Idlib (Caasimadda Online) – Hoggaamiyaha kooxda Daacish Abu Bakar Al-Baghdadi ayaa la rumeysan yahay in lagu dilay howl-gal ay fuliyeen ciidamada Mareykanka, waxaa sidaas werinaya warbaahinta Mareykanka.

Militariga Mareykanka weli si rasmi ah uguma dhowaaqin geerida Al-Baghdadi, hase yeeshee madaxweyne Donald Trump ayaa qoraal uu soo dhigay bartiisa twitter-ka xalay ku yiri “Wax aad u weyn ayaa dhacay goor dhow.”

Waxyar kadib qoraalkaas, ayaa Aqalka Cad waxa uu soo saaray bayaan uu ku sheegay in madaxweyne Trump uu war weyn shaaca ka qaadi doono 9-ka subaxnimo ee axadda, xilliga saacadda bari ee Mareykanka.

Militariga Mareykanka ayaa habeenkii sabtida ee xalay gobolka Idlib ee dalka Syria ka fuliyey howl-gal qorsheysan oo lagu beegsaday Al-Baghdadi. Howl-galka ayaa waxaa toddobaad ka hor ansixiyey madaxweyne Donald Trump.

Waa kuma?

Magaciisa dhabta ah ayaa lagu sheegay Ibraahim Awad Al-Badri, kaasoo sanadkii 1971-dii ku dhashay meel ku dhow Samarra oo dhacda waqoyga Baghdad.

Wararka waxay sheegayaan in uu sheekh ka ahaa masaajid ku yaalla Samarra xilligii Mareykanka uu ku duulayay Ciraaq ee 2003-dii.

Dadka qaar waxay aaminsan yihiin in uu xagjir ahaa xilligii maamulkii Saddam Xuseen. Qaar waxay aaminsan yihiin in uu xagjir noqtay muddo afar sano ah oo uu ku xirnaa saldhigga Bucca, oo ah xero ciidamada Mareykanka ay leeyihiin oo ku taalla Woqooyiga Ciraaq.

Xeradaas waxaa lagu xiri jiray hogaamiyayaasha ururka Al-Qacidda ee dalka Ciraaq.

Markaasi ka dib, wuxuu soo baxay asagoo ah hogaamiye ka tirsan Al-Qaciddada Ciraaq, ka dibna kooxdiisii ayaa la aaminsan yahay inay noqotay ururka la baxay Dowladda Islaamka, sanadkii 2010-kii.

Bishii October ee 2011-kii, Mareykanka wuxuu Baqdaadi ku daray diiwaanka argagixisada.

Markii ugu dambeysay oo uu shaashadaha kasoo muuqdo waxay ahayd horaantii sanadkan 2019-kii. Kahor, markaan waxaa ugu dambeysay 2014-kii.

Sanadkii 2014-kii ayaa waxa uu magaaladda Mosul kaga dhawaaqay aas-aasitaanka Dowladda Islaamka oo ka howlgaleysa qaybo kamida Suuriya iyo Ciraaq. Meelo kale oo dunida Carabta ah ayey kusii baaheen.

Wuxuu Mareykanka balanqaaday $25 milyan oo dollar oo abaalmarin ah ooo uu siiyo qofkii nolol ama geeri ku keena Baqdaadi.

Caasimada Online
Xafiiska Minneapolis
[email protected]

Muqdisho (Caasimada Online) – Darawallada gaadiidka dadweynaha ayaa saaka markale dhigay dibadbax looga soo horjeedo dowladda Soomaaliya iyo go’aanka ay ku xirtay waddooyinka magaalada Muqdisho.

Dibadbaxayaasha oo isugu soo baxay waddooyinka waa weyn, sida tan Makka Al-Mukarrama ayaa ka cabanaya jidadka laga xiray iyo lacago dheeraad ah oo ay sheegeen in lagu soo rogay.

Sidoo kale dibadbaxayaasha oo careysan ayaa hakad galiyey dhaq dhaqaaqa waddooyin muhiim u ah shacabka.

Gaadiidleyda ayaa dalbanaya in loo furo  dhammaan waddooyinka, si ay uga shaqeystaan gudaha magaalada Muqdisho.

Inta badan waddooyinka Caasimada ayaa sababa amni u xiran muddo dhowr bilood ah, taas oo culeys ku keentay nolosha shacabka ku dhaqan magaalada Muqdisho.

Waa maalintii labaad oo xiriir ah oo darawallada gaadiidka BL-ka ay dhigayaan banaanbax, mana jirto weli jawaab laga bixiyey cabashadooda.

Muqdisho (Caasimada Online) – Siyaasiga Cabdiraxmaan Cabdi Shakuur Warsame oo qoraal dheer soo dhigay bartiisa gaarka ah ee Facebook-ga ayaa ka hadlay dibadbaxyo uu sheegay in maanta  ay ka socdaan wadama badan oo ay ka mid tahay Soomaaliya.

Hoggaamiyaha xisbiga Wadajir ayaa sheegay in cabashooyinka dibadbaxayaashaasi u jeedka ay kala duwan yihiin, balse ay isaga mid yihiin in shacabku xaqiisa dhacsado.

Sidoo kale wuxuu ugu baaqay guud ahaan shacabka Soomaaliya in ay jabiyaan wax uu ugu yeeray darbiga cabsida, islamarkaana ay isugu soo baxaan abaabul nabadeed.

Halkan hoose ka akhriso:

Caasimado badan oo dunida ah waxaa maanta ka oogan dibad baxyo ay shacabka xaqooda ku dhacsanayaan. Dalalka Lebanon, Iraq, Chile, Ecuador, Indonesia, Haiti, Hong Kong, Spain, iyo Bolivia ayaa waxaa bilihii ina dhaafay gilgilay dibad baxyo cabashooyin kala duwan, laakiin ujeedo isku mid ah leh. Dibad baxyo looga gadoodsan yahay kordhinta sicirka tikidhada tareennada dhulka hoostiisa mara ee dalka Chile ayaa xukuumadda ku qasbay in ay go’aakaas ka laabato, sidoo kale ayaa shacabka dalka Ecuador ku qasbeen dowladdu in ay ka laabato kordhinta sicirka shidaalka.

Dalka Lebanon ayaa mudaaharaadyo shacabku isugu soo baxay lagu dalbaday in ay xukuumaddu joojiso canshuur lagu soo rogay ku hadalka WhatsApp-ka, laakiin dalabka shacabka ayaa isku beddaly in ku takrifalka hantida shacabka iyo awood qaybsiga firqo diineedka ku dhosan ee dalka la haray wax laga guuro.

Dalka Iraq ayaa dalabyo kuwaa la mid ah shacabku dibad baxyo waa weyn isugu soo baxeen, iyagoo dareenkooda ku cabbiray in ay ka daaleen hanti boobka, musuqa siyaasiyiinta iyo weliba awood qaybsida firqo diineedka ku dhisan.

Hong Kong ayaa iyadu shacabkeedu ku qasbeen maamulka dalkaas in ay ka laabtaan sharci muwaadiniinta Hong Kong ee danbiga gala loogu gacan gelinayo dalka Shiinaha, iyagoo ku doodaya in dalka Shiinaha ay danbi ka tahay ra’yiga siyaasada iyo xoriyadda fikirka.

Barcelona ayey shacabku fariimo baraha bulshada isku dhaafsanayeen, iyagoo leh maxaa naga hortaagan sida ay shacabka Hong Kong faleen, waxayna isugu soo baxeen dibad baxyo ay kaga falcelinayaan hoggaamiyaasha Gobolka hodanka ah ee Catalonia oo xabsiga la dhigay.

Dalka Bolivia ayaa shacabku isugu soo baxay mudaaharaadyo looga soo horjeedo doorasho lagu shubtay oo uu ku guulastay Evo Morales oo haatan soo rogay xukun degdeg ah, laakiin weli dibad baxyadii way socdaan.

Dalka Haiti ayaa waxaa weli ka socda dibadbaxyo looga soo horjeedo shidaal la’aan ba’an oo dalkaas ka taagan, kuwaas markii danbe u xuubsiibtay dalabyo xuquuq siyaasadeed iyo dib u habeyn dhaqaale lagu doonayo. Indooniisiya iyo Kashmiir ayaa waxaa iyaguna ka socda dibadbaxyo.

Cabashooyinka dibad baxyaasha ayaa kala duwan, laakiin waxay isaga mid yihiin in shacabku xaqiisa dhacsado, iyagoo ka faa’iidaya xiriirka baraha bulshada. Dibad baxayada qaarkood boqolaal ruux ayaa ku dhintay, kuwaasoo geerida ka doorbiday silica iyo si xun u noolaasho darxumo ah.

Muwaadinka waajib ayaa dalkaasi ka saaran, xuquuqna waa ku leeyahay. Isku dheellitirka xaqa iyo waajibka waa masuuliyadda saaran Dowladda. Haddiise ay gabto ama ku gabood fasho waa in wakiillada shacabka ay kula xisaabtamaan. Haddii ay wakiilladu ku guul darreystaan masuuliyaddooda, shacabku waa in uu xaqiisa dhacsadaa.

Ma jiro xal debadda ka imaanaya ama samada ka soo degaya. Dadka iyagaa laga rabaa in ay dareenkooda muujiyaan, xaqoodana abaabul iyo dibax bax nabadeed ku dhacsadaan.

Nolosha Soomaaliya ka jirta, gaar ahaan caasimadda ma aha mid la qaadan karo, sida keli ah ee ay shacabku uga xoroobi karaan cabsida argagexisada iyo cadaadiska dowladda waa in ay jebiyaan derbiga cabsida oo abaabul nabadeed la isugu soo baxaa si noloshan dayaca iyo darxumida ah loo beddelo. Dhallinyaradu way karaan arrinkaas ee dadaal iyo waqti geliya, doodo iyo aragti is dhaafsada.

Gabyaa reer Tuunis ah ayaa laga sheegay in uu yiri

“Haddii shacabku uu goosto in uu nolaado, qaddarka ayaa ku qasban in uu ajiibo”

oo macnaheedu yahay awoodda iyo rabitaanka shacabka ayaa isbeddelka samayn kara.

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected]

Kismaayo (Caasimada Online) – Xildhibaanada baarlamaanka Jubbaland ayaa maanta meel mariyey labada Madaxweyne ku xigeen ee maamulkaasi, kadib kulan ay ku yeesheen gudaha magaallo xeebeedka Kismaayo ee xarunta gobolka Jubbada Hoose.

Golaha wakiilada Jubbaland ayaa cod aqlabiyad leh ku ansixiyey, Madaxweyne ku-xigeenka koowaad, Maxamuud Sayid Aadan iyo Madaxweyne ku-xigeenka labaad, Cabduqaadir Xaaji Maxamuud (Lugadheere) oo markale xilalkaasi loo magacaabay.

Guddoonka baarlamaanka Jubbaland ayaa ku dhawaaqay in ansax yihiin Madaxweyne ku xigeenada, islamarkaana haatan wixii ka dambeeya ay gudan karaan shaqooyinkooda.

Sayid Aadan iyo Lugadheere ayaa ah garbaha, Axmed Madoobe oo dib loogu doortay hoggaanka Jubbaland, walow dowladda dhexe ay ka hortimid doorashadiisa.

Arrintan ayaa ka dhigan inuu wax isbedal ah ka dhicin Jubbaland, marka loo fiiriyo saddexda qof ee ugu sarreysa maamulkaasi oo markale ku soo laabtay kuraasta.

Caqabadaha ugu weyn ee hortaagan Axmed Madoobe ayaa ah khilaafka kala dhexeeya dowladda iyo sidii loo aqoonsan lahaa maamulkiisa.

Caasimada Online
Xafiiska Kismaayo
[email protected]

Federaalnimadu maxay tahay?

Federaalnimadu waa nidaam dastuuri ah oo qeexaya qaabka loo wadaagayo awoodaha maamulka siyaasadda iyo khyaraadka waddan, kaas oo siinaya gobollada maamul hoosaad dhab ah laakiin ku siman gobolkooda, kaas oo u madax banaynaya inay maamulaan degaanadooda.

Dawlad goboleedyadu awood sharci iyo mid dastuur toona uma laha maamulka kore ee waddanka sida siyaasadda arrimaha dibadda, difaaca, lacag samaynta, bixinta Passporada, ururinta canshuuraha; ilaalinta xuduudaha dhulka, hawada, iyo badda, maamulidda dekedaha, iyo garoomada diyaaradaha, bixinta jinsiyadaha, iyo gelidda heshiisyada caalamiga ah.

Muxuu noqon karaa xiriirka ka dhexeeya dawladda dhexe iyo gobollada

Xiriirka Dawladda dhexe iyo gobollada ka dhexeeya ma ah mid ay is bur-burin ee waa mid ay is buuxiyaan, ma aha mid tartan ee waa mid tacaawun ah, ma aha mid ah dawlado is garab yaal ee waa mid dawlad sare iyo maamul hoosaadyo hoos imaanaya dawladdaas sare.

Federaalnimadu ma aha tartan, iska hor imaad dhex yaal dawaladda dhexe iyo gobollada iyo doqonimo siyaasadeed oo an u danaynay danta waddaka iyo tan bulshada Soomaaliyeed.

Nidaamka Federaalnimadu ma ku habboon yahay Soomaaliya

Nidaamka Federaalnimada waxaa loo qaata si loo xalliyo khilaafka siyaasada iyo kan mujtamaca/qbaliga ah ee dhex yaal dal ay wadaagaan dad kala diin, kala dhaqan, kala luqad, kala midab, ama kala dano ah, isla markaana dadka dalkaas ku nool aysan kalsooni isku qabin.

Soomaaliya waxa ka jira uun tan kalsooni darrada qabaailka dhex taal, taasna ma keenayso in Soomaaliya qaadato nidaamka federaalka. Sidaa awgeed nidaamka federaalku kuma habboona Soomaaliya, wax aan dhib ahayna kuma soo kordhin waddanka. Qabaa’ilkii uun buu sii kala qabiyay oo sii kala fogeeyay halkii uu ka midayn lahaa mujtamaca.

Waxa kaloo federaalka loo qaataa in gobollada dalka oo la gaarsiiyo horumar iyo adeegyo dhamays tiran, taas oo keenaysa in gobol walba saami fiican ka helo wuxu soo saaro iyo canshuuraha laga uruuriyo gudihiisa, iyadoo dawladda federaalkuna ay gobol walba kabayso, saami ka siinayso khayraadka iyo canshuurah dawaldda dhexe uruuriso.

Waddankaada lama mucaarado ee qof iyo siyaasaddiisa ba la mucaaradaa

Mucaarad waa la noqon karaa oo dawlaadda markaas jirta iyo madaxdeedaba mucaarad waa lagu noqon karaa laakin sax ma aha in mucaarad lagu noqdo waddanka, dawaladnimada, qaranimada, midnimada, iyo horumarka dalkaada.

Ma aha in mucaaradku u dhaqmaan in haddii sida ay iyagu rabaan aan la helin in wax walba la bur-buriyo, iyagoo aan eegayn mustaqbalka jiritaanka dalka Soomaaliya. Dal iyo dawlad lama bur-buriyo ee waxaa mucaarad lagu noqdaa qof iyo aragtidiisa siyaasadeed ama mabdi’iisa iyo xisbigiisa.

Tusaale ahaan, caleemo saarkii Axmed Madoobe waxa yimid Kismaayo diyaarad ay la socdeen wafdi ka socda dawladda Kenya oo uu hoggaaminayay xildhibaan ay isku hayb yihiin Axmed Madoobe. Diyaaraddaas waxay ku xad gudubtay xayiraad diyaaradaha ka saarnaa duulimaad ay Kismayo toos ugu tagaan, laakiin mucaaradkii ka qayb galay xafladda Axmed Madoobe midna kama hor imaan xad gudubkaas.

Waxaa is waydiin leh, sidee u dhici kartaa in diyaarad Kenya ka timid ay ugu degto gobol ka mid ah Soomaaliya iyadoo an fasax ka haysan dawladda Soomaaliya? Sidee u dhici kartaa in mucaaradkii Soomaalidu ay taageeraan in dawlad shisheeye ku soo xadgubto hawada dalkooda, isla markaasna ay u riyaaqaan una sacabo tumaan khudbadii wafdigii Kenya ka jeediyeen madasha, taasoo uu ula dhaqmay maamul goboleedka jubaland sidii dawlad gaar ah.

Yaa khatar badan waxa mucaaradku raadinayaan iyo dhibka soo gaaraya qaranimada iyo midnimada Soomaaliya. Haddii mucaaradku beeri ka maalin talada qabtaan maxay samayn doonaan oo ka yeeli doonaan rabitaanka Kenya oo ah inay xoog iyo xeel hadba kii u suurooba kula wareegaan qayb ka mid ah dhulka iyo badda Soomaaliya iyo khayraadka ku jira.

Ka horjeedka laga soo horjeedo dawladda maanta iyo madaxdeeda ma aha in waddanka iyo dawladnimada loo bur-buriyo. Mucaaradki ma markii ay talada qabtaan bay noqonayaan waddaniyiin wanaagsan oo daacad ah?

Qofkaad rabto inaad barato, dadka uu ku xiran yahay baa la bartaa.

Bal aan dib u fiirino cidda hiil iyoo hooba had iyo jeer heegan ula ah mucaaradka Soomaaliya. Mucaaradka Soomaaliya oo ay ugu horreeyaan Shiikh Shariif, Hassan Sh.Maxamud, Cabdiraxman Cabdi Shakur, Ina Cabdirashid Cali Sharmake, Siciid Deni, Axmed Madobe, iyo Fiqi waxay taageero dhaqaale iyo mid siyaasadeedba ka helaan dalal iyo ururro cadow u ah Soomaaliya. Sidaas oo ay tahay badankooda uma qalman inay dal maamulaan.

Tusaale ahaan, markii wax laga waydiiyay Shiikh Shariif oo madaxwayne ahaa markii Ina Cabdi Shakuur saxiixay MoU-dii Kenya lagula heshiiyay inay badda Soomaaliya la wareegto, wuxuu yiri waxba kama ogayn heshiiskaas ee ha la waydiiyo Ina Cabdirashid, iyo Cabdiraxman C. Shakur. Sidee buu Shiikh Shariif rabaa inu mar kale madaxwayne uga noqdo Soomaaliya isagoo dembiga intaa le’eg ka galay dalka iyo dadka Soomaaliya.

Waxaan u baahan nahay mucaarad waddani ah, waddankana aan dhiig iyo dembi ka gelin.

Xalka Soomaaliya waa in masuuliyiinta talada dalka qabanaysa oo dhan ay doorasho qof-iyo-cod ah ku yimaadaan. Xuquuq simanna ay isku yeeshaan dawaldda dhexe, goballada, iyo degmooyinka dalka oo dhan.

W/Q: Axmed Bashir
[email protected]

AFEEF: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qofka ku saxiixan, kamana tarjumeyso tan Caasimada Online. Caasimada Online, waa mareeg u furan qof kasta inuu ku gudbiyo ra’yigiisa saliimka ah. Kusoo dir qoraaladaada [email protected] Mahadsanid

Jowhar (Caasimada Onlibne) – Madaxaweynaha HirShabelle, Mudane Maxamed Cabdi Waare ayaa wareegto ku magacaabay guddiga gurmadka fatahaadaha ee maamulkaasi.

Guddigan oo ka kooban illaa 14 qof ayaa waxa ay u badan yihiin xubnaha golaha wasiirada ee dowlad goboleedka HirShabelle, iyadoona guddoomiye looga dhigay wasiirka gargaarka maamulkaasi, Mudane Cabdi-Mahad Cabdullaahi (Qorgaab).

Sidoo kale waxaa xubnaha guddiga ka mid ah guddoomiyeyaasha maamullada Shabeelaha Dhexe iyo Hiiraan.

Guddigani cusub ayaa ka shaqeyn doono, sidii loogu gurman lahaa dadka shacabka ah ee uu saameeyey wabiga Shabelle oo ku fatahay deegaano ka tirsan HirShabelle.

Shalay ayey aheyd markii Ra’iisul wasaare Xasan Cali Khayre oo ay garab taagan yihiin Madaxweynayaasha HirShabelle, Koonfur Galbeed iyo Galmudug uu ku dhawaaqay guddiga gurmad Qaran ee fatahaadaha, si dowladdu ay u qaadato kaalinteeda.

New York (Caasimada Online) – Dowladda Mareykanka ayaa uga digtay dowladda Soomaaliya sii wadista wada-shaqeyn la’aanteeda ku aadan Guddiga Khubarada QM ee Soomaaliya (UN Monitoring Group), taasi oo ay ku qeexday arrin dhibaato leh.

Isaga oo Golaha Ammaanka uga warbixinaya xaaladda Soomaaliya, ayaa la-taliyaha siyaasadda ee howl-galka Mareykanka ee QM, Michael Barkin waxa uu sheegay in dowladda Mareykanka ay sii wadi doonto inay Soomaaliya ku dhiiri-geliso inay guddigan la shaqeyso, islamarkaana aysan arrintan ka aamusi doonin.

“Diidmada dowladda federaalka, ee ah inay la shaqeyso Guddiga Khuburada iyo inay taageerto shaqada guddiga, waa arrin dhibaato leh” ayuu yiri Barkin.

Barkin ayaa sheegay in guddigan uu yahay araga iyo dhagaha ku sugan Soomaaliya iyo gobolka ee caalamka ula socda waxa ka dhacaya gudaha dalka.

“Iskama indha-tiri doonno, umana ogolaan doono dowladda federaalka ah dadaalka ay waddo ee ay ku curyaamineyso shaqada guddiga khuburada” ayuu yiri Barkin, oo shaaca ka qaada in arrintan ay la qabaan dalalka Britain iyo Germany.

Wakiilka dowladda Britain ee QM, Jonathan Guy Allen ayaa sidoo kale muujiyey walaac la mid ah kan Barkin, isaga oo sheegay in wada-shaqeyn la’aanta dowladda Soomaaliya ay tahay mid “aan la aqbali krin.”

Dowladda Soomaaliya ayaa la rumeysan yahay inay diiday inay guddiga la shaqeyso, ayada oo rumeysan inaysan dhex-dhexaad ahayn, hase yeeshee dalalka caalamka ayaa rumeysan in dowladda ay diidan tahay in lala xisaabtamo.

Guddiga ayaa sanadihii uu jiray soo saaray warbixinno si weyn u dhalleeceeyay dowladda Soomaaliya ee hadda jirta iyo kuwii ka horeeyey, sida fashil amni, musuq-maasuq iyo siyaasad xumo.

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected]

Muqdisho (Caasimada Online) – Mid kamid ah odayaasha dhaqanka gobalka Baay ee Koonfur albeed Soomaaliya ayaa sheegay in loo diiday tagitaanka magaalada Baydhabo ee xarunta gobalka Baay.

Nabadoonkaan oo ka tirsan waxgaradkii ka qaybgalay caleema saarka madaxweyne Axmed Madoobe ayaa loo diiday in uu tago Baydhabo waxaana ka hor istaagay ciidamada booliiska Koonfur Galbeed.

Nabadoonkaan oo lagu magacaabo Gama’diid ayaa sheegay in qoyskiisa ay ku nool yihiin Baydhabo islamarkaana ay ciidamada ammaanka ka celiyeen in uu galo magaaladaasi kadib markii diyaaradii uu ka soo raacay Kismaayo ay ka soo dejisay Muqdisho.

Sidoo kale nabadoonkaan ayaa sheegay in duulimaadyada Baydhaba aada u sheegeen in lagu wargeliyay in aysan soo qaadi karin nabadoonka oo hadda ku sugan Muqdisho sababtuna loogu sheegay ka qaybgalka caleema-saarkii Axmed Madoobe.

Degaanada maamulka Koonfur Galbeed, gaar ahaan magaalada Baydhaba ee xarunta gobalka Baay waxaa ku xiran dad ka badan 15 qof oo loo heesto in ay mucaaradeen dowladda Soomaaliya.

Weriyaasha, ururada u dooda xuquuqda hadalka iyo siyaasiinta ayaa maalmihii la soo dhaafay soo bandhigayay qayla dhaan ku aadan in Baydhaba ay ka jirto caburin iyo xadgudubyo kale.

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected]

Adis Ababa (Caasimadda Online) – Waxaa Gobolka Oromada ee dalka Itoobiya lagu dilay toddobkaan illaa 67 qof, intii ay socdaan banaabax looga soo horjeedo Ra’isul wasaaraha dalkaas oo ka dhacay caasimadda Addis Ababa iyo Magaalooyin kale.

Saraakiil ka tirsan booliiska oo u waramay Wakaaladda wararka ee Reuters ayaa xaqiijiyay in dabadabaxyada rabshadaha watay ee maalmahaan ka socday dhulka Oramada ay ku naf waayeen ilaa 67 ruux, iyadoo ay rabshadaahii maanta madaxa la galeen maalintii seddaxaad.

Sidoo kale Booliska ayaa sheegay in 5 laga dilay, waxayna intaas ku dareen 13 kamid ah dadka la dilay in lagu dilay rasaas halka inta kalana ay ku dhinteen rabshadaha iyo dhagxaantii la isku tuurayey.

Rabshadahan oo markii hore ku bilawday eedaymo uu jawar Mohammed usoo jeediyay dawlada Abiy Ahmed ayaa haatan isubadalay iskudhac qoomiyadeed iyo meelaha qaar mid diimeed.

Booliska ayaa gacanta ku dhigay 68-qof oo lala xariirinayo kicinta shaqaaqoyinkii ka dhacay caasimadda ismaamulka Oromada ee Adama, duqa magaalada Adama oo warbaahinta la hadlayna waxa uu sheegay in dadka la qabtay looga shakisan yahay dilalkii,boobkii iyo goobihii cibaadada ee lagubay.

Jawar Maxamed oo ah ninka sababta u ahaa in ay qarxaan rabshadaha hareeyay deegaanada ismaamulka Oramiya ee dalka Itoobiya oo la hadlay Reuters waxa uu eedeyn u jeediyay Ra’iisul Wasaaraha dalka Abiy Ahmed oo uu ku tilmaamay kaligii taliye.

Jawar wuxuu ku soo caan baxay khudbadaha iyo bandhigyada uu kaga hadlo siyaasadda dalka Itoobiya, isaga oo weliba qurbajoogta Oromada ee Mareykanka ku nool hormuud u ahaa.

Jawar Maxammed ayaa lagu tilmaamaa inuu yahay xubin ka ugu muhiimsan ee aasaasay ururka dhalinyarada Oromoda ee ‘Qeeroo’ oo dalka gudahiisa mudaharaadyada sababay iney dowladda isbeddesho sameeynayey.

Gaar ahaanna Jawar waxaa si gaar ah uu ugu soo caan baxay jidgooyooyinki maalmaha socday ee lagu sameeyey jidadka soo gala caasimadda dalka Itoobiya ee Addis Ababa, ugu dambeyntina sababay inuu ra’isal wasaarihi hore ee Itoobiya Haile Mariam Desalegn uu iscasilo xilkana uu la wareego Dr Abiy Axmed oo qowmiyadda Oromada u dhashay.

Caasimada Online
Xafiiska Adis Ababa
[email protected]

Garoowe (Caasimadda Online) – Senator Cabdiraxmaan Sheekh Maxamed Maxamuud Faroole oo ka tirsan Aqalka Sare ee Baarlamaanka Somaliya ayaa ka hadlay culimadii dhawaan ka hadlay ka qeybgalka Deni uu ka qeybgalay Xafladdii Caleema saarka Madaxweynaha Jubbalanad Axmed Madoobe.

Faroole oo ka hadlayay kulanka 1-aad ee Kalfadhiga 45-aad ee Baarlamaanka Puntland oo maanta ka furmay Magaalada Garoowe ayaa weerar culus ku qaaday culimada Puntland iyo odayaasha dhaqanka

Waxaa uu sheegay inaanay ka yeeli doonin inay Masaajida ka soo farmuuqaan siyaasiyiinta, haddii kalena inay iyana farta ku fiiqayaan, isla-markaana ay iska celin doonaan.

“Culumada Waxaan leeyahay hadfaad siyaasad rabtaan Kitaabka meel soo dhigta, midka siyaasadda soo qaata, laakiin idin ka yeeli mayno in aad masaajidada dadka faraha kaga fiiq fiiqdaan, idinkana waa la’idinku fiiqayaa waana iska kiin celinayna anba sheekh baan ahay ima harawsan kartaan.” Ayuu yiri Senator Cabdiraxmaan Sheekh Maxamed Maxamuud.

Faroole ayaa uga digay culimada inay soo farageliyaan siyaadda Dalka, gaar ahaan tan Puntland, isagoo ku hanjabay haddii ay joojin waayaan inay taggi doonto in iyagana la dhaliilo.

Wuxuu ku baaqay in la iska qabto dad uu sheegay inay dhibaato ku hayaan Puntland, wuxuuna kula taliyey in la ilaaliyo midnimada iyo wadajirka Shcabka Puntland.

Wuxuu ugu baaqay inay ilaashadaan jiritaanka Maamulkooda si hormar loo gaarsiiyo

Senator Faroole oo horey u soo noqday Madaxweynaha Puntland  ayaa dadka reer Puntland kula taliyay in si wadajira loo ilaaliyo midnimada shacabka Puntland iyo jiritaanka maamulka ay leeyihiin.

Waa markii ugu horeysay oo Senotarka Aqalka Sare ee Baarlamaanka Somaliya ka tirsan uu weerar afka ah ku qaado Culumada Soomaaliyeed, ee sida joogtada ahi kaga hadasho arrimaha siyaasadda ee dalka.

Magaalada Garoowe ayaa waxaaka socdo olole looga soo horjeedo maamulka Deni, waxaana lagu eedeeyey Dowladda Soomaaliya inay iyada ka dambeyso.

Kulankii Baarlamaanka ee Maanta ka dhacay Garoowe ayaa waxaa ka dhashay buuq kadib markii XIldhibaan ka tirsan Baarlamaanka oo lagu tiriyo inuu xiriir la leeyahay Nabad iyo Nolol uu su,aal adag waydiiyey Saciid Deni taasoo keentay inuu madaxweynaha isaga baxo fadhiga Baarlamaanka.

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected]

Muqdisho (Caasimada Online) – Caasimada Online ayaa ogaatay in khilaaf u dhaxeeya maamulka gobalka Banaadir iyo wasaaradda dhalinyarada iyo ciyaaraha Soomaaliya ay sabab u aheyd korantadii dantay habeeno ka hor, xili ay billaaban rabtay ciyaarta kama dambeesta ah ee degmooyinka gobalka Banaadir.

Ciyaartaan oo u dhaxeysay degmooyinka Waabari iyo Dharkenlay ayaa inta aysan billaaban ka hor, waxaa baxday korontada waxayna maqneed muddo dhan hal saac ugu yaraan iyadoo markii dambe lagu dhawaaqay in ciyaarta la baajiyay.

Xog aan helnay ayaa sheegaysa in wasiir Khadiijo Maxamed Diiriye ay amar ku bixisay in la damiyo korontada garoonka, waxayna toos u wacday madaxdii korontada iyo maamulka garoonka Injineer Yariisow Stadium. Garoonka ayaa waxaa gacanta ku haya shaqaale wasaaradda ay mushahar siiso.

Xogta kale ee aan helnay ayaa sheegaysa in garoonka aysan imaanin wasiir Khadiijo iyo ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre oo labadooda ku marti qaadnaa islamarkaana ay aheyd in ay goob joog ka noqdaan.

Sidoo kale Caasimada Online ayaa ogaatay in wasiir Khadiijo ay ra’iisul wasaaraha uga digtay tagitaanka garoonka iyadoo kuwar gelisay in uu ka jiro qal qal amni oo aan la isku haleyn karin.

Markii ay baxday korontadii garoonka ayaa ciidamada amniga si deg deg ah waxay garoonka uga saareen guddoomiyaha gobalka Banaadir ahna duqa Muqdisho Cumar Maxamuud Maxamed Filish waxaana la geeyay guriga madaxweynihii hore ee Soomaaliya Cali Mahdi Maxamed oo ka agdhawaa garoonka, muddo kadibna waxaa guddoomiyaha soo wacay ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre oo ka dalbaday in uu baajiyo ciyaarta.

Khadiija ayaa la sheegay inay ka xun tahay in wasaaradda aan kaalin laga siin qabashada tartankan. Guddoomiyeyaashii ka horeeyey Filish ayaa wasaaradda kaalin ka siin jiray cayaarahan, hase yeeshee Filish ayaa taas meesha ka saaray, taasi oo ka carreysiisay Khadiija.

Maanta waxaa khilaafka cadeysay wasaaradda dhalinyarada iyo ciyaaraha Soomaaliya kadib markii xafiiska wasiir Khadiijo laga soo saaray warsaxaafadeed lagu dalbanayo in la soo celiyo wadashaqeyntii gobalka iyo wasaaradda.

Waxaa muuqata in khilaafka laba qof u dhaxeeya uu halis geliyay amaanka dad ka badan 10 kun oo qof oo ah shacabka gobalka Banaadir kuwaas oo maalintii iska sii xaadiriyay garoonka si ay ciyaarta udaawadaan. Wali lama sheegin xiliga ay qabsoomi doonto balse waxaa muuqata khilaafka labada dhinac.

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected]

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, Xasan Cali Khayre ayaa magacaabay guddiga gurmadka fatahaadaha oo ka shaqeynaya dadaallada gurmadka ee wax looga qabanayo saameynta fatahaaduhu ku yeesheen dadka iyo deegaanka.

Wasiirka Gargaarka iyo maareynta musiibooyinka, Xamsa Saciid Xamsa, ayaa guddoominaya guddiga oo ay xubna ka yihiin wasiirrada caafimaadka, amniga gudaha, korontada iyo biyaha, beeraha, waxbarashada, qorsheynta, warfaafinta iyo wasiir ku-xigeenka arrimaha gudaha.

Ra’iisul Wasaare Xasan Cali Khayre ayaa dhammaan dadka Soomaaliyeed iyo hey’adaha gargaarka ka codsaday in ay ka qayb qaataan dadaallada gurmadka fatahaadaha ka dhashay roobabka ka da’ay goballada dalka iyo wabiyada, waxa uuna ugu baaqay dhammaan hey’adaha dowladda in ay la shaqeeyaan guddiga.

Mudane Xasan Cali Khayre ayaa caddeeyay in dowladda Soomaaliya ay waddo qorshe looga gaashaamanayo fatahaadaha iyo biyo la’aanta soo laalaabata oo labaduba dhibaata badan ku haya dadka iyo dhulka Soomaaliyeed.

Dhuusamareeb (Caasimada Online) – Madaxa Xukuumadda Galmudug Sheekh Maxamed Shaakir ayaa maanta Xildhibaano ka tirsan baarlamaanka maamulka Galmudug hor geeyay Guddigii uu dhawaan Magacaabay ee doorashooyinka.

Madaxa Xukuumadda Galmudug ayaa toddobaadkii hore magacaabay Guddiga Doorashooyinka, habeen ka dib markii uu fashil ku soo dhammaaday kulan uu Magaalada Dhuusamareeb kula qaatay Wasiirka Arrimaha Gudaha Somaliya, Cabdi Maxamed Sabriye.

110 xildhibaan ayaa ogolaatay in uu Sharci Yahay Gudigga Farsamo ee uu Magacaabey Sh Shaakir waxaana Diiday 3 xubnood, Sidaas waxaa Ku dhawaaqey Guddoonka Shir Gudoominayay Kulankan .

Guddiga uu Sheekh Maxamed Shaakir uu magacaabay ayaa waxay dooran doonaan guddoon, iyaga oo bilaabi doono soo xulista Xildhibaanada Baarlamaanka cusub ee Galmudug.

Sheekh Shaakir ayaa u mahad celiyay Xubnahan Baarlamaanka Galmudug ee Taabacsan Ahlusunna waxaana uu Tilmaamey in ay Ka soo Baxeen Shaqo Culus oo looga Fadhiyay.

Tallaabada lagu ansixyay Guddigan ayaa waxay ku soo aadaysaa, xilli Magaalada Dhuusamareeb ay ku sugan yihiin Guddiga Farsamada Dhismaha Galmudug, ee ay soo magacawcay Wasaaradda Arrimaha Gudaha Somaliya.

Caasimada Online
Xafiiska Muqdisho
[email protected]

Garoowe (Caasimada Online ) – Madaxweynaha maamulka Puntland, Siciid Cabdullaahi Maxamed (Deni) ayaa maanta khudbad xasaasi ah ka jeediyey furitaanka kalfadhiga 45-aad ee Golaha Wakiilada maamulkaasi oo maanta si rasmi ah u furmay.

Deni ayaa khudbadiisa uga hadlay arrimo dhowr ah, gaar ahaan wixii u qabsoomay muddada sagaalka bilood oo ay jirto xukuumaddiisa.

Intaasi kadib guddoonka Golaha Wakiilada ayaa xildhibaanada u ogolaaday inay su’aallo weydiiyaan Madaxwweynaha, kuwaas oo la xariira xaaladda Puntland.

Xildhibaan Cawil Daad oo ka mid ah Mudanayaasha baarlamaanka ayaa weydiiyey Madaxweynaha su’aal la xariirtay “dib u dhac iyo fashil” uu sheegay inuu ku yimid howlaha xukuumadda oo amniga uu ku jiro.

Su’aashan oo abuurtay xasarad ayaa waxaa sidoo kale xildhibaanku sheegay in xukuumadda ay u egtahay inay ku jirto maalmihii ugu dambeeyay ee muddo xileedka, isagoona xusay inay haboontay in ay baneyso xafiiska, si loo badbaadiyo Puntland.

Deni oo ka carooday su’aashaasi ayaa si adag ugu jawaabay Xildhibaan Daad oo uu sheegay inuu ka mid ahaa maamulkii hore ee guul dareystay, sida uu hadalka u dhigay.

Waxa kale uu sheegay in xildhibaan Cawil looga fadhiyo cadeymo muujinaya arrimaha uu ka hadlay.

”Xildhibaan Cawil waxaa looga fadhiyaa cadeynteeda inuu keeno Masaajidka layga soo qunuuday.” ayuu yiri Madaxweynaha dowlad goboleedka Puntland.

Ugu dambeyn Madaxweyne Siciid Deni ayaa guud ahaan hoolka baarlamaanka isaga baxay, weliba isaga oo aad u careysan.

Halkan hoose ka daawo muuqaalka