Muqdisho (Caasimada Online) – Shirkii Wadatashiga Qaran ee NCC oo lagu ballansanaa inuu maanta ka furmo Muqdisho ayaa arrimo farsamo awgeed u baaqday, sida uu xalay shaaciyay Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya.

Ilo wareedyo ayaa sheegaya in dib u dhaca shirkan uu sabab u yahay mad-madow iyo kala shaki ka dhex billowday qaar kamid ah madaxda dowlad goboleedyadii xiriirka dhow la lahaa dowladda Federaalka.

Arrintaan waxay ka dhigan tahay in markii ugu horeysay ay labo waddo kala qaadeen Villa Somalia iyo afartii dowlad goboleed ee raacsanaa, maadaama Puntland ay horay xiriirka ugu jartay Villa Somalia.

Xog ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaysa in qaar ka mid ah dowlad goboleedyada ay qorsheynayaan inay ka hor-yimaadaan isku dayga Villa Somalia ay ku dooneyso inay muddo kororsi hor leh ugu sameyso.

Shirkaan waxaa horay u iclaamiyey madaxweyne Xasan Sheekh, wuxuuna qorshuhu ahaa in maanta oo Sabti ah 20-ka Abriil uu Muqdisho ka furmo, balse taasi ma dhicin, lamana shaacin sababta rasmiga ah ee shirka loo baajiyey.

War-saxaafadeed xalay ka soo baxay xafiiska Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya ayaa lagu shaaciyey in shirkaas dib loo dhigay muddo kooban, iyadoo aan la shaacin waqtiga la isugu imaanayo.

Qoraalka waxaa lagu sheegay in shirkaas uu iclaamiyey Madaxweyne Xasan Sheekh uu u baaqday arrimo farsamo, balse faahfaahin kale lagama bixin arrimahaas.

“Shirkaan oo muhiim u ah dardargelinta hormarka dowladnimada, gaar ahaan dagaalka lagula jiro Khawaarijta, dhameystirka Dastuurka iyo artimo kale oo masiiri ah ayaa dib loo dhigay muddo kooban,” ayaa lagu yiri qoraalkaan ka soo baxay xafiiska Ra’iisul wasaaraha.

Muqdisho (Caasimada Online) – Faah-faahino dheeraad ah ayaa waxaa laga helayaa dhacdo argagax leh oo xalay ka dhacday degmada Kaxda ee gobolka Banaadir, kadib hooyo ay ku gowracday wiil iyo gabar ay dhashay, kuwaas oo maanta lagu aasay degmadaasi.

Carruurta ayaa da’ahaan kala ahaa 4 jir iyo 3 jir, sida ay sheegeen ehelllada iyo dadkii dariska la ahaa qoyska.

Hooyada falkan gaysatay ayaa la sheegay in qabtay xanuun dhanka dhimirka ah, ayna daawo u socotay, sida aanu kasoo xiganay ehellada.

Mid kamid dadka deegaanka oo la hadashay Shabelle Tv ayaa ka warbixisay sida ay wax u dhaceen, waxayna sheegtay inay aad uga argagaxeen dhacdadaasi.

“Meeshaan waxaa ka dhacday qadar xanuun badan ilmo yaryar oo isla dhashay ayaa hooyadood gowracday gabdhadha waa xanuunsanayd” ayay tiri gabar kamid ah dariska.

Sidoo kale waxa ay siui raacisay “Uur ku taallo ayay nagu reebtay hooyo labadeeda canug gowracday wax-yar ma’ahan xalay ayay dhacday hal saac”

Dhankeeda Hooyo kamid ah dadka deegaanka ayaa sheegtay in haweeneydan ay horayu gubtay carruurta, isla markaana marka ay hadda bogsadeen ay gowracday

“Ilmahan bil kahir ayay gubtay marka Soonkii ayay soo raysteen 4 jir iyo 2 iyo 3 jir ayay kala ahaayeen” ayay iyaduna tiri hooyo kamid ah dadka deegaanka.

Falkan xanuunka badan ayaa si weyn looga hadal hayaa magaalada Muqdisho iyo baraha bulshada, maadaama uu yahay fal aad looga naxo.

Dilka carruurtan ayaa waxa uu qeyb ka noqonayaa dhacdooyinka argagaxa leh ee asbuucyadii lasoo dhaafay ka dhacayay dalka, gaar ahaan magaalada Muqdisho.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xaaladda xaafadda Dab-damiska ee degmada Wadajir ayaa maanta deggan, halkaas oo maalmihii lasoo dhaafay ay ka taagneyd xiisad u dhexeysay dadka deegaanka iyo Booliska oo doonayay inuu ka raro halkaasi.

Amarka kasoo dowladda ayaa ku ekaa maanta oo ah 20 April, si loo raro shacabka, balse dib ayaa loo dhigay illaa amar dambe, kadib dadaallo uu sameeyay madaxweynaha Galmudug, Axmed Kaariye (Qoor Qoor) oo ku baxayt xiisaddaas, si loo qabojiyo.

Qoor Qoor oo la hadlay shacabka ayaa sheegay in aan maanta la kici doonin dadka degan dhulka dabdamiska, isagoo sheegay inuu la hadlay Booliska iyo Masuuliyiinta wasaaradda Amniga XFS.

“Dhulka Dowladda ayaa leh,Dowladda dadka dagan baa leh, Madaxda qaranka iyo Booliska waan kala hadleynaa berrina arrinta waa la joojinaa, is dejiya, iskana soo xula guddi aad ku kalsoontihiin,” ayuu yiri madaxweyne Axmed Cabdi Kaariye (Qoor Qoor).

Xaaladda xaafadda Dab-damiska ayaa hadda ah mid deggan, waxaana si caadi ah noloshooda u watay shacabka deggan halkaasi, ayada oo meesha ay ka baxday xiisaddii la filayay inay dhacdo, sababo la xiriira isbeddaka ku yimid fulinta amarkii dowladda dhexe.

Qaar kamid ah dadka deegaanka oo la hadlay warbaahinta ayaa ka hadlay dareenkooda iyo waxa isbeddelay, kadib dib u dhigidsa barakacintooda, waxayna sheegeen in go’aankoodii uu weli sidiisii yahay, ayna ka guuri doonin dhulka Dab-damiska ee magaalada Muqdisho.

Oday kamid ah dadka deegaanka ayaa ku dooday in aysan heysan dhul kale iyo wax ku guuraan, ayna ku dhimanayaan guryahooda, sida uu hadalka u dhigay.

“Annaga dad masaakiin ah ayaa nahay waxba ma haysano hal mooto ma kireysan karno inaan ku dhimano oo ku baaba’no ayaa danteena ku jirtaa” ayuu yiri mid kamid ah dadka deegaanka.

Sidoo kale odey kale oo kamid ah shacabka degan halkan ayaa sheegay inay isku dhaarsadeen in aysan ka guurin xaafadda, illaa ay qorshe u sameyneyso dowladda.

“Shacabka meeshaan deggan haddii aan nahay waan isku dhaarsanay inaanu hal qof ka guurin xaafadda ha yimaadaan ama yeysan imaan” ayuu yiri oday kale.

Waxaa kale oo uu sii raaciyay “Annaga dad qaxooti ah ayaa nahay mana naqaano meel aan u guurno”.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa ku gacan sayrtay baaq kasoo baxay dalalka ugu hodansan caalamka ee la isku yiraahdo G7, kaasi oo ku aadanaa wada-hadal laga galo xiisadda kala dhaxeysa Itoobiya. 

Wasiirada Arrimaha Dibedda dalalka G7 ee Canada, France, Germany, Italy, Japan, UK, iyo Mareykanka ayaa ugu baaqay Soomaaliya iyo Itoobiya “inay furaan dhammaan marinada wada-hadalka si looga hortago in xiisadda ay kasii darto.”

“Waxaan walaac ka muujineyaa heshiiska is-afgaradka ee u dhexeeya Itoobiya iyo gobolka Somaliland ee Waqooyiga Soomaaliya ee lagu dhawaaqay Janaayo 2024. Waxaan ku dhiirigelinaynaa Itoobiya iyo dawladda federaalka ah ee Soomaaliya inay sii furnaadaan dhammaan waddooyinka wada-hadallada si looga hortago in xaaladda ay sii xumaato, iyadoo lala kaashanayo saaxiibada gobolka, Midowga Afrika iyo iyada oo loo marayo xiriiro laba geesood ah, si waafaqsan sharciga caalamiga ah iyo mabaadi’da madax-bannaanida iyo midnimada dhuleed ee ku xusan Axdiga Qaramada Midoobay,” ayaa lagu yiri qoraalka G7.  

Ayada oo ka jawaabeysa qoraalkaas, ayey wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya sheegtay inay soo dhoweyneyso adkeyntooda ku aadan nabadda iyo xasilloonida Geeska Afrika iyo Soomaaliya. Si kastaba, waxay meesha ka saartay wada-hadal ay la gasho Itoobiya. 

“Soomaaliya waxay u heellan tahay ilaalinta nabadda iyo amniga gobolka, waxayna aad u dooneysaa inay xoojiso wadashaqeynta ay la leedahay G7 iyo saaxiibada kale ee caalamiga ah si loo xaqiijiyo nabadda iyo barwaaqada waarta ee Geeska Afrika. Si kastaba ha ahaatee, wada-hadal lala galo Itoobiya ayaa ah mid aan suurta-gal ahayn illaa ay ka noqoto is-afgaradkii sharci-darrada ahaa ee ay la gashay gobolka Waqooyi ee Soomaaliya (Somaliland) ayna muujiso ixtiraam buuxa oo ay u hayso midnimada, madaxbannaanida iyo mabda’a faragelinta la’aanta ah ee Soomaaliya,” ayaa lagu yiri qoraalka wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya. 

Heshiiska Somaliland iyo Itoobiya oo la saxiixay 1-dii Janaayo ayey Hargeysa waxay Addis-Ababa ku siisay dhul badeed ay ka sameysato dekad iyo saldhig ciidan badeed, ayada oo ku bedeleneysa aqoonsi ay sheegtay inay ka heleyso Itoobiya. 

Is-afgaradka oo qorshuhu ahaa in heshiis rasmi ah loogu beddelo muddo bil gudaheed ah ayaan illaa hadda dhaqaaqin ayada oo laga joogo ku dhowaad afar bilood, waxaana muuqata cago-jiid dhanka Itoobiya ah, oo la kulantay cadaadis caalami ah.

Hargeysa (Caasimada Online) – Waxaa dib u dhacay shirkii Golaha Wadatashiga Qaranka ee uu todobaadkii hore Iclaamiyay madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, kaas oo la filayay inuu maanta ka furmo magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya.

Dib u dhaca ku timid shirka ayaa waxaa lagu sheegay arrimo farsamo awgeed u baaqday, sida uu xalay shaaciyay Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya.

“Shirkaan oo muhiim u ah dardargelinta hormarka dowladnimada, gaar ahaan dagaalka lagula jiro Khawaarijta, dhameystirka Dastuurka iyo artimo kale oo masiiri ah ayaa dib loo dhigay muddo kooban,” ayaa lagu yiri qoraalkaan ka soo baxay xafiiska Ra’iisul wasaaraha.

Ilo wareedyo xilkas ah ayaa sidoo kale sheegaya in dib u dhaca shirkan uu sabab u yahay mad-madow iyo kala shaki ka dhex billowday qaar kamid ah madaxda dowlad goboleedyadii xiriirka dhow la lahaa dowladda Federaalka.

Haddaba sidee looga falceliyay dib u dhaca shirka Golaha Wadatashiga Qaranka?

Barqash “Meeshaas waxaa iga muuqato kalsooni xumo siyaasadeed dowladda dhexe iyo madaxda maamul goboleedyada mala kala shakiyay?”.

Rooble Sharxaaye “Shir ay ka maqan yihiin labadii maamul ee maamulada dalka ka jira ugu awooda badnaa wax u soo kordhinayo ma jirto Puntland iyo SSC-khaatumo”.

Shaafi Cabdi Cali “Markii la idin imaan waayey kadib miyaad dib u dhigteen?”.

Mahad Hilowle “Shirka waxa uu ubaaqday waxaa weeye madaxda oo diidayn ka qeybgal shirka.

Zakariye Daahir “Shirka aan SSC-khaatumo iyo Puntland aysan ka soo qayb galayn inuusan soconayn waan ogaa”.

𝐖𝐚𝐬𝐡𝐢𝐧𝐠𝐭𝐨𝐧 (Caasimada Online) –  Wasiirka Wasaaradda Maaliyadda XFS Mudane Biixi Imaan Cige oo ku sugan Magaalada Washington ee dalka Mareykanka oo uu ka socdo shirka xiliga Gu’ga ee IMF iyo Bangiga Adduunka ayaa ka qeyb galay shirar muhiim u ah Maaliyadda iyo dhaqaalaha Soomaaliya iyo kulamo doceedyo miro-dhalay oo looga arrinsaday horumarinta iyo dib-u-habeynta dhaqaalaha Soomaaliya.

𝐍𝐨𝐫𝐰𝐚𝐲:- Wasiirka Maaliyadda Xukumadda federalka Soomaaliya Biixi Imaan Cige ayaa kulan miro-dhal ah la qaatay Wasiirka horumarinta Caalamiga ah ee Dowladda Norway Marwo Anne Beathe Tvinnereim oo qeyb ka aheyd wafdiga ka soo qayb galay shirka xili-dhaxaad ah ee Hay’adda Lacagta Adduunka iyo Bangiga Adduunka.

Wasiirka Maaliyadda XFS ayaa uga mahadceliyay Wasiiradda, doorkii ay Dowladeeda Norway ka cayaartay hannanka deyn cafinta iyo habkii ay uga qeyb qaateen dib-u-habeynta Maaliyadda Soomaaliya oo soo martay heerar kala duwan, taas oo sababtay in ugu dambeyn Dowladda Soomaaliya laga cafiyo deymihii lagu lahaa.

𝐔𝐊:- dhinaca kale Wasiirka Maaliyadda ayaa kulan gaar ah la qaatay ku-xigeenka Xoghaya Joogtada ah ee Xafiiska  Horumarinta Arrimaha Dibadda Mr. Nick Dyer.

Kulanka labada masuul ayaa looga wada hadlay heerka uu taagan yahay dhaqaalaha Soomaaliya, wadashaqaynta ku saleysan sare u qaadidda dakhliga iyo maalgalinka xiliga isbaddalka cimilada oo saameyn ku leh gudaha Soomaaliya.

Wasiirka Maaliyadda XFS ayaa sidoo kale uga mahadceliyay Dowladda UK xiriirkeeda Saaxibtinimo iyo taageeradeeda, iyadoo Dowladda UK ay dhawaan ku dhawaaqday in ay tirtirtay oo ay cafisay Deymihii ay Dowladda Soomaaliya ku laheyd taas oo aheyd Cafin Boqol kiiba Boqol ah.

𝐈𝐌𝐅: Wafdiga uu hoggaaminayo Wasiirka Maaliyadda ee ku sugan Washington ayaa kulan gaar ah la qaatay Agaasimaha Guud ee Hay’adda Lacagta Adduunka u qaalbilsan Dalalka Carabta iyo Bartamaha Qaaradda Aasiya Mr. Jihad Azour. Wasiirka iyo Wafdigiisa ayaa kala hadlay Mr. Jihad, qorshayaasha IMF ee Soomaaliya ee dib-u-eegista Maaliyadda iyo Horumarinta Dhaqaalaha Sideeda Sano ee soo socota.

Dowladda Soomaaliya ayaa dadaal dheeri ah ugu jirta sidii loo horumarin lahaa dhaqaalaha Soomaaliya, loona helilahaa maalgalin dhameystiran oo Soomaaliya gaarsiin karta heerka isku filnaashaha maaliyadeed, maadaama laga cafiyay deymihii cuslaynayay hannaanka Dowliga ah ee dalka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xaalad cakiran ayaa saacadihii lasoo dhaafay kasoo korortay qeybaha koonfureed ee magaalada Muqdisho, kadib markii booliska Soomaaliya oo markii 3-aad digniin kama dambeys ah siiyey qoysaska degan dhulkii dabdemiska ee ciidanka booliska Soomaaliyeed.

Dhankooda qoysaska degan dhulka boolisku dalbaday in laga guuro ayaa ku adkeystay in aysan guuri doonin, waxayna cadeeyeen inay dagaalami doonaan, hadii loo adeegsado awood dowladeed.

Intaas kadib arrinta waxaa ku soo baxay masuuliyiinta dowladda ku metesha beesha Habargidir, balse waxaa dhibcihii ugu badnaa galabta uruursaday madaxweynaha Galmudug Axmed Qoor Qoor.

Qoysaska degan dhulka la isku heysto waxay u badan yihiin beesha Sacad, waqtigii loo qabtay inay ku guuraan wuxuu ku egyahay berri oo bisha Abriil ay 20 tahay, halka siyaasiyiinta Dowladda Federaalka ku metesha beesha Sacad ay caawa dhamaantood joogaan magaalada Gaalkacyo.

Qoor Qoor oo Muqdisho jooga ayaa galabta baxay oo tegay degmada Hodan, halkaas wuxuu kula kulmay odayaasha dhaqanka ee beesha laga dalbaday inay ka guuraan dhulka dabdemiska.

Madaxweynaha Galmudug wuxuu la hadlay warbaahinta, isagoo la jooga odayaasha dhaqanka ee beesha Habargidir oo diidan inay dhulkaas ka guuraan, wuxuu sheegay in berri aysan dhici doonin waxa la filayo oo booliska iyo wasaaradda amniga uu la hadli doono.

Sidoo kale Qoor Qoor ayaa odayaasha ka dalbaday inay iska soo xulaan guddi ay ku kalsoonyihiin, kuwaas oo uu ula tegi doono madaxda qaranka, si loo xaliyo xiisadda ka taagan dhulkaas, wuxuuna si buuxda u balan-qaaday in berri aan la kici doonin qoysaska degan halkaas.

Taani waxay Qoor Qoor u noqotay dhibco siyaasadeed, maadaama siyaasiyiintii dadkaas ku meteleysay dowladda federaalka, sida Fiqi, Cabdi Qeybdiid, Dhabancad, Cabdiraxmaan Cagaweyne iyo xubno kale ay iska xaadiriyeen Gaalkacyo, halkii ay ku bixi lahaayeen xalinta xiisadaan.

Saan-saan colaadeed ayaa maanta laga dareemayey isgoyska Banaadir, Seybiyaano ilaa beerta Qaad, maadaama dowladdu ay ku adkeysatay in xoog looga rari doono berri qoysaska degan dhulkii dabdemiska, halka qoysaska degan halkaas oo ka soo jeeda beesha Habargidir ay hubkooda la soo baxeen, iyagoo si cad u sheegay inay dagaalami doonaan hadii lasoo weeraro.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa shaacisay inuu baaqday Shirkii Golaha Wadatashiga Qaran oo lagu balansanaa inuu Muqdisho ka furmo berri oo Sabti ah 20-ka Abriil.

War-saxaafadeed ka soo baxay xafiiska Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya ayaa lagu shaaciyey in shirkaas dib loo dhigay muddo kooban, iyadoo aan la shaacin waqtiga la isugu imaanayo.

Qoraalka waxaa lagu sheegay in shirkaas uu iclaamiyey Madaxweyne Xasan Sheekh uu berri u baaqday arrimo farsamo.

“Shirkaan oo muhiim u ah dardargelinta hormarka dowladnimada, gaar ahaan dagaalka lagula jiro Khawaarijta, dhameystirka Dastuurka iyo artimo kale oo masiiri ah ayaa dib loo dhigay muddo kooban,” ayaa lagu yiri qoraalkaan ka soo baxay xafiiska Ra’iisul wasaaraha.

Ilaa hadda dowladda ma shaacin sababta loo baajiyey shirkaas iyo halka ay howshu iska qaban la’dahay, sidoo kale markii hore si weyn looma baahin oo Pageska xafiisyada dowladda laguma baahin warqadii lagu iclaamiyey shirkaan.

Madaxda dowlad goboleedyada iyo dowladda federaalka ayaa sii kala fogaanaya, waxaana suurtagal ah in sababta shirkaan uu u qabsoomi waayey ay taasi ugu horeyso.

Inkastoo Saciid Deni lagu bilaabay warqadii lagu casuumay madaxda gobollada, hadana waxaa si buuxda loo saadaalinayey in Muqdisho uusan imaa doonin, maadaama ay siyaasadda ku kala tageen Xasan Sheekh, tan iyo wixii ka dabeeyey doorashadii madaxtinimada dalka.

Madaxda kale ee dowlad goboleedyada ayaa la soo werinayaa inay qabaan cabasho la xiriirta dastuurka, kuwaas oo qaarkood ka cagajiiday inay ka soo qeyb galaan shirka uu iclaamiyey Xasan Sheekh, inkastoo madaxda qaar ay Muqdisho joogaan, sida Axmed Qoor Qoor.

Muxuu salka ku hayaa khilaafka Xasan Sheekh iyo madax goboleedyada? 

Muqdisho (Caasimada Online) –Madaxweynaha Galmudug Axmed Cabdi Kaariye Qoor Qoor ayaa galabta la kulmay odayaashii ka hor yimid amarka dowladda ee diiday inay ka guuraan dhulka dabdemiska ee ku yaalla degmada Hodan.

Madaxweyne Qoor Qoor ayaa sheegay in berri aan la kici doonin dadka degan dhulka dabdamiska, isagoo sheegay inuu la hadlay Booliska iyo Masuuliyiinta wasaaradda Amniga XFS.

“Dhulka Dowladda ayaa leh,Dowladda dadka dagan baa leh, Madaxda qaranka iyo Booliska waan kala hadleynaa berrina arrinta waa la joojinaa, is dejiya, iskana soo xula guddi aad ku kalsoontihiin,” ayuu yiri Qoor Qoor.

Madaxweynaha ayaa sheegay in dadkaan aysan xaq u laheyn in la dhaho iska guura, isla markaana arrintaan uu kala hadli doono madaxda ugu sareysa dalka.

Qoor Qoor ayaa duray dad uu sheegay in dano gaar ah oo dhaqaale ay ka dhex raadinayaan arrinta dhulka dabdemiska, isagoo yiri “iimaanka allaha u soo celiyo ayaan leenahay dadkaas” inkastoo uusan xusin magacyada dad gaar ah.

“Berri waa dii deganaa doontaan halkaan cid idiin imaaneysana ma jirto anigaa la hadlaya booliska iyo hey’adaha kale ee amniga sida wasaaradda amniga, marka is dejiya, cid awood inku rari karta ma jirtee,” ayuu yiri Qoor Qoor.

Madaxweynaha Galmudug ayaa qoysaska degan dhulka dabdemiska ka dalbaday inay soo xulaan guddi lagala xaajoodo arrintaan oo taladu ay ka go’do, maadaama kiiskaan ay u gudbinayaan madaxda ugu sareysa dalka.

Sabtiga Berri ayuu Booliska Soomaaliya dalbaday inay qoysaska degan ka guuraan dhulkii dabdemiska ciidanka booliska oo ku yaalla xaafadda Seybiyaano, balse dadka degan ayaa ka biyo diiday amarkaas.

Qoysaska degan halkaas uu u badan beesha Sacad ayaa si cad u diiday amarkaas, iyagoo ku goodiyey inay dagaalami doonaan, ciidamo hubeysan ayaa lagu arkayaa aagga Seybiyaano, waxaana beri ka go’an inay booliska la dagaalamaan.

Hoos ka daawo hadalka Qoor Qoor

Garoowe (Caasimada Online) – Puntland ayaa durba billowday gaar ula macaamilka caalamka, kadib markii ay dhawaan ku dhawaaqday inay aqoonsigii iyo kalsoonidii kala laabatay hay’addaha dowladda federaalka.

Puntland ayaa markaas madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ku eedeysay inuu buriyay dastuurkii heshiiska lagu ahaa, islamarkaana uu jeebkiisa kala soo baxay dastuur cusub.

Maamulka Garoowe oo go’aankaasi ka duulaya ayaa waxay magaalada Nairobi uga qeyb-gashay shir u dhaxeeya Puntland iyo beesha caalamka, kaasi oo heer wasiir ah.

Kulankan oo uu shir-guddoomiyey wasiirka qorsheynta Puntland Daa’uud Maxamed Cumar ayaa qeyb ka ah macaamilka gaarka ah ee Puntland ay sida tooska ah ula yeelaneyso caalamka.

Kulanka ayaa looga hadlay mashaariicda horumarin iyo kuwa bani’aadantinimo ee ay Puntland ka taageeraan iyo sidii loo xoojin lahaa wada-shaqeynta, iyadoo wafdigu la wadaagay beesha caalamka buuga qorshaha dowladda, ayada oo shirku kusoo dhammaaday jawi wanaagsan, sida lagu sheegay bayaan kasoo baxay maamulka Puntland.

Wakiillada beesha caalamka ka socday ee shirka ka qeyb-galay ayaa waxaa kamid ah USA, UK, EU, Norway, Sweden, Denmark, Switzerland, Netherlands iyo SSF.

Halka dhinaca maamulka Puntland uu kulanka uga qeyb-galay wasiirka beeraha, wasiirka deegaanka iyo isbedelka cimilada, wasiirka kalluumeysiga, agaasimaha guud ee Madaxtooyada iyo xubno kamid ah guddiga ganacsiga Puntland.

Si kastaba, Maamulka Puntland iyo dowladda federaalka oo muddooyinkii dambe uu khilaaf xooggan u dhaxeeyay ayaa dhawaan sii kala furtay kadib markii maamulka uu meel adag iska taagtay wax ka beddelka dastuurka ee meel-marka noqday.

Muxuu salka ku hayaa khilaafka Xasan Sheekh iyo madax goboleedyada? 

Muqdisho (Caasimada Online) – Gudoomiyihii hore ee gobolka Banaadir, Thaabit Cabdi Maxamed ayaa markii ugu horreysay ka hadlay xiisadda ka taagan xaruntii hore ee Dab-demiska ee magaalada Muqdisho.

Dhulkan oo ay amartay dowladda in laga guuro ayaa waxay adka degan qaarkood si adag uga horyimaadeen amarka guurista, ayaga oo dowladda ku eedeeyay inay dhulkaas u gacan galineyso shaqsiyaad gaar ah, waxaana socda abaabul looga hortegayo in Booliska uu qasab ku raro dadka shacabka ah ee degan dhulkaasi maalinta berri ah ee Sabtida.

Thaabit Cabdi ayaa dowladda usoo jeediyay in aysan qasab uga rarin dhulkaasi shacabka degan, isaggoo ku taliyay in xiisadda taagan lagu dayo saddex arrin midkood, si xal-waara loo helo.

Hoos ka aqriso qoraalka Thaabit;

Haddii dhulka dantaguud dowladdu leedahay, dowladnimaduna soo shacabku ma lahan?

Hay’addaha kala duwan ee Dowladda dhul danguud ah wey u baahan karaan si loogu adeego shacabka balse waxaa loo maraa nidaam madani amma rayit ah si xal-waara loo helo oo ah sida soo socota:

1. In isla dhulka dantaguud loogu baahday laga cabiro dhul loo isticmaalo dantaguud dadkana lagu deegaameeyo dhulka kale ee soo hara. Sow Boolisku ma ahan saaxiibka iyo ilaaliyaha shacabka?.

2. Haddii uusan dhulka qaybsami karin, in dhul kale shacabka meesha dagan lagu deegaameeyo.

3. Haddii la waayo labbada xal ee 1 & 2 in shacabka meesha dagan la siiyo magdhaw maangal ah si shacabka aysan isla magaaladoodii la-barakiciyayaal ugu noqon.

Waxaan rabaa inaan si dareen leh u xusuusiyo madaxdka dalka dhaqaale xumida guud ee caalamka ka jirta, haddana shacabkeena badankii waxay maanta la daalaa-dhacayaan dhaqaalo xumi aad u daran, kuleylka bisha April-na u sii dheer tahay ee aan ahmiyad weyn siinno bad-qabka iyo daryeelka shacabkeena.

Muxuu salka ku hayaa khilaafka Xasan Sheekh iyo madax goboleedyada? 

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa dhiggeeda Kenya uga tacsiyeysay geerida Taliyihii Ciidamada Kenya oo galabta ku geeriyooday shil diyaaradeed oo ka dhacay dalkaas.

Wasaaradda Gaashaandhigga Soomaaliya  ayaa tacsi u dirtay Wasaaradda Gaashaandhigga Kenya, Ciidanka Difaaca Kenya, Dowladda iyo Shacabkeeda, kadib geeridii ku timid Taliyihii Ciidanka Difaaca Kenya Lt. General Francis Ogolla.

Sidoo kale, xogta ay heyso Caasimada Online waxay sheegeysaa in dowladda Soomaaliya ay sii balaarineyso tacsida oo xitaa xafiiska Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya uu qorsheynayo inuu war ka soo saaro geerida Taliyihii ciidamada difaaca Kenya.

Taliyaha ayaa saaraa diyaarad milateri oo nooca qumaatiga u kaca ah, taas oo ku bur-burtay hawada dalka Kenya, wax yar uun kadib markii ay kacday.

8 qof oo saraakiil iyo askar isugu jirtay ayaa Taliyaha kula geeriyootay shilkaas, diyaaradda ayaa ku bur-burtay galbeedka dalka Kenya.

Taliyaha ayaa isbitaal loo qaaday isagoo haawacmay daran qaba, balse wax yar kadib waa uu geeriyooday, sida ay tebisay warbaahinta dalka Kenya.

Afhayeen u hadlay dowladda Kenya ayaa uga baaqay dadka Kenyanka ah in ay is dajiyaan, islamarkaana ay ka fogaadaan warrarka kutiri kunteenka ah, isagoo isku dayey inuu qariyo xaqiiqada geerida Taliyaha.

Dowladda Kenya ilaa hadda war rasmi ah kama soo saarin geerida Taliyihii ciidamada difaaca qaranka Kenya oo ku dhintay shilka diyaaraddeed, balse waxaa lagu wadaa in saacadaha na soo aadan uu ka soo baxay war dhameystiran.