin u diray maamullada kale ee degmooyinka gobolka Gedo oo uu ugu baaqay inay ku deydaan Garbahaarey  ayna taageeraan qorshaha dowladda dhexe.

“Waxaan ugu baaqayaa degmooyinka kale inay soo maraan waddada ay martay degmada Garbahaarey ee xarunta gobolka Gedo” ayuu mar kale yiri gudddoomiyuhu.

Arrintan ayaa muujineyso in Axmed Madoobe looga sii adkaanayo gobolka Gedo, isla markaana dowladda Soomaaliya ay isku sii fidiineyso degmooyinka gobolkaasi.

Gobolka Gedo waa laga nacay Axmed Madoobe, waxaana hadda fursad ka heshay dowladda federaalka oo sida la sheegay maalmaha soo socda ciidamo badan geyneysa degmooyinka gobolkaas, si qorshaha dowladda ee Jubbaland loo meel-mariyo.

Dowladda Soomaaliya ayaa marka hore qorsheyneysa in guluf dagaal lagu bilaabo Axmed Madoobe, maadaama ay dowladdu ku guul-dareysatay kii Raaskambooni, hadii uu isdifaaco Axmed Madoobe waxaa la sheegay inay suurtagal tahay in maamul kale oo Jubbaland ah lagu dhiso gobolka Gedo.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo maanta khudbad xasaasi ah ka jeediyay Munaasabadda xuska sanad guurada 81-aad ee aas aaska ciidanka Booliiska Soomaaliyad ayaa ka hadlay arrimo xasaasi ah oo ku aadan xaaladda dalka, gaar ahaan arrimaha doorashooyinka.

Xasan Sheekh Maxamuud ayaa mar kale ku celiyay go’aankiisa ah in uu dalka uu gaarsiiyo qoorashooyin qof iyo cod ah, isaga oo faray Booliska in ay u diyaar garoobaan.

“56 sano kadib dalka doorasho way ka dhaceysaa,  ciidanka Booliisku ha isku diyaariyaano nabad gelyada muwaadiniinta codbixiyaasha ah.” ayuu yiri madaxweyne Xasan Sheekh.

Sidoo kale wuxuu tilmaamay in xukunka loo soo celinayo dadweynaha, iyagana ay soo dooran doonaan hoggaankooda.

“Umadda waxaan ka balan qaadnay inuusan xukumin qof aysan dooran, mudo dheer kadib xukunku wuxuu kusoo laabanaa gacanta muwaadinka” ayuu mar kale yiri madaxweynuhu.

Hadalkan ayaa kusoo aadayo, iyada oo haatan ay xiisad xoogan ka taagan tahay sida loo wajahayo doorashooyinka dalka oo ay dood ka keeneen maamullada Jubbaland, Puntland iyo xubnaha mucaaradka.

Si kastaba, Villa Soomaaliya ayaa haatan wadda qorsho ay ku dooneyso in dalka ay ku gaarsiiyo qof iyo cod, waxaana baarlamaanka uu isna qaaday tallaabooyin muhiim ah.

Jigjiga (Caasimada Online) – Faah-faahino dheeraad ah ayaa waxaa laga helayaa weerar ay maleeshiyaad hubeysan ka gaysteen degaanka Dacawaley oo ka tirsan gobolka Faafan ee dowlad deegaanka, halkaasi oo lagu dilay ciidamo ka tirsan kuwa is-maamulka.

Inta la xaqiijiyay waxaa weerarkan lagu dilay ugu yaraan illaa 5 askari oo ka tirsan booliska dowlad deegaanka, kadib markii ay weerar gaadmo kala kulmeen dabley hubeysan oo beegsatay xilli ay ku sugnaayeen deegaanka Dacawaley oo ay ka jirto xiisad xooggan.

Weerarkan ayaa daba socday dagaal shalay ka dhacay deegaanka oo dhex-maray ciidamada dowlad deegaanka Soomaalida iyo maleeshiyaad kasoo jeeda deegaanka, kaas oo saameyn xoogan dhaliyay, kadib markii ay isku dhaceen labada dhinac.

Xukuumadda is-maamulka Soomaalida Itoobiya oo ka hadashay dagaalka ayaa sheegtay in uu u dhaxeeyay ciidamadooda iyo dablayda hubaysan uuna yimid, kaddib markii ragga hubeysan ay weerareen qaar kamid ah Masuuliyiinta degaanka iyo xubno Boolis ah.

Ciidamada la weeraray ayaa tilmaamtay in xilligaasi ay deegaanka u joogeen xallinta hilaafaad halkaas ka jiray, kadibna ay la kulmeen weerara uga yimid dableysa hubeysan.

Sidoo kale xukuumadda ayaa sheegtay in haatan ay waddo dedaallo dheeraad ah oo looga hortagayo xiisaddaasi, waxayna baaq nabadeed u dirtay shacabka degaannada ay colaaddu ka dhacday, iyada oo ka dalbatay in nabadda iyo xasilloonida ay ka shaqeeyaan.

Dhacdadan waxaa ka horreeyay dil kale oo todobaadkii hore agagaarka deegaanka Dacawaley loogu gaystay madaxii amniga ee degmada Yoocaale iyo labo qof oo la socotay, waxaana ka dambeeyay dilkooda dabley hubeysan oo aan la garan, kadibna baxsatay.

Muqdisho (Caasimada Online) – Magaalada Muqdisho waxaa maanta lagu qabtay munaasabad ballaaran oo lagu xusay sannad guurada 81-aad ee kasoo wareegtay maalinta aas aaska ciidanka booliska Soomaaliyeed, waxaana ka qayb-galay mas’uuliyiin kala duwan oo ugu horreeyo madaxweynaha dowladda federaalka Mudane Xasan Sheekh Maxamuud.

Madaxweynaha oo khudbad ka keediyay munaasabadda ayaa hamblyo u diray Sarreeyaasha, Saraakiisha sare, Saraakiisha, Saraakiil xigeenada, Kormeerayaasha, Alifleyda iyo Dableyda Ciidanka Booliska Soomaaliyeed.

Sidoo kale Xasan Sheekh ayaa dul istaagay dadaallada Dowladda ee dib u dhiska iyo horumarinta laamaha ammaanka, dib u xoreynta iyo Dimuquraadiyeynta dalka, isaga oo faray in ay u diyaar garoobaan gudashada waajibaadkooda ku aaddan hirgalinta doorashooyinka Qof iyo Cod ee dalka ka qabsoomaya.

“Ciidanka Booliiska Soomaaliyeed oo ku ammaanan shaqooyinka muhiimka ah ee ay dalka u hayaan, waxaa hortaala mas’uuliyad cusub oo ku aaddan sugidda amniga goobaha doorashooyinka. Ma jirto waddo aan ahayn doorasho toos ah oo innoo furan, waana in qof walba oo Soomaali ah u diyaar garoobo” ayuu yiri madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.

Waxaa kale oo uu kula dardaarmay Saraakiisha Ciidamada in ay si waafaqsan Shuruucda dalka u gutaan waajibaadka, isaga oo tilmaamay in hubka iyo agabka ay wataan uusan wax baddali karin, haddii aan la helin Saraakiil iyo Askar waddaniyiin ah oo ay ka go’antahay daacad ugu adeegidda dadkooda iyo dalkooda.

Munaasabaddan waxaa ka qayb-galay Wasiiro ka tirsan Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Xildhibaanno, Taliyaha Ciidanka Booliska Soomaaliyeed Sarreeye Guuto Asad Cusmaan Cabdullaahi, Taliye ku xigeenada Ciidanka Booliska Soomaaliyeed, Taliyeyaashii hore, Danjireyaal iyo marti sharaf kale.

Garbahaarey (Caasimada Online) – Wasiirka amniga gudaha ee xukuumadda federaalka Soomaaliya Cabdullaahi Sheekh Ismaaciil Fartaag ayaa maanta la kulmay maamulka degmada Garbahaarey iyo hoggaannada qeybaha kala duwan ee bulshada ee magaaladaasi.

Kulankan ayaa waxaa wasiirka amniga gudaha ee xukuumadda federaalka Soomaaliya ku wehlinayay wasiiro iyo xildhibaano ka tirsan baarlamaanka federaalka Soomaaliya.

Kulanka ayaa looga hadlay arrimo muhiim ah oo ay kamid yihiin xoojinta amniga, kor u qaadista adeegyada bulshada iyo horumarinta wada-shaqeynta u dhaxeysa dowladda iyo bulshada deegaanka.

Wasiirka iyo wafdigiisa ayaa dhageystay sidoo kale warbixinno ay soo bandhigeen maamulka degmada iyo qeybaha bulshada, kuwaas oo ka hadlay baahiyaha iyo caqabadaha haysta degmada.

Sidoo kale, wasiirka ayaa bulshada ku boorriyay inay door weyn ka qaataan sugidda nabadgelyada iyo taageeridda dadaallada dowladdu ku bixinayso amniga.

Wasiir Fartaag ayaa ballan-qaaday in dowladda dhexe ay sii xoojin doonto wada shaqeynta kala dhaxeysa maamulka gobolka, kan degmada iyo in mudnaanta la siin doono baahiyaha muhiimka ah ee bulshada.

Kulamada maanta dhacay ayaa qeyb ka ah qorshaha uu wafdiga wasiir Fartaag uu ku tegay magaalada Garbahaarey ee gobolka Gedo, si ay halkaas uga bilaabaan abaabul dagaal oo ka dhan ah Axmed Madoobe.

Shacabka iyo maamulka gobolka Gedo ayaa muujiyey taageero badan oo ay u hayaan dhaq-dhaqaaqa dowladda federaalka Soomaaliya ay ka wado Jubbaland, waxayna sheegeen inay diyaar u yihiin in qorshe kasta oo dowladdu ay wadato ayna garab istaagayaan.

Gobolka Gedo waa laga nacay Axmed Madoobe, waxaana hadda fursad ka heshay dowladda federaalka oo sida la sheegay maalmaha soo socda ciidamo badan geyneysa degmooyinka gobolkaas, si qorshaha dowladda ee Jubbaland loo meel-mariyo.

Dowladda Soomaaliya ayaa marka hore qorsheyneysa in guluf dagaal lagu bilaabo Axmed Madoobe, maadaama ay dowladdu ku guul-dareysatay kii Raaskambooni, hadii uu isdifaaco Axmed Madoobe waxaa la sheegay inay suurtagal tahay in maamul kale oo Jubbaland ah lagu dhiso gobolka Gedo.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa Madaxtooyada ku qaabilay wafdi sare oo ka socday dalka Aljeeriya, oo maanta booqasho rasmi ah ku yimid dalka.

Wafdigan ayaa waxa hoggaaminayey Wasiirka Tacliinta Sare ee Jamhuuriyadda Aljeeriya Kamel Badari oo ay kulan gaar ah wada qaateen madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.

Madaxweynaha ayaa ka guddoomay wafdigan farriin iyo salaan ay uga sideen madaxweynaha dalka Aljeeriya Cabdilmajiid Tabbuune, iyagoo la wadaagay warbixin ku saabsan xaaladda dalkaas iyo sida ay uga go’an tahay madaxdiisa sare u qaadidda xiriirka ay la wadaagaan Soomaaliya.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa soo bandhigay sida Soomaaliya ay uga go’an tahay xoojinta iskaashiga labada dal iyo doorka muhiimka ah ee ay ka qaadanayso horumarinta midnimada iyo isdhex-galka Qaaradda Afrika.

Caalamka ayaa hadda daneynaya Soomaaliya, maadaama ay tahay wadan qani ah oo dad furfuran ay ku nool yihiin, waxaana meesha ka sii baxeysa duruuftii lagu nici jiray Soomaaliya oo aheyd dowlad la’aanta.

Diblomaasiyiinta Soomaaliyeed ayaa caalamka ka helaya casuumaad, sidoo kale farriimo iyo dhambaalo marxabo wata ayaa si joogto ah caalamka uga soo gaara madaxda Soomaaliya, waxaana lagu bogaadinaya soo kabashada deg degga ah ee socota iyo sida ay dowladdu ugu adkeysaneyso sharuucda caalamiga ah.

Kheyraadka ceegaaga gudaha dalka oo hadda baaritaan lagu bilaabay, deyn cafinta, dib u habeynta maaliyadda dalka, kororka dakhliga dalka, ka soo kabashada dagaaladii sokeeye, maalgashiga iyo dalkaan dihan ee xogtiisu caalamka gaartay ayaa sababtay in aad loo daneeyo Soomaaliya.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xamza Cabdi Barre, Guddoomiyaha Golaha Shacabka Sheekh Aadan Madoobe iyo Taliyaha Ciidanka Booliska Soomaaliyeed Asad Cusmaan Diyaano ayaa maanta dhambaal hambalyo ah u direy ciifanka booliska Soomaaliyeed.

Ugu horreyntii, Ra’iisul wasaaraha ayaa hambalyo ku aaddan sanad guuradii 81-aad ee ka soo wareegtay aas-aaskii ciidanka Booliska Soomaaliyeed u diray Taliska guud ee Ciidanka, Hoggaannada kala duwan, Saraakiisha, Saraakiil Xigeennada, Alifleyda, Dablayda iyo dhammaan qeybaha kala duwan ee ciidanka Booliska Soomaaliyeed iyo qoysaskooda.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa tilmaamay in Ciidanka Booliska Soomaaliyeed ay yihiin hooyada dhammaan ciidanka qalabka sida ee dalkeennu leeyahay, sidaas awgeedna ay muhiimad gaara ah u leeyihiin Qaranka.

“Booliska waa halbowlaha nabadda iyo dhowrista sharciga, waxaaan ku bogaadinayaa sida ay har iyo habeen uga feejigan yihiin dhagarta Khawaariijtu la damacsan tahay shacabka Soonaaliyeed,” ayuu yiri ra’iisul wasaare Xamza Cabdi Barre.

Guddoomiyaha Golaha Shacabka Sheekh Aadan Madoobe ayaa isna waxa uu yiri “Waxaan saraakiisha, saraakiil xigeenadda, dableyda, alifleyda guud ahaan Ciidamada Booliiska Soomaaliyeed, xaasaskooda iyo caruurtooda la qeybsanayaa farxadda maalintooda oo kasoo wareegatay 81-sano ka dib markii la aas-aasay.”

Guddoomiyaha ayaa sheegay in Ciidanka Booliiska Soomaaliyeed uu door muuqda oo firfircoon kaga jiro dowladnimada Soomaaliyeed, islamarkaana uu yahay adeegaha bulshada, waxa uuna bulshada Soomaaliyeed ugu baaqay in ay la shaqeeyaan Ciidanka Booliiska Soomaaliyeed.

Taliyaha Ciidanka Booliska Soomaaliyeed, S/Guuto Asad Cismaan Cabdullaahi oo qoraal soo saaray ayaa sidoo kale wuxuu yiri “Waxaan u hambalyeynayaa Sareeyayaasha, Saraakiisha, Saraakiil-xigeenada, Alifleyda, Dableyda, xaasaska iyo carruurtooda, sanadguurada 81-aad ee aas-aaska Ciidanka Boliiska Soomaaliyeed (1943 – 2024).”

Ciidamadda Booliska Soomaaliyeed oo la aas-aasay 20-kii bishii December sanadkii 1943-dii ayaa maanta u dabaal-degaya sanad guuradii 81-aad ee kasoo wareegatay aas-aaskoodii.