24.7 C
Mogadishu
Thursday, August 28, 2025

Macawiisleda iyo ciidamada DF oo weeraray goob ay isku urursanayeen Al-Shabaab

0

Dhuusamareeb (Caasimada Online) – Warar kala duwan ayaa kasoo baxaya howlgal culus oo ay maanta qaadeen ciidamada Xoogga dalka iyo kuwa deegaanka oo beegsaday xubno ka tirsan maleeshiyaadka kooxda Al-Shabaab oo ku sugaan qaybo kamid ah gobolka Galgaduud.

Ciidamada huwanta ayaa weerar gaadmo ah ku qaaday maleeshiyada Al-Shabaab oo isku uruursanayay  dhulka howdka ah ee u dhxeeya deegaanada Cali- heelle iyo Ciid-Kuus ee gobolkaasi, waxayna gaarsiiyeen khasaare culus.

Qoraal kasoo baxay dowladda Soomaaliya oo looga hadlay howlgalkaasi ayaa waxaa lagu sheegay in ciidamadu ay gudaha u galeen goobta ay isku uruursanayeen, kadibna ay khasaare culus gaarsiiyeen dagagaalyahannadii ku sugnaa halkaasi.

Sidoo kale qoraalka ayaa lagu sheegay in Ciidanka ay burburiyeen fadhiyo argagixisadu maalmihii lasoo dhaafay ay ka sameysteen deegaanadaas, kuwaas oo cagta la mariyay.

Saraakiisha howlgalka horkaceysay ayaa sidoo kale intaasi kusii daray inay sii wadi doonaan howlgalkooda, isla markaana ujeedka uu yahay inay xoreeyaan dhulkaasi.

Xaaladda ayaa weli kacsan, waxaana lasoo warinayaa in ciidamada dowladda iyo kuwa xaq-u-dirirka deegaanka ay kusii siqayaan dhulka hawdka ah ee ku yaalla aagga Masagawaa.

Howlgallada ayaa waxaa barbar socda duqeymo lagu garaacayo Al-Shabaab ku sugan Galgaduud Hiiraan iyo Shabeellaha Dhexe, halkaas oo ay xoogga soo saartay kooxdu.

Dowladda Soomaaliya ayaa haatan dib u bilaabuleyso gulufka ka dhanka ah Al-Shabaab, waxaana la diyaariyay ciidamadii ugu badnaa oo ku biiraya howlgallada bilaabanaya,

UAE brokering Somaliland recognition deal tied to Gaza

HARGEISA, Somaliland — The United Arab Emirates is allegedly brokering a controversial plan to resettle potentially hundreds of thousands of Palestinians from war-torn Gaza to the self-declared republic of Somaliland, according to an investigative report.

The report, published by the investigative outlet “Dark Box,” says the plan would leverage Gaza’s humanitarian catastrophe to win long-sought international recognition for Somaliland while advancing the strategic interests of the UAE, Israel, and the United States in the Horn of Africa.

These allegations add a complex new layer to the Gaza conflict, tying it to the delicate geopolitics of one of Africa’s most strategic regions.

Citing internal documents, the report says the Boston Consulting Group (BCG) modeled post-conflict scenarios that include permanently relocating up to a quarter of Gaza’s 2.3 million residents, with Somaliland named among possible destinations.

It further alleges that U.S. and Israeli envoys have held talks with Somaliland’s leadership, framing the resettlement of Palestinian refugees as a key part of a broader deal. In exchange for accepting the displaced population, Hargeisa would reportedly receive full diplomatic recognition — a goal it has pursued since declaring independence from Somalia in 1991.

Somaliland functions as a de facto state with its own government, currency, and security forces, yet no country has officially recognized it. Such recognition would be a landmark diplomatic breakthrough.

The alleged plan underscores Somaliland’s growing strategic weight. The territory sits on the Gulf of Aden, opposite the Bab el-Mandeb strait — a chokepoint for global maritime trade.

The UAE has invested heavily in the region. Its state-owned logistics giant DP World is managing and expanding the Port of Berbera, turning it into a major regional hub. That deep economic and political footprint positions the UAE as a powerful broker in Somaliland’s affairs.

For the United States, closer ties with Somaliland could counter China’s expanding influence, including its naval base in nearby Djibouti. Israel, meanwhile, would secure a diplomatic and potential security foothold near the Red Sea.

The idea of permanently removing Palestinians from Gaza has drawn sharp condemnation from the United Nations and several Arab states, which argue it would amount to ethnic cleansing and violate international law.

The Fourth Geneva Convention prohibits individual or mass forcible transfers from occupied territory. UN officials have repeatedly stressed Palestinians’ right to remain in their homeland — and to return if displaced.

Publicly, the UAE has supported the Palestinian cause and joined other Arab nations in rejecting any plan for the permanent displacement of Gazans. The “Dark Box” report, however, alleges that Abu Dhabi’s behind-the-scenes diplomacy contradicts its public stance, using the crisis to reshape regional alignments.

The report concludes the proposal is not a humanitarian effort but a “geopolitical gambit” that uses displaced people as “currency” to achieve diplomatic and military objectives. The governments of the UAE, Israel, the United States, and Somaliland have not publicly responded to these specific allegations.

Somalia, Jubaland leaders enter Kenya-led mediation talks

Mogadishu, Somalia — Somalia’s federal leadership and the semi-autonomous state of Jubaland have opened direct talks mediated by Kenya, a potential breakthrough in a long-simmering political and military standoff that has threatened regional stability, according to sources familiar with the matter.

Somali President Hassan Sheikh Mohamud and Jubaland President Ahmed Madobe held a preliminary phone call facilitated by Noordin Haji, director-general of Kenya’s National Intelligence Service (NIS). The conversation marks the first significant step toward de-escalating tensions that have previously spilled into armed clashes along the Somalia–Kenya border.

Following the call, Madobe traveled to Nairobi on Saturday for further discussions, underscoring the seriousness of the engagement. The Kenyan-led mediation signals a concerted diplomatic push to reconcile the two leaders, whose dispute has hampered security cooperation and political progress in the Horn of Africa.

In the days leading up to the call, Haji, Kenya’s intelligence chief, reportedly made a discreet visit to Kismayo to lay the groundwork for talks.

The rift between President Mohamud’s government in Mogadishu and Madobe’s administration in Kismayo escalated after a contentious National Consultative Council (NCC) meeting in October 2024. The NCC is a key forum for dialogue between the federal government and Somalia’s Federal Member States (FMS).

Talks broke down over the framework for future elections. Mogadishu pushed for a centralized electoral commission to oversee all voting, including at the state level—seen by some as an attempt to consolidate federal power. Madobe argued that federal states should manage their own electoral processes, citing constitutional power-sharing arrangements.

The political impasse quickly turned violent. In late 2024, forces loyal to the federal government and Jubaland clashed in the strategic border town of Ras Kamboni. The conflict flared again in July 2025 in Beled Hawo, a key city in the Gedo region, with reports of troops from both sides crossing the porous border into Kenya—raising alarms in Nairobi.

Kenya’s mediation is driven by its own security interests. Jubaland serves as a critical buffer between Kenya and areas contested by the Al-Qaeda-linked group Al-Shabaab. Prolonged instability could create a security vacuum, offering militants an opening and directly threatening Kenya’s northeastern counties.

The Kenyan Defence Forces (KDF) are also major contributors to the African Union Transition Mission in Somalia (ATMIS), with troops stationed in Jubaland. Any conflict between Somali partners undermines that mission.

Nairobi has grown increasingly concerned by what it views as Mogadishu’s attempts to destabilize Madobe’s administration. This includes alleged federal plans to back a rival administration in Gedo, based in Garbaharey, which would effectively split Jubaland and weaken Madobe, a longtime Kenyan ally. According to the International Crisis Group, disputes over control of Gedo have been a persistent source of federal-state friction.

The standoff reflects deeper, unresolved tensions over Somalia’s federal model. Since its adoption, the division of power, resources, and security responsibilities between “Villa Somalia”—the presidency in Mogadishu—and the Federal Member States has remained a constant source of strain.

President Mohamud, serving a second non-consecutive term, has pursued a more centralized approach that often pits him against powerful regional leaders like Madobe. A former commander of the Ras Kamboni Brigades militia, Madobe has governed Jubaland since its formation in 2013 and has historically maintained close ties with Nairobi.

Fragile as they are, these initial talks offer a crucial chance to pull key players back from the brink. Success for the Kenyan-led mediation could reshape relations between Mogadishu and Kismayo—and bolster the wider stability of a region grappling with insecurity and political fragmentation.

Daawo: Cosoble oo si adag u weeraray mucaaradka iyo arrin uu uga tanaasulay Xasan

0

Beledweyne (Caasimada Online) – Madaxweynihii hore ee HirShabeelle, Cali Cabdullahi Cosoble, ayaa sheegay in Madaxweyne Xasan Sheekh, uu maanta ka miisaan badan yahay dhamaan xubnaha mucaaradka ah ee ka diidan in doorasho qof iyo cod ah uu dalka gaarsiiyo, isagoo Madaxweynaha ka codsaday, kuna bogaadiyey in go’aankiisa doorashada u uku adkeysto.

Cosoble ayaa sheegay in Xasan Sheekh uu go’aansaday in xaaladda Soomaaliya uu wax ka bedelo, taasina ay tahay waxa laga rabo hoggaamiyaha dhabta ah.

“Hadii aanan ku qanacsaneyn waxqabadka iyo tallaabooyinka uu qaadayo madaxweynaha Soomaaliya, waxaan noqon lahaa musharax madaxweyne, si aan u toosiyo waxa ka qaloocan umadda Soomaaliyeed, laakiin maanta waxaan ku qanacsanahay oo musharaxnimo aan uga maarmayaa sida uu howsha u wado Madaxweyne Xasan Sheekh,” ayuu yiri Cali Cosoble.

Wuxuu intaas ku sii daray, in mucaaradku go’aansadeen in Xasan Sheekh ay lugaha ku dhegaan si dalkaan uusan wax uga bedelin oo halkii hore lagu meereysto sida uu hadalka u dhigay.

“Inta kaligaa is fiiriso hadaa iska dhaadhiciso in Madaxweyne aad ku qurxoontahay, sidaas sax maahane is qiimey horta, miisaan saar kartida ninka aad dooneyso in aad la tartanto, adiguna is qiimey, aniga waxaa ii muuqata in mucaaradku ay daalayaan inta saan ay wax ku raadinayaan,” ayuu hadalkiisa ku sii daray Cosoble.

Madaxweynihii hore ee HirShabeelle ayaa yiri “Hadii mucaaradka dhan miisaan la saaro, waxaa ka miisaan cuslaanaya Madaxweyne Xasan Sheekh oo kaligiis ah, marka waxaba hadaalinee axsaab sameysta oo doorasho aada, in dadkiina aad caqabad ku noqotaan oo gaalida ku wareegtaan oo waraaqo soo saartaan, waqtigu uusan idinkaga dhamaane,” ayuu yiri Cali Cabdullahi Cosoble.

Wuxuu sheegay in shacabka Soomaaliyeed uusan ku niyad jebeyn sida mucaaradku u dhaqmayo, Xasan Sheekhna uusan is dhiibi doono oo u uku qanacsan yahay halka uu hiigsanayo inuu gaari doono.

“Shacabka waxaan leeyahay nidaamka ay dowladdu wado ayaa idiin ah ku taageera oo xaqiina garab istaaga, nimankaan mucaaradka ah waxay hortaagan yihiin xaqiina, madaxweynaha iyo xukuumadiisana waxay idiin soo dhicinayaan xaqiina, marka dowladda garab istaaga,” ayuu yiri Cosoble.

Hoos ka daawo

DF oo shaacisay kumanaan arday oo ku dhacay imtixaanka + 10-ka arday ee kaalinta galay

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasaaradda Waxbarashada XFS ayaa Jowhar uga dhawaaqday natiijada imtixaankii qaranka ee sanad-dugsiyeedka 2024/2025, kaas oo 38,471 arday ay u fariisteen.

32,714 arday ayaa baastay imtixaanka, halka 5,757 arday ay ku dhaceen, sida ku cad natiijada Jowhar lagu soo bandhigay galabta.

Markii tiro boqoley ah lagu qiimeeyo tirada baastay iyo kuwa ku dhacay imtixaankii sanadkaan, 85% ardaydii imtixaanka gahay ayaa ku baastay, halka 15% ay ku dhaceen.

Caa’isha Aadan Ugaas Xirsi ayaa sanadkaan gashay kaalinta 1-aad ee Imtixaanka Qaranka, gabadhaas ayaa ka baxday Dugsiga SOS ee Gobolka Banaadir.

Caa’isha waxay heshay cel-celis ahaan 91.99% oo ah natiijadii ugu sareysay ee imtixaanka sanadkaan laga qaaday ardayda Soomaaliyeed.

Khaalid Cabdinuur Xuseen oo reer Jubbaland ah ayaa galay kaalinta 2-aad.

Feysal Ibraahim Maxamed Cali oo reer Koonfur-Galbeed ah ayaa galay Kaalinta 3-aad.

Fartuun Tahliil Caalin Guuleed oo reer Hirshabeelle ah ayaa gashay Kaalinta 4-aad.

Cabdiqani Cabdixakiin Xassan Axmed oo reer Galmudug ah ayaa galay Kaalinta 5-aad.

Kaalinta 6-aad waxaa si wadajir ah u galay Cabdi Isaaq Xusseen, Dugusga Salaaxudiin iyo Ramla Isaaq Maxamuud, oo ka baxay dugsiga Al-bashiir, labadooduba waa reer Koonfur-Galbeed.

Kaalinta 7-aad waxaa gashay Khadra Axmed Cabdiraxmaan Xassan, oo reer Hirshabeelle ah.

Cadnaan Cabdiwali Maxamed, oo reer Muqdisho ah ayaa galay kaalinta 8-aad.

Cabdiqaadir Maxamed Diiriye oo isna reer Muqdisho ah ayaa galay kaalinta 9-aad, halka Ilhaam Nasiib Nuur oo reer Hirshabeelle ah ay gashay kaalinta 10-aad.

Imtixaanka sanadkaan wuxuu ahaa kii ugu dhicitaanka badnaa, Caasimada Online waxay heshay xog sheegeysa in markii hore ay dhaceen 11 kun oo arday, wasiirka waxbarashada oo natiijadaas la yaabay ayaa la sheegay in uu codsaday in heerka qiimeynta ardayda wax laga dhimo si loo yareeyo lambarka dhacay, taas oo la dhaafi waayey tiradaan dhaafeysa shanta kun.

JAMES SWAN oo billaabay dhaq-dhaqaaq cusub xilli ay kasii dareyso xiisadda dalka

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Wakiilka Gaarka ah ee xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay u qaabilsan arrimaha Soomaaliya James Swan ayaa kulamo ka bilaabay magaalada Muqdisho, xilli ay kasii dareyso xiisadda siyaasadeed ee dalka.

Swan ayaa maanta la kulmay Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Soomaaliya, Sheekh Aadan Maxamed Nuur (Madoobe). Kulankaan oo ka dhacay xafiiska guddoomiyaha ayaa looga hadlay xoojinta wada-shaqeynta Golaha Shacabka iyo xafiiska QM ee Soomaaliya.

Ergey Swan ayaa intii kulanka socday Guddoomiyaha Golaha Shacabka faahfaahin ka siiyay howlaha xafiiska Qaramada Midoobay ee Soomaaliya, iyadoo la isla soo qaaday arrimaha wax ka beddelka dastuurka ee gadaal ka riixayso Villa Somalia.

Dhinaca kale, Guddoomiye Madoobe ayaa xafiiska Qaramada Midoobay ee Soomaaliya ku amaanay wada-shaqeynta wanaagsan ee kala dhaxeysa Golaha Shacabka.

Aadan Madoobe ayaa uga mahad-celiyay taageerada ay mar walba la garab taagan yihiin shacabka Soomaaliyeed iyo dowladooda, isagoo ku booriyay in ay sii laba jibbaaraan taageeradooda Soomaaliya.

Swan oo ah diblomaasi khabiir ah oo aqoon fiican u leh arrimaha Soomaalida ayaa inta badan door muuqda ka qaata dejinta xiisadda siyaasadeed ee dalka, isagoo xiriir wanaagsan la leh dhinacyada isku haya siyaasadda.

Si kastaba, khilaafka doorashooyinka oo inta badan aysan heshiis rasmi ah ka gaarin siyaasiyiinta Soomaalida ayaa waxaa awood socodsiin ku leh beesha caalamka oo ayadu dhaqaale badan uga baxo dowladnimada Soomaaliya.

Xamza oo xilka ka qaaday Cabdullaahi Maxamed Nuur

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, Xamza Cabdi Barre ayaa maanta u magacaabay Cali Yaasiin Gurbe, Agaasimaha Guud ee xarunta qaran ee kahor-tagga iyo la-dagaallanka fikirada xagjirka ee Tubsan, isagoo xilkii ka qaaday Cabdullaahi Maxamed Nuur oo horey u xayay xilkaan.

“Magacaabistan ayaa ka tarjumaysa sida ay xukuumadda Dan-Qaran mudnaanta u siinayso ciribtirka khataraha Khawaarijta iyo aragtiyaha gurracan ee halista ku ah midnimada iyo amniga Qaranka,” ayaa lagu yiri wareegtada magacaabista oo kasoo baxday xafiiska Ra’iisul Wasaaraha.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa Agaasimaha cusub u rajeeynaya in uu dardar-geliyo howlaha muhiimka ah ee xarunta, si ay qeyb uga noqoto dadaallada lagu ciribtirayo kooxaha argagixisada, laguna xaqiijinayo nabadda iyo xasilloonida bulshada Soomaaliyeed.

Cali Gurbe ayaa beddelaya Cabdullaahi Maxamed Nuur oo horey u hayay xilka agaasimaha xarunta qaran ee ka hortaga iyo la-dagaalanka fikradaha xagjirka ee Tubsan.

Magacaabistan kadib, Ra’iisul Wasaare Xamza ayaa maanta u ambabaxay dalka Shiinaha, halkaas oo uu uga qayb-gali doono shirka 7-aad ee China-Arab States Expo, oo lagu qabanayo magaalada Yinchuan.

Shirkan uu ka qeyb-galayo Ra’iisul Wasaaraha ayaa diiradda lagu saarayaa xoojinta iskaashiga ganacsi, maalgashi, tiknoolojiyad iyo tamar.

Shirweynahan ayaa fursad u ah Soomaaliya, gaar ahaan ka qayb qaadashada horumarinta xiriirka dhaqaale iyo iskaashiga istiraatiijiga ah ee u dhexeeya Shiinaha iyo dunida Carabta.

Xog: Dekedda Muqdisho oo lagu qabtay konteenaro halis ah oo ay ka buuxaan…

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Ciidanka Booliska Soomaaliya ayaa maanta magaalada Muqdisho kusoo bandhigay laba konteenar oo ay ku jireen maandooriyayaal la soo qabtay, kadib hawl-gal ay ka fuliyeen dekedda weyn ee caasimadda.

Qabashadaan ayaa kusoo beegmaysa iyadoo maandooriyeyaasha noocan ah ay muddooyinkii dambe si xawli leh ugu soo badanayeen isticmaalka dhallinyarada Soomaaliyeed.

Afhayeenka Booliiska, Cabdifataax Aadan Xasan oo warbaahinta kula hadlay gudaha dekedda Muqdisho, ayaa shaaca ka qaaday in ciidamada ammaanku ku guuleysteen helitaanka maandooriyaha kadib markii ay heleen xog sirdoon oo horseeday in la qabto.

Waxa uu sheegay in konteenarrada laga dhex helay kaniiniyada Taramadol iyo Bilig Bilig, kuwaas oo ka mid ah daawooyinka mamnuuca ah ee halista ku haya bulshada, gaar ahaan dhallinyarada.

Sidoo kale, waxaa ku jiray sharoobooyinka loo yaqaan Koodhiin oo loo adeegsado si khaldan, kuwaas oo dhammaantood loo aqoonsaday maandooriye khatar ah.

“Waxaa laga dhex helay 17 kartoon oo Taramadol ah, 112 kartoon oo Bilig Bilig ah, iyo 120 kartoon oo sharoobo Koodhiin ah, kuwaas oo halis weyn ku haya caafimaadka dhallinyarada,” ayuu yiri afhayeenka Cabdifataax.

Isagoo hadalkiisa sii wata ayuu sheegay in tallaabo sharci ah laga qaadi doono ganacsatada ka dambeeya keenista maandooriyeyaashan, kuwaas oo uu ku eedeeyay inay si ula kac ah u halis gelinayaan mustaqbalka dhallinyarada Soomaaliyeed.

Arrintan ayaa dhacday iyadoo maalin ka hor garoonka diyaaradaha Aadan Cadde lagu qabtay maandooriyayaal kale oo la doonayay in si qarsoodi ah magaalada lagu soo geliyo.

Masar oo diyaarisay ciidanka ay u soo direyso Soomaaliya

0

Qaahira (Caasimada Online) – Dowladda Masar ayaa dhawaan usoo direysa Soomaaliya ciidamadii u horeeyay, iyadoo si rasmi ah loo soo geba-gabeeyay tababarkii ugu horreeyay ee ciidankeeda ay usoo direyso gudaha dalka.

Ciidankan oo ku biiraya howl-galka cusub ee Midowga Afrika (AUSSOM) ayaa qaatay tababar heer sare ah oo la xiriira ilaalinta nabadda, iskaashiga caalamiga ah iyo la-qabsiga xaaladaha adag ee gudaha Soomaaliya.

Xarunta Qaahira ee Nabadda, Halganka iyo Tababarka (CCCPA) ayaa soo xirtay tababarkan oo si wadajir ah u maamulayeen CCCPA iyo Wasaaradda Gaashaandhigga Masar, iyadoo taageero muuqata ka geystay dowladda Japan oo bixisay gargaar dhaqaale iyo farsamo.

Masar ayaa markan si rasmi ah ugu biirtay dalalka taageeraya amniga Soomaaliya, iyadoo cutubyadeeda la diyaarinayo ka hor inta aan loo dirin goobaha howl-galka.

Howl-galka AUSSOM ayaa beddelaya kii hore ee ATMIS, waxaana diiradda la saarayaa dhismaha awoodda amniga Soomaaliya, taageeridda ciidamada qaranka iyo hubinta in kala guurka amni uu noqdo mid deggan.

Dowladda Masar ayaa muddooyinkii dambe si weyn u daneynaysay kamid noqoshada howl-galka cusub, xilli ay Itoobiya ku sigatay in laga reebo howl-galka, wallow ay markiiba dambe isfaham la gaartay Dowladda Federaalka Soomaaliya.

Si kastaba, howl-galka AUSSOM oo haatan dalka ka bilowday ayaa lagu qiimeyn doonnaa waxyaabaha uu kusoo kordhiyo Soomaaliya, maadaama dalal cusub lagu soo kordhiyay, halka askarta howl-galkaan qeybta ka ah ay si toos ah ula howl-gali doonaan ciidamada dowladda Soomaaliya.

Fal-celin aan caadi ahayn oo ka dhalatay burburka ku yimid Madasha Samatabixinta

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Fal-celin aan caadi ahayn oo siyaasadeed ayaa ka dhalatay kala tegga xubnaha mucaaradka, kadib markii xalay xubno ka mid ah Madasha Samatabixinta Soomaaliyeed ay is-casileen, kuwaas oo kala ah Ra’iisul Wasaarihii hore Cumar Cabdirashiid, Guddoomiyayaashii hore ee Baarlamaanka Shariif Xasan iyo Maxamed Mursal iyo Wasiirkii hore ee Warfaafinta Daahir Geelle.

Afartan nin ayaa mowqifkooda ku shaaciyay kulan deg-deg ah oo ay isugu yimaadeen xubnaha Madasha Samatabixinta, iyagoo caddeeyay inay furanayaan xisbiyo siyaasadeed.

Sidoo kale, masuuliyiinta ka baxay Madasha ayaa horay loogu xamanayey inay si hoose heshiis ula gaareen Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, tuhunkaas ayaa sii xoogeysanayay intii ay socdeen kulamadii ugu dambeeyay ee wada xaajoodyada dhex marayay madaxda dowladda federaalka iyo Madasha Samatabixinta.

Is-casilaadda siyaasiyiintan ayaa ku soo beegantay, iyadoo maanta Guddiga Madaxa-bannaan ee Doorashooyinka uu shaaciyay inuu muddo labo todobaad ah dib u furay is-diiwaangelinta ururrada siyaasadda iyo codbixiyeyaasha.

Kala tagga mucaaradka ayaa muujinaya sida Madaxweyne Xasan Sheekh uu uga guuleystay xubnihii hore u lahaa culayska siyaasadeed, isla markaana uu ku guuleystay inuu kala furfuro mucaaradka. Kala-jabka mucaaradka ayaa sidoo kale dhiirigelinaya qorshaha Xasan Sheekh ee hirgelinta doorasho qof iyo cod ah, maadaama siyaasiyiintan ay ku biireen safka ururrada diyaar-garoobaya doorashada.

Hadda sidee looga fal-celiyay burburka ku yimid Madasha Samatabixinta Soomaaliyeed?

Diini Weli: “Mucaaradka asalka ah ha isku soo haraan. Kuwa FAKE-GA AH Villa Somalia HA ISKA XAADIRIYAAN”.

Cabdi Mahad Agdage: “Ragii ugu macquulsanaa ayaa isaga huleelay Madasha Samatabixinta Soomaaliyeed”.

Garyaqaan Maxamed Saalax: “Kuwani waa danley siyaasi ah horayna sidaasay ayay u ahaayeen”.

Daahir Aruush: “Kuwaan Madaxweyne uma socon kumana jiro mid u tartamay 2022 hogaanka dalka”.

Maxamed Cumar: “Afartaan awalba saamayn iyo miisaan ma lahayn qadada haddii lasiiyo waa iska tagayaan”.

Shariif Sheelare: “Meel Shariif Xasan Sheekh Aadan ka baxay haddii aad aragto dhib baa Jira”.

Maxamed Cali: “Lacag nin diiida la waayee diiinleeya cadale diiinleeya cadale”.

Mid ka mid ah xildhibaanada BF oo deg-deg isku casilay

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Xildhibaan Maxamed Cabdi Xasan (Afweyne) oo ka tirsanaa Mudanayaasha Golaha Shacabka ee Baalamaanka Soomaaliya ayaa maanta is-casilay, sida ay xaqiijiyeen xubno ka tirsan qoyskiisa.

Sadiiq Afweyne oo ah wiil uu dhalay xidhibaanka ayaa qoraal ku shaaciyay in Aabihiis uu iska casilay xilka xildhibaannimo sababo jiro aawgood, balse ma shaacin waxa ay yihiin.

Sidoo kale wuxuu go’aankan is casilaadda ah toos ugu wargeliyay bulshada reer Galmudug, gaar ahaan reer Cadaado oo uu metalayay xildhibaanku.

“Bismilah, waxaan halkaan ka cadeeynaya in aabahey Xildhiban mohamed abdi hassan (Afweyne) iska casilay xilkii Xildhibanimo ee uu ku matalaayay bulshada reer galmudug gaar ahaan reer cadaado asagoo uga tagay sababo jiro awgeed” ayuu yiri Sadiiq Afweyne.

Xildhibaan Maxamed Cabdi Xasan (Afweyne) ayaa muddo kooban oo 5 bil ah ka tirsanaa baarlamaanka Soomaaliya, waxaana kursigan loo soo doortay 4-tii March ee sanadkan 2025, isaga oo markaas soo buuxiyay, maadaama uu bannaanaa kursigan oo ah HOP#248.

Kursigan ayaa hadda kamid noqonaya kuraasta bannaan ee Golaha Shacabka Soomaaliya, iyada oo go’aanka & xilliga lasoo buuxinayo laga sugayo guddiga doorashooyinka qaranka.

Dhinaca kale warar kale oo madax bannaan ayaa sheegaya in kursigan dib loogu celinayo Saadaq Joon oo horay ugu fadhiyay, kaas oo waayay xubnimadiisa markii uu aqbalay xilka agaasime ku xigeenka Hay’adda Sirdoonka iyo Nabad-sugidda Qaranka ee (NISA).

Si kastaba, Xildhibaanka is casilay ee Maxamed Cabdi  Xasan (Afweyne) ayaa ah nin caan ah oo aad looga yaqaano Galmudug oo uu xilal kasoo qabtay, sidoo kale wuxuu ninkan  muddo 12 sano ah ku xirnaa dalka Biljamka, isaga oo loo haystay falal burcad-badeednimo. ah, waxaana lasoo daayay 10 sano kadib markii uu soo dhammeystay xukun ku dhacay.

Xeeladda uu Xasan Sheekh uga adkaaday mucaaradka, una sii adkeystay xukunka

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud wuxuu ku guuleystay arrin naadir ah: inuu si isdaba joog ah u xoojiyo awooddiisa siyaasadeed tan iyo markii uu xafiiska ku soo noqday sannadkii 2022.

Isagoo adeegsanaya dulqaad iyo xeelado siyaasadeed oo si taxaddar leh loo dejiyey, wuxuu si tartiib ah u fashiliyey xifaaltamayaashiisii, wuxuuna adkeeyey gacanta uu ku hayo nidaamka siyaasadeed ee jilicsan ee Soomaaliya.

Markii uu Xasan Sheekh ku soo noqday Villa Somalia, oo ah xarunta madaxtooyada, xilli labaad oo aan isku xigin oo aan hore loo arag, wuxuu soo laabtay isagoo ah hoggaamiye ka duwan sidii hore.

Waxaa meesha ka baxday himiladii isbeddel-doonka ahayd ee lagu yaqaanay xilligiisii koowaad ee madaxtinimada. Waxaa beddelay hoggaamiye ka jecel taxaddarka iska-hor-imaadka, isagoo doorbidaya la-qabsiga, magacaabisyo si xeeladaysan loo xushay, iyo dib-u-dhacyo wiiqaya awoodda mucaaradkiisa. Natiijadu waa madaxtooyo aan lagu tilmaamin isbeddello waaweyn, balse lagu qeexo xakameyn istiraatiiji ah.

Arrintan oo dhan waxay dhacaysaa xilli Soomaaliya ay weli la tacaaleyso halisteeda ugu weyn: maleeshiyada Al-Shabaab ee xiriirka la leh Al-Qaacida, kuwaasoo weli gacanta ku haya dhul ballaaran oo dalka ka tirsan, isla markaana wada dagaal joogto ah oo ka dhan ah dowladda.

Xeelad ku dhisan xakameyn

Hab-dhaqanka siyaasadeed ee madaxweyne Xasan Sheekh wuxuu si weyn uga duwan yahay kii ka horreeyey ee Maxamed Cabdullaahi Farmaajo. Halka uu Farmaajo doonayey inuu si toos ah ula hardamo dowlad-goboleedyada, Xasan wuxuu doorbidaa inuu xifaaltamayaashiisa la qabsado oo uu kaga adkaado waqtiga.

“Uma baahna inuu cadawgiisa si toos ah u jabiyo; wuxuu kaliya u baahan yahay inuu ka dhigo kuwo mashquulsan, kala qaybsan, oo la maareyn karo,” ayaa lagu yiri falanqeyn dhowaan lagu sameeyey hoggaamintiisa.

Wadahadalku inta badan waa hubka uu doorto, laakiin badanaa waa mid jiitama, kaasoo wiiqa dardarta isla markaana kala daadiya isbahaysiyada mucaaradka. Isla mar ahaantaana, wuxuu jagooyinka muhiimka ah ee dowladda u magacaabay shakhsiyaad daacad u ah, isagoo xaqiijinaya in golayaasha fulinta iyo sharci-dejinta ay si isku mid ah u shaqeeyaan.

Magacaabista Xamza Cabdi Barre ee ra’iisul wasaare waxay ahayd tusaale muuqda. Xamza, oo ahaa xulufo muddo dheer la soo shaqeeyey Xasan, ahaana mid daacad u ahaa xitaa markii la iska indha tiray xilligii madaxtinimadiisii hore, ayaa loo arkaa inuu yahay saaxiib la isku halleyn karo oo aan ahayn qof mustaqbalka xifaaltami kara.

Dhanka baarlamaanka, Xasan Sheekh wuxuu xaqiijiyey soo laabashada siyaasiga ruug-caddaaga ah ee Sheekh Aadan Madoobe oo noqday afhayeenka golaha, wuxuuna ku-xigeenkiisa ka dhigay saaxiibtiisa uu ku kalsoon yahay ee Sacdiyo Yaasiin Samatar. Labaduba waxay madaxweynaha u noqdeen gaashaan sharci-dejin.

Mucaarad jahawareersan

Dhanka kale, mucaaradku sii kala qaybsamaya. Shakhsiyaad hormuud ka ah Madasha Samatabixinta Soomaaliyeed ayaa xalay ku dhowaaqay in ay ka baxeen oo ay sameysanayaan xisbiyo siyaasadeed oo u gaar ah, tallaabadaas oo dib u qaabeyn karta saaxada doorashooyinka soo socda.

Ra’iisul wasaarihii hore Cumar Cabdirashiid Cali Sharmaarke, madaxweynihii hore ee Koonfur Galbeed Shariif Xasan Sheekh Aadan, iyo afhayeenkii hore ee baarlamaanka Maxamed Mursal Sheekh Cabdiraxmaan, iyo wasiirkii hore ee warfaafinta Daahir Maxamuud Geelle ayaa la filayaa inay maalmaha soo socda ku dhawaaqaan xisbiyo cusub.

Go’aankooda, oo la xiriira doorashooyinka golayaasha deegaanka ee la filayo dabayaaqada Oktoobar ee Muqdisho, ayaa muujinaya khilaafka sii ballaaranaya ee ka dhex jira isbahaysiga mucaaradka.

Isla markaa, koox kale oo ka kooban hoggaamiyeyaal sare – oo ay ku jiraan madaxweynihii hore Shariif Sheekh Axmed, ra’iisul wasaareyaashii hore Xasan Cali Kheyre iyo Maxamed Xuseen Rooble, iyo xildhibaan Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame – ayaa kulamo ka yeelanayey sidii ay u dhisi lahaayeen isbahaysi cusub oo musharraxiinta madaxtinimada ah si ay uga hortagaan Maxamuud.

Guddiga Madaxa Bannaan ee Doorashooyinka Qaranka ayaa isna dardar geliyey isbeddelkan ka dib markii uu muddo kooban dib u furay diiwaangelinta ururrada siyaasadeed, taasoo siisay fursad ay ku soo baxaan xisbiyo cusub.

Hase yeeshee, xilligan la joogo, mucaaradku wuxuu u muuqdaa mid u kala qaybsan kooxo iska soo horjeeda. Sida uu yiri mid ka mid ah falanqeeyeyaasha siyaasadda ee Muqdisho ku sugan: “Hal-ku-dhigyo way leeyihiin, laakiin xeelad ma lahan.”

Casharka professor-ka

Habka hoggaamineed ee Xasan Sheekh Maxamuud wuxuu ka duwan yahay kan hoggaamiyeyaal badan oo Soomaaliyeed oo dagaalladu soo saareen. Wuxuu ku dhashay sannadkii 1955-kii gobolka Hiiraan, wuxuuna ahaa aqoonyahan bare ah ka hor inta uusan siyaasadda gelin. Wuxuu macallin ka ahaa iskuullo, wuxuuna ka soo shaqeeyey Wasaaradda Waxbarashada ka hor burburkii dowladdii dhexe ee 1991-kii.

Intii uu socday dagaalkii sokeeye, kama uusan cararin dalka, balse wuxuu iska joogay Soomaaliya, isagoo xiriirro ku dhistay dhinacyada waxbarashada iyo bulshada rayidka ah. Aasaaskaas salka hoose ka yimid ayaa u horseeday inuu madaxweyne noqdo sannadkii 2012, isagoo hoggaaminayey koox isbeddel-doon ah oo aqoonyahanno ah oo loo yaqaanay Damuljadiid, ama “Dhiigga Cusub.”

Xilligiisii koowaad ee madaxtinimada wuxuu diiradda saaray dib-u-dhiska hay’adaha dowladda, laakiin ammaan-darrida iyo musuqmaasuqa ayaa hareeyey dadaalladaas. Cod-bixiyeyaashu waxay u jeesteen Farmaajo sannadkii 2017, taasoo Maxamuud gelisay nooc ka mid ah masaafuris siyaasadeed oo uu dalkiisa gudihiisa ku galay—ilaa sannadkii 2022 oo uu si taariikhi ah ugu soo laabtay awoodda.

Inkastoo awoodda lagu xoojiyey Muqdisho, haddana waxaa jira caqabado waaweyn. Dowlad-goboleedka Puntland, oo uu hoggaamiyo Siciid Cabdullaahi Deni, ayaa matalaya caqabadda ugu weyn ee hortaagan awoodda Xasan Sheekh oo federal baahsan.

Ka dib isbeddello lagu sameeyey dastuurka oo muran dhaliyey, kuwaas oo ay riixday dowladda federaalka horaantii sanadkan, Puntland waxay ku dhawaaqday inaysan aqoonsanayn hay’adaha federaalka ayna u shaqeyn doonto sidii dowlad madax bannaan. Deni wuxuu weli yahay shakhsi leh himilo siyaasadeed, kaasoo isu keeni kara kooxaha aan ku qanacsanayn Xasan, si ay u abuuraan dhaqdhaqaaq mucaarad oo ballaaran.

Dhanka kale, madaxweynihii hore ee Farmaajo ayaa weli ah shakhsi siyaasadeed oo aan la saadaalin karin. Inkastoo uu hadda aamusan yahay, haddana taageerayaashiisa daacadda u ah ayaa dib loo kicin karaa haddii uu isbahaysi la sameeyo hoggaamiye heer federaal ah sida Deni.

Laakiin xilligan la joogo, xoogagga mucaaradka waxay weli yihiin kuwo daciif ah oo kala qaybsan.

Xasan Sheekh, siyaasaddu waxay weligeed ahayd mid u baahan samir. Isagoo ahaa macallin hore, wuxuu mar waanin jiray in maamul-wanaaggu uu ka bilowdo joogteyn. Waayihiisa siyaasadeed ayaa noqday mid marag u ah casharkaas.

Halka kuwa kale ay raadiyaan guulo degdeg ah, isagu wuxuu ciyaaraa ciyaar fog. Halka ay mucaaradku mudaharaadaan, isagu wuxuu sii adkeystaa saldhiggiisa. Habkiisa taxaddarka leh ayaa ka dhigay mid ka mid ah kuwa ugu cimri-dheer siyaasadda dalka.

Waddan ay siyaasaddu inta badan tahay tartan degdeg ah, Xasan Sheekh Maxamuud wuxuu muujinayaa awoodda ku jirta in la ordo tartan masaafo dheer ah.

Qarax maanta ka dhacay Muqdisho + Khasaaraha

0

Muuqdisho (Caasimada Online) – Warar kala duwan ayaa kasoo baxaya khasaaraha ka dhashay qarax miino oo maanta ka dhacay xaafadda Suuqa Xoolaha ee degmada Heliwaa, kaas oo gaystay khasaare isugu jiro dhimasho iyo dhaawac.

Qaraxa ayaa waxaa lagu soo warramayaa in lala eegtay ciidamo ka tirsan kuwa dowladda oo marayay halkaasi, waxaana sidoo kale jirto waxyeelo soo gaartay dad rayid ah oo ka agdhowaa aagga qaraxu ka dhacay.

Ugu yaraan hal qof oo shacab ahaa ayaa ku dhintay qaraxa, halka ay  dhaawacyo soo gaareen qaar kamid ah askarta dowladda ee lagu bartilmaameedsaday qaraxa ka dhacay xaafadda Suuqa Xoolaha ee magaalada Muqdisho.

Ciidamada la qarxiyay ayaa sidoo kale howlgal kooban sameeyay, waxayna xireen dhaqdhaqaaqa waddada isku xirta Soos iyo Suuqa Xoolaha, inkastoo daqiiqado kadib ay dib u fureen.

Ma jiro illaa iyo hadda wax war ah oo kasoo baxay saraakiisha laamaha ammaanka oo ku aadan weerarka qaraxa ah iyo howlgalka xigay ee ay sameeyeen ciidamada dowladda Soomaaliya.

Qaraxaan waxaa ka horreeyay mid kale oo isna todobaadkii hore ka dhacay  deegaanka Jabad Geelle oo hoostaga Ceelasha Biyaha ee duleedka magaalada Muqdisho, waxaana lala eegtay gaari ay saarnaayeen odayaal caan ah oo qaarkood ay ku dhinteen goobta lagu qarxiyay.

Odayaaaha ayaa ahaa dhul cabbirayaal, waxayna ku mashquulsanaayeen xilligaas arrimo la xiriira cabbirka dhulal ku yaalla halkaasi, si cabbir loogu sameeyo.

Qaraxaas ayaa sababay burbur xooggan oo gaaray gaariga, iyadoo laba ka mid ah odayaasha oo lagu kala magacaabi jiray Cali Kadawe iyo Maxamed Cumar ay ku dhinteen goobta. Sidoo kale askari la socday odayaasha ayaa dhaawac culus oo dhabarka ah soo gaaray.

Weeraradan qaraxyada ah ayaa imaanaya xilli muddooyinkii dambe ay yaraadeen qaraxyada miinooyinka ee lagu aaso hareeraha waddooyinka, balse dhacdooyinkan cusub ayaa cabsi iyo walaac ku abuurtay dadka deegaanka, maadaama ay sababeen dhimasho iyo dhaawac.

Sawirro: Muxuu Xasan Sheekh xalay ku soo xiray Muqdisho?

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa soo xiray Barnaamijka Isla-Xisaabtanka Xukuumadda uu hoggaaminayo Ra’iisul Wasaare Xamse Cabdi Barre, kaas oo maalmihii lasoo dhaafay ka socday xafiiska ra’iisul wasaaraha.

Barnaamijkaas ayaa lagu qiimeynayey qorshayaasha iyo ballamaha hirgalay ee xukuumadda, iyadoo toos loola xisaabtamayey wasiirrada.

Toddobaadkii uu socday barnaamijka, ra’iisul wasaaraha ayaa mid mid su’aalo u weydiinayey wasiirrada, isagoo kula xisaabtamayey ballan-qaadyadii ay horay u wada galeen iyo heshiisyadii uu mid mid ula saxiixday.

Wasiirro qaar ayaa lagu canaantay shaqo xumo iyo gaabis ka jira wasaaradaha ay hoggaamiyaan, waxaana shaqadooda lagu sameeyey qiimeyn boqolley ah, iyadoo xubno qaarkood natiijo wanaagsan keeneen, halka kuwo kalena si weyn loogu dhaliilay gaabis shaqo.

Isla-xisaabtan ku dhowaad toddoba maalmood socday kadib, madaxweynuhu wuxuu ku bogaadiyey golaha wasiirrada daahfurnaanta ay muujiyeen, iyo sida ay mudnaanta u siinayaan talada iyo tusaalaha shacabka Soomaaliyeed, oo ay toddobaad dhan u soo bandhigayeen waxqabadkooda, caqabadaha iyo qorshayaasha dhow.

“Barnaamijkan isla-xisaabtanka waxa uu xoojinayaa hufnaanta, daahfurnaanta iyo kalsoonida shacabka Soomaaliyeed ay ku qabaan dowladdooda,” ayuu yiri Madaxweyne Xasan Sheekh.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa sheegay in guulaha ay xukuumadda Dan-Qaran gaartay saddexdii sano ee lasoo dhaafay ay saldhig u yihiin mustaqbalka dowladnimada, balse loo baahan yahay in dadaalka la laba-laabo si loo gaaro hiigsiga qaranka ee fog.

Dhanka kale, Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa daah-furay Xafiiska Dardargelinta iyo Hirgelinta (CDU) oo hoos imanaya xafiiska ra’iisul wasaaraha, kaas oo qaabilsan hirgelinta iyo dabagalka ballan-qaadyada iyo qorshayaasha dowladeed, dardargelinta mashaariicda horumarineed iyo isku-xirka wasaaradaha iyo hay’adaha kala duwan, si loo xaqiijiyo in qorshayaasha qaranku si habsami leh u hirgalaan.

Xog: Imaaraadka Carabta oo dejiyey xeelad yaab leh oo lagu rarayo shacabka Gaza

Gaza (Caasimada Online) – Dokumiintiyo xasaasi ah oo la dusiyay oo ay heshay warbaahinta baaritaannada ee Dark Box ayaa muujinaya in Imaaraadka Carabta uu Israel gacan ka siinayo qorshe ay tiro badan oo shacab ah kaga rarayso magaalada Gaza, iyadoo ku marmarsiyoonaysa gargaar bini’aadannimo.

Sida ku cad dokumiintiyada, qorshahan waxaa qayb ka ah dhismaha “waddo isbitaal” oo isku xireysa Al-Mawasi iyo Rafah, halkaas oo laga hirgeliyay xarun caafimaad oo uu Imaaraadku si weyn u maalgeliyay, agabkeedana u dhammaystiray, kuna bixiyay taageero maaliyadeed.

In kasta oo mashruucan loo soo bandhigay inuu yahay marin bini’aadannimo oo lagu fududaynayo daryeelka caafimaadka, haddana ilo-wareedyo sirdoon oo dokumiintiyada lagu xusay ayaa ka digay inuu taa beddelkeeda u adeegi karo marin daadgureyn oo la maamulo, kaasoo loogu talagalay in lagu suurtageliyo barakicinta ballaaran ee ku dhowaad hal milyan oo qof.

Faylasha la helay waxay muujinayaan ka-qaybqaadasho heer sare ah oo dhinaca Imaaraadka ah, taasoo isugu jirta taageerada dhismaha ilaa shaqaalaynta kooxaha caafimaadka. Wararku waxay sheegayaan in qandaraaslayaal xiriir la leh Imaaraadka ay isbitaalka Rafah u diyaarinayaan hawlgallo ballaaran, iyagoo raacaya tilmaamaha hay’adaha amniga Israel.

Falanqeeyayaal dokumiintiyada lagu soo xigtay ayaa sheegay in hindisahani uu gargaarka bini’aadannimada u rogayo aalad siyaasadeed-juquraafi, iyadoo isbitaalkuna uu isku beddelayo saldhig loo adeegsado raritaanka dadweynaha.

Magaalada Gaza ayaa weli ka mid ah meelaha ugu dambeeya ee dadku ku badan yahay ee iska caabbinaya hawlgallada Israel. Dokumiintiyada ayaa tilmaamaya in Israel, iyadoo dadka kaga saaraysa daadgureyn la sii qorsheeyay, ay awood u yeelan karto inay xoojiso gacan-ku-haynta bariga dhulkaas go’doonsan.

Warbixintu waxay cadaynaysaa in doorka Imaaraadku uu ka ballaaran yahay taageero diblomaasiyadeed oo keliya, waxayse taa beddelkeeda iftiiminaysaa ka-qaybgalka ficliga ah ee istiraatiijiyad ay dadka dhaleeceeya uga digayaan inay la macno tahay isir-sifeyn.

Kashifaaddan ayaa dhalisay baaqyo ku aaddan in la sameeyo kormeer caalami ah. Khabiirro dhinaca sharciga ah oo ay soo xigatay Dark Box ayaa ku dooday in kaabeyaasha gargaarka loo adeegsado barakicin qasab ah ay jabin karto sharciga caalamiga ah ee bini’aadannimada.

Waxay ku boorriyeen hay’adaha caalamiga ah inay baaraan in isbitaalka Rafah iyo agabyada la xiriira loo adeegsanayo in lagu fududeeyo raritaanka shacabka, halkii gargaar lagu fidin lahaa.

Dokumiintiyadan la helay waxay iftiiminayaan sida qorshayaasha bini’aadannimo ee Gaza loogu weecin karo dano siyaasadeed iyo kuwa militari. Warbaahinta ayaa qortay, “Waxa socdaa ma ahan dagaal, ee waa dib-u-habeyn nidaamsan oo lagu wado qaab-dhismeedka dadweynaha Gaza.”

Warbaahinta Dark Box waxay sheegtay inay sii wadayso baaritaanka ku aaddan shakhsiyaadkii ka dambeeyay qorshahan, iyadoo ka digtay in wax-qabad la’aanta beesha caalamku ay khatar gelinayso in la caadiyeeyo dad-ka-rarista baaxadda leh ee lagu hayo dhulkaas go’doonsan. 

Madashii Mucaaradka oo lagu kala tegay iyo magacyada xubno miisaan leh oo ka baxay

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaarihii hore Cumar Cabdirashiid, Guddoomiyayaashii hore ee Baarlamaanka Shariif Xasan iyo Maxamed Mursal, iyo Wasiirkii hore ee Warfaafinta Daahir Geelle ayaa caawa ku dhawaaqay inay iska casileen xubinnimada Madasha Samatabixinta.

Sida aan xogta ku helnay, siyaasiyiintan ayaa mowqifkooda ku shaaciyay kulan ay isugu yimaadeen xubnaha Madasha Samatabixinta, iyagoo caddeeyay inay furanayaan xisbiyo siyaasadeed.

Sidoo kale, masuuliyiinta ka baxay Madasha ayaa horay loogu xamanayey inay si hoose heshiis ula gaareen Madaxweyne Xasan Sheekh. Tuhunkaas ayaa sii xoogeysanayay intii ay socdeen kulamadii ugu dambeeyay ee wada xaajoodyada dhex marayay madaxda dowladda federaalka iyo Madasha Samatabixinta.

Is-casilaadda siyaasiyiintan ayaa ku soo beegantay, iyadoo maanta Guddiga Madaxa-bannaan ee Doorashooyinka uu shaaciyay inuu muddo labo todobaad ah dib u furay is-diiwaangelinta ururrada siyaasadda iyo codbixiyeyaasha.

Kala tagga mucaaradka ayaa muujinaya sida Madaxweyne Xasan Sheekh uu uga guuleystay xubnihii hore u lahaa culayska siyaasadeed, isla markaana uu ku guuleystay inuu kala furfuro mucaaradka. Kala-jabka mucaaradka ayaa sidoo kale dhiirigelinaya qorshaha Xasan Sheekh ee hirgelinta doorasho qof iyo cod ah, maadaama siyaasiyiintan ay ku biireen safka ururrada diyaar-garoobaya doorashada.

Khilaafka ka dhex aloosan mucaaradka, oo hadda laba garab kala noqday ayaa fursad u ah Madaxweyne Xasan Sheekh iyo kooxdiisa.

Todobaadkii hore ayaa waxaa dhacay kulan gaar ah oo ay yeesheen Madaxweynihii hore Shariif Sheekh Axmed, Ra’iisul Wasaareyaashii hore Xasan Cali Khayre iyo Maxamed Xuseen Rooble, iyo xildhibaan Cabdiraxmaan Cabdishakuur. Kulankaas ayaa looga tashaday qaab-dhismeedka cusub ee Madasha Samatabixinta, si ay ula qabsadaan isbeddelka ka dhashay burburkii wada-hadallada ay kula jireen Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.

Shariif, Khayre, Rooble iyo Warsame ayaa isla soo qaaday qorshe cusub oo ah dhisidda midow musharraxiin, si awoodda mucaaradka loogu mideeyo hal meel, maadaama xiisadda siyaasadeed ee dalka ay sii xoogeysaneyso.

Dhanka kale, maanta Guddiga Madaxa-bannaan ee Doorashooyinka ayaa soo saaray go’aan culus, iyagoo muddo kooban dib u furay diiwaangelinta ururrada siyaasadda, kadib kulan gaar ah oo ay yeesheen dhammaan xubnaha guddiga iyo guddoonka. Sababta arrintan ayaa lagu sheegay in fursad la siiyo ururrada cusub ee isdiiwaangelinaya.

Mucaaradka ayaa dhawaan waxaa dhex maray kala shaki weyn, kadib markii ay ku heshiin waayeen war-saxaafadeedkii ay ka soo saareen burburkii wada-hadallada ay la galeen Madaxweyne Xasan Sheekh. Taasi ayaa sababtay in mucaaradka qaarkood ay haatan la yimaadaan qorshe cusub oo ay ku dhisayaan midow musharraxiin oo hor leh.

Xogta duqeyn Mareykanka uu ka fuliyay Puntland

0

Boosaaso (Caasimada Online) – Diyaaradaha dagaalka Mareykanka ayaa xalay duqeymo culus ka fuliyay qaybo kamid ah gobolka Bari, gaar ahaan aagga buuraha Calmiskaad, iyagada oo lala beegsaday maleeshiyaad ka tirsan kooxda Daacish ee ku sugan halkaasi.

Duqeynta ayaa si gaar ag uga dhacay Ceelka Maraagaale ee togga Baallade, iyada oo lagu beegsaday xubno ka tirsan Daacish oo ku go’doonsan deegaankaasi, kadib markii ay hareereeyeen ciidamada difaaca Puntland ee weli howlgalada ka wada aagga Calmiskaad.

Saraakiil ka tirsan laamaha ammaanka Puntland ayaa xaqiijiyay in duqeynta lagu dilay xubno ka mid ah Daacish iyo horjoogayaashooda, balse ma shaacin tirada rasmiga ah.

Xaaladda ayaa weli kacsan, waxaana haatan sii socda howlgallada ka dhanka ah maleeshiyaadka Daacish ee ka socda dhulka buuraleyda ah ee gobolka Bari

Dhanka kale, ciidanka Puntland ayaa lagu soo warramayaa inay howlgallo amni xaqiijin ah ka sameeyeen deegaannada Yucrinta iyo Goble oo ka tirsan Togga Baallade, halkaas oo maalin kahor ay kala wareegeen maleeshiyadka sii firxanaya ee kooxda Daacish.

“Ciidankeenna geesiyaasha ah waxay hawlgalo ka sameeyeen deegaannada Yucrinta iyo Goble oo ka tirsan Togga Baallade, Ciidanka ayaa si awood ah ula wareegay deegannadan iyagoo ku dilay firxadka Argagixisada Daacish. Ceelasha iyo toggaga ay hadda la wareegayaan Ciidanku ayaa ah meelaha Yar ee ugu danbeeya ee firxadka Argagixisada Daacish ay ku dhuumanayaan” ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay howlgalka Calmiskaad.

Si kastaba Mareykanka ayaa kamid ah dowladaha waa weyn ee ka qayb-qaadanaya dagaalka Puntland ee ka dhanka ah kooxda Daacish, si looga saaro dhulka buuraleyda ah ee Bari, wuxuuna dhanka hawada ka taageeraa ciidamada Puntland ee dagaalka ka wada halkaas.

Waxaa sidoo kale dagaalkan ku jira Isu Tegga Imaaraadka Carabta, oo isna duqeymo ku taageeraya ciidamada Puntland ee sii koraya buuraha ay ku dhuumaaleysanayaan xubnaha Daacish.

Leaked papers link UAE to Israel’s Gaza displacement plan

GAZA, Palestine – Sensitive documents leaked to investigative outlet Dark Box suggest that Israel, with support from the United Arab Emirates, is advancing a plan to resettle large numbers of civilians from Gaza City under the guise of humanitarian aid.

According to the documents, the initiative involves the construction of a “field hospital road” linking Al-Mawasi to Rafah, where a medical facility has been set up with significant Emirati funding, equipment, and logistical support.

While the project has been presented as a humanitarian corridor to facilitate medical care, intelligence sources cited in the leaks warned it could instead serve as a controlled evacuation route designed to enable the mass displacement of up to one million residents.

The leaked files indicate high-level Emirati participation, ranging from construction support to staffing of medical teams. Contractors linked to the UAE are reportedly preparing the Rafah hospital for large-scale operations under the guidance of security agencies.

Analysts quoted in the documents say the initiative reframes humanitarian aid as a geopolitical tool, with the hospital doubling as a base for population transfers.

Gaza City remains one of the last densely populated areas resisting Israeli operations. By emptying it through staged evacuations, Israel could consolidate control over the enclave’s east, the documents suggest.

The UAE’s role signals more than diplomatic support, the report claims, pointing instead to practical involvement in a strategy critics warn amounts to ethnic cleansing.

The revelations prompted calls for international scrutiny. Legal experts cited by Dark Box argued that the use of aid infrastructure for forced displacement could breach humanitarian law.

They urged international bodies to investigate whether the Rafah field hospital and related resources are being used to facilitate civilian removal rather than provide relief.

The leaks highlight how humanitarian initiatives in Gaza risk being repurposed for political and military goals. “What is unfolding is no longer war but the systematic re-engineering of Gaza’s demography,” the outlet wrote.

Dark Box said it continues to investigate the architects of the plan, warning that international inaction risks normalizing the large-scale depopulation of the enclave.

CC Shakuur: In Fiqi noo hanjabo Xasan Sheekh ayaa soo go’aamiyey, waana halis

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Xildhibaan Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame oo galabta warbaahinta la hadlay ayaa Madaxweyne Xasan Sheekh ku eedeeyey in Wasiir Fiqi uu u soo dhiibay hanjabaadda uu mucaaradka warbaahinta u mariyey ee “Yahuuud maa tihiin” taas oo si dhab ah ay u qaada doonaan.

“Wasiirka Difaaca Xasan Sheekh ayaa na handaday, waxaan u qaadaneynaa dhab, waxaan aaminsanahay in Madaxweunuhu uu farriintaas u soo dhiibay, nin aniga i handadaaya oo Yahuud maatihiin ayaan kaa keenaa ileh side doorasho ula galaa?” ayuu yiri CC Shakuur.

Wuxuu intaas ku sii daray in hadalka Fiqi aan la yareysa karin, maadaama uu maamul hubka iyo ciidanka xoogga dalka, “ifahamsiiya sidaan doorasho ula gelaayo ragga sidaas u dhaaranaya?” ayuu yiri.

Xildhibaan Cabdiraxmaan oo hadalkiisa sii wata ayaa yiri “hadii aan nahay mucaaradka waxaan si dhab ah u qaadanay hadalkii Fiqi, waxaana aaminsanahay in Madaxweynuhu uu wax ka ogyahay oo gole loo dhan yahay uu ka soo baxay go’aanka uu wasiirku noogu hanjabay,” ayuu yiri.

Wuxuu sheegay in ilaa ay madaxweynaha afkiisa ka maqlaan ama uu iska beriyeelo in wasiirkiisa uusan hadalkaas ku metelin ay aaminsanaa doonaan taas, “Waxaa ayaan darro ah in u uku faano ficil aad u foolxun oo madaxweyne isaga ka horeeyey uu geystay,” ayuu hadalkiisa ku sii daray CC Shakuur.

Sidoo kale, wuxuu sheegay in Madaxweynuhu sameystay ‘xisbi la yiraahdo halkeen uga haraa?’ kaas oo madaxdii dalka oo dhan ay ku jiraan iyo qof kasta oo dhulkii danta guud uu siiyey.

“Madaxweynaha xisbigiisa lacagta u uku tamashleynayo Xasan Sheekh miyaa iska leh? Aniga iyo Xasan oo shiid ah halkaan ayaan isla fadhi jirnay, markii aan wax qabsaneyno shan shan kun ayaan isku darsa jirnay, yaas iska leh dhaqaalaha xisbigiisu ku tamashleynayo?” ayuu yiri CC Shakuur.

Cabdiraxmaan ayaa hadalkiisa ku soo gabagabeeyey arrinta dhulka, wuxuuna sheegay in boobkii dhulka danta guud ay hadda u sii dheertahay ‘arrin la yiraahdo ku darso’ “Markii dhulka dowladda lagaa xaraasho hadii uu kugu yaraado, gobolka Banaadir ayaad warqad kasoo qaadanee, waxaad ku darsanee kuwa sharciga ah ee ku dhegan dhulkii lagu siiyey, taas oo aan u bixinay ku darso,” ayuu yiri.

“Askariga Soomaaliyeed 200 oo doolar ayuu qaataa, qoyskiisii oo ah Danyar ku nool dhulkii dowladda la barakiciyey, isadoo la naaxinayo siyaasi, qaraabo, ganacsade iyo sarkaalka dadka barakiciya, inyar oo Mukulaalaha Cayilan ah ayaa laga soo saaray dalka,” ayuu yiri.

Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa sheegay in boobka dhacay uu sababay in dhulka Muqdisho uu qiimo jabo, “Sababtoo ah qofkii baxay ee madaxweynuhu dhulka soo siiyey shan milyan ayuu ka faa’iiday, maxaa dhacay marka? Tartankii ganacsiga gaarka loo leeyahay ayaa jabay, sidee ula tartameysaa qof dowladii kuu gacmo qabatay?” ayuu yiri CC Shakuur oo galabta shir jaraa’id qabtay.

 

Rooble oo ka laabtay taageeradii gooni isku taagga Somaliland, kadib weerarkii Fiqi

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaarihii hore ee Soomaaliya, Maxamed Xuseen Rooble, ayaa iska beriyeelay inuu u doodayo madax-banaanida Somaliland, isagoo soo saaray qoraal uu ku muujiyey in xitaa aqoonsiga dowlad goboleedka Waqooyi Bari ay siisay dowladda federaalka uu ka xunyahay.

Rooble, ayaa muujiyey in maamulka Waqooyi Bari uu yahay qeyb laga jaray  Somaliland, sidaas darteed uusan ku faraxsaneyn in Somaliland lasii kala jaro, taas oo cadaawad kale u abuuri karta.

Madaxweynaha Somaliland, Cabdiraxmaan Cirro, oo ka soo jawaabay hadalkii uu horay u jeediyey Ra’iisul Wasaarihii hore Maxamed Xuseen Rooble, ayaa farriin u diray siyaasiyiinta kale ee Soomaaliyeed, kuwaas oo uu ka dalbaday in madax-banaanida Somaliland ay taageeraan, balse Rooble oo weerar badan oo afka ah la kulmay ayaaba ka noqday taageeradiisii.

Madaxweyne Cirro, ayaa yiri “Waxaan hambalyeynayaa siyaasiyiinta Soomaaliyeed ee garowsaday in Somaliland ay wax weyn qabsatay, xaqna u leedahay madax-banaanideeda, kuwaas oo Ra’iisul Wasaarihii hore Rooble uu ugu horeeyo.”

Sidoo kale, Cirro wuxuu darriin u diray siyaasiyiinta kale, wuxuuna yiri, “Siyaasiyiinta kale ee Soomaaliyeed ee ka xun wax qabsiga Somaliland, ictiraafkeeda iyo nabadeeda, ee dhahaya waxaan u adeegsaneynaa Al-Shabaab, waxaan leenahay kuwiina sida wanaagsan u fekeraya ku dayda.”

Hadalkii uu Rooble jeediyey Khamiistii ee Cirro uu ka soo jawaabay ayaa waxa uu ku yiri, “Waad u jeedaan xaalka Somaliland maanta meesha uu marayo, walaalaheen shalay iyaga ayaa calanka iyo midnimada keenay, laakiin maanta waxay la’yihiin cid tabashadooda kala fariisata, taas bedelkeeda waxaa loogu hanjabayaa in la burburi doono.”

Ra’iisul wasaarihii hore ayaa intaas ku sii daray, “Waa la socotaan burburka iyo caqabadaha lagu jaayo Somaliland, laakiin anaga raali kama nihin madaxweynahana waan u sheegnay.”

Hadda waxaa muuqata in Rooble uu ka laabtay hadalkaas, kadib markii si adag ay uga falceliyey xubno u uku jiro Wasiirka Gaashaandhigga Axmed Macalin Fiqi, oo si guud ugu jawaabay mucaaradka, balse dul istaagay, wax lala yaabana ku tilmaamay hadalkii Rooble qeybtii uu arrimaha Somaliland uga hadlay.

Halkaan hoose ka akhriso qoraalka uu Rooble isku beriyeelay:

Midnimada iyo wadajirka Qaranka Soomaaliyeed waa mid lama taabtan ah sida ku dhawran Dastuurka iyo shuruucda kale ee Dalka.

Qaddiyadda Soomaaliland waxa ay ka dhalatay xadgudub lagu galay magaca Qaranka Soomaaliyeed, xalkeeduna ma ahan in lagu daaweeyo xadgudub kale.

Xalka qaddiyadaan kuma jiro in la colaadiyo, maamulkooda la wiiqo, colaado gudaha ah lagu abuuro ee waa in xalka lagu raadiyo wada xaajood iyo walalnimo.

Kuma raacsani sida ay u wajahday Dawladda maanta xukunka haysa umana arko in xal lagu gaarayo.

Sidii aan horay ugu caddeeyay mawqifkayga, waxaan aaminsanahay in aan Maamulka iyo Shacabka Soomaaliland aan la colaadin, lakala qaybin, awoodda Dawladnimadana loo isticmaalin in lagu waxyeeleeyo xasiloonidooda amni iyo midooda siyaasadeed, waxaan kaloo aaminsnahay in lala galo wadahadal daacadnimo ku jirto, nuxurkiisuna yahay sidii loo ilaalin lahaa midnimada iyo wadajirka Qaranka Soomaliyeed loona maro walaalnimo iyo is qancin.