Muqdisho (Caasimada Online) – Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya weerar habeenkii xalay ay kooxda Al-Shabaab ku qaaday fariisin ay ciidanka dowladda federaalka Soomaaliya ku leeyihiin degmada Kaxda ee magaalada Muqdisho.

Weerarka ayaa ka dhacay kontoroolka Buurta Cali Janaale, oo ka mid ah meelaha muhiimka ah ee laga ilaaliyo amniga caasimadda. Dagaal culus ayaa halkaas ku dhexmaray labada dhinac, kaas oo socday ku dhowaad 30 daqiiqo.

Kooxda weerarka soo qaaday ayaa markii hore adeegsatay baasuukeyaal, waxaana xigay iska horimaad fool ka fool ah oo sababay khasaare dhimasho iyo dhaawacba leh, inkastoo aan weli si rasmi ah loo ogeyn tirada rasmiga ah ee khasaaraha.

Fariisinka ciidan ee weerarka lagu qaaday waxaa degenaa ciidanka Booliska ee gaarka u tababaran ee Haramcad, kuwaas oo si wadajir ah ula shaqeeya ciidanka Polizia Militare ee sugaya amniga magaalada.

Qoraal kooban oo kasoo baxay taliska Haramcad ayaa lagu sheegay in ay ciidamadu fashiliyeen qorshe ay Al-Shabaab ku doonayeen inay hoobiyeyaal kusoo tuuraan gudaha Muqdisho.

“Hawl-galka ayaa ka dhacay inta u dhaxeysa Qabuuraha Kaxda iyo deegaanka Maracadde, oo dhanka koonfureed kaga beegan degmada Kaxda,” ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxday taliska booliska Haramcad.

Taliska ma uusan shaacin cidda ku waxyeelloowday weerarka xalay ka dhacay Buurta Cali Janaale, goobtan oo marar badan ay hore ugu beegsadeen weerarro kooxda Al-Shabaab.

Cadan (Caasimada Online) – Wasiirka Arrimaha Gudaha ee Yemen, Sarreeye Guuto Ibrahim Haydan, ayaa waraysi uu siiyay telefishinka Al Hadath ku kashifay in qaar ka mid ah unugyada Xuutiyiinta ee ay dhowaan qabteen ciidamada ammaanku ay xiriir toos ah la leeyihiin Al-Shabaab, oo ah kooxda xagjirka ah ee fadhigeedu yahay Soomaaliya.

Hadalkan ayaa muujinaya walaac si weyn u sii kordhaya oo ku saabsan iskaashiga mintidiinta ee ka gudba xuduudaha ee gobolka.

“Qaar ka mid ah unugyada Xuutiyiinta ee aan burburinnay kaligood ma shaqeynaynin—waxay xiriir la lahaayeen shabakadaha Al-Shabaab, taasoo halis weyn ku ah amniga gudaha Yemen iyo xasiloonida gobolka,” ayuu yiri Ibrahim Haydan.

Wasiirku ma uusan shaacin tirada saxda ah ee dadka la xiray balse wuxuu xaqiijiyay in baaritaannadu ay socdaan iyo in warbixinnada sirdoonku ay muujinayaan isuduwid saadka iyo hawlgallada ah oo ay wadaagaan Xuutiyiinta iyo Al-Shabaab.

Natiijooyinkan waxay la jaanqaadayaan qiimeyno caalami ah oo dhowaan soo baxay kuwaas oo ka digayay xiriirka sii xoogeysanaya ee labada kooxood, gaar ahaan gobollada Badda Cas iyo Gacanka Cadmeed.

Falanqeeyayaasha amniga waxay aaminsan yihiin in iskaashigan uu ku jiri karo kala wareejinta hubka, is-dhaafsiga tababarrada, iyo wadaagista sirdoonka badda, gaar ahaan iyadoo labada kooxood ay doonayaan inay ballaariyaan saameyntooda ayna carqaladeeyaan waddooyinka maraakiibta ganacsiga iyo kuwa militariga.

Wasiir Haydan wuxuu carrabka ku adkeeyay muhiimadda ay leedahay iskaashiga gobolka iyo kan caalamiga ah si looga hortago halisahan, isagoo ugu baaqay waddamada deriska ah iyo saaxiibada caalamka inay taageeraan dadaallada Yemen ee lagu burburinayo shabakadaha xagjirka ah iyo ilaalinta marinnada badda.

Kashifaaddan waxay ku soo beegmaysaa iyadoo ay jiraan walaacyo ballaaran oo ku saabsan isbahaysiga dibadda ee Xuutiyiinta, iyadoo warbixinno hore ay muujinayeen xiriiro ay la leeyihiin Xizbullah iyo maleeshiyooyin ay Iran taageerto oo ku lug leh ka ganacsiga maandooriyaha iyo tahriibinta hubka.

Dowladda Yemen ayaa ballanqaaday inay xoojin doonto hawlgallada la dagaallanka argagixisada ayna adkeyn doonto amniga xuduudaha si looga hortago soo dhex-galka dheeraadka ah ee kooxaha mintidiinta ah ee dibadda laga taageero. Wasaaradda Arrimaha Gudaha ayaa la filayaa inay warbixin faahfaahsan ka soo saarto natiijooyinka la helay toddobaadyada soo socda.

Garoowe (Caasimada Online) – Shirkadaha amniga badaha ayaa uga digay milkiilayaasha maraakiibta khatar soo cusboonaatay oo ah dhaqdhaqaaq burcad-badeed oo ka imanaya xeebaha Soomaaliya.

Shirkadda Africa Risk Compliance (ARC) ayaa sheegtay in maalintii Axadda lagu soo warramay “in la arkay wax u eg” koox burcad-badeed ah, meel ka baxsan xeebta Garacad, oo ka tirsan deegaanka Puntland ee Soomaaliya.

Shirkadda Ambrey Analytics ayaa sidoo kale sheegtay inay heshay warbixin muujinaysa in la arkay koox looga shakisan yahay inay yihiin burcad-badeed.

Mas’uuliyiinta ciidamada badda ee gobolka ayaa waday baaritaan ku aaddan arrintan, ayay raacisay shirkadda.

Wax dhacdo ah oo la xiriirta burcad-badeednimo salka ku haysa Soomaaliya ma dhicin tan iyo bishii Abriil, inkastoo toddobaadyadii la soo dhaafay ay jireen warbixino sheegaya in la arkay wax u muuqday maraakiib iyo doonyo yaryar oo dheereeya, sida ay sheegtay ARC.

“Warbixino kale oo noocan ah ayaa la filan karaa marka uu dhammaado xilliga dabaylaha, maaddaama cimiladu ay u sahlanaanayso kooxaha burcad-badeedda inay hawlgalaan,” ayay shirkaddu raacisay.

Shirkadda Ambrey waxay kula talisay maraakiibta ganacsiga inay kordhiyaan heegankooda ayna adeegsadaan ilaalo hubeysan halkii ay kaga suurtogasho.

Waa in maraakiibtu ay soo wargeliyaan haddii ay arkaan wax dhaqdhaqaaq ah oo shaki dhaliya, ayay sheegtay.

Bishii Abriil, milkiilayaasha maraakiibta ayaa sidoo kale looga digay khatar dib usoo cusboonaan karta oo burcad-badeednimo ah oo ka iman karta xeebaha Soomaaliya.

Maalintii Axadda, waxaa la arkay koox looga shakisan yahay inay burcad-badeed yihiin oo ka amba-baxaysay deegaanka Marreya ee xeebta Eyl.

Doon ku sugnayd gobolka ayaa goor sii horreysay waxaa saarnaa oo dhacay kooxo hubeysan, kuwaas oo ka qaatay saddex doonyood oo yaryar oo midkiiba uu ku xiran yahay matoor awooddiisu tahay 60-horsepower.

Bilihii la soo dhaafay, Badda Cas, Galbeedka Afrika iyo Marinka Singapore ayaa dhinaca weerarrada iyo burcad-badeednimada walaac weyn ugu hayay maraakiibta marka loo barbardhigo Soomaaliya.

Bishii Maarso, ayaa lasii daayay dooni kalluumeysi oo laga leeyahay dalka Shiinaha, taasoo ay dabayaaqadii bishii Nofeembar afduubteen kooxo hubeysan oo Soomaali ah, si ay dib ugu laabato dalkeeda.

Doonida Liao Dong Yu “waa la xoreeyay”, sida ay ciidamada badda ee Hawlgalka Midowga Yurub ee Atalanta ku sheegeen qoraal ay soo dhigeen baraha bulshada, iyagoo soo xiganaya safaaradda Shiinaha ee Soomaaliya.

“Wax dhaawac ah ma soo gaarin cid ka tirsan shaqaalihii doonida, markabkuna wuxuu ku sii socdaa biyo ammaan ah,” sida lagu sheegay qoraalka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Isbeddel maamul ayaa caawa lagu sameeyay Xafiiska Agaasimaha Warfaafinta iyo Xiriirka Warbaahinta ee Villa Soomaaliya, sida ay shaacisay Madaxtooyada Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya.

Wareegto kasoo baxday Xafiiska Madaxweynaha ayaa xilka Agaasimaha Warfaafinta Madaxtooyada looga qaaday Maxamed Aadan Maxamed (Dugoow), oo xilkaas hayay muddo ku dhow sanad.

Xilka Agaasimaha Warfaafinta iyo Xiriirka Warbaahinta Madaxtooyada ayaa si rasmi ah loogu magacaabay Cabdicasiis Xasan Maxamed (Golfyare), oo ah suxufi sare oo si weyn uga dhex muuqday saxaafadda Soomaaliya.

Cabdicasiis Golfyare ayaa xilka kala wareegi doona Maxamed Dugoow, oo horraantii sanadkan loo magacaabay xilka Agaasimaha Warfaafinta iyo Xiriirka Warbaahinta ee Madaxtooyada Soomaaliya.

Dugoow ayaa markaas kusoo baxay isku shaandheyn ballaaran oo lagu sameeyay Agaasinka Madaxtooyada Soomaaliya ee Villa Soomaaliya, iyadoo uu markaas ahaa Agaasimaha Arrimaha Bulshada ee Madaxtooyada oo laga soo beddelay.

Isbeddelkan cusub ayaa imanaya xilli xasaasi ah oo isbeddelo dhowr ah ay ka dhaceen xafiiskan, iyadoo muddo kooban ay soo mareen agaasimayaal dhowr ah, kuwaas oo qaarkood ay xilka hayeen muddo ku siman laba bilood.

Sidoo kalena wuxuu qayb ka noqonayaa dadaallada lagu xoojinayo hab-maamulka iyo hufnaanta warfaafinta ee Madaxtooyada, waxaana la filayaa in agaasimaha cusub uu dardar geliyo howlaha la xiriira warbaahinta iyo xiriirka dadweynaha ee Villa Soomaaliya.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ciidanka xoogga dalka Soomaaliyeed oo garab ka helaya saaxiibbada caalamka ayaa duqeyn qorshaysan ku dilay horjooge sare oo ka tirsanaa Al-Shabaab, kaas oo lagu magacaabi jiray Maxamuud Cabdi Xaamud, kuna magac dheeraa Jacfar Gurey.

War-saxaafadeed kasoo baxay Wasaaradda Warfaafinta Soomaaliya ayaa lagu sheegay in horjooge Jacfar Gurey uu ka mid ahaa aas-aasayaashii Al-Shabaab, isagoo saaxiib dhow la ahaa horjoogayaashii isaga ka dambeeyay hoggaanka kooxda, Axmed Cabdi Godane iyo Axmed Diiriye, kuwaas oo uu muddo dheer la soo shaqeeyay.

Duqeynta Maxamuud Cabdi Xaashi (Jacfar Gurey) ayaa xalay ka dhacday magaalada Bu’aale ee gobolka Jubbada Dhexe, sida ay shaacisay dowladda.

Horjoogahan sare ayaa hore u soo qabtay xilal kala duwan oo ay ka mid ahaayeen, Madaxa Amniga Dibadda, Madaxa Amniga Madaxda Al-Shabaab, iyo Madaxa Daba-galka, dhammaan xilalkaas oo la xiriiray hawlaha sirdoonka, qorsheynta weerarrada iyo dilalka arxan darrada ah ee Khawaarijta.

Ninkan ayaa door muuqda ku lahaa maalgelintii iyo dhismihii hore ee Shabaabka, isagoo qayb ka ahaa lacag laga soo dhacay shirkad Itoobiyaan ah oo uu la socday horjoogihii hore ee kooxda, Axmed Cabdi Godane, taas oo lagu maalgeliyay aasaaskii ururka Al-Shabaab.

Howl-galka guuleystay ee lagu khaarijiyay Jacfar Gurey ayey dowladdu sheegtay in uu ka tarjumayo wada-shaqeynta Dowladda Federaalka Soomaaliya iyo saaxiibbada caalamka ee ku aaddan la dagaallanka kooxahaargagixisada, si loo xaqiijiyo amniga, xasilloonida, iyo nabadda shacabka Soomaaliyeed.

Dowladda Soomaaliya waxay mar kale u xaqiijisat muwaadiniinta Soomaaliyeed in howl-gallada qorsheysan ee ka dhanka ah argagixisada ay sii socon doonaan ilaa dalka laga xoreeyo kooxahan, si shacabka Soomaaliyeed ay ugu noolaadaan nabad, xasillooni iyo horumar waara.

Muqdisho (Caasimada Online) –  Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, Xamza Cabdi Barre, ayaa maanta xilka qaadis ku sameeyay Wasiirkii Shaqada iyo Arrimaha Bulshada Xildhibaan Yuusuf Maxamed, kadib wareegto uu soo saaray goordhaweyd, isagoo magacaabay mid kale.

Xamza ayaa Wasiirka cusub ee Shaqada iyo Arrimaha Bulshada u magacaabay Mudane Prof. Saalim Caliyow Ibrow, wuxuuna sheegay inuu ku xushay aqoontiisa iyo kartidiisa.

“Ra’iisul Wasaaraha, ayaa markii uu arkay howsha baaxadda leh iyo shaqada hortaalla Wasaaradda Shaqada iyo Arrimaha  Bulshada ee Xukuumadda Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, waxa uu u magacaabay Mudane Prof. Saalim Caliyow Ibrow, Wasiirka Wasaaradda Shaqada iyo Arrimaha Bulshada ee Xukuumadda JFS” ayaa lagu yiri wareegtada.

Saalim Caliyow Ibrow ayaa ah rugcadaa siyaasadeed oo xilal kala duwan kasoo qabtay dalka, wuxuuna mar isku soo sharraxay xilka guddoomiyaha Baarlamaanka Soomaaliya.

Indhowaanahan Xamza ayaa waday isbeddallo waa wayn oo ku aadan xukuumadda Dan-Qaran, wuxuuna maalmo kahor sidaan kale u magacaabay agaasimeyaasha guud ee wasaaradaha howlaha guud, dib-u-dhiska iyo guriyeynta iyo wasaaradda isgaarsiinta iyo tiknoloojiyadda xukuumadda Federaalka Soomaaliya.

Magacaabista ka socota xafiiska Ra’iisul wasaaraha ayaa la xiriirta isbeddal wayn ee ay waddo xukuumaddiisa oo dhawan saddex sano jirsatay, si loo dardargeliyo shaqadeeda.

Ra’iisul wasaaraha ayaa sidoo kale la yimid isla xisaabtan golaha wasiirada ah, isaga oo kormeer ku tegay dhowr xarumood oo muhiim ah, sida garoonka diyaaradaha Aadan Cadde oo cabasho ay kadib, balse la xalliyay iyo xarumo wasaaradeed oo ku yaalla caasimada oo uu ku tegay booqashooyin, si uu qiimeeyo shaqada ka socota.

Waxaa kale ra’iisul wasaaruhu xalliyay cabashooyin badan oo ka yimid wasaaradaha qaar oo shaqaaluhu ay kasoo cawdeen, isagoo toos u farogeliyay, waxna ka qabtay arrimahaasi.

Muqdisho (Caasimada Online) – Hay’adda Diiwaan-gelinta iyo Aqoonsiga Qaranka ee NIRA ayaa waqti dheeraad ah ku dartay xilliga rasmiga ah ee lacag laga dhigayo qaadashada Kaarka Aqoonsiga Qaranka oo muhiim u ah dadweynaha Soomaaliyeed.

NIRA ayaa hore u sheegtay in wixii ka dambeeya 31-ka bishaan October ee sanadkan qaadashada kaarka uu noqon doono adeeg lacag lagu bixiyo, balse haatan waxaa laga dhigay illaa bisha November.

“Waxaan rabnaa in fursad kale maanta ugu darno bulshada oo bisha November uu bilaash sii ahaan doono qaadashada kaarka aqoonsiga qaranka,” ayuu yiri Maareeyaha NIRA, Cabdiweli Timacadde oo shir jaraa’id ku qabtay magaalada Muqdisho.

Go’aankan cusub ayaa imanaya xilli uu ciriiri badan ka jiro xarumaha qaadashada kaarka NIRA, isla markaana ay hay’addu qorsheynayso in waqtiyada shaqada ku darto habeenkii.

“Waxaa rabnaa si loo xoojiyo waqtiga shaqada in aan sameyno shift habeenkii ah, hadda hay’addu waxay shaqeysa 7-da subaxnimo illa Maqribkii, waxaan rabnaa in aan sameyno shift ka bilaabanaya Maqribkii illaa 12-ka habeennimo ” ayuu hadalkiisa sii raaciyay Maareeyaha NIRA.

Hay’addu weli ma sheegin inta ay le’eg tahay lacagta laga qaadayo qofka u baahan kaarkaan marka uu dhamaado waqtiga kooban ee ka haray muddada bilaashka lagu qaadanayo kaarka NIRA.

Kaarka Aqoonsiga Qaranka ayaa muhiim u ah muwaadinka, waxaana dhawaan dowladda Soomaaliya ay waajib ka dhigtay qaadashada kaarkan oo ay ku xirtay adeegyada hay’adaha dowladda iyo shirkadaha sida gaarka ah ee loo yahay, iyada oo fartay in aysan u adeegin qof aan wadan kaarka NIRA.

“Ciddii u adeegta qof aan waddan kaarka NIRA waxaan u arkaynaa inay wax u fududeysay Khawaarijta waana lala xisaabtamayaa,” ayuu yiri Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud oo horay ku dhawaaqay go’aanka lagu dhaqan-gelinayo kaarka NIRA.

Tallaabadan ayey dowladdu ku sheegtay mid qayb ka ah dadaalka qaran ee lagu doonayo in lagu casriyeeyo maamulka guud, laguna tayeynayo adeegyada bulshada, iyadoo lagu xoojinayo amniga, laguna xaqiijinayo in Soomaali kasta si sax ah loo aqoonsado loona diiwaan-geliyo.

Kigali (Caasimada Online) – Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga ah ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Cabdisalaan Cabdi Cali ayaa maanta magaalada Kigali ku saxiixay heshiis iskaashi oo muhiim ah.

Heshiiskan oo sidoo kale uu qeyb ka ahaa Safiirka Soomaaliya ee Tansaaniya iyo EAC,  Ilyas Cali Xasan ayaa waxa uu Wasiirka uu la galay dhiggiisa, Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga Caalamiga ah ee Jamhuuriyadda Rwanda, Amb. Olivier Jean Patrick Nduhungirehe.

Heshiiskan ayaa ah mid lagu xoojinayo xiriirka laba geesoodka ah ee u dhexeeya Soomaaliya iyo Rwanda, iyadoo lagu ballaarinayo iskaashiga dhinacyada:

•  Diblomaasiyadda
• Ganacsiga
• Maalgashiga
• Dhismaha awoodda hay’adaha dowliga ah

Labada wasiir ayaa sidoo kale ka wada-hadlay kor u qaadista iskaashiga dhaqan-dhaqaale iyo horumarinta danaha wadajirka ah, kuwaas oo gacan ka geysan doona xoojinta nabadda, xasilloonida iyo barwaaqada gobolka.

Mas’uuliyiinta labada dal ayaa heshiiskan ku tilmaamay tallaabo taariikhi ah oo muhiim u ah xoojinta xiriirka saaxiibtinimo iyo iskaashi waara oo ku saleysan ixtiraam iyo dan wadaag.

Si kastaba, heshiiskan ayaa ka mid noqonaya heshiisyo muhiim ah oo ay Dowladda Federaalka Soomaaliya sanadihii ugu dambeeyay la galeysay qaar ka mid ah dalalka caalamka.

Addis-Ababa (Caasimada Online) – Dowladda Ethiopia ayaa diidday war-murtiyeed wadajir ah oo dhawaan ka soo baxay Masar iyo Midowga Yurub iyadoo ku tilmaantay mid “dhibaato keenaya oo si weyn niyad jab u ah.” Jawaabtan ayaa muujinaysa in xiisadda u dhaxaysa Addis Ababa iyo Qaahira ay weli taagan tahay.

Ethiopia waxay sheegtay in war-murtiyeedku “uu ku celcelinayo sheegashooyinka gumeysi iyo kuwa keli-yeelashada ah ee Masar ay ku hayso Webiga Niilka” uuna “gebi ahaanba iska indha-tirayo aragtiyaha iyo danaha wadamada kale ee webiga wadaaga.”

“Waa muhiim in la xasuusto in Webiga Niilka ay ku teedsan yihiin kow iyo toban waddan,” ayay tiri safaaradda Ethiopia. Waxay intaas ku dartay in war-murtiyeedka Masar iyo Midowga Yurub “uu dafirayo xuquuqda, hiigsiga, iyo xitaa jiritaanka ku dhawaad nus bilyan oo qof oo ku nool wadamadan Afrikada Saxaraha ka hooseeya,” sida ay ku warrantay warbaahinta Addis Standard.

Masar iyo Ethiopia waxaa ka dhexeeyey khilaaf soo jireen ah oo ku saabsan Biyo-xireenka Weyn ee Horumarka Ethiopia (GERD). Masar waxay sheegtay in biyo-xireenku uu yareyn karo xaddiga biyaha Niilka ee hoos u qulqulaya, taasoo dhibaato u geysan karta malaayiin qof oo ku nool Sudan iyo Masar oo ku tiirsan webiga.

War-murtiyeedkooda wadajirka ah, Masar iyo Midowga Yurub waxay ku yiraahdeen: “Waxaan si wadajir ah uga shaqeyn doonnaa arrimaha biyaha heer laba geesood, heer gobol, iyo heer caalami, oo ay ku jirto qodobada ku xusan Baaqa Wadajirka ah ee Iskaashiga Biyaha ee Masar iyo Midowga Yurub (EEWP). Iyadoo la aqoonsanayo ku tiirsanaanta weyn ee Masar ay ku tiirsan tahay Webiga Niilka xilli ay jirto biyo yari, Midowga Yurub wuxuu ku celinayaa taageeradiisa ku aaddan sugnaanta biyaha Masar iyo ixtiraamka sharciga caalamiga ah, oo ay ku jirto arrinta biyo-xireenka Ethiopia.”

War-murtiyeedka ayaa sidoo kale sheegay in Midowga Yurub “uu si xooggan u dhiirigelinayo iskaashiga xuduudaha ka tallaabsan ee ka dhexeeya wadamada Niilka, kaas oo ku saleysan mabaadi’da ogeysiis hore, iskaashi, iyo ‘in aan dhibaato la geysan’.”

Ethiopia waxay sheegtay inay ka xun tahay in “Midowga Yurub uu doortay inuu wiiqo Ethiopia isagoo isticmaalaya madal laba geesood ah oo uu la leeyahay Masar.” Waxay sheegtay in war-murtiyeedka wadajirka ah “uu faafinayo mowqifyo been abuur ah, eex ah, oo colaadeed oo ka dhan ah Ethiopia” uuna “la socon xiriirka soo jireenka ah ee taariikhiga ah ee ka dhexeeya Ethiopia iyo Yurub.”

Ethiopia waxay kaloo sheegtay in mowqifka Midowga Yurub uu iska indha-tirayo mabaadi’da aasaasiga ah ee sharciga biyaha caalamiga ah, oo ay ku jirto fikradda ah in biyaha la wadaago loo isticmaalo si caddaalad ah oo macquul ah.

Ethiopia waxay ku tilmaantay “wax laga murugoodo” iyo “wax laga xumaado” in Midowga Yurub — oo ah urur khibrad dheer u leh maareynta webiyada la wadaago — uu qaatay wax ay ku sifeysay “aragtida qalloocan ee sharciga caalamiga ah.”

Beledweyne (Caasimada Online) – Wararka naga soo gaaraya gobolka Hiiraan ayaa sheegaya in maanta ciidamada Macawiisleyda ay weerar culus ku qaadeen xubno ka tirsan Al-Shabaab oo ku sugnaa aagga degmada Maxaas oo ay la wareegeen bishii July ee sanadkan

Ciidamada xaq-u-dirirka deegaanka ee weerarka qaaday ayaa beegsaday xarun ay Al-Shabaab ku leeyihiin deegaanka Goobo, halkaas oo ay ku dileen ku dhawaad 10 ka tirsanaa kooxda Al-Shabaab.

Inta la xaqiijiyay waxaa howlgalkan lagu khaarijiyay illaa todobo xubnood oo isugu jiray horjoogayaal iyo maleeshiyaad ka tirsanaa kooxaha Khawaarijta.

Wararka ayaa intaasi kusii daraya in ciidamadu ay soo furteen 4 qoray oo Ak47 ah iyo 2 bistoolad oo ay lahaayeen xubnaha Al-Shabaab ee lagu laayay goobta.

Macawiisleyda u daadatay Al-Shabaab ayaa lasoo warinayaa inay dib uga soo noqdeen deegaanka, ayna ku laabteen halka ay markii hore kasoo duulaan tageen.

Xaaladda ayaa weli kacsan, waxaana weli dhaq-dhaqaaqyo iska soo horjeedo laga dareemayaa qaybo badan oo kamid ah Hiiraan oo ay soo galeen xubnaha Al-Shabaab.

Weerarkan waxaa ka horreeyay mid kale oo dhawaan lagu dilay horjooge sare oo lagu magacaabi jiray Cali Axmed Guure (Cali Qoyane), kaas oo dhibaato wayn ku hayay reer Hiiraan.

Ninkan oo in ka badan toban sano ka tirsanaa Al-Shabaab ayaa la sheegay inuu si joogto ah u bartilmaameedsan jiray dadka rayidka ah iyo kuwa safarka ah, isagoo ku caan baxay dhibaatooyin uu ku hayay bulshada deegaanka.

Horjoogahan ayey sidoo kale dowladdu sheegtay inuu kamid ahaa madaxda kooxda, iyadoo ku tilmaamtay “dhiigyo cab” dhibaatooyin badan ka gaystay gobolka Hiiraan.

Baydhaba (Caasimada Online) – Madaxweynaha Maamul-goboleedka Koonfur Galbeed Soomaaliya, Mudane Cabdicasiis Xasan Maxamed (Laftagareen) ayaa maanta guddoomiyey shir ay yeesheen Golaha Wasiirrada maamulkaasi, kaas oo looga hadlay arrimo dhowr ah.

Shirka oo ahaa mid xasaasi ah ayaa waxaa diiradda lagu saaray qodobo la xiriira horumarinta adeegyada bulshada, xaqiijinta amniga deegaannada iyo nidaaminta siyaasadda dowladda.

Sidoo kale, intii uu socday shirka ayaa waxaa lagu ansixiyey laba hindise sharciyeed oo muhiim ah, kuwaas oo kala ah;-

Hindise sharciyeedka nidaaminta iyo rukhsad-siinta mihnadliyaasha iyo xarumaha caafimaadka Koonfur Galbeed oo ay soo diyaarisay wasaaradda caafimaadka iyo hindise sharciyeedka siyaasadda maareynta deegaanka, oo ay soo diyaarisay wasaaradda deegaanka.

Labadan sharci ayaa ayaa muhiim u ah tayaynta adeegyada caafimaadka, ilaalinta deegaanka, iyo xaqiijinta in bulshada Koonfur Galbeed ay helaan adeegyo hufan oo waafaqsan nidaamka dowladnimada iyo sharciga.

Dhanka kale, Madaxweyne Laftagareen oo kulanka ka hadlay ayaa uga mahadceliyey Wasiirrada iyo wasaaradaha ku howlan diyaarin sharciyadan muhiimka ah, isaga oo xusay in Koonfur Galbeed ay ka go’an tahay dhismaha Hay’addo sharciyeysan iyo kobcinta adeegyada Aasaasiga ah ee Bulshada.

Laftagareen oo maalmo kahor dib ugu laabtay Baydhaba ayaa bilaabay dardargelinta shaqooyinka ka socda magaaladaasi, si loo dardargeliyo howlaha maamulkiisa.

Waxaa kale shaqooyinkan barbar socda hirgelinta mashaarciiyo waa wayn oo Baydhaba ka socda, kuwaas oo lagu dhisayo xarumaha hay’adaha dowladda iyo goobaha muhiimka ah.

Boosaaso (Caasimada Online) – Diyaaradaha dagaalka Mareykanka ayaa Axaddii duqeyn culus ka fuliyay qaybo kamid ah gobolka Bari, gaar ahaan aagga buuraha Calmiskaad, iyagada oo lala beegsaday maleeshiyaad ka tirsan kooxda Daacish ee ku sugan halkaasi.

Duqeynta ayaa si gaar ag uga dhacay aagga deegaannada Togga Baalade iyo Garoobaha, iyada oo lagu beegsaday xubno ka tirsan Daacish oo ku sugnaa halkaasi, kadib ay xog ka heleen sirdoonka Puntland oo kaashanaya Mareykanka oo fuliyay weerarkaasi.

Saraakiil ka tirsan laamaha ammaanka Puntland ayaa xaqiijiyay in duqeynta lagu dilay xubno u badan ajaaniib kamid ah hoggaanka sare ee kooxda.

“Maanta waxaa firxadkii Argagixisada lagu duqeeyay halka ay isugu yimadaan Togga Baalade iyo Garoobaha, duqeynta waxaa fuliyey saaxiibada dowladda Puntland ee Maraykanka,” ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay Hawlgalka Ciribtirka Argagixisada ee Puntland.

Dhanka kale, ma jiro faah-faahin rasmi ah oo ay AFRISOM ka bixisay howlgalkan cusub ee ka dhacay Togga Baalade iyo Garoobaha ee buuraha Calmiskaad ee gobolka Bari.

Waa duqayntii labaad oo muddo todobaad ah uu Mareykanka ka fulinayo Puntland, gaar ahaan dhulka kala korreeya ee Calmiskaad halkaas oo ay weli ku sugan tahay Daacish.

Si kastaba Mareykanka ayaa kamid ah dowladaha waa weyn ee ka qayb-qaata dagaalka ka dhanka ah argagixisada ku sugan gudaha Soomaaliya, gaar ahaan Al-Shabaab iyo Daacish, wuxuuna dhanka hawada ka taageeraa ciidamada Puntland ee dagaalka ka wada halkaasi.

Waxaa sidoo kale dagaalkan ku jira Isu Tegga Imaaraadka Carabta, oo isna mararka qaar duqeymo ku taageera ciidanka Puntland ee sii koraya buuraha ay ku dhuumaaleysanayaan xubnaha Daacish.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Turkiga ayaa maanta Dowladda Soomaaliya ku wareejisay qalab casri ah oo isugu jira camerooyin casri ah iyo qalabka sida tooska loogu tebin karo barnaamijyada warbaahinta dowladda.

Wasiirka Warfaafinta, Dhaqanka iyo Dalxiiska ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Daa’uud Aweys Jaamac ayaa Danjiraha Jamhuuriyadda Turkiga u fadhiya Soomaaliya, Mudane Alper AKTAŞ kala wareegay qalabkan casriga ah.

Qalabkan oo isugu jira camerooyin casri iyo qalabka sida tooska loogu tebin karo barnaamijyada ayaa qeyb ka ah heshiis hore u dhexmaray Soomaaliya iyo Turkiga ee dhanka horumarinta warbaahinta qaranka.

Hay’adda Turkisha Cooperation and Coordination Agency (TIKA) ayaa heshiiskaasi fulintiisa wakiil uga ahayd Dowladda Turkiga, iyadoo munaasabadda guddoominta oo ka dhacdey magaalada Muqdisho, uu goob joog ka ahaa Madaxa TIKA Soomaaliya, Zafer Eski.

Qalabkan casriga ah ayaa loogu talagalay in lagu xoojiyo laguna horumariyo qeybaha kala duwan ee warbaahinta qaranka, si loo dardar-geliyo howlaha warbaahineed ee dowladda.

Wasiirka Warfaafinta, Dhaqanka iyo Dalxiiska, Mudane Daa’uud Aweys Jaamac ayaa uga mahadceliyay Dowladda Turkiga iyo Hay’adda TİKA taageerada joogtada ah ee ay siiyaan Dowladda Soomaaliya, gaar ahaan warbaahinta qaranka.

Wasiirka ayaa xusay in deeqdan qalabka ah ay qeyb ka tahay barnaamijyo xiriir iskaashi oo labada dowladood dhexmarey, kaas oo looga golleeyahay horumarinta iyo tayeynta warbaahinta.

Wasiirka ayaa sheegay in Soomaaliya ay qalabkan uga faa’iideysan doonto fulinta ajendayaasha qaran ee horyaalla, sida dowlad dhiska, isla xisaabtanka hay’adaha dowladda, dagaalka looga soo horjeedo Khawaarijta iyo doorashooyinka taariikhiga ah ee la filayo inay dhowaan ka dhacaan dalka.

Safiirka Turkiga ee Soomaaliya, H.E. Alper AKTAŞ, ayaa sheegay in xiriirka walaaltinimo ee u dhexeeya Soomaaliya iyo Turkiga uu yahay mid qoto dheer, isla markaana labada dal ay si dhow uga wada shaqeynayaan kor u qaadista warfaafinta iyo is-dhaafsiga aqoonta saxaafadda iyo istaraatiijiyadda warbaahinta.

Madaxa Hay’adda TİKA ee Soomaaliya, Mr. Zafer Eski, ayaa dhankiisa sheegay in qalabkan uu qayb muhiim ah ka qaadan doono tayeynta warbaahinta Soomaaliya, isla markaana Hay’adda TIKA ay kaalin ka qaadn doonto, tababarka, qalabeynta, iyo hawlaha casriyeynta ee Warbaahinta Qaranka.

Munaasabadda ayaa ugu dambeyntiina lagu soo bandhigay qalabka casriga ah ee la guddoonsiiyay warbaahinta qaranka, iyadoo mas’uuliyiinta wasaaradda warfaafinta iyo hay’adaha Turkiga ay ballan-qaadeen inay sii xoojin doonaan iskaashiga saaxiibtinimo ee labada dal.