Muqdisho (Caasimadda Online) – Siyaasi Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa ka hadlay go’aanka kasoo baxay Guddoomiyaha Gobolka Banaadir eek u aadan in la burburiyey dhammaan heshiisyadii ay gashay dowladdii Xasan Shiikh Maxamuud ee ku aadan Darjiinada danta guud.

Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa sheegay inay hadda usoo baxday xantii uga horay uga maqli jiray Villa Somalia iyo Aragtida Madaxweyne Farmaajo ee ah in hantida, ganacsiga iyo maalgashiga inta badan Muqdisho yaala uu yahay mid sharci daro ah oo boob ah gacanta dawlada na lagu soo celiyo.

Wuxuu sheegay inay dowladda Farmaajo ku socoto wadadii kalitalisnimada isla markaasna aragtidaan camal ay horey u socon weysay.

Haddaba halkaan hoose ka akhriso hadalka uu soo dhigay Bartiisa Facebook

Muqdisho (Caasimadda Online) – Axmed Ciise Cawad Wasiirka Arrimaha Dibadda Soomaaliya ayaa shalay xafiiskiisa ku qaabilay Safiirka Dowladda Isutagga Imaaraatka Carabta ee Soomaaliya Maxamed Axmed Cusmaan waxayna kawada hadleen xiriirka aan wanaagsaneen ee u dhaxeeya Labada dowladood ee Soomaaliya iyo Imaaraadka

Labada Dhinac ayaa Intii uu socday kulanka waxay isla soo qaadeyn is faham darrada u dhaxeysa labada Dal taas oo saameysay dhamaan xiriirkii Labada Dowladood oo muddo iskaashi xoog leh ka dhaxeeyay.

Kulankaan oo ahaa mid khaas ah ayaan la ogeyn waxyaabaha sida gaarka ah looga wada hadlay iyo xalka khilaafka labada dowladood.

Sidoo kale waxyaabihii looga hadlay inta uu socday kulanka Wasiirka Arrimaha Dibadda Xukuumadda Soomaaliya iyo Safiirka Dowladda Isutagga Imaaraatka Carabta ee Soomaaliya ayaa waxaa kamid ahaa waxa ka cusub xaaladda gobolka iyo dunida inteeda kale, gaar ahana Arimaha Khaliijka.

Dowladda Imaaraadka Carabta ayaa cadaadis weyn ku heyso dowladda Soomaaliya kadib markii ay dowladda dhexe go’aan dhex dhexaadnimo ah ka qaadatay Khilaafka dowladaha Khaliijka.

Dowladda Imaaraadka Carabta ayaa garab weyn ka heshay Madaxda Maamul Goboleedyada oo la siiyey lacag aad u badan si ay uga hor imaadaan dowladda dhexe iyo go’aanada ka dhanka ah Imaaraadka Carabta.

Dhawaan ayaa la filayaa inuu Ra’isulwasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre gaaro dalka Imaaraadka Carabta si loo soo afjaro Khilaafkaan soo socday waqti badan.

Muqdisho (Caasimadda Online) – Wafdi ka socdo Dowladda Qatar iyo Hey’ad maalgashi laga leeyahay dalkaas ayaa Maanta soo gaaray Magaalada Muqdisho ee Caasimadda Soomaaliya.

Wafidigaan ayaa soo dhaweyn loogu sameeyey garoonka Muqdisho, wuxuuna yahay qorshahooda si ay uga qeyb noqon lahaayeen loolanka loogu jiro maalgashiga Dekadaha Soomaaliya.

Sida ay Caasimadda Online xogta ku heshay wafdigaan ayaa booqan doono Dekadaha Muqdisho, Kismaayo iyo Hobyo si ay u  qiimeeyaan isla markaasna ay maalgashi Caalami ahugu sameyn lahaayeen.

Sidoo kale waxaa jiro Dekado kale oo ay Qatar qorsheneyso inay la wareegto, waxaana circa isku sii shareeri doono Khilaafka dowladda Soomaaliya iyo Imaaraadka Carabta oo hadda marayo meel xun.

Dowladda Qatar ayaa loolan adag oo dhanka Qaaradda Africa ah kula jirto dowladda Imaaraadka Carabta iyo dalka Turkey kuwaas oo labaduba saameyn ku leh dalka Soomaaliya.

Dowladda Imaaraadka Carabta ayaa Dekado badan kula heshiisay Maamul Goboleedyada dalka ka jiro iyo Maamulka Somaliland.

Sidoo kale dowladda Soomaaliya ayaa dhawaan dalka Itoobiya kula heshiisay inay maalgeshi ku sameysato ilaa afar Dekadood oo aan ilaa hadda magacyadooda la sheegin waxaana lala yaaban yahay sida ay isku qaban doonaan heshiisyadaan dhinacyada ka socdo.

Wixii warar ah ee kusoo kordha arrintaan waan idinla socodsiin doonaa Inshaa Allah

Caasimada Online

Xafiiska Muqdisho

[email protected]

Muqdisho (Caasimadda Online) – Cabdiraxmaan Cabdishakuur oo kamid ah Siyaasiyiinta sida weyn uga soo horjeedo dowladda Federaalka Soomaaliya isla markaasna la kulmay cadaadis aad u weyn ayaa doonayo inuu helo xasaanad si uu usii wato mucaaradnimadiisa.

Cabdiraxmaan Cabdishakuur oo Muqdisho lagu xiray kadib markii ay gurigiisa weerareen ciidamo ka tirsan dowladda Soomaaliya ayaa isaga tagay Muqdishi, waxayna dowladda ka kansanshay kulan loogu qaban lahaa Magaalada Nairobi ee dalka Kenya.

Haddaba Cabdiraxmaan  Cabdishakuur ayaa isku dayey qorsho yaab badan oo ku aadan sidii uu uga mid noqon lahaa Xildhibaanada Baarlamaanka Soomaaliya.

Kursiga Beesha C/raxmaan C/shakuur waxaa ku fadhiya Ganacsade weyn oo lacag badan ku bixiyey kursiga si uu xasaanad ugu helo, kaasoo ah xildhibaan Siciid Nuur Gariish, waxaana in muddo ah socday sidii loogu qancin lahaa inuu saayasiga beesha ku wareejiyo kursiga.

Milkiilaha Shirkadda diyaaradaha ee Jubba Airweys Siciid Nuur Giriish ayaa la sheegay inuu diiday qorshahan, iyadoo ay cadaadis weyn saareen odayaasha beesha iyo waxgaradka, iyadoo ay adag tahay inuu aqbalo arrintan.

Waxaa sidoo kale jirta cabsi ku saabsan haddii kursigu bannaanaado inuu ka qeyb noqdo musharax ay wataan madaxda dowladda federaalka kuna dagaalamaan inuu ku soo baxo kursigaasi, taasoo ah khatar kale oo heysata damaca xildhibaanimo ee siyaasiga C/raxmaan C/shakuur.

Arrimahan oo dhan waxay qorshaha C/raxmaan C/shakuur ka dhigeen mid ay adag tahay inuu shaqeeyo, waxaana sii adkaanaya fursadaha uu heysto si uu uga mid noqdo xildhaabana Baarlamaanka Federaalka.

Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa hadda ku sugan  Yurub, wuxuuna doonayaa inuu laba jibaaro qorshaha uu kaga soo horjeedo dowladda Soomaaliya oo iyada mar u adeegsaday howlgal Militari oo keenay in Maxkamad la saaro.

Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa hadda ku qasban inuu sugto doorashada soo socoto si uu uga mid noqdo Xildhibaanada Baarlamaanka Soomaaliya inkastoo uu la kulmi doono cadaadis ku aadan kursiga Beeshiisa maadaama ganacsadahaan uu yahay nin lacag badan ku bixin karo si uu u difaacdo booskiisa.

Caasimada Online

Xafiiska Muqdisho

[email protected]

Muqdisho (Caasimadda Online) – Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Muqdisho ayaa maanta soo saaray wareegto dib loogala noqday, isla markaana lagu baabi’iyey dhammaan heshiisyadii lagu bixiyey dhulka Jardiinooyinka.

Eng Yarisow ayaa sheegay in dhammaan heshiisyadaas ay yihiin kuwo aan waxba ka jirin,isla markaana dib loogala noqday heshiisyadii lagu bixiyey dhulalka darjiinooyinka iyo Beeraha.

Sababaha loo baabi’iyey heshiisyadaas ayuu ku sheegay in markii heshiisyada la gelayey aan loo marin tartan furan,sidaasna ay sharcidarro ku noqdeen.

Waxa uu ku amray Ganacsatada in ay dib maamulka ugu soo celiyaan goobaha danta guud sida darjiinada iyo Beeraha,oo uu sheegay in ay yihiin kuwo kor u qaadaya bilicda Caasimadda,mudo 30 Maalmood ahna ay ku soo wareejiyaan.

Waxa uu sheegay in cid alaala iyo cidii cabasho qabta ay la soo xiriirto balse ciddii ka soo horjeesata amarkaas tallaabo sharci ah laga qaadi doono.

Akhriso Wareegtada

Muqdisho (Caasimada Online) – War goordhow nasoo gaaray ayaa sheegaya in magaalada Nairobi ee xarunta Kenya lagu diyaarinaayo kulan khaasa oo dhexmara Xildhibaanada mucaaradka ee ka tirsan BFS iyo Sarkaalka ONLF C/kariin Qalbi Dhagax.

Xogtu waxa ay tibaaxeysaa in Xildhibaanada doonaya qaabilaada Qalbi Dhagax uu horboodi doono Xildhibaan Axmed Macalin Fiqi oo kamid ah mudanayaasha sida aadka ah uga soo horjeeda dowlada Somalia.

Xildhibaanada wehlin doona Axmed Fiqi ayaa la sheegay inay gaarayaan ilaa Todobo Xildhibaan oo mucaarad ah, waxaana kamid noqon doona Xildhibaan Saabir.

Mudanayaashan oo aad uga soo horjeeda dhiibista iyo xariga Qalbi Dhagax ayaa xiriir toosa iyo mid hooseba la sameeyay Madaxda ONLF ee ku sugan magaalada Nairobi si loogu cayimo wakhti ay kula kulmaan Qalbi Dhagax oo laga sugaayo magaalada Nairobi.

Xildhibaanada ayaa la xaqiijiyay in la kulanka Qalbi Dhagax ay uga faa’iideysan doonaan laba arrin midkood:

1-In Xildhibaanada mucaaradka ay Qalbi Dhagax u adeegsadan duulaan Siyaasadeedka kala dhexeeya dowlada Somalia.

2-In mucaaradka ay Qalbi Dhagax la wadaagan shirar ay naceeb ugu abuurayaan DFS, iyadoo si guud loo soo bandhigi doono muuqaal wada jir ah oo looga hali doono in DF ay ka fogaato talaabooyinka lamidka ah kan lagula kacay Sarkaalka ONLF.

Mucaaradka dowlada ayaa ahmiyad gaara u arka in xiligaan ay Siyaasadooda gaarka ah u adeegsadan qadiyada Qalbi Dhagax oo aad loo hadal hayo.

Warar hoose ayaa sheegaya in iminka Xildhibaano ku sugan magaalada Nairobi ay kulamo la yeesheen Saraakiil ka tirsan ONLF kuwaa oo kala hadlay in meel lagu xiro waxa loogu yeeray gafka ay DFS ka  gashay Qalbi Dhagax.

Sidoo kale, warbaahinta Imaaraadka Carabta ayaa aad u buun-buunineysa arrinta Qalbi Dhagax iyo qeyla dhaanta waayadan kasoo yeereysay mucaaradka Dowlada, waxa uuna arrinku u muuqdaa mid ay kaalin dhaqaale ka qaadan doonto dowlada Imaaraadka oo inta ugu badan mucaaradka dowlada ku bixisa dhaqaale.

Si kastaba ha ahaatee, Qalbi Dhagax ayaan la ogeyn sida uu ka yeeli doono talaabada lagu doonayo in deysmadiisa loo maro dhaliilaha mucaaradka uu ku hayo dowlada.

Caasimada Online

Xafiiska Muqdisho

[email protected]

Muqdisho (Caasimada Online) – Ururka ONLF ayaa beeniyey in Cabdikariim Muuse Qalbi Dhagax lagu sii daayey codsi ka yimid dawladda Soomaaliya. Afhayeenka ururka ONLF Caddaani Hirmooge oo wareysi siiyey VOA ayaa sheegay in dowladda Soomaaliya aysan wax lug ah ku lahayn sii daynta Qalbi-Dhagax.

Hadalkiisa ayaa imanaya laba maalin un kadib markii safiirka Ethiopia u fadhiya Soomaaliya Jamaaludiin Mustaf Cumar uu sheegay in Qalbi-Dhagax lagu sii daayey codsiga dowladda Soomaaliya, oo markii hore u gacan gelisay dowladda Ethiopia.

Ayada oo labadan hadal ay is khilaafayaan, ayaan haddana dowladda Soomaaliya aysan weli ka hadal arrintan, mana shaacin inay kaalin ku lahayd sii daynta Qalbi-Dhagax iyo in kale.

Labada hadal ee is-khilaafsan waxaan ku macneyn karnaa

1 – In Safiirka hadalkiisa uu sax yahay, balse laga yaabo in ururka ONLF uusan ka warhayn kaalinta dowladda Soomaaliya ka gashay arrintan. Waxaa xusid mudan in ONLF uu yahay urur aan awood lahayn inuu ogaado siyaasadda dowladda Ethiopia. Waxaa sidoo kale suurto gal ah in kasta oo Qalbi-Dhagax lagu daayey codsiga odayaasha beeshiisa, haddana dowladda Soomaaliya ay gadaal ka riixday arrinta. Dowladda Soomaaliya ayaa horey liiska argagixisada ugu dartay ururka ONLF, waxaana macquul ah in ONLF ay fursaddan uga faa’iideysatay inay mucaaraddada usii badiso dowladda.

2 – Arrinta labaad ee suurta-galka ah ayaa ah in ONLF ay saxan tahay, islamarkaana dowladda Soomaaliya aysan wax kaalin ah ku lahayn sii daynta Qalbi-Dhagax. Qodobkan ayaa waxaa taageeraya xaqiiqda ah in odayaasha beesha Qalbi-Dhagax ay sheegeen in dadaalkooda lagu sii daayey sarkaalkan. Sidoo kale Qalbi-Dhagax oo hadlay ayaa sheegay in sii dayntiisa uu mas’uul ka ahaa kaliya ra’iisul wasaaraha Ethiopia Abiy Ahmed.

Xaqiiqda ah in sheegashada safiir Jamaaludiin ay asaga un ku kooban tahay, halka tan ONLF ay dhinacyo badan oo kale ay taageerayaan, waxay u muuqataa inay ONLF runta sheegeyso.

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected] 

Muqdisho (Caasimada Online) – Warar lagu kalsoon yahay oo ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in Cabdikariim Muuse Qalbi-Dhagax lagu cadaadinayo inuu jeediyo hadal la mid ah kii uu sabtidii Muqdisho ka sheegay safiirka Ethiopia u fadhiya Soomaaliya.

Safiir Jamaaludiin Mustaf Cumar ayaa sheegay sabtidii in Qalbi-Dhagax lagu sii daayey codsi ka yimid dowladda Soomaaliya, oo markii hore sarkaalkan ka tirsan ONLF u gacan gelisay dowladda Ethiopia.

Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online sheegay in saraakiil ka tirsan xafiiska ra’iisul wasaare Kheyre iyo Jamaaludiin ay ay ku cadaadinayaan Qalbi-Dhagax inuu sheego in dowladda Soomaaliya ay dadaal ku bixisay sii dayntiisa.

Ma cadda, haddii arrintan ay ku lug leedahay dowladda Ethiopia guud ahaan iyo inay ku siman tahay safiirka. Safiirka Ethiopia ee Soomaaliya ayaa ay isku beel yihiin ra’iisul wasaare Kheyre.

Wararka qaar ayaa sheegaya in Qalbi-Dhagax loo ballan-qaaday dhaqaale aan la shaacin cadadiisa.

Ilo-wareedyadeena waxa ay sheegayaan in Qalbi-Dhagax uu illaa hadda ka caga jiidayo arrintan, isaga oo aaminsan inuu ku lumin karo taageerada dadkii sida aadka ah uga gubtay dhiibistiisa.

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected]

Garoowe (Caasimada Online) – Dowlada Imaaraadka Carabta ayaa lasoo sheegayaa inay ballanqaday dhaqaale xoogan oo la filaayo in loo adeegsan doono doorashada maamulka Puntland.

Dhaqaalahaani ayaa la xaqiijiyay inuu ballanqaaday Dhaxal Sugaha Imaaradda ahna ku-xigeenka Taliyaha Guud ee Ciidamada Qalabka sida ee dalkaasi Sheekh Maxamed Bin Zayed Al Nahyan.

Xogtu waxa ay tibaaxeysaa in dhaqaalaha uu ballanqaaday Sheekh Maxamed Bin Zayed ay gaar u tahay Hoggaamiyaha maamulka Puntland C/weli Gaas oo xusul duub ugu jira dib u hanashada maamulka uu kasii dagaayo.

Sheekh Maxamed Bin Zayed, ayaa C/weli Gaas u ballanqaaday lacag dhan 1 Milyan taa uu u adeegsan doono codadka Xildhibaanada baarlamaanka, Odayaasha, Siyaasiyiinta iyo Ololaha oo qaadan doona dhaqaalaha ugu badan.

Sheekh Maxamed Bin Zayed, ayaa doonaya in C/weli Gaas uu kusii ilaalshado Heshiiska Dekadda Boosaaso iyo Saldhigyo la sheegay in Imaaraadka uu ka dhex sameystay gudaha Garoonka magaalada Garoowe iyo Boosaaso.

Sheekh Maxamed Bin Zayed ayaa Gaas u ballanqaaday inay ku bixin doonaan dhaqaale kale oo noqon doona keyd kaa oo loo adeegsan doono Musharaxiinta miisaanka leh si aysan u galin tartanka doorashada.

Sidoo kale, Gaas ayaa laga doonayaa inuu fududeeyo xal u helida caqabadaha aadka u badan ee dowlada Imaaraadka ka heysta dhanka dowlada Somalia, waxaana arrintaasi dhiiri galinaaya Sheekh Maxamed Bin Zayed.

Si kastaba ha ahaatee, Dowlada Imaaraadka ayaa dooneysa inay kusii nagaato Dekadda iyo Garoomada Puntland, waxa ayna dagaal dadban kula jirtaa musharaxiin ay wadato dowlada Somalia, kuwaa oo laga cabsi qabo haddii ay guuleystan inay meesha ka saaran Imaaraadka.

Caasimada Online
Xafiiska Garoowe
[email protected]

Baydhabo (Caasimada Online) – War goor dhow nasoo gaaray ayaa sheegaya in Xabsi la dhigay Taliyaha Nabad-sugida Degmada Waajid ee Gobolka Bakool Nuur Xasan Buule.

Taliyaha ayaa lasoo sheegayaa in ciidamo badan oo isku dhaf ah ay hooygiisa kala baxeen kadib amar kasoo baxay maamulka Gobolka Koonfur Galbeed ee Somalia.

Mas’uuliyiin ka tirsan Maamulka Koofur Galbeed Somalia oo ka hadlaayay xariga Taliyaha ayaa sheegay in lala xiray dhowr askari oo xiliga xariga isku dayay inay bad-baadiyaan Taliyaha.

Cali Xasan Ibraahim Cali Dheere, oo ah Taliyaha Booliska degmada Waajid isla markaana ka hadlaayay xariga ayaa sheegay in Taliyaha Xarigiisa uu yahay mid xabsi guri ah.

Cali Xasan, waxa uu intaa ku daray in sababta xariga Taliyaha Nabad-sugida Degmada Waajid uu yahay in loo heysto isku dhac dhexmaray Ciidamo uu watay iyo ciidamada Daraawiishta Maamulka Koofur Galbeed oo ku guda jiray howlgal roondo ah.

“Kiiska xariga Taliyaha waxa uu iminka gaaray meel fog,waayo rasaasta ay rideen ciidamadiisa waxa ay geysteen dhibaato’’

Isku dhaca loo xiray Taliyaha Nabad-sugida degmada Waajid ayaa waxaa ku dhintay illaa 2 Askari halka mid kalena uu ku dhaawacmay, waxaana falkaasi lagu sheegay mid aad u xun.

Dhinaca kale, talaabada lagu xiray Taliyaha ayaa  khilaaf ka dhex abuurtay maamulka Koonfur Galbeed ee Somalia.

Caasimada Online
Xafiiska Baydhaba
[email protected]

Garoowe (Caasimada Online) – Hoggaamiye ku-xigeenka maamulka Puntland Cabdixakiin Camey, ayaa daboolka ka qaaday inay la dagaalami doonaan maamulka Somaliland ee uu Hoggaamiyo Muuse Biixi.

Camey, ayaa sheegay in Puntland aysan u dulqaadan doonin in maamul jaar la’ah uu sheegto dowlad ka madax-banaan Somalia, waxa uuna cod dheer ku sheegay in Muuse Biixi uu kala ququbay Soomaalida.

Camey, waxa uu sheegay in Muuse Biixi uu yahay mid halis ku ah Somalia maadaama isagoo jooga muddo aad u yar uu bilaabay hurinta colaadaha ka oloosan Gobolka Sool, sida uu hadalka u dhigay.

“Biixi waxa uu lasoo baxay colaad abuuris Puntland indhaha kama qabsan doonto falalka colaadeed ee uu abuuray Muuse Biixi’’

“Puntland waxa ay jiritaanka Somaliland kusoo gabagabeyn doontaa wax ka yar Lix bilood, wey adkaan doontaa inay sii dhisnaato Somaliland wixii xiligaan ka danbeeya”, ayuu yiri Cabdixakiin Camey.

“Waxaa naga dhamaaday sabarka waxeynu kaashan doonaa awoodeena, Somalilandi-na ha kaashato muruqeeda”.

Sidoo kale, Camey ayaa shacabka Somaliland ugu baaqay inay ka fiirsadaan wixii u dana, ka hor inta aysan dhabar jabin buu yiri maamulka Muuse Biixi.

Haddalka Camey, ayaa imaanaya iyadoo labada maamul ay ciidamo hor leh geeyen deegaanka Tukaraq ee Gobolka Sool.

Caasimada Online
Xafiiska Garoowe
[email protected]

Muqdisho (Caasimada Online)-Qarax xoogan ayaa waxa uu goordhow ka dhacay degmada Waabari ee Gobolka Banaadir, gaar ahaan Xaafada  Afizooni ee degmada.

Qaraxa ayaa waxaa lasoo sheegayaa inuu ka dhacay khasaaro kala duwan oo soo gaaray dad goobta ku sugnaa.

Qaraxa ayaa waxaa kasoo baxaaya warar kala duwan wararka qaar ayaa sheegaya inuu ka dhashay Gaari nooca raaxada oo lagu xiray qarax, halka warar kaa ka duwan ay sheegayaan inuu ka dhashay Miino dhulka lagu aasay.

Inta la xaqiijiyay Qaraxa ayaa waxaa ku dhintay hal ruux, halka sidoo kale ay ku dhaawacmeen dhowr kale oo xiliga Qaraxa ku sugnaa goobta.

Meydka iyo dhaawaca ayaa waxaa goobta ka qaaday ciidamada amaanka oo ku baxay Qaraxa, waxaana lasoo warinayaa in la dhigay goobaha caafimaadka si ay gurmad u helaan kuwa dhaawaca ah.

Sidoo kale, goobta uu ka dhacay Qaraxa ayaa waxaa qadar ka hor inta uusan Qaraxa dhicin maray ciidamo ka tirsan dowlada kuwaa oo ku guda jiray rondo.

Dhinaca kale, Qaraxa kadib ayaa waxaa goobta laga qabtay ku dhawaad shan ruux oo looga shakiyay inay ka danbeeyen Qaraxa.

Caasimada Online

Xafiiska Muqdisho

[email protected]

Muqdisho (Caasimadda Online) – Wasiirka Boostada, Isgaarsiinta iyo Teknoolojiyada ayaa ka warbixiyay guulaha laga gaaray dhismaha Hay’adda Isgaarsiinta Qaranka oo dhowaan loo sameeyay Hay’ad Maamul (Borad of Directors), taasoo ahayd tallaabo kale oo loo qaaday in nidaam iyo kala-dambeyn loo sameeyo isgaarsiinta dalka.

Wasiirka ayaa sheegay in dhismaha guddigan uu yimid muddo 6 bilood ah ka dib oo ay Wasaaraddu wada-tashiyo caddeymo leh la yeelanaysay dhinacyada uu sharcigu dhigayo oo kala ah dawladda, dhinacyada isgaarsiinta (sectorka), iyo xubno ka kala imanaya bulshada rayidka iyo bahda sharci-yaqaannada, si loo dhiso guddi dhammeystiran. Wuxuu xusay inuu ku faraxsan yahay aqoonta iyo waayo-aragnimada xubnaha guddigan ka dib markii uu la kulmay dhammaadkii bishii hore, isagoo intaasi ku daray in guddigan uusan ahayn mid siyaasadeed, balse uu yahay mid farsamo oo aqoon iyo waayo-aragnimo lagu xushay.

Wasiirka oo uu dhinaciisa fadhiyay wasiir ku-xigeenka Wasaaradda, wuxuu sheegay in Hay’adda Isgaarsiinta Qaranka ay gacan ka geysan doonto sidii loo fulin lahaa sharciga isgaarsiinta, isagoo xusay in loo baahan yahay in fursad la siiyo si ay u gutaan waajibaadkooda.

Isaga oo ka hadlayay ahmiyadda Hay’addan, ayaa Wasiirku waxa uu sheegay in uu culeys badan kala kulmay ansixintii sharcigan oo muddo 12 sano ah soo jiitamayay, balse aysan Xukuumaddu oggolaan doonin in sanado kale ay qaadato dhaqan-gelinta sharcigan maadaama ujeeddada ansixinta sharcigan aysan ahayn inuu warqado ku qornaado.

Wasiirka oo ka hadlayay farqiga u dhexeeya nuqulka ku soo baxay faafinta rasmiga iyo asalkii ay ansixiyeen labada aqal ee Baarlamaanka, gaar ahaan xubinta ka imanaysa sharciyaqaannada, ayaa sheegay in khaladka uu yimid kadib markii nuqulka uu Golaha Shacabka soo gudbiyay uu soo xigtay asalkii sharciga ay Xukuumaddu u gudbisay Baarlamaanka, balse isbeddelkii uu sameeyay Baarlamaanka aan lagu xusin. “Waxaa asal ah nuqulka ay ansixiyeen Golayaasha Baarlamaanka, sixitaanka arrintaana waxay u taallaa xafiisyada ay khuseyso, kuwaasoo haatan ku hawlan,” ayuu yiri wasiirku.

Ugu dambeyntii Wasiirku wuxuu sheegay in albaabka Wasaaradda uu u furan yahay ciddii tabasho qabta oo soo mareysa nidaamka dawladeed. “Waxaan ogsoonnahay in sharciga la ansixiyay iyo guddiganba aysan ahayn kuwo aan ceeb lahayn. Laakiin si loo gaaro wax dhammeystiran waa in meel eber ah laga billaabo oo sanad walba la horumariyo. Haddiise laga fekerayo in laga billaabo 100%, waxaa cad inaan joogeyno halkii aan joognay intii aan sharciga la ansixinin,” ayuu yiri wasiirka oo intaas ku daray “waxaan rajeynayaa in waxqabadka Hay’addan iyo Guddiga la magacaabayba la mahadin doono mustaqbalka, waayo hadda dadka uma muuqan karaan faa’iidooyinka sharciga iyo Hay’addaba. Marka waxaan leeyahay yaan laga hordhicin oo waqti ha la siiyo, hana lala shaqeeyo Hay’adda.”

DHAMMAAD

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaha Aqalka Sare ee Baarlamaanka Soomaaliya Cabdi Xaashi Cabdullaahi ayaa magaalada Muqdisho ee caasimadda Soomaaliya kulan kula yeeshay Guddoomiyaha Midowga Afrika ahna Madaxda AMISOM Amb. Francisco Madeira, kaasi oo quseeyay tabasho uu qabay Aqalka Sare.

Kulankan ayaa waxaa goob joog ka ahaa Kuxigeenada Aqalka Sare ee Baarlamaanka, waxaana si gaar ah looga hadlay dhacdadii ciidanka AMISOM bishii Juun ay ugu diideen inuu Garoonka ka dhoofo Guddoomiyaha Aqalka Sare, inkastoo markii dambe muran dheer kadib la fasaxay.

Amb. Francisco Madeira ayaa raali gelin buuxda ka bixiyay falkii lagu xayiray Guddoomiye Cabdi Xaashi, wuxuuna balan qaaday in mar dambe aanay arrintan soo laaban doonin, sidoo kale waxay labada dhinac ka wada hadleen xoojinta xiriirka labada Hay’adood.

“Een, Wadahadalkii aan yeelanay waxa uu ku saabsanaa arrimaha amniga iyo nidaamka, si isku dhow ayaan wax isugu fahanay, waxana rajeynayaa in lagu qancay sharaxaadii aan bixinay waxana rajeynayaa in si dhow an labadeena dhinac u wada Shaqeyno.” Ayuu yiri Ambassador Francisco Madeira.

Guddoomiyaha Aqalka sare Cabdi Xaashi cabdulalahi ayaa isna dhankiisa sheegay in uu aad ugu faraxsan yahay kulanka dhexmaray labada dhinac iyo kaalinta ay AMISOM kaga jirto nabadeynta Soomaaliya,sida lagu daabacay Warbaahinta AMISOM.

Madaxa istaraatiijiyadda Xafiiska Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, ahna u qeybsanaha Barnaamijka Kaarar Aqoonsiga ee digitaalka ah Mudane Dr. Nuur Diiriye Xirsi (Fuursade) ayaa magaalada Nayroobi kula kulmay saraakiil sare oo ka tirsan Bangiga Adduunka iyo bahwadaag kale oo dhanka horumarinta ka socday kuwaas oo ay ka wada hadleen barnaamijkan cusub ee ay hormuudka u tahay Dowladda Soomaaliya, ujeedkiisuna yahay sidii kaarar aqoonsi oo elektarooniga ah loogu sameyn lahaa dhammaan dadka Soomaaliyeed.

Barnaamijka qaran ee aqoonsi u sameynta muwadiniinta Soomaaliyeed oo noqonaya kii ugu horeeyay ee nuuciisa ah ayuu ujeedku yahay hirgelinta barnaamij aas-aas u noqonaya sameynta kaarar aqoonsi oo laga heli karo xogta shaqsiga.

“Dowladda Soomaaliya waxay si dardar leh ugu howlantahay hirgelinta dhismaha nidaam u qaabeysan fulinta baahiyaha muwaadiniinteeda ee dhanka aqoonsiga”, ayuu yiri Dr. Nuur Diiriye Xirsi. “Si la mid ah taabbogelinta horumarkaas, waxaan u baahannahay inaan hubinno in muwaadiniinta Soomaaliyeed iyo dadka xaqa u leh la siiyo aqoonsi awood u siin doona helitaanka adeegyada muhiimka ah oo ay ku jiraan adeegyada kaalmooyinka gargaar iyo adeegga xawilaadda. Hirgelinta habkani cusub ee aqoonsi u sameynta muwadiniinta Soomaaliyeed wuxuu ka dhigan yahay wax ka qabashada aragtiyada caalamiga ah ee ka hortaga khataraha iyo fal dambiyeedka”.

Soomaaliya waligeed ma yeelanin nidaam lagu sameynayno aqoonsi digital ah oo ay helaan dhammaan muwaadiniinta iyo dadka kale ee degaanka ku ah Soomaaliya, inkasta oo nidaamyada aqoonsi ee aan elektrooniga ahayn ka shaqeynayn jiray Dowladdaha Hoose ka hor 1991.

Nidaamkan aqoonsiga cusubi wuxuu ujeedkiisu yahay in uu kor loo qaado xiriirka bulsho iyo qeybaha adeegayada bixiya iyadoo la adeegsanayo nidaamka elektarooniga ah ee lagu aqoonsan karo macaamiisha ee ay adeegsadaan shirkadaha maaliyadda. Waxay sidoo kale tani qeyb weyn ka qaadan doontaa fududeynta adeegyadda bulsho sida xawilaadaha oo si aan shuruud lahayn ugu ogolaan doona muwadiniinta isticmaalka aqoonsigooda, middaas oo wax weyn ka tari doonta ammaanka iyo dimuqraadiyeynta.

Dr. Fuursade wuxuu u sharraxay qaabka farsamo ee bahwadaagta dhanka horumarinta ay gacan uga geysan karaan nidaamkan, isagoo faahfaahiyay hannaanka loo hirgelin karo qorshahani sida kaabayaasha lagama marmaanka u ah sameynta aqoonsiga, sida qorshe sharci iyo nidaam, jadwalka fulinta iyo qiyaasaha miisaaniyadda ku baxaya hirgalinta nidaamkan. Waxa uu carabka ku adkeeyay in Xafiiska Madaxweynaha Soomaaliya uu ku talagalayo hirgalinta hay’ad cusub oo heer federaal ah midaas oo maareeyn doonta nidaamka aqoonsiga.

Dr Nuur ayaa sidoo faahfaahiyay heshiiskii Isfahamka ahaa (MoU) ee dhawaan Dowladda Federaalka Soomaaliya la gashay hay’adda Diiwaangelinta Qaranka (NADRA) ee Pakistan. NADRA waxay soo bandhigtay khibrad ku aadan abuurista iyo hirgelinta barnaamijadda aqoonsiga ee waddamadda jilicsan ama kuwa ka soo baxaya dagaaladda, oo ay ku jiraan meelaha miyiga oo ay adagtahay si ay u gaaraan adeegyadda bulsho ee ay u baahan yihiin.

In kabadan 1.1 bilyan oo qof oo adduunka ku nool ayaan awoodin in ay caddeeyaan aqoonsigooda, ayna sidaa darteedna ku waayaan adeegyo muhiim ah oo ay ka mid yihiin daryeelka caafimaadka, xaquudooda daryeelka bulsho, waxbarashada iyo tageero maaliyadeed.

Dadka intooda badan waxay ku noolyihiin Afrika iyo Aasiya. In ka badan saddex dalool waa carruurta aan diiwaangashaneyn. Maamulka sare ee Bangiga Adduunka ayaa ahmiyad gaar ah oo istaraatijiyadeed saaray Horumarinta Aqoonsiga (ID4D) iyada oo Bangiga Adduunku uu ka tageero dhanka maaliyadda hay’adaha ku howlan sameynta aqoonsiyadda si loo xoojiyo afkaaraha caalamiga ah ee aqoonsi u sameynta muwadiniinta.

“Bangiga adduunka isagoo matalaya caalamka, kaalinta kaga aaddan tageeridda horumarinta aqoonsiga waxay lagama maarmaan u tahay hirgelinta qorshahani aas-aasiga ah dowlad dhisidda Soomaaliya, iyada oo duruufaha gaarka ee Soomaaliya la eegayo taageerada nidaamkan uu caalamku u hayo ayaa lagama marnaam ah in la hirgeliyo si loola jaan qaado adduunka intiisa kale” sidaasi waxaa yiri Dr. Fuursade.

Ugu dambeyntii, Dr. Fuursade iyo kooxdiisu waxay soo jeediyeen dowrka Bangiga Adduunka ee hirgelinta Barnaamijka Aqoonsiga Qaran ee Soomaaliya, oo ay ka mid tahay in Bangiga uu ka taageero Dowlad Fedaraalka Soomaaliya sidii la iskugu keeni lahaa bah wadaagta iyo daneeyeyaasha kale, iyo sidii tageero farsamo ay u heli lahayeen waaxda ku howlan mashruucan ee habeynta iyo fulinta nidaamka aqoonsiga ee NADRA.

Shirkan waxaa ka qeybgalay Dowladda Federaalka Soomaaliya, Bangiga Adduunka, DFID, EU, Norway, Denmark iyo USAID.

Waxaa markii ugu horeysay deegaanka Soomaalida Itoobiya laga soo saaray shidaal ceyriin kadib muddo sanooyin ah oo lagu hayay.

Ceelashan oo daboolka laga feeday 28-dii June, ayaa waxaa goobjoog ka ahaa madaxwaynaha dowlad deegaanka Soomaalida Itoobiya Cabdi Maxamuud Cumar iyo wasiirka macdanta ee dowladda fedaraalka Itoobiya.

Warbaahinta dowladda Itoobiya ee lagu magacaabo Fana ayaa mar sii horreysay ka soo xigatay Rai’sul wasaaraha Itoobiya Dr Abiy Axmed in shacabka dalkiisa uu uga hambalyaynayo islamarkana maalintii la soo saari doono 450 barmiil oo shidaal ah.

Shidaalka goobtaasi ceegaaga ee ay heshay shirkad laga leeyahay dalka Shiinaha ee lagu magacaabo Poly-GCL ayaa waxaa lagu qiyaasay 6 ilaa 8 Trillion Cubic Feet.

Haddaba dad badan waxa ay isweeydiinayaan qoondada dadka deegaanka Soomaalida ay ka heli doonaan shidaalka.

Waxaa su’aashaas ka jawaabay madaxweynaha deegaanka Cabdi Maxamuud Cumar oo dadweyne kula hadlayay magaalada Qabri Dahare, isaga oo sheegay in muddo boqol sano laga sheekeyn jiray kaydka shidaalka ee dhulka Soomaalida, balse maanta la xaqiijiyay himiladdii.

“Su’aasha ay ka hadlayaan ee ay aad noo weeydiinayaan, waa imisa ayaan leenaya, wixiiba inaga ayaa lehe, imisa aan leenahay waa maxay?” ayuu yiri madaxweynaha oo intaas ku daray “Sharci waxaa jira federaalka oo dhigaya in shidaal haddii uu soo boxo, ama xitaa kheyraad kale in deegaanka uu leeyahay boqolkiiba 40%, federaalkuna wuxuu leeyahay 60%, midda federaalka lafteeda ayaan wax ku leenahay” .

Sida uu qabo Ibraahim Sheekh Muxumed, {Ibraahim Dheere}, oo ahaa guddoomiyaha jabhaddii WSLF ee Itoobiya la dagaalami jirtay, in madaxweyne Cabdi Maxamuud Cumar uu ka qeybgalay daahfurka ceelasha shidaalka ay ka dhigantahay isbadal wanaagsan, balse waxa uu intaas ku daray “waxaasa jira caqabado, waxaana ka mid ah ka talogalin la’aanta dadka arramaha kheyraadka, suurtogalna ma ahan in dadka aanan la talogalinin”.

Sheekh Ibraahim Dheere ayaa dhanka kale yiri “waa in la xaddidaa qoondo la’isla ogyahay , sidoo kale dadka deegaanka waa in laga shaqo galiyaa mashruuca, hadda waa ku yaryihiin”.

Waxa uu xusay in shidaalka uu la iman karo caqabado xagga deegaanka, taasna ay tahay in laga taxadaro.

Balse cid kasta kuma faraxsana sida hawsha u socoto, afhayeen u hadlay jabhadda ONLF ayaa sheegay in ay ka hortagayaan in kheyraadkii iyo hantidii dadka lasoo saaro iyada oo aanan dadkii lahaa laga talogalinin, sida uu hadalka u dhigay, kana hortagi doonaan wax kasta oo ay ku qaadataba.

Cabdinaasir Saxansoxo

BBC Somali, Nairobi

Muqdisho (Caasimada Online) – Jug culus ayaa goordhow laga maqlay magaalada Muqdisho ee caasimada Somalia, waxaana jugta daba socday rasaas goosgoos ah.

Jugta oo inta badan laga wada maqlay degmooyinka Gobolka Banaadir ayaa la xaqiijiyay inay ka dhalatay Miino lagu aasay Isgooska Banaadir ee magaalada Muqdisho.

Dad goobjoogayaal ah ayaa soo sheegaya in miinada ay qaraxday xili goobta ay aheyd mid aad u mashquul badan, waxaana ka dhashay khasaaro kala duwan.

Inta la ogyahay laba Qof ayaa ku geeriyootay, halka ay ku dhaawacmeen lix ruux oo kale, Qaraxa oo jugtiisa laga amqlay qeybo abdan oo kamid ah Magaalada Muqdisho ayaa dhacay xili dadka qaar ay ka sii rawaxayeen Goobohooda Ganacsi.

Dadka ku dhaawacmay Qaraxa ayaa waxaa ku jiray arday dhiganeysay Jaamacad ku taalay Isgooska gaar ahaan wadada gasha Isbitaal Digfeer waxaana dhammaan dhaawacyada goobta ka qaaday ciidamada amaanka.

Goobta uu hadda ka dhacay Qaraxa ayaa marar kala duwan waxaa ka dhacay Qaraxyo kala duwan oo ka dhashay miinada nooca lagu xiro gaadiidka.

Dhinaca kale, Qaraxaani ayaa noqonaaya kii afaraad oo ilaa saaka ka dhacay Muqdisho, waxaana xusid mudan in laba kamid ah Qaraxyada uu ka dhashay miino lagu xiray gawaari.

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected]