Muqdisho (Caasimada Online) – Xildhibaanada Kudlada Badbaado Qaran, ayaa soo dhoweeyey waraaq uu qoray Ergeyga Gaarka ah ee QM u qaablisan Soomaaliya, Nicolas Haysom, u diray DF oo ku saabsan dhacdooyinkii Baydhaba ka dhacaykadib xarigii mukhtaar Roobow, waxayna dalab u direen dowladda Mareykanka.

Warqaddaas ayaa dowladda looga dalbaday inay soo bandhigto faahfaahin ku saabsan gabood falyadii ka dhacay Baydhaba iyo xarigii Mukhtaar Roobow.

Kudlada Badbaado Qaran waxaa ka mid ah xildhibaanada xisbiyada Nabada, Wadajir UPD, iyo xildhibaano madaxbanaan oon aan weli xisbiyo ka mid ahayn.

Qoraalka xildhibaanada Kudlada ayaa lagu yiri “Waxaan sidoo kale soo dhowaynaynaa walaaca ay ka muujiyeen dalalka, Ingiriiska, Jarmalka iyo ergada ka socota Midowga Yurub dhaqanka ciidanka amniga ee ku sugnaa dawlad Goboleedka Koonfur Galbeed”

Dhinaca kale, Xildhibaanada Kudlada Badbaado Qaran ayaa wax laga xumaado ku tilmaamay in dowladda Mareykanka ay ka aamustay arrintan.

“Waxaa wax laga xumaado ah aamusnaanta Maraykanka ee ku aaddan arrimaha qallafsan ee siyaasadeed Soomaaliya gaar ahaan sida Xukuumadda Federaalku ugu tumato shuruucda dalka iyo kuwa caalamiga ah ee xuquuqda aadamaha. Marka la eego dhaqanka soo jireenka ah ee dawlada Maraykanku ugu ololeyso dawlad wanaagga iyo dimoqraadiyada, waxa aan la fahmi karin in Maraykanku ka aamuso ku tumashada xuquuqda aadamaha ee aan geed loogu soo gabban oo ay ka mid tahay xoogga xad dhaafka ah ee loo isticmaalay shacabka Baydhabo taas oo sababtay dhimashada qiil la’aanta ah ee 13 qof oo uu ka mid yahay xildhibaan degaanka ah, dhaawac faro badan, caburrin siyaasadeed, xannibaad ka dhan ah xorriyada qawlka, isu imaanshaha, urur ka mid noqoshada, iyo dhaqdhaqaaqa oo intaba dastuurku lama taabtan ka dhigay”

Hoos ka aqriso qoraalka xildhibaanada oo dhamaystiran.

Horay baa loo yiri, “Miskiin baa miska la fuulo leh“. Maalmahaan waxaa Muqdisha ka socda qorshe burcadnimo ku dhafan tahay, ee loo maleegay bulshada degan Degmada Dayniile. Bulshadaas badankeedu waxay ka kooban tahay qoysas Goofley ah oo qarniyaal badan noloshoodu ku tiirsaneyd tabcashada waambaha, moxogga, digirta, dhaqashada ariga iyo lo’da.

Waxay Caasimada Muqdisha usoo  suuq geyn jireen cawska xoolaha la siiyo, qoryaha la shito, caano iyo subag sixan ah. Noloshoodu waxay ahayd mid is-bixisa oo si buuxda ugu filan. Dhulkoodana waxay ka ilaalin jireen Nabaadguur  iyaga oo u tura dhirta iyo makhluuqa kale ee la nool oo ay quraanshadu u yar tahay.

Saraakiishii Soomaaliya afgembiga ku qabsaday 21/10/1969 waxay durbadiiba bilaabeen in ay deegaanka Dayniile iyo hareerihiisaba ka dhisaan xerroyin Milateri. Sida la wada oggsoon yahay Mileteriga sidiisaba waxaa loogu tala galay in ay dalka ka difaacaan  cadwga dibadda. Waxaana aalaaba la dejiyaa jiidda hore ee xuduudaha dalka.  Balse ciidamadii la dejiyay Dayniile waaxaa loogu tala galay in lagu difaaco Golihii Sare ee “Kacaanka” waayo xukunka waa ay boobeen, hay’adihii dastuuriga ahaa  & xildhibaanadii la soo doortay  sida Baarlamaanadii (1960-1969) waa ay kala direen, Dastuurkii 1960 ee aftida loo qaaday waa ay  laaleen. Saraakiishaasi waxay cadaadis xooggan dul dhigeen beelihii Hawiye sida Abgaal, Murusade, Wacdaan, shiiqaal iyo gaaljecel, iwm ee degenaa hareeraha Caasimadda. Bulshada Dayniile, xilligii dheeraa ay askartu dalka xukumaysay waxaa la soo deristay dhibaatooyin fara badan, oo aan halkaan ku soo koobikarin. Balse ma aysan qixin oo waa ay adkeysteen. Muddo ka dibna waxay hormuud ka ahaayeen kacdoomadii mucaaradka hubeysan ee soo afjaray kalitalisnimadii nabadda iyo nolosha shacabka raggaadisay. Waxaa Ilaahey mahaddiis  ah in ay maanta dalka ka dhisan tahay Dawlad federaali ah, oo aan ku imaan qorayga caaraddiisa.

Haddaba, bulshada waxay rajo weyn ka qabaan in dhulkoodii loo soo celiyo, magdhawna laga siiyo dhibaatooyinkii loo geystay iyo horumarkii loo diiday.

Nassibdarro, waxaa dhacday in xildhibaano ka tirsan baarlamanka oo ku abtirsada beesha Murusade ee degta Dayniile ay mar labaad haweysanayaan in ay shacabka masaakiinta ah dhulkooda ka boobaan. Iyaga oo sameysatay  Guddi Maqaar Saar ah, oo aan lagala tashanin dadkii deganaa Dayniile ab- ka-ab. Waxaa la yaab ah, halkii ay shacabka deegaanka ku taageeri lahaayeen in ay si madax-bannaan u dhistaan Guddi iyaga iyo danahooda matala, waxay xildhibaanadu doorbideen in ay iyagu u noqdaan Guddi Ismagacaabay.

Waxaa soo if baxday in Xildhibaanadii ay u xuubsiibteen Guddiga Arrimaha Bulshada. Su’aashu waxay tahay, maxaa xildhibaanda ku kalifay in ay sidaas u dhaqmaan? jawaabtu waa ay fudud tahay. Waxay rabaan in aagga u dhaxeeya shacabka dulmanaha ah iyo xukuumadda uu R/W Kheyre madaxda ka yahay, ay ka dhex furtaan Xafiis Dalaalnimo. Waxay rabaan in ay dhulka/hantida  ay goofleydu milkida u leedahay ay iyagu maamulaan: In qeyb dhulka ka mid ah ay ku laaluushaan madaxd a iyo saraakiisha sarsare ee Dawladda, qeybna ay ka dhigaan danguud, qaarna iyagu qaataan/ama caddeystaan, cadka yar ee soo harayna ay goofleeyda saboolka ah ay ku hafraan. Waxaa taas ka sii daran Qeyb kasta ay qolo siiyaanba, saami qarsoodi u ah ayey ku sii leeyihiin. Waxaa kaaga sii daran, waxay rabaan dhaqaalihii sida silaca, saxariirta iyo burcadnimada ah ay ku soo uruuriyeen in ay mar seddexaad ku iibsadaan kursaasta xildhibaanimo ee labada aqal, ee duurashada 2020/21.

Cabashadu intaas waa ay ka sii riiq dheer tahay, balse waxaan ku soo koobaynaa, in xildhibaanadu beesha Murusade qandigooda hadda maran, ay salka ka sii dhigtaan  arrimaha soo socda:

1. Madaxweyne Maxamad cabdulaahi “Farmaajo” ma ahan M. Siyaad Bare, ma ahan           kali taliye, mana ahan laaluush qaate.
2. Wadanka waxaa lagu maamulaa Dastuur ku salaysan Dimuqaraadiyad, caddaalad, iyo sinnaan, mana ahan Golihii          Kacaanka ama XHKS (xisbigii hantiwadaagga     kacaanka         Soomaaliyeed)
3. Bulshada Goofleyda ah hantidooda idinku xaq uma lihidiin in aad iibisaan, dadkale  ku   laaluushtaan, dad u qeybisaan, ku takri             fashaan,          ama aad dallaaliin ka noqotaan. Dib u eega awooda uu      Dastuurku       idiin oggol yahay inta ay la’egtahay. Fadlan, isku daya    in aad ummadda ka    xishootaan,     hantidoodana ay  adinka        badbaado, maamulkeedana aad fara kala baxdaan.
4. Dhalinyarada beesha Murusade waxay diyaar u yihiin in ay sharaftooda iyo       dhaxalkoodaba ay ku difaacdaan waddo       sharciga ah.

Lasoco Qaybta 2 aad insha allah

Qore:-Maxamed Maxamuud Warsame
Email:[email protected]
Muqdisho-Somalia

Muqdisho (Caasimada Online) – Dhaqanka iyo duubabka beesha Mudulood iyo xildhibaano ka soo jeeda beesha oo ku jira baarlamanka Soomaaliya ayaa saaka kulan quraac ah ku yeeshay magaalada Muqdisho.

Kulankan ayaa daba socday kulankii dhowaan dhex maray xildhibaanada iyo siyaasiyiinta rug cadaaga ee beesha Mudulood ee ku saabsanaa xaaladda dalka.

Kulankan ayaa xildhibaanada waxay warbixin ku siiyeen dhaqanka beesha, waxayna u sheegeen in siyaasadda dalka ay ku sii socoto xaalad mugdi ah, sida ay hadalka u dhigeen oo aan la garaneyn meesha ay ku dhammaan doonto.

Xildhibaanada Mudulood ayaa odayaasha dhaqanka u sheegay in loo baahan yahay in loo istaago sidii khararta soo socoto looga hortagi lahaa.

Xildhibaanada Mudulood waxay sheegeen in hoggaanka waddanka uusan diyaar u ahayn in uu ixtiraamo dastuurkii ay ku yimideen, ayna ku mashquulsan yihiin la dagaalanka siyaasiyiinta aan ku aragtida ahayn iyo maamul gobaleedyadi dhibka lagu soo dhisay, sida ay hadalka u dhigeen.

Waxa ay sheegeen in Soomaaliya ay maanta ka billaabatay “kali-talisnimo, caburin siyaasadeed iyo handadaad iyada oo si ula kac ah loo jebinayo dastuurka”

Waxaa kale oo ay sheegeen in gobalka Banaadir ay u dheer tahay jidgioyooyin aan wax macno ah loo eegin, oo dadweynihii gobolka ay ka ganacsan la’yihiin.

Xildhibaanada ayaa sheegay in loo baahan yahay “in loo caqli celiyo hoggaanka dalka, lagana hortago dhibaato aan beri waxba laga qaban karin”

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected] 

Garoowe (Caasimada Online) – Xildhibaano ka tirsan golaha shacabka Soomaaliya oo laga soo doortay deegaanada Puntland ayaa maanta gaaray magaalada Garoowe, xilli hore uu maamulka Gaas u mamnuucay xubnaha dowladda Soomaaliya inta ay doorashada socoto.

Xildhibaan Cumar Ismaaciil Waaberi iyo xildhibaan Cali Yuusuf Cali Xoosh ayaa gaaray magaalada Garoowe, iyada oo si weyn halkaasi loogu soo dhaweeyay.

Xildhibaanadan ma aysan shaacin sababta ay u tageen Garoowe, hase yeeshee xubno ka tirsan dowladda Soomaaliya oo Muqdisho ku sugan ayaa sheegay inay la soconayaan doorashada madaxweyne ee ka dhacaysa Puntland.

Dhinaca kale, waxaa magaalada Muqdisho ka socda qaban-qaabada xildhibaano iyo wasiiro kasoo jeeda Puntland oo miisaan culus oo la sheegay inay beri tagi doonaan magaalada Garoowe.

Maamulka Puntland ayaan wax war ah kasoo saarin xubnaha ka socda dowladda ee maanta gaaray Garoowe.

Cabdi Weli Gaas, oo ka cabsanaya inay dowladda dhaqaale ku taageerto xubnaha isaga la loolmaya, ayaa xubnaheeda ka mamnuucay inay tagaan Garoowe, mana cadda wax tallaabo ah oo uu qaadi karo, maadaama xildhibaanada tagay halkaas ay kasoo jeedaan deegaanka.

Caasimada Online
Xafiiska Garoowe
[email protected]

Muqdisho (Caasimada Online) – Nin hubaysan ayaa deegaanka Garasbaaley ee gobolka Banaadir, gaar ahaan nawaaxiga Isbitaalka Macaani wuxuu ku dilay wade mooto Bajaajle, kadib markii ay wada murmeen.

Ninka dilka gaystay ayaa caan ka ah degaanka Tareedisho ee duleedka magaalada Muqdisho, waxaa lagu magacaabaa C/qaadir Ibraahim Caddow, wuxuuna dilay Alle ha u naxariistee Carab Siidow oo ahaa Bajaajle ka shaqeeya degaanada duleedka Muqdisho.

Ninka dilka gaystay ee C/qaadir Ibraahim ayaa joojiyay wadaha Mooto Bajaajlaha, kadibna wuxuu u sheegay inuu horay u sii qaado, iyadoo ninka waday Mooto Bajaajta uu diiday inuu raaco, kadibna taasi waxa ay keentay inuu rasaas ku furo.

Gacan ku dhiiglaha falka dilka ah gaystay ayaa ka baxsaday goobtii uu ku dilay marxuumka, iyadoo aysan jirin cid daba gashay oo gacanta ku soo dhigtay.

Askariga dilay ninkaan Mooto Bajaajlaha ah ayaa horay naafo uga dhigay Aabihiis Ibraahin Caddow, kadib markii uu xabado kaga dhuftay lugaha.

Ciidamada deegaanka garasbaaley ayaa baadigoobaya askariga falkaasi arxandarada ah aabihiis horay ugu gaystay, maantana dilay ninka Mooto Bajaajlaha ah.

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected] 

Garowe (Caasimada Online) – Wararka naga soo gaaraya magaalada Garowe ee caasimada maamulka Puntland ayaa sheegaya in baarlamaanka maamulkaasi ay doorteen guddoomiye KMG ah.

Guddoomiyaha kumeel gaarka ah ee baarlamaanka Puntland ayaa xilka heyn doono muddo kooban, waxaana uu ku wareejinayaa guddoomiyaha cusub ee loo doorto baarlamaanka Puntland.

Xildhibaan Xuseen Xaaji Yaasiin ayaa loo doortay guddoomiyaha KMG ah kadib markii maanta la dhaariyay xildhibaanada, waxaana xilkaasi loogu dhiibay maadaama uu noqday shaqsiga ugu weyn xildhibaanada.

Xildhibaanada baarlamaanka Puntland ayaa la dhaariyay saacado uun kadib markii shalay gelinkii dambe lagu dhawaaqay.

Guddoomiyaha cusub ayaa laga doonayaa inuu ka shaqeeyo soo xulista guddiga doorashada guddoomiyaha baarlamaanka, waxaana kadib xigi doono doorashada madaxweynaha.

Caasimada Online
Xafiiska Puntland
[email protected]

Hargeysa (Caasimada Online) – Maamulka Somaliland ayaa markale ka hadlay hadalada hanjabaada ah ee kasoo yeeray inta badan musharixiinta u tartameysa xilka madaxweynaha maamulka Puntland.

Suleymaan Cali koore, wasiirka horumarinta Somaliland ayaa ka hadlay doorashooyinka dhawaanka dhacaya magaalada Garowe, waxaana uu u jawaabay musharixiin qaar oo sheegay inay qabsan doonaan deegaanada Somaliland ka joogaan Sool iyo Sanaag.

Suleymaan ayaa si toos ah ugu jawaabay Musharax Moorgan, isaga oo sheegay inuu ahaa shaqsi ciidanka ugu badan taliyaha u ahaa xiligii dowladii dhexe, balse uu noqday ruuxii ay reer Somaliland kasoo ceyriyeen deegaanada maamulkaasi, sida uu hadalka u dhigay.

“Moorgan wuxuu ahaa nin hogaaminayay ciidamadii ugu badnaa oo hub walbaa heystay xiligii dowladdii dhexe, wuxuuna noqday ruxii halkaan laga ceyriyay, haddaan dadku TAANGI noqoneyn, wuxuu hadda hayaa oo gacantiisa ku jiraa ma jirto”ayuu yiri Suleymaan Koore.

Somaliland ayuu sheegay inay hadda leedahay awood ciidan oo ay ku difaacdo deegaanada xuduuda ku yaala, balse wuxuu sheegay inay doonayaan in nabad lagu wada noolaado, sida uu hadalka u dhigay.

Musharixiin Badan ayaa balan qaaday inay soo celin doonaan deegaano ay aaminsan yihiin inay ka maqan yihiin shacabka Puntland.

Caasimada Online
Xafiiska Somaliland
[email protected]

Garowe (Caasimada Online) – Garaad Saleebaan Garaad Maxamed Garaad Maxamuud oo kamid ah odayaasha dhaqanka ee Sool, Sanaag iyo Ceyn ayaa sheegay in la musuq maasuqay xildhibaanadii uu isaga gacantiisa ku qoray.

Garaadka ayaa sheegay in xildhibaanadii uu saxiixay kuwo aan aheyn lagu badalay xildhibaanada kasoo jeeda deegaanada Sool, Saaag iyo Ceyn, waxaaa uu sheegay in taasi ay tahay musuq maasuq cad.

Garaadka ayaa dalbaday inaan la dhaarin xildhibaanada lagu badalay kuwii uu isaga soo xulay, maadaama uu sheegay in hadda murun ka taagan yahay.

Xildhibaanada Garaadka uu dalbaday inaan la dhaarin ayaa kala ah:-

1. Saadiq Abshir Garaad.
2. Keyse Cawil Cali Boobe.
3. Axmed Yaasiin Cabdi.
4. Cabdi Siciid Kafad.
5. Ismaaciil Cabdi Abtiile.

Durba Waxaa muuqata in Qeylo dhaan ay ka timid soo xulista xildhibaanada baarlamaanka ee Puntland, waxaana sababta loo badalay xildhibaanada lagu sheegayaa in la doonayo in codadka laga helo.

Ma jiro wax jawaab ah oo ay bixiyeen xubnaha guddiga xalinta Khilaafaadka ee Puntland.

Caasimada Onlne
Xafiiska Puntland
[email protected]

Garowe (Caasimada Online) – Musharax Madaxweyne Cali Ciise Cabdi ayaa si cajiib ah kaga jawaabay Su’aalo la wada sugayay jawaabahooda, kadib wareysi uu bixiyay musharaxa.

Ugu horeyn Musharaxa ayaa la weydiiyay su’aal aheyd, Dowladda Federaalka miyaa ku wadata?

Jawaab: Dowladda Federaalka waxan la soo shaqaynayey illaa xiligii Cabdillahi Yusuf, xiligii Sh Shariif, xilligii Xassan Sheekh illaa hadda, laakiin wax gaar ah oo naga dhexeeyaa ma jiraan, dowladduna nin hadda socda musharax kamay dhigateen bay ila tahay ee kuwii Sanadka sharraxnaa bay diran lahayd.

Hargeysa (Caasimada Online) – Sida uu warbaahinta u sheegay Xildhibaan Nac Nac oo ka mid ah Golaha Wakiilada Somaliland, waxaa si dirqi ah Cabdiweli Cali Gaas uga badbaaday Dr. Cali Ciise Cabdi oo ah musharax kula loolamaya xilka Madaxweyne ee Puntland.

Dr. Cali Ciise ayaa dhawr maalmood kahor ka degay Garowe kahor inta uusan shaacin murashaxnimadiisa xilka madaxweynaha.

Maalintii xigtay ee uu Garowe tagay waxa uu Gaas soo saaray digteero Puntland in ay yimaadaan mamnuuceysa xubnaha qof ka tirsan dowladda Federal-ka ah sida Wasiirada, shaqaalaha rayyida ah iyo kuwa Villa Somalia.

Isla maalintaas waxa ay warbaahinta qaar ka mid ah soo gaaray war sheegaya in la xannibay dhaqdhaqaaqa musharax Dr. Cali Ciise Cabdi xilli laamaha ammaanka maamulka Puntlland uu Cabdiweli Gaas faray in ay si dhaw ula socdaan.

Ma jirto cid beenisay warkaas haddii ay ahaan lahaayeen maamulka Puntland iyo xerada ol’olaha Dr. Cali Ciise Cabdi.

Taas oo ay jirto, waxaa saxaafadda la hadlay xildhibaan Nac Nac oo sida muuqaalkan hoose ka muuqata sheegay in Dr. Cali Ciise Cabdi ku sigtay in lagu dilo Garowe oo ayna sababtuna tahay in beesha maamusha Puntland aysan diyaar u ahayn ama rabin in nin reer Sool ah Madaxweyne ka noqdo Puntland.

Xildhibaan Nac Nac oo ah mudane ka tirsan Golaha Wakiilada gaar ahaan kuwa ugu caansan ayaa ugu baaqay Dr. Cali Ciise in uu jagadaas Madaxweyne u soo doonto Somaliland taas oo lagu soo dhaweyn doono si ka badalan sida loogula dhaqmay Garoowe.

Hoos ka daawo muuqaalka xildhibaan Nac Nac.

Nairobi (Caasimada Online) – Faarax Macallin, Guddoomiye ku Xigeenkii Hore ee Baarlamaanka Kenya ayaa ammaanay wasiirka cusub ee Howlaha Guud Cabdi Aadan Hoosow.

Faarax oo bartiisa Twitter ku soo bandhigayay aqoonta uu u leeyahay wasiirka iyo waxa laga filan karo ayaa yiri, “Cabdi Aadan Hoosow, wasiirka Howlaha Guud iyo Dib u Dhiska ee Soomaaliya, waa saaxiib igu fog, nin hufnaan dhaliiltiran u saaxiib ah, aqoonyahan leh waxbarasho heer sare ah oo jaamacadeed”.

Faarax Macallin wuxuu sheegay in dhismaha kaabayaasja dhaqaalaha uu fure u yahay ia dhex galka gobolka Geeska Afrika iyo horumarkooda dhaqaale, abuurista shaqooyinka iyo nolol siinta dhallinyarada oo asaas u noqon kara si loo ciribtiro xaq jirnimada.

Faarax wuxuu qabaa in wasiir Hoosow uu si hufan uga soo  soo dhalaali doonno mas’uuliyadaas uu qaranka u dhiibtay asagoo tixraac uga dhigaya aqoonta uu Faarax shaqsiyan u leeyahay wasiirka.

Faarax Macallin wuxuu ka mid yahay siyaasiyiin dhowr ah iyo shacabka soo dhoweeyay magacaabistiisa.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa saxiixay miisaaniyadda Dowladda ee sanadka 2019, kaddib markii ay ansixiyeen Golaha Shacabka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya.

Madaxwenaha ayaa ku bogaadiyey Xildhibaannada Golaha Shacabka sida xilkasnimada leh ee ay u guteen waajibaadka dastuuriga ah ee kaga aaddanaa qiimeynta iyo gorfeynta miisaaniyadda sannadlaha ah ee Dowladda oo ay ku ansixiyeen cod aqlabiyad leh.

Madaxweyne Farmaajo oo dul-istaagay kororka miisaaniyadda Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa faray Xukuumadda in ay xoogga saarto dardargelinta adeegyada bulshada, kobcinta fursadaha shaqo ee dhallinyarada iyo xaqiijinta amniga muwaadiniinta Soomaaliyeed.

“Kobaca dakhliga dalka waxa uu markhaati ka yahay miro-dhalka qorsheyaasha ku qotoma ladagaallanka musuqmaasuqa, sidaas darteed waa in isbeddel muuqda aan ka sameyno dhinacyada adeegga bulshada, amniga iyo hirgelinta kaabeyaasha dhaqaalaha, si dadkeennu ay u helaan nolol wanaagsan.”

Sidoo kale, Madaxweynaha ayaa tilmaamay in miisaaniyaddani ay ka markhaanti kacayso dadaalka wadajirka ah ee shacabka iyo Dowladda Soomaaliyeed ay ugu jiraan dib-u-dhiska dalkooda.

“Miisaaniyaddan qaybta ugu badan waxa ay ku suntan tahay dakhligeenna gudaha, taas oo muujinaysa kartideenna iyo sida ay nooga go’an tahay in dalkeennu uu la jaanqaado dalalka kale ee caalamka, isla markaana uu gaaro maqaamka iyo maamuuska uu mudan yahay.”

Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa uga mahadceliyey Wasaaradda Maaliyadda Dowladda Federaalka Soomaaliya iyo dhaqaalyahannada Soomaaliyeed diyaarinta iyo jaangoynta miisaaniyad waxtar u leh dadka iyo dalka.

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected] 

Garowe (Caasimada Online) – Maxkamadda Sare ee maamulka Puntland ayaa maanta dhaarisay dhamaan xildhibaanada baarlamanka maamulkaasi, kuwaasi oo shalay lagu dhawaaqay.

66 Xildhibaan ayay gaarayaan xildhibaanada baarlamaanka maamulka Puntland, waxaana munaasabad ka dhacday magaalada Garowe lagu dhaariyay xildhibaanada maamulkaasi.

Waxgaradka maamulka Puntland ee ugu caansan ayaa ka qeyb galay munaasabadda dhaarinta, iyadoo shalay isimadda gobolka Sool ay ka hor yimaadeen in la dhaariyo xildhibaanada qaar oo kuraastooda murun uu ka jiray.

Saddexda Bishaan ayaa lagu waddaa in ay doortaan Gudoonka baarlamaanka, waxaana xildhibaanada Puntland ay ka kooban yihiin 66 Mudane oo ay ku jirto hal gabadh ah.

Ammaanka xarunta barlamaanka ayaa aad loo adkeeyay iyadoo gabi ahaanba la xiray wadooyinka soo gala xarunta Baarlamaanka.

Caasimada Online
Xafiiska Puntland
[email protected]

Muqdisho (Caasimada Online) – Wakiilka xoghayaha guud ee QM ee Soomaaliya Nicholas Haysom ayaa qoraal xasaasi oo ka dhan ah habkii loo fuliyey xariga Mukhtaar Roobow iyo dadkii lagu dilay Baydhaba u diray dowladda Soomaaliya, isaga oo ka wkaiil ah beesha caalamka.

Qoraalka oo ku socda wasiirka amniga Soomaaliya Maxamed Abuukar Islow Ducaale, ayaa lagu sheegay in ciidamada dowladda Soomaaliya ay gaysteen xadgudubyo ka dhan xeerarka xuquuqda aadanaha QM, islamarkaana maadaama QM ay bixiso mushaarka ciidamada qeyb ka mid ah, ay qasab tahay inay arrintan jawaab u raadiso.

Waxaa qoraalka lagu sheegay in xadgudubyada ay ciidama gaysteen ay ka mid tahay dilka 15 qof oo shacab ah kuwaas oo ayaga oo dibadbaxaya lagu dilay magaalada Baydhaba 13-kii iyo 14-kii December,  ayna jiraan caddeymo muujinaya xadgudubyadan.

Haysom ayaa qoraalka ku sheegay in dastuurka Soomaaliya uu dhigayo in ciidamada Soomaaliya ay xushmeeyaan xeerarka dalka iyo xuquuqda aas-aasiga ah ee bani’aadamka.

Waxa uu sidoo kale sheegay in qaraarka QM ee lagu aas-aasay xafiiska QM ee Soomaaliya UNSOM iyo ciidamada AMISOM uu dhigayo in si loo helo taageerada maaliyadeed ee QM ay qasab tahay in loo hogaansamo xeerarka xuquuqda aadanaha ee QM.

Waxa uu sidoo kale qoraalkiisa ku lifaaqay qoraal kale oo ay usoo direen Midowga Yurub, iyo dalalka Jarmalka iyo UK, oo taagerada kala laabtay booliska Koonfur Galbeed, sababo al xiriira falalkii ay ku kaceen. Saddexdan dhinac ayaa qeyb ka ah barnaamij lagu taageero booliska Soomaaliya iyo kuwa maamul goboleedyada oo loogu magac daray JPP (Joint police Program).

Midowga Yurub, Germany iyo UK ayaa sidoo kale jawaabo ka dalbanaya dowladda Soomaaliya, kuwaas oo ku saabsan xadgudubyada lagu tuhmayo ciidamadeeda.

Haysom ayaa qoraalkiisa ku sheegay in caddaymaha la hayo ay muujinayaan in xariga Roobow ay fuliyeen ciidamada NISA oo taageero ka helaya kuwa Itoobiya.

Waxa uu qoraalkiisa ku sheegay in wasaaradda amniga gudaha ay xariga Roobow sabab uga dhigtay inuu hub gaynayey magaalada Baydhaba, sidoo kalena abaabulayey maleeshiyo. Haysom ayaa yiri “Waa eedyemo culus, haddii ay jiraan balse dowladda wax dambi ah weli kuma soo oogin Roobow, ayada oo xeerka dambiyada dalka Soomaaliya uu dhigayo in eedaysanaha dacwad lagu soo oogo mudd 48 saac gudahood ah ama la sii daayo”

Waxa uu sioo kale qoraalkiisa ku yiri in inkasta oo dowladda ay ku eedeysay Roobow inuu jebiyey heshiiskii cafiska loogu fidiyey markii uu isa soo dhiibay, haddana Soomaaliya aysan lahayn xeer cafis.

Sidoo kalena dowladda, ayuu u sheegay inaysan weli shaacin qoraal saxiixan oo ku aadan waxa Roobow lagula heshiiyey.

Waxa uu dowladda ka dalbaday inay deg deg jawaab uga soo bixiso dhowr su’aalood oo ay ka mid yihiin 1 – Maxaa sharci ah oo loo adeegsaday xariga Roobow.

2 – Ciidankee ka tirsan kuwa Soomaaliya oo fuliyey xariga, kaalin intee la eg ayaysan ku lahaayeen ciidamada Itoobiya?

3 – Muxuu yahay sharciga loo adeegsaday in cafis loo fidiyo Roobow, maxayse ahaayeen shuruudaha lagula heshiiyey?

4-  Maxaa tallaabo ah oo la qaaday si lo helo amar xabsiga lagu sii hayo Roobow, wax ka baxsan 48-ka saac ee xeerka dambiyada Soomaaliya?

Haysom ayaa sidoo kale dhowr su’aal oo kale oo la xiriira dilkii dadka shacabka ahaa ee Bayhdaba hor-dhigay dowladda Soomaaliya, kuwaasi oo iminka jawaabtooda laga sugayo.

Haysom ayaa u muuqday mid ku hanjabaya in QM ay taageerada dhaqaale ka goosan doonto ciidamada Soomaaliya, haddii aysan dowladda bixin jawaabaha ku saabsan qaabkii laa maareeyey xariga Roobow, iyo tacadiyadii xuquuqda aadanaha ee ciidamada ay gaysteen oo ay ugu weyn tahay dilka dad shacab ah.

Hoos ka aqriso qoraalka oo English ah oo aan soo koobnay muhiimaddiisa.

Garowe (Caasimada Online) – Waxaa lagu dhawaaqay gelinkii dambe ee maanta liiska xildhibaanada baarlamaanka Puntland oo muddooyinkii ugu dambeeyay aad loo hadal hayay, lana sugayay shaacinta magacyada xildhibaanada.

Liiska Xildhibaanada oo ay ka muuqdaan 66 xildhibaan ayaa waxaa laga soo kala xulay gobolada Puntland, waxaana xildhibaanada ay dhawaan dooran doonaan guddoonka baarlamaanka.

Arinta cajiibka leh ee laga dhex arkay liiska xildhibaanada la shaaciyay ayaa ah in kaliya hal ruux ay haween ka tahay, taasi oo ka dhigan in 65 ruux ay rag yihiin hal ruuxna ay dumar ka tahay baarlamaanka cusub ee Puntland.

Baarlamaankaan ayaa shaqeyn doona ilaa sanadka 2023, taasi oo ka dhigan inay yihiin xildhibaanada baarlamaanka Puntland shanta sano ee soo socota.

Xildhibaanada kaliya ee dumarka ka ah baarlamaanka Puntland ayaa lagu magacaabaa xildhibaan Nimco Cabdi Caarshe, waxaana baarlamaanka ay kasoo gashay deegaanada gobolka Sool.

Waa arin aan wali ka dhicin deegaanada maamul goboleedyada in hal ruux kaliya ay dumar ka ahaato baarlamaanada ka dhisan maamulada kale ee dalka, iyadoo meelaha qaar ay ku jiraan guddoonka baarlamaanka.

Caasimada Online
Xafiiska Puntland
[email protected]