27.9 C
Mogadishu
Thursday, August 14, 2025

Xildhibaanada baarlamanka oo aadaya gobolada ay kasoo kala jeedaan

Mudanayaasha baarlamaanka Soomaaliya ayaa lagu wadaa inay kala gaaraan deegaanada ay kasoo kala jeedaan ee gobolada Dalka Soomaaliya ,maadaama ay galeen fasaxa kalfadhiga koowaad ee baarlamaanka Soomaaliya.

Kulankii 46 aad ee kalfadhigii koowaad ee mudanayaasha baarlamaanka oo shalay lasoo xeray waxaa goob joog ahaa madaxweynaha dalka Soomaaliya Xasan Sheikh Maxamuud,oo u mahad celiyay mudanayaasha baarlamaanka Soomaaliya.

Mudanayaasha baarlamaanka oo qaarkood la hadlay Caasimada Online xafiiska Muqdisho,ayaa sheegay inay gaarayaan deegaanadii laga soo doortay ,si ay halkaasi ugu kuur galaan marxaladaha ay ku sugan yihiin deegaanadaasi.

Xildhibaanada ayaa ka maqnaan doono ilaa 2 bisha seddexaad ee sanadkan “March”, iyagoo badankood gaari doona deegaanadii laga soo doortay,maadaama muddo bilooyin ah ay shaqeynayeen,iyaga oo qabtay wax badan.

Maalintii shalay ayay aheyd markii madaxweynaha dalka Soomaaliya Xasan Sheikh Maxamuud,oo kula taliyay baarlamaanka inay gaaraan deegaanadii laga soo doortay,islamarkaana ay soo indho indheeyaan xaaladaha kala duwan ee kajira.

Askar caawa lagu dhaawacay Gaarisa

Gaarisa (Caasimada Online) Wararka naga soo garayo magaalada Gaarisa ee gobalka waqooyi bari Kenya, ayaa sheegaya in kooxo hubeysan caawa ay ku dhaawaceen illaa afar qof oo ay ku jiraan seddax boliis ah.

Sida ay lee yihiin dadka goobjoogayaasha kooxo hubeysan ayaa weerar Bambaano ku qaaday baabuur ay la socdeen askarta la dhaawacay oo ah saraakiil boolis ah.

Markii uu weerarka dhacay, waxa goobta soo gaaray ciidamo boolis ah, kuwaasoo howlgalo baaritaan ah sameeyay.

Illaa hadda ma jirto koox sheegatay weerarka caawa lagu dhaawacay saraakiishan booliska ee ku sugnaa magaalada Gaarisa ee gobalka waqooyi bari Kenya.

Waa weerarkii ugu dambeeyay ee ka dhaca gobalka waqooyi bari Kenya.

Labo cisho ka hor ayaa weerar bambaano lagu qaaday makhaaxi ku taallay xerada qoxootiga Xagardheer ee gobalka waqooyi bari Kenya, halkaasoo ay hooy u tahay qoxooti badan oo ka yimid Soomaaliya.

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Nairobi

Xiisad saaka ka taagan Laascaanood

Sida ay sheegayaan wararka aan ka helayno degmada Laascaanood ee gobolka Sool saaka degmada waxaa ka taagan xiisad ka dhalatay dhaawac loo geystay mid kamid ah ganacsatada sida weyn looga yaqaan degmadaasi.

Ciidamada Booliska degmada Laascaanood ayaa sidoo kale dhaawacay haweenay ay isku heyb ahaayeen ganacsadaha lagu dhaawac maalintii shalay degmadaasi Laascaanood ee gobolka Sool.

Ehelada ganacsadaha caanka ee lagu dhaawacay magaalada Laascaanood ayaa sheegay inay aad kaga xun yihiin arintaasi,waxayna sheegeen inay werarkaasi uu ahaa mid qorsheysnaa.

Waxaa lagu eedeeyay dhaawaca halista ah ee soo gaaray ganacsadahaasi in laga soo amray laamaha amaanka ee degmada sida uu sheegay mid ka mid ah ehelada ganacdaha oo warbaahinta la hadlay saaka.

Si kastaba arintaan ayaa kusoo aadeysa iyadoo degmada saaka laga soo sheegayo inay xiisad ka taagan tahay,mana jiro wax war ah oo kasoo baxay dhanka maamulka Degmada iyo kan gobolka.

Xildhibaanada Baarlamanka oo maanta xaflad sameesanaya

Muqdisho (Caasimada Online) Waxa hadda ka socda xarunta golaha Shacabka ee magaalada Muqdisho munaasabad lagu soo gabagabeynayo kal fadhigii kobaad ee baarlamaanka Soomaaliya yeeshaan tan iyo markii la soo dhisay bishii August ee sannadkii hore 2012-ka.

Waxa la filayaa in kulanka lagu soo xiraayo fadhigii koobaad ee baarlamaanka Soomaaliya in ay ka qaybgalaan masuuliyiin ka tirsan dowladda oo uu ku jiro madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud, Ra’iisal wasaare Saacid iyo xubo kale.

Sida ay Shabakadda Caasimada Online u sheegeen xildhibannada baarlamaanka ayaa la fasixi doonaa muddo labo bil ah, maadama uu dhammaaday kulankoodii koobaad.

Mudanayaasha baarlamaanka oo ka kooban illaa 275-xildhibaan ayaa kulamo iyo shaqooyin joogta ahaa ku lahaa xarunta golaha ummada ee magaalada Muqdisho.

Waxana dhammaan shaqooyinkii loogu talagalay in ay qabtaan sannadka la sheegayaa in ay dhammaadeen, waxana ay gali doonaan fasax sidaas waxa yiri xildhibaan Maxamuud Axmed Kulalihi.

Waa markii ugu horreysay oo inta badan xildhibaannada ay ka soo qaygalaan fadhiyada baarlamaanka, horrey waxa u dhici jirtay in xubinta baarlamaan aysan ka soo qaybgalin fadhiyada baarlamaanka.

Kala bar baarlamaanka cusub waxa ku jira dhallinyaro aqoon yahano ah oo dibedda wax ku soo bartay.

Waxana la sheegayaa in ay wax badan ka badali karaan mustaqbalka waddanka.

Wax yaabaha ay qabteen waxa ka mid ah waxa ay cod u qaadeen xukuumadda, waxa ay ansixiyeen miisaaniyadda xukuumadda 2013-ka waxa ay sameesteen guddiyo la shaqeeya xukuumadda, waxa ay dowladda ugu baaqeen in la baaro musuqmaasuqa ka jira hey’addaha dowladda.

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Muqdisho

Muxidiin Kaalmooy oo ka dhawaajiyay hadal aan horay loo maqal

Wasiirka howlaha guud iyo dib u dhiska dalka Muxidiin Maxamed Kaalmooy ayaa maanta ka dhawaajiyay in garoonka Aadan Cadde la weyneyn doono wax badanna laga badalayo sida uu hadalka udhigay.

Kaalmooy,wuxuu sheegay in garoonka Aadan Cadde uu yahay garoon weyn oo muddooyinkii ugu dambeeyay isbedel uu ka muuqday sida uu sheegayna wax badan wasaarada howlaha guud ay kasii badali doonto.

Wuxuu tusaalo wanaagsan ku tilmaamay horumarka garoonka ka socda,laakiin wuxuu sheegay in walli garoonka uu baahi u qabo la tartamida garoomada kale ee caalamka ka dhisan.

Muxidiin Maxamed Kaalmooy,wuxuu cadeeyay in garoonka Aadan Cadde laga dhigi doono garoon quruxdiisa la tartama garoomada ku yaala dalalka Caalamka,isagoo sheegay in dib udhiskaasi dhawaan uu bilaaban doono.

Kaliya hadalkiisa kuma ekeyn kuma Aadan Cadde,ee wuxuu sidoo kale sheegay in garoomada ,Garoowe,Gaalkacyo,Jowhar,iyo gobolada ee dalka la dhisi doono,dalkana uu noqon doono mid loosoo dalxiis tago.

Maxamed Cumar Hagafey oo ka hor yimid qorshe ka socday G/Dhexe

Maxamed Cumar Hagafey,Afhayeenka maamulka Ximin iyo Xeeb oo isaga oo ku sugan magaalada Lodon la hadlay Idaacadaha Muqdisho mid ka mid ah ayuu ka hadlay qorshe mudooyinkii ugu dambeeyay la isku howlayay is laga hergeliyo deegaanada maamulkooda.

Hagafey,wuxuu ugu horeyn ka hadlay ujeedada uu u joogo magaalada London ee caasimada Ingiriiska wuxuuna sheegay inuu halkaasi kula kulmayo masuuliyiin kala duwan oo uu kala hadlay horumarka maamulka Ximin iyo Xeeb.

Wuxuu kasoo horjeestay qorshaha uu sheegay inay abaabusheen ururka Ahlu sunna iyo maamulka Galmudug,kaasi oo ay in hal maamul oo ay ku mideysan yihiin laga hergeliyaa deegaanada gobolada Dhexe ee dalka.

Isaga oo ka hadlay mar haddii uu ka horyimid arinkaasi,uuna sheegay in maamulkooda wax uusan ogeyn inaysan hirgalaynin,ayaa la weydiiyay waxyaabaha qorshahooda ah,wuxuuna Yiri:

“Annaga ayaa wadna qorshe kala,marka waa inaan anaga ka warqabnaa wax walbaa,wax aanan ogeyn suurto gal ma noqonayaan,marka annaga ayaa qabaneyna shirka,waxa socdana waxba kalama socono”.

Wuxuu si aad ah kaga soo horjeestay in maamulo ka dhisan gobolada dhexe ee uu kala jeeday Galmudug iyo Ahlu sunna inaysan ka arinsan karin mideynta maamulka Ximin iyo Xeeb.

Daawo Video: Geed cunaya waxii usoo dhawaada Noole & Manoole

0

Qaar ka mid ah Wabseedyada wax ku qora Luuqada Carabiga ayaa Soo Bandhigay Sawiro muujinaya Geedo (Dhir) Cuneysa Wax walba ee kasoo Agdhawaada iyadoona ay ka qoreyn Warbixin Ay Ciwaan uga Dhigeen ???? ?????? ???? ?? ?? ????? ???? iyadoona Malaayiin qof oo daawaday sawiradaas ama Aqriyay warbixintu ay yaab iyo dheygag ka qaadeen.

Qoraalka kul manaanan Sawirada ayaa waxaa ka Mid ahaa

?????? ?????? ??? ?????? ???? ????? ???? ????? ??? ?? ????? ” ?????? ??? ???? ?? “??? ?????” ??? ???? ?????? ?????? ?? ?? ????. ????? ??????? ??????? ???? ???? ??? ?????? ?????? ????????? ? ???????? ?? ??????? ?? ??? ???????.??? ???? ??????-??? ???? ?????? ???? ?? ?? ????? ????

Hadaan si kooban u macneeyo aniga oon xaraf xaraf ama jumlo jumlo u dul istaagin waxaa weeye “inta badan geeduhu waa wax aan dhib iyo cabsi laga Filan lakin waxaa cajiib ah in ay isku badalaan sidi dugaag dadka ku abuura yaab iyo argagax geedahaas oo ah kuwo naadir ah”

Waxba yaanan war idinku daaline bal ila daawo video

Qore:-Abdikamil Yusuf Mohdamu-Khartoum Suudaan. 

Video: Fowsiya “Waan ahay Somali, oo Aftooje ayaa ninkeyga ahaa”

Wasiirka arrimaha dibedda Somalia Fowziya Yuusuf Xaaji Aadan ayaa illaa iyo hadda lagu kari la’ yahay inay qirto midnimada Somalia.

Wareysi ay siisay Tv-ga Somali Channel, oo sidii la rabay aan su’aalo loo weydiin ayay Fowsiya ku sheegtay wax lala yaabay, ayada oo Somali iyo Somaliland u kala qaaday dalkii Somalia, kadibna tiri “Labadaba waan ka dhashay”.

Waxa ay tiri “Somaliland waan u dhashay, oo aabahay ayaaba caan ka ah Hargeysa, Somalia-na waan u dhashay oo ina Aftooje ayaaba ahaa odaygeyga, ilmana aan u dhalay”.

Ciddii aan garaneyn allaha u naxariistee General Aftooje, waxa uu ahaa nin Hawiye ah, Habar Gidir, Sacad.

Waxaa la yaab leh oo ma guurka Aftooje ayay Somali ku noqotay?

Waxa kale oo ay kala garan weyday gobolladii dalka Somalia, mar ay ka hadleysay arrinta Jubbooyinka

Halkan ka daawo wareysiga Fowsiya?

Faah-faahin: Qorshaha midowga Ahlu Sunna iyo Galmudug

Gaalkacyo (Caasimada Online) Madaxweynaha maamulka Galmudug Cabdi Xasan Cawaale [Qeybdiid] ayaa sheegay in uu socdo qorsho ku saabsan siddii lagu mideen lahaa maamulka uu madaxweynaha u yahay iyo ururka Ahlu Sunna.

Madaxweynaha ayaa hadalkan ka sheegay magaalada Gaalkacyo ee xarunta gobalka Mudug halkaasoo uu ka dhacay shir looga hadlaayo mideenta labada maamul.

Sidoo kale kulankaas waxa looga hadlay siddii dadka ku dhaqan deegannada ay maamulaan labada maamul in la isku furo.

Waxa ay la bada dhinac ay ka sheegeen kulankaas in ay ka wadashaqeeyaan horrumarka labada dhinac.

Madaxweynaha Galmudug ayaa sidoo kale sheegay in mideenta labadaas maamul loo bandhigi doono dadka ku nool deegannada ay maamulaan Ahlu Sunna iyo Galmudug.

Waa markii ugu horreysay oo Ahlu Sunna oo maamusha goballo ku yaalla bartamaha Soomaaliya iyo maamulka Galmudug  ay ka wadahadlaan siddii loo mideen lahaa labadaas dhinac.

Waxana hadalkiisa uu ku soo beegmayaa iyadoo mas’uuliyiin ka tirsan maamulka Ahlu Sunna ay u joogaan magaalada Galkacyo kulamo horu dhac ah oo looga hadlayo mustaqbalka iyo midaynta labada maamul.

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Gaalkacyo

Madaxweyne Xasan Sheikh muxuu ku tilmaamay ciidamada nabad sugida?

Muqdisho (Caasimada Online)   Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa amaan balaaran u jeediyey ciidamadda nabadsugida qaranka kuna tilmaamay inay yihiin kuwa ugu habdhaqanka wanaagsan ciidamadda qaranka marka loo eego sida ay bulshada ula dhaqmaan.

Hadalkaan ayuu madaxweynuhu ka jeediyey munaasabad xariga looga jarayey xarunta nabadsugida qaranka laguna xusayey sanadguuradii 41aad ee ka soo wareegtay markii la aasaasay ciidamadaas.

Hadalkan madaxweynuhu uu jeediyey kuna sheegay in nabadsugidu ay yihiin ciidamada ugu habdhaqanka wanaagsan waxa uu dhinaca kale u muuqdaa inuu madaxweynuhu saluugsan yahay habdhaqanka qeybaha kale ee ciidamadda qalabka sida oo qaarkood lagu eedeeyo inay xadgudubyo shacabka u geystaan.

Dhowaan ayay ahayd markii wasiirka gaashaandhiga jamhuuriyadda Soomaaliya uu jeediyey hadal uu ku sheegay inay wadaan qorshe ciidamadda qalabka sida la isugu dhafayo isagoo soo hadal qaaday in ay qabiil qabiil u goobeysan yihiin, waxaana hadalka wasiirku uu kaabayaa baaqyo qeybaha bulshada ka soo baxaya oo ku aadan in la kala firdhiyo ciidamadda dowladda ee qabiil qabiilka u goobesysan, waxaana talaabadan hadii ay rumowdo ay noqoneysaa mid soo dedejisa xasilooni waarta oo dalka ka hirgasha.

Caasimada online

Xafiiska Wararka Muqdisho

Booqo website-ka ciyaaro24.com

Websetkan http://ciyaaro24.com/  waxaa uu bulshada Soomaaliyeed ee Aduunyada meelkasta ka jooga ugu tala galay inuu idin soo gudbiyo Saacad walba,Waqti walba iyo daqiiqad kasta Wararkii ugu dambeeyay Suuqa kala iibsiga,Natiijooyinka Ciyaaraha,Xasuus Taariiqeed ku saleysan Xidigaha,kooxaha,Macalimiinta iyo Kuwa kale.

Sidoo kale Websetka waxaa uu ku dadaalayaa soo gudbin Warar xaqiiqa ah kuna salaysan dhabta iyo Waliba war walba inaad ku hesho si dhaqsa ah.

RIIX HALKAN SI AAD U BOOQATO.

 

Drs. Maryan Qasim iyo sodaalka Turkey + wixii ay ka tiri Safiirka M. Mursal

Wasiirka Wasaaradda Hormarinta iyo Adeegga Bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Drso Maryan Qaasim oo maalmihii la soo dhaafay safar ku joogtay dalka Turkiga ayaa waxay halkaas kulamo kula qaadatay wasiiro ka tirsan Turkiga iyo Xubno kale.

Wasiirada oo kulamadaas uu ku Wehliyay safiirka Soomaaliya ee Turkiga  Maxamed Mursal Sheekh C/raxmaan ayaa waxa uu ahaa mid guul ku soo idlaaday.

Waxaa ka mid ahaa Xubnihii ay wasiirada la kulanatay Ra’iuslwasaare Kuxigeenka dalka Turkiga Bakir Bozdag oo ay ka wada hadleen sida loo hirgelin karo mashaariic hormarineed oo ay walaalaha Turkigu ka hirgelinayaan gudaha Dalka soomaaliya. Safaarada Soomaaliya ee turkiga ee uu safiirka ka yahay danjire Maxamed Mursal Sheekh C/raxmaan ayaa waxay ahayd mishinka arintaas dhaqaajinayay maadaama Qaran walbaa uu ka Turjimo ama wakiil uu ka yahay safaarada markaas dalkaas ugu taala.

OLYMPUS DIGITAL CAMERAWasiirka Wasaaradda Hormarinta iyo Adeegga Bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa amaan u soo jeedisay safaarada Soomaaliya ee Turkiga iyo shaqaalaheeda oo ay ku amaantay in ay hayaan howl shaqo oo aan la dafiri Karin.   Sidoo kale Wasiirka Wasaaradda Hormarinta iyo Adeegga Bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya Drso Maryan Qaasim ayaa  shaqaalaha safaarada ku tilmaantay kuwa u heelan u adeegida Qaranka ay wakiilka ka yihiin.

Kulammadan ay Wasiirka Wasaaradda Hormarinta iyo Adeegga Bulshada Xukuumadda Federaalka Soomaaliya  Maryam Qaasim la qaadatay Madaxda Turkiga iyo Beesha caalamka ee Jooga Turkiga ayaa waxay ku soo dhamaadeen guul sida ay noo xaqiijiyeen saraakiil ka tirsan safaarada Soomaaliya ee Turkiga oo aan qadka Taleefanka kula xiriirnay, ayaga oo nooga waramay howlaha iyo safarka wasiirada.

Maryan qaasim ayaa sheegtay in safaarada Soomaaliya ee Turkiga ee uu safiirka ka yahay danjire Maxamed Mursal Sheekh C/raxmaan ay shaqo badan qabato, ayada oo ku amaantay qaabka ay shaqaalaha safaarada iskugu xiran yihiin iyo sida ay bulshada joogta Turkiga ugu adeegaan baahidooda gaar ahaan ardayda wax ka barata Turkiga.

OLYMPUS DIGITAL CAMERASidoo kale danjire Maxamed Mursal Sheekh C/raxmaan ayaa waxaa la sheegay in uu yahaya shaqsi dhaqaajiyay howlaha shaqo ee safaarada Soomaaliya iyo Turkiga iyo Xiriirka ka dhaxeeya dalka Soomaaliya iyo Turkiga oo maraya meeshii ugu sareeyay oo uu abid gaaray.

Dhinaca kale  hadalka wasiirada ayaa ku soo aadaya iyada oo lagu wado in maalmaha soo socda gaar ahaan 12-bishan uu ka Furmo shir Muqdisho kaas oo ay iskugu imaan doonaan safaradaha caalamka ee Soomaaliya, kuwaas oo lagu wado in ay kulan la yeelato Wasiirada arimaha dibada Fowsiyo.

Kualnkaan ayaa lagu wadaa in qaar ka mid ah safaaradaha caalamka is badal lagu sameeyo halka shaqalaha safaaradana la isku dhafi doono sida ay Bogan u sheegeen Ilo Xog ogaal ah.

Cabdixakiin Cilmi Xasan [email protected] Tel-+254-711830393

Wadooyinka Muqdisho oo ciidamo fara badan lagu arkay + Xaaladda guud

Muqdisho (Caasimada Online) Waxaa saaka lagu arkay wadooyinka magaalada Muqdisho ciidamo fara badan oo isugu jira boolis, nabad sugid iyo millatari kuwaasoo foyijignaan xooggan ku jira.

Laga bilaabo KM4, waddada shaqaalaha, Makah Al-Mukaramah iyo madaxtooyadda Villa Somalia ayaa lagu arkayaa ciidamo fara badan kuwaasoo halkaas ku sugan.

Ciidamada ayaa la arkayay iyagoo baabuurta iyo dadka ku amraya in ay socdaan oo ay joojiyaan istaaga.

Ma cadda ciidamada saaka lagu arkay magaalada Muqdisho laakin waxa la sheegayaa in maanta ay yimaadaan wafuud ka socota caalamka, sidaasna ayaana loo adkeenayaa ammaanka magaalada Muqdisho.

Ma ahan wax ku cusub magaalada Muqdisho in lagu arko ciidamo badan, marka ay magaalada imaanayaan waxa inta badan la xiraa waddooyinka, waxana meel kasta la dhigaa ciidamo, taasoo caqabad ku noqota dad weynaha Muqdisho.

Dhinaca kale, waxa dib u dhacay xaflad lagu waday in maanta loo sameeyo xildhibaannada baarlamaanka Soomaaliya kuwaasoo dhammeestay fadhigiii koobaad tan iyo markii la doortay.

Guddoomiyaha baarlamaanka Maxamed Cismaan Jawaari oo la hadlay radiyaha dowladda Radio Muqdisho ayaa sheegay in xaflada lagu soo xiraayo kulankii koobaad ee baarlamaanka Soomaaliya ay dhici doonto maalinta berri ah oo Isniin ah.

Wuxuu shegay in ay jiraan kulamo maanta ay yeelan doonaan baarlamaanka Soomaaliya, kuwaasoo ka shaqeyn doona guddiyo shaley ay iska doorteen baarlamaanka Soomaaliya.

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Muqdisho

Digniin caafimaad oo halis ah oo Somalia looga soo diray Chicago, USA

Chicago (Caasimada Online) Sida ay sheegeen kooxo ku takhasusay dawooyinka oo fadhigoodu yahay magaalada Chicago ee gobalka Illinois ee dalka Maraykanka , waxa laga digay dawooyinka la keeno Soomaaliya, oo qaar badan ay tayadooda lii dato, kuwa kalena ay dhaafeen waqtigooda ama iyagoo dhacsan loo soo qaado Soomaaliya.

Dawooyinkan ayaa la sheegay in si furan oo aan qarsoodi ahayn loogu iibiyo suuqyada ku yaalla Muqdisho.

Yuusuf Axmed Maalin oo madax ka ah hey’adda Somali Strategy From oo xaruntooda tahay magaalada Chicago isla markaana ku takhasusay cilmiga Kimistariga ayaa VOA –da u sheegay in uu dhawaan ka soo laabtay Muqdisho, isagoona halkaas ku soo arkay dawooyin dhacay oo suuqa si furan loogu iibinaayo.

“Waxan ku soo arkay magaalada Muqdisho in loo baahan yahay Kontorol dhanka dawooyinka maadama uu dalka lahayn meel dawooyinka lagu kontoroolo tayada dawadda, dowladda waxa looga baahan yahay in ay fiiriso dawooyinka dalka soo galayo” ayuu yiri Yuusuf Axmed Maalin.

Waxa kaloo uu sheegay in Isbitaalada dalka ay u baahan kalkaaliyaan khibrad iyo aqoon ballaaran leh, si aan dadka loo dhibaateen.

“Waxan soo arkay in dalka la soo galiyay dawooyin fara badan oo kuwa dhacay iyo kuwa aan dhicin laakin tayadooda ay u liidato, kuwaasoo si aan shaki ku jirin loogu iibinaayo suuqyada waaweyn ee Muqdisho”.

Yuusuf ayaa sheegay in ururkiisa ay dowladda Soomaaliya ka caawin karaan siddii loo xakameen lahaa dawooyinka dhacay ama aan tayo fiican lahayn in dalka la soo galiyo.

“Dowladda waxaan ka caawin karnaa in la baaro tayada dawooyinka dalka soo galayo, oo mid loo jeegareeyo” ayuu yiri markale.

Si kastaba, Soomaaliya oo dagaalo ku jirtay in ka badan 21-sano, isla markaana ay wax kasta burbureen waxa dalka si sharci daro ah loo soo galiyaa dawooyin , raashin iyo qalab dhammaantood dhacay, kuwaasoo lagu iibiyo suuqyada dalka, mana jirto hey’addo waxaas la socda.

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Nairobi

Daawo Video: Soomaalidii Nairobi oo kusii qul quleysa magaalada Muqdisho

Soomaali badan ayaa billaabay inay isaga tagaan dalka Kenya ayaga oo dib ugu laabanaya dalkooda, gaar ahaan magaalada Muqdisho ee caasimada ah.

Qul qulka Soomaalida ayaa waxaa sabab u ah amar Kenya kasoo baxay oo ahaa inay tagaan xeryaha qaxootiga iyo ammaanka Muqdisho oo isna sii hagaagaya.

Halkan ka daawo Warbixin BBC World Service ay arrintaas ka diyaarisay.

Shacabka Degmada Walanweyn oo qaati ka taagan ciidamada AMISOM

Qaar ka mid ah waxgaradka ku dhaqan degmada Walanweyn ee gobolka Shabeelaha Hoose ayaa ka cabanaya dhibaatooyin ay sheegeen inay kala kulmaan ciidamada AMISOM ee ku sugan degmadaasi Walanweyn.

Dadka deegaanka ayaa ka cabanaya dil iyo gudida gaadiidkooda oo ay sheegeen inay ku hayaan ciidamada AMISOM ee ku sugan degmada Walanweyn ee gobolka Shabeelaha Hoose,sida ay sheegeen Odayaasha deegaanka.

Ka sokow odayaasha deegaanka waxaa sidoo kale sheegay inay dhibaatadaasi jirto gudoomiye ku xigeenka degmada Walanweyn ee gobolka Shabeelaha Hoose Nuur Axmed ,isagoo cadeeyay in dhibaatooyinkaasi ay jiraan.

“Dhibaato kalama kulanno ciidamada Soomaalida ,dadkaan masuul ayaan ka nahay beenna ma wanaagsana,laakiin ciidamada AMISOM wey jirtaa dhibaatooyin ay geysanayaan,dad badan oo ay dileen iyo gaadiid ay gubeen ayaa jirto”ayuu yiri gudoomiye ku xigeenka Degmada Walanweyn.

Ma jiro wax war ah oo kasoo baxay ciidamada AMISOM ee ku sugan degmada Walanweyn ee gobolka Shabeelaha oo ay kaga jawaabayaan eedeynta ay ujeediyeen wax garadka iyo maamulka Degmada.

Wasiirka Difaaca Kenya “Haddii aan la joojin tacadiyada lagu hayo Somalida Islii waan is casilayaa”

Nairobi (Caasimada Online) Wasiirka gaashandhigga Kenya Yuusuf Xaaji ayaa ku amray in baaritaan buuxa lagu sameeyo dhibaatada la sheegay in ciidamada ammaanka Kenya ay ku hayaan Soomaalida deggan xaafadda Islii ee magaalada Nairobi.

Wasiirka ayaa sidoo kale sheegay in aysan jirin amar uu ogyahay oo ka soo baxay dowladda Kenya oo ah in la dhibaateeyo Soomaalida ku dhaqan dalkaas.

Mudane Yuusuf Xaaji ayaa sheegay in dhibaatada Soomaalida lagu hayo uu kala hadlay madaxweynaha Kenya Mwai Kibaki, isla markaana haddii wax laga qaban waayo uu xilka ka dagayo.

Wasiirka ayaa warkan maanta ka sheegay magaalada Nairobi kaddib markii uu shaley isaga iyo xubno ka tirsan baarlamaanka Kenya ay kulan la qaateen Soomaalida ku dhaqan xaafadda Islii.

“Waxan ku baqaayaa in taliyaha ugu sareeya ciidamada xaafadda Islii uu baaritaan ku sameeyo dhibaateeda ciidamada booliska ay ku hayaan dadka Soomaalida, isla markaana ay ku xadgudbayaan taasoo ah waajibaad aan loo diran” ayuu yiri Yuusuf Xaaji.

Illaa intii ay soo baxday awaamirta sheegeysa in Soomaalida ku dhaqan Kenya ay ka baxaan magaalooyinka isla markaana ay ku laabtaan xeryahaha qoxootiga Kenya, waxa soo baxayay cadaadis badan oo ka immaanaya ciidamada GSU-da iyo ciidamo kale oo baaritaan maalin iyo habeen ka sameeya xaafadda Islii ee magaalada Nairobi.

Ciidamadan ayaa dadka xirxira oo ka soo qabtay xaafadaha iyo goobaha ganacsiga ee ku yaalla Islii.

Wasiirka ayaa sidoo kale sheegay in dadka dhibaatada loo geesanayo in ay iyagana si sharci ah uga hor yimaadaan lacaga ay qaataan ciidamada bilayska, isla markaana xaqooda ay raadsadaan iyagoona sameenaya isku soo baxyo sharci ah oo ay ku muujinayaan dhibaatada lagu hayo.

“Waxan ka mid ahay wasiirada Kenya kama aan qaybgalin kulan lagu sheegay in la baabiyo Soomaalida ku dhaqan Kenya meel kasta oo ay joogaan oo dalka halooga saaro, waa arrimo guracan oo dad siyaad gaar ah watta ay wadaan”

Waa hadalkii ugu ballaarnaa ee ka soo baxa wasiir ka tirsan dowladda Kenya tan iyo markii ay billaabmeen howlgalka ka dhanka ah dadka Soomaalida ee ku dhaqan xaafadda Islii.

Soomaali badan ayaa dib ugu laabtay waddankooda kuwa kalena waxa ay aadeen xeryaha qoxootiga Dhadhaab iyo Kaakumo oo ah kuwa buux dhaafay isla markaana ah kuwa go’doon ah.

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Nairobi

FAALLO: Isku ekaanshaha halgankii Vietnam iyo kan Khaatumo

Maqaalkan ayaan uga gon leeyahay inaan isku barbardhigo halgankii jamhuuriyada Vietnam iyo kan dadka Khaatumo oo marlabaad dib usoo cusboonaaday.

Dadka Khaatumo ayaa taariikh dheer u leh halgan ay kala horyimaadeen gumaystayaashii ciida iyo dadka soomalia kuwaas oo falal lid ku ah jiritaanka umada soomaliyeed si aan hayb laheen kula kacay. Hadaba sida caadada ah mar kasta oo ay yimaadan fikrado ku dhisan dulmi iyo gumasysi lagula kaco bulsho meel dagan waxaa jirra shacuub ka dhiidhisa fikradahaasi una kacda inay heeryada iska tuuraan cadawgana kala horyimaada halgano dhiig badani ku daato.

Dalka Vietnam waa dal ku yaala bariga fog ee qaarada asia, dalkaasi waxaa lagu qiyaasa dadkiisa tira ahaan 90.3 milion  , dalkaasi wuxuu taariikh u leeyahay dagaalo boqortooyooyin ku halgamayay hanashada dhulkaasi iyo waliba kuwo ka dhexeeyay shacabka Vietnam iyo gumaysatayaal isku badbadalay si ay u muquuniyaan fikirka xorta ah ee shacabka Vietnam. Dadka daga Vietnam waa dad wadaaga luuqad, midab iyo dhaqan kaliya ,waa dal leh khayraad isugu jira beero, bad iyo kaymo. Kasakow hardamadii boqortooyooyinkii china iyo japan, dadka Vietnam waxay waajaheen cadaw ku hubaysnaa hub casri ah, stratigiyad dhisan oo si toos ah wax u yeelaysa jiritaanka dal ahaan ee vienam, stratigyadaas ayaa ku salaysneed in dadka badan ee Vietnam loo qaybiyo laba dal si meesha looga saaro midnima iyo jiritaanka jamhuuriyada Vietnam.

Dalka France oo ahaa gumaystihii kowaad ee dalkaasi ayaa horaantii gumaysigooda kusoo galay dalka inay la yeelanayaan xiriir ganacsi iyo mid dhaqaale sida ay ula yeesheen qaar kamida dalalka asia lakiin markii danbe siyaasadii fransiiska ee ku waajahnayd dalkaasi ayay daaha ka qaadeen iyaga laftirkooda kadib markay isku dayeen inay ka faaidaystaan shacabka firfircoon ee Vietnam iyagoona u isticmaalayay nidaama slave trade ama ka ganacsiga dadka, iyo waliba kala-goyn ku salaysneed arrimo dhaqaale iyagoo dhulkii ugu khayraadka badnaa la maagay inay si gaar ah u gooyaan. Hasa yeeshee shacabka Vietnam waxay gaashaanka u daruureen inay aqbalaan fikradaahaasi meel-waaga ah sida ay shacabka soomaliyeed uga horyimadeen gumaysigii ingiriiska iyo talyaaniga.  Halkani waa isku ekaanshaha halganka barakaysan ee shacuubta Khaatumo iyo kii shacabwaynaha Vietnam, waxayna si isku mid ah uga horyimaadeen fikrad ku salaysan kala-goyn si loo yareeyo awooda dalalka soomalia iyo Vietnam waa sida ay isugu xigaane.

Kadib fashilkii France waxaa u daba maray dalka maraykanka si uu ugu muquuniyo inay qaataan fikrada kala-goynta waxaana la ogaa waxa uu ka dheefay maraykanu kadib markii uu hogaamiyihii ruuxiga ahaa ee shacuubta Vietnam ee Hu Chi Minh uu sidii Sayid Maxamad Cabdulihii daraawiishta uu gumaysataha kala horyimi kumaanaan kun oo u halgamayaal ah una diyaar ah inay naftooda u huraan intii lakala goyn lahaa soomalia iyo Vietnam.

Halgankii hu chi minh iyo kii sayidku waxay ka duulayeen hal agande kaas oo ahaa ka hortagida kala-goynta umada ka midaysan dhaqanka, afka, diinta iyo midabka kaas oo keeni karra daciifnimo ku timaada shacuubtaasi. Ladabaas halgame waxay ka mira dhaliyeen halgankoodii waxayna ka tageen dalalkoodii oo xor ah waxaana xusid midan in labada ay kaga tageen laba taalooyin oo ay muujinayay naftii hurnimadii ay u muujiyeen shacabkooda tabarta yaraa iyaguna ay ula kulmeen dhibaatooyin iyo jabhadayn.

Hadaba waxay Soomaalia iyo Vietnam noqdeen dalal mid ah ayna ku fashilmeen gumaysatayaashu hamigoodii kala-goynta. Lakiin nasiib darro shacabka soomaliyeed waxaa markale dib ugusoo laabatay fikradii ay ka dhiidhiyeen halgamayaashii soomaliyeed taas oo ay waajib tahay in la hello hogaan si heer sare ah uga hortaga waxaanuna la soconaa inay jiraan dhaqdhaqaayo soomaliyaysan oo ka jira deegaanada fikrahadaasi dib ugu soo noqdeen taas oo ay hormuud marlabaad u yihiin shacuubta Khaatumo.

Isku ekaanshaha labadan halgan ee dalalka Vietnam iyo Khaatumada soomalia waxay muujinaysaa inaysan marnaba suuragal ahayn in la muquuniyo shacuubta dalalkaasi soomalia iyo Vietnam. Waxaa laga yaabaa in la is waydiiyo muxuu qoraagu u barbardhigay dal dadkiisu yahay 90 milion shacab kamida dadka soomaliyeed, waxaase muran madoonta ah in halgankii Vietnam ay wadeen waqooyiga Vietnam dad daga ayna u horseedeen inay uga faaideeyaan dhiigooda shacabwaynihii dulmanaa ee Vietnam, taasi waxay jawaab u noqonaysaa arrinkan. Shacabka Khaatumo waxay ku maamusaysan yihiin inay u halgameen jiritaanka umada soomaliyeed ayna dhiigooda uga faaideeyaan umada soomaliyeed. Waa ay jiraan halgano kalle oo ay Somalidu u gashay xornimadooda lakiin taariikhda laguma sheegin mid u dhigma halgankii barakaysnaa ee daraawiishta.

Ugu danbayn, soo noqoshada halgankan waa mid kasoo ifbaxay deegaandii uu awalba ka bilawday lakiin taariikhda ayaana xussi doonta. Waxaa intaas dheer in kuwii awalba doonayay inay kala-gooyaan Soomaali ay haatana horboodayaan kala-goynta siyaasadaysan ee umada midka ah ee soomaliyeed. Waxaa jira dhaqdhaqaaqyo ka bilawday midawga boqortooyada kuwaas oo loogu magac daray wadahadalada soomalia iyo Somaliland taas oo cid kasta oo aan soomali ahayn u arkayso inay tahay laba dal oo wada hadlaya. Arrinkaasi wuxuu khatar ku yahay jiritaanka jamhuuriyada soomalia waxayna ku timid fudaydka siyaasiyiinta koonfurta kuwaas oo haatan ku jira xaal aan qallinku qaban. Lakiin waxaa markasta in la xusso mudan inaysan shirar meelo lagu qabto aanay wax saamayn ah ku yeelanayn gudaha waqooyiga soomalia waxaana uga fillan inay taariikhda wax ka bartaan. Marnaba suura gali mayso inay soomalida waqooyi ka go’odo kuwa koonfureed hadiiba ay koonfurtu u riyaaqdo. Waxaana jira fikrado badan oo midba mid furri doono, hadii Soomaalida koonfureed aqbasho kala goynta soomalia meesha haku darsato inaanay jirin koonfur ee ay jiri doonto dawlado badan oo koonfureed ayna sidoo kalle jirayaan dawlado badan oo waqooyi taasina ay noqon doonto miraha kala-qoqobnaanta lakiin marnaba aysan dadka qaarkii ku haminin in wax loogu yeero Somalia iyo Somaliland dawlada noqon doonaan kaligood. Taariikhduna waa mid ay arrinkaasi xussi doonto.

W/q. Dr. Adbijaliil Mahamed

Afeef: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qoraaga ku saxiixan