Muqdisho (Caasimada Online) Qaar ka mid ah wariyaasha Shabakadda Caasimada Online oo maanta booqday garoonka diyaaradaha Muqdisho Aadan Cabdulle Cismaan ayaa waxa ay soo arkeen mashuul ballaaran oo ka socda garoonka.

Garoonka ayaa wixii ka dambeeyay daba yaaqadii sannadkii hore, markaas oo inta badan magaalada Muqidsho ay noqotay mid ammaan ah, waxaa ku soo badanayay diyaaradaha immaanaya, kuwaasoo qaar kood ka yimaada waddamada Yurub.

Garoonka Muqdisho ayaa maalintii waxa soo caga dhigta ugu yaraan 45-diyaaradood oo qaar kood ka yimaada waddamada Yurub .

Diyaaradahan ayaa badankood waxa ay sidaan rakaab doonaya in ay dalka dib ugu soo laabtaan iyo kuwa soo qiimeenaya isbadalka ka dhashay magaalada Muqdisho.

Afhayeenka Ciidanka AMISOM Col : Cali Aadan Xumad ayaa dhawaan sheegay in garoonka maalintii ay soo cagadhigtaan illaa afartan diyaarad oo badankood ah kuwa raab wada.

Inta badan waxa dadka ka keenta Yurub diyaaradaha Turkish Airline oo ah diyaarad laga lee yahay dalka Turkiga.

Diyaaradan waa diyaarada kaliye ee duulimaad caalami ah ka sameesa Soomaaliya tan iyo markii sannado badan uu dagaal ka socday Muqdisho.

Diyaaradan ayaa toddobaadkii waxa ay magaalada Muqdisho timaadaa labo jeer, waxana dadka raaca iyo kuwa ay keento aad u badan kuwa ay sido.

Sidoo kale waxa jira dhowr diyaaradood oo iyana ka yimaada Africa, iyo waddamada Asia , waxana ay keenaan magaalada Muqdisho rakaab aad u badan.

Dadka ugu badan ee magaalada Muqdisho yimaada waa kuwa ka soo cararay waddanka Kenya oo ay ku nool yihiin Soomaali badan.

Kenya ayaa dhawaan ku amartay Soomaalida ku dhaqan magaalooyinka in ay dib ugu laabtaan xeryaha qoxootiga, kuwaasoo ay buux dhaafeen isla markaana go’doon ah.

Dadka ku soo qulqulaya magaalada 

Magaalada Muqdisho waxa soo buux dhaafiyay qurba joog fara badan kuwaasoo doonaya in ay dalka maalgashi ku sameestaan.

Waxa qaali noqday qiimaha lagu kireesto guryaha, waxana magaalada ka billowday dib u dhis ballaaran.

Qaar badan oo dadkaas waxa ay magaalada ka sameeyeen xarumo ganacsi iyo hotello waaweyn oo aan horrey aan loo dhisin.

 Gawaari ku soo badanaya magaalada 

Magaalada Muqdisho ayaa waxa ku soo badanaya gaadidka noocyadooda kala gadisan,kuwaasoo loo aaneenaayo ammaanka magaalada waayahan dambe ku soo kordhay.

Isbadalkaas iyo baabuurta badan waxa ay keeneen in magaalada la ciirciirto baabuur iyo dad ka yimid qurbaha, waxana soo kordhay shilalka gaadidka.

Inta badan baabuurta dad waynaha iyo kuwa sida gaarka loo lee yahay ayaa isticmaal waddada kaliye ee magaalada ugu mashquulka badan ee Makah Al-Mukaramah.

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Muqdisho

Ra’iisul wasaaraha Dalka Soomaaliya Cabdi Faarax Shirdoon Saacid oo ka hadlay doorka ciyaartoydeena ay ka ciyaarayaan ciyaaraha kubada koleyga ee ka socda dalka Tanzania ayaa sheegay in wax lagu farxo ay tahay guulihii ugu dambeeyay ee ay soo hoyeen.

Cabdi Shirdoon ayaa sheegay in xukuumadiisa ay ku dadaali doonto dhiiro gelinta kooxaha ciyaaraha dalka Soomaaliya,wuxuuna farxada uu la wadaagay kooxda kubbada koleyga ee ka badiyay xulalka Kenya iyo Burundi.

Ra’iisul wasaaraha ayaa qadka telefoonka kula hadlay ciyaartoyda Soomaaliyeed iyaga oo ku sugan magaalada Daarasalaam ee caasimada Tanzania,wuxuuna ugu hambalyeeyay guulihii ugu dambeeyay ee ay soo hooyeen.

Ciyaartoyda Soomaaliyeed ayuu sheegay ra’iisul wasaaraha dalka inay usoo dulqaateen daruufo kala duwan oo soo maray,wuxuuna sheegay in dib u dhiska dalka iyo horumarinta ciyaartoydaasi ay isla socon doonaa.

Waa masuulkii ugu horeeyay oo ciyaartoy dibbada ku maqan u hambalyeeyo guulo ay soo hoyeen,waxii ka dambeeyay markii xukuumadaan lasoo dhisay.

Ciidamada Booliska dalka Soomaaliya ayaa waxaa loogu baaqay inay soo celiyaan kalsoonidii bulshada Soomaaliyeed ay ku dhex lahaayeen.

Taliyaha ciidamada Booliska Soomaaliyeed Shariif Sheikhunaa Maya oo ka hadlay xaflad tababar loogu soo gabogabeyay ciidamo badan oo booliska ayaa sheegay in ciidamada booliska looga baahan yahay inay soo celiyaan sharaftii ku dhex lahaayeen shacabka Soomaaliyeed.

Sidoo kale Taliyaha ayaa sheegay in ciidamada Booliska ee ka faa’ideystay tababarka usoo  dhamaaday laga doonayo inay usii faa’ideeyaan kuwa kale ee aan ka qeyb galin.

Ciidamadaan oo gaaraya ku dhawaad 100  ayaa waxaa tababar shalay loogu soo dhameeyay xarunta tababarka ciidamada ee General Kaahiye,waxaana tababarka siinayay ciidamada booliska AMISOM ee ku sugan Muqdisho.

Muqdisho (Caasimada Online) Sida ay u sheegeen shabakadda Caasimada Online, qaar ka mid ah shaqaalaha xafiiska ra’iisal wasaaraha Soomaaliya, waxa ka billowday siddii loo badali lahaa shaqaalihii hore ee joogay xafiiska.

Illo kal soon yahay oo diidday magacooda in la xigto ayaa sheegay in shaqaale badan oo horrey u joogay xafiiska wasiirka koobaad ee xakuumadda Soomaaliya Cabdi Faarax Shirdoon in la ceriyay ama loo sheegay in shaqada laga ruqseeyay.

Arrintan ayaa lagu sheegay isbadalka ka dhashay xafiiska maadama uu yimid xafiiska raysal wasaare cusub.

Inta badan shaqaalihii joogay xafiiska ayaa loo sheegay in shaqada ay u dhammaatay oo ay baneeyaan xafiiska.

Tusaale shaqaalahii hore ayaa loo diray mid 10-qof  kuwaasoo siyaabo kala duwan shaqada loo ceyriyay.

Waxa xafiiska yimid shaqaale cusub iyo kuwa horrey uga shaqeenaayay oo laakin shaqada laga joojiyay marka uu yimid xafiiska Cabdi Wal Cali Gaas oo ahaa raysal wasaarihii ugu dambeeyay dowladdihii ku-meel-gaarka.

Illaha laga soo xigtay warkan ayaa sheegay in arrintan aysan ahayn mid ku cusub xafiisyada dowladda, waayo wasiir kasta oo xafiiska yimaada wuxuu inta badan raaf ku sameeyaa shaqaalihii horrey u joogay goobta, waxana ku badalaa kuwa uu isaga bar yaqaano ama ay isku dhow yihiin.

Inta badan dadka xafiiska hadda laga ceyriyay waxa ay u badan dadka ka soo jeeda deegannada Puntland, dib ayeena ugu laabteen meelihii ay ka yimaadeen.

Shaqaalaha cusub ee hadda ka shaqeeya xafiiska ra’iisal wasaaraha waa kuwa u badan qabiilka uu ka dhashay ra’iisal wasaaraha.

Waxaa kaloo jira qaar badan oo xafiiska weli jooga, laakin awoodihii  laga khafiiyay, oo hadda shalaayo jooga.

Si kastaaba, dowladda Soomaaliya ayaa sheegeysa in ay wax ka qaban doonto arrimaha musuq-maasuga ee ka jira dalka.

Soomaaliya waxa ay kaalinta koobaad kaga jirtaa waddamada ugu musuq-maasuqa badan adduunka, Soomaaliya waxa ay hadda lee dahay dowlad rasmi ah.

Caasimada Online

Xafiisaka Wararka Nairobi

Muqdisho (Caasimada Online) Madaxweynaha Soomaaliya ayaa ugu baaqay wariyaasha inay joojiyaan Faafinta wararka been abuurka ah ee sumcada ka dilayaa dowladda fedaraalka Soomaaliya.

Madaxweyanaha Xasan Shekh Maxamuud ayaa waxa uu sheegay in wax laga qaban doono dilalka iyo ugaarsiga lagu hayo wariyaasha Soomaalida.

Madaxweynaha ayaa hadalkan ka sheegay mar uu maanta isaga iyo ra’iisal wasaaraha Soomaaliya iyo xubno ka tirsan wasiiradiisa ay ka qaybgaleen munaasabad ka dhacday hotel Plaza oo lagu soo dhaweenayay aqoonsiga Maraykanka uu siiyay dowaldda Soomaaliya.

Madaxweynaha ayaa sheegay dowladda in ay baareyso dadkii ka dambeeyay dilalka wariyaashii sannadkii hore la dilay, isla markaana maxkamad la hor keeni doono.

Madaxweynaha ayaa sidoo kale tilmaamay in saxaafadda ay ku jiraan dad xun isla markaana ay hayaan kiisas wariyaal been abuur ka baahiyay dowladda iyo dalka, kuwaasoo uu sheegay in dhaqaale loo adeegsaday si dhibaatooyin ay u abuuraan.

Wuxuu yiri “ Dadka Saxaafadda ka shaqeeya kuwa ugaarsanaya ee dilaya dowladda in ay daba galeyso waqtigii doontaba ha qaadato in la soo taagi doono maxkamad, laakin wiilasheena iyo gabdhaha saxaafadda ku jira bahdilka magaca dowladnimo kuwooda qaar kood ay u sameenayaan in ay aad isaga hubiyaan”

Soomaaliya oo ka mid ah meelaha ugu khatarta badan ee lagu ugaarsado suxufiyiinta ayaa sannadkii hore lagu dilay 18-wariye, waxaana sannadkan billowday la dilay wariyihii ugu horreeyay oo noqday Marxuum Cabdi Xareed Cusmaan Aadan oo ka tirsanaa Shabeelle.

Madaxweynaha muxu ka yiri in awoodaha madaxda ay isku milmeen?

Madaxweynaha ayaa sidoo kale ka hadlay hadalo la isla dhex maraayay oo ahaa in awoodii dowladda ay isku dhex milantay taasoo uu been abuur ku tilmaamay.

Waxana uu sheegay in ay ka war qabaan isla markaana ay jiraan dad doonaya in ay dhaawac u geestaan jiritaanka iyo hoggaanka wanaagsan dalka iyo isbadalka ka dhashay.

“Aad ayey noo gubeysay  waayihii dambe khilaafka dowladda ka dhex jiray, khilaafka hoggaanka ka dhex jiray, war maxaa ku dhacay maxay sidaas u yeelayaan, may midoobaan may kala dambeeyaan, maanta waxa soo baxay sida kale kuwa dhahaya , Ra’iisal wasaarihii iyo madaxweynihii waa ay isku milmeen, guddoomiyihii baarlamaanka waaba uu ku dhex milmayba , oo awoodihii kala saarnaa oo kala sareeyay meeshaas ay ku dhammaadeen, maxaa fiican marka”

Wuu sii hadlay “ Mawaxaa fiican in aan isqabsano oo aan is xagxagano oo aan war iska hor imaanaya aan shegno oo midba midka kale uu farta ku fiiqo, miyaa fiicnaan lahayd waa Maya, hadee kuwaasna waxan lee yahay haloo caqli celiyo, waa run anniga iyo ra’iisal wasaaraha iyo guddoomiyaha baarlamaa waxa nahay saaxibo, waxan saaxibo ku nahay danta Soomaaliyeed”ayuu yiri madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.

“Shirka ma nihin, ganacsi nagama dhexeeyo isku jufa ma nihin, isku maxaan iraahdaa koox diineed ma nihin, isku wax kale ma ihin, waxaa nahay madaxweynihii iyio ra’iisal wasaarihii iyo guddoomiyihii baarlamaanka Soomaaliya, waxaan saaxibo ku nahay oo isku jecelnahay danta Soomaalida in aan isku dhinac u riixno”

Madaxweynaha ayaa sidoo kale sheegay in dowladda aysan u dul qaadan doonin falalka Kufsiga iyo dilalka loo geeto dadka rayidka.

“Qofka qof Soomaali ah oo aan dambi lahayn oo walaalkiis dilay wax dulqaad ah oo aan u lee nahay ma jirto, ninka gabar Soomaaliyeed u tagay ee kufsaday waa ka siin xun yahay isagana, waxa waaye musuqmaasuga lacagta dowladda lacagta dadweynaha in la xado oo qof gaar ah ka dhigto hanti waa mamnuuc.”

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Muqdisho

Guriceel (Caasimada Online) Hay’adda dhaqaatiirta aan xuduuda lahayn MSF ayaa maanta oo khamiis ah sheegtay in ay joojineyso dabayaaqada bishan howlihii ay ka waday Isbitaalka Istarliin ee degmada Guriceel ee gobolka Galgaduud.

Hey’adda ayaa arrintan ka sheegtay kulan ka dhacay Guriceel oo looga hadlay go’aanka MSF iyo sidii lagu sii wadi lahaa howsha isbitaalka ee u hayay bulshada.

Aggaasimaha isbitaalka Istarliin Cali Cumar Tarabbi oo saxaafadda la hadlay ayaa sheegay in MSF ay joojineyso 30-ka bishan howshii ay ka heysay Isbitaalka.

Isagoo intaas ku daray  isbitaalka in uu ka kooban yahay dhowr qeybood, isla markaana sanadkii hore dhowr kun oo qof loogu sameeyay adeegyo caafimaad oo kala duwan.

Waxa kaloo kulanka ka hadlay qaar ka mid ah maamulka gobalka Galgaduud, Ahlu Sunna iyo dhaqaatiirta isbitaalka Istarliin.

Guddoomiyaha gobolka Galgaduud Axmed Yuusuf Ciyow ayaa u mahadceliyay hay’adda MSF oo muddo toddobo sano ah gacanta ku heysay isbitaalka,

Wuxuu sheegay in Isbitaalka ay la soo darsi doonto dhibaato xooggan isla markaana laga cabi qabo in uu xirmo.

Hay’adda MSF ayaa ka howlgaleysay isbitaalka Istarliin tan iyo sanadkii 2006, waxayna sheegtay sababo dhaqaale dartood in ay u joojin doonto howlihii ay ka wadday isbitaalka.

MSF ayaa horry u joojisay howlihii caafimaad ee ay ka wadday magaalooyinka Dhuusamarreeb iyo Beledweyne oo ka kala tirsan Galgaduud iyo Hiiran.

Waxa kaloo jira iyadoo MSF ka walaacsan labo shaqaale oo looga heesto Soomaaliya, waxana kaloo la sheegayaa in ninkii dilay labo ka mid ah shaqaalahooda uu baxsaday isla markaana uu ku sugan yahay gobalada dhexe.

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Baladwayne

Ra’iisul wasaaraha dalka Kenya Raila Odinga  ayaa Amray in aan Dadka Soomaalida ee qaxootiga ah aan Xeryaha lagu Celin

Hadalkan kasoo yeeray Ra’iisal Wasaaraha Kenya waxa VOA u xaqiijiyey Mudane Faarax Macallin, ku-xigeenka baarlamaanka Kenya oo sheegay in go’aankii la sheegay in dadka qaxootiga ah lagu celinayey uuna ahayn mid maray wadaddii sharciga ahayd ee dawladda.

Dhinaca kale, waxa jira dad wali ka tageya magaalada Nairobi oo, ama dalka Somalia ku noqonaya, ama xeryaha qaxootiga ee Dhadhaab.

Wareysiyo arrimahan ku saabsan oo ay sameysay idaacadda VOA  hoosta ka dhageyso.

Wareysiyo la Xiriira Soomaalida Kenya

Muqdisho (Caasimada Online) Kulan ay shaley ku yeesheen dowladda Soomaaliya, danjirayaasha u fadhiya caalamka Soomaaliya gaar ahaan kuwa deeq bixiyaasha iyo Bankiga Adduunka ayaa ku dhawaaqay hey’ad si kooban u maamusha deeqaha la siiyo dowladda.

Hey’addan ayaa loogu talagalay in ay la socoto dhaqaalaha deeq bixiyaasha ay siiyaan dowladda Soomaaliya.

Sidoo kale kulanka ayaa waxaa looga hadlay sidii lagu xoojin lahaa hay’adaha dhaqaalaha Soomaaliya, iyo sidii lagu ogaan lahaa dhaqaalaha Soomaaliya la siiyo iyo halka ay ku baxaan.

Madaxweyanha Soomaaliya oo ka mid ahaa madaxda ka qaybgashay kulanka ayaa yiri :- “Halkan waxa ka dhacay maanta kulan ay yeesheen dowladda Soomaaliya safiirada deeq bixiyaasha iyo Bankiga Adduunka Waxa ugu muhiimsan oo laga hadlaayay ayaa waxa ay ahayd Soomaaliya sida looga saacida lahaa dhaqaalaha ama beesada iyo siddii Soomaaliya u yeelan lahayd hay’addo maamula beesada dowladda oo loo xoojin lahaa”

Madaxweynaha ayaa sidoo kale sheegay in hey’addan loogu talagalay siddii loo heli lahaa hal meel oo lagu shubo beesha dowladda ay ka hesho deeq bixiyaasha isla markaana la isku ogyahay, inta la dhisaayo hey’addaha dowladda.

Madaxweynaha ayaa sidoo kale sheegay in arrintaas ay tahay siddii loo dhisi lahaa wasaaradda maaliyada, Bankiga Soomaaliya, xisaabiyaha guud iyo hanti dhowraha dowladda.

Hey’addan ayaa lagu magacaabaa Special Faience Facility (SFF)  waa hey’ad loogu talagalay in ay muddo kooban shaqeyso inta hey’addaha Soomaaliya ee Public Finance laga dhisaayo.

Madaxweynaha ayaa sidoo kale tilmaamay in hey’addan cusub shaqadeeda ugu wayn uu yahay in lacagaha deeq bixiyaasha ay bixiyaan in ay maamusho.

Madaxweynaha ayaa sheegay in isfaham wayn uu dhex maray dhammaan dhinacyadii ka qaybgalay shirka oo ka dhacay garoonka diyaaradaha Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho.

Soomaaliya oo hadda leh dowlad rasmi ah, ayaa dhawaan beesha caalamka ka codsatay in si toos ah lacagaha ay bixinayaan deeq bixiyaasha ay gacantooda ku soo simaan, arrintaas oo la diidday.

Dowladda Soomaaliya ayaa dhaqaalaha ugu badan waxa uu ka soo gala waddamada deeqbixiyaasha.

Shirkii shaley waxa ka qaybgalay dajirayaasha waddadamada Mareykanka, Ingiriiska, Midowga Yurub, Jabaan, Talayaniga, Turkiga, Denmark, Norway, Sweden, Finland, Bankiga Adduunka iyo ururka G7 iyo Qaramada Midoobay.

Dhageyso hadalka Madaxweynaha

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Muqdisho