Valetta (Caasimadda Online) – Jasiiradda Malta waxaa ka bilowday maxkamadeynta soo galooti ay Soomaali ku jirto oo dhibaato isbuucii hore rabshado ka sameeyay magaalada Ħal Far, waxeyna markii ugu horreysay maxkamad kasoo muuqdeen Jimcadii.

Warbaahinta gudaha dalkaas ayaa sheegay in soo galootigan ay ku lug yeesheen rabshado dhacay taasoo keentay iney waxyeelo soo gaarto hanti lagu qiyaasay wax ka badan malaayiin Yuuro.

“Maxkamadda waxey u baahan tahay iney kala saarto rabshado iyo banaan-bax,” ayuu yiri u doodaha qaxootiga Martin Fenech oo sheegay iney banaan-bax kaliya sameeyeen.

Dacwad oogayaasha kuma raacin arrinkaas, waxeyna maxkamadda ka sheegeen ineysan sinaba macquul u aheyn banaan-baxayaasha iney rabshado sameeyaan.

Waqtiga xukunka lama oga, balse garsooraha maxkamadda Frendo Dimech wuxuu sheegay iney qiimeyn doonaan hantida burburtay ka hor inta aan xukun lagu ridin, waxaana lagu miisaami doonaa hantida la baabi’iyay.

Xariga ugu badan oo ay soo galootiga ay Soomaalida ku jirto wajahi karaan waa xarig afar sano ah, waxaana la ogyahay in dalka Malta uu yahay kan ugu badan ee reer Yurub kaas oo soo dhaweeya soo galootiga.

Muhaajiriinta maxkamadda lasoo taagay waxey dhamaantood kasoo jeedaan qaaradda Afrika waxeyna u kala dhasheen: Gambia, Mali, Guinea, Sudan, Ivory Coast iyo Soomaaliya.

Muqdisho (Caasimada Online) – Magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya waxaa weli ka socdo shirka musharraxiinta mucaaradka ee sanadkan ka qeyb-galaya tartanka doorashada soo socota ee 2020/2021, kaas oo galay maalintiisii labaad.

Shirweynahan oo mid wada-tashi ah ayaa waxaa looga arrinsanayaa doorashada Soomaaliya oo haatan hanaanka loo wado tabasho badan ay ka qabaan musharaxiintu.

Wararka ayaa sheegaya in markale musharraxiinta ay maanta sii amba qaadeen doodooda ku aadan doorashada iyo sida looga gudbi karo khilaafka ka taagan.

Inta badan musharraxinta ayaa saluug ka muujinayo guddiyada la soo dhisay ee ka shaqeynaya doorashada oo qaar kood lagu eedeeyey inay yihiin shaqaale dowladeed.

Sidoo kale waxaa la filayaa in shirkan laga soo saaro go’aano ay ku mideysan yihiin hoggaamiyeyaasha mucaaradka, kuwaas oo la xiriira doorashada soo socota ee dalka.

Gaba-gabada shirkan oo beri la soo xirayo ayaa waxaa lagu wadaa in laga soo saaro war-murtiyeed, sidoo kalena lagu dhiso gole ay mideysan yihiin mucaaradka.

Soomaaliya ayaa isku diyaarineyso doorasho isugu jirta tan baarlamaanka iyo madaxweynaha, waxaana jira khilaaf u dhexeeya dowladda iyo mucaaradka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Warar ay heshay Caasimada Online ayaa sheegaya in Jimcihii dood badan ka dhalatay diyaaradii ay soo wada raaceen Xasan Cali Kheyre iyo Cabdiraxmaan Cabdishakuur, taas oo ku saabsaneyd in aysan isla raaci doonin.

Sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay u sheegeen Caasimada Online, hogaamiyaha Xisbiga Wadajir Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame ayaa diiday inuu diyaarad la raaco Kheyre, hase yeeshee markii dambe waxaa xaliyay maamulka Shirkadda.

Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa xilligaas weli qabay carrada weerakii 17-kii December 2017 ay ciidamada Nabad-Sugidda ku qaadeen gurigiisa, xilligaas oo uu dalka ra’iisul wasaare ka ahaa Xasan Cali Kheyre.

Xogta aan helnay ayaa sheegaysa in markii dambe lagu heshiiyay in labadooda midna dhaq dhaqaaq ka dhax sameyn karin diyaaradda, dadka saaran sawiro lala geli karin iyo labada mas’uul isla hadli karin waxa uuna dalabkaan ka yimid Cabdiraxmaan Cabdishakuur.

Labada hogaamiyo oo aan isla hadlin ayaa la sheegay in ay diyaarada ka soo dageen. Sidoo kale labadooda waxaa aad u dambeeyay oo diyaarada cabaar kadib ka soo dagay hogaamiyaha xisbiga Wadajir.

Si walbaba, habeen hore ayaa lagu guuleystay in la dhameeyo khilaafka labadaan mas’uul oo muddo dheer soo taagnaa waxayna arrintaan timid markii uu Kheyre raali gelin bixiyay.

Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa qiray inuu Kheyre raali-gelin siiyey, hase yeeshee qoraal uu saaray marna kuma sheegin inuu aqbalay iyo in kale.

Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa yiri “Waxaa caawa xarunta Xisbiga Wadajir nagu soo booqday Raysalwasaarihii hore ee Soomaaliya, ahna musharax madaxweyne Md Xasan Cali Kheyre. Kheyre wuxuu cudurdaar iyo raali gelin ka bixiyey weerarkii 17 Dec 2017.”

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo ka hadlayey xaaladda siyaasadeed ee dalka iyo marxalada kala guurka ayaa soo hadal qaaday arrimaha ku aadan doorashooyinka ee 2020/2021-ka.

Ugu horreyn Xasan Sheekh ayaa farrin u diray xubnaha guddiyada doorashooyinka ee dalka, isaga oo uga digay in aan lagu qaldin wax aysan shaqadoodu aheyn.

Madaxweynihii hore ee dowladda federaalka ayaa xusay in xubnaha la soo xulay qaarkood ay yihiin ciidan, islamarkaana ay dambi galayaan haddii ay ku milmaan arrimaha siyaasadda iyo doorashooyinka dalka ee soo socda, sida uu hadalka u dhigay.

Sidoo kale wuxuu ugu baaqay madaxweynaha iyo taliyaha nabad-sugida inay dhuujiska kaa daayaan siyaasadda, islamarkaana ay ka shaqeeyaan doorasho wada ogol ah.

“Wiilasha & Gabdhaha Soomaaliyeed waxa aan leeyahay yaan la idin qaldin oo ku shaqeeya waxa uu idiin fasaxay Qaanuunka, Ciidan ayaad tihiin, dambi ayaad galeysaan oo waxaa idin raaceysa eed aan dhamaan, madaxweynaha & milkiilaha waxa aan ugu caqli celineynaa ka daaya dhuujiska aad ku heysaan yaan la kala go’inee,” ayuu yiri.

Musharrax madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud oo hadalkiisa sii wata ayaa shaaciyey in kaliya dowladda federaalka ay isku hayaan jabinta dastuurta iyo qaanuunka dalka.

“Maanta waxa aan isku heysanaa dowladda federaalka ma ahan wax la garan waayay, wax waliba oo duruufo ah waala aqbali karaa balse kamid ma ahan wixii ka baxsan qaanuunka, guddiyada la magacaabay dastuurka raad kuma leh, qawaaniinta sal kuma lahan, Dowladnimo waa qaanuun, ceyb & cilad weyn ayay ku yihiin dimuqraadiyadda Soomaaliya,” ayaa markale yiri madaxweyne hore Xasan Sheekh Maxamuud.

Si kastaba ha’ahaatee musharraxiinta u taagan xilka madaxweynaha ayaa walaac xoogan iyo kalsooni darro ka muujinayo guddiyada la soo dhisay ee doorashooyinka dalka, iyaga oo shaaciyey inay u badan shaqaale dowladeed iyo ciidan ka tirsan NISA.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble ayaa kulan gaar ah galabta la qaatay masuuliyiinta ugu sarreysa maamulka gobolka Banaadir, kaas oo la sheegay in lagu dardar-gelinayo howllaha ay bulshada caasimadda u hayaan.

Sida lagu sheegay qoraal ka soo baxay xafiiskiisa, Rooble ayaa kula dardaarmay mas’uuliyiinta cusub ee dhowaan loo magacaabay maamulka gobolka Banaadir inay la yimaadaan qorshe cad oo lagu horumarinayo Caasimadda.

Si gaar ah waxaa looga hadlay kulankaas dhibaatooyinkii ka dhashay roobabkii maalmo ka hor ka da’ay magaalada Muqdisho oo saameyn ballaaran ku yeeshay waddooyinka, danyarta iyo bilicda caasimadda.

“Ra’iisul Wasaare Rooble ayaa faray maamulka gobolka Banaadir in la sameeyo daraasad lagu qiimeynayo khasaarooyinkii ka dhashay roobabka, gaar ahaan burburka jidadka, isagoo ugu baaqay ganacsatada Soomaaliyeed in doorkooda ay ka qaataan horumarinta bilicda iyo amniga caasimadda,” ayaa lagu yiri qoraalkan.

Ra’iisul Wasaare Rooble ayaa ku celceliyey in xukuumaddiisu ay mudnaan gooni ah siin doonto amniga caasimadda, isagoo xubnaha uu la kulamay ee maamulka gobolka Banaadir faray inay dib u habeyn ku sameeyaan leyrarka waddooyinka ku xiran, si buu yiri “aysan uga faa’iideysan mugdiga kooxaha nabad diidka ah.”

“Guddoomiyaha Gobolka Banaadir ahna Duqa Muqdisho Mudane Cumar Maxamed Maxamuud Filish ayaa uga mahadceliyey Ra’iisul Wasaaraha kulankan muhiimka ah, isagoo sheegay in Maamulkiisu uu ka howlgeli doonno sidii wax looga qaban lahaa bilicda, amniga iyo dib u dhiska caasimadda,” ayaa lagu yiri qoraalkan ka soo baxay xafiiska ra’iisul wasaaraha.

Hoos ka Daawo

Garoowe (Caasimada Online) – Ugu yaraan labo ruux ayaa ku geeriyootay, kadib shil gaari oo saacadihii la soo dhaafay ka dhacay duleedka Garoowe ee xarunta Puntland.

Wararka ayaa sheegaya in shilka uu yimid, kadib markii ay isku dhaceen shan gaari oo nooca xamuulka qaada ah , kuwaas oo marayey deegaanka lagu magacaabo Shire oo qiyaastii 150 km u jira magaalada Garoowe ee xarunta gobolka Nugaal.

Sidoo kale wararka ayaa intaasi ku daraya in labada qof ee ku dhintay shilkaasi uu mid ka mid ah uu weli ku hoos jiro gaari rogmaday.

Waxaa sidoo kale shilkan ka dhashay khasaare hantiyeed oo aad u fara badan, waxaana burburay dhammaan alaabtii ay wadeen gawaarida isku dhacday.

Goobta uu shilku ka dhacay waxaa gaaray dadweyne iyo mas’uuliyiin ka tirsan Puntland, si gurmad loogu sameeyo dadka ay waxyeeladu soo gaartay.

Maalmihii u dambeeyey ayaa waxaa deegaanada Pubntland ku soo badanayey shilal gaari, iyada oo loo sababeynayo darawallada oo si xawli ah u kaxeynaya baabuurta.

Muqdisho (Caasimada Online) – Faah faahino dheeraad ah ayaa waxaa laga helayaa kulan gaar ah oo u dhexeeyey musharraxiinta u taagan xilka madaxweynaha ee doorashada 2020/21, gaar ahaan kuwa ka soo jeeda Galmudug & madaxweynaha maamulkaasi Axmed Qoor Qoor oo xalay ka dhacay gudaha magaalada Muqdisho.

Kulanka oo saacado badan qaatay ayaa wuxuu u dhexeeyey musharraxiinta kala ah Xasan Sheekh Maxamuud, Xasan Kheyre, Cabdikariin Xuseen Guuleed, Daahir Maxamuud Geelle, Cabdiraxmaan Cabdishakuur, Mustaf Dhuxulow iyo madaxweyne Qoor Qoor.

Wararka ayaa sheegaya in kulankan diirada looga saaray xaaladda siyaasadeed ee dalka, gaar ahaan dooda ka taagan guddiyada ka shaqeynaya doorashooyinka 2020/2021.

Ilo ku dhow kulankan ayaa sheegay in musharrxiintan ay la wadaageen madaxweynaha dowlad goboleedka Galmudug dareenkooda iyo walaaca ay ka qabaan doorashada.

Sidoo kale warar hoose ayaa sheegaya in musharraxiinta ay ka dalbadeen Qoor Qoor inuu dib ugu noqdo guddigii uu soo magacaabay oo la sheegay inay ku jiraan xubno ay soo qorotay dowladda federaalka oo isugu jira shaqaale dowladeed iyo nabad sugid.

Dhankiisa Qoor Qoor oo madasha ka hadlay is-difaacay, wuxuuna ugu baaqay musharraxiinta inay kalsooni muujiyaan, islamarkaana ay isagu aaminaan.

Intaasi kadib labada dhinac ayaa ku ballamay kulamo kale, gaar ahaan casho sharaf uu gurigiisa ugu sameyn doono madaxweyne Qoor Qoor, si loo sii wado wada-hadallada.

Arrintan ayaa ka dambeysan, kadib markii musharraxiinta uu shalay shirka uga furamay magaalada Muqdisho ay isku qeybiyeen labo garab, kuwaas oo kala wajihayo maamullada Galmudug iyo HirShabelle, gaar ahaan guddiyada ay soo magacaabeen.

Xaaladda siyaasadeed ee dalka ayaa mareysa meel xasaasi ah, waxaana caasimada ka socda shirar siyaasadeed oo iska soo horjeedo, loogan arrinasano doorashooyinka dalka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Doodda ka taagan guddiyada doorashada Soomaaliya ee la xiriirta in xubnaha ku jira qaarkood ay yihiin askar, ayaa waxaa saacidaya dhanka sharciga.

Aqoonyahanada qaarkood ayaa sheegaya inay tahay in dhammaan xubnaha ciidanka ee eek u jira guddiyadan ay is-casilaan, maadaama dastuurka Soomaaliya uu dhigayo in ciidamada qalabka sida aysan qeyb ka noqon karin siyaasadda, sidoo kalane shaqaalaha dowladda aysan siyaasada qeyb ka noqon karin ilaa ay shaqada ka tagaan.

Aqoonyahan Maxamed Maxamuu Cadde oo ah weriye hore oo ka tirsan BBC, hadana darsa arimaha siyaasadda Soomaaliya ayaa ugu baaqay ciidamada in aysan ka mid noqon siyaasadda, haddii ay hada ku jiraana ay iska casilaan xubinimada guddiga.

“Waxaan ugu baaqayaa in ay ilaaliyaan dastuurka, ciidan iyo shaqaale kama mid noqon karaan siyaasadda, dhalinyarada ciidamadu waa in aan la qaldin, fadlan ka baxa guddiyada sharci ma ahan, mustaqbilkiina yuusan ku ciyaarin rag daneestayaal ah,” ayuu yiri Maxamed Maxamuud Cadde.

Sidoo kale Maxamed Maxamuud Cadde ayaa dhinaca kale madaxda dowladda iyo kuwa mucaaradka ka dalbaday in aysan dalka gelin qalaalaaso amni iyo mid siyaasadeed.

Dowladda Soomaaliya waxay diiday doodad ah in xubno ka tirsan sirdoonka ay qeyb ka yihiin guddiyada doorashada, waxayna meesha ka saartay in isbeddel lagu sameeyo.

Mucaaradka ooh adda shir uu uga socda Muqdisho ayaa wacad ku maray inaysan ka qeyb gali doonin doorashada, haddii aan guddiyadaas isbeddel lagu sameyn.

Muqdisho (Caasimada Online) – Musharrax madaxweyne Cabdikariin Xuseen Guuleed ayaa saacadihii la soo dhaafay kulamo gaar gaar ah la qaatay guddoomiyaha golaha shacabka iyo kan Golaha aqalka sare ee baarlamaanka federaalka ah ee Soomaaliya.

Kulamadan ayaa waxaa intooda badan diirada lagu saaray xaaladda siyaasadeed ee dalka, gaar ahaan arrimaha doorashooyinka ee 2020 illaa 2021-ka.

Guddoomiyaha xusbiga Sahan Cabdikariin Xuseen Guuleed ayaa labada guddoomiye booqday, isaga oo ugu tegay xog wareysi ku aadan xaaladda uu haatan dalku marayo.

Sidoo kale Guuleed ayaa sheegay in labada guddoomiye in loo baahan yahay inay ka shaqeeyaan sidii ay dalkan uga dhici laheyd doorasho xor iyo xalaal ah.

Dhankiisa Cabdi Xaashi ayaa shaaca ka qaaday inay muhiim tahay in la sameeyo isu tanaasul, wax welibana lagu dhameeyo wada-hadal, si loo gaaro xal mideysan.

Ugu dambeyn madaxweynihii hore ee Galmudug ayaa kulankii uu la qaatay Mursal kula wadaagay walaaca ka taagan dooorashada, gaar ahaan guddiyada doorashooyinka.

Si kastaba waxaa haatan Muqdisho ka socdo shirar siyaasadeed iyo dhaq-dhaqaaq culus oo ay ka wadaan musharraxiinta mucaaradka ee ka qeyb-galaya doorashada 2020/21.

Boosaaso (Caasimada Online) – Ciidamada ammaanka ee Puntland ayaa saacadihii la soo dhaafay howl-gallo ka sameeyey qeybo ka mid ah magaalada Boosaaso ee xarunta gobolka Bari.

Howl-gallada oo ahaa kuwa qorsheysan ayaa waxaa laga fuliyey xaafado dhoww ah oo ka tirsan magaaladaasi oo xarun ganacsi u ah Puntland.

Wararka ayaa sheegaya in baaritaanadaasi ciidamadu ay ku soo-qab qabteen hub fara badan oo sharci darro ah oo lagu heystay Boosaaso.

Taliyaha Booliiska qeybta gobolka Bari Gaashaanle Sare Xuseen Cali maxamuud oo la hadlay warbahinta ayaa sheegay in hubkaasi ay gacanta ku soo dhigeen, kadib xoh ay ka heleen shacabka.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray in haatan ay wadaan baaritaano dheeraad ah oo ku aadan hubkaasi iyo goobaha laga soo qabtay.

Muddooyinkii la soo dhaafay ciidanka amniga Puntland ayaa xoojiyey howl-gallada lagu sugayo amniga ee ay ka wadaan deegaanada maamulkaasi, gaar ahaan magaalooyinka Gaalkacyo, Boosaaso, Qardho iyo Garoowe.

Baydhabo (Caasimada Online) – Ra’iisul wasaaraha xukuumadda Soomaaliya, Mudane Maxamed Xuseen Rooble iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa goor dhow gaaray gudaha magaalada Baydhabo ee xarunta gobolka Baay oo si weyn loogu soo dhoweeyey.

Rooble iyo wafdigiisa oo ay qeyb ka yihiin xubno ka tirsan golihiisa wasiirada ayaa waxaa garoonka Shaati-Gadiid ku soo dhoweeyey madaxweynaha dowlad goboleedka Koonfur Galbeed, mas’uuliyiin ka tirsan golayaasha maamulkas iyo qeybaha kala duwan ee bulshada.

Intaasi kadib ra’iisul wasaaraha ayaa waxaa loo galbiyey xarunta madaxtooyada Koonfur Galbeed, halkaas oo uu kulamo kula qaadan doono madaxda maamulkaasi.

Ammaanka ayaa sidoo kale aad loo adkeeyey, iyada oo ciidamo dheeraad ah la dhigay wadooyinka muhiim ah ah ee magaalada Baydhabo.

Ujeedka safarka ra’iisul wasaaraha ayaa waxaa la sheegay inuu la xiriiro dardar-gelinta howlaha doorashooyinka iyo arrimaha ammaanka.

Sidoo kale wuxuu kulamo la qaadan doonaa waxgaradka iyo qeybaha bulshada ee ku dhaqan halkaasi.

Waa safarkiisii ugu horreeyey ee dalka gudihiisa ah, ugana baxo Muqdisho Rooble, tan iyo markii loo magacaabay ra’iisul wasaaraha, bishii Septembar ee sanadkan 2020-ka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xog aan ka helnay qorshe ay caawa Muqdisho ka bilaabeen musharaxiinta maanta shirku uga furamay Muqdisho ayaa sheegaysa iny isu qeybiyeen labo garab.

Qorshaha ayaa ah sidii wax looga bedeli lahaa guddiyada magacaaban ee doorashada, gaar ahaan kuwa laga soo magacaabay dowlad goboleedyada Galmudug iyo HirShabeelle.

Laba garab ayey isu qeybiyeen musharaxiintaan oo u badan kuwo ka soo kala jeeda Galmudug iyo HirShabeelle, waxayna caawa la kala balansanyihiin madaxweynaha Galmudug Qoor Qoor iyo madaxweynaha HirShabelle Cali Guudlaawe.

Xogta aan helnay waxay intaas ku dareysaa in musharaxiinta kala ah Xasan Sheekh, Xasan Kheyre, Cabdikariin Guuleed, Daahir Geelle, Cabdiraxmaan Cabdishakuur iyo Mustaf Dhuxulow loo diray inay qorshahooda caawa ka gadaan madaxweynaha Galmudug Axmed Qoor Qoor.

Caawa ayaa sida aan xogta ku helnay lagu balansanyahay in la isugu yimaado hoyga Xasan Sheekh uu ka deganyahay Muqdsho, waxayna xubnahaas Madaxweynaha Galmudug Axmed Qoor Qoor u gudbin doonaan cabashadooda ay ka qabaan guddiga doorashada ee Galmudug laga soo magacaabay, kuwaas oo la sheegay inay ku jiraan xubno ka tirsan NISA.

Sidoo kale xubnaha kala ah Sheekh Shariif, Cabdulqaadir Cosoble iyo Maxamed Siiriin ayaa caawa loo diray inay la xariiraan Madaxweynaha cusub ee HirShabelle Cali Guudlaawe.

Si lamid ayaguna waxay la wadaagayaan Cali Guulaawe walaaca ay ka xubnaha guddiga doorashada heer federal ee HirShabeelle ka yimid, kuwaas oo uu soo magacaabay Madaxweynihii hore ee Maxamed Cabdi Waare.

Musharaxiintan oo kala ah Xasan Cali Kheyre, Xasan Sheekh Maxamuud, Shariif Sheekh Axmed, Cabdiraxmaan Cabdishakuur, Cabduqaadir Cosoble Cali, Daahir Maxamuud Geelle, Musstaf Sheekh Cali Dhuxulow, Cabdikariin Xuseen Guuleed, Shariif Xasan Sheekh Aadan iyo xubno kale ayaa berri u balansan kulankooda oo gelaya maalinkiisii labaad.

Ajendaha ugu horeeya ee kulanka berri ayaa la sheegay inuu yahay in musharaxiintu ka doodaan wixii ay caawa kala kulmaan kulamada iyo wadahadalka ay la yeelanayaan Cali Guudlaawe iyo Axmed Qoor Qoor.

Muqdisho (Caasimada Online) – Musharaxiinta mucaaradka Soomaaliya ayaa maanta shirweyne uu uga furmay magaalada Muqdisho, ayada oo la filayo inay kasoo saaraan go’aano ay ku diidayaan inay ka qeyb galaan doorashada madaxweyne.

Sababaha ugu weyn ee diidmadooda ayaa ah inay dhaliilsan yihiin guddiyada doorasho oo ay sheegeen inay ku jiraan shaqaale dowladeed iyo xubno ka tirsan hay’adda sirdoonka ee NISA.

Saraakiil ka tirsan madaxtooyada Soomaaliya ayaa bilaabay kulamo gaar gaar ah oo ay tashanayaan shirarka Muqdisho ka socda iyo sida laga yeeli doono go’aanada la filayo inay kasoo baxaan.

Madaxda dowladda ayaa isha ku haayo natiijada shirkaas ka soo bixi karto iyo tallaabada xigta ee ay qaadi lahaayeen haddii musharaxiinta ay qaadacaan doorashada madaxweyne.

Madaxtooyada oo looga bartay in marka uu dareenka siyaasadda u weecdo dhinaca mucaaradka ku disha dhacdooyin kale, ayaan maanta qaadan wax tallaabo ah, waxaase macquul ah inay taas ku beegto go’aanada shirka.

Villa Somalia ayaa ka go’an inaysan marnaba aqbalin in guddiyada doorasho wax laga beddelo, taasi oo haddii ay dhacdo ay u aragto fishil siyaasadeed iyo in masraxa siyaasadda looga adkaaday.

Sababta ugu weyn ee diidmada ayaa ah in Villa Somaliaay rumeysan tahay in mucaaradka markii horeba aysan kaalin ku lahayn magacaabista guddiyada, oo ay ahayd arrin u taalla dowladda dhexe iyo dowlad goboleedyada, mana jirto illaa hadda dowlad goboleed si rasmi ah u diiday, inkasta oo Jubaland iyo Puntland ay muujiyeen diidmo aan shaacsaneyn.

Si kastaba, madaxtooyada Soomaaliya ayaa wajaheysa cadaadis badan oo dhanka mucaaradka ah iyo xubnaha beesha caalamka, waxaana suurta-gal ah in ugu dambeyn ay u hoggaansato haddii beesha caalamka ay la safato mucaaradka.

Bayaan ay dhowr maalmood ka hor soo saartay beesha caalamka ay ku dalbatay in xal loo helo arrimo dhowr ah oo taagan oo badankood lagu eedeeyey dowladda, taasi oo muujineysa in beesha caalamka u dabacsan tahay dhanka mucaaradka.

Kasii daran’e, Haddii Puntland iyo Jubaland ay si rasmi ah ugu aragti noqdaan mucaaradka, ma jiro xal aan ahayn in beesha caalamka ay cadaadis saarto Villa Somalia.

Muqdisho (Caasimada Online) – Cabdikariin Sheekh Muuse Qalbidhagax ayaa cadeeyey cidda ay la tahay inay masuul ka aheyd in loo dhiibo Itoobiya, sidoo kale waxa uu ka hadlay waxa uu ka aaminsanyahay musharaxnimada Xasan Cali Kheyre.

Cabdikariin Qalbidhagax oo wareysigan siiyey Weriye Ayaanle Xuseen Cabdi ayaa sheegay in dalkan loo doortay Maxamed Cabdullahi Farmaajo, isaguna uu leeyahay mas’uuliyadda koowaad ee dhibaatooyinkii dhacay.

“Dunuubtan tirada badan ee dalka ka dhacay, markii aan si fiican u qiimeyno waxaa jira qof wadankan loo doortay, shacabka Soomaaliyeed baarlamaanka ay soo doorteen waxay cod siiyeen Farmaajo, isaga ayey aheyd inuu xafido xuquuqda qofka mawaadinta ah intii uu awoodo, dembi kasta oo dhacay marka waxaa mas’uuliyadiisa koowaad iska leh Madaxweynihii umadaan ay dooratay Maxamed Cabdullahi Farmaajo,” ayuu yiri Qalbidhagax.

Mar wax laga weydiiyey sida uu arko musharaxminada Kheyre oo xilligii la dhiibay ahaa wasiirkii koowaad ee xukuumadda ayuu sheegay inuu bogaadinayo, hadii Kheyre isu arkay inuu yahay nin Soomaali wax tari kara.

Sidoo kale Qalbidhagax ayaa shaaciyey xog uu ka helay sidii isaga ururkii uu ka tirsanaa ee ONLF loogu daray liiska argagixisada, isagoo sheegay inay fiicnaan laheyd in Kheyre cadeeyo doorkii uu ku lahaa dhiibistiisa.

Waxa uu sheegay in Kheyre ay la gudboontahay inuu yiraahdo ‘qaladkii dhacay intaas ayaan ku lahaa ee hala iga raali noqdo’ maadaama sida uu sheegay Qalbidhagax bini’aadanku qaldami karo mar kasta.

Sidoo kale Cabdikariin Qalbidhagax ayaa sheegay inuu aad ugu farxay markii uu arkay Xasan Cali Kheyre oo Cabdiraxmaan Cabdishakuur ka raali geliyey doorkii uu ku lahaa wixii loo geystay.

“Qadiyadeydu waxay aheyd mid foolxun oo Jamhuuriyadda Soomaaliyeed ay gashay, taas oo dhaawac culus noo geysatay. Mas’uuliyaduna meel ayey ka bilaabataan kuna dhamaataa, ninka loo igmadayna waa madaxweynah Soomaaliya runtii,” ayuu yiri.

Qalbidhagax oo sii hadlayey ayaa yiri, “Golaha wasiirrada maalinkii ay fariisanayeen, waxaan xog ku helay in mudo markii ay fadhiyeen oo qodobkan la isku mari waayey inuu Mahdi Guuleed warqad la soo baxay ee akhriyey sababta ONLF iyo aniga argagixiso nagoola dhigaayo, isagoo halkaas ka sheegay in wax jawaab ah aysan ka furneyn ee la codeeyo, marka waxaan jeclaan lahaa in Kheyre iyo ragiisa ay cadeyaan sidii ay wax u dhaceen maalinkaas.”

Hoos ka Daawo wareysiga

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirkii hore ee warfaafinta Soomaaliya, haatana ah musharax Madaxweyne Daahir Maxamuud Geelle ayaa faahfaahin ka bixiyey shirka wada-tashiga midowga musharaxiinta madaxweynaha Soomaaliya ee sanadka 2021-ka oo maanta ka furmay Muqdisho.

Shirka ayaa la sheegay inuu socon doono seddax maalmood oo maanta ka bilaabaneysa, waxaana looga arrinsanayaa doorashada Soomaaliya oo haatan hanaanka loo wado tabasho badan ay ka qabaan musharaxiintu.

Daahir Geelle oo galabta shirkaas faahfaahin ka bixiyey markii uu soo dhamaaday wajigiisa koowaad ayaa sheegay in musharixiinta u taagan xilka Madaxweynaha Soomaaliya ee maanta isugu yimid kulankaas ay arkaan qatar weyn ku wajahan dimuqraadiyadda curdanka ah ee Soomaaliya.

Sidoo kale Daahir Geelle ayaa sheegay in kulankii maanta ay isku cafiyeen musharaxiintu, isla markaana shirkan uu noqon doono kii lagu badbaadin lahaa mustaqbalka Soomaaliya, sida uu hadalka u dhigay.

“Musharaxiintan waxay dareemeen in dimuquraadiyadii curdunka aheyd ee Soomaaliya ay isku bedeli rabto digtaatooriyad miciyo leh oo adag, taasina waxay khatar ku tahay dalka oo dhan, markii aan isku imaanay waxaan isku bilaawnay inaan iska saamaxno waxyaabihii la kala tabanayey, waxaana ku heshiinay sidii Soomaaliya marxalada ay ku jirto aan uga saari laheyn inaan xoogga saarno, waana awoodnaa” ayuu yiri Daahir Maxamuud Geelle.

Intooda badan musharraxiintan waxay Muqdisho soo gaareen maalmihii u dambeeyey, waxayna isku baheysteen gadood ay ka qabaan qaabka loo qabanayo doorashada dalka oo ay madaxtinimadiisa u wada hanqal taagayaan.

Waxaa la filayaa in shirkan laga soo saaro go’aano ay ku mideysan yihiin hoggaamiyeyaasha mucaaradka, kuwaas oo la xiriira doorashada soo socota ee dalka.

Cabashada ugu badan ayey musharaxiintan ka qabaan xubnaha loo soo magacaabay guddiyada doorashada iyo xalinta khilaafaadka, waxaana lagu qadaa inay shirkan go’aan mideysan uga qaataan guddiyada magacaaban.

Musharaxiinta kala ah Xasan Cali Kheyre, Xasan Sheekh Maxamuud Shariif Sheekh Axmed, Cabdiraxmaan Cabdishakuur, Cabduqaadir Cosoble Cali, Daahir Maxamuud Geelle, Musstaf Sheekh Cali Dhuxulow, Cabdikariin Xuseen Guuleed, Shariif Xasan Sheekh Aadan iyo xubno kale ayaa ka qeyb gelay shirka maanta ka furmay Muqdisho, kaas oo lagu wado in lasoo gaba-gabeeyo Isniinta soo socota.

Hoos ka Daawo Daahir Geelle oo faahfaahin ka bixiyey shirka

Addis Ababa (Caasimadda Online) –  Qiyaastii 50 arday oo Soomaali ah ayaa la sheegayaa in ay ku go’doonsan yihiin gobolka Tigray ee ay dagaaladu ka socdaan ee dalka Ethiopia, kuwaasi oo wajahayey xaalad halis ah tan iyo markii uu qarxay dagaalka ka socdo goblkaas.

Ardayda Soomaalida ayaa waxa ay ka mid yihiin boqolaal arday ah oo ka kala yimid wadamo kale oo Africa ah, iyo kuwa kale yimid qeybaha kale ee Ethiopia oo halkaas waxbarasho u soo aaday, kuwaas oo ay halkaasi dhibaato kula dhacday.

Culeyska ayaa waxaa uu ku sii badan yahay ardayda aan wadankaas u dhalan, kuwaas oo aan labo todobaad aan wax xiriir ah lasoo sameyn waalidiintooda sida uu sharaxaayo arday wax kusoo ka bartay dalkaas oo la hadlay VOA-da.

“3 sano ka hor mar aan tagay waa ay badnaayeen, arday badan ayaa joogta waxaa ay dhigtaan qeybaha kala duwan, waxay kala imaadeen Gobolada Maamulada Puntland iyo Somaliland, waxa dhacaayo lama oga, cid war ka heli karto majirto.”

Isgaarsiinta gobolka ayaa go’an muddo ka badan laba toddobaad, tan iyo markii dagaalka uu billowday, taasi oo adkeysay in wax war ah laga helo xaaladda dadka ku go’doonsan gobolka.

Ardaydan Soomaalida ah ayaa laga cabsi qabaa inay saameyn karaan ama ay halis u noqon karaan duqeymaha ay ciidamada Abiy Ahmed ka fulinayaan gobolka.

Dhibaatada ayaa sidoo kale waxaa ay saameysay hey’adaha caalamiga ah ee gargaarka ka shaqeeyo, kuwaas oo aan awood u helin in ay ogaadaan xaqiiqada dhabtaa, marka laga reebo waxaa ay soo gudbiso dowladda federaalka ah.

Hey’adaha gargarka ayaa ku baaqaya in sida ugu dhaqsiyaha badan si ku meel gaar ah xabadda loo joojiyo gobolka Tigray si ay u suragasho in la gaaro dadka rayidka ah ee uu dagaalka saameeyay.

Qaramada Midoobey ayaa doonaysa in la sameeyo tub gargaarka bina’aadanimo loo mariyo dadka uu saameeyay dagaalka labada toddobaad u dhaxeeya Militariga fedaraalka Itoobiya iyo xoogagga Tigray.

Boqllaal qof ayaa lagu soo waramayaa in lagu dilay dagalada ka socda gobolka Tigray ee waqooyiga Itoobiya.

Jimcihii dowladda waxay sheegtay inay ciidamadeed ay la wareegeen magaalooyiinka Aksum iyo Adwa.

Dowladda ayaa sheegtay in xooggagii kula dagaalamayay magaalooyiinkaasi “ay is dhiibeen”.

Halkaan hoose ka dhageyso wareysiga VOA

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa berri ku wajahan magaalada Baydhaba ee xarunta ku-meel gaarka ah ee maamulka Koonfur Galbeed.

Socdaalka Ra’iisul Wasaare Rooble ee Baydhabo ayaa waxaa ku wehlin doona xubno ka tirsan Golihiisa Wasiirada, xildhibaano iyo mas’uuliyiin kale oo tirsan dowladda federaalka.

Ujeedka safarkiisa ayaa la xiriira arrimaha doorashooyinka, inkasta oo aysan caddeyn waxa uu si gaar ah ugala hadli doono mas’uuliyiinta maamulka Koonfur Galbeed, oo ka mid ah maamullada xulufada la ah xukuumadda.

Waa safarkii ugu horreeyay ee Ra’iisul Wasaare Maxamed Xuseen Rooble uu ku tegayo gudaha dalka tan iyo markii 18-kii September 2020 loo magacaabay xilka ra’iisul wasaaraha. Horey waxa uu u booqday dalka Kuwait.

Safarka ayaa imanaya ayada oo uu muran weyn ka taagan yahay dhismaha guddiyada doorashooyinka ee xukuumadda Federaalka ay magacaawday, kaasi oo ay ka soo horjeesteen musharaxiinta mucaaradka, oo sheegay inay ku jiraan xubno ka tirsan NISA iyo shaqaale dowladeed.

Rooble oo toddobaadkii tegay ka hadlay arrintan ayaa sheegay in guddiyadaas aan waxba laga beddeli doonin, oo ay tahay sidii loo magacaabay. Waxa uu sidoo kale wareysi uu siiyey Shabelle TV ugu baaqay mucaaradka inaysan welwelin oo uu isaga uga wakil yahay dowladda, isaga oo ula jeeda inuu ku beel yahay.