Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, Mudane Xamza Cabdi Barre ayaa maanta kormeer ku tagay Xerada Jeneraal Goordan ee magaalada Muqdisho oo ay degan yihiin Cutubyo ka tirsan Ciidamada Xoogga dalka ee tababarka dhawaan ku soo qaatay dalka Eritrea.

Ra’iisul Wasaare Xamza oo la hadlayay ciidanka ayaa xusay in shacabka Soomaaliyeed aaminsan yihiin in Al-Shabaab muddo kooban kaga sifayn doonaan goobaha kooban ee ay kaga hareen ay dalka

“Waa la idin sugayay, laba qolo ayaa idin sugayay; qolo imaashihiini, joogitaankiina iyo sidan aad u diyaarsan tihiin maanta farxad iyo reyn reyn ay u tahay – waa Shacabkiina, Dalkiina iyo Calankiina. Qolona way idin sugeysay laakiin waxay idinku sugeysay, markaad timaadaan inay jabayaan, cabsi, khawf, naxdin iyo walbahaar ayay la il xun-yihiin,” ayuu yiri.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa sidoo kale wuxuu usheegay in uu ku garab siin doono ciidamadaan, sidii ay u soo celin lahaayeen karaamadii sharaftii iyo cisigii shacabka Soomaaliyeed.

“Fursad ayaa haysataan, waxaa la jooga xilligii aad isku soo dhiibi laheydeen intii la idin qaban idinka oo dambi gacmaha kula jira,” ayuu yiri Ra’iisul Wasaare Xamza oo baaq u diray dhalinyarada Soomaaliyeed ee weli la-jira kooxaha argagixisada.

Ciidamadaan laga keenay Eritrea ee ku sugan Muqdisho ayaa qeyb ka noqon doona howl-galka cusub ee deegaanada dhiman lagu xoreynayo, kaasi oo madaxda sare ee dowladda ay rabaan in uu ka deg deg bato kuwii hore ee lagu xoreeyay qeybo kamid ah dalka.

Saraakiisha ciidanka ayaa qaba in ciidamadaan looga maarmi doono yaraantii ciidan ee heysay dowladda oo sababi jirtay in ciidamada loo raro deegaano kala fog-fog, iyadoo diyaarado lagu qaadayo.

Ciidamadaan oo sanad badan ku maqna dalka Eritrea ayaa dhawaan si toos ah u bilaabatay soo daabulidooda, kadib dadaal uu soo celintooda u galay madaxweyne Xasan Sheekh oo dhowr jeer tagay dalka Eritrea.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiir ku-xigeenka gaashaandhiga Soomaaliya, Xildhibaan Cabdifataax Qaasim ayaa shaaciyay in kooxda Al-Shabaab ay wada-hadal kasoo dalbadeen dowladda, xili uu dalka ka socdo guluf dagaal oo ka dhan ah.

“Maanta ayaga ayaa wada-hadal ku jira, anaga waxay naga taagan tahay in Soomaaliya laga ciribtiro wax la yiraahdo argagixiso oo go’aankeeda uu qaatay madaxweynaha, golaha fulintana ay ku shaqeynayaan,” ayuu yiri.

Wasiirka ayaa waxa uu sheegay in jab xoogan la gaarsiyay Al-Shabaab, islamarkaana uu kusoo aruuray beegsiga shacabka iyo weerarada gaadmada ah, taasi oo uu sheegay in heegan buuxa u yihiin ciidamada dowladda.

“Ayaga (Al-Shabaab) ayaa soo codsaday wada-hadal. Khawaarijta waa laba nooc, kuwa waa ajaanib, noocna waa kuwa dalkaan u dhashay oo ayaga fursad waa leeyihiin, laakiin kuwa duulaanka ku yimid dalkaan wax wada-hadal majiro ee waa in dalka iskaga tagaan.”

Wuxuu intaas kusii daray hadalkiisa “Kuwa dalka u dhashay xili kasta haddii ay isa-soo dhiibaan diyaar ayaa loo yahay, laakiin wax lagula gorgortamo meesha ma yaalan, waa in ay dowladnimada raacan oo isku soo dhiibaan, oo shacabkooda dib ugu laabtan.”

Arrintaan ayaa imaneysa xili uu dalka ka socdo dagaal ka dhan ah Al-Shabaab, kaasi oo tan iyo markii uu billowday laga gaaray guulo waaweyn, loogana qabsaday kooxda degaano horleh oo gacanta ku hayeen sanado badan.

Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud oo dagaalkan ku hogaaminaya dalka ayaa hore u sheegay inaysan xilligan Soomaaliya joogin marxalad ay kula xaajooto ururka Al-Shabaab, hase yeeshe ay albaabada u fureyso xubnaha ka tirsan Al-Shabaab.

“Dowladdu waxay albaabada u furaysa xubnaha ka tirsan Al-Shabaab ee doonaya inay ka haraan gacan ka hadalka iyo fikirka xagjirka ah. Dowladdu waxay ku wajaheysa (Shabaab) saddex siyaabood oo kala ah mid millateri, mid fikir iyo mid dhaqaale.” ayuu xiligaas yiri madaxweynaha.

Xasan ayaa qaba in wada-hadalka uu noqdo waxa u dambeeya ee laga fikiro marka ay noqoto Shabaab, wuxuuna hore u tilmaamay “in ugu dambeynta dowladdu la xaajoon doonto kooxaha xagjirka ah, gaar ahaan Al-Shabaab oo ku xoogan gudaha Soomaaliya, si khilaafka lagu dhameeyo si nabdoon.”

Muqdisho (Caasimada Online) – Xildhibnaan Cumar Shariif Jeeg oo ka mid ah mudanayaasha Golaha Shacabka Soomaaliya oo maanta u warramay wariyeyaasha ayaa ka hadlay sababaha keenay baaqashada kulankii Golaha oo kooram la’aan dartiis lasoo xiray.

Jeeg ayaa shaaca ka qaaday in arrin amni darteed ay u imaan waayeen xildhibaanada ka baaqday kulanka, wuxuuna sababta ku sheegay in xildhibaanada loo ogolaaday hal waddo inay kasoo galaan xarunta, taas oo uu tilmaamay inay shaki ku beertay xubnaha maqab.

“Saaka waxaa jirtay hal shey oo aan la fahamsaneyn, sababtoo ah waddooyinka waad ogtihiin hal wadaa saaka laga soo galaayey waddada Ceel Gaab ayey aheyd, marka waxaa xildhibaanada Soomaaliyeed shaki galiyay halkaas waddo ” ayuu yiri Cumar Shariif Jeeg.

Xildhibaanka oo hadalkiisa sii wata ayaa xusay in xaalad amni oo adag ay haatan ku shaqeeyaan xildhibaanadu, isla-markaana ay qabaan cabsi la xiriirto amnigooda.

Sidoo kale wuxuu farriin u diray hay’adaha amniga dowladda, isaga oo ka codsaday inay wax ka qabtaan ammaanka guud ee dalka, gaar ahaan kan magaalada Muqdisho.

“Waxaan ka codsaneynaa hay’adaha amniga inay ka fakiraan amniga, dibna loo soo celiyo nabad-gelyada caasimada, markaas ayey xildhibaanada subax soo kasto so xaadiri karaan, laakiin subaxii markaa gurigaaga kasoo baxaysid adiga oo ku jiro ilaahow iso celi dhib waayey cabsidaas ayaa jirto” ayuu markale  hadalkiisa sii raaciyay xildhibaanku.

Ugu dambeyn wuxuu hoosta ka xariiqay in xildhibaanada ay daacad u yihiin shaqaooda, balse laga gaabiyay amnigooda, sida uu markale ku dooday xildhibaan Shariif Jeeg.

“Aniga ma aaminsani in xildhibaanada ay marnaba shaqadooda gudan waayeen, laakiin waxaa shaqo laga dhex gudan karaa waddan amni ka jiro iyo xasilooni,” ayuu sii yiri.

Dhanka kale Guddoomiyaha Golaha Shacabka Soomaaliya, Mudane Sheekh Aadan Maxamed Nuur (Aadan Madoobe) oo isna goor sii horreysay hadal ka jeediyay xarunta Baarlamaanka Soomaaliya ayaa digniin u diray xildhibaanada ka maqan kulamada golaha.

Sheekh Aadan Madoobe ayaa shaaca ka qaaday in maqnaashiyaha xildhibaanada ay cuuryaamineyso shaqada Bartalamaanka, isaga oo ugu baaqay inay ka waantoobaan.

“Sidaan haddii uu kusii socdo Baarlamaanka ma shaqeyn karno. Xildhibaanada waxaan u sheegayaa inay ka waantoobaan inay ka maqnaadaan shaqada. Ma’aha in sharciga innoo yaallo lagu ciyaaro, waxaana dirayaan farriintii u dambeysay,” ayuu yiri Sheekh Aadan.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xamse Cabdi Barre ayaa markii ugu horeysay ka hadlay weerarkii ay Al-Shabaab ku qaadeen Hotelka Rays ee madaxtooyada Soomaaliya ku agyaalla, isagoo sheegay in isla xisaabtan uu ka dhashay wixii dhacay.

Ra’iisul wasaraha oo wareysigaan siiyey warbaahinta dowladda ayaa sheegay in la xiray oo baaritaan uu ku socdo dhamaan askartii joogtay baraha control ee Madaxtooyada laga galo, habeenkii uu dhacay weerarkaas.

“Waxaan dooneynaa in baaritaankaas dhabta laga gaaro, laakiin waxaan kuu xaqiijinayaa in dhamaan dadkii laga shakiyey la xiray oo baaritaankoodu uu socdo,” ayuu yiri Xamse.

R/Wasaare Xamse ma cadeyn tirada dadka loo heysto wixii dhacay iyo goorta lasoo gabagabeynayo baaritaanka ku socda, sidoo kale ma jirto cid ilaa hadda maxkamad loo soo taagay weerarkaas.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa ka hadlay guulaha ay xukuumadiisu ka gaartay xoreynta dalka, mudadii uu joogay xafiiska, isagoo sheegay in weerarkii Al-Shabaab looga qaaday 3-da jiho ay guulo waaweyn ka gaartay dowladdu.

Wuxuu sheegay in xagga fikirka ay uga guuleysteen kooxda oo culumadii oo dhan ay fatwo ka soo saartay, “Al-Shabaab lama dhaho hadda, Khawaarij ayaa la dhahaa, culumadeena ayaana ku dhawaaqday,” ayuu yiri.

Sidoo kale wuxuu ka hadlay arrimaha dhaqaalaha Al-Shabaab, isagoo sheegay inay gaajo u dhimanayaan kadib markii ay dowladdu saartay cunaqabateyn xoog leh, isla markaana la xiray dhamaan akoonadii ay lacagaha ku shuba jireen.

Sidoo kale Ra’iisul Wasaaraha ayaa u mahad celiyey ganacsato uusan carabaabin, kuwaas oo sida uu sheegay ku garab siiyey in la xiro akoonadaas.

Dhanka dagaalka tooska ah, wuxuu sheegay in ciidanka xoogga iyo dadka deegaanka ay HirShabeelle ka xoreeyeen Al-Shabaab, isla markaana ay ciidanku hadda u talaabeen Galgaduud, isagoo sheegay in rajo badan uu ka qabo in kooxda deg deg looga xoreeyo Galgaduud.

Hoos ka daawo wareysiga

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaha Golaha Shacabka Soomaaliya, Mudane Sheekh Aadan Maxamed Nuur (Aadan Madoobe) oo maanta hadal ka jeediyay xarunta Baarlamaanka Soomaaliya ayaa digniin u diray xildhibaanada ka maqan kulamada golaha, kadib markii shirkii maanta uu u baaqday kooram la’aan darteed, kadibna la soo xiray.

Kulankan baaqday ayaa qorshuhu ahaa in xildhibaanada loo qaybiyo sharciga hay’adda Nabad Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka, kaas oo ay soo ansixiyeen Golaha Wasiirada.

Sheekh Aadan Madoobe ayaa shaaca ka qaaday in maqnaashiyaha xildhibaanada ay cuuryaamineyso shaqada Bartalamaanka, isaga oo ugu baaqay inay ka waantoobaan.

“Sidaan haddii uu kusii socdo Baarlamaanka ma shaqeyn karno. Xildhibaanada waxaan u sheegayaa inay ka waantoobaan inay ka maqnaadaan shaqada,” ayuu yiri Aadan.

Sidoo kale wuxuu tilmaamay in tani dhaawceyso xeerarka u yaalla baarlamaanka iyo sharcdiga dalka, sida uu hadalka u dhigay.

“Ma’aha in sharciga innoo yaallo lagu ciyaaro, waxaana dirayaan farriintii u dambeysay,” ayuu markale hadalkiisa sii raaciyay.

Ma’aha markii ugu horreysay ee uu kooram la’aan u baaqdo kulamada Golaha Shacabka, Soomaaliya, waxaana dhowrkii todobaad ee lasoo dhaafay lagu kala tegay shirar ay lahaayeen xildhibaanadu, kadib markii ay soo xaadiri waayeen inta badan xildhibaanada.

Baarlamaanka 11-aad ayaa waxaa horyaallo shaqooyin adag, waxaana ugu horreeysa 21 hindise sharciyeed oo ay usoo gudbisay xukuumadda federaalka ah ee Soomaaliya.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka ah ee Soomaaliya ayaa sheegtay in ciidamo Boolis ah oo suga amniga ay geysay deegaanada laga xoreeyay Al-Shabaab ee gobollada dalka, waxaana sidaas warbaahinta u sheegay ra’iisul wasaaraha Soomaaliya.

Xamza Cabdi Barre ayaa shaaca ka qaaday in qorshahaan uu qayb ka yahay sii socoshada howlgallada ka dhanka ah Al-Shabaab, si looga qabsado deegaannada ay ka joogaan dalka.

Sidoo kale wuxuu tilmaamay in uu haatan socdo abaabul kale oo deegaanadaas lagu geynayo ciidamo Nabad Sugid ah, si ay u xoojiyaan kuwa Booliska.

Waxa kale oo uu intaasi kusii daray in adeegyada muhiimka la gaarsiin doono, sida Maxkamadaha, Adeegyada Bulshada iyo dhammaan howlaha looga baahan yahay dowladda federaalka ah ee Soomaaliya.

Meelaha ciidamo la geeyay oo uu ra’iisul wasaaruhu xusay waxaa kamid ah degmada Aadan Yabaal ee gobolka Shabeelaha Dhexe oo dhowaan laga saaray Al-Shabaab.

“Meelaha aan u bixiyay dib u dejinta ee adeegyada Dowladda aan gaarsiineyno waxa aan u dejiyay qorshe lagu gaarsiinayo Caafimaadka, Biyaha, Waxbarashada, Garsoorka iyo Adeegyo kala duwan, Aadan Yabaal oo ah Degmo weyn waxaa geynay Ciidamo Booliis ah, waxaa socda diyaarinta Ciidanka Nabadsugidda, sidaas oo kale deegaannada kale waan geyn doonnaa Ciidamada Booliiska & Nabadsugidda” Ra’iisul wasaare Xamza Cabdi Barre.

Ugu dambeyn ra’iisul wasaare Xamza ayaa farriin u diray dadka Soomaaliyeed, wuxuuna ka dalbaday inay ka qayb-qaataan dadaalka socdo, si loogu midoobo kooxda Al-Shabaab.

Qorshahan ayaa qayb ka ah dadaallada ay wado dowladda ee ku aadan in aysan dib usoo laaban ciidamada Xoogga iyo kuwa deegaanka ee howlgallada ka wada gobollada dalka.

Si kastaba, dowladda Soomaaliya oo kaashaneysa dadka deegaanka ayaa guullo waa weyn ka gaartay howlgallada haatan ka socdo deegaanada HirShabelle, wuxuuna howlgalka usii gudbay Galmudug oo haatan ciidanka huwanta ay gaareen deegaano ka tirsan Galgaduud.

Washington (Caasimada Online) – Dowladda Mareykanka ayaa soo saartay warbixin sanadle ah oo ku aadan duqeymaha ay Soomaaliya ka fulisay sanadkii hore ee 2022-kii iyo khasaaraha ka dhashay weeraradaas dhanka cirka ah oo lagu beegsaday kooxda Shabaab.

Taliska ciidamada Mareykanka ee AFRICOM ayaa shaaca ka qaaday in 2022-kii ay gudaha Soomaaliya ka geysteen illaa 15 duqeymood oo dhammaan lagu weeraray Al-Shabaab.

AFRICOM ayaa sidoo kale sheegtay in weeraradaasi lagu taageerayay ciidamada dowladda iyo kuwa dadka deegaanka ee haatan howlgallada culus ka wada gobollada dalka.

Sida warbixintan lagu sheegay waxaa duqeymahaasi lagu laayey illaa 100 xubnood oo ka tirsanaa kooxda Al-Shabaab, xilli ay abaabulayeen inay qaadaan weeraro halis ah.

Sidoo kale wuxuu Mareykanka meesha ka saaray in duqeymahaas ay wax khasaare ah kasoo gaareen dadka rayidka ah ee ku dhaqan deegaanada la duqeeyay.

Tirada duqeymaha uu Mareykanka fuliyay sanadkii dhammaaday ayaa ka badan tii sanadkii hore ee 2021-kii, markaas oo uu dalka ka fuliyay 11 duqeymood oo dhanka hawada ah.

Wuxuu sidoo kale sanadkii kasii horreeyay ee 2020-kii uu fuliyay 45 weerar, halka 2019 uu Soomaaliya ka geystay  geysteen 59 duqeyn, sida ku cad warbixinta kasoo baxday Taliska.

Mareykanka ayaa kamid ah dalalka waa weyn ee sida tooska uga qayb-qaataa howlgallada ka dhanka ah Al-Shabaab, wuxuuna sidoo kale tababar siiyaan ciidamada Xoogga dalka  Soomaaliyeed , gaar ahaa kuwa sida gaarka u tababaran ee Kumaandooska Danab.

Weeraradan ayaa kusoo aadayo, ayada oo haatan dowladda Soomaaliya oo kaashaneysa saaxibadeeda caalamiga ah ay kordhisay dagaalka Shabaab looga saarayo dalka oo dhan.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa mar kale baaq ka soo saaray xiisadda ka taagan magaalada Laascaanood ee gobolka Sool, isagoo hal arrin kula dardaarmay Somaliland iyo dadka reer Laascaanood.

Madaxweynaha ayaa sheegay in Somaliland iyo shacabka Laascaanood aysan macquul aheyn in 32 sano kadib ay is dilaan, isagoo ugu baaqay inay ka joogaan taas.

“Waxaan baaq u dirayaa dadka reer Laascaanood iyo dowladda Somaliland, wax xilli la is dilo lama joogo. Sidii aan uga tacsiyeynayey wixii Baydhaba ka dhacay maalmo ka hor oo Sh/Dhexe qabaa’ilkii isku dilay aan uga tacsiyeynay, ayaan uga tacsiyeyneynaa, ugana xunahay wax aka socda Laascaanood,” ayuu yiri madaxweynuhu.

Xasan Sheekh ayaa maamulka Somaliland kula taliyey in dadka inta xabadda laga daayo loo soo diro dad la hadla, “Dad la hadla oo ay hadalkooda dhageysanayaan haloo soo diro reer Laascaanood, waxay ku bukootay yaan lagu daaweyn,” ayuu ku taliyey Madaxweyne Xasan Sheekh.

Sidoo kale hadallada aan wanaagsaneyn ee siyaasiyiinta ka soo yeeraya ayuu ka digay Xasan Sheekh, kuwaas oo sida uu sheegay bulshada ku keenaya inay isku dhacdo, “Dadkaas Soomaaliyeed ee is dilaya waa na dhibeysaa, reer Laascaanood waxaan leeyahay mowqifkiina la soo istaaga, laakiin hadalada wax haleynaya hala joojiyo, waxaba idiin soo kordhi maayaane,” ayuu hadalkiisa ku sii daray.

Madaxweyne Xasan ayaa Somaliland ugu baaqay in sidii hore si ka duwan inay ula dhaqanto reer Laascaanood ay ku dadaasho, si loo demiyo xiisadaan, “dadku haday kacaan si loola dhaqmaa jirtee, xabad wax ma wanaajiso.”

Ka dowlad ahaan wuxuu sheegay Madaxweyne Xasan Sheekh in ay dhibsanayaan inay arkaan dadkii reer Laascaanood oo calanka dowladda Soomaaliya ee biluuga ah babinaya, kadibna ay xabad la dhacayaan ciidamada Somaliland.

“Dhiig meeshii ku daato dhibaato dheer ayaa ka dhacda, dul qaad badan kadib ayaana dowladnimo la gaaraa, marka reer Laascaanood waxaan idin leeyahay walaalayaal tartiib iyo dhib la’aan ku raadsada waxa idinka maqan,” ayuu yiri Xasan Sheekh.

Hoos ka daawo

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud oo maanta khudbad ka jeediyey masjidka Madaxtooyada Soomaaliya ayaa ugu horeyn farriin u diray dhalinyarada weli ka barbar dagaalanta kooxda Al-Shabaab.

Madaxweynaha ayaa sheegay in Al-Shabaab ay sii dabar go’ayaan, “Dhalinyaro meesha aad aadeen waa halaage ka soo laabta, ku soo noqda dalkiina, dowladiina iyo diintiina,” ayuu yiri Madaxweynuhu.

Xasan Sheekh ayaa sheegay in qof kasta oo Shabaab ka tirsan uu maalin kasta galo cuqubo aan ka hari doonin adduun iyo aaqiro, “Kuwa madaxoodu adkaaday ka soo hara dhalinyaro,” ayuu yiri.

Sidoo kale Madaxweynaha ayaa fariin u diray dadka reer miyiga ah ee la dagaalamaya Al-Shabaab, isagoo ugu baaqay in aysan aamin qof ka soo goostay Al-Shabaab, isla markaana ay dowladda u daayaan hubinta iyo dhaqan celinta qofkaas.

“Marar badan ayaan ka digay arrinta qabiilka, walaalayaal Shabaab nagu qabiil maaha, warar badan ayaa isoo gaaray oo deegaanada qaarkood, dadkii Shabaab-ka ka tirsanaa inay dadkooda iska dhex galeen, waxaasi macquul maaha, waana khatar,” ayuu yiri Madaxweyne Xasan Sheekh.

Sid gaar ah madaxweynaha ayaa ka hadlay odayaashii sheegay inay Al-Shabaab u qaabilsanaayeen dhanka nabadoonimada iyo kuwii lacagaha u uruuri jiray, isagoo sheegay in meeshaas aysan nabadoonimo ka jirin ee raggaasi ay raali ka ahaayeen in la laayo dadkeenna.

“Dadkii lagu qanciyey in dadkaan Soomaaliyeed la laayo, ayaa maanta qabiilkiisu wuxuu ku leeyahay ninkaan anagaa shalay Shabaab u dirnay, war Shabaab dadka Soomaaliyeed ayuu leenaayey ee maxaad u dirtay inuu dadka wax ka laayo?” ayuu madaxweynuhu hadalkiisa ku sii daray.

Madaxweynaha ayaa qabaa’ilka ku doodaya inay odayaal u dirsadeen Al-Shabaab, si wixii uga xirma ay uga nabadooniyaan ayaa weydiiyey su’aal ah, war ninkaan dadka dilaayey, qof wakiilka ah ee aad u dirsatay muxuu ka shaqeynayey?.

“Nin kasta oo camalka Shabaab ee dalkaan ka jira ka mid ah, waa Shabaab, qofkii ka soo baxa waa fiican yahay, laakiin aan isla ogaano, mar kasta Al-Shabaab ayuu la hadli karaa qofkaas adigoo qabiil ku cafinaya ayuu ku jaajuusayaa, cudur daar malaha qof Shabaab u adeegay ee yaan lasoo dhaweysan,” ayuu madaxweynuhu hadalkiisa ku sii daray.

Hoos ka daawo  

Laascaanood (Caasimada Online) – Saraakiil ka tirsan ciidamada militariga iyo booliska Somaliland ee dhawaan ka baxay magaalada Laascanood ayaa duleedka magaaladaas ka billaabay abaabul dagaal ay doonayaan inay dib ugula wareegaan magaalada.

Ciidamada Somaliland ayaa habeenkii Arbacada ka baxay magaalada, waxaana sarkaal u hadlay uu sheegay inay sababta tahay inay u turaan shacaba, si aanay magaaladu uga dhicin dhimasho kale.

Si kastaba, Somaliland ayaa hadda ciidan cusub keentay duleedka magaalada oo ku kordhay kuwii hore, waxayna doonayaan inay xoog ku galaan magaalada Laascaanood oo ay hadda gacanta ku hayaan ciidamo degaanka ah oo hubeysan, sida ay ogaatay Caasimada Online. 

Goobjoogayaal ku sugan magaalada Laascaanood ayaa sheegay in si weyn magaalada looga dareemay abaabulka ay Somaliland waddo, islamarkaana ay u diyaarsan yihiin inay iska difaacaan.

Waxay sidoo kale sheegeen in hadda ay billowdeen in dib loo furo badi goobaha ganacsiga magaalada ee ku xirmay dibadbaxyadii rabashadaha watay ee horay uga dhacay magaalada, balse xaaladdan cusub ay cabsi abuurtay. 

Qaar k amid ah odayaasha dhaqanka magaalada Laascaanood ayaa bulshada ugu baaqay inay taxadar muujiyaan, ayna joojiyaan bannaanbaxyada si xaaladda magaalada ay caadi ugu soo noqoto, waxaana weli xiran waddooyinka qaar ee magaalada, halkaas oo dhagxaan lagu jaray.

Xaaladda Laascaanood ayaa kacsan muddo laba toddobaad ku dhow, kadib markii dil loo gaystay siyaasi dhallinyaro ah uu horseeday inay shacabka kacaan, kadibna ciidanka Somaliland ay awood u sheegtaan.

Illaa 20 qof ayaa ku dhintay magaalada tan iyo markii ay dibadbaxyada billowdeen ayada oo tiro kalena ay ku dhaawacmeen.

Waxaa weli soo kordhaya baaqyada loo jeedinayo xukuumadda Somaliland ee uu hogaamiyo madaxweyne Muuse Biixi oo ah inay hab xikmadeysan u xaliso xiisadda Laascaanood.

Muqdisho (Caasimada Online) – Odayaasha dhaqanka beelaha Hawiye ayaa baaq nabadeed kasoo saaray xiisadda maalmihii dambe ka taagneyd magaalada Laascaanood ee gobolka Sool, ayaga ku taliyay “in la joojiyo durbaanka colaadeed ee qabiileysan”.

Odayaasha oo kulan warbaahineed ku qabtay magaalada Muqdisho ayaa sheegay in xilligaan Soomaaliya aysan xiiso u qabin dhiig daata, islamarkaana laga shaqeeyo nabad-gelyada.

“Anaga oo ku hadleyna magaca odayaasha Hawiye waa ka tacsiyadeyna, wixii dhintay Allaha u naxariisto intii dhaawac ah Allaha shaafiyo. Masiibadii ka dhacday Laascaanood iyo mushkiladii ay keentay hanti burburtay waxaa leenahay badal kheyr qaba Allaha siiyo walaalaha meesha ku dhibaatooday,” ayuu yiri Nabadoon Maxamed Xasan Xaad oo ah guddoomiyaha Golaha Dhaqanka ee beelaha Hawiye.

“Dadka meesha (Laascaanood) isku haysta waa dad Soomaaliyeed oo walaalo ah, waxkastana wada leh. Dagaal Wiil kuma dhasho ee Wiil ayaa ku dhinta, waxaa ku baaqeyna nabada meeshaas ka jirta in aan la lumin.”

Sidoo kale waxay ugu baaqeen waxgaradka iyo shacabka reer Laascaanood in xiisada taagan ku dayaan xal aan aheyn xabad, islamarkaana isugu yimaadan gole weyn oo loo dhan yahay.

“Xabada qoriga waa in laga baxsha oo caqliga iyo aqoontu shaqeyso. Waxa kale oo soo jeedineyna durbaan colaadeed anagu ma jeclin oo Soomaaliya lama rabno, walaalayaal waxa ku baaqeyna in la joojiyo durbaanka colaadeed ee weliba qabiileysan.”

Ugu dambeyntiina waxay ugu baaqeen xukuumadda Somaliland ee uu hogaamiyo madaxweyne Muuse Biixi in qaab degan oo xikmadeysan u xaliyo xiisadda Laascaanood, xili ay shalay gudaha magaalada ka saartay ciidamadii fara-badna ee hore ugu soo daad-gureysay.

Dadka qaar ayaa dhalleeceeyey baaqa odayaasha Hawiye, ayaga oo ku eedeeyey inay ka gaabiyeen inay toos u dhalleeceeyaan maamulka Muuse Biixi ee ciidankiisa ay dadka shacabka ku dileen Laascaanood, halka ay is-barbar dhigeen shacabka la dilay iyo ciidanka wax dilay.

Hoos ka daawo muuqaalka

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyihii hore ee degmada Wadajir ee gobolka Banaadir, Axmed Xasan Caddow (Daaci) oo kamid ah saraakiisha hogaamineysa ciidamada oo la hadlay warbaahinta dowladda ayaa faah-faahiyay dagaalkii ka dhacay deegaanka Hilowle-gaab ee hoostaga degmada Ruun-Nirgood ee gobolka Shabeellaha Dhexe.

Axmed Daaci ayaa sheegay in jab iyo khasaare xoogan ay gaarsiiyeen dagaal-yahaanada Al-Shabaab ee saaka weerarka kusoo qaaday saldhiga ay ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka ku leeyihiin Hilowle-gaab.

Sidoo kale waxa uu qiray in ciidamada dowladda uu dhankooda khasaare kooban kasoo gaaray dagaalka, isaga oo sheegay in deegaanka ay si buuxda gacanta ugu hayaan ciidamada loo yaqaano huwanta.

“Dagaal badan baa dhacay, Khawaarijtu way soo weerareen, ciidamaduna way iska caabiyeen laakiin labada dhinac dhibaatooyin baa jira waanu jebinay markii dambe. Nin oday ah oo xabado habow ah ku dhaceen ayaa jira,” ayuu yiri.

“Ciidamadu way kala fogaayeen oo magaaladu maba lahan meel bartilmaameed ah oo lagu dhufto, xaaladdu way degen tahay oo waa lasii daba-joogaa, meel fog ayay ka yimaadeen nimankaan weerarka soo qaaday.”

Sidoo kale waxa uu sheegay inay ku daba jiraan firxadka Shabaab kamid ahaa raggii weerarka kusoo qaaday ciidamada ku sugan deegaanka Hilowle-gaab.

“Nimanka howdka ayey ku jiraan oo meel fog ayay ka yimaadeen, dhaq-dhaqaaqa waxa la arki karaa marka meel dhow ka yimaadeen dadka aad ka iska fiirineyso, laakiin meel fog waa ka imaadeen meel dhowna awal ay joogeen ma dheereen.”

Waxa uu intaas sii raaciyay hadalkiisa “Xogta weerarka in la hayay waa iska dhici karta, ciidamada waa iska caabiyeen oo waa dadaaleen.”

Ugu dambeyntiina waxa uu sheegay si aysan Al-Shabaab weerar rogaal celin ah ugu soo qaadin deegaanadii laga xoreeyay, uu qorshahooda yahay inay ugu tagaan goobaha ay hadda joogaan, kagana adkaadaan.

Dagaalka saaka ka dhacay Hilowle-gaab ayaa ku billowday gawaari laga soo buuxiyay walxaha qarxa, waxaana la sheegaya in uu ka dhashay khasare isugu jira dhimasho iyo dhaawac oo labada dhinac ah.

Ruun-Nirgood (Caasimada Online) – Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya dagaal saaka ka dhacay deegaanka Hilowle-gaab oo hoostaga degmada Ruun-Nirgood ee gobolka Shabeellaha Dhexe, kaasi oo u dhaxeeyay ciidaamda huwanta iyo Al-Shabaab.

Dagaalka ayaa yimid kadib markii dagaal-yahaano ka tirsan Al-Shabaab ay weerar dhowr jiho ah ku qaadeen saldhiga ay ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka ay kaga kaga sugnaayeen deegaanka Hilowle-gaab.

Weerarkaan oo ku billowday gawaari laga soo buuxiyay walxaha qarxa, ayaa waxaa isa-soo taray khasaraha dhimasho iyo dhaawac ee ka dhashay, waxaana lasoo sheegayaa in ay ku dhinteen Saraakiil iyo Askar ka tirsan ciidamada Millateriga Soomaaliya iyo kuwa degaanka ah.

Saraakiisha iyo Askarta ku dhintay weerarkaasi ayaa waxa kamid ah Cabdulqaadir Teesto iyo Gaashaanle Dhexe Xasan Cali Indhoole.

Wararka ayaa intaasi kusii daraya in ay jiraan gaadiid ciidan oo khasaare kasoo gaaray weerarka Al-Shabaab

Saraakiil iyo ciidamo gurmad ah ayaa sidoo kale lagu soo waramayaa inay gaareen deegaanka Hilowle-gaab, kuwaasi oo markii dambe fashiliyay qorshii Al-Shabaab ay ka lahaayeen deegaankaasi.

Axmed Daaci oo kamid ah saraakiisha hogaamineysa ciidamada dowladda oo la hadlay warbaahinta dowladda ayaa sheegay in jab iyo khasaare xoogan ay gaarsiiyeen dagaal-yahaanada Al-Shabaab ee saaka weerarka kusoo qaaday saldhiga ay ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka ku leeyihiin Hilowle-gaab.

“Dagaal badan baa dhacay, Khawaarijtu way soo weerareen, ciidamaduna way iska caabiyeen laakiin labada dhinac dhibaatooyin baa jira waanu jebinay markii dambe. Nin oday ah oo xabado habow ah ku dhaceen ayaa jira,” ayuu yiri.

“Ciidamadu way kala fogaayeen oo magaaladu maba lahan meel bartilmaameed ah oo lagu dhufto, xaaladdu way degen tahay oo waa lasii daba-joogaa, meel fog ayay ka yimaadeen nimankaan weerarka soo qaaday.”

Hoggaanka Shabaab ayaa dhankooda hore u sheegtay inay la wareegeen deegaankaasi oo kamid ah kuwii ugu danbeeyay ee ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka ka qabsadeen, inkasta oo si buuxda ay gacanta ug hayaan ciidamada huwanta.

“Dagaal kooban kadib waxaa ciidamadeena u suurta-gashay inay jebiyaan (ciidamada dowladda) ayna si buuxda gacanta ugu dhigaan saldhigii (ciidamada) ee deegaanka Hilowle-gaab. Ciidamadeenu waxay gacanta ku dhigeen hub, saanad ciidan iyo gaadiid dagaal,” ayuu yiri Afhayeenka howl-gallada ee kooxda Al-Shabaab Cabdicasiis Abuu Muscab.

Waa weerarkii ugu horeeyay ee rogaal celin ah oo Al-Shabaab soo qaado muddo ku siman saddex billood oo howl-galka looga horjeedo looga qabsaday gobolka Shabeellaha Dhexe.