25.8 C
Mogadishu
Sunday, June 22, 2025

Why AU troops failed to stabilize Somalia after 17 years

For the past 17 years, African Union (AU) troops have been in Somalia. They arrived in 2007 under a mission called AMISOM, which later became ATMIS, with the goal of helping Somalia defeat al-Shabaab, rebuild its government, and bring peace to the country. Many Somalis welcomed this effort with hope. But now, nearly two decades later, Somalia remains unstable. Al-Shabaab is still active. Millions still live in insecurity. The mission has not delivered peace. This leads to an important question: why did AU troops fail?

The answer is clear. The mission was not truly built to help Somalia. It became a tool for foreign governments and armies to benefit themselves. For many of the Troop Contributing Countries (TCCs), Somalia turned into a platform to gain political, military, and economic rewards from international donors like the United States, the European Union, the United Kingdom, and the United Nations. It was not about ending the war—it was about keeping the war going just enough to stay relevant and keep the funding flowing.

One of the clearest examples of this self-serving behavior is how the TCCs used their involvement in Somalia to promote their own national interests and strengthen foreign alliances. They used the mission to justify military expansions in their own countries under the excuse of fighting terrorism. They received military equipment, training, and millions of dollars in financial assistance. These rewards weakened their desire to end the conflict. Why end a war that keeps bringing money, weapons, and diplomatic influence?

Some even went further by awarding direct contracts to private companies from their own countries for logistics support—fuel, food, transportation, and uniforms—profiting from the mission in silence. Somalia, in this way, was treated more like a business opportunity than a place that needed peace.

Because of this self-interest, many AU forces did not fully engage. Troops often stayed inside fortified bases in cities like Mogadishu. They rarely operated in rural areas, where al-Shabaab had strong control. This allowed the group to maintain influence, collect taxes, and terrorize communities. Instead of weakening al-Shabaab, the mission ended up giving the group room to survive.

The AU mission was also poorly coordinated. Different countries operated under different chains of command. Uganda followed Uganda. Burundi followed Burundi. Ethiopia followed its own plan. There was no unified strategy. Somali security officials were often left out of planning. The mission was supposed to support Somalia’s national security, but in practice, it often sidelined Somali leadership and created dependency instead of strength.

Even when AU troops liberated towns from al-Shabaab, they failed to hold them or bring stability. There were no schools built, no hospitals opened, no working administration supported. After AU forces left, al-Shabaab would return. This cycle repeated itself for years. The mission focused on short-term military operations but never created long-term peace or development.

Worse still, in some cases, AU forces caused harm. There were reports of civilian casualties, corruption, theft, and even deals with al-Shabaab. Some soldiers were accused of selling fuel and weapons on the black market. Others turned a blind eye to illegal activities. Very few were held accountable. This damaged the mission’s image among Somalis and reduced public trust.

Now, a new phase is beginning. The African Union is replacing ATMIS with a new mission called AUSSOM—the African Union Support and Stabilization Mission in Somalia. This mission is supposed to support Somalia’s transition and final security handover. But already, AUSSOM faces a major setback: the United States has refused to fund it.

Despite the United Nations Security Council approving support for AUSSOM, the U.S. government said it is not ready to allocate funds for the new mission. American officials expressed frustration over past financial contributions to ATMIS and AMISOM, which they say produced few results. They pointed to the lack of meaningful progress against al-Shabaab and questioned the effectiveness of AU-led operations. This decision sends a clear message: even donors no longer believe in the way these missions have been run.

This lack of international support is a result of years of failure, mismanagement, and self-interest. It proves what many Somalis have known for a long time—that the AU mission lost its purpose. It was never truly about Somalia’s peace. It became about money, influence, and survival for foreign armies and politicians.

This is a painful truth. But we must face it if we want to move forward. Somalia cannot rely on foreign troops to fix its problems. Only Somalis can rebuild Somalia.

We need a professional and united national army. We need inclusive local governments. We need jobs, justice, education, and roads. We need a new political culture that serves citizens, not clans or foreign interests. And we need leadership that puts Somalia’s future above everything else.

Some AU soldiers served with courage. Some gave their lives. Their sacrifices are not forgotten. But the mission as a whole failed because it was not designed to succeed in the first place.

It is now time for Somalia to take full control. We must break the cycle of dependency and foreign-led solutions. The world cannot build our peace. That responsibility belongs to us.

Roob mahiigaan ah oo caawa ka da’aya Muqdisho iyo isku socodka oo xirmay

Muqdisho (Caasimada Online) – Caawa, magaalada Muqdisho waxaa ka da’ay roob mahiigaan ah oo xooggan, kaas oo saameyn ku yeeshay nolosha iyo isku socodka dadka magaalada, xaafadaha iyo waddooyinka magaalada ayaa laga soo werinayaa in roobku khasaare ka geystay.

Roobabkan mahiigaanka ah ayaa sababay in wadooyinka qaar ee magaalada ay biyo fariistaan, taasoo keentay in gaadiidka iyo dadka lugaynaya ay la kulmaan dhibaatooyin xoog leh.

Sidoo kale, waxaa suurtagal ah in roobabku sii socdaan oo ay kordhiyaan khatarta fatahaadaha iyo waxyeellada kale ee ka dhalan kara.

Sida laga soo xigtay saadaasha cimilada, waxaa la filayaa in roobab mahiigaan ah ay sii socdaan caawa, iyadoo ay suurtagal tahay in ay ka dhacaan duufaanno iyo dabeylo xooggan.

Dadka deegaanka ayaa lagu wargelinayaa in ay taxaddar muujiyaan, gaar ahaan kuwa ku nool meelaha ay biyuhu fariistaan ama meelaha ay fatahaaduhu ka dhici karaan.

Waxaa muhiim ah in la raaco tilmaamaha ay bixiyaan hay’adaha amniga iyo kuwa gurmadka degdegga ah, si loo yareeyo khatarta ka dhalan karta roobabka mahiigaanka ah ee ka da’aya magaalada Muqdisho.

Magaalada oo aan laheyn wax bulaacado ah ayaa waxaa qulqulaya daadad ka dhashay roobka, qulqulka biyaha ayaa jaray laamiga isgoyska Soobe, waxaana go’day isku socodkii wadadaas.

Qeybo badan oo magaalada ah, waxaa laga soo werinayaa in roobku uu caawa ka geystay khasaare u badan guryo burburay iyo kuwo biyuhu qaadeen.

Roobkaan oo weli ka da’aya Muqdisho wixii ka soo kordha kala soco Caasimada Online.

Mareykanka oo si yaab leh u bahdilay bayaankii Golaha Wadatashiga Qaranka

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Mareykanka, qeybta qaabilsan Arrimaha Afrika ayaa qoraal ay uga jawaabayso war-murtiyeedkii Madasha Wadatashiga Qaranka waxay ku sheegtay in go’aan kasta oo aysan dhammaan Dowlad Goboleedyadu u dhammeyn uusan sharciyad haysan.

“Dhammaan daneeyayaasha khuseeya waa in ay ka qayb qaataan go’aan ka gaarista isbeddelada nidaamka federaalka iyo doorashooyinka Soomaaliya,” ayaa lagu yiri qoraalka.

Dawladda Mareykanka ayaa u sheegtay Villa Somalia in loo baahan yahay in go’aanada la xariira arrimaha Faderaalka (Maamulada) iyo doorashooyinka ay tahay in laga qeybgaliyo dhammaan daneeyayaasha muhiimka ah.

“Go’aannada aan haysan taageero ballaaran waxay noqon doonaan kuwo aan sharciyad lahayn, waxayna carqaladayn doonaan dadaallada lagu wajahayo caqabadaha amniga ee taagan,” ayaa lagu yiri qoraalka Wasaaradda Arrimaha Dibadda Mareykanka.

Si cad ayay Mareykanku u sheegeen in go’aanada aan haysan wadar ogolka iyo wadatashi dhan ay halis ku yihiin daganaanshaha aysan sharciyad dhab ah aheyn.

Go’aanadii madasha ayaa lagu sifeeyey in ay halis ku yihiin Amniga iyo dib u kabashada loogu jiro in looga gudbo marxaladda amni darada.

In la share-gareeyo farriinta afka Soomaaliga ee war-saxaafadeedkii Madasha ee bogga Villa Somalia ayaa ah waji gabax ka dhigan in si toos ah loogu cadeynayo dowladda federaalka iyo dowlad goboleedyada in go’aanadan aysan haysan sharciyad iyo ogolaansho loo dhan yahay.

Sawirro: Soomaaliya oo maanta si rasmi ah ugu biirtay ururka…

Abuja (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa maanta si rasmi ah ugu biirtay Ururka Afrika ee Dhowrista Xogta (Network of African Data Protection Authorities – NAPDA), kadib kulankii 8-aad ee Ururka oo lagu qabtay magaalada Abuja ee dalka Nigeria.

Mareeyaha Guud ee Hay’adda Dhowrista Xogta Dadweynaha, Maxamed Nuur Colow, oo ka qeyb-galay shirkaas, ayaa muujiyay sida ay Soomaaliya uga go’an tahay ilaalinta xogta shakhsiyeed, asturnaanta dijitaalka ah iyo ka qeyb-galka madasha heer goboleed ee arrimaha dhowrista xogta.

Kulanka NAPDA waxaa isugu yimid madaxda hay’adaha dhowrista xogta ee dalal Afrika, kuwaas oo si qoto dheer uga dooday xoojinta iskaashiga dalalka xubnaha ah, is-dhaafsiga waayo-aragnimada iyo sidii loo horumarin lahaa sharciyo iyo hannaan mideysan oo lagu wajahayo caqabadaha dijitaalka ah.

Intii uu socday shirka, Maareeyaha Guud ee Hay’adda Dhowrista Xogta Dadweynaha ayaa kulamo gaar gaar ah la yeeshay madaxda hay’adaha kale ee ka qeyb-galayay shirweynaha.

Kulamadan ayaa diiradda lagu saaray adkeynta muhiimada iskaashi dhow oo dhex mara Soomaaliya iyo dalalka Afrika si wadajir loogu wajaho caqabadaha xagga xog-ilaalinta.

Soomaaliya ayaa tallaabadan ku muujisay ka go’naanshiyo buuxa oo ku aaddan la jaanqaadka dalalka Afrika ee dhinaca dhowrista xogta iyo ilaalinta xuquuqda dijitaalka ah ee muwaadiniinta.

Daawo: SHARIIF oo fashilka dagaalka ku eedeyay Xasan, soona saaray war culus

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynihii hore ee dowladdii KMG ka ahayd Sheekh Shariif Sheekh Axmed oo dhowaan dalka dib ugu soo laabtay ayaa maanta shir jaraa’id ku qabtay hoyga uu ka degan yahay magaalada Muqdisho.

Sheekh Shariif ayaa shirkiisa jaraa’id uga hadlay xaaladda guud ee dalka, gaar ahaan siyaasadda iyo amniga, isagoo sheegay in dalka uu ku jiro xaalad aan indhaha laga qarsan karin una baahan in looga gudbo midnimo iyo wadajir.

“Dareenka bulshada Soomaaliyeed ee amni waa mid meel ay joogaanba khatar, maxaa yeelay laba sano ka hor deegaanadii laga xoreeyay Al-Shabaab inay dib ugu soo laabteen, uusan soconin dadaal ku wajahan arrimahaas oo wax looga qabanayo, taas oo runtii abuureysa walwal iyo walaac,” ayuu yiri Sheekh Shariif.

Shariif ayaa dowladda dhexe ku eedeeyay in ay dayacday masuuliyaddii amniga, ayna dowladda Xasan Sheekh ku mashquushay waxyaabo aan wax kusoo kordhineyn dagaalka lagula jiro Al-Shabaab.

“Dagaalka gaabis weyn ayaa ku yimid illaa dadka Soomaaliyeed meel ay joogaanba khatar dareemayaan. Waxaan ugu baaqayaa dowladda inay wajahaan marxaladda adag ee la joogo, dadka Soomaaliyeed waxay ka filayeen in sidan si ka wanaagsan u wajahdo xaaladda amniga.”

Waxa uu intaas kusii daray “Shirkii madasha waxaa la soconaa inuu kusoo gaba-gaboobay kaambeyn iyo in umaddii lasii kala geeyo oo la yiraahdo waxaa loo xuubsiibanayaa xisbi weyn, taasna waxay muujinaysa aragti gaabnimada.”

Dhinaca kale, waxa uu bogaadiyay ciidamada qaranka iyo kuwa deegaanka ee furimaha hore ku sugan, kuwaas oo uu sheegay in aysan helin taageeradii loo baahna oo ay ka gaabis dowladda, sida uu hadalka u dhigay.

“Waxaan rabaa in aan marka hore u hambalyeeyo, bogaadiyo ciidamada qalabka sida iyi ciidamada difaaca shacabka, oo runtii muujiyay dhabar adayg xaaladda adag ee lagu jiro. Waxaan rabaa in aan uga tacsiyeeyo dhimashada iyo dhaawaca soo gaadhay, intii dhimatay Allaha u naxariisto, inta dhaawacana caafimaad deg-deg ah Allaha siiyo,” ayuu yiri Sheekh Shariif.

Hoos ka daawo muuqaalka

Muxuu Fahad Yaasiin ka yiri khilaafka xisbiga Xasan Sheekh?

Muqdisho (Caasimada Online) – Agaasimihii hore ee NISA, Fahad Yaasiin Xaaji Daahir ayaa ka hadlay khilaafka dib u dhigay munaasabadda shaacinta xisbiga madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud.

Xisbigan oo ah kii hore ee UPD oo magac beddel lagu sameeyay iyo ballaarin, laguna soo daray qaar kamid ah maamul goboleedyada, ayaa waxaa ka biyo diiday hanaanka loo qeybsaday hoggaanka, madaxweynaha Koonfur Galbeed, Cabdicasiis Lafta-gareen.

Fahad ayaa khilaafkan ku tilmaamay “wax lala yaabo” maadaama ah dhinacyadu isku haystaan wax aan soconeyn. “Haddeer, Xisbiga lagu murmaayo ee xilalkiisa lagu dagaalayo ee dooddeeda Villada ka dhex socoto maalmahan waa beenta ha iga beeneynin ee ii dhaaf beentayda,” ayuu yiri Fahad.

Shaacinta xisbigan cusub ee madaxweynuhu dib u habeynta ku sameeyay ayaa imanaya, iyadoo weli lagu muransan yahay hanaanka doorasho qof iyo cod ee gadaal ka riixayso Villa Soomaaliya.

Hoos ka aqriso qoraalka oo dhameystiran:

BEENTA HA IGA BEENEYN

Laba nin oo reer Burco baa murmay. Mid baa yiri, waryaahee LAND-TAAN aad maqashaa waa been, oo wali nalama aqoonsan.

Ninkii kale, baa ugu jawaabay.
Waar heedhe i maqal, beentaas qudheeda ha iga beeneynin, ee ii dhaaf beentayda.

Haddeer, Xisbiga lagu murmaayo ee xilalkiisa lagu dagaalayo ee dooddeeda Villada ka dhex socoto maalmahan WAA BEENTA HA IGA BEENEYNIN EE II DHAAF BEENTAYDA.

War illeen tanoo kale.

Sawirro: Xasan Sheekh, Qoor-Qoor iyo Guudlaawe oo maanta ka qeyb-galay…

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud ayaa maanta Salaadda Janaasada ku tukaday Alle ha u naxariistee Marxuum Ugaas Cabdullaahi Ugaas Faarax oo ka mid ahaa isimada Soomaaliyeed ee lagu yaqaanay nabadda iyo waddaniyad.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa tacsi tiiraanyo leh u diray qoyskii, qaraabadii, iyo dhammaan shacabka Soomaaliyeed ee uu ka baxay Ugaaska. Wuxuu Alle uga baryay marxuumka inuu hoygiisa ka yeelo Jannatul Fardowsa, samir iyo iimaanna uu ka siiyo ehelkiisa iyo ummadda Soomaaliyeed.

Madaxweynaha ayaa tilmaamay doorkii muhiimka ahaa ee uu Marxuumku ku lahaa bulshada dhexdeeda, isaga oo xusay in uu ka tagay dhaxal suuban oo ku saleysan nabad, talo iyo wanaag.

Tukashada Salaadda Janaasada waxaa Madaxweynaha kala qeyb-galay Madaxweynayaasha Dowlad Goboleedyada Galmudug iyo Hirshabeelle, Axmed Cabdi Kaariye iyo Cali Cabdullaahi Xuseen, iyo mas’uuliyiin kale oo ka tirsan labada gole ee Dowladda Federaalka.

Madaxda ayaa si wadajir ah u muujiyay sida ay uga tiiraanyeysan yihiin geerida Marxuumka, iyaga oo Alle ka baryay in uu naxariistii janno siiyo, isla markaana xasuustiisa wanaagsani ay ku sii nagaan doonto quluubta dadka Soomaaliyeed.

Ugaas Cabdullaahi Ugaas Faarax ayaa kaalin weyn kasoo qaatay nabadeynta iyo shirarkii dib-u-heshiisiinta ee lagu yagleelay dhismaha dawladihii ku meel gaarka ahaa.

Wuxuu kaloo lafdhabar ka ahaa dhismaha dawladda Galmudug, isagoo had iyo jeer u taagnaa dadaallada nabadeynta.

Caro xooggan oo ka dhalatay dil wiil dhalinyaro ah loogu geystay Beledxaawo

Beledxaawo (Caasimada Online) – Wararka ka imaanaya magaalada Beledxaawo ee gobolka Gedo ayaa sheegaya in maanta gabi ahaanba ay xiran yihiin dhammaan ganacsiyada ku yaalay magaalada, kaddib markii dad caraysan ay sameeyeen bannaanbax ballaaran.

Dibadbaxa ayaa ka dhashay fal dil ah oo loo geystay wiil yar oo lagu magacaabi jiray Cabdiraxmaan Cali. Sida ay dadka deegaanka sheegeen, dilka wiilka waxaa geystay askari ka tirsan ciidanka dowlad-goboleedka Jubbaland.

Dadka mudaharaadayay ayaa dalbanaya in cadaalad loo helo Cabdiraxmaan, waxayna si adag uga codsadeen maamulka iyo hay’adaha ammaanka in ay gacanta kusoo dhigaan gacan ku dhiiglaha falkan naxdinta leh.

Goob-joogayaal ku sugnaa halka falka uu ka dhacay ayaa sheegay in askarigii dilka geystay uu u baxsaday dhinaca xerada ciidamada Jubbaland oo ku taalla bannaanka magaalada Beledxaawo.

Illaa iyo hadda, maamulka degmada Beledxaawo iyo laamaha ammaanka ma aysan soo saarin wax war ah oo rasmi ah oo ku saabsan dilka wiilka yar iyo xiisadda ka dhalatay.

Shacabka Beledxaawo ayaa muujinaya caro xooggan, waxayna xireen ganacsigooda iyaga oo ku muujinaya sida ay uga xun yihiin falka dhacay, kana dalbanaya in cadaalad deg-deg ah loo helo marxuumka.

Lix qof oo isku qoys ah oo aano qabiil loogu dilay…

Nairobi (Caasimada Online) – Lix qof oo ka tirsan hal qoys ayaa lagu dilay weerar lagu qaaday hoygooda oo ku yaalla magaalada Mandheera.

Weerarka oo lagu sheegay in uu salka ku hayo aano qabiil, ayaa daba socday colaad dhawaan ka dhacday dhulka miyiga ah ee ay wada deggan yihiin labo reer oo ku nool magaalada Mandheera, gobolka Waqooyi Bari Kenya.

Cabdullaahi Macallin Xasan, oo walaal la ah ninka qoyskiisa la laayay, ayaa sheegay in xasuuq ba’an loo geystay qoyskii walaalkiis, wuxuuna xaqiijiyay in marka laga yimaado dadka dhintay, dhaawacu gaarayo ilaa afar qof oo kale.

“Dadku reer guuraa bay ahaayeen, waxayna haysteen geel iyo ari, masaakiin ayey ahaayeen,” ayuu yiri Cabdullaahi, oo sheegay in qoyska la laayay ay ahaayeen dad xoolo-dhaqato ah.

Sidoo kale waxa uu sheegay in dhacdadan ay ka horreysay mid kale oo nin lagu dilay, labada dhacdo ayaana la rumeysan yahay in ay xiriir la leeyihiin aanooyin qabiil oo muddooyinkii dambe ka taagnaa dhulka miyiga ah ee Mandheera.

Wuxuu intaas ku daray in dableydii weerarka fulisay ay ku baxsadeen mootooyin, islamarkaana aan weli la ogaan halka ay ku sugan yihiin.

Allaha u naxariistee, lixda marxuum ayaa si wadajir ah hal meel loogu aasay, iyadoo dadka dhaawacmayna lagu dabiibayo isbitaallada Mandheera.

Dhimasho iyo dhaawac ka dhashay biriq ku dhacday bartamaha magaalada…

Caabudwaaq (Caasimada Online) – Wararka ka imaanaya degmada Caabudwaaq ee gobolka Galgaduud ayaa sheegaya in biriq xooggan oo ku dhacday bartamaha magaalada ay sababtay dhimashada hal qof iyo dhaawaca laba kale.

Dhacdadan ayaa si weyn uga nixisay bulshada deegaanka, iyadoo lala xiriirinayo roobab xooggan oo halkaas ka da’ay. Biriqda ayaa dhacday xilli roob mahiigaan ah uu si isdaba joog ah uga da’ayay magaalada iyo deegaannada ku dhow dhow.

Roobkaas ayaa socday muddo ku dhow todobo saacadood, isagoo sababay xaalado biyo-fadhis ah iyo khataro kale oo la xiriira cimilada.

Sida ay sheegayaan dadka deegaanka, haweeney kamid ah dadka ku nool magaalada ayaa ku geeriyootay biriqda, halka laba ruux oo kale ay dhaawacyo kala duwan soo gaareen. Labada dhaawac ah ayaa haatan lagu dabiibayaa xarumaha caafimaadka ee ku yaalla degmada Caabudwaaq.

Roobka xoogan ee da’ay ayaa sidoo kale saameyn ku yeeshay isku socodka magaalada iyo deegaanka ku hareeraysan. Waddooyinka waaweyn ee soo gala iyo kuwa ka baxa magaalada ayaa biyo fariistay, taas oo hakad gelisay dhaq-dhaqaaqii gaadiidka iyo ganacsiga.

Roobabkan xooggan ee ka da’ay Caabudwaaq ayaa kusoo beegmaya xilli roobabka guga ay si rasmi ah uga curteen qaybo badan oo ka mid ah dalka. Roobabka ayaa la sheegay in ay yihiin kuwo lagu qabowsaday, maadaama cimiladu ay muddooyinkii u dambeeyay aad u kululaatay.

Dadka deegaanka ayaa cabsi ka muujinaya in roobabka socda ay sii kordhiyaan dhibaatooyinka la xiriira daadadka, biriqda iyo dhibaatooyinka kale ee ka dhasha roobabka mahiigaanka ah.

Mas’uuliyiinta degmada ayaan weli si rasmi ah uga hadlin dhacdadan, balse waxaa socda gurmad la xiriira dhaawacyada iyo qiimeynta saameynta guud ee roobka.

Somaliland oo ka laabatay go’aan adag kadib cadaadis uga yimid dowladda Itoobiya

Hargeysa (Caasimada Online) – Xukuumadda Somaliland ayaa qaaday tallaabo cusub oo ka dabacsan tii hore, taas oo la xiriirta joogitaanka dadka ajaanibta ah ee aan haysan oggolaansho sharci ah, kuwaas oo u badan muwaadiniinta Itoobiya.

Wasaaradda Arrimaha Gudaha ayaa amartay in dhammaan dadka ajnabiga ah ee ku sugan deegaanadeeda, si gaar ah kuwa sharci darrada ku jooga, ay isdiiwaan-geliyaan si loogu oggolaado deganaansho KMG ah.

War-saxaafadeed kasoo baxay Wasaaradda Arrimaha Gudaha ayaa lagu sheegay in dadka ajaanibta ah laga rabo in ay muddo kooban gudaheeda iska diiwaan-geliyaan laamaha socdaalka ee Somaliland.

Mudadaas ayaa loo asteeyay in ay bilaabato 6-da May 2025, kuna egtahay 26-ka May 2025. Dawladdu waxay sheegtay in qofkii fuliyo amarkan la siin doono oggolaansho ku meel gaadh ah oo ay ku sii joogaan gudaha dalka.

Wasaaraddu waxay intaas ku dartay in dadka isdiiwaangeliya laga qaadi doono cashuur, isla markaana looga baahan yahay in ay qoraal codsi ah u gudbiyaan laamaha socdaalka. Qoraalkaas ayaa noqon doona mid lagu caddeeyo ujeeddada joogitaankooda iyo shuruudaha looga baahan yahay si ay sharci ugu helaan deganaansho rasmi ah mustaqbalka.

War-saxaafadeedka ayaa sidoo kale xusay in ajaanibka doonaya in uu dalka ka baxo inta lagu jiro muddada isdiiwaan-gelinta uu xor u yahay in uu baxo, balse looga baahan yahay in uu bixitaankiisa si rasmi ah uga diiwaangeliyo xuduudaha uu ka gudbayo. Tallaabadan ayaa qayb ka ah habraaca cusub ee maamulka socdaalka.

Xukuumaddu waxay si cad u sheegtay in qof kasta oo ajaanib ah oo aan isdiiwaangelin waqtiga loo qabtay, lala tiigsan doono tallaabo sharci ah, iyadoo ciidamada ammaanku awood u yeelan doonaan in ay fuliyaan amarada la xiriira arrintan. Waxa laga digay in laga fogaado ku xadgudubka xeerarka socdaalka.

Amarkan cusub ayaa daba socda digniin hore oo ay Wasaaradda Arrimaha Guduhu soo saartay 29-kii Abriil, taas oo lagu faray in ajaanibta sharci darrada ku joogta Somaliland ay dalka uga baxaan muddo saddex cisho gudahood ah.

Si kastaba ha ahaatee, amarka cusub ayaa u muuqda mid dabacsan oo u oggolaanaya dadkaasi fursad ay ku sharciyeeyaan joogitaankooda. Wararka ayaa tilmaamaya in isbeddelkan uu yimid kadib kulamo la yeeshay Wakiilka Dowladda Itoobiya u fadhiya Somaliland, Teshome Shunde Hamito, kaas oo arrimaha socdaalka kala hadlay Madaxweynaha Somaliland.

Ilo xog ogaal ah ayaa sheegay in Danjire Hamito uu codsaday in la fududeeyo amaradii hore, maadaama dadka ugu badan ee saameynaya yihiin Itoobiyaan halkaas ku sugan, kuwaas oo intooda badani ka shaqeeya adeegyada hoose ee dalka.

Militariga Mareykanka oo ku socda rikoor cusub oo ay ka dhigaan Soomaaliya 2025

Stuttgart (Caasimada Online) — Taliska Ciidamada Mareykanka ee Afrika (AFRICOM) ayaa kordhiyay duqeymaha cirka ee uu ka wado gudaha Soomaaliya, iyadoo uu sii kordhayo walaaca ku saabsan dagaalyahannada kooxda Daacish, sida ay muujinayaan xogaha rasmiga ah ee militariga.

Tan iyo bishii Janaayo, AFRICOM wuxuu fuliyay 25 duqeyn oo cirka ah, gudaha Soomaaliya, kuwaas oo intooda badan lala beegsaday dagaalyahanno ka tirsan Daacish, sida lagu sheegay warbixinada weerarrada ee taliska.

Haddii xawaaraha weerarrada cirka uu sidan kusii socdo, AFRICOM wuxuu dhaafi doonaa 63-kii weerar ee uu Soomaaliya ka fuliyay sanadkii 2019, taasoo ahayd tiradii ugu badnayd ee abid uu talisku ka sameeyo dalka, waxayna dhigi doonaan rikoor cusub.

“Haa — waxaan aragnay koror ku yimid weerarrada cirka,” ayay tiri afhayeenka AFRICOM, Kelly Callahan, oo khamiistii war-saxaafadeed soo saartay.

Kororka weerarrada ayaa la xiriira amar uu Wasiirka Difaaca Mareykanka Pete Hegseth bixiyay bishii Janaayo, kaasoo AFRICOM siiyay awood dheeraad ah oo lagu gaari karo go’aanno la xiriira duqeymaha.

Taliyaha AFRICOM, General Michael Langley, ayaa mar uu hortagay Senate-ka bishii April sheegay in awoodahaas cusub ay taliska u oggolaadeen “in si adag loogu dhufto (argagixisada).”

Duqeyntii ugu dambeysay oo dhacday Axaddii ayaa lagu beegsaday dagaalyahannada Daacish-Soomaaliya ee ku sugan Buuraha Golis ee waqooyi-bari dalka. Weerarradan is-daba-joogga ah ayaa imaanaya xilli ay dagaalyahanno ajnabi ah doonayaan inay ballaariyaan saldhiggooda Soomaaliya.

Callahan waxay sheegtay in kooxda Daacish-Soomaaliya ay 18-kii bilood ee la soo dhaafay korodhay ilaa 1,500 dagaalyahan, halka ay horay uga koobnayd 500. Waxaa la rumeysan yahay in ku dhowaad 60% ay yihiin dagaalyahanno ajaanib ah.

“Daacish-Soomaaliya, oo ah laan ka tirsan kooxda Daacish, waxay ka faa’iidaystay oo wadaagto hal-abuurnimo, dhaqaale, xeelado dagaal iyo qorsheyaal weerar oo ay la leeyihiin kooxaha kale ee Daacishee caalamka,” ayay tiri Callahan.

Ballaarinta Daacish ee gudaha Soomaaliya ayaa kusoo beegantay xilli AFRICOM uu sidoo kale la tacaalayo kooxda Al-Shabaab, taasoo ah bartilmaameed kale oo duqeymaha cirka loogu adeegsado.

Al-Shabaab, oo lagu qiyaaso inay u dhaxeyaan 7,000 ilaa 12,000 dagaalyahan, ayaa weli ah kooxda argagixiso ee ugu awoodda badan Soomaaliya iyo guud ahaan Afrika.

Ciidamada Mareykanka ee Soomaaliya ku sugan ayaa muddo dheer siiya dowladda dhexe taageero dhanka tababarka iyo la-talinta ah, si ay uga hortagto Al-Shabaab.

Hawlgalada AFRICOM ee socda waxaa ka mid ah tababarida iyo la-tashiga ciidamada maxalliga ah, iyo sidoo kale fulinta weerarro cirka ah oo lala kaashanayo dowladda Soomaaliya.

Langley wuxuu intaas ku daray, mar uu hortagayay Senate-ka, in Al-Shabaab weli tahay “khatar argagixiso oo sii kordheysa,” gaar ahaan tan iyo markii ay bilaabeen xiriir lala yeesho fallaagada Xuutiyiinta ee ka dagaalanta Yemen, dhinaca Badda Cas.

“Waxaan arrintaas si dhow ula soconnaa,” ayuu yiri Langley.

Falanqeeyayaal amni ayaa sheegay in iskaashi dhex mara Al-Shabaab iyo Xuutiyiinta uu u suurtagelin karo kooxda Al-Shabaab inay helaan hub casri ah oo horumarsan.

Dagaalka India iyo Pakistan – Maxaa qabsaday diyaaradihii Faransiiska uu siiyey India?

Islamabad (Caasimada Online) – Diyaarad dagaal ee Pakistani ee lagu farsameeyay Shiinaha ayaa Arbacadii soo riday ugu yaraan laba diyaaradood oo milatari oo Hindi ah, sida ay u xaqiijiyeen laba mas’uul oo Mareykan ah wakaaladda wararka ee Reuters. Dhacdadan ayaa loo arkaa guul istaraatiiji ah oo muhiim u ah diyaaradaha casriga ah ee Shiinuhu soo saaro.

Afhayeen u hadlay ciidamada cirka ee Hindiya ayaa ka gaabsaday in uu wax faallo ah ka bixiyo marka la weydiiyay warbixinta Reuters.

Waxqabadka diyaaradda dagaal ee Shiinaha oo la barbardhigo quwadaha Reer Galbeedka ayaa si dhow looga eegayaa Washington, iyadoo la doonayo in laga fahmo sida Beijing ugu adkeysan karto dagaal suurtagal ah oo ka dhaca Taiwan ama guud ahaan gobolka Indo-Pacific.

Sarkaal Mareykan ah oo codsaday in aan la magacaabin ayaa sheegay in ay jirto “kalsooni sare” oo ah in Pakistan ay adeegsatay diyaaradda J-10, oo Shiinuhu farsameeyay, si ay ugu rido diyaaradaha dagaalka ee Hindiya iyadoo adeegsaneysa gantaallo cirka ah – ugu yaraan laba diyaaradood ayaa la xaqiijiyay in la soo riday. Warbaahinta qaar ayaa werinaya in la soo riday shan diyaaradood.

Sarkaal kale ayaa intaa ku daray in mid ka mid ah diyaaradaha la riday ay ahayd diyaaradda Rafale ee Faransiiska uu sameeyey oo ay Hindiya dhowaan heshay.

Labada mas’uulba waxay carrabka ku adkeeyeen in aan la adeegsanin diyaaradaha F-16 ee uu Mareykanku sameeyay, kuwaas oo ay Pakistan leedahay.

New Delhi kama aysan hadlin khasaaraha diyaarado, balse waxay sheegtay in ay si guul leh u fulisay weerarro lagu bartilmaameedsaday “kaabayaal argagixiso” oo ku yaalla gudaha Pakistan.

Dawladda Maraykanka iyo quwadaha kale ee waaweyn sida Ruushka iyo Shiinaha ayaa ku baaqay xasillooni, maadaama uu gobolkaasi ka mid yahay meelaha dunida ugu halista badan ee leh awooda nukliyeerka, isla markaana ay dad badan ku nool yihiin.

Faransiiska gudaheeda, shirkadda sameysa diyaaradda Rafale ee Dassault Aviation, iyo kooxda MBDA oo farsameysa gantaalka Meteor—lagama helin wax faallo ah maadaama uu dalka fasax qaran ku jiray.

Inkasta oo warbixinnadii hore ee Reuters ay soo xiganayeen ilo maxalli ah oo sheegay in saddex diyaaradood oo Hindi ah la riday, haddana tani waa markii ugu horreysay oo ilo Reer Galbeed ahi si rasmi ah u xaqiijiyaan in diyaaradaha Shiinaha laga keenay ay qayb ka ahaayeen weerarka.

Wasiirka Difaaca Pakistan, Khawaja Maxamed Aasif, ayaa Khamiistii u sheegay Reuters in J-10 loo adeegsaday in lagu soo rido saddex Rafale oo Faransiis ah, kuwaas oo Hindiya dhowaan la wareegtay.

Pakistan waxay sheegtay in ay hawada ku burburisay guud ahaan shan diyaaradood oo Hindi ah.

Loolanka France vs China

Diyaaradaha Rafale iyo nooca J-10 ee ay Pakistan adeegsato ayaa labaduba lagu tiriyaa diyaaradaha dagaal ee jiilka 4.5—kuwaas oo hormuud u ah tiknoolajiyadda casriga ah ee cirka.

Falanqeeyayaal Reer Galbeed ah iyo ilo ka tirsan warshadaha difaaca ayaa sheegay in adeegsiga tooska ah ee hubkan horumarsan ay si dhow ula socon doonaan dalalka awoodda leh, maadaama ay suurtagal tahay in la adeegsan doono haddii dagaallo waaweyn ay ka dhacaan mustaqbalka. Si kastaba, waxay tilmaameen in ay wali tahay goor hore in natiijo laga soo saaro dhacdada.

“Khabiirada dagaalka cirka ee Shiinaha, Mareykanka iyo dalal badan oo Yurub ah waxay si xeel dheer isha ugu hayn doonaan xaqiiqada dhabta ah—xeeladaha, qalabka la isticmaalay, waxa shaqeeyay iyo waxa fashilmay,” ayuu yiri Douglas Barrie, oo ah falanqeeye sare oo ka tirsan Machadka Caalamiga ah ee Daraasaadka Istaraatiijiga ah (IISS).

Baraha bulshada ayaa si xooggan u faafiyay loollanka u dhexeeya gantaalka cirka ee Shiinaha, PL-15, iyo gantaalka Meteor ee ay farsameeyaan shirkadaha MBDA, AIR.PA, BAES.L iyo LDOF.MI.

Hase yeeshee, falanqeeyayaasha iyo ilo warshadeed ayaa sheegay in aysan wali caddayn in diyaaradaha Rafale ay sideen gantaallada Meteor iyo haddii ay ahaydba in la adeegsaday.

“Xilligan la joogo waxba lama saadaalin karo. Xogtu aad bay u kooban tahay,” ayuu yiri sarkaal sare oo ka tirsan warshadaha difaaca ee Reer Galbeedka.

Hindiya iyo Pakistan oo ah dalal leh hubka nukliyeerka ayaa horey u galay saddex dagaal oo waaweyn iyo tiro badan oo iska horimaadyo ah.

Fiidnimadii Khamiistii, jug xooggan ayaa laga maqlay magaalada Jammu ee gobolka Kashmir ee Hindiya, iyadoo ilo ciidan ay sheegeen in ay u maleynayaan in weerar drone ah uu kaga yimid Pakistan, taas oo ku beegneyd maalintii labaad ee iska horimaadka labada dal.

Pakistan waxay horey u sheegtay Khamiistii in ay habeenkii xalay soo riday 25 drone oo kasoo duulay dhanka Hindiya, halka Hindiya dhankeeda ay sheegtay in difaaceeda cirka ay joojiyeen weerarro drone iyo gantaallo ah oo lala beegsaday xarumo ciidan.

Magacaabista wasiir FIQI oo DF dib ugu furtay albaabkii uu ka xirtay Mareykanka

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa socda dib-u-habeyn muhiim ah oo lagu samaynayo iskaashiga amni ee u dhexeeya Maraykanka iyo Soomaaliya, kaddib magacaabista Axmed Macallin Fiqi oo loo doortay Wasiirka Gaashaandhigga Soomaaliya.

Magacaabistan ayaa furtay waddo cusub oo isfaham ah, iyadoo Washington si cad u muujisay kalsooni buuxda oo ay ku qabto wasiirka cusub—diblomaasi khibrad leh oo ka guuraya siyaasadda arrimaha dibadda una gudbaya hawlaha adag ee amniga. Tani waxay u muuqataa fursad dib-u-dhis ah oo ka dambeysay xilli xiriirka labada dal uu xumaa, lagana hakiyay iskaashiyo muhiim ah.

Magacaabista Fiqi, oo uu sameeyay Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa lagu fasiray go’aan si toos ah loogu diray Washington, taas oo muujinaysa in Villa Somalia ay doonayso dib-u-dhis kalsooni iyo la tacaalid cabashooyinkii horay u carqaladeeyay xiriirka labada dhinac. Washington ayaa la rumeysan yahay in ay Xasan Sheekh ku cadaadisay in xilka laga qaado wasiirkii hore ee difaaca Cabdulqaadir Maxamed Nuur (Jaamac).

Sannadihii u dambeeyay waxaa jiray khilaafyo sababay in Mareykanku yareeyo taageeradii muhiimka ahayd ee uu siin jiray ciidamada Soomaaliya, iyada oo lagu saleynayo tuhunno la xiriiray hufnaan darrida maamulka gargaarka amni.

Isbeddelka togan wuxuu yimid si degdeg ah. Saacado gudahood markii uu xilka la wareegay Wasiir Fiqi, Danjiraha Mareykanka ee Soomaaliya, Richard H. Riley, ayaa la kulmay wasiirka cusub.

Riley wuxuu xaqiijiyay in dowladda Mareykanku ay ka go’an tahay la shaqeynta hoggaanka cusub, isagoo caddeeyay in mashaariic horay u hakad galay dib loo furayo. Wadahadalladooda ayaa diiradda lagu saaray dib u bilaabidda barnaamijyada tababarka ciidamada iyo mashaariic istiraatiiji ah oo lagu xoojinayo awoodda Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed (CXDS).

Kulankaasi waxaa si dhaqso leh ugu xigay booqasho uu Muqdisho ku tegay Taliyaha Ciidamada Afrika ee Mareykanka (AFRICOM), General Michael Langley, kaasoo la kulmay Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud gudaha xerada Xalane. General Langley wuxuu si shaqsiyan ah u gudbiyay fariinta Washington ee ah in Maraykanku diyaar u yahay inuu si buuxda ula shaqeeyo hoggaanka cusub ee difaaca.

Booqashadan waxay muujisay sida istiraatiijiga ah ee labada dal u arkaan muhiimadda iskaashiga amni si looga hortago khataraha wadajirka ah. Talaabooyinkan degdegga ah ee taageerada ah waxaa si weyn loogu nisbeeyay magacaabista Fiqi, taasoo muujinaysa rabitaanka labada dhinac ee ah in la xoojiyo xiriirka amni.

Rajo cusub ayaa soo ifbaxday, kaddib sanado lagu jiray dhibaatooyin. Saddexdii sano ee la soo dhaafay, waxaa jirey walaacyo la xiriiray hufnaanta hoggaanka iyo kalsoonida hay’adaha difaaca Soomaaliya, taasoo sababtay in Mareykanku joojiyo barnaamijyo muhiim ah oo ku saabsanaa tababarka, qalabaynta iyo taageerada ciidamada.

Hakadkaasi waxaa loo arkay calaamad muujinaysa burbur ku yimid xiriirka muhiimka ah ee labada dhinac, taasoo si gaar ah u saameysay dadaalladii la doonayay in lagu ciribtiro khataraha xagjirnimada iyo dhismaha qaab-dhismeedka amniga dalka.

Hadda oo hoggaan cusub laga helay Wasaaradda Gaashaandhigga, iyo sida ay wararku sheegayaan, Taliska Ciidanka Xoogga Dalka (oo uu dib ugu soo laabtay General Odawaa Yuusuf Raage), waxaa durba la dareemayaa dib-u-dhac la’aan iyo dib-u-bilaabid iskaashi lala leeyahay la-hawlgalayaasha caalamiga ah. Sida ay sheegayaan saraakiil ka tirsan wasaaradda, fariimo hambalyo ah iyo ballanqaadyo iskaashi cusub ayaa ka yimid waddamo muhiim ah oo taageera Soomaaliya.

Waxaana Fiqi lagu tilmaamay shaqsi lagu kalsoonaan karo oo wakiil rasmi ah u noqon kara wadahadallada Soomaaliya. Isbeddelkan ayaa sare u qaaday niyadda ciidamada, wuxuuna kor u qaaday rajada shacabka ee la xiriirta amni sugan.

Diiradda cusub: La-dagaallanka xagjirnimada

Ilo wareedyo ayaa xaqiijiyay in saraakiil Mareykan ah ay soo jeediyeen qorshe iskaashi oo mustaqbalka ah, kaasoo xoogga saaraya dagaalka ka dhanka ah xagjirnimada. Qorshahani wuxuu mudnaan siinayaa hawlgallo toos ah oo ka dhan ah kooxaha xagjirka ah, iyo xeelado cusub oo ay kamid tahay adeegsiga “revolution warbaahineed” si loo wiiqo farriimaha xagjirka loona xoojiyo adkeysiga bulshada. Washington waxay sidoo kale soo jeedisay in bulshada Soomaaliyeed ay kaalin weyn ka qaadato sugidda amniga.

Qodob muhiim ah oo hoos taagan wada-xaajoodkan cusub ayaa ah kalsoonida ay Maraykanku ku qabaan hoggaanka Wasiir Fiqi iyo General Odawaa Yuusuf Raage, gaar ahaan dhanka maamulka hufan ee kheyraadka milatari iyo daryeelka askarta—taasoo muhiim u ah hawlgallada socda. Kalsoonidani waxay tilmaamaysaa saldhig lagu dhisi karo iskaashi hawlgal oo wax ku ool ah oo lagula dagaallamo kooxaha xagjirka ah.

Gudaha dalka, magacaabista Fiqi iyo dib u soo celinta General Odawaa ayaa loo fasiray in dowladda Soomaaliya ay muujinayso daahfurnaan, isla xisaabtan, iyo doorasho hufan, iyadoo xulatay masuuliyiin aan la tuhunsaneyn musuqmaasuq.

Dhinaca caalamiga ah, isbeddelladan hoggaamineed waxaa loo arkaa in Soomaaliya ay aqoonsan tahay baahida ay u qabto iskaashi xooggan oo ay la leedahay beesha caalamka. Magacaabista Fiqi ayaa si gaar ah loogu arkay dadaal diblomaasiyadeed oo lagu doonayo in lagu soo celiyo sumcadda iyo hufnaanta Wasaaradda Gaashaandhigga, si dib loogu helo taageerada caalamiga ah ee muhiimka ah.

Waqtigani wuxuu fursad dahabi ah u yahay hoggaanka cusub ee difaaca Soomaaliya si ay dib isugu xiraan beesha caalamka, gaar ahaan Mareykanka—oo ah taageeraha ugu weyn ee dhinacyada amniga, xasilloonida iyo hiigsiga istiraatiijiyadeed ee dowladda Soomaaliya. Iskaashigan dib loo bilaabay wuxuu fure u noqon karaa riyada shacabka ee ah Soomaali nabad ah, oo ka caagan khataraha ay wataan cadowga nabadda.

Xogta heshiisyo xasaasi ah oo ay gaareen Kenya iyo Imaaraadka Carabta

Nairobi (Caasimada Online) – Dowladaha Kenya iyo Imaaraadka Carabta ayaa heshiisyo muhiim ah ku kala saxiixday magaalada Nairobi, kuwaas oo diiradda lagu saaray dhinacyada amniga iyo horumarinta iskaashiga milateriga ee labada dal.

Munaasabadda saxiixa ayaa waxaa goob joog ka ahaa Madaxweynaha Kenya, Dr. William Ruto, iyo Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Imaaraadka Carabta ahna Ra’iisul Wasaare Ku-xigeenka dalkaas, Cabdulla Bin Zayed Al Nahyan. Labada mas’uul ayaa carrabka ku adkeeyay muhiimadda ay leedahay wada-shaqaynta joogtada ah ee labada dowladood.

Heshiiska ugu weyn ee labada dal kala saxiixdeen ayaa ahaa mid ku saabsan iskaashiga milatari. Qodobadan ayaa ka tarjumaya rabitaanka labada dal in ay iska kaashadaan sugidda amniga, la-dagaalanka khataraha caalamiga ah sida argagixisada, iyo in la xoojiyo awoodaha difaaca iyo tababarrada ciidamada ee labada dhinac.

Dhanka kale, waxaa la gaaray heshiis kale oo quseeya socdaalka iyo ammaanka xuduudaha. Heshiiskan ayaa lagu xoojinayaa dadaallada lagula tacaalayo dambiyada abaabulan sida tahriibinta dadka iyo ka ganacsiga sharci darrada ah.

Waxa kale oo lagu balamay in la hormariyo nidaamka isdhaafsiga xogta iyo la socodka dhaq-dhaqaaqa xuduudaha.

Madaxweyne William Ruto ayaa sheegay in iskaashigan uu yahay mid sii xoojinaya xiriirka dhow ee u dhexeeya Kenya iyo Imaaraadka, isagoo carabka ku dhuftay in arrintani ay ka tarjumayso dano iyo himilooyin ay wadaagaan labada dal. Wuxuu tilmaamay in ay ka go’an tahay Kenya in ay sii xoojiso wada shaqayntaas.

Dhinaca kale, Cabdulla Bin Zayed Al Nahyan ayaa sheegay in Imaaraadka uu mudnaan gaar ah siinayo xoojinta xiriirka uu la leeyahay dalalka Afrika, gaar ahaan dhinacyada ganacsiga, amniga iyo horumarinta.

Wuxuu xusay in iskaashigan cusub uu ku dhisan yahay is-ixtiraam iyo dan wadaag joogto ah, gaar ahaan iyadoo Imaaraadku uu door muuqda ka ciyaarayo maalgashiga dekadaha iyo kaabeyaasha dhaqaalaha ee qaaradda Afrika.

Mareykanka oo billaabay qorshe uu kula wareegayo maamulka Gaza – Sidee?

Gaza (Caasimada Online) – Mareykanka iyo Israa’iil ayaa ka wadahadlay suurta-galnimada in Washington hoggaamiso maamul ku-meel-gaar ah oo Gaza laga hirgeliyo marka dagaalku dhamaado, sida ay sheegeen shan ilo-wareed oo arrintan si dhow ula socda.

Wada-hadallo “heer sare” ah ayaa diiradda saaray dhismaha dowlad ku-meel-gaar ah oo uu hoggaaminayo mas’uul Maraykan ah, taasoo maamuli doonta Gaza ilaa laga gaaro hub-ka-dhigis iyo xasilooni buuxda, isla markaana la helo maamul Falastiini ah oo lagu kalsoonaan karo, sida ay sheegeen ilo-wareedyadu.

Wada-hadallada, oo weli ah kuwo hordhac ah, ayaan lahayn waqti cayiman oo uu socon doono maamulka Mareykanku hoggaaminayo, iyadoo muddadaasi ay ku xirnaan doonto xaaladda dhabta ah ee dhulka, sida ay ilo-wareedyadu xuseen.

Ilo-wareedyada, oo codsaday in aan la magacaabin maadaama aysan u fasaxnayn inay si shaacsan uga hadlaan arrintan, waxay isbarbar dhigeen hindisahan iyo Maamulkii Ku-meel-gaarka ahaa ee Mareykanku ka dhisay Ciraaq sanadkii 2003, kadib markii xukunka laga tuuray Saddam Hussein.

Maamulkaas waxaa dad badan oo reer Ciraaq ah u arkayeen mid xoog ku yimid, waxaana awoodda si rasmi ah loogu wareejiyay dowlad ku-meel-gaar ah oo Ciraaqi ah sanadkii 2004, kadib markii uu ku guuldareystay inuu xakameeyo kacdoon isa soo tarayay.

Sida ilo-wareedyadu sheegeen, dalal kale ayaa lagu casuumi doonaa inay qayb ka noqdaan maamulka Mareykanka hoggaaminayo ee Gaza, inkastoo aysan caddaynin waddamadaas. Waxay intaas ku dareen in maamulkaasi uu ka faa’iideysan doono aqoonyahanno Falastiiniyiin ah balse uu gabi ahaanba ka reebi doono Xamaas iyo Maamulka Falastiiniyiinta ee ka arrimiya Daanta Galbeed.

Kooxda Xamaas, oo Gaza maamuleysay tan iyo 2007, ayaa sababtay dagaalka hadda socda markii dagaalyahanno ka tirsan ay weerar ku qaadeen deegaanno Koonfurta Israa’iil ah 7-dii Oktoobar 2023, halkaas oo ay ku dileen qiyaastii 1,200 oo qof—intooda badan ahaa shacab—iyaga oo qafaashay 251 kale.

Ilo-wareedyadu waxay sheegeen in aan wali la gaarin wax heshiis rasmi ah, islamarkaana aan la gaarin heer la magacaabi karo cidda doorarka muhiimka ah qaadan doonta.

Waxay sidoo kale sheegeen in aysan caddayn dhinaca hindisahan soo jeediyay ama faahfaahin kale oo dheeraad ah oo ku saabsan wadahadallada.

Afhayeen u hadlay Wasaaradda Arrimaha Dibadda ee Mareykanka oo su’aalo ka helay Reuters ma uusan xaqiijin jiritaanka wada-hadallo ku saabsan maamul Mareykanku hoggaaminayo oo Gaza laga hirgeliyo, isagoo sheegay in aysan ka hadli karin wadahadallo wali socda.

“Waxaan rabnaa nabad iyo in la sii daayo dadka la haysto,” ayuu yiri afhayeenka, isagoo raaciyay: “Tiirarka siyaasaddeena waa kuwo cad: garab istaag Israa’iil, garab istaag nabadda.”

Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil, Benjamin Netanyahu, ayaa diiday inuu arrintan ka faalloodo.

Wareysi uu bishii Abriil siiyay warbaahinta Sky News Arabia ee laga leeyahay Imaaraadka Carabta, Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Israa’iil Gideon Saar ayaa sheegay inuu filayo in ay jiri doonto “xilli kala guur ah” oo uu maamul caalami ah oo ay ku jiraan “dalal Carbeed oo dhexdhexaad ah” kor ka maamuli doono Gaza, halka Falastiiniyiintuna ay hoos ka fulin doonaan maamulkaas.

“Ma doonayno inaan xakameyno nolosha rayidka ee Gaza. Danaheena waa sugidda amniga kaliya,” ayuu yiri, isagoo aan shaacin dalalka uu u arko inay hawshaasi qayb ka noqon karaan. Wasaaradda arrimaha dibadda ee Israa’iil ayaan ka jawaabin codsi faahfaahin dheeraad ah lagu weydiiyay.

Ismaaciil Al-Thawabta, oo ah agaasimaha xafiiska warfaafinta ee Xamaas ay maamusho ee Gaza, ayaa si cad u diiday qorshaha lagu maamuli karo Gaza iyada oo Mareykanku ama dowlad shisheeye ay hoggaaminayso. Wuxuu sheegay in dadka Falastiiniyiinta ee Gaza ay xaq u leeyihiin in ay iyagu doortaan cidda maamuleysa.

Maamulka Falastiiniyiinta ee Daanta Galbeed ayaa isna ka gaabsaday inuu ka jawaabo codsi arrintan la xiriira.

Khatarta maamul Mareykan ah

Maamul ku-meel-gaar ah oo Mareykanku hoggaaminayo ayaa Mareykanka si weyn u dhex gelinaya khilaafka Israa’iil iyo Falastiiniyiinta, isagoo noqonaya faragelintii ugu ballaarneyd ee uu gobolka ku sameeyo tan iyo duulaankii Ciraaq.

Tallaabadan waxay halis u tahay in looga falceliyo si adag, haddii Mareykanka loo arko in uu si sharci darro ah u qabsaday Gaza, sida ay sheegeen laba ka mid ah ilo-wareedyada.

Imaaraadka Carabta—oo xiriir diblomaasi la sameeyay Israa’iil sannadkii 2020—ayaa soo jeediyay in Gaza la geeyo isbahaysi caalami ah oo la isku raacsan yahay si loo hago xilliga dagaalka kadib. Abu Dhabi waxay ku xirtay ka-qaybgalkeeda in maamulkaasi uu ka mid noqdo Maamulka Falastiiniyiinta ee taageerada ka heysta Reer Galbeedka, isla markaana ay jirto waddo la isku halleyn karo oo horseedda dowladnimo buuxda oo Falastiiniyiintu yeeshaan.

Wasaaradda arrimaha dibadda ee Imaaraadka ayaan ka jawaabin su’aal lagu weydiiyay haddii ay taageeri lahaayeen maamul Mareykanku hoggaaminayo oo aan ku jirin Maamulka Falastiiniyiinta.

Hoggaamiyeyaasha Israa’iil oo uu ka mid yahay Netanyahu ayaa si cad u diiday in Maamulka Falastiiniyiinta uu door ku yeesho Gaza, iyagoo ku eedeeyay inay yihiin kuwo cadow ku ah Israa’iil. Netanyahu sidoo kale wuu kasoo horjeedaa in Falastiiniyiintu helaan dowladnimo buuxda.

Isniintii, Netanyahu wuxuu sheegay in Israa’iil ay ballaarin doonto weerarradeeda Gaza, islamarkaana dad Falastiiniyiin ah lagu rarayo si loogu badbaadiyo. Israa’iil wali waxay raadinaysaa 59 qof oo lagu hayo Gaza. Ilaa hadda, weerarrada Israa’iil waxay dileen in ka badan 52,000 oo Falastiiniyiin ah, sida uu sheegay wasaaradda caafimaadka ee Gaza.

Xubno ka tirsan isbahaysiga midigta fog ee Netanyahu ayaa si furan ugu baaqay in Falastiiniyiinta laga raro Gaza iyaga oo ugu yeeray “hijro iskaa ah”, isla markaana ay dib u dhis ku sameeyaan deegaannadii ay Yuhuuddu horey ugu lahaan jireen Gaza.

Hase yeeshee, kulamo hoose, qaar ka mid ah saraakiisha Israa’iil ayaa sidoo kale ka fiirsanaya hindisayaal kale oo lagu wajahayo mustaqbalka Gaza, kuwaasoo ilo-wareedyo sheegayaan inay ku saleysan yihiin inaysan jiri doonin barakac ballaaran oo Falastiiniyiinta ah — waxaana mid ka mid ah hindisayaashaas yahay maamulka Mareykanku hoggaaminayo.

Hindisayaashaasi waxaa ka mid ah in dib u dhiska lagu koobo aagag amni oo gaar ah, in dhulka la qeybiyo, iyo in la dhiso saldhigyo milatari oo joogto ah, sida ay sheegeen afar ilo-wareed oo ay ku jiraan diblomaasiyiin shisheeye iyo saraakiil hore oo Israa’iili ah.

U.S. restores military aid to Somalia after leadership shift

MOGADISHU, Somalia – Somalia and the United States have relaunched their security cooperation following the appointment of Ahmed Moalim Fiqi as Somalia’s new Minister of Defence, signaling a fresh chapter in bilateral ties strained by past concerns over accountability and effectiveness.

Fiqi, a seasoned diplomat and former intelligence chief, was appointed by President Hassan Sheikh Mohamud as part of a broader effort to restore U.S. confidence in Somalia’s security institutions. His appointment follows Washington’s growing frustration with the previous minister and a suspension of key military aid over transparency issues.

U.S. officials viewed the move as a clear signal from Villa Somalia to repair a fraying alliance and address long-standing grievances around the misuse of security assistance.

Swift diplomatic engagement

Within hours of taking office, Minister Fiqi met with U.S. Ambassador to Somalia Richard H. Riley in Mogadishu. Riley reaffirmed Washington’s commitment to working with the new leadership and confirmed that previously frozen military programs would resume.

The two sides discussed reactivating joint training programs and strategic support for the Somali National Army (SNA), which aims to strengthen frontline capabilities against insurgent threats.

That diplomatic outreach was quickly followed by a visit from U.S. Africa Command (AFRICOM) chief General Michael Langley, who met President Mohamud at the fortified Xalane base. Langley conveyed Washington’s full support and stressed the importance of reenergizing the security partnership.

“The United States stands ready to support Somalia’s defense sector under its new leadership,” Langley said, in what was interpreted as a personal endorsement of Fiqi’s appointment and a vote of confidence in the government’s reform agenda.

The U.S. had scaled back aid amid concerns over poor oversight and corruption within Somalia’s defense ministry in recent years. Training, equipment, and operational support were frozen or rerouted, hampering efforts to counter Al-Shabaab and ISIS-linked militants.

The return of General Odawaa Yusuf Raage as army chief—alongside Fiqi’s appointment—has helped reassure international partners of Somalia’s intention to implement reforms. Sources within the defense ministry say congratulatory messages and pledges of renewed cooperation have poured in from key allies, including the U.S.

New focus: Countering extremism

American officials have proposed a forward-looking counterterrorism agenda centered on direct military operations, strategic messaging, and grassroots resilience. Plans include boosting Somali-led offensives against extremist groups and launching a “media war” to undermine jihadist propaganda.

According to sources familiar with the discussions, the U.S. sees Fiqi and General Odawaa as credible partners who can ensure proper use of military aid and prioritize soldier welfare, both of which are critical to operational success.

At home, the appointments are viewed as a shift toward transparency and accountability. Neither Fiqi nor Odawaa has faced credible allegations of corruption, a factor that observers say has helped restore morale within the military and raised public confidence in Somalia’s defense strategy.

Internationally, the shake-up is seen as a diplomatic overture. Analysts say Mogadishu is keen to reestablish credibility with global donors and secure the foreign support needed to stabilize the country.

After years of faltering progress and fractured partnerships, the developments mark a potential turning point in Somalia’s security trajectory. For the U.S., the moves offer an opportunity to re-engage with a key Horn of Africa ally in its fight against terrorism.

With a strengthened leadership team in place and Washington once again at the table, Somalia now has a rare window to consolidate military gains and push forward with long-stalled reforms.

A critical examination of Fahad Yaasiin

Fahad Yaasiin’s critiques of President Hassan Sheikh are not only hypocritical but also highlight a profound lack of self-awareness regarding his own past failures. As a key player in the Farmaajo administration, Fahad was instrumental in enacting policies that led to increased instability and widespread public discontent in Somalia. His leadership at the National Intelligence and Security Agency (NISA) was marred by allegations of oppressive tactics and a blatant disregard for the rule of law, which alienated citizens and severely undermined trust in governmental institutions.

Consolidation of power over public welfare

Instead of prioritizing national security and the welfare of the populace, Fahad and his associates chose to consolidate power, often sacrificing effective governance in the process. The rampant corruption and nepotism that characterized their administration not only exacerbated existing divisions but also fueled the very conflicts that continue to plague Somalia today. This failure to address critical issues while in power directly undermines his credibility as a current critic.

Misplaced blame and lack of accountability

Fahad’s attempt to cast Hassan Sheikh as the sole architect of Somalia’s myriad challenges is a glaring oversimplification that ignores the systemic issues that have persisted for years. His narrow perspective fails to recognize that the choices made during his administration laid the groundwork for the current political quagmire. By shifting the blame solely onto Hassan Sheikh, Fahad displays a troubling reluctance to engage in meaningful selfreflection or accept accountability for his own role in the situation. The Imperative of Self-Reflection

If Fahad genuinely aspires to play a constructive role in Somalia’s future, he must first confront his own legacy and the consequences of his actions. Criticizing the current president without acknowledging his own complicity in past failures perpetuates a damaging cycle of blame and dysfunction. True leadership requires taking responsibility for past mistakes and working collaboratively towards effective solutions, rather than merely adopting the role of a critic from the sidelines.

A call for constructive engagement

For the sake of Somalia’s progress, Fahad should shift his focus from divisive rhetoric to constructive dialogue and support for the current administration’s efforts. Engaging in discourse that fosters unity and collaboration is essential, especially in a time when the nation desperately needs reform. His continued insistence on playing the blame game not only detracts from the urgent need for collective action but also undermines any potential for meaningful change.

Conclusion

In light of these considerations, it is imperative that Fahad Yaasiin reevaluates his approach. The Somali people deserve leaders who are willing to take responsibility for their actions and work towards building a better future. Until he is willing to acknowledge his own past and engage in sincere efforts for reform, Fahad should refrain from commenting on politics, as his credibility is severely compromised. The time for accountability is now, and genuine leadership cannot exist in the absence of self-awareness and responsibility. 

About the author

Abdi Hilowle (Coowle) is a political analyst specializing in political science. He has contributed to various publications and policy platforms on state building, democratic transition, and post conflict issues.  He is also a lecturer at university.  

Disclaimer: The views and opinions expressed in this article are solely those of the author(s) and do not necessarily represent the official stance of Caasimada Online or its members.

US on track to set record for Somalia airstrikes in 2025

WASHINGTON, USA – The United States military has significantly increased its airstrikes in Somalia this year, targeting Islamic State-linked militants amid growing alarm over the group’s expansion and influx of foreign fighters, US Africa Command (AFRICOM) confirmed on Thursday.

Since January, AFRICOM has conducted 25 airstrikes in Somalia—primarily aimed at ISIS-Somalia fighters—putting the US on track to surpass the 63 airstrikes carried out in 2019, the highest annual total to date.

“Yes, we have seen an increase in airstrikes,” AFRICOM spokesperson Kelly Callahan said in a statement.

The escalation follows a January order by US Defense Secretary Pete Hegseth that granted AFRICOM broader authority to authorize and execute strikes without requiring prior approval from Washington.

ISIS-Somalia expands

The most recent strike, carried out Sunday, targeted ISIS-Somalia fighters entrenched in the Golis Mountains of northeastern Somalia, a rugged region long used as a militant stronghold.

Callahan said ISIS-Somalia has tripled in size over the past 18 months, growing from 500 to around 1,500 fighters, nearly 60 percent of whom are believed to be foreign nationals.

“ISIS-Somalia, an affiliate of the global ISIS network, benefits from shared innovation, funding, tactics, and attack strategies with other branches of the Islamic State,” she said.

Security analysts say the group has strengthened its operational capabilities through cross-border alliances and the absorption of veteran fighters fleeing conflicts in Syria and Iraq.

While ISIS has grown in prominence, the US military continues to target al-Shabaab, al-Qaeda’s East Africa affiliate and Somalia’s most powerful militant group.

With an estimated 7,000 to 12,000 fighters, al-Shabaab controls large swathes of territory and frequently carries out deadly attacks in Somalia and neighboring Kenya.

AFRICOM’s operations include targeted airstrikes, intelligence sharing, and training of Somali security forces. “These new authorities have enabled us to strike more decisively,” AFRICOM commander Gen. Michael Langley told the US Senate in April.

Langley warned that al-Shabaab remains “a growing terrorist threat,” especially after reports emerged linking the group to Yemen’s Houthi rebels, who are active across the Red Sea.

“We are monitoring that development closely,” he said.

Implications in the Gulf of Aden

A potential alliance between al-Shabaab and the Houthis could provide Somali militants with access to advanced weapons and logistical networks, experts warn.

The Golis Mountains lie near the Gulf of Aden, a critical international shipping lane. A strengthened militant presence in the region could pose new threats to maritime security and regional trade routes.

AFRICOM said all airstrikes are coordinated with the Somali federal government. It did not confirm whether any US forces were involved in ground operations.

The US maintains a limited military footprint in Somalia. Former President Donald Trump ordered a withdrawal in 2021, but President Joe Biden authorized the redeployment of several hundred troops in 2022 to support counterterrorism missions.

Despite recent offensives, Somali forces continue to rely heavily on US and international assistance as African Union troops gradually withdraw under a UN-backed transition plan.

AFRICOM said it will continue supporting Somalia’s efforts to stabilize the country through targeted airstrikes, training programs, and strategic advisory roles.

“Both ISIS and al-Shabaab remain major threats to Somalia’s stability and the wider region,” said Callahan. “We remain committed to working with Somali partners to counter those threats effectively.”

Xog: DF oo kala dooraneysa saddex tallaabo oo ay kiiska Jubaland ku wajihi karto

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa qorsheyneysa in mar kale ay dib u furto galka maareynta xaaladda Jubbaland, waxaana miiska saaran seddax arrin oo midkood ay ku dhaqaaqi doonto, si wax looga bedelo xaaladda hadda ay ku jirto Jubbaland oo wax xiriir ah aan la laheyn dowladda dhexe.

1 – Dowladda Federaalka, waxaa dhici karta inay sameyso maamul kale oo lagu dhisayo gobolka Gedo, kaasi oo aadi doona magaalada Bu’aale oo ah caasimadda rasmiga ah ee Jubbaland.

2 – Tallaabada kale ee la qaadi karo waa in Xasan Sheekh uu aado xal nabadeed, Shirkii Golaha Wadatashiga Qaranka ayaa lagu go’aamiyey in xaaladda Jubbaland ay ka soo tala bixiso wasaaradda arrimaha gudaha dowladda federaalka.

Qodobkaas waxaa la saadaalinayaa inuu rajo u noqon karo Axmed Madoobe oo wasaaradda arrimaha heer federaal ay ku taliso in aqoonsi la siiyo Axmed Madoobe, si lamid ah xukuumadii Farmaajo.

Falanqeeyaasha Siyaasadda waxay qabaan in hadii Villa Somalia ay ka xishootay inay u nataasusho Axmed Madoobe ay suurtagal tahay inay u dhex marto wasaaradda arrimaha gudaha heer federaal oo awood u leh inay ku taliso in la abuuro jawi wada shaqeyn oo Axmed Madoobe uu aqoonsi uga heli karo dowladda federaalka.

3 – Qodobka ugu dambeeya ee miiska saaran oo ay suurtagal tahay in lagu dhaqaaqo waa dagaal kale oo lagu qaado Jubbaland, in mar kale ay dowladda federaalka isticmaasho xeelad militeri ayaa laga cabsi qabaa, si lamid ah arrintii ka dhacday Raaskambooni ee looga adkaaday dowladda.

Inkastoo qodobka dagaalka uu yahay kan ugu adag, hadana xubno ka tirsan madaxda sare ee dowladda ayaa la sheegay inay weli ku talinayaan in Jubbaland arrinteeda lagu xali karo dagaal iyo kala furfur dhaqaale loo adeegsan karo, maadaama Jubbaland ay ka jirto xaalad dhaqaale oo cunaqabateyn adag la saaray.

Axmed Madoobe oo 15 sano ka talinaya Kismaayo ayaa nasiib u leh inuu ku caana maalo fursadaha noocaan oo kale ah, dowlad kasta oo ay is qabtaan markii ay u geli weyso waxay siineysay aqoonsi ku meel gaar ah, waxaana hadda suutagal ah in fursadihii hore oo kale uu ka helo dowladaan oo dagaal adag la gashay.