Washington (Caasimada Online) – Qoraal kasoo baxay Aqalka Cad ayaa Soomaaliya loogu tilmaamay iney ka mid tahay meelaha aadka ay ugu xoogan yahiin kooxaha argagixisada, sidaas darteed cudur daar beni’aadanimo oo gaar ah ayaa looga baahnaan doonaa qofka Soomaaliga ah ee qaxooti ahaanta ku galaya Mareykanka.

Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump, oo horey u muujiyey sida uu u neceb yahay soo galootiga ay Soomaalida ku jiraan. ayaa hoos u dhigay qaxootiga galaya waddankiisa, sida ku cad qoraalka kasoo baxay aqalka cad toddobaadkii tegay.

Bayaanka waxaa lagu sheegay in wadanka Mareykanka loo ogolaan doono sanadkii kaliya 15-kun oo qofood iney soo galaan, 4 kun oo ka mid ah waxey ka imaanayaan dalka Ciraaq, halka wadamada El Salvador, Guatemala iyo Honduras ay ka imaanayaan kun.

Mareykanka ayaa horey looga mamnuucay shacabka toddoba dal oo Soomaaliya ay ku jirto, hase yeeshee waxaa jiray kiisas kooban oo dadka qaar loogu ogolaaday inay soo galaan.

Trump ayaa sidoo kale marar badan weeraray Soomaalida, isaga oo ku eedeeyey in gobolka ay ku badan yihiin ee Minnesota ay ka dhigeen xero qaxooti, ayna la degeen horumarkiisa, sida uu hadalka u dhigay.

Go’aanka cusub ee Trump ayaa ah kii ugu adkaa ee sanado Mareykanka kula macaamilo qaxootiga, waxaan Trump uu soo galootiga la ogol yahay kusoo reebay kaliay 15 kun, halka xiligii Obama ay dalka iman jiraan dad ka badan 100 kun.

Soomaali badan oo si joogto ah looga soo qaadi jiray xeryaha qaxootiga Kenya, ayaa la joojiyey afartii sano ee uu xukunka hayey Trump.

Si kastaba, go’aanka cusub ee Trump ayaa kusoo koobmi kara kariya bilo, maadaama Donald Trump aan la hubin nuu kusoo laaban doono xilka madaxtinimada Mareykanka, wuxuuna wajahayaa loolan adag oo kaga imaanaya Joe Biden oo ah musharaxa u taagan xisbiga dimoqoraadiga.

Donald wuxuu cadaadis badan saaray dadka u dhashay wadamada dadkooda Muslimiinta yahiin oo ay ku jirto Soomaaliya, walina kama tanaasulin inuu cadaadiska kusii badiyo.

Jowhar (Caasimada Online) – Waxaa isa soo taraya cabashada ka soo yeereysay sida loo wajahay soo xulista xildhibaanada labaad ee baarlamaanka HirShabelle oo dhowaan lagu dhowaaqay inkatoo weli kor loo hayo kuraasta qaar oo muran iyo dood adag ay ka taagan tahay.

Xildhibaanada cusub ayaa maanta lagu dhaariyey magaalada Jowhar, kadib munaasabad ka dhacday halkaasi, taas oo ay ka qeyb-galeen mas’uul kala duwan.

Warar hoose oo soo baxaya ayaa haatan sheegaya in mid ka mid ah liiska xildhibaanadii lagu dhowaaqay laga reebay dhaarinta, isagoona loo diiday inuu galo hoolka ay ka socotay munaasabadda dhaarinta ee lagu qabtay caasimadda HirShabelle ee Jowhar.

Sida ay ogaatay Caasimada Online Xildhibaan Aadan Axmed Xeefow oo ka mid ah xubnihii la soo xulay ayaa waxaa ID-Card-kii la siiyey ka qaaday ciidamada sida gaarka ah u tababaran ee Haramacd, kuwaas oo kadib is hortaag ku sameeyey xildhibaanka.

Sidoo kale wararka ayaa intaasi ku daray in lagu bedalay nin magaciisa lagu sheegay Cabdixakiin Luqmaan Idiris oo loo dhaariyey xilkan, kaas oo aan ka mid aheyn xubnaha horey loo shaaciyey.

Aadan Xeefow oo ah ninka la boobay kursigiisa ee awooda loo sheegtay iyo Cabdixakiin Luqmaan ayaa ka dhashay jufada Jid Farax ee beesha Gaaljecel, waxaana labada nin ay isku heyteen kursigan, walow uu ku soo baxay liiskii la shaaciyey Aadan Axmed Xeefow oo ay soo gudbiyeen waxgaradka iyo odayaasha beesha uu ka soo jeedo.

Xiisad ka dhalatay arrintan ayaa ka taagan magaalada Jowhar, waxayna haatan socda kulamo xasaasi ah oo ku aadan dhacdadaasi.

Arrintan ayaa qeyb ka noqoneyso musuq-maasuq iyo cabarashooyin xoogan oo hareeyey doorashada maamulka HirShabelle, waxaana haatan socda qaban-qaabadii ugu dambeeysay ee doorashada guddoonka baarlamaanka iyo tan madaxweynaha intaba.

Jigjiga (Caasimada Online) – Ra’iisal waaaaraha Itoobiya Abiy Axmed ayaa billaabay qorshooyin uu kusoo dhoweysanayo Soomaalida ku nool dalkaas, xilli Itoobiya la filayo inay doorashooyin ka dhacaan sanadka soo socda.

Ra’iisul Wasaare Abiy ayaa shalay magaalada Godey ka daah furay mashruuc lagu dhisaayo wado muhiim ah oo gaarayso 300 kmg.

Mashruucaan oo ku baxayaa lacag dhan 6 Billion Birr ayaa waxaa lagu dhisayaa wadooyinka Gode-Kelofo Lot-1, Gode-Hargele Lot iyo Yale-Dana Lot-3. Ra’iisul wasaare Abiy Ahmed ayaa sheegay in deegaanka Soomaalida Itoobiya ay u baddali doonaan mid horumar leh oo lagu tiirsado.

Wadooyinkaan cusub ayaa waxay bulshada u sahli doontaa isku xirka ganacsiga iyo isdhexgalka bulshada.

Munaasabadii furitaanka ayaa waxaa Ra’iisal wasaare  Abiy kala soo qeybgalay ku-xigeenkiisa Demeke Mekonnen, madaxweynaha deegaanka Soomaalida, Mustafa Cumar, madaxweynaha ismaamulka Oromiya Shimelis Abdisa iyo xubno kale.

Washington (Caasimada Online) – Madaxweynaha Mareykanka, Donald Trump oo goob fagaare ah kula hadlayey boqolaal ka mid ah taageerayaashiia ayaa weerar culus oo dhanka afka ah ku qaaday, Ilhaan Cumar oo ka tirsan golaha Congresska dalkaasi.

Trump ayaa inta uu waday hadal-jeedinta ku soo celceliyey magaca Ilhaan Cumar, illaa ay ku buuqaan tageerayaashiisa.

Sidoo kale wuxuu shaaca ka qaaday in Ilhaan oo ah gabar Soomaali ah aysan jecleyn Mareykanka, islamarkaana ay ka doorbideyso dalka Yemen, sida uu hadalka u dhigay.

”Ilhaan Cumar waxay jeceshahay Yemen, laakiin ma jecla dalkeena,” ayuu  yiri madaxweyne Trump.

Madaxweynaha Mareykanka oo hadalkiisa sii wata ayaa ku eedeeyey Ilhaan Cumar iyo musharrax la loolamaya Joe Biden inay doonayaan inay Mareyanka soo geliyeen qaxooti fara badan.

“In 700% la kordhiyo qaxootiga laga soo qaado meelaha ugu halista badan ee argagixisada meel kasta oo adduunka ah oo ay ku jiraan Syria, Somalia, waa siyaasadda Ilhaan Cumar iyo Biden,” ayuu yiri markale Madaxweynaha wadanka Mareykanka.

Hadalkan ayaa ku soo aadaya, iyada oo dhowaan Ilhaan Cumar ay ku eedeysay Trump inuu qeyb ka yahay siyaasadda arrimaha dibadda ee fashilan, gaar ahaan tan dalka Yemen.

Jigjiga (Caasimada Online) – Dagaal kasoo cusboonaaday xuduuda Soomaalida Itoobiya iyo Canfarta ayaa waxaa lagu dilay 27 qof, iyadoo dagaalkaasi uu salka ku haayo muran xuduudeed.

War kasoo baxay dowladda Itoobiya ayaa lagu sheegay in 27 qof ay ku dhinteen dagaalkaasi oo dib ugu qarxay deegaanada xuduuda ay ku muransan yihiin Soomaalida iyo Canfarta.

Dagaalka qowmiyadaha wada dega ee Soomalida iyo Canfarta ayaa salka ku haya muran dhinaca xudduudaha oo muddo dheerba soo jiitamayay, iyadoo marar badan oo hore sidan oo kale dagaalo uga dhaceen xadka labada dhinac ee Ismaamulka.

Afhayeen u hadlay Soomaalida Itoobiya oo lagu magacaabo Cali Bedel ayaa sheegay in 27 qof ee la dilay ay ka danbeeyeen maleeshiyo kasoo jeeda deegaanka Canfarta.

Tan iyo markii uu xilka qabtay ra’iisul wasaaraha Itoobiya Abiy Ahmed waxaa waxaa dalka Itoobiya ka dilaacay dagaalo qabiil oo ku saleysan muranka dhulka iyo awooda.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha dowladda federaalka ah ee Soomaaliya, Mudane Maxamed Cabdullahi Maxamed (Farmaajo) oo haatan waqtigiisa uu sii dhammaanayo ayaa ballan qaad u sameeyey dhammaan suxufiitiinta Soomaaliyeed.

Farmaajo oo ballan qaadkan ka sheegay kulan uu la qaatay suxufiyiinta aan xuduudda lahayn (RSF) ayaa sheegay in dowladdiisa ay dhiire-gelineyso xorriyadda saxaafadda.

Sidoo kale wuxuu shaaca ka qaaday in xukuumadda federaalka ah ee Soomaaliya ay joojineyso xarigga lagula kaco xilliyada ay shaqooyinkooda ku jiraan wariyeyaasha Soomaaliyeed, sida uu warbaahinta u sheegay xoghayaha RSF, Christophe Deloire.

Xoghayaha guud ee suxufiyiinta aan xuduudda laheyn (RSF) oo markii ugu horreysay booqasho ku yimid dalka ayaa yiri “Waxaan ka codsaneynaa madaxweynaha iyo dhammaan dowladda cusub ee imaandoonta inay sii wadaan dadaallada lagu horumarinayo suxufiyiinta laguna dhiirrigelinayo soo bixitaanka saxaafad xor ah, madax-bannaan, lehna tayo sare,”.

Dhankiisa wasiirka cusub ee wasaaradda warfaafinta xukuumadda ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble ayaa soo dhoweeyey ballan qaadka u sameeyey madaxweynaha Soomaaliya, isaga oo ku tilmaamay inuu yahay guul tariikhi ah.

Si kastaba, hadalkan ayaa ku soo aadaya, xilli muddooyinkii dambe ay soo kordhayeen xarigga au wariyeyaasha Soomaaliyeed kala kulmaan laamaha ammaanka ee dowladda Soomaaliya, waxaana ugu dambeeyey xariggii ay hay’adda nabad sugida u geysatay wariye Cabdullahi Kulmiye Cadow oo ka mid ah suxufiyiinta caanka ah ee Soomaaliyeed.

Jowhar (Caasimada Online) – Xildhibaanada baarlamaanka labaad ee HirShabelle ayaa maanta la dhaariyey, kadib munaasabad ka dhacday magaalada Jowhar.

Xafladda dhaarinta oo aheyd mid si heer sare ah loo soo agaasimay ayaa waxaa ka qeybgalay mas’uuliyiin ka tirsan madaxda maamulka HirShabelle iyo marti sharaf kale.

Guddoomiyaha maxkmadda Rafcaan HirShabelle ayaa dhaariyay xildhibaanada cusub ee la soo xulay oo  gaaraya ku dhowaad 100 mudane.

Kadib dhaarinta xildhibaanada ayaa iska dhex doortay guddoomiye KGM ah oo ay u doorteen Maxamuud Siyaad Barqadle oo ah ninka ugu da’da weyn xildhibaanada cusub.

Dhanka kale waxaa Jowhar ka socda dhammaystirka xubnaha ka dhiman Baarlamaanka, oo ay ka harsanyihiin in la soo magacaabo kuraas ka yar 10-xubnood.

Doorashada guddoomiyaha baarlamaanka HirShabeelle ayaa sidoo kale lagu wadaa inay dhacdo maalmaha soo socda, waxaana isla maanta lagu dhowaaqay guddigii ka shaqeyn lahaa oo ka kooban illaa sagaal xubnood oo ka tirsan mudanayaasha baarlamaanka.

HirShabelle ayaa wajaheysa marxalad kala guur ah, waxaana dhowaan dhaceysa doorashada madaxweynaha maamulkaasi oo haatan uu ka taagan yahay khilaaf xoogan.

HirShabelle ayaa wajaheysa marxalad kala guur ah, waxaana dhowaan dhaceysa doorashada madaxweynaha maamulkaasi oo haatan uu ka taagan yahay khilaaf xoogan.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wararka naga soo gaaraya dalka Koonfur Afrika ayaa sheegaya in xalay muwaadiniin Soomaali ah dil & dhaawac loogu geystay dalkaasi.

Kooxo burcad Afrikaan ah ayaa lagu soo warramayaa inay weerar ku qaadeen goobo ganacsi oo ay Soomaali ku leedahay deegaanka Cosmos oo ka tirsan Johannesburg.

Burcadda hubeysan oo goobta isaga baxsatay ayaa halkaasi ku dilay labo muwaadin oo Soomaali ah, sida ay xaqiijiyeen ganacsatada kale ee ku sugan halkaasi.

Labada Marxuum ayaa waxaa magacyadooda lagu soo koobay Cabdisalaan Axmed iyo Qeys, iyada oo ka wada shaqeynayey dukaanka lagu weeraray.

Sidoo kale burcadda ayaa isla deegaankan dhaawac halis ah ugu geystay ganacsade kale oo Soomaaliyeed, kaas oo loo cararay isbitaalka.

Ciidamo ka tirsan kuwa Booliiska ee dalka Koonfur Afrika ayaa goobta gaaray, kuwaas oo sameeyey baaritaano kooban, balse ma jirto cid ay u soo qabteen weerarkaasi.

Inta badan Soomaalida ku dhaqan dalka Koonfur Afrika ayaa dil, dhaawac iyo boob hantiyeed kala kulma kooxo burcad oo ah ku sugan gudaha wadankaasi.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha dowladda Soomaaliya, Mudane Maxamed Cabdullahi Maxamed (Farmaajo) oo war qoraal ah soo dhigay bartiisa gaarka ah ee Twitter-ka ayaa ka hadlay dhul-gariirkii ku dhuftay magaalada Izmir ee dalka Turkiga.

Farmaajo ayaa sheegay in dowladda federaalka ay aad uga xun-tahay musiibadaasi, wuxuuna sheegay in dowladda Soomaaliyeed ay dhibaatada la qeybsaneyso shacabka iyo dowladda Turkiga oo dhul-gariirkaasi uu ka soo gaaray khasaare isugu jira dhimasho, dhaawac & iyo burbur aad u xoog badan.

Sidoo kale wuxuu ku baaqay in la gacansiiyo shacabka iyo dowladda Turkiga oo haatan wajahaya xaalad adag ee ka dhalatay Dhul-gariirka.

Nairobi (Caasimada Online) – Maxkamadda magaalada Nairobi ayaa ku dhowaaqday go’aanka kama dambeysta ah rag loo heystay inay fududeeyeen weerarkii lagu qaaday suuqa Westgate Mall, kaas oo ay sanadkii 2013-kii Nairobi ka fulisay kooxda Al-Shabaab.

Maxkamadda ayaa sheegtay in labo ka mid ah ragga lagu eedeeyey weerarkan lagu helay inay kaalin ku lahaayeen weerarkaasi oo ay ku dhinteen illaa 67 qof

Garsooraha maxkamadda Francis Andayi ayaa shaaciyey in labadaan nin oo lagu kala magacaabo Maxamed Axmed Cabdi iyo Xusseen Xassan Mustafa  lagu kala xukumay 33 iyo 18 sano oo xarig ah, kaas oo ay ku muteysteen  taageerada ay siiyeen Al-Shabaab.

Andayi ayaa sidoo kale shaaciyey in xukunada lagu ridday raggaasi laga jari mudada 7-ada sano ah ee ay ku jireen xabsiga.

Sidoo kale dhowaan ayey maxkamaddu sii deysay Liibaan Cabdullah Cumar oo ay maxkamaddu shaacisay in lagu waayey wax dambi ah, balse waxaa ninkaasi markii xabsiga laga siiyey afduubtay dabley hubeysan oo wadada u galay inta uusan gurigiisa gaarin.

Si kastaba, xukunkan ayaa noqonaya kii ugu horreeyey oo ay maxkamad ka soo saarto weerarkii Westgate Mall oo ku yaalla magaalada Nairobi ee caasimadda dalka Kenya.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Soomaaliya ayaa markii u horeysay shaacisay xiliga la filayo in lagu dhawaaqo guddi doorashada oo qeyb ka ahaa go’aanadii shirkii Muqdisho, isla markaana ay soo wada xulayeen dowladda federaalka iyo maamulada dalka.

Wasiirka warfaafinta Soomaaliya, Cusmaan Abuukar Dubbe ayaa sheegay in bisha November oo ay naga xigto hal maalin ay guddo geli doonaan dhameystirka guddiyada doorashada, taasi oo ka dhigan in bilowga bishaasi lagu dhawaaqayo guddigaasi.

Wasiirka ayaa intaas ku daray inay weli jiraan qaar kamid ah Maamul goboleedyada oo aan soo gudbin xubnaha ku matalaya guddiyada heer dowlad goboleed ee doorashada iyo khilaafaadka.

Wasiirka ayaa sidoo kale sheegay in dib u dhaca ku yimid dhameystirka guddigaasi ay tahay mid farsamo, maadama heshiiskii doorashada ee la gaaray uu qorshuhu ahaa in 10-ka bisha Octoober la dhameystiro guddigaasi.

Ugu dambeyntiina waxa uu sheegay in dowladda dhankeeda ay diyaar ka yihiin xubnaha guddigaasi ku mateli lahaa, isla markaana sida ugu dhaqsaha badan ay dhameystiri doonaan guddigaasi oo qeyb ka ahaa heshiiskii doorashada ee lagu garay Muqdisho.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wararka aanu ka helayno magaalada Muqdisho ayaa sheegaya in deegaanka Ceelasha Biyaha ee duleedka caasimada lagu dilay Oday ganacsade ahaa oo sidoo kalena Guddoomiye ka ahaa hay’ad maxali ah oo ka howl-gasha dalka.

Dabley ku hubeysneyd baastoolado ayaa toogtay ganacsadahan oo lagu magacaabi jiray Axmaday Siidow Cismaan, oo xiligaasi uu ku sugnaa goob uu ku dhacayay Meher oo ku taalla deegaanka Ceelasha Biyaha.

Axmaday ayaa guddoomiye ka ahaa Hay’ad lagu magacaabo B.O.D oo maxaliya, isagoo sidoo kalena ahaa ganacsade caan ah, sida ay dadka deegaanka u sheegen Caasimada Online.

Raggii fuliyey dilkan ayaa iskaga baxsaday goobta, iyada oo halkaasi gaareen ciidamo ka tirsan dowladda oo howl-galo lagu baadi-goobayo dableydaasi ka bilaabay deegaanka Ceelasha Biyaha iyo duleedka Muqdisho.

Mana jirto cid sheegatay mas’uuliyadda dilkan iyo sababta ka dambeysay, iyada oo maalmihii u dambeeyay ay duleedka Muqdisho kusoo badanayeen dilalka noocan ah.

Si kastaba, Dilalka qorsheysan ee noocan ah ayaa inta badan waxa gudaha Soomaaliya ka fuliya dagaal-yahano ka tirsan kooxda Al-Shabaab, kuwaasi oo inta badan ka hadalkooda ay ka gaabsato dowladdu.

Muqdisho (Caasimadda Online) – Wasiirka Gargaarka iyo Maareynta Musiibooyinka iyo ku xigeenka afhayeenka golaha shacabka ayaa lagu eedeeyay iney xoog ku heystaan guri ilmo agoon ah ay leeyahiin sida laga soo xigtay ehelada qoyska.

Khadiija Maxamed Diiriye waxaa lagu eedeeyay iney gurigaas kiro ku daganeyd kaliyana ay bixisay sanadkii ugu horreeyay ee 2013 ilaa 2014, balse wixii ka dambeeyay wey diiday iney bixiso sida ay sheegeen qoyska leh guriga.

Wasiiradda waxaa la sheegay iney daganeyd gurigaan xilligii ay aheyd Wasiirka Haweenka kadibna waxey ku wareejisay Mahad Cawad, qoyska leh gurigaan oo ku kala nool qurbaha iyo Puntland ayaa cabasho gudbiyay.

Guriga waxaa la sheegay iney leeyahiin qoyska taliyihii ugu horreeyay Bileyska Soomaaliya Maxamed Abshir Muuse, wiilkiisa iyo xubno kale oo ka tirsan qoyska ayaa warbaahinta maxaliga ah uga warramay sida ay wax u jiraan.

Qoyska waxey soo bandhigeen cadeynta dukumiintiyadii guriga looga kireeyay Khadiija Maxamed Diiriye, waxeyna sidoo kale sheegeen iney xitaa u diiday iney soo booqdaan gurigooda iyadoo adeegsaneysa awoodda dowladda.

Waxyaabaha kale ee eedaha kiiskaan la xiriira waxaa ka mid ah in wasiiradda ay diiday dhawr jeer oo looga wacay maxkamadda Gobolka Banaadir sida ay sheegeen ehelada qoyska guriga leh.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble ayaa xafiiskiisa ku qaabilay danjiraha Turkiga u fadhiya Soomaaliya ee Mehmet Yilmaz, waxeyna labada dhinac ka wada hadleen xiriirka labada dal ka dhaxeeya.

Dowladda Turkiga waxey ballan qaaday iney sii xoojin doonto taageerada aan shuruudda ku xirneyn oo ay la garab taagan yahiin Soomaaliya.

Ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble wuxuu dowladda Turkiga uga mahad celiyay taageerada ay mar walba la garab taagan yahiin shacabka Soomaaliyeed, sidoo kale wuxuu hoosta ka xariiqay ineysan marnaba iloobi doonin abaalka ay dowladda Turkiga u gashay shacabka Soomaaliyeed iyo sida ay qeyb weyn uga qaateen hormarka Dowladda.

“Xiriirka aan la wadaagno Turkiga waa mid ahmiyad gaar ah u leh shacabka Soomaaliyeed, waxaan uga mahad celineynaa Dowladda Turkiga iyo shacabkeeda garab istaaggii ay inoo muujiyeen xiliyadii adkaa ee nasoo maray iyo mashaariicyadii ay ka fuliyeen dalkeenna welina u taagan yihiin garab istaaggeena,” ayuu yiri ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble.

Kulanka labada masuul wuxuu kusoo aaday xilli shaki la galiyay mustaqbalka xiriirka labada dhinac maadaama sanadahii dambe ay dowladaha carabta galaangal fiican ku yeesheen siyaasadda Soomaaliya.

Sidoo kale waxaa la galayaa wakhtiga doorashada, iyadoo la filayo in faragalin dowladaha carbeed ah ay timaado iyadoo aan wali la ogeyn saameynta ay Turkiga ku leeyahiin walow ay kaalin muhiim ah ku leeyahiin ilaha dhaqaalaha dalka.