Muqdisho (Caasimada Online) – Wararka naga soo gaaraya magaalada Muqdisho ayaa sheegaya in maanta muddo uu hakad ku yimid shaqadii garoonka diyaaradaha Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho, taas oo saameyn ku yeelatay duulimaadyada gudaha iyo caalamiga.

Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa sheegaya in sababta ay tahay shidaal la’aan soo wajahday garoonka diyaaradaha ee Aadan Cadde, taas oo saameysay shaqada guud.

Wararka ayaa intaasi kusii daraya in arrintan ay timid, kadib markii wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Fardowsa Cusmaan Cigaal ay soo saartay ay shaqada uga joojisay shirkadii shidaalka geyn jirtay garoonka Aadan Cadde, waxaana arrintaas ay keentay in shidaal la’aan ay dhacdo.

Fardowsa ayaa lagu warramay inay dooneyso in shirkad ayada ku xiran ay siiso qanadaraaska shidaalka, si ay uga faa’iideysato dakhliga kasoo xaroonaya iibka shidaalka oo boqolaal kun oo dollar ah.

Xogta aan helnay ayaa sheegeysa in diyaaradaha ay shaqadooda hakadka gashay ay ka mid yihiin kuwa caalami iyo kuwa gudaha ah oo ku xayiran gudaha garoonka, kadib markii ay saameysay shidaal la’aanta garoonka ka taagan.

Arrintan ayaa sidoo kale sawir xun ka bixineysa garoonka Muqdisho oo ay maalin welba kusoo dagaan diyaarado kala duwan oo isaga kala goosha Soomaaliya iyo Caalamka.

Dhanka kale ma jiro wax hadal ah oo kaso baxay dowladda federaalka iyo maamulka hay’adda Duulista Rayidka Hawada oo ku aadan dhacdad ka taagan garoonka.

Waxaa sidoo kale arrintaan ay kusoo aadaysaa, ayada oo uu maanta is-casilay wasiiru dowladihii Wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Hawada Maxamed Cali Cumar (Caana-nuug), kaas oo shaaciyay in musuq baahsan iyo ku takrifal awoodeed uu ka jiro wasaaraddaasi.

Wuxuu si gaar ah eedeynta ugu jeediyay wasiirka wasaaraddaasi, Fardowsa Cismaan Cigaal, isaga oo tilmaamay in ay xadgudub ku heyso muwaadiniinta Soomaaliyeed, isla-markaana Wasaaradda ay ka dhigtay meel lagu dhibo dad shacabka ah.

“In damiirkeygu isiin waayay inaan ka sii tirsanaado xafiis lagu dulminaayo muwaadiniin Soomaaliyeed, laguna fool xumeynaya Adeegga iyo kalsoonida ay umadda Soomaaliyeed ku qabtay wasaaradda gaadiidka iyo duulista Hawada” ayuu yiri Wasiir Caana-nuug.

Muqdisho (Caasimada Online) – Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya khasaaraha ka dhashay qarax xalay ka dhacay qaybo kamid ah degmada Dharkenley ee gobolka Banaadir.

Qaraxa oo ahaa miino ayaa waxaa lagu soo warramayaa inuu ka dhacay maqaaxi ku taalla xaafadda Kaawa Godey ee degmadaasi, sida ay sheegeen dad goobjoogayaal ah.

Wararka ayaa sheegaya in xilligaasi ay maqaaxida ku sugnaayeen askar ka tirsan ciidamada dowladda oo la sheegay inay ku qayilayeen halkaasi.

Inta la xaqiijiyay waxaa qaraxan ku dhintay ugu yaraan 1 askari, ayada oo ay ku dhaawacmeen saddex kale oo ka mid ahaa askarta ku sugneyd goobta.

Sidoo kale waxaa goobta gaaray ciidamo ka tirsan kuwa ammaanka Soomaaliya, kuwaas oo baaritaano kooban ka sameeyay xaafadda Kaawa Godey ee magaalada Muqdisho.

Dhanka kale ma jiro illaa iyo hadda wax hadal ah oo kasoo baxay saraakiisha laamaha ammaanka iyo maamulka degmada Dharkenley oo ku aadan qaraxaas iyo howlgalka xigay.

Al-Shabaab ayaa sheegatay mas’uuliyadda weerarkan, waxaana ay shaaca ka qaaday inay dishay, kuna dhaawacday askar ka tirsanaa ciidanka dowladda federaalka Soomaaliya.

Xaaladda ayaa haatan ah mid deggan, waxaana si caadi kusoo laabtay dhaq-dhaqaaqa meesha uu qaraxu ka dhacay oo ay ku yaallaan goobo kale oo ganacsi.

Qaraxaan ayaa qayb ka noqonayo qaraxyo kale oo horay uga dhacay Zoobe, kuwaas oo illaa iyo hadda sameyntooda laga dareemo waddadaas, maadaama ay dad badan ku dhinteen, kuwa kalen ay ku dhaawacmeen, dhismayaal badana ay ku burbureen hakaasi.

Si kastaba, qaraxan ayaa kusoo aadayo, ayada oo maalin kahor ay kooxda Al-Shabaab weerar toos ah ay ku qaaday guri ku yaal degmada Cabdicasiis, kaas oo lagu daaweynayay dhaawacyada qaar kamid ah ciidamada Macawiisley ee kusoo dhaawacmay gobolka Hiiraan.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xubnaha Golaha Wasiirada Soomaaliya ayaa maanta kulankoodii todobaadlaha ahaa ku yeeshay magaalada Muqdisho, kaas oo looga hadlay arrimo dhowr ah oo ay kamid yihiin ammaanka dalka iyo sidoo kale dagaalka Al-Shabaab.

Shirkan ayaa waxaa guddoomiyay ra’iisul wasaare Xamza Cabdi Barre, waxaana goobjoog ahaa ku xigeenkiisa, Saalax Axmed Jaamac iyo inta badan xubnaha Golaha Wasiirada.

Ugu horreyn Wasaaradaha Amniga Gudaha iyo Gaashaandhigga ayaa Golaha warbixin ka siiyey howlgallada socdo iyo deegaanadii ugu dambeeyey ee laga qabsaday Al-Shabaab.

Golaha ayaa si weyn u boggaadiyey guulaha laga gaaray dagaalka lagula jiro Al-Shabaab oo jab xoogan lagu gaarsiiyay HirShabelle, Galmudug, Koonfur Galbeed iyo Jubbaland.

“Ciidanka Qaranka iyo kuwa deegaanka aya gacantana ku dhigay hub iyo deegaanno cusub oo ay Khawaarijtu ku sugnaayeen,” ayaa lagu yiri warsaxaafadeed ay soo saareen Golaha

Xubnaha Golaha ayaa sidoo kale ka hadlay ammaanka Muqdisho, waxayna cambaareeyeen weerarkii 21 bishan ay Al-Shabaab ku qaadeen guri ku yaalla degmada Cabdicasiis ee gobolka Banaadir, kaas oo lagu beegsaday dhaawacyo ka tirsan ciidamada Macawiisleyda.

Sidoo kale Golaha Wasiirada Xukuumadda Fdeeraalka ayaa tacsi u direy ehellada dadkii ku dhintay weerarkaas, ayaga oo kuwa dhaawaca ah u rajeeyay caafimaad deg-deg ah.

Dhanka kale, Guddiga Qaran ee Gurmadka Dhulgariirka Turkiga ayaa Golaha Wasiirada Soomaaliya warbixin ka siiyey howlaha gurmad ee Dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed ay kaga qeyb-qaadanayaan Gurmadka walaalaha Turkiga ee masiibadu ay ku habsatay.

Ugu dambeyn ra’iisul Wasaare ku-xigeenka daka Mudane Saalax Axmed Jaamac oo kulanka ka hadlay ayaa Wasiirada la wadaagay barnaamijka xasilinta deegaannada la xoreeyey, isticmaalka nidaamka guud ee dowliga ah ee hay’adaha caalamiga ah, barnaamijka deyn cafinta iyo xaaladda dhallinyaro Soomaaliyeed oo ku xiran xabsiyo ku yaalla dalka Niger.

Muqdisho (Caasimada Online) – Mid kamid ah xubnaha Golaha Wasiirada Xukuumadda Soomaaliya ayaa xalay saq-dhexe ku dhawaaqay inuu  is-casilay, isaga oo go’aankiisa u gudbiyay Ra’iisul wasaare Xamza Cabdi Barre.

Maxamed Cali Cumar (Caana-nuug) oo ahaa wasiiru-dowlihii wasaaradda gaadiidka iyo duulista Hawada ayaa ka tegay shaqada, sida uu ku sheegay bayaan uu soo saaray.

Caana-nuug oo sidoo kale ah xildhibaan ka tirsan Golaha Shacabka ayaa u sababeeyay is-casilaadiisa inuu musuq-maasuq baahsan iyo ku takrifal awoodeed ka jiro wasaaraddaas.

Wuxuu si gaar ah eedeynta ugu jeediyay wasiirka wasaaraddaasi, Fardowsa Cismaan Cigaal, isaga oo sheegay in wasaaradda ay noqoto meel lagu dhibo muwaadinka.

“In damiirkeygu isiin waayay inaan ka sii tirsanaado xafiis lagu dulminaayo muwaadiniin Soomaaliyeed, laguna fool xumeynaya Adeegga iyo kalsoonida ay umadda Soomaaliyeed ku qabtay wasaaradda gaadiidka iyo duulista Hawada” ayuu yiri Wasiir Caana-nuug

Wasiirka is-casilay ayaa sidoo kale qoraalkan toos ula wadaaday ra’iisul wasaare Xamza, isaga oo sheegay in tan iyo markii uu xilka la wareegay ay soo taagneyd dhibaatadan.

“Mudane Ra’isul Wasaare, tan iyo markii aan la wareegay xilka wasaaradda, waxaa si joogta ah iigu imaan jiray shaqaale iyo qanderaasleyaal dacwo ka ah wasiirka wasaaradda, kuwaas oo ku eedeeyay inay ku takrifal awoodeed iyo baal-maris sharci” ayuu markale yiri.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray inay jiraan shaqaale kala duwan oo lagga ceyriyay wasaaradda, kuwaas oo uu sheegay inay u soo gudbiyeen cabashooyinkooda.

“Haddaba markii aan arkay in si joogto ah shaqaale waajibaadoodka gudanaya ay u ceyrisay, si ay ugu bedesho dad aan ku habbooneyn laguna soo xushay dano gaar ah. Kaddib markii ay i soo gaartay cabashooyin joogto ah, oo shirkado iyo qanderaasleyaal bixiya adeegga garoonka Aadan Caddey, oo heysta ruqasado sharci ah oo soo maray habraaca sharci ee dalka, kuwa wasaaradda u deggan iyo wax ka qabasha la’aanta Ra’isul Wasaaraha dhammaan eedaha kor ku xusan, waxaan go’aansay in maanta laga billaabo aan caddeynayo inaan iska casilay xilkii Wasiir-dowlaha wasaaradda Gaadiid iyo duulista Hawada” ayuu qoraalkiisa is-casilaadda ku soo gabagabeeyay Wasiir Dowluhu.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xildhibaan Maxamed Cabdulqaadir oo laga soo doorto gobolka Hiiraan ayaa ka hadlay weerarkii ay Talaadadii kooxda Al-Shabaab ku qaaday guri ay degmada Cabdicasiis ee magaalada Muqdisho uga ijaareen ciidankii ku soo dhaawacmay dagaallada ka socda gobolkaas.

Xildhibaanka oo la hadlay Idaacadda VOA ayaa la weydiiyey sababta hal guri la isugu geeyey ciidankaas, wuxuuna sheegay inay guriga u geeyeen ciidanka dhaawaca ah in isbitaallada aysan ku dayacmin, maadaama ay yihiin dad reer miyi ah oo magaalada uusan ehel u joogin.

Sidoo kale xildhibaan Maxamed oo la weydiiyey sababta fududeysay inay Al-Shabaab weeraraan gurigaas ayaa yiri “Raggaan waxay Al-Shabaab uga soo adkaadeen furimaha dagaalka, waa rag ku guuleystay inay umadda Soomaaliyeed tusaan in Shabaab laga adkaa karo, marka Al-Shabaab sifa kasta oo ay ku aarguda kareen ayey sameeyeen, sabab kale ma jirto,” ayuu yiri Xildhibaan Maxamed.

Wuxuu sheegay in qofkii dhaawaca kasoo bogsada ay diyaarad saari jireen oo gobolka Hiiraan loo celi jiray, islamarkaana aad looga war-qabay caafimaadka iyo soo kabashada ciidankaas, balse ay qadar ku dhacday.

“Guriga ilaalo fiican waa lahaa, meel amaanana waa ku yiilay, laakiin weerarka qarax is miidaamin ah ayaa lagu bilaabay oo irida hore ayuu nin isku qarxiyey, kadibna sidii hoteellada loo geli jiray ayaa loo galay, waana lagu dadaalay in raggii dhaawaca ahaa laga badbaadiyo cadowga oo badankood waa la badbaadiyey,” ayuu yiri Xildhibaan Maxamed.

Dawladda Soomaaliya ayaa sheegtay in weerarkaas ay 10 qof ku dhinteen, balse Xildhibaan Maxamed Cabdulqaadir ayaa ka gaabsaday inuu sheego tirada dadkii lagu dilay weerarkaas oo warar dib ka soo baxay ay sheegayeen in tiradu ay ka badan tahay intii ay shaacisay dowladda Soomaaliya.

“Ragaas awalba waxay furimaha u tageen oo u soo dhaawacmeen inay ku shahiidaan cadowga, marka wixii naga dhintay waa Shuhado, gadaal ayaana ka soo sheegeynaa inta ay dhamaayeen, laakiin sidii cadowgu wax u rabay uma dhicin, Ilaah mahadiis,” ayuu hadalkiisa ku sii daray xildhibaankaan.

Ugu dambeyntii xildhibaan Maxamed ayaa sheegay in ka beel ahaan ay halganka sii wadayaan oo Shabaab in laga adkaado ay ka go’antahay, inta gabar ay ka nooshahay beeshiisa, sida uu cadeeyey.

“Reerka aan Xildhibaanka u ahay ee Xawaadle, waxaan taargad u wadanahay argagixisada, ayagana waa noo taargad, wado kale nooma fura oo dagaal ayaan isku dhaarsanay,” ayuu yiri Xildhibaan Maxamed Cabdulqaadir Maxamed.

Hoos ka dhageyso

Muqdisho (Caasimada Online) – Ergeyga gaarka ah ee Madaxweynaha Soomaaliya u qaabilsan arrimaha bani’aadannimada Xildhibaan Cabdiraxmaan Cabdishakuur Warsame oo ka qeyb-galay madasha caalamiga ah ee gargaarka bani’aadannimada ee Riyad, ayaa ka digay xaaladda bani’aadannimo ee Soomaaliya.

Cabdiraxmaan Cabdishakuur oo khudbad ka jeediyay madasha ayaa waxa uu ka hadlay muhiimada ay xilligaan leedahay in laga gudbo gurmadka deg-dega ah ee loo jiheysto dhinaca mashaariicda wax-ku-oolka ah, taasi oo kaalin weyn ka qaadaneysa soo kabashada dalkeena.

“Waa in loo jihaysto mashaariicda wax ku oolka ah ee dhisaysa adkaysiga bulshada, soo kabashada iyo horumarka si looga gudbo ku tiirsanaanta gar-gaarka bani’aadanimo,” ayuu yiri Cabdiraxmaan Cabdishakuur.

Waxa uu intaas sii raaciyay “Waa in Soomaaliya loo maal-geliyo sidii ay khayraadka dalkeeda kaga faa’iidaysan lahayd, ugana guulaysan lahayd argagixisada iyo is-beddel ka cimilada ayaan sidoo kale kaga hadlay Khudbaddeyda.”

Ergeyga gaarka ah ee madaxweynaha oo muddooyinkii dambe waday olole wax looga bedelayo qaabka ay deeq bixiyaasha Soomaaliya u bixiyaan deeqaha ayaa sidoo kale waxa uu dhawaan su’aal galiyay sababta ay weli Soomaaliya u wajaheyso halista abaarta, ayada oo in ka badan 7 bilyan oo dollar ay baxday.

“10 Sano kadib iyada oo in ka badan 7 bilyan oo dollar ay baxday, maxay Soomaaliya u wajaheysaa halista abaarta? Dadka iyo dowladda Soomaaliyeed waxa ay aaminsan yihiin in aan la rabin in ay isku filnaadaan,” ayuu yiri Cabdiraxmaan Cabdishakuur.

Madashan caalamiga ah ee ka qabsoomtay magaalada Riyad, uuna ka qeyb-galay ergeyga gaar ah ee madaxweyne Xasan Sheekh ayaa waxaa diirada lagu saara arrimaha gargaarka bani’aadannimada, waxaana soo qaban-qaabisay dowladda Boqortooyada Sacuudiga.

Muqdisho (Caasimada Online) – Beesh Reer Aw-Xasan ayaa maanta bayaan culus kasoo saartay kursiga beesha ee tirsigiisu yahay HOP#086, kaasi oo hore loogu diiday agaasimihii hore ee NISA Fahad Yaasiin.

Kursigan oo la filayo in dhawaan la qabto doorashadiisa ayaa waxay odayaasha dhaqanka beesha ku eedeeyen guddiga KMG ah ee doorashooyinika kuraasta bannaan, wasiir Faarax Cabdulqaadir iyo ra’iisul wasaare Xamza in ay si wadajir ah uga shaqeynayaan duud-siinta xuquuqda odayaasha beesha ee kursigan iyo warejintiisa.

“Waxaan caddeynaynaa in Deegaan doorashada Kursiga HOP086 ay tahay Degmada Beledweyne, mana jiro go’aan lagu soo wareejinayo ama heshiis odayaasha dhaqanku ay ka gaareen arrintaas,” ayaa lagu yiri bayaanka kasoo baxay guddiga dhaqanka ee reer Aw-Xasan.

Qoraalka kasoo baxay odayaasha beesha reer Aw-Xasan oo si toos ah ugu socday madaxweynaha dowlad-goboleedka HirShabelle, guddiga KMG ee doorashada, guddoomiyaha Maxkamadda Sare, duubabka dhaqanka Soomaaliyeed ayaa waxa lagu sheegay in kursigan u xirnayn musharax gaar ah ama jifo gaar ah, ayna ku tartami karaan dhamaan musharixiinta u taagan ee buuxin kara shuruudaha looga baahan yahay.

“Waxaan u sheegeynaa duubabka dhaqanka Soomaaliyeed inay ogaadaan inaan nahay reer si gaar ah hore loogu soo dulmay, walina dulmi ka cabanaya, annaga oo ka rajaynayna inay hiil nagu siiyaan caddaalad darrada nalagu hayo iyo beegsiga sida gaarka ah wali noogu socda.”

Hoos ka aqriso qoraalka kasoo baxay beesha Reer Aw-Xasan oo dhameystiran;

GUDDIGA DHAQANKA EE REER OW-XASAN 

Cabashada Guddiga Dhaqanka Reer Ow-Xasan ee Deegaan Doorashada Kursiga HOP086 

Ku: Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Hirshabelle
Ku: Guddiga KMG ee Doorashada Kuraasta Bannaan
Ku: Guddoomiyaha Maxkamadda Sare ee Dalka
Ku: Duubabka Dhaqanka Soomaaliyeed
Og: Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha XFS
Og: Guddoonka Golaha Shacabka JFS 

Assalaamu Calaykum Waraxmatullaahi Wabarakatuh Annaga oo ah odayaasha dhaqanka Beesha Reer Ow-Xasan, si gaar ahna u matalna Kursiga HOP086 ee deegaan doorashadiisu tahay Degmada Beledweyne ee Gobolka Hiiraan ee Dowlad Goboleedka Hirshabelle;  

Markii aad aragnay in matalaadda Beesha Reer Ow-Xasan ay uga maqan tahay muddo sanad ku dhaw Golaha Shacabka Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya sifo aan sharci ahayn;  

Markii aan garwaaqsannay in duruufaha haatan ku xeeran kursigan ay tahay kuwo la siyaasadeeyay, laguna beegsaday beeshan oo kaliya in laga hor istaago inay kursigeeda Golaha Shacabka buuxiso;  

Markii ay noo caddaatay in Guddiga KMG ah ee Doorashooyinika Kuraasta Bannaan, Wasiirka Waxbarashada XFS iyo Ra’iisul Wasaaraha XFS in ay si wadajir ah uga shaqeynayaan duud siinta xuquuqda odayaasha beesha ee kursigan iyo warejintiisa;  

Markii aan eegnay cadaadiska siyaasadeed iyo midka amni ee la saarayo odayaasha dhaqanka ee ka biya diidan wareejinta deegaan doorashada kursiga;  

Markaan dhagaysannay cabashada musharaxiinta beesha ee kursigan u tartamaya oo xaq u leh inay caddaalad u helaan, tartankuna uu noqdo mid daahfuran; 

Waxaan go’aaminnay qodobadan soo socdo;  

1. Waxaan caddeynaynaa in Deegaan doorashada Kursiga HOP086 ay tahay Degmada Beledweyne, mana jiro go’aan lagu soo wareejinayo ama heshiis odayaasha dhaqanku ay ka gaareen arrintaas.  

2. Waxaan raalli galin buuxdo siinaynaa bulshada Reer Hiiraan iyo Maamulka Hirshabelle ee hormuudka u ah halganka dib u xoreynta dalka. Ma mudnayn in maanta la isku dayo in la dhaxal wareejiyo kursi uu deegaankaasi leeyahay ayadoo cillad looga dhigayo amni xumo ka jirta guud ahaan Maamulka.

3. Waxaan aad uga xunnahay in kuraastii lamidka ahayd HOP086 si daahfuran loogu qabtay magaalooyinkii loo asteeyay. Waxaa la yaab nagu noqotay in kuraasta ay hore ugu fadhiyeen Ra’iisul Wasaaraha iyo Taliyaha Nabad Sugidda la mariyay haabraac sax ah, balse si bareer ah loogu xadgudbayo kursiga beesha Reer Aw Xasan oo kaliya. 

4. Waxaan Madaxweynaha, Madaxweyne Ku Xigeenka iyo Wasiirka Arrimaha Gudaha Dowlad Goboleedka Hirshabelle ka dalbanaynaa inay caddeeyaan mawqifkooda ku aaddan isku daygan, ayna hor istaagaan damaca shakhsiga ah ee la doonayo in kursiga loogu wareejiyo deegaan doorasho kale. 

5. Waxaan xaqiijinaynaa inuusan kursigan u xirnayn musharax gaar ah ama jifo gaar ah, ayna ku tartami karaan dhammaan musharixiinta u taagan ee buuxin kara shuruudaha looga baahan yahay.  

6. Waxaan u sheegeynaa duubabka dhaqanka Soomaaliyeed inay ogaadaan inaan nahay reer si gaar ah hore loogu soo dulmay, walina dulmi ka cabanaya, annaga oo ka rajaynayna inay hiil nagu siiyaan caddaalad darrada nalagu hayo iyo beegsiga sida gaarka ah wali noogu socda.  

7. Waxaan cod dheer ugu baaqaynaa Madaxweynaha Jamhuuriyadda Mudane Xasan Sheekh Maxamuud iyo Ra’iisul Wasaaraha XFS Mudane Xamze Cabdi Barre inaysan ku dhicin dabinka loo dhigay, kana fiirsadaan tallaabooyinka caddaalad darrada ah ee ka socda Xafiisyadooda. 

Alle ayaa mahad leh ninkii aaminaa awood leh 

Odayaasha Beesha Reer Ow-Xasan ee soo saaray warsaxaafadeedkan;

1. Suldaan Cabdullaahi Sh. Cumar M. Maxamuud
2. Imaam Bashiir Sh. Cali Ibraahim.
3. Caaqil Ibrahim Yuusuf Muxumed.
4. Nabaddoon Cabdullaahi Sh. Faarax X. Daahir.
5. Nabaddoon Axmed-xaashi Sh. Cabdinaasir.
6. Nabaddoon Deeq Sh. Cumar Diinle
7. Nabaddoon Cabdihaajir Sh Maxamuud
8. Nabaddoon Mukhtaar Sh. Nuurre Cabdullaahi
9. Dr. Abdirashid Sh. Xanafi X. Cabdisuldaan
10. Nabaddoon Faysal Cabdifitaax Sh Axmed
11. Nabaddoon Duulane Cali Cabdiraxmaan

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa billowday qorshe lagu xoojinayo dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab ee dhinaca fikirka, kaasi oo ay qeyb ka yihiin culimada Soomaaliyeed.

Qorshahan ay dowladda ku xoojineyso dagaalka fikirka ee Al-Shabaab ayaa waxa uu yahay in wacyi-gelin laga sameeyo deegaanada laga xoreeyay kooxda iyo in laga hirgaliyo goobo lagu barayo caqiidada saxda ee Islaamka.

Golaha Wasiirada xukuumadda Soomaaliya ayaa maanta qorshahan kulan ka yeeshay, kaasi oo uu shir-guddoomiyay ra’iisul wasaare Xamza Cabdi Barre.

Kulankan ayaa diirada lagu saaray dardar-galinta dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab ee dhinaca fikirka, kaasi oo qeyb ka ah qorshaha dowladda oo ah in kooxda lagala dagaalamo saddex jiho oo kale ah; dhaqaalaha, fikir iyo dagaalka tooska ah ee ka socda qeybo kamid ah dalka.

Sidoo kale waxaa kulankan lagu fallan-qeeyey qaabkii Al-Shabaab looga guuleysan lahaa dagaalka fikirka ah, iyadoo la adeegsanayo culimaa’udiinka Soomaaliyeed, islamarkaana xoogga la saarayo sidii wacyi-galinta loo gaarsiin lahaa deegaannada dhawaan laga xoreeyey, oo barnaamijka xasillinta loo dhinac wadi lahaa dagaalka fikirka xagjirka ah.

Ra’iisul Wasaare Xamza ayaa ugu dambeyntii waxa uu tilmaamay muhiimada ay leedahay in dadka ku dhaqan deegaannada laga xoreeyey Khawaariijta laga hirgaliyo goobo lagu soo bandhigayo caqiidada saxda ee Islaamka.

Goobahaasi ayaa waxa dadka looga wacyi-galin doona fikirka khaldan ee ay kooxaha Khawaarijtu dadka u sheegayeen shan iyo tobankii sanno ee u danbeeyey.

New York (Caasimada Online) – Qaar ka mid ah waddamada ku jira Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa soo saaray war-saxaafadeed ay si gaar ah uga hadlayaan xaaladda haweenka Soomaalida, nabadda iyo amniga.

Dalalkaasi oo kala ah Malta, Albania, Brazil, Faransiiska, Japan, Switzerland, Imaaraatka Carabta iyo Britain ayaa sheegay inay ku midoobeen soo saarista qoraalka iyadoo maanta Golaha Ammaanka uu ka wada hadli doono xaaladda Soomaaliya.

Waxay sheegeen in weerrada sii socda ee Al-Shabaab oo ay weheliso xaaladda bani’aadaminnimo ee daran, abaarta iyo hannaanka siyaasadeed ee caqabadaha wata ay sii kordhiyeen halista ilaalinta dadka soo barakacay, kuwaasi oo 80% ay yihiin dumar iyo carruur.

Dalalka ayaa sidoo kale sheegay inay aad uga argagaxeen xadgudubyada galmada iyo tacaddiyada kale ee jinsiga ku salaysan ee ka dhaca Soomaaliya.

Waxay ugu baaqeen dawladda Soomaaliya inay muhiim tahay in la baaro, sharcigana lala tiigsado kuwa ka dambeeya. Waxay ugu baaqeen dhammana dhinacayada inay ixtiraamaan sharciga caalamiga ah ee bani’aadaminnimada iyo xuquuqda aadanaha, iyo in kuwa xadgudubyada gaysta lala xisaabtamo.

Waxay sheegeen in ka sokow ballanqaadka la sameeyey ee ahaa in haweenku helaan 30% ay weli hoosayso ka qaybgalka haweenka ee go’aannada siyaaseed. Waxay intaas ku dareen inay dhiirrigelinayaan inay haweeenku si buuxda oo siman u yeeshaan matalaad.

Waxay xuseen in haweenka haya mansabka siyaasadeed ay la kulmaan cabsigelin, hagardaamo iyo qalalaase.

Waxay sheegeen in doorashadii Sacdiya Yaasiin Haaji Samatar ee guddoomiye ku xigeenka Aqalka Hoose ee Baarlamaanka oo noqotay haweenaydii ugu horraysay ee xilkaasi qabata ay ahayd guul la ammaano, waxayse ku baaqeen in hanjbadaadaha ka dhanka ah ay joogsadaan, meeshii lagama marmaanka ahna la qaado tallaabooyin lagu ilaalinayo.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Soomaaliya ayaa soo saartay war-saxaafadeed ay ku soo bandhigeyso guulihii ay gaartay todobaadkaan, bayaankaan oo qodobeysan ayaa ka soo baxay wasaaradda warfaafinta, waxaana ciwaan looga dhigay “Waxqabadka Dowladda ee Toddobaadkan.”

Hoos ka akhriso bayaanka todobaad-laha ah ee dowladda:

• Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa madaxda Afrika ee ka qeybgashey Shir Madaxeedka Midowga Afrika uga waramey guulaha Dowladda Somalia ka gaartey dagaalka lagula jiro argagixisada.
• Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa sidoo kale intii uu joogay magaalada Addis Ababa kulamo kula yeeshay qaar ka mid ah hoggaamiyeyaasha Afrika, iyagoo ka wadahadley xiriirka Soomaaliya iyo dalalkaasi u dhexeeya.
• Hawlgalada ka dhanka ah Khawaarijta oo sii xoogeystay, ayaa waxaa ay Ciidanka Qaranka guluf lagu guuleystey ka fuliyeen Jubaland, HirShabelle iyo Galmudug, iyadoo ay jiraan goobo badan oo cadowga laga xorreeyay, hub iyo saanad badanna looqa qabsadey.
• Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa shacabka Soomaaliyeed ugu baaqey inay gurmad u fidiyaan walaalahooda dalka Turkiga ee uu dhulgariirka ku habsadey.
• Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xamza Cabdi Barre ayaa guddi heer qaran u xilsaarey barnaamjika gurmadka lagu taakuleynayo dadkii ku waxyeeloobay dhul gariirkii ka dhacay Turkiga.
• Mar kale, Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa ku baaqey in degdeg loo joojiyo colaadda ka socota Laascaanood, khilaaf kasta oo jirana wadahadal lagu xaliyo.
• Ra’iisul Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xamse Cabdi Barre ayaa furay Shir Sanadeedka 5aad ee Xeer Ilaaliyeyaasha Soomaaliyeed oo lagu soo bandhigay wixii u qabsoomay iyo waajibaadka horyaalla.

Ra’iisul Wasaare Xamse Cabdi Barre ayaa ganacsatada Soomaaliyeed ugu baaqay in ay dalkooda maalgashadaan.

• Golaha Shacabka ayaa ansixiyay sharciga dhismaha Hay’adda oo ansixiyay sharciga dhismaha Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha Dalka.
• Hanti Dhowraha Guud ee cusub ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Axmed Xasan Guutaale yaa xilka kala wareegay Hanti Dhowrihii hore Maxamed Mohamud Ali (Afgooye).
• Aqalka Sare ee Baarlamanka Soomaaliya ayaa ansixiyay Sharciga Korontada.
• Aqalka Sare ayaa ansixiyay sharciga dhismaha Hay’adda Nabad Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka.

-Dhammad-

Muqdisho (Caasimada Online) – Senator Muuse Suudi Yalaxow oo ka tirsan Aqalka Sare ee Soomaaliya ayaa si adag uga horyimid sharciga hay’adda NISA ee maanta uu meel-mariyay Golaha Aqalka Sare.

Senator Muuse Suudi ayaa waxa uu sheegay in sharcigan uu awood xad dhaaf ah siinayo taliyaha hay’adda, oo xilligaan ah Mahad Maxamed Salaad, kaasi oo uu sheegay in xataa madaxweyne uusan wax ka bedeli karin go’aanada uu gaaro, sida uu hadalka u dhigay.

“Sharcigaan umadda ayuu ka dhaxeeya lama rabo in qof gaar ah gacanteeda ku jiro. Dadkaan in loo aaso wax aysan ogeyn looma baahna, aniga ma qabo in sidii xoolaha inta meel lagu aruursado ansixiya oo gacanta taagan aniga ma qabo,” ayuu yiri.

Senator Muuse Suudi ayaa kamid ahaa saddex Senator oo diidmo ugu codeeyay sharciga NISA, oo maanta uu meel-mariyay Golaha Aqalka Sare kadib markii 31 Senotar ay ogolaadeen.

“Awoodda halkan ugu taalla (Taliyaha NISA) qof ay anfaceyso ma-lahan. Shey walba kaligiis ayaa magacaaba, xilka asaga ka qaada oo saddex kaaliye uu leeyahay. Waxa ka hooseeya oo dhan asaga kaliya weeyi, iyaga waxay qaban karaan waa iska yar yihiin xataa cid ku xigta ma jiro.”

Sidoo kale waxa uu sheegay in taliyaha NISA Mahad Salaad uu leeyahay awoodda u sareysa ee dowladda, “Awooda oo dhan isaga ayaa leh, madaxweynaha haddii Golaha Wasiirada soo qoraan saxiix ayuu ku leeyahay halkaas ayuu kaga hara, asaga hadduu qoray meel kale oo uu ka geli karo ugama jeedo qoraalka buugan, sidaas ayuu u yaalla buugan.”

Senator-kan ayaa Sabtidii guddoonka ka dalbaday in loo yeero agaasimaha hay’adda Nabad-Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka (NISA) Mahad Maxamed Salaad, si uu goobjoog uga noqdo sharciga hay’adiisa ee laga doodayo, islamarkaana wax laga weydiiyo qoddobada u baahan fasiraad dheeraad ah, taasi oo uu maanta sheegay in waxba laga soo qaadi waayay.

Sharciga NISA oo muddo doodiisa ay ka socotay Golaha Aqalka Sare ayay maanta ansixiyeen Senator-adu, kadib markii uu guddoonka cod u qaaday meel-marinta sharcigaan, waxayna sidaas NISA ku yeelatay 53 sano kadib sharci rasmi ah oo ay ku dhaqmeyso.