Muqdisho (Caasimada Online) – Dr. Cabdiweli Maxamed Cali (Gaas), Ra’iisul Wasaarihii hore ee Soomaaliya iyo Madaxweynaha hore ee Puntland, ayaa lagu wadaa in loo magacaabo Ergayga Gaarka ah ee Midowga Afrika u qaabilsan arrimaha Suudaanta Koonfureed, iyadoo haatan la dhammeystirayo habraacyadii rasmiga ahaa ee magacaabistiisa.

Sida ay ilo xog-ogaal ah u xaqiijiyeen Caasimada Online, magacaabista Dr. Gaas ayaa ah mid dhowaan si rasmi ah loo shaacin doono, iyadoo tallaabadan ay qayb ka tahay dadaallada Midowga Afrika uu ku doonayo in uu door muuqda kaga qaato xal u helista colaadda muddada dheer ka taagnayd dalka Suudaanta Koonfureed.

Soomaaliya oo xubin ka ah Urur Goboleedka IGAD — kaasoo door muhiim ah ka ciyaara dadaallada nabadeynta Geeska Afrika — ayaa kaalin firfircoon ku leh arrimaha South Sudan. Sidaas darteed, magacaabista Dr. Gaas waxay muujinaysaa kalsoonida la gelinayo doorka diblomaasiyadeed ee Soomaaliya iyo waaya-aragnimada shaqsiga loo xulanayo howlahaas.

Midowga Afrika horey uma lahayn Ergay gaar ah oo u qaabilsan arrimaha Bariga Afrika, halka ay qaaradaha kale sida Galbeedka, Koonfurta iyo Bartamaha Afrika horey u lahaayeen ergo gaar ah. Sidaas darteed, magacaabista Dr. Gaas waxay muujinaysaa isbedel cusub oo Midowga Afrika uu doonayo inuu ku dardar geliyo doorkiisa siyaasadeed ee gobolka.

Urur-goboleedka IGAD ayaa sanadihii u dambeeyay si toos ah uga shaqeynayay xalinta khilaafaadka dalalka Sudan, South Sudan iyo dagaalkii Tigray ee Itoobiya, iyadoo Midowga Afrika uu inta badan ka ahaan jiray kormeerayaal dibadda ah, balse aanu si toos ah uga dhex muuqan geeddi-socodyadaas.

Dr. Gaas, oo muddooyinkii dambe ka maqnaa saaxadda siyaasadda gudaha Soomaaliya, ayaa dhawaan safarro diblomaasiyadeed ku tagay Jabuuti iyo dalal kale, iyadoo lagu warramayo inuu halkaas ka bilaabay ololihiisa ku aaddan xilka Ergayga Gaarka ah. Wararka qaar waxay tilmaamayaan in magacaabistiisa ay tahay mid si gaar ah loogu tixgeliyey khibraddiisa siyaasadeed iyo fahamka uu u leeyahay isbedelka siyaasadeed ee gobolka.

Haddii la ansixiyo, Dr. Cabdiweli Gaas wuxuu noqonayaa siyaasigii ugu horreeyay ee Soomaaliyeed ee xil noocaas ah ka qabta Midowga Afrika, taasoo sare u qaadaysa sumcadda iyo saameynta Soomaaliya ee gobolka Geeska Afrika.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xildhibaannada Baarlamaanka Soomaaliya oo maanta kulankooda caadiga ahaa ku yeeshay magaalada Muqdisho ayaa si weyn ugu kala qaybsamay arrin la xiriirta taakuleynta ciidamada dagaalka adag kula jira Al-Shabaab.

Qaar kamid ah xildhibaannada ayaa soo jeediyay in la taageero ciidamada dowladda iyo kuwa Macawiisleyda ee halganka adag ku jira, si looga dhiirogeliyo dagaalka socda, isla-markaana loo jaro lacag dhan 500 oo dollar, halka kuwa kalena ay ka biyo diideen.

“Xildhibaan kasta 500 dollar waa in uu iska jaraa si loogu taakuleeyo Ciidamada Naftood hurayaasha ah” ayuu yiri Xildhibaan Maxamuud Jeego.

Sareedo ayaa dhankeeda tiri “Mushaarkeyga cid xoog ku jari karto malahan mana leygu hanjabi karo, ciidanka wixii tabarteenna ah anaga ayaan u jareyno ee guddi haloo saaro”.

Dhankeeda Xildhibaan Gobsan ayaa tilmaamtay in aysan cadaalad ahayn in xildhibaanku qaato 5 kun oo dollar, askariga sugayana amnigiisana la siiyo 200 oo dollar oo kaliya.

“Askarta lacagta ay qaataan waa 200 dollar Anagoo Xildhibaano ah oo 5-kun dollar qaato Waxba nagama dhibeyso in Qoondo yar aan siino Ciidamada amnigeena ilaaliyo”. ayay tiri xildhibaan Gobsan

Xildhibaan Cadar ayaa iyaduna kamid ah xildhibaannada ka biyo diiday soo jeedintan “in qof iska soo istaago oo mushaarkeyga go’aan ka gaaro ayaan iska diidnay”.

Soomaaliya ayaa haatan ku jirto marxalad dagaal, waxaana ciidamada dowladda iyo kuwa dadka deegaanka ay howlgallo culus ka wadaan koonfurta iyo bartamaha Soomaaliya.

Warsheekh (Caasimada Online) – Wararka naga soo gaaraya gobolka Shabeellaha Dhexe ayaa sheegaya in xalay maleeshiyaad hubeysan ay weerar ka gaysteen deegaan hoostaga degmada Warsheekh ee gobolkaasi, iyaga oo halkaas ku laayey dad isku qoys ah.

Dhacadadan oo salka ku hayso aano qabiil ayaa si gaar ah uga dhacday deegaanka Ceelow, waxaana halkaas lagu dilay saddex qof oo isku qoys ahaa, sida ay innoo xaqiijiyeen ilo deegaanka ah.

Dadka la dilay ayaa waxaa ku jiray laba wiil oo walaalo ahaa iyo maamo kamid ahayd dadka deegaanka, kadib markii haleeshay rasaas goobta ka dhacday.

Dilka dadkan shacabka ahaa ayaa yimid, kadib markii ay isku dhaceen maleeshiyaadka weerarka soo qaaday oo la sheegay in horay looga dilay nin iyo maleeshiyaad kale oo ku sugnaa deegaanka, halkaas oo uu ka dhex-qarxay iska hor imaadka sababay dhimashada.

Mid kamid ah dadka deegaanka ayaa sheegay in haatan xaaladda ay kacsan tahay, isla markaana ay baxsadeen maleeshiyaadkii ka dambeeyay falkaasi.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray in deegaanka ay mashaqadu ka dhacday aysan ka howlgelin ciidamada dowladda iyo kuwa HirShabelle, taas oo keentay in mar walbo dilal ka dhacaan halkaasi.

“Cid qabatay maleh way baxsadeen oo ciidan dowladeed ma joogaan meesha” ayuu yiri mid kamid ah dadka deegaanka oo la hadlay Idaacadda Kulmiye.

Dhanka kale, ma jiro wax hadal ah oo kasoo baxay madaxda HirShabelle iyo maamulka degmada Warsheekh oo ku aadan dilalka ka dhacay halkaasi.

Shabeelaha Dhexe ayaa waxaa marar badan kusoo laa laabtay dagaal beeleedyada, waxaana dhaqan-geli waayay heshiisyo nabadeed oo la kala dhex dhigay beelaha ku dagaalamaya halkaasi.

Dowladda Soomaaliya ayaa sidoo kale sameysay isku dayo dhowr ah, waxayna ciidamo gaysay gobolka, si ay uga hortagaan dagaal beeleedyada, balse ma joogan, waxaana weli halkeedii ah xiisadaha colaadeed ee ka jira deegaannada maamulka HirShabelle.

Muqdisho (Caasimada Online) – Magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya ayaa waxaa haatan ka bilowday dhaq-dhaqaaqyo siyaasadeed oo xoogleh, kawaas oo ay wadaan siyaasiyiinta mucaaradka ee kasoo horjeedo madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.

Warar soo baxaya ayaa sheegaya in haatan qaar kamid ah xildhibaannada baarlamaanka Soomaaliya, gaar ahaan kuwa kasoo jeeda deegaannada Jubaland iyo Puntland ay ku biireen dhaq-dhaqaaqyada socda, kuwaas oo buuxiyay garabka xubnaha mucaaradka.

Xildhibaannadan oo deegaan dooashadooda ay tahay labadan maamul oo uu khilaafka kala dhexeeyo dowladda federaalka ayaa xalay kulan gaar ah la yeeshay  Ra’iisul wasaarihii hore ee Soomaaliya Mudane Cumar Cabdirashiid Cali Sharmaarke oo kamid ah siyaasiyiinta kusoo laabtay Muqdisho ee haddane ka bilaabay kulamada siyaasadeed xiligan xasaasiga ah.

Kulanka dhex-maray Cumar Cabdirashiid iyo xildhibaannada ayaa daarnaa booqasho iyo kala war qaadasho, sida ay Caasimada Online u sheegeen ilo wareedyo xilkas ah.

Sidoo kale, Ra’iisul wasaarihii hore ee dalka oo madasha hadal kooban ka jeediyay ayaa sheegay in muhiim ay tahay xilligan in loo wada istaago badbaadinta Soomaaliya maadaama uu dalku ku jiro xaalad siyaasadeed oo aad u cakiran.

Labada dhinac ayaa sidoo kale ku balamay in kulamada ay sii socdaan, si looga tasho is mari-waaga taagan iyo muranka hareeyay hannaanka loo wajahayo doorashada dalka.

Mucaaradka Soomaaliya oo hadda kusoo qulqulaya magaalada caasimada ah ee Muqdisho ayaa damacsan in ay qaadaan tallaabooyin lagu istaajinayo qorshaha dowladda, halka Villa Somalia ay horay u sheegtay in aan loo joojin doonin ciddii ka aragti duwan ee dood ka qabta hanaanka, taas oo keeni karta isku dhacyo hubeysan in ay Muqdisho ka dhacaan.

Siyaasiyiinta mucaaradka ah ee Sheekh Shariif, Xasan Cali Kheyre, Cumar Cabdirashiid, CC Shakuur iyo xubno kale ayaa shalay isugu tegay Mawlaca Macalin Nuur oo Khaliif Cabdulqaadir Macalin uu ku casuumay, halkaas oo kulan qado ah ay ku yeesheen, kana jeediyeen hadallo ay ku mucaaradeen dowladda.

Dhinaca kale, dowladda Soomaaliya ayaa ka walaacsan qorshe xoog ah oo mucaaradku rabaan in ay ku hor istaagaan doorashada ay xoogeeda isugu geysay Villa Somalia.

24-kii saac ee lasoo dhaafay qeylo dhaan ayaa ka soo yeertay xubno u badan wasiirro oo ay ugu horeeyaan Axmed Macalin Fiqi iyo Cabduqaadir Maxamed Nuur (Jaamac), kuwaas oo warbaahinta marsiiyey hadallo ay ku weerareen mucaaradka ku sugan Muqdisho.

Soomaaliya ayaa haatan ku jirto marxalad adag oo siyaasadeed, waxaana la’isku fahmi la’yahay doorashada, iyada oo arrintaas ay sii dheer tahay dagaalka Al-Shabaab ee soo xoogeysanaya, maadaama gobollada Shabeellooyinka ay xoogga soo saartay kooxda.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka gaashaandhigga Soomaaliya, Axmed Macallin Fiqi iyo taliyaha ciidamada Xoogga dalka ayaa maanta si wadajir ah u guddoomiyay kulanka billaha ah ee guddiga farsamo ee xiriirka arrimaha xasilinta ee wasaaradaha iyo hay’adaha dowladda, kaas oo ka dhacay xarunta wasaaradda ee magaalada Muqdisho.

Ugu horreyn wasiirka iyo taliyaha ayaa guddoomiyaha guddiga farsamo ee xiriirka arrimaha xasilinta ahna agaasimaha xiriirka iyo Lafalgalka dadweynaha ee waaaaradda arrimaha gudaha Cabdicasiis Axmed Gurbiye ka dhageystay warbixin ku aadan ujeedka loo dhisay guddigan, ahmiyadda iyo kaalintiisa xilliggan uu dalku ku jiro dib u xoreyn iyo la-dagaalanka  Argagaxisada,  iska warqabka, mideynta ajendeyaasha iyo farriimaha Dowladda, wacyigelinta iyo habka gudbintooda ee dhammaan hey’adaha labada heer ee ka shaqeeya howlaha xasilinta.

intaas kadib taliyaha ciidanka Xoogga dalka Odawaa Yuusuf Raage ayaa bogaadiyey howsha guddiga isagoo ka warbixyay howlgallada ay ku jiraan geesiyaasha Xoogga Dalka, sida ay ugu raadjoogaan firxadka Al-Shabaab iyo kaalinta ay tahay in guddigan uu ku lahaado gulufka socda iyo bandhigga guulaha.

Wasiir Axmed Macallin Fiqi ayaa dhankiisa ku dheeraaday kaalinta ay warbaahinta u leedahay abaabulka, ka hortagga dacaayadaha argagaxisada, soo gudbinta iyo garab istaagga guulaha Ciidanka Qalabka Sida, jiheynta umadda iyo soo bandhigidda waxqabadka dowladda gaar ahaan dadaallada xasilinta iyo soo kabashada isaga oo adkeeyey in la laba jibaaro howshan loona diyaargaroobo wajigii ugu dambeeyey ee lagu ciribtirayo Khawaarijta.

Dhinaca kale wasiirka gaashaandhigga ayaa maanta kulan gaar ah la yeeshay safiirka dowladda Talyaaniga ee Soomaaliya, Mudane Pier Mario Dacco Coppi, oo ay wehliyeen saraakiil ka tirsan safaaradda Talyaaniga.

Labada mas’uul ayaa ka wada-hadlay arrimo ay kamid yihiin adkeynta iyo horumarinta iskaashiga dhinaca difaaca iyo amniga ee labada dal, iyadoo si gaar ah la isla meel dhigay dardargelinta tababarrada iyo qalabeynta Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed.

Labada dhinac ayaa sidoo kale isku raacay in la sii ballaariyo xiriirka istaraatiijiga ah ee labada dal, iyadoo xoogga la saarayo iskaashiga dhinaca difaaca, xoojinta awoodda ciidanka iyo la dagaallanka argagixisada.

Talyaaniga ayaa ka mid ah dowladaha waawayn ee taageera ciidamada Xoogga dalka, wuxuuna dowladda federaalka ugu deeqay gaadiid dagaal iyo saanad milatari

Riyadh (Caasimada Online) – Soomaaliya iyo Boqortooyada Sacuudi Carabiya ayaa si weyn u xoojiyay iskaashigooda istaraatijiyadeed kaddib ansixinta heshiis amni oo cusub oo xoogga saaraya la dagaallanka argagixisada iyo wadaagga sirdoonka.

Heshiiskan, oo si rasmi ah uu u ansixiyay Golaha Wasiirrada Sacuudiga 21-kii May 2025, wuxuu calaamad u yahay horumar weyn oo xiriirka labada dal ah, wuxuuna qeyb ka yahay hindisaha fog ee Vision 2030, oo Sacuudi Carabiya ku dooneyso inay ku ballaariso saameynta gobolka iyo xoojinta xasilloonida Bariga Dhexe iyo Geeska Afrika.

Heshiiska oo markii hore lagu kala saxiixday magaalada Jeddah bishii Febraayo 2024, ayaa dhigaya hannaan rasmi ah oo iskaashi oo dhex mara Hay’adda Nabad Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka Soomaaliya (NISA) iyo Hay’adda Amniga Boqortooyada Sacuudiga. Wuxuu muujinayaa ballanqaad labada dhinac ah oo ku aaddan la dagaallanka argagixisada iyo joojinta maalgelinta kooxaha xagjirka ah ee ka hawlgala Geeska Afrika.

“Heshiiskani wuxuu saldhig u noqonayaa dagaalka aan kula jirno Khawaarijta iyo dambiyada la xiriira maalgelinta argagixisada,” ayuu yiri Agaasimaha NISA Cabdullaahi Maxamed Cali (Sanbaloolshe), isagoo si gaar ah u xusay kooxda al-Shabaab. Heshiiska ayaa la filayaa inuu kor u qaado awoodda Soomaaliya ee la socodka hanjabaadaha, burburinta unugyada argagixisada iyo isku-duwidda hawlgallada amniga oo lala sameeyo Sacuudiga.

Qayb ka mid ah aragtida fog ee Vision 2030

Heshiiska waxaa mar kale la xaqiijiyay intii lagu guda jiray kulan dhowaan ku dhex maray Muqdisho Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xamza Cabdi Barre iyo Safiirka Sacuudiga ee Soomaaliya Axmed Bin Maxamed Al-Mawlid. Labada masuul ayaa si wadajir ah u muujiyay muhiimadda ay leedahay xoojinta xiriirka labada dal, gaar ahaan dhinacyada amniga, horumarinta dhaqaalaha, gargaarka bani’aadannimo iyo dhismaha kaabeyaasha dhaqaalaha.

Ra’iisul Wasaare Xamza e ayaa u mahadceliyay dowladda Riyadh taageerada joogtada ah ee ay siiso Soomaaliya, gaar ahaan meelaha dib-u-dhiska u baahan. Dhankiisa, Safiir Al-Mawlid ayaa carrabka ku adkeeyay in Boqortooyadu ay ka go’an tahay xasilloonida iyo horumarka Soomaaliya — arrin la jaanqaadaysa aragtida Vision 2030 ee diiradda saareysa iskaashi goboleed iyo kala-duwanaanta ilaha dhaqaalaha.

Marka laga soo tago dhinaca amniga, xiriirka labada dal ayaa ku fidaya dhinacyada shaqo-abuurka iyo wada-shaqaynta maaliyadeed. Dhammaadkii 2024, labada dal waxay kala saxiixdeen heshiis shaqo oo fududeynaya in muwaadiniinta Soomaaliyeed ay shaqo ka helaan gudaha Sacuudi Carabiya.

Boqortooyadu sidoo kale waxay door muhiim ah ka ciyaartay dadaalladii keenay cafinta daynta Soomaaliya, iyadoo bishii Juun 2024 la gaaray heshiis lagu fududeeyay Sanduuqa OPEC, taas oo si weyn u taageertay dhaqaalaha Soomaaliya xilli uu wajahayay culaysyo xagga miisaaniyadda ah.

Arrimahan ayaa muujinaya xiriir laba geesood ah oo sii qotomaaya, kuna dhisan dan guud iyo aragti la wadaago oo ku wajahan xasilloonida iyo horumarka gobolka.

Xiriirka Imaaraadka iyo Soomaaliya oo hoos u dhacay

Xilli xiriirka Soomaaliya iyo Sacuudi Carabiya uu sii xoogeysanayo, waxaa si lamid ah u liicaya xiriirkii kala dhexeeyay Imaaraadka Carabta. Xasaradahaasi waxay cirka isku shareen kaddib weerarkii dhimashada sababay ee bishii Febraayo 2024 lagu qaaday saldhigga ciidamada Imaaraadka ee General Gordan ee Muqdisho, halkaas oo lagu dilay afar sarkaal oo sare oo Imaaraadi ah.

Inkasta oo Imaaraadku weerarka ku tilmaamay “musiibo murugo leh,” haddana wuxuu si degdeg ah u hakiyay dhammaan taageeradii ciidan iyo dhaqaale ee uu siinayay Soomaaliya. Tallaabadan waxaa loo arkay in ay calaamad u tahay hoos u dhac rasmi ah oo ku yimid xiriirka labada dhinac, inkasta oo ay sanad ka hor – Janaayo 2023 – kala saxiixdeen heshiis iskaashi difaac.

Dowladda Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, inkasta oo ay muujisay tacsiyo rasmi ah isla markaana ay beddeshay mas’uuliyiin sare, haddana waxay diiday dalabyo dheeraad ah oo Imaaraadku la yimid — kuwaas oo warar rasmi ah sheegeen inay ku jireen in xilka laga qaado:

• Agaasimihii hore ee NISA Mahad Maxamed Salaad
• Guddoomiyaha Gobolka Banaadir Yuusuf Xuseen Jimcaale
• Ra’iisul Wasaare Xamza Cabdi Barre
• Wasiirka Waxbarashada Faarax Sheekh Cabdulqaadir

Inkasta oo qaar ka mid ah mas’uuliyiintan la beddelay, haddana Villa Somalia waxay diiday in ay si buuxda uga dhabeyso dalabyada Imaaraadka, iyadoo arrinta u aragtay faragelin ku ah madax-bannaanida siyaasadeed ee dalka.

Dowladda Soomaaliya waxay sidoo kale ku baaqday in Imaaraadku joojiyo taageerada uu siiyo madaxda maamul goboleedyada sida Axmed Madoobe (Jubbaland) iyo Saciid Deni (Puntland), kuwaas oo dowladda dhexe u aragto in loo adeegsanayo saameynta siyaasadeed ee Imaaraadka.

Ilo sirdoon ayaa sheegay in Imaaraadku uu tan iyo markaas beddelay xeeladdiisa, isagoo si hoose u maalgelinaya mucaaradka Muqdisho, si uu cadaadis ugu saaro dowladda federaalka kahor doorashooyinka soo socda. Warbixino la helay ayaa sheegaya in qorshuhu yahay in la xoojiyo isbahaysi mucaarad ah si loo wiiqo awoodda dowladda talada haysa.

Meelmarinta heshiiska amni ee u dhexeeya Soomaaliya iyo Sacuudiga ayaa muujinaysa in Muqdisho ay si cad ugu leexatay dhanka Riyadh, xilli loollanka siyaasadeed ee gobolka uu sare u kacayo. Inkasta oo Imaaraadku weli raadinayo saameyn siyaasadeed oo kale, haddana qaabka Sacuudiga ee ku saleysan hay’adaha rasmiga ah, maalgelinta tooska ah, iyo iskaashi waara ayaa u muuqda mid si weyn uga helaya garab iyo taageero gudaha Soomaaliya.

Beledweyne (Caasimada Online) – Agaasimaha Hay’adda Sirdoonka iyo Nabad Sugidda Qaranka ee NISA Mudane Cabdullaahi Maxamed Cali (Sanbaloolshe) oo weli ku sugan furimaha hore ee dagaalka, gaar ahaan aagga gobolka Hiiraan ayaa farriin culus iyo dalab xasaasi ah u diray dadka degan gobollada Shabeellaha Dhexe iyo Galgaduud.

Sanbloolshe ayaa baaq cod dheer ah diray, wuxuuna ka codsaday shacabka labadaas gobol inay gacan siiyaan beesha Xawaadle iyo ciidamada Xoogga ee dagaalka kula jira Al-Shabaab.

Agaasimaha NISA ayaa xusay in loo baahan yahay in loo midoobo Al-Shabaab, isla-markaana la xoojiyo furimaha dagaalka ee haatan ku furan Khawaarijta, si looga adkaado.

“Dadka Soomaaliyeed ee hayb wadaagta nahay qaasatay dadka deggan Shabeelada Dhexe iyo dadka deggan Galmudug waxaan ka codsanaa in furimaha dagaalka tegaan ama meesha ay joogaan xabadda ka bilaabaan ama ay noo yimaadaan” ayuu yiri Sanbaloolshe.

Sidoo kale wuxuu intaasi kusii daray “Far kaliya fool ma dhaqdo, haddaa isku tagno waa jiidi karna Shabaab ee intii uu na jiidi lahaa kaalaya nala jiida”.

Cabdullahi Maxamed Cali (Sanbaloolshe oo hadalkiisa sii wata ayaa sidoo kale ka hadlay taageerada dowladda ee ku aadan reer Hiiraan, isaga oo sheegay in weli ay ka maqan xuquuq dowladnimo oo ay lahaayeen, sida uu hadalka u dhigay.

“Dowladnimada Soomaaliya Ninka dhibkiisa badsada waa inuu dheeftiisa badsado, laakiin hada waxaa jirta adiga dhimo dhibka badso dhefta anigaa iskaleh” ayuu sii raaciyay.

Hiiraan iyo Shabeellaha Dhexe ayaa waxaa haatan ka soconayo dagaallo qaraar oo ka dhan ah kooxda Al-Shabaab, kuwaas oo ujeedkoodu yahay in lagu ciribtiro Khawaarijta.

Dagaalkii ugu khasaaraha badnaa oo maalmo kahor ka dhacay soohdinta labada gobol ayaa waxaa lagu laayay Al-Shabaabkii ugu badnaa, waxaana muuqaalo laga soo duubay meydadkooda oo daadsan dhulka howdka, dhiigooda oo meel kasta yaalla iyo godadkii ay qoteen oo laga saaray

Si kastaba, Dagaalka oo socday lixdii maalmood ee lasoo dhaafay ayaa waxaa maalinkii koowaad lagu dilay in ka badan 70 Shabaab ah, balse shalay ayaa uga sii darneyd oo si ka daran maalinkaas loo laayey kooxda, sida ay muujinayaan muuqaallada la baahiyay.

Waxaa kale oo loo daatay talisyadoodii oo dhiigga iyo meydadku is dhexyaallaan, waxaana loo gudbay dhanka Aadan-yabaal oo duleedkeeda aydifaac uga jiraan ciidamada qaranka iyo kuwa deegaanka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Soomaaliya ayaa ka walaacsan qorshe xoog ah oo mucaaradku rabaan in ay ku hor istaagaan doorashada ay xoogeeda isugu geysay Villa Somalia.

24-kii saac ee lasoo dhaafay qeylo dhaan ayaa ka soo yeertay xubno u badan wasiirro oo ay ugu horeeyaan Axmed Macalin Fiqi iyo Cabduqaadir Maxamed Nuur (Jaamac), kuwaas oo warbaahinta marsiiyey hadallo ay ku weerareen mucaaradka.

Wasiir Jaamac ayaa maanta bartiisa Facebook ku soo qoray, “Cabsida ah Doorashada qof iyo codka ah Madaxweyne Xassan Sheekh ayaa ku soo bixi karo sow waali ma ahan, sow haddaba 2 jeer kama soo guuleysan ma gudbayaasha, maxaa ku jaban mar sadaxaad hadey Shacabku doortaan.?”

Mar kale wuxuu Wasiir Jaamac soo qoray, “Xooga Tirada badan ee Shacabka iney hogaankooda doortaan la rabo in lagu hor istaago, tolow maa khawaarij lagu wajaho oo saboolnimada lagula dagaalamo. War ka jooga waa baahanahay

bakhti looma cunee!.”

Wasiir Axmed Macalin Fiqi oo xalay la hadlay SNTV ayaa yiri “Waxaa siyaasiyiinta qaar ka halaabay habdhaqanka siyaasadda, qaarkood inay ciidanka caayaan oo dhahaan ma dagaalami karaan iyo waa burburay ciidankii ayey u maleeyaan inay Xasan Sheekh caynayaan.”

Fiqi ayaa yiri “Qofkii naga xishoo waaya oo banaanka iskeena waan feydeynaa anaga, waana sheegeynaa waxa uu ku dhaqmayo.”

Wacaala iyo jawaabaha kulul ee ka imaanaya wasiirrada Dowladda ayaa ku soo aadaya xilli mucaaradku ay gudaha Muqdisho ka bilaabeen dhaqdhaqaaq culus oo ka dhan ah dowladda.

Mucaaradka Soomaaliya oo hadda kusoo qulqulaya Muqdisho ayaa damacsan in ay qaadaan tallaabooyin lagu istaajinayo qorshaha dowladda, halka Villa Somalia ay horay u sheegtay in aan loo joojin doonin cidii ka aragti duwan ee dood ka qabta hanaanka, taas oo keeni karta isku dhacyo hubeysan in ay Muqdisho ka dhacaan.

Siyaasiyiinta mucaaradka ah ee Sheekh Shariif, Xasan Cali Kheyre, Cumar Cabdirashiid, CC Shakuur iyo xubno kale ayaa maanta isugu tegay Mawlaca Macalin Nuur oo Khaliif Cabdulqaadir Macalin uu ku casuumay, halkaas oo kulan qado ah ay ku yeesheen, kana jeediyeen hadallo ay ku mucaaradeen dowladda.

Jabuuti (Caasimada Online) – Madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle, oo xilka haya tan iyo 1999, ayaa diiday inuu meesha ka saaro suurta-galnimada inuu mar kale u tartamo doorashada madaxtinimada ee sanadka soo socda, inkasta oo dastuurka dalkaasi si cad u mamnuucayo arrintaas, sida uu ku sheegay wareysi Jimcihii la daabacay.

Geelle oo 77 jir ah, ayaa markii la weydiiyay suurta-galnimada inuu isu taago doorashada bisha April ee 2026, wareysi uu siiyay The Africa Report, wuxuu ku jawaabay: “Arrintaas kama jawaabayo.”

“Laakiin waxaan dhihi karaa in aan dalkayga si xad dhaaf ah u jeclahay, mana oggolaan karo in aan geliyo xaalad qalqal ah ama kala qaybsanaan keeni karta,” ayuu sii raaciyay, hadalkaas oo loo fasirtay in uu mar kale is-caleemo-saarayo.

Si uu Geelle uga qeyb galo doorashada 2026, waxaa loo baahan doonaa in la beddelo dastuurka dalka, kaas oo mamnuucaya in qof ka weyn 75 sano isu sharaxo xilka madaxweynaha.

Geelle wuxuu ku guuleystay 97 boqolkiiba codadkii doorashadii 2021, halka xisbigiisa UMP uu hadda haysto aqlabiyadda baarlamaanka.

Geelle, oo sidoo kale loo yaqaan “IOG”, ayaa xilka la wareegay sannadkii 1999, kaddib markii uu muddo 22 sano ah ahaa madaxa xafiiska madaxweynihii hore Xasan Guuleed Abtidoon — hoggaamiyihii dalka u horseeday madax-bannaanida sannadkii 1977 markii uu ka xoreeyay Faransiiska.

Tan iyo markii uu xukunka qabtay, Geelle waxa uu si tartiib tartiib ah u xoojiyay awoodda fulinta, isagoo dhaleeceyn kala kulmaya mucaaradka iyo hay’adaha xuquuqda aadanaha oo ku eedeeya xukun muddo dheer ah, caburinta saxaafadda iyo ciriirinta ururrada siyaasadeed ee madaxa bannaan. Hase yeeshee, taageerayaashiisa ayaa u arka inuu yahay hoggaamiye xasillooni iyo horumar dhaqaale u keenay waddanka.

Jabuuti waa dal yar oo xasilloon oo ku yaalla gobolka Geeska Afrika, meel ay colaaduhu ragaadiyeen. Wuxuu noqday saldhig istaraatiji ah oo ay si gaar ah uga faa’iideystaan quwadaha waaweyn ee caalamka, iyadoo Mareykanka, Faransiiska iyo Shiinaha dhammaantood ay halkaas ku leeyihiin saldhigyo milatari.

Intaa waxaa dheer, Jabuuti waxay martigelisaa dekedaha waaweyn ee gobolka, taasoo si gaar ah muhiim ugu ah Itoobiya oo aan lahayn marin badeed, taas oo Jabuuti ka dhigaysa xudun ganacsi iyo istaraatijiyadeed oo gobolka muhiim u ah.

Dalkaasi, oo xuduud la leh Itoobiya, Soomaaliya iyo Eritrea, ayaa ka mid ah kuwa ugu dadka yar Afrika, iyadoo tirada dadka lagu qiyaaso qiyaastii hal milyan.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xildhibaan Cabdiraxmaan Cabdishakuur oo kamid ahaa siyaasiyiinta mucaaradka ah ee maanta tegay Mowlaca Macalin Nuur ee magaalada Muqdisho ayaa sheegay in maanta ay Mowlaca Macalinka ku tukadeen, balse sidaas oo kale aan loogu tuka karin Masaajidda kale.

Hadalkaan ayaa abuuray guux iyo hadal heyn badan oo dhanka ammaanka ah, waxayna dadka falanqeynaya badankood ku doodayaan in Muqdisho amni tahay.

“Aniga iyo siyaasiyiinta kale, maanta Masjidkaan ayaan ku soo tukanay, laakiin Masaajidda kale kuma tukan karno, sababtoo ah argagixiso ayaa qarax iyo mushkilo la hor fadhisa, iyaga iyo kuwa fursadda siinaya waa la iska celinaa,” ayuu yiri Cabdiraxmaan.

Wuxuu sheegay in dalkaan ay duriifo adag u soo mareen oo waayo badan ay ka shaqeynayeen sugidda amnigiisa, isla markaana ay hadda diyaar u yihiin inay saxaan waxyaabaha qaldan ee dhanka ammaanka ah.

“Dad lagu cabsii karo ma nihin ammaanka ayey wax ka sheegeen iyo agagixiso ayey u hiiliyeen, Al-Shabaab waa cadow guud oo wax kasta khatar ku ah, iyaga iyo kuwa fursadda siiya waan iska celineynaa, waana ka qabaneynaa dalka,” ayuu yiri CC Shakuur.

Sidoo kale, Xildhibaan Cabdiraxmaan ayaa sheegay in qof kasta oo talada dalka marooqsada la iska qabanayo, iyadoo aan lii fiirineyn Xasan waa tolka iyo Farmaajo waa qolo kale.

“Mar kasta waxaan diyaar u nahay in si nabad ah aan gacanta uga qabano ee jidka toosan ku soo duwno, iyadoo aan dalka la gelineyn qalalaase,” ayuu hadalkiisa ku sii daray Cabdiraxmaan Cabdishakuur oo maanta ka hadlay mowlaca Macalin Nuur.

Sheekh Shariif, Xasan Cali Kheyre, Cumar Cabdirashiid, CC Shakuur iyo xubno kale ayaa maanta isugu tegay Mawlaca Macalin Nuur oo Khaliif Cabdulqaadir Macalin uu ku casuumay.

Hoos ka daawo

Jabuuti (Caasimada Online) – Koox muhaajiriin ah oo laga masaafuriyay Mareykanka kuna wajahnaa dalka dagaallada sokeeye la daalaa dhacaya ee Koonfur Suudaan ayaa si ku-meel-gaar ah loogu hayn doonaa Jabuuti, kaddib amar maxkamadeed oo ay si adag uga carootay xukuumadda Trump.

Dowladda Mareykanka ayaa sheegtay in sideed muhaajiriin ah, oo kasoo kala jeeda dhowr dal, laga saaray dalka sababo la xiriira dambiyo rabshado wata oo lagu helay sannadihii hore.

Muhaajiriinta ayaa Talaadadii la saaray diyaarad ku socotay Koonfurta Suudaan halkii laga celin lahaa waddamadii ay asal ahaan kasoo jeedeen, kaddib markii Mareykanku ku guuldareystay inuu helo oggolaansho rasmi ah oo ka yimaada dowladahooda si dib loogu celiyo.

Haatan, waxay ku xiran yihiin xarun uu leeyahay Waaxda Ammaanka Gudaha Mareykanka (DHS) oo ku taalla Jabuuti, halkaas oo sidoo kale uu ku yaallo saldhig milatari oo weyn oo Mareykanku leeyahay.

Garsoore Brian Murphy oo ka tirsan Maxkamadda Federaalka ee magaalada Boston ayaa Arbacadii xukumay in maamulka Trump uu jebiyay amar hore oo maxkamaddu bixisay, isagoo tilmaamay in muddada la siiyay muhaajiriinta si ay uga hor yimaadaan musaafurintooda “ay si muuqata u ahayd mid aan ku filnayn.”

Koonfur Suudaan, oo ah dal sabool ah oo muddo dheer wajahayay amni darro iyo qalalaase siyaasadeed, waxaa saaran digniin safar oo kasoo baxday Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Mareykanka.

Garsoore Murphy wuxuu xusay in muhaajiriinta ay sharci ahaan xaq u leeyihiin in la siiyo ogeysiis waqti ku filan iyo ugu yaraan toban maalmood si ay uga racfaan qaataan go’aanka musaafurinta, sida ku cad heshiiska Qaramada Midoobay ee ka dhanka ah jirdilka.

Wuxuu sidoo kale go’aamiyay in lix ka mid ah muhaajiriinta ay xaq u leeyihiin inay si rasmi ah, iyadoo uu qareen matalayo, u sheegtaan “cabsidooda” ku aaddan in lagu jirdilo ama lagu tacaddiyo dalka saddexaad ee loo masaafurinayo.

Xitaa haddii Waaxda Ammaanka Guduhu ay go’aamiso in cabsidaas aysan sal laheyn, waxaa weli lagama maarmaan ah in muhaajiriinta la siiyo ugu yaraan 15 maalmood si ay u racfaan ka qaataan nidaamka musaafurinta.

Madaxweynaha Mareykanka Donald Trump ayaa Khamiistii bartiisa Truth Social si kulul uga hadlay go’aanka maxkamadda, isagoo yiri: “Garsooruhu wuxuu amar ku bixiyay in SIDEED ka mid ah dambiile yaashii ugu halista badnaa ee dunida aysan sii wadan safarkoodii Koonfur Suudaan, balse ay ku sugan yihiin Jabuuti.”

Wuxuu hadalkiisa sii raaciyay: “Wuxuu diiday in ‘xayawaankan’ ay gaaraan meesha loogu talagalay.” Trump wuxuu ku eedeeyay garsoorka Mareykanka inuu yahay “mid gebi ahaanba loo maaro-waayay.”

Aqalka Cad ayaa sheegay in sideedda nin ee laga masaafuriyay ay kala yihiin: laba muwaadin oo u dhashay Myanmar, laba Cuban, nin u dhashay Vietnam, mid Laos ka soo jeeda, Mexican, iyo muwaadin u dhashay Koonfur Suudaan.

Dowladda Mareykanka waxay sheegtay in dhammaan dadka la masaafuriyay ay heleen digniin hore oo ku filan, hase yeeshee, qareennada matalaya muwaadinka Vietnam iyo mid ka mid ah labada qof ee Myanmar ayaa qoraallo u gudbiyay maxkamadda, iyagoo sheegay in macaamiishooda ay go’aanka ogaadeen habeenkii ka horreeyay ama subaxnimadii Talaadada — maalintii la duulayay.

Dhankooda, afhayeen u hadlay Waaxda Ammaanka Gudaha Mareykanka ayaa Arbacadii sheegay in Koonfur Suudaan aysan ahayn “meesha kama dambaysta ah” ee lagu waday muhaajiriinta.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasaaradda Batroolka iyo Macdanta ee Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa si rasmi ah u shaacisay in dhaqan-galka Xeer-nidaamiyaha Dareera-hoosaadka Batroolka uu si buuxda u bilaabanayo 21-ka June 2025.

Qoraal kasoo baxay wasaaradda ayaa lagu caddeeyay in go’aankan lagu gaaray shir muhiim ah oo dhacay 21-ka May 2025, kaas oo lagaga dooday sidii xeerkan loogu dabaqi lahaa dhammaan ganacsiyada ku shaqada leh sifaynta, kaydinta iyo qaybinta shidaalka iyo gaaska gudaha dalka.

Wasaaraddu waxay xustay in shirkaasi uu ahaa mid dhexmaray wasaaradda iyo ganacsatada shidaalka iyo gaaska, isla markaana lagu falanqeeyay habka ugu habboon ee loo hirgelin karo xeerkan cusub.

Intaas kadib, wasaaradda ayaa ganacsatada la wadaagtay illaa 6 qodob, kuwaas oo kusoo baxay bayaan ay soo saartay wasaaradda Batroolka Soomaaliya, kuwaas oo u dhigna:

1. Dhaqan-galka Xeerka: Wasaaraddu waxay si rasmi ah u mudeysay in Xeer-nidaamiyaha Dareera-hoosaadka Batroolka uu dhaqan-galayo laga bilaabo 21-ka June 2025.

2. Muddo U-hoggaansanaan: Ganacsatada shidaalka iyo gaaska waxaa la siiyay muddo hal bil ah oo u dhaxaysa 22-ka May illaa 21-ka June 2025, si ay u waafajiyaan hawlahooda shuruudaha iyo qawaaniinta ku cad xeerkan.

3. Buuxinta Shuruudaha: Wasaaraddu waxay ka rajaynaysaa ganacsatada in ay si buuxda u dhammaystiraan dhammaan shuruudaha ku xusan xeerka, si loo hubiyo tayada adeegyada ay bixiyaan.

4. Shuruudaha Tayada Shidaalka: Laga bilaabo 21-ka June 2025, dhammaan noocyada shidaalka iyo gaaska ee loo soo dhoofinayo gudaha dalka waa in ay waafaqaan heerarka tayada ee ku qeexan xeerkan cusub.

5. Ciqaabta Shirkadaha Aan Waafaqsaneyn: Shirkad kasta oo dalka keenta shidaal ama gaas aan la jaanqaadi karin halbeegyada tayada ee xeerku dhigayo, laga bilaabo 21-ka June 2025, waxay wajihi doontaa tallaabo sharci ah.

Ugu dambeyntiina, Wasaaradda Batroolka iyo Macdanta ayaa uga mahadcelisay ganacsatada Soomaaliyeed ee ka shaqeeya batroolka iyo gaaska doorkooda firfircoon iyo wada-shaqeyntooda. Sidoo kale, waxay ku dhiirrigelisay inay si buuxda ugu hogaansamaan xeerarka cusub, si loo sugo tayada iyo badbaadada adeegsiga shidaalka iyo gaaska dalka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Mowlaca Macalin Nuur ee magaalada Muqdisho waxaa maanta isugu tagay madaxdii hore iyo siyaasiyiinta mucaaradka, halkaasi oo uu kusoo dhaweeyay hoggaamiyaha Xerta Macalin Nuur.

Kulankan oo ahaa salaan iyo is-xaal wareysi ayaa sidoo kale waxay siyaasiyiinta mucaaradku diirada ku saareen xaaladda dalka, xilli uu mucaaradku si weyn uga biyo diidan yahay sida uu wax u wado Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud.

Mas’uuliyiinta mucaaradka ayaa waxaa hoggaaminaya Madaxweynihii hore ee dalka, Sheekh Shariif Sheekh Axmed, uuna kamid yahay Ra’iisul Wasaarayaashii hore Xasan Cali Kheyre iyo Cumar Cabdirashiid, xubno isugu jira siyaasiyiin xilal kala duwan soo qabtay iyo xildhibaanno ka tirsan labada Aqal ee Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya.

Xubnahan ayaa aragti ahaan dhaliilsan siyaasadda Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud. Waxaana la filayaa in maalmaha soo aadan uu magaalada Muqdisho ka furmo shirweyne ay isugu imaanayaan siyaasiyiinta mucaaradka.

Kulankan oo bilow u ah kulamada xubnaha mucaaradka ayaa dhanka kale wuxuu kusoo aadaya xilli ay maalmihii dambe soo baxayeen xogo hoose oo sheegaya in mucaaradku uu cadaadis xooggan saarayo Madaxweynaha, iyadoo Reer Galbeedku isku raaceen in loo baahan yahay in Xasan lagu khasbo inuu talada dhexda keeno si loo ilaaliyo xasilloonida siyaasadeed ee dalka.

Maqnaanshaha mucaarad xooggan oo fadhigiisu yahay Muqdisho ayaa fursad siin karta Madaxweyne Xasan, taasoo u sahlaysa inuu si aan tartan laheyn u maamulo talada, halka haddii uu jiro mucaarad dhab ah, ay suuragal noqon lahayd in lagu hayo cadaadis siyaasadeed gudaha caasimadda, waana midda hada soo kicisay siyaasiyiinta mucaaradka.

Si kastaba, Soomaaliya ayaa haatan ku jirto marxalad adag oo siyaasadeed, waxaana is haya dowadda dhexe, Jubaland, Puntland iyo mucaarada, kadib markii ay isku fahmi waayeen dastuurka iyo doorashada.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ugu yaraan saddex qof ayaa naftooda ku waayay, halka laba kalena ay ku dhaawacmeen shil naxdin leh oo ka dhacay isgoyska Miranaayo ee degmada Cabdicasiis.

Shilkan ayaa dhacay kadib markii gaari xawaare sare ku socday si lama filaan ah ugu dhacay Mooto Bajaaj ay saarnaayeen dad shacab ah. Dadka shilka ku dhintay iyo kuwa ku dhaawacmay ayaa dhammaantood kasoo jeeda hal qoys, waxaana la sheegay inay kasoo laabanayeen xaflad aroos ah oo ay ka qayb-galeen.

Wararka hordhaca ah ee laga helayo goobta shilku ka dhacay ayaa muujinaya in dadka geeriyooday ay badankoodu ahaayeen haween, marka laga reebo darawalkii waday gaariga.

Shilka ayaa la sheegay inuu sababay gaari Saaruf ah oo si xowli ah u socday, kaas oo si toos ah ugu dhacay Mooto Bajaajta. Markii uu gaarigu marayay isgoyska Miranaayo, ayuu si kedis ah ugu dhacay gaadhiga yar ee uu qoyskaasi saarnaa, taas oo sababtay dhimashada iyo dhaawaca.

Labada ruux ee dhaawacmay ayaa loola cararay xarumaha caafimaadka ee ku dhow, si xaaladooda caafimaad loo daryeelo. Dhanka kale, meydadka saddexda qof ee dhintay ayaa la geeyay xarunta CID, halkaas oo lagu aqoonsanayo kahor inta aan loo gudbin eheladooda.

Hay’adaha ammaanka iyo ciidanka taraafikada ayaa si deg-deg ah u tegay goobta shilka. Waxay xireen darawalkii waday gaariga Saaruf-ta ahaa, hase yeeshee ilaa iyo hadda ma jirto wax faahfaahin ah oo ay laamaha amnigu ka bixiyeen sida uu shilka u dhacay iyo xaaladda darawalka la qabtay.

Warbixin dhammaystiran ayaa la filayaa in hay’adaha amniga la wadaagan bulshada kadib marka baaritaanka horudhaca ah la dhameeyo.

Muqdisho (Caasimada Online) –  Warbixin cusub oo ay daabacday Hay’adda Tirakoobka Qaranka Soomaaliyeed (SNBS) ayaa shaaca ka qaaday in magaalada Boorama ay noqotay magaalada ugu faqriga yar Soomaaliya, iyadoo heerka faqriga ee degmadaas lagu qiyaasay 34.3%.

Warbixintan ayaa qayb ka ah wejiga labaad ee Mashruuca Tirakoobka Soomaaliya, waxaana si rasmi ah loogu soo bandhigay munaasabad ka dhacday magaalada Muqdisho, taas oo ay kasoo qaybgaleen madaxda dowladda, hay’adaha caalamiga ah iyo khubarada tirakoobka.

Warbixinta ayaa si qoto dheer u falanqeysay heerarka faqriga ee gobollada iyo degmooyinka dalka, iyadoo la adeegsanayo hab xisaabeed casri ah oo la yiraahdo Fay-Herriot model – hab isku dara xogta sahannada qoysaska iyo xog juqraafiyeed, si loo helo qiimeyn sax ah oo heer degmo.

Xogta lagu saleynayo warbixinta waxay kasoo baxday Sahanka Miisaaniyadda Qoysaska Soomaaliyeed ee 2022 (SIHBS), kaas oo ah sahanka ugu ballaaran ee abid laga sameeyo Soomaaliya si loo cabbiro heerarka nololeed ee bulshada. Waxaa loo adeegsaday xog ururin ballaaran, waxaana warbixintani noqotay tiir-dhexaadka qorsheyaasha la xiriira horumarinta iyo dhimista faqriga.

Boorama: Tusaale guul ah oo laga baran karo

Sida ay warbixintu muujisay, Boorama waxay si weyn uga duwan tahay inta badan magaalooyinka dalka marka la eego heerka faqriga. Magaalada ayaa ku guuleysatay in ay hoos u dhigto saboolnimada iyadoo la xoojinayo adeegyada aasaasiga ah sida waxbarashada, caafimaadka, biyaha, iyo kobcinta fursadaha shaqo.

SNBS waxay natiijadan u aragtay mid tusaale u noqon karta magaalooyinka kale, iyadoo tilmaantay in maalgashi joogto ah, xasillooni siyaasadeed, iyo wada-shaqeyn bulsho ay yihiin furayaasha horumarka magaalada Boorama.

Dhanka kale, warbixintu waxay si cad u muujisay in magaalooyinka Baydhaba, Kismaayo, iyo deegaanno badan oo ku yaalla koonfurta dalka ay wali la tacaalayaan heerar faqriga oo aad u sarreeya. Arrimahan waxaa sababay amni darrada, helitaan la’aanta adeegyada dadweynaha, iyo saameynta abaarta iyo isbeddelka cimilada.

SNBS waxay ku boorrisay dowladda Soomaaliya iyo hay’adaha samafalka in si gaar ah loogu wajaho degmooyinkaas – iyadoo la kordhinayo adeegyada aasaasiga ah, la taageerayo ganacsiga maxalliga ah, lagana shaqeynayo xal waara oo yareeya saboolnimada muddada fog.

Warbixintan ayaa noqonaysa mid sal-dhig u ah qorsheyaasha dowladda ee ku aaddan dhimista saboolnimada. Waxaa lagu talinayaa in la:

• Beegsado degmooyinka ay faqrigu aadka u saameeyay si loo gaarsiiyo adeegyo horumarineed oo degdeg ah.
• La dhiirrigeliyo maalgashiga magaalooyinka guuleystay sida Boorama si ay ugu noqdaan xuddunta horumarinta gobolka.
• La dhiso istaraatiijiyado muddo dheer ah oo u dhigma baahida dhabta ah ee bulshada Soomaaliyeed.

Warbixinta sidoo kale waxay horseed u noqon kartaa koboc dhaqaale, abuurista shaqooyin cusub, iyo yareynta sinnaan la’aanta ka dhex jirta degmooyinka dalka.

Daraasaddan waxay si cad u muujineysaa farqiga baaxadda leh ee u dhexeeya degmooyinka dalka marka la eego heerarka faqriga. Boorama waxay tusaale u tahay sida horumarka la taaban karo uu u imaan karo marka laga shaqeeyo wadajirka dowlad, bulshada, iyo hay’adaha horumarineed.