Muqdisho (Caasimada Online) – Samantha Power oo ah maamulaha hay’adda USAID ee Mareykanka oo soo gaartay gudaha magaalada Muqdisho ayaa Talaadadii la kulantay madaxweynaha Somalia Xasan Sheekh Maxamuud ayadoo ku dhawaaqday taageero horleh.

Labada dhinac ayaa ka wada-hadlay xaaladda bani’aadannimo ee dalka, horumarinta la-qabsiga cimilada iyo taageeridda dadaalka aan caadiga aheyn ee dowladda federaalka ay ugu jirto in la yareeyo saameynta xun ee Al-Shabaab ay ku leedahay Soomaaliya.

Ugu horreyn Samantha Power ayaa ka tacsiyeysay dadkii ku dhintay weeraradii ay dalka dhowaan fulisay kooxda Al-Shabaab, waxayna ballan-qaaday inay garab istaagto dadka Soomaaliyeed xilliga ay u baahan yihiin.

Dhankiisa Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa uga mahadceliyey Mareykanka bixinta saddex meelood laba meel oo ka mid ah dhammaan deeqda dhaqaalaha ku baxaya wax ka qabashada abaaraha, taasi oo dhan ku dhawaad 1.3 bilyan oo dollar, tan iyo bilowgii sanad maaliyadeedka 2022.

Sidoo kale waxa ay isla garteen in dib loo abaabulo taageero caalami ah oo dheeri ah si loo maalgeliyo gurmadka abaaraha Soomaaliya oo wajahaysa suurta-galnimada xilli roobaadkii lixaad oo guuldarreysta.

Kulankan ayaa waxaa sidoo kale lagu soo hadal qaaday sidii loo heli lahaa habab kale oo casri ah oo waara oo wax looga qabto, isla-markaana loola qabsado isbeddelka cimiladu ku yeelanayaan sugnaanta cunnada ee Soomaaliya.

Waxaa kale oo ay isku raaceen in la isku duwo dadaallada lagu dhiiri-gelinayo maalgashi ballaaran oo lagu sameeyo barnaamijyada la qabsiga cimillada iyo u adkaysiga Soomaaliya.

Ugu dambeyn maamulaha hay’adda USAID Samantha Power ayaa ku dhowaaqday 5 milyan oo dollar oo USAID ay gacan uga gaysaneyso gaarsiinta adeegyada degdegga ah ee ay u baahan yihiin bulshooyinka u istaagay kacdoonka ka dhanka ah kooxda Al-Shabaab.

Si kastaba, Mareykanka ayaa kamid ah dowladaha sida u dhow u taageero Soomaaliya, wuxuuna sidoo kale ka qayb-qaataa dagaalka Al-Shabaab, isagoo ku duqeeya gobollada.

Muqdisho (Caasimada Online) – Maxkamadda Ciidamada Qalabka Sida ee Soomaaliya ayaa maanta go’aan kasoo saartay kiis la yaableh oo ka dhashay muuqaal Prank ahaa oo ay sameeyeen koox Tik-Tok-ley ah oo ku sugan magaalada Muqdisho ee caasimadda dalka.

Maxkamadda ayaa waxaa la soo taagay 4 nin oo dhalinyaro ah, kuwaas oo baraha bulshada ku faafiyay muuqaal jiliin ah oo ay lacag madax furasho ah uga dalbanayaan hooyo Soomaaliyeed.

Sheekada jiliinka ah ayaa waxaa hormuud u ahaa wiil lagu magacaabo Zakariye Maxamuud Warsame oo dhaqan celin ahaan looga keenay dalka Sweden, isaga iyo saxaaxibadiisa ayaa iska soo duubay muuqaal ay ku jilayaan inuu afduuban yahay Zakariye, waxaana muuqaalka ka soo muuqday labada wiil oo hubeysan, isla-markaana garaacaya Zakariye oo hooyadiisa farriin u diraya, kana codsanaya inay bad-baadiso oo ay lacag u soo dirto.

Ujeedka ay arrintaan u sameeyeen dhalinyarada ayaa ahaa in Zakariye uu hooyadiis ka qaato lacag uu ku iibsado Tikid, si uu ugu laabto waddanka laga keenay ee Sweden.

“Aniga dalka dhaqan celin ayaa la’ii keenay waalidkey ayaana ii keensaday, iyaga ayaana diinta i baraayey dalka dibaddiisaa ku dhashay, kuna soo barbaaray ,” ayuu yiri Zakariye.

Sidoo kale labada nin ee kale ee maxkamadda la soo taagay ayaa sheegay in sheekadan uu keenay Zakariye, si uu hooyadiis uga qaato lacagta tikidka uu ugu labaan lahaa Sweden.

“Asiga ayaa fikraddaan noola yimid, annaga oo Tik Tok iska istcimaaleyno asaa dhahay hooyadey lacag ayaa ka rabaa asaa weydiistay,” ayuu yiri ma mid ah ragga lasoo xiray.

Sidoo kale Nuur Xayle Cismaan Cali oo kamid ah ragga la maxkamadeeyay ayaa sheegay in lama filaan ay ku noqotay in isaga oo dambiile ah la horkeeno Maxkamadda Ciidamada.

“Shuute aniga weligey waan arkaayey in Al-Shabaab uu ciqaabaayo oo xukun uu ku ridaayo, balse ma aamin saneyn adiga oo shacab ah micnaha inaad dambi gashid ayaa Shuute lagu horgeynaa,” ayuu isna yiri Nuur Xayle Cismaan oo Prankiga wax ka sameeyay.

Sidoo kale maxkamadda aya waxaa la horkeenay askarigii lahaa hubka oo sheegay in ay daris ahaayeen wiilasha, isla-markaana ay gurigiisa imaan jireen, balse uusan waxba kala socon arrinta ay sameeyeen iyo muuqaalka ay ku duubeen hubkiisa iyo dharkiisa ciidan.

Xeer ilaalinta maxkamadda ayaa afartan nin ku soo eedeysay, in suurad xun ay ka bixiyeen amniga qaranka, waxayna codsatay in lagu rido xukun u qalma ciqaabtooda.

Ugu dambeyn Garsoorka Maxkamadda ayaa go’aamiyay in dhammaan raggaan loo diro dhaqan celin, halka askarigana loo diray feel celin oo ah ilaalinta hantida qaranka, sida uu shaaciyay Guddoomiyaha Maxkamadda Ciidamada Qalabka Sida, Xasan Cali Nuur (Shuute).

Muqdisho (Caasimada Online) – Xubnaha Golaha Wasiirada Soomaaliya ayaa maanta kulankoodii caadiga ahaa ku yeeshay Muqdisho, kaas oo looga hadlay arrimo dhowr ah, laguna ansixiyey heshiis caalami ah.

Kulankan ayaa waxaa guddoomiyay ra’iisul wasaare ku xigeenka dalka Saalax Axmed Jaamac, ayada oo ay goobjoog ahaayeen inta badan xubnaha Golaha oo marka hore iska xog wareystay xaaladda dalka, gaar ahaan amniga iyo dagaalka lagula jiro Al-Shbaab.

Intaas kadib Golaha Wasiirada Xukuumadda Federaalka ansixiyay Heshiiska aas aasidda ciidamada heeganka ah ee Bariga Afrika, kaas oo ay qayb ka tahay Soomaaliya.

Sidoo kale waxaa ku jira dalalka badan oo Afrika ku yaalla sida Burundi, Jabuuti, Itoobiya, Kenya, Rwanda, Seychelles, Suudaan iyo Uganda.

Heshiiskan ayaa ujeedadiisu waxay tahay in la hirgeliyo hawlaha ilaalinta nabadda, ammaanka iyo xasilloonida gobolka, sida uu shaaciyay Goluhu.

Dowladda federaalka ayaa muddooyinkii dambe dadaal xoogan gelineysay wax la qaysiga Afrika iyo sidoo kale dalalka caalamka, ayada oo loo marayo dhanka diblumaasiyadda.

Dhanka kale Soomaaliya ayaa hal tallaab u jirta ku biirista suuqa Bulshada Bariga Afrika (EAC), kaas oo ay ku mideysan yihiin illaa todobo waddan oo Afrikaan ah.

Shalay waxaa sidoo kale Muqdisho ka furmay Shirka qiimeynta Soomaaliya ee ku biiridda Bulshada Bariga Afrika, kaas oo ay ka qayb-galayaan toddobada waddan ee ururka EAC.

Qorshaha ku biirista Soomaaliya ee EAC ayaa lagu wadaa in sanadkaan lasoo gaba-gabeeyo qorshaheeda, si ganacsatada Soomaaliyeed ay fursad ugu helaan ka qeyb qaadashada horumarka dhaqaale iyo is-dhexgalka bulshada Gobolka Bariga Afrika.

Muqdisho (Caasimada Online) – Golaha Wasiirada Soomaaliya oo maanta kulankoodii caadiga ahaa ku yeeshay magaalada Muqdisho ayaa xilka qaadis ku sameeyay taliyihii ciidanka Booliska Soomaaliya, General Cabdi Xasan Maxamed (Xijaar).

Golaha wasiirada ayaa sidoo lale Ganaraal Sulub Axmed Firin u magacaabay Taliyaha cusub ee Ciidanka Booliska Soomaaliyeed.

Sulub ayaa horay u ahaa Wasiir Ku Xigeenka Wasaaradda Gaadiidka, wuxuuna ka soo jeeda deegaan ahaan Jubbaland.

Magacaabistan ayaa timid, kadib soo jeedin ka timid, Wasaaradda Amniga Gudaha, ayada oo goluhuna uu ku raacay, kadibna asnixiyay magacaabista taliyaha cusub.

Xilka qaadista Xijaar ayaa ku soo aaday, xilli magaalada Muqdisho ay ku jirto xaalad ammaan darro, kadib markii ay kordheen weerarada qaraxyada ah iyo dilalka kala duwan ee ka dhacaya gudaha caasimadda.

Isbeddalkan ayaa ah mid la filayey, balse soo daahay, kadib doorashadii dalka ka dhacday 15-kii bishii may ee sanadkii hore ee 2022-kii.

Taliyaha cusub ayaa waxaa la sugayaa inuu wax ka qabto xaaladda magaalada Muqdisho oo ay hataan Al-Shabaab soo saartay culeys xoogan, waxayna todobaadkan oo kaliya ay laba weerar ka fulisay caasimadda, waxaana mid kamid ah lagu beegsaday xarunta gobolka Banaadir, halka kan kalena oo ah hoobiye lagu garaacay agagaarka Xarunta Madaxtooyada.

Dhana kale Wasaaradaha Amniga Gudaha iyo Gaashaandhigga ayaa golaha warbixin ka siiyey xaaladihii ugu danbeeyey ee amni iyo howlgallada dalka looga xoreynayo Shabaab.

Labada Wasaaradood ayaa sheegay in toddobaadkan guulo waawayn ay ciidamada qalabka sida iyo dadka deegaanku ka gaareen dagaallada ka socdo gobollada dalka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa markii u horeysay shaaciyay in dowladda ay xirtay hay’addo ajnabi ah oo gudaha dalka ka waday shiiceynta dadka Soomaaliyeed.

Waxa uu sheegay in hay’adda Nabad-sugida (NISA) ay markii hore usoo gudbisay hay’addahan oo laba ah, kadib xaqiijin ay dowladda federaalka qaadatay go’aanka lagu xirayo.

Hay’addaha la xiray ee madaxweynaha uu sheegay ayaa kala ah; hay’adda Qumeyni Fundation iyo hay’adda Bisha Cas ee Iiraaniyiinta. Sidoo kale waxa la xiray safaaradda Iran ee Muqdisho.

“Dadka masaakiinta ah ayaa la Shiiceynaya, gabdho la isku keenay oo ilmo agoon ah haysta harqaan ayaa loo gaday oo tababar ayaa la siiyay waa lagu dhex jiraa, dhalinyaro ayaa loo yeeray maxaa u guursan weydeen dhaqaalo ma haysano – guur-wadareed ayaa idin sameynayna waa lagu dhex jira. Waxaas oo dhan waa ficilo fiican laakiin ajande kale ayaa laga lahaa,” ayuu yiri.

“Dadkaan iyo siday ku yimaadeen ayaa fiirinay, hadda racdeyno berri mid kale ayaa la keena, marka safaaradii ayaa xirnay. Marka qanuun shareecada waafaqsaneyn dalka laguma dhaqi karo, haddii hore loo gaaray Diin aan Diinta Islaamka aheyn dalka laguma faafin karo oo dadka lama bari karo, dhihida aan dhahnay wax macno ku fadhiya ma ah haddii aan gacmihii iyo indhihii noo ilaalin lahaa yeelan weyno.”

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa sidoo kale tilmaamay muhiimada in la fududeydiyo barashada iyo fahamka Diinta Islaamka, si wacyigooda Diimeed u sareeyo, islamarkaana aan loogu soo dhuuman.

“Maanta Ilaahay idinkii Ilaalinta Diinta iyo Horumarinteeda oo ah fududeynta barashadeeda iyo ku dhaqankeeda, waxa umadda caamka ah quseeya ayaa ina-quseeya. Waxa naga wada dhaxeeya ee ina-taabanaya waa barashada iyo fududeynteeda.”

Waxa uu sii raaciyay hadalkiisa “Waxaa rajeynaya in Ilaahay idinkii uu dalkaan gaari doono maalin qof duruufeysan la waayi doono, waa leeyahay kheyraadkiisa iyo wanaagiisa dalkaan.”

Soomaaliya ayaa dhowr jeer laga soo wariyay dhexdeeda in ay jiraan dad Diimo kale si hoose ugu faafiya gudaha dalka, hase yeeshe tallaabada ay qaaday dowladda Xasan Sheekh ee ku wajahayso dadka iyo hay’addaha ay ku cadaato arrintaan ayaa ah mid bogaadin mudan.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka ee Soomaaliya ayaa 30 sano kadib xalay si rasmi ah ula soo wareegtay amniga hawada Soomaaliya, ayada oo heshay aqoonsi caalami ah oo aad u sarreeya tan iyo burburkii dalka.

Maareeyaha hey’adda duulista Axmed Macalin Xasan oo warbaahinta la hadlay ayaa faah-faahin ka bixiyay waxa ay ka dhigan tahay guushan iyo in Soomaaliya ay la soo wareegto sharciga lagu maamulayo hawada, kaas oo ay dowladda federaalka gelisay dadaal xoogan.

Sharcigan ayaa dhigaya in hawada Soomaaliya ay tahay amni ah oo la’isku halleyn karo, waxaana maamuleysa dowladda federaalka oo haatan toos loogu soo wareejiyay.

Axmed Macallin oo ka hadlayey arrintan ayaa shaaciyay in markii hore ay Soomaaliya ku shaqeyneysay heerka hoose, balse ay hadda u wareegeen heerka sare oo muhiim ah.

“Hawada Soomaaliya 30-kii sano ee la soo dhaafay waxay ku shaqeyneysay heerka ugu hooseeya marka ALXM muddo sanad ah ayaan wadnay inaan heerka sarreeyo geyno hawadas Soomaaliya, tan iyo markii aan la soo wareegnaym” ayuu yiri Maareeyuhu.

Sidoo kale wuxuu tilmaamay in arrintan ay faa’ido weyn u leedahay Soomaaliya, isla-markaana ay shaqeyn doonaan lacag ka badan tii ay horay u soo saari jireen.

“Soomaaliya waxay noqoneysa Class A oo meesha ugu sarreysa mas’uuliyadda ugu badan Soomaaliya ayey fuuleysaa lacagta aan soo saari jirnay ka badan ayaan soo saareynaam, haddii uu Ilaah yiraahdo,” ayuu markale wareysiga ku yiri Mudane Axmed Macallin.

Waxa kale oo uu intaas ku daray in arintan ay muhiim u tahay badqabka diyaaradaha isla-markaana ay haatan diyaarado caalami ah kusoo dhiiran doonaan Soomaaliya.

“Badqabadka diyaaradahana wuxuu noqonayaa meeshii ugu sarreysay diyaarado badan ayaa ku soo dhiiran Soomaaliya oo hadda ka leexda hadda shuruuda waa buuxinay,”.

Si kastaba, hawada Soomaaliya ayaa markii hore waxaa gacanta ku heysay hay’adah ka tirsan QM, waxaana laga maamuli jiray magaalada Nairobo, balse sanadihii u dambeeyay loo soo wareejiyay Muqdisho, ayada oo haatan dowladda ay ula wareegtay amniga hawada.

Xarardheere (Caasimada Online) – Taliyaha ciidanka dhulka ee xoogga dalka Jeneraal Maxamed Tahliil Biixi ayaa faah-faahin ka bixiyey howlgal shalay ka dhacay deegaano hoostaga degmada Xarardheere ee gobolka Mudug.

Taliye Biixi oo la hadlay warbaahinta dowladda ayaa sheegay in 73 xubnood oo kamid ah dagaal-yahaanada kooxda Al-Shabaab ay ku dileen howl-gallo ka dhacay deegaanada Miiroon iyo Baraagta Hurdaaye oo kamid ah deegaanada hoostaga degmada Xarardheere.

Sidoo kale waxa uu sheegay in ciidamada xoogga dalka ay si buuxdo ula wareegeen gacan ku heynta deegaanadaasi, isaga oo xusay in howl-galkaan ay qeyb ka ahaayeen diyaaradaha dagaalka, ayna jab weyn gaarsiiyeen kooxda Al-Shabaab.

“Dagaal sagaalkii subax  bilawday oo ka dhacay deegaano ay kamid yihiin Miiroon iyo Baraagta Hurdaaye oo ay ka qeyb qadanayeen diyaaradaha dagaalka Saaxiibada Caalamka ayaa lagu dilay 73 kamid ah Shabaabka deegaanada Miiroon iyo Baraagta Hurdaayana ciidanka ayaa la wareegay, walina baacsi ayaa lagu sii haya kooxdii ku sugneyd deegaanadaas,” ayuu yiri Jeneraal Biixi.

“Ilaahay waa ku jabiyay Khawaarijtii, dhaawac iyo mayd farabadan ayaa meeshaas yaalla, waxay u kala carareen wadada Caad iyo wadada Mililiqo waa lagu raadjooga aad ayaana loo jabiyay.”

Sidoo kale waxa uu sheegay in kooxda Shabaab ay tahli waayeen inay qaataan dhaawacyadooda, ayna ku daba jiraan firxadka kooxda, islamarkaana ay sii wadi doonaan dagaalka illaa inta Shabaab laga ciribtirayo guud ahaan dalka.

Degmada Xarardheere oo dhawaan ciidanka dowladda la wareegeen ayaa ahayd saldhigii ugu weyna kooxda Al-Shabaab ee deegaanada gobolka Mudug, waxaana maalmihii dambe ciidamada dowladda halkaasi ka wadeen howl-gallo is-ballaarin ah.

Barqanimadii shalay ayay ahayd markii ay dowladda federaalka ee Soomaaliya shaacisay in toddobaad gudaheed Al-Shabaab laga dilay in ka badan 300 xubnood, howl-galadaas oo si gaar ah uga kala dhacay gobolada Galgaduud, Mudug, Shabeelaha Dhexe, Shabeelaha Hoose iyo Baay.

Sidoo kale, illaa 10 deegaan oo ka tirsan maamulladaas ayay dowladdu sheegtay inay soo galeen gacanteeda, waxaana ka mid ah deegaanadaas Janaay Cabdalle oo ka tirsan Jubbada Hoose.

Boosaaso (Caasimada Online) – Diyaaradaha dagaalka Mareykanka ayaa lagu soo warramayaa in xalay duqeymo la beegsadeen kooxda Daacish ee ku sugan gobolka Bari ee maamulka Puntland, halkaas oo ay fariisimo waa weyn ay ku leedahay Daacishta Somalia.

Duqeynta ayaa si gaar ah uga dhacday buuraha Calmiskaad oo ka tirsan degmada Iskushuban ee gobolka Bari, sida ay innoo sheegeen ilo dadka deegaanka ah.

Wararka ayaa intaasi kusii daraya in duqeyntan ay socotay illaa saaka waabarigii hore, waxaana jira khasaare xoogan oo kasoo gaaray xabnaha kooxda Daacish.

Ugu yaraan saddex horjooge oo ka tirsanaa Daacish ayaa lagu dilay weerarkan, sida ay xaqiijiyeen saraakiil ka tirsan sirdoonka Puntland oo diiday in la shaaciyo magacyadooda.

Xaaladda ayaa weli kacsan, waxaana dhaq-dhaqaaqyo ciidan laga dareemayaa dhulka buuraleyda ah ee gobolka Bari ee Puntland, Soomaaliya.

Weerarkan ayaa ku soo aaday, xilli maalmihii u dambeeyay ay kooxdan dhaq-dhaqaaq culus ka waday halkaas oo ay marar badan kula dagaalantay ciidanka Puntland.

Dhanka kale ma jiro wax war ah oo ka soo baxay Mareykanka, kuna aadan duqeyntaas xalay, illaa saaka lagu garaacayay qaybo kamid ah gobolka Bari.

Ma’ahan markii ugu horreysay oo duqeymo ka dhan ah dagaalyahanada Daacish ay ka dhacaan deegaannadaas, iyada oo sannadihii ugu dambeeyay ay buuraleyda gobolka Iskushuban iyo Galgala ay ka dhaceen weerarro dhinaca cirka ah oo ka dhan ah Daacish.

Si kastaba, Soomaaliya ayaa waxaa haatan ka socdo howlgal culus oo ka dhan kooxaha Al-Shabaab iyo Daacish, kaas oo ay iska kaashanayaan dowladda iyo saaxibada caalamiga ah.

Dar es Salaam (Caasimada Online) – Dowladda Mareykanka ayaa digniin cusub kasoo saartay suurtagalnimada weeraro argagixiso oo ka dhaca dalka Tanzania ee bariga Afrika.

Safaaradda Mareykanka ee ku taalla magaalada Dar es Salaam ayaa soo saartay digniintan, kadib qoraal rasmi ah oo ay soo saartay.

Sidoo kale safaaradda ayaa uga digtay muwaadiniinta Mareykanka ah inay ka fogaadaan meelaha ay dadku iskugu yimaadaan sida maqaayadaha, suuqyada iyo goobaha dalxiiska.

Mareykanka ayaa intaasi ku daray in goobaha bartilmaameedyada ahi ay ku jiraan meelaha ay tegaan dadka reer galbeedka ah.

“Kooxaha argagixisadu waxay digniin la’aan weerar la beegsan karaan hoteellada, safaaradaha, maqaayadaha, suuqyada, saldhigyada booliiska, masaajidda iyo meelaha kale ee ay tagaan dadka reer galbeedka ah” ayaa lagu yiri digniinta kasoo baxday Mareykanka.

Kadib digniintan soo baxday dowladda Tanzania ayaa lagu soo warramayaa inay qaaday tallaabooyin dheeraad ah oo lagu sugayo amniga, si looga hortago weeraradaasi argagixiso.

Marar badan oo hore Mareykanka ayaa digniin noocaan oo kale ah ka soo saaray dalal badan oo ay kamid yihiin Soomaaliya iyo Kenya oo ay ka dhacaan weeraro qaraxyo ah.

Muqdisho (Caasimada Online) – Hawada Soomaaliya ayaa heshay aqoonsi caalami ah oo aad u sareeya tan iyo burburkii dalka, muddo dheer ayey dowladda Soomaaliya u soo xusul duubeysay aqoonsiga ay heshay caawa, sida uu shaaciyey Maareeyaha hey’adda duulista rayidka Soomaaliya.

Maareeyaha hey’adda duulista Axmed Macalin Xasan oo la hadlay Idaacadda Dowladda ee Radio Muqdisho ayaa sheegay in qiimeynta isku laheynta duulimaadyada caalamka ay Soomaaliya ka joogtay heerka ugu hooseeya, balse wixii caawa ka dambeeya ay Soomaaliya ku biirtay wadamada ugu sareeya.

“Hawada Soomaaliya 30-kii sano ee lasoo dhaafay waxay joogtay qiimeynta caalamka heerka ugu hooseeya, caawa ayaan ku guuleysanay in aan gaarno heerka ugu sareeya qiimeynta caalamka,” ayuu yiri Maareeyaha hey’adda duulista rayidka Soomaaliyeed.

Axmed Macalin ayaa sheegay in mudo hal sano ay hey’addu ka shaqeyneysay in heerkaan ugu sareeya qiimeynta duulimaadyada caalamka au soo gaarto, isla markaana ay hadda taas ku guuleysteen.

“Bahda hey’adda duulista rayid Soomaaliyeed waxay caawa ula mid tahay habeenkii ay Soomaaliya xornimada qaadatay, waxaa mira-dhalay dadaalkeenii, keligeena maahane caawa dunida oo dhan ayaa nala dabaal-degeysa,” ayuu yiri Maareeye Axmed Macalin.

Mar la weydiiyey caqabadaha ay markii hore ku qabeen qiimeyntii heerkeedu hooseeyey ayuu sheegay in duulimaadyada qaar ay ka wareegsa jireen hawada Soomaaliya, maadaama qiimeynta heerka badqabkeedu uu hooseeyey.

“Lacagtii aan soo saari jirnay in ka badan ayaan soo saari doonaa, diyaarado badan oo hadda ka leexda hawada Soomaaliya ayaa soo mari doona hawadeena,” ayuu yiri Maareeye Axmed Macalin.

Wadamo, hey’ado, shirkado duulimaad iyo ururro caalami ah ayuu sheegay in dowladda Soomaaliya ay kala shaqeeyeen inay soo gaarto heerkaan.

“Tani waxay ka dhigan tahay Soomaaliya caawa wixii ka dambeeya waxay awood u leedahay inay maamulato hawadeeda, waxaa la aqoonsaday inay heysato quburo ku filan, waxaana guushaan ka shaqeeyey quburo Soomaali ah,” ayuu hadalkiisa ku sii daray.

Hoos ka dhageyso wareysiga

Beledweyne (Caasimada Online) – Wararka aan ka heleyno magaalada Beledweyne ee gobolka Hiiraan waxay sheegayaan in caawa weerar loo adeegsaday hoobiyeyaal lagu qaaday xaafado ka tirsan magaalada.

Xaafadda Xaawo-taako, gaar ahaan degaanka Nuur-xawaad ayaa la sheegay in caawa madaafiicda ugu badan ay Al-Shabaab ku garaaceen, waxaana lasoo weriyey in dhaawacyo ay ka dhasheen madaafiicdaas.

Sidoo kale qeybo ka mid ah xaafadda Buundo-weyn ee isla magaalada Beledweyne ayey caawa hoobiyeyaashaani ku soo dhaceen, waxayna magaaladu gashay xaalad kala carar ah.

Weerarkaan kadib ciidamada ammaanka ayaa magaalada ka bilaabay howlagllo culus oo caawa ka socda Beledweyne, kuwaas oo lagu baacsanayo raggii weerarkaan fuliyey oo la aaminsan yahay iinay ka tirsan yihiin Al-Shabaab.

Inkastoo dadka reer Beledweyne iyo guud ahaan gobolka Hiiraan ay si adag isaga difaaceen kooxda Al-Shabaab oo dagaal qaraar ay la galeen, hadana Al-Shabaab waxay weerarro ka geystaan deegaano aad ugu dhow magaalada Beledweyne ee xarunta gobolka Hiiraan.

Dhinaca galbeed ee magaalada ayey deegaano badan ka joogaan Al-Shabaab, waxayna geystaan weerarro iyo afduub ay ku ugaarsadaan beelaha go’aansaday inay si dhab ah isaga dhiciyaan kooxda.

Beesha Xawaadle oo ah beesha ugu balaaran beelaha dega gobolka Hiiraan ayaa toos ula dagaashay kooxda Al-Shabaab, waxaana beeshaas u suurtay gashay in dhamaan dhulka ay degto ay ka xoreysato Al-Shabaab.

Go’aanka beesha Xawaadle wuxuu caro badan ku abuuray Al-Shabaab, waxayna kooxdu joogto u ugaarsataa qof kasta oo ka soo jeeda beesha, waxaana xusid mudan in dad u dhashay beesha Xawaadle ay u afduuban yihiin  Al-Shabaab, kuwaas oo lagu haayo deegaano dhinaca galbeed ka xiga magaalada Beledweyne.

Inkastoo la sheego in 95% dhulka HirShabeelle laga saaray Al-Shabaab, hadana dhul u badan miyi oo dhinaca galbeed ka xiga wabiga Shabeelle ee gobollada Hiiraan iyo Sh/Dhexe ee HirShabeelle ayey weli ku dhuumaaleystaan Al-Shabaab.

Muqdisho (Caasimada Online) – Taliska ciidanka xoogga dalka Soomalaiyeed ayaa war ka soo saaray hadalheyn ka dhalatay rasaas xoog leh oo saacadihii lasoo dhaafay laga maqlay xerada ciidamada xoogga ee Jeneraal Goordan ee Muqdisho.

Warar aad loogu faafiyey baraha bulshada ayaa tilmaamayey in ciidamadii tababarka ku soo qaatay dalka Eritrea ee Muqdisho la keenay ay dagaal galeen, kadib markii ay gadoodeen.

Taliska ciidanka xoogga dalka ayaa war ka soo saaray arrintaan, waxaana qoraalka ka soo baxay lagu cadeeyey in wax dagaal ah aysan dhicin ee xabadaha la maqlay ay ahaayeen dabrid ama carbis ay sameynayeen ciidanku.

“Taliska Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed waxaa uu dhamaan ummada Soomaaliyeed gaar ahaan kuwa ku sugan caasimmada gobalka Benaadir ee Muqdisho la socodsiinaya in rasaastii  maanta ay maqlayeen ay tahay dabrid iyo carbis ay sameynayeen cutubyo ka tirsan Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed, kuna sameenayeen guddaha Dugsiga Tababarka General Goordan XDS,” ayaa lagu yiri qoraalka taliska ciidanka xoogga dalka.

Dab ridkaan ayaa ka dhacay xerada ciidamada xoogga Soomaaliya ee Jeneraal Goordan oo ku taalla degmada Hodan ee gobolka Banaadir, halkaas oo tababarro yaryar oo barashada shuruucda ciidamada qaranka ay ugu muhiimsan yihiin ciidanka lagu siiyo.

Xerada Jeneraal Goordan waxaa lagu xareeyey oo degan kumanaan ciidan ah oo dhawaan laga soo daabulay dalka Eritrea, halkaas oo tababar adag oo afar sano ah ay ku soo qaateen.

Cidiankaan oo gaaraya shan kun oo askari ayaa waxaa weli socota soo daad-gureyntooda, waxaana la sheegay in dhamaadka bishaan lasoo dhameystirayo.

Labo maalin ka hor dowladda Soomaaliya waxay ciidanka ATMIS ka saartay xeradii Maslax ee degmada Heliwaa, halkaas oo la dejinayo cutubyo ka tirsan ciidankaan ka imaanaya dalka Eritrea.

Ceeldheer (Caasimada Online) – Ciidamada dowlada iyo kuwa dib u xoreynta deegaanka ayaa galabta dagaal culus ku qaaday Shabaab-kii ku sugnaa dhowr deegaan oo hoos taga degmada Ceeldheer ee gobolka Galgaduud.

Ciidanka ayaa iska cabin adag kala kulmay Al-Shabaab waxaan la dilay xubno ay ku jiraan saraakiil oo ka tirsanaa Al-Shabaab, iyadoo dhowr deegaan laga xoreeyey kooxda.

Cabdifitaax Xasan Gaafow oo ka tisanaa saraakiisha Al-Shabaab ee aagga Ceeldheer ayaa la xaqiijiyey in lagu dilay dagaalkii galabta, iyadoo lasoo bandhigay meydkiisa.

Deeganada  kala ah, Baraag-xasanleey, Maalin-cadaawe iyo Baraag Sheekh Cabdullaahi oo dhamaantood hoos taga Ceeldheer ayaa galabta laga saaray Al-Shabaab.

Rag kale oo aan weli la aqoonsan magacyadooda rasmiga ah ayaa la sheegay inay ku jiraan saraakiisha galabta Al-Shabaab looga dilay aagga Ceeldheer, sida ay warbaahinta u sheegeen saraakiisha militeriga Soomaaliya ee howlgalka hoggaamineysa.

Daa’uud Abuukar oo ah sarkaalkii ciidanka dowladda ku hoggaaminayey dagaalkii galabta ayaa warbaahinta kula hadlay deegaanka Baraak Sheekh Cabdullaahi, asigoo fariin u diray xubnaha deegaanadaas u dhashay ee weli ka barbar dagaalamaya Al-Shabaab.

“Maanta waxaan Khawaarijta ka furanay hub, waana leynay, dadka deegaanadaan waxaan ka codsaneynaa inay ka fogaadaan meelaha ay Khawaarijtu joogto, kama hareyno sidaan ayaan meydadkooda u wari doonaa, isku soo dhiiba dowladiina, hadaa nolol rabtaan,” ayuu yiri sarkaalkaan.

Daa’uud Gacamey ayaa sidoo kale mid mid magacyadooda u sheegay hubnaha ka soo jeeda deegaanka ee hoggaaminaya Shabaab-ka aaggaas ka dagaalamaya, saraakiisha kooxda looga dhaawacay dagaalkii galabta waxaa ka mid ah guddoomiyihii kooxda ugu magacaawnaa degmada Ceeldheer.

Dhammaan deegaanadii lagu dagaalamay waxaa si buuxda caawa gacanta ugu haya ciidanka xooga dalka iyo kuwa deegaanka oo galabta dagaal adag kula wareegay.

Hoos ka daawo