25 C
Mogadishu
Tuesday, July 1, 2025

Ciidamada Turkey oo howlgal qorsheysan ku dilay maskaxda weerarkii magaalada Istanbul

Ankara (Caasimada Online) – Ciidamada dalka Turkiga ayaa hawlgal qorshaysan ka sameeyey woqooyiga dalka Syria, waxayna dileen nin lagu eedaynayey inuu ka dambeeyey qaraxii lagu hoobtay ee ka dhacay magaalada Istanbul, sida ay baahisay warbaahinta Turkigu.

Wakaaladda wararka ee Turkiga ee Anadolu ayaa sheegtay in hawlgal qorshaysan oo ay Arbacadii fuliyeen ciidamada sirdoonka ee Turkigu inay dileen Halil Menci oo ay ku tilmaameen inuu ahaa maskaxdii ka dambaysay weerarkii lagu qaaday Istanbul bishii November 13-keedii, hawlgalkan qorshaysan ayaa ka dhacay meel u dhow magaalada Qamishli.

Ururka dusha kala socda hawlaha xuquuqda aadanaha ee Syria ee fadhigiisu yahay dalka Ingiriiska ayaa sheegay in weerar cirka ah oo ay qaadeen diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Turkigu inay ku dileen qof rayid ah, isla markaana ay dhaawaceen taliye Kurdish ah.

Rami Abdulrahman oo hoggaamisa guddidan kormeerka ayaa sheegtay in qofka rayidka ah ee lagu dilay weerarku inuu ahaa, shakhsi caan ku ah dhinaca tahriibinta dadka la geeyo Turkiga.

Ninkan ayaa hore isaga fogeeyey eedaha uga yimi dalka Turkiga oo ahaa, inuu dalkaas u tahriibiyey Ahlam Albashir oo ahayd haweenaydii lagu eedaynayey inay weerarka ka geysatay Istanbul.

Weerarkii dhacay bishii November 13-keedii ayay ku dhinteen lix qof oo ay ku jiraan laba caruur ahi, halka ay ku dhaawacmeen illaa 80 qof oo kale.

Turkiga ayaa ku eedeeyey kooxda PKK ee Kurdiyiinta, hase ahaatee kooxdaas ayaa iska fogaysay eedaha loo jeediyey.

AP, VOA

Two Somali pirates convicted for abducting Michael Moore

New York (Caasimada Online) – Two accused Somali pirates, Mohamed Tahlil Mohamed and Abdi Yusuf Hassan, have been found guilty of six charges related to the 2012 abduction of German-American journalist Michael Moore. 

The verdict was announced by Damian Williams, the United States Attorney for the Southern District of New York, who praised the decision as a reflection of the United States’ unwavering commitment to prosecuting international kidnappers to the fullest extent of the law.

Mohamed Tahlil Mohamed, a Somali Army officer, and Abdi Yusuf Hassan, the Minister of Interior and Security for the province in Somalia where the journalist was held captive, were key players in the extortion of a significant ransom from the journalist’s mother. 

Both were found guilty by a unanimous jury on all six counts. The verdict of their trial has sent a strong message about the United States’ commitment to prosecuting international kidnappers fully.

In this article, we will explore the details of Michael Scott Moore’s abduction, the subsequent investigation that led to the conviction of Mohamed Tahlil Mohamed and Abdi Yusuf Hassan, and the implications of their trial for international kidnapping cases.

I. Michael Scott Moore’s abduction

Michael Scott Moore

In January 2012, Michael Scott Moore was a freelancer for the German publication Spiegel Online in Galkayo, a city in the Puntland region of Somalia.

He was conducting research for a book on piracy when a group of armed men kidnaped him. Moore was held captive for 977 days, during which he was subjected to beatings, malnutrition, and isolation.

Moore’s captors initially demanded a ransom of $20 million for his release. However, negotiations between Moore’s mother and the kidnappers led to a reduced demand of $1.6 million, which was paid for his release in September 2014.

II. Investigation and arrest of the pirates

After his release, Moore published a book titled “Desert and the Sea: 977 Days Captive on the Somali Pirate Coast, ” chronicling his harrowing experience.

In the book, Moore reveals that Mohamed Tahlil Mohamed, a Somali Army officer, was “the boss” of the guards who held him captive.

Two months after his release, Moore was contacted on Facebook by Mohamed Tahlil Mohamed, who informed him that the pirates who had held him hostage, had killed each other over group vendetta and money issues.

It’s unclear how Mohamed Tahlil Mohamed was apprehended, but he was arraigned and jailed in New York City in the summer of 2018.

Abdi Yusuf Hassan, who allegedly served as a translator and was accused of negotiating Moore’s ransom, was arrested in February 2019 in Minneapolis.

He was held without bail until his trial after a judge deemed him a flight risk and “danger to the community.”

III. Legal proceedings and conviction

In May 2021, Mohamed Tahlil Mohamed and Abdi Yusuf Hassan were found guilty of six charges related to the abduction of Michael Scott Moore.

A unanimous jury convicted the two pirates of conspiracy to provide material support for acts of terrorism, hostage-taking, conspiracy to commit piracy under the law of nations, kidnapping, and threatening a U.S. national with a weapon of mass destruction.

The verdict of the trial reinforces the United States’ willingness to prosecute international kidnappers and holds them accountable for their crimes.

The sentencing of Mohamed Tahlil Mohamed and Abdi Yusuf Hassan is scheduled to take place later this year. The two pirates could face life imprisonment for their role in the abduction of Michael Scott Moore.

IV. Implications of the Trial

The conviction of Mohamed Tahlil Mohamed and Abdi Yusuf Hassan has significant implications for international kidnapping cases.

The verdict of the trial reinforces the United States’ commitment to pursue and prosecute individuals involved in the kidnapping of American citizens, no matter where they are in the world.

Furthermore, the verdict of the trial highlights the importance of international cooperation in combating transnational crimes such as piracy and kidnapping.

The successful investigation and prosecution of Mohamed Tahlil Mohamed and Abdi Yusuf Hassan resulted from a joint effort by the United States and its international partners.

The case underscores the need for continued cooperation among nations to combat such crimes and bring those responsible to justice.

EU widens sanctions against Wagner Group

Brussels (Caasimada Online) – The European Union has on Saturday announced further sanctions against Russia’s Wagner Group mercenaries for “human rights abuses” in the Central African Republic, Mali, Sudan, and Ukraine.  

This move comes after the EU imposed sanctions on the group in 2021 for its activities in Ukraine.

The Wagner Group has been active in various countries worldwide, focusing on Africa, where it has been accused of human rights abuses, extrajudicial killings, and other violent acts.  

The latest EU sanctions aim to address the international dimension and gravity of the group’s activities and its destabilizing impact on the countries where it operates. 

In Mali, the head of Wagner’s forces has been sanctioned, while in the Central African Republic, high-profile members of the group have been added to the list. 

The EU sanctions have also hit gold and diamond companies linked to Wagner in these countries.  

A Central African radio station has also been listed “for engaging in online influence operations on behalf of Russia and the Wagner Group to manipulate public opinion.” 

The sanctions are a response to the threat posed by the Wagner Group’s activities to the people of the countries where they operate and the European Union as a whole.  

In light of this, it is crucial to understand the context and history of the Wagner Group’s activities in these countries. 

FILE – Visitors wearing military camouflage stand at the entrance of the ‘PMC Wagner Centre’, which is associated with businessman and founder of the Wagner Group Yevgeny Prigozhin, during the official opening of the office block during National Unity Day, in St. Petersburg, Russia, on Nov. 4, 2022.

Central African Republic 

The Central African Republic has been politically unstable since 2013, when the Seleka rebel group seized power.  

This led to a countercoup by the anti-Balaka militia, which escalated into a sectarian conflict. In 2014, French troops were deployed to the country as part of Operation Sangaris, a peacekeeping mission to stabilize the country. 

However, the presence of the Wagner Group in the country, at the invitation of President Touadera, has been a source of controversy.  

The group has been accused of exacerbating the violence and committing human rights abuses. 

Wagner Group in Mali and Sudan 

The Wagner Group has been involved in Mali’s ongoing conflict since 2018.  The group’s fighters have been accused of involvement in acts of violence and numerous human rights cases of abuse, including extrajudicial killings. 

Mali is currently ruled by a junta that forced France to remove troops deployed there in 2020.

Sudan has been experiencing a period of political instability since the ousting of President Omar al-Bashir in 2019.  

The Wagner Group’s involvement in the country is linked to its gold and diamond industries, which have been controversial due to alleged human rights abuses and links to armed groups.

Xildhibaan ku baaqay in baaritaan lagu sameeyo ‘guutada madaxtooyada’

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Xildhibaan Cabdiladiif Sanyare oo ka tirsan golaha shacabka ayaa kulankii baarlamaanka ka sheegay inuu ka shakisan yahay ciidanka ilaaliya Madaxtooyada Soomaaliya.

Xildhibaanka oo aragti ka dhiibtay hadal heyn ka dhalatay xildhibaanada qaar oo cabasho ka soo gudbiyey baaritaan lagu sameeyey ayaa sheegay in ciidanka ilaaliya madaxtooyada ay marin habaabinyaan sugidda amniga.

“Guutada madaxtooyada anigu shaki badan ayaan ka qabaa, sababtoo ah markii amniga laga hadlo xildhibaanada  ayey isku taagaan, maalin dhaweeto mid ayaa I istaajiyey markaas ayuu igu yiri darawalka gaariga kuu wada mid kuu qoran maaha ee iska laabo, marka sugidda amniga halkaas nagama jiro ee ciidanka ilaaliya waan ka shakisanahaye dib haloo eego,” ayuu yiri Sanyare.

Xildhibaanka ayaa marin habaabin amni ku tilmaamay in la baaro xildhibaanada, “Waa marin habaabin, meeshii amni xumadu jirtay ayaa la iska marin habaabinayaa, markaasaa xildhibaanada jeebkooda gacanta la gelinayaa,” ayuu yiri.

Xildhibaan Cabdiladiif Sanyare ayaa baarlamaanka ka hor sheegay in ciidanka madaxtooyada ilaaliya ay xildhibaanada beegsadaan markii amni darro la sheego.

“Meeshii amnigu jiray meel aan aheyn ayaa la aadayaa mar kasta, waxaan soo jeedinayaa in guudata madaxtooyada la baaro oo dib loogu noqdo, waxa wax qaldaya oo sharciga ku tumanaya waa ayaga,” ayuu yiri.

Xildhibaanka ayaa dembi weyn ku tilmaamay in gaar loo beegsato xildhibaanada gabdhaha ah oo baaritaan gooni ah lagu sameeyo, “In gabadha gaar loo baaro oo boorsadeeda la fago, ninkana gudub la dhaho waa dembi kale, waxaana halkaas ka soo baxaya xoriyad la’aantii ay dumarku ka caba jireen,” ayuu yiri Xildhibaan Sanyare.

Ugu dambeyntii Xildhibaanka ayaa guddoonka ka dalbaday in la sameeyo guddi ka soo shaqeeya amniga iyo ilaalinta xasaanadda xildhibaan oo kulamada dambe ku soo celiya warbixin waafi ah.

Hoos ka daawo

Puntland oo war cusub kasoo saartay dagaalka Laascaanood

0

Garoowe (Caasimada Online) – Dowlad-goboleedka Puntland ayaa maanta markale si adag uga hadashay dagaalka magaalada Laascaanood ee gobolka Sool, kaasi oo galay toddobaadkii saddexaad.

War-saxaafadeed kasoo baxay wasaaradda arrimaha gudaha ee Puntland ayaa waxa lagu sheegay in dagaalka Laascaanood uu u dhaxeeyo dad xaq u dirir ah iyo maamulka Somaliland oo doonaya in ay qori caaraddiis ugu qasbaan mashruucooda gooni isu-taagga.

“Gumaadka ay ciidamada maamulka Somaliland ka wadaan magaalada Laascaano iyo deegaanada hoos yimaada waxaa ka dhashay khasaare kala duwan oo isugu jira dhimasho, dhaawac, qax iyo burbur hantiyeed intaba.”

Sidoo kale waxaa lagu sheegay in dagaalka ka socda magaalada Laascaanood ay ku dhinteen in ka badan 200 oo qof, ayna ku dhaawacmeyn in ka badan 500 oo qof, iyada oo dalka guduhiisa ku barakaceen in ka badan 185,000 oo qof iyo 80,000 oo qaxooti ku noqday dalka Ethopia, sida lagu yiri qoraalka kasoo baxay maamulka Puntland.

Puntland ayaa waxay dalbatay in qiimayn dhab ah lagu sameeyo waxyeelada iyo baaxadda khasaaraha dagaalka ka dhashay, loona diro hay’addo iyo guddiyo madax-banaan oo caalami ah (independent fact-finding mission) oo xaqiiqo raadin ah.

Waxay ugu baaqeen xukuumadda Somaliland in ay joojiyaan weerarka yo gumaadka ay ku hayaan dadka shacabka ah, ciimadoodana kala baxaan guud ahaan gobolka Sool, si gurmadka bini’aadantinimo loo gaarsiiyo dadka deegaanka.

“Guddiga gurmadka arrimaha bini’aadantinimo ee gobolka Sool waxa uu ku baaqayaa in hay’adaha samafalka iyo kuwa caalamiga ahba ay gacan bini’aadantinimo ka gaystaan sidii gargaar deg deg ah loo gaarsiin lahaa dadka ka barakacay magaalad Laascaanood iyo Deegaanada hoos yimaada.”

Sidoo kale waxay ku baaqeen in aan la carqaladayn, lana siyaasadayn dadaalka bini’aadannimo ee socda oo aan wax shuruud iyo xannibaad ah midna lagu xirin dhaqdhaqaaqa gargaarka.

“Dadka reer Puntland waa in ay labo-jibaaraan gurmadka iyo taakulaynta arrimaha bini’aadantinimada ee socda, loona fududeeyo adeegyada arrimaha bulshada, si gaara ardayda soo barakacay waa in iskuulada loo ogolaada bilaa shuruud.”

Ugu dambeyntiina waxaa lagu yiri qoraalka “Marnaba qori caaraddiis iyo jajuub laguma joojin karo kacdoon iyo rabitaan bulsho, dadka deegaankaasina waxay xaq u leeyihiin in iyaga oo xor ah oo nabad ah ay go’aan masiiri ah ka gaaraan aayahooda iyo rabitaankooda bulsho.”

Somalia: SSC forces seize key army base

Hargeisa (Caasimada Online) – SSC-Khatumo forces have successfully seized control of an army base on the outskirts of LasAnod town in northern Somalia after heavy fighting on Saturday.  

According to reports, the Guul Wade military camp, previously under the control of Somaliland military officer Mahad Cambashe and his loyal troops, is now under the control of the SSC administration., marking a significant development in the ongoing conflict. 

The SSC-Khatumo forces also successfully confiscated several military vehicles, including tanks, armored vehicles, and other weapons.

Cambaashe was among the top officers in the Somaliland army, hailing from the Sool region. The number of casualties from the fighting remains unknown. 

Map showing LasAnod (Laascaanood) Somalia

Traditional leaders in Sool have been attempting to persuade forces from the region to defect to the armed forces of SSC, who are at war with the separatist administration of Somaliland. However, these efforts have proven unsuccessful.

The Somaliland Ministry of Internal Affairs has released a statement on Facebook, claiming that “anti-peace and terrorist groups” attacked Somaliland military forces and violated the ceasefire in response to the conflict. 

The humanitarian crisis worsens in Somalia

According to the International Committee of the Red Cross (ICRC), the recent clashes between security forces and clan leaders in northern Somalia’s LasAnod have resulted in the deaths of at least 150 people and left over 600 others injured since February 6.  

The government of Puntland estimates the death toll to be as high as 200.

Eyewitnesses and clan leaders have reported heavy fighting in LasAnod, with the town being bombarded by artillery and mortar shells. 

Hospitals have also been targeted, with the main hospital in LasAnod sustaining severe damage.

The UN reports that more than 185,000 individuals have been displaced due to the violence, with women and children comprising an estimated 89% of the displaced population.  

Many have been forced to seek shelter under trees or inside schools that have been forced to shut. The UN’s refugee agency has also revealed that over 60,000 individuals have fled to Ethiopia’s Somali region to escape the violence.

US demands an immediate ceasefire 

Following a delegation led by Chargé d’Affaires Tim Trenkle’s arrival in the Somaliland capital of Hargeisa, the United States has called for an immediate and unconditional ceasefire in the northern town of LasAnod, Somalia.

During a series of political and civil society discussions, the delegation met with Somaliland President Muse Bihi Abdi to discuss the violence in LasAnod.  

The United States embassy in Somalia said, “The United States joins the international community in calling for an immediate, unconditional ceasefire and unhindered humanitarian access.” 

Moreover, the Bureau of African Affairs of the US State Department has also condemned the ongoing indiscriminate attacks that have claimed the lives of numerous civilians in LasAnod and displaced more than 185,000 individuals. 

The Department tweeted, “The United States condemns the continued indiscriminate attacks that have killed scores of civilians in LasAnod and driven more than 185,000 people from their homes. The violence must end, and those responsible must be held accountable.”

Somaliland: A brief history

Somaliland, with a population of 4.5 million, is a former British protectorate that prints its own currency issues its own passports and elects its own government.  

However, the lack of international recognition has left it impoverished and isolated. Despite this, it has been comparatively more stable than Somalia, which has been marred by civil war and Islamist insurgency for several decades

Daawo: Xildhibaan Jeesow oo shaaciyey in DF Soomaaliya ay isku beddeshay shirkado

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Xildhibaan Daahir Amiin Jeesow ayaa ka hadlay tabashooyin ay beeshiisa Gaaljecel ka qabto dowladdaan uu hoggaamiyo madaxweyne Xasan Sheekh, isagoo soo hadal qaaday kiisaska Ikraan Tahliil iyo Weriye Cabdalla Muumin oo baarlamaanka uu ku metelo.

Xildhibaanka oo ka hadlay kulan uu la yeeshay beeshiisa ayaa sheegay in dowladda Madaxweyne Xasan Sheekh ay noqotay in ganacsi kasta qof gaar ah loo xiro, isagoo sheegay in mar dhow la arki doono ceelasha biyaha laga cabo iyo suuqa Bakaaraha oo dad gaar ah loo xiray, sida uu hadalka u dhigay.

Xildhibaan Jeesow oo soo hadal qaaday kiiskii Ikraan Tahliil oo waayahaan aan laga hadlin ayaa sheegay in Ikraan kiiskeeda ay ololihii doorashada ku soo galeen Madaxweyne Xasan Sheekh iyo kooxda la shaqeysa, sida uu sheegay.

“Gaaljecelow dowladda fahma meeshaan Kambaniyaal ayaa loo kala qeybsaday, aniga Kambanigii i qanciya ayaan ku biirayaa, meel kasta kambarni hebel ayaa la wareegay, balse mardhow waxaa maqli doontaan ceelasha biyaha iyo suuqa Bakaaraha oo qolo gaar ah loo xiray,” ayuu yiri Daahir Jeesow.

Xildhibaan Jeesow ayaa sheegay in dowladaan oo kale uusan arkin markii la fiiriyo tixgelinta beeshiisa, “Dowladaan mid Gaaljecel uga xun ma arkin, sababta ma garanaayo, marka saaxiibayaal adkeysta ninba maalin ayey u shidan tahaye,” ayuu hadalkiisa ku sii daray Jeesow.

Xildhibaanka ayaa beeshiisa Gaaljecel kula dardaarmay inay ka daayaan dacaayadda, maadaama uusan dowladaan waxaba ka gelein oo mucaarad uu ku yahay.

Wuxuu u sheegay beesha inay iska dhaafto dacaayadda xildhibaanadooda ay ka fidiyaan, “War hadii aad dhahdaan Gaaljecel waa looma ooyaan iyo metelaad malaha, idinka ayaa is caayey ee waxaas iska dhaafee dowladda fahma Gaaljecelow ninba maalintiisa ayey u shidan tahaye,” ayuu hadalkiisa ku sii daray Xildhibaan Jeesow.

Xildhibaan Daahir ayaa siweyn ula shaqey jiray oo saaxiib dhow la ahaa dowladdii madaxweyne Farmaajo, wuxuuna ka mid yahay xildhibaanada ugu waqtiga dheer oo 20-kii sano ee lasoo dhaafay baarlamaanka ku soo jiray, balse hadda waxay u muuqataa inuu la jaan-qaadi la’yahay dowladaan madaxweyne Xasan Sheekh.

Hoos ka daawo

Somaliland oo shaacisay in Puntland ay soo weerartay – Kadib maxaa dhacay?

Hargeysa (Caasimada Online) – Xukuumadda Somaliland ayaa goordhoweyd sheegtay in ciidamo ka tirsan kuwa Puntland ay weerar ku soo qaadeen ciidamada Somaliland ee ku sugan aagga Tukaraq ee gobolka Sool.

Somaliland ayaa sheegtay inay ciidamadeedu dib u celiyeen oo ay iska difaaceen maleeshiyaadkii weerarka kusoo qaaday ee kasoo duulaan tagay maamulka Puntland, sida ay sheegtay.

“Ciidanka Qaranka JSL ee ku sugan Tukaraq waxa maanta weerar ku soo qaaday maleeshiyaad ka soo duulay Maamul Goboleedka Puntland ee Soomaaliya, Ciidanka Qarankuna waxay dib u celiyeen oo ay iska difaaceen maleeshiiyaadkii weerarka soo qaaday,” ayaa lagu yiri qoraal kooban oo ay soo saartay wasaaradda gaashaandhigga Somaliland.

Laba toddobaad ka hor unbay aheyd markii ay Somaliland sheegtay in Puntland ay dhaq-dhaqaaq ciidan ka wado aagga hore ee Tukaraq, ayna doonayaan in dagaalka socda ay ka bilaabaan jihooyin cusub.

Xukuumadda Somaliland ayaa dhowr jeer waxay dowlad-goboleedka Puntland ku eedeysay in uu wado qorshe uu ku ballaarinayo dagaalka ka socda Laascaanood, islamarkaana uu qorsheynayo inuu weeraro kusoo qaado ciidamada Somaliland.

“Waxa jira in aaga hore Tukaraq ay maamul goboleedka Puntland-Somalia ay ka wadaan dhaq-dhaqaaq ciidanka sidii horeba xukuumaddu u sheegtay, iyaga oo doonaya in dagaalka ay ka bilaan jihooyin cusub. Ciidanka Qaranka Jamhuuriyadda Somaliland iyada oo mar walba lagu soo qaadayo weeraro, todoba maalmood oo joogto ah, ciidanku waxa uu difaac kaga jiraan fadhiisimadiisa,” ayaa lagu yiri qoraal 12-kii bishaan kasoo baxay Somaliland.

Deegaanka Tukaraq ayaa waxaa xilligan ku sugan ciidamada Somaliland, waxaana kal hore ka dhacay dagaallo u dhaxeeya Somaliland iyo Puntland.

Arrintan ayaa imaneysa xilli uu maanta sii xoogeystay dagaalka ka socda magaalada Laascaanood, ayada oo ciidamada SSC ay sheegeen inay la wareegeen saldhigii Somaliland ee magaaladaasi. Dagaalkan ayaa galay toddobaadkii saddexaad.

Majiro wax war ah oo kasoo baxay maamulka Puntland oo ku aadan weerarkan ay sheegtay Somaliland, waxaana xusid mudan in maamulka uu kal hore iska fogeeyay in uu qeyb ka yahay dagaalka socda.

HRW urges Somalia president to reject NISA bill

Mogadishu (Caasimada Online) – Human Rights Watch has called on President Hassan Sheikh Mohamud of Somalia to withhold his signature from a recently passed bill that expands the powers of the country’s National Security and Intelligence Agency (NISA), citing concerns about human rights abuses. 

The bill, which Somalia’s Senate passed on February 22, 2023, grants NISA sweeping powers of arrest, detention, and surveillance with minimal independent oversight.

If President Mohamud signs the bill into law, it will become effective in 21 days unless he chooses to return it to parliament with recommendations for amendment.

The proposed bill and its concerning provisions

The proposed legislation has broad provisions that could be used to justify the government’s repression of the political opposition and the media.

NISA has a history of arbitrarily detaining perceived opponents and journalists, most recently detaining media rights advocate Abdalle Ahmed Mumin and temporarily closing down media outlets.

Additionally, the agency has operated with a vague legal status for several years, facilitating arbitrary arrests, detention, and other abuses.

The bill passed by Somalia’s lower parliament on February 7 grants the agency broad powers of arrest, detention, search, seizure, and surveillance.

However, its broadly and vaguely defined definitions of offenses over which the agency would have jurisdiction could be used to violate the rights to freedom of expression, association, and peaceful assembly, unduly restricting internationally protected activities by the political opposition, activists, and the media.

Human rights abuses under NISA 

Human Rights Watch has stated that the bill only grants detainees access to legal counsel and family visits after 48 hours in custody.

Yet, the risk of torture and other custodial abuse is often greatest during the initial hours of detention. Furthermore, in undefined “emergency situations,” the bill allows NISA officials to arrest people without warrants, which is concerning.

The bill also contains provisions that could be used to violate the rights to freedom of speech and the press.

The language that broadly prohibits “anyone” from disseminating information about intelligence activities and agency members could be used to prosecute journalists, political opposition members, and human rights activists who publish information about government abuses.

The surveillance powers, including the authority to monitor communications, internet, and postal communications, could also be used to violate people’s right to privacy and free expression.

Recommended action

Human Rights Watch has long called for enacting a rights-respecting national security law that defines the specific roles of national security agencies in line with Somalia’s provisional constitution and bars the intelligence agency from carrying out arrests and detentions.

The organization has also recommended that the bill confine NISA’s role to traditional intelligence activities, remove overlaps with police functions and powers, and specify that the agency should not be involved in arresting and detaining suspects.

Moreover, Human Rights Watch advocates for establishing an independent oversight mechanism to report to parliament, such as an inspector general or ombudsman, as stipulated in the country’s provisional constitution. 

The call for action

Human Rights Watch’s deputy Africa director, Laetitia Bader, has called on Somalia’s president to send the draft law back to parliament and call for it to be rigorously revised to address human rights concerns.

Bader stated, “Instead of rubber-stamping Somalia’s notorious intelligence agency’s extensive powers, the government should restrict its authority and improve accountability.”

It is essential to take immediate action, given the bill’s provisions pose a significant threat to human rights in Somalia.

The bill only grants detainees access to legal counsel and family visits after 48 hours in custody, yet the risk of torture and other custodial abuse is often greatest during the initial hours of detention.

The surveillance powers, including the authority to monitor communications, internet, and postal communications, could also be used to violate people’s right to privacy and free expression. 

Human Rights Watch recommendations

Human Rights Watch has recommended that the bill be rejected and that Somalia’s president send the draft law back to parliament to be rigorously revised to address human rights concerns.

The organization has called for the bill to be amended in the following ways:

The bill should confine NISA’s role to traditional intelligence activities, removing overlaps with police functions and powers, and specify that the agency should not be involved in arresting and detaining suspects.

Establishing an independent oversight mechanism is essential to provide an additional layer of accountability for NISA’s actions.

The oversight mechanism should report to parliament, such as an inspector general or ombudsman, as stipulated in the country’s provisional constitution.

Human Rights Watch also calls for the end of arbitrary detention, including the release of those arbitrarily detained, and for investigating and prosecuting officials responsible for such abuses.

The Somali government should respect human rights and ensure its legislation conforms to international standards.

Go’aanka Soomaaliya ay ka qaadatay qaraarkii QM ee ka dhanka ahaa Ruushka

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa kamid noqotay dalal Afrika ah oo codkooda ku biiriyay qaraar ka dhan ah Ruushka, kaasi oo la horgeeyey Golaha Qaramada Midoobay.

Qaraarkaan oo ahaa in dowladda Ruushka ciidamadeeda kala baxdo dalka Ukraine ayaa dalalka xubnaha ka ah Golaha Qaramada Midoobay waxay ku kala codeynayeen Haa iyo Maya si loo ansixiyo, halka kuwa qaarna ay ka aamuseen.

Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa la sheegay inay codkeeda ku biirisay 30 dal oo ka mid ah dalalka Afrika oo qaraarkaan QM ugu codeeyay “Haa” taasi oo ka dhigan in Soomaaliya ay taageertay qorshaha ku aadan in dalka Ruushka uu kala baxo ciidamadiisa dalka Ukraine.

Dalalka Nigeria, Ivory Coast, Masar, Ghana iyo Kenya ayaa kamid ah dalalka Afrikaanka ah ee taageeray cod-bixintan, halka dalalka Senegal, Burkina Faso, Cameroon, Equatorial Guinea, Eswatini and Guinea-Bissau aysan ka qeyb qaadan codeynta.

Qaraarkaan ayaa waxa codeyntiisa isaga aamusay 15 waddan oo kamid ah dalalka Afrika, iyada oo wadamada Eritrea iyo Mali oo keliya ay si toos ah uga soo horjeesteen qaraarkan dhigaya in Ruushka lagu qasbo ka bixitaanka Ukraine, kuwaasi oo ku codeeyay “Maya”.

Madaxweynaha Ukraine Volodymyr Zelenskyy ayaa si weyn u soo dhaweeyay qaraarkan, kaasi oo uu ku tilmaamay inuu yahay calaamad xooggan oo muujineysa taageerada caalamiga ah.

Dagaalka Ukraine ayaa sanad jirsaday, ayada oo si weyn u saameeyay guud ahaan dunida, gaar ahaanna waddama saboolka ah sida Soomaaliya oo kale oo ku tirsanaa gargaarka caalamiga ah.

Dowladaha reer Galbeedka oo garab istaag u muujiyay xukuumadda Kyiv ayaa siinaya hub casri ah sida; gantaalada lidka taangiyada, qalabka ka hortaga gantaalada iyo waliba gantaalada gaysta burburka badan.

Si kastaba, waxaa muddooyinkii dambe soo baxayay wel-wel la xiriira in dagaalka Ukraine uu isku bedelo mid u dhaxeeya Ruushka iyo NATO, taasi oo keeni karta in Moscow ay weerarto dalal kale oo dhaca qaarada Yurub ah siina ballaarin karta colaadda.

Ciidamada SSC oo sheegay inay qabsadeen saldhigii Somaliland ee Laascaanood

Laascaanood (Caasimada Online) – Waxaa weli magaalada Laascaanood ka socda dagaalka u dhaxeeya ciidamada Somaliland iyo kuwa deegaanka ee SSC, kaasi oo ay guulo horleh ka sheegteen ciidamada SSC.

Ciidanka SSC ayaa sheegay inay qabsadeen saldhigyo ciidan oo lahaayeen kuwa Somaliland. Saldhigyada ay sheegeen inay ku qabsadeen dagaalka ayaa waxa kamid ah xerada lagu magacaabo Guul-Wade oo saldhig u aheyd ciidamo daacad u ah Sarkaal lagu magacaabo Mahad Cambaashe.

SSC ayaa sheegtay in xeradan ku qabsadeen gaadiid dagaal oo ay ku jiraan Taangiyo, Gaadiid Gaashaaman iyo hub kale, sida ay warbaahinta u sheegeen saraakiil u hadlay SSC.

Sarkaalkan ayaa muddooyinkii dambe taabacsana xukuumadda Somaliland, waxaana la sheegay in uu diiday in SSC uu ku wareejiyo hubkiisa iyo ciidankiisa.

Waxaa lasoo warinaya khasaare dhimasho iyo dhaawac leh oo dhinacyada uu dagaalku ku dhex-maray magaalada Laascaanood, wallow aan illaa hadda si rasmi ah loo xaqiijin maadama uu socdo dagaalka.

Dhinaca kale, Isimida SSC ee ku sugan magaalada Laascaanood ayaa saaka ciidamada Somaliland ku eedeyay inay weerarka soo qaadeen, ayada oo eedaasi ay Somaliland uga jawaabtay war-saxaafadeed ay soo saartay wasaaradda arrimaha gudaha.

Somaliland ayaa dhankeeda sheegtay in kooxo nabad diid ah iyo argagixiso is-garabsanaya ay weerar kusoo qaadeen fadhiisimida ciidamadeed ee magaalada Laascaanood, iyaga oo isticmaalaya hubka culus noocayadiisa kala duwan.

Xukuumadda ayaa markale ku celisay in ay ilaalineyso xabad-joojintii ay kal hore ku dhawaaqday, islamarkaana ay ciidamadeedu ku jiraan is-difaac, sida lagu yir war-saxaafadeedka.

Si kastaba, Dagaalka maanta socda ayaa ah kii ugu cuslaa ee waayadan dambe ka dhaca Laascaanood, wuxuuna kusii fiday jihooyin cusub, kuwaasi oo ah bariga iyo waqooyiga magaalada.

Hay’ad caalami ah oo Xasan Sheekh u gudbisay dalab ka dhan ah sharciga NISA

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Hay’adda u dooda xuquuqda aadanaha ee Human Rights Watch ayaa markii u horeysay si adag uga hadashay sharciga hay’adda nabad-sugida iyo sirdoonka qaranka ee NISA, kaasi oo dhawaan uu ansixiyay baarlamaanka, ayada oo ka dalbatay madaxweynaha in uu dib u celiyo sharcigaas.

Human Rights Watch ayaa sheegtay in sharciga NISA uu awood badan siinayo hay’adda, sidaas darteed waxay ugu baaqday dowladda federaalka inay xaddido awooddaha hay’adda nabad-sugida iyo sirdoonka qaranka ee NISA.

Agaasime ku-xigeenka Afrika ee hay’adda Human Rights Watch, Laetitia Bader ayaa waxa uu tilmaamay in sharciga NISA ee la meel-mariyay uu siinayo awoodaha caburinta, xariga iyo daba-galka, sida uu sheegay.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa waxay ka dalbatay in sharcigaas uu dib ugu celiyo baarlamaanka, oo isagu markii hore soo ansixiyay, si dib u eegis loogu sameeyo, maadam ay ku jiraan waxyaabo ka hor-imaanaya xuquuqul insaanka.

“Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud waa in uu sharcigan dib ugu soo celiyaa baarlamaanka oo uu ku baaqaa in si adag loo eego si wax looga qabto arrimaha xuquuqul insaanka ka hor imaanaya,” ayay tiri Laetitia Bader.

Human Rights Watch ayaa sheegtay in sharciga NISA ee hay’adda ka dhigaya mid 53 sano kadib sharci rasmi yeelatay, loo isticmaalo karo caburinta mucaaradka siyaasadeed iyo warbaahinta.

“Saaxiibada Soomaaliya ee caalamiga ah waa inay soo gudbiyaan wel-welka ku saabsan sharcigan. Waa inay ku cadaadiyaan dowladda inay dib u habeyn ku sameyso sharciga si loo hubiyo inuu ixtiraamayo xuquuqda dadka, halkii uu fududeyn lahaa xad-gudubyada,” ayaa lagu yiri warbixinta Human Rights Watch.

Human Rights Watch ayaa haatanba ku eedeysay hay’adda NISA inay si bareer ah u xirtay dadka ay u arkaan in ay ka soo horjeedaan iyo weriyeyaasha, kaasi oo ay sheegtay inuu ugu dambeeyay u doodaha xuquuqda saxaafadda Cabdalle Axmed Muumin.

Xoghayaha Guud ee Ururka Suxufiyiinta Soomaaliyeed ee Somali Journalists Syndicate (SJS) Cabdalla Axmed Muumin ayaa maalintii Khamiista waxaa mar kale xiray ciidamada dowladda Soomaaliya.

Qareenkiisa Cabdiraxman Xassan, oo goobjoog ahaa xilliga la xirayay Cabdalla Muumin, ayaa sheegay in markii hore ay u yimaadeen gaashaanle ka tirsan booliska Soomaaliya iyo nin dhar cad oo u sheegay Cabdalla Muumin inuu xiranyahay, xilligaasi oo uu ku sugnaa Hotelka Jazeera ee magaalada Muqdisho.

Dagaal xooggan oo ka socda magaalada Laascaanood

Laascaanood (Caasimada Online) – Magaalada Laascaanood ee gobolka Sool waxaa saaka markale ka qarxay dagaal culus oo u dhaxeeya ciidamada Somaliland iyo kuwa deegaanka ee SSC.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, dagaalkan oo illaa hadda socda ayaa kusii fiday jihooyin cusub, kuwaasi oo ah bariga iyo waqooyiga magaalada.

Waxaa lasoo warinaya khasaare dhimasho iyo dhaawac leh oo labada dhinac ah, wallow aan illaa hadda si rasmi ah loo xaqiijin maadama uu socdo dagaalka.

Isimida SSC ee ku sugan magaalada Laascaanood ayaa ciidamada Somaliland ku eedeyay inay weerarka soo qaadeen, ayada oo eedaasi ay Somaliland uga jawaabtay war-saxaafadeed ay soo saartay wasaaradda arrimaha gudaha.

Somaliland ayaa dhankeeda sheegtay in kooxo nabad diid ah iyo argagixiso is-garabsanaya ay weerar kusoo qaadeen fadhiisimida ciidamadeed ee magaalada Laascaanood, iyaga oo isticmaalaya hubka culus noocayadiisa kala duwan.

Xukuumadda ayaa markale ku celisay in ay ilaalineyso xabad-joojintii ay kal hore ku dhawaaqday, islamarkaana ay ciidamadeedu ku jiraan is-difaac, sida lagu yir war-saxaafadeedka.

“Masuuliyada weerarkan waxaa qaadaya kooxaha wejiyada badan ee ay ka mid yihiin kuwa nabad diidka ah iyo Argagixisada oo gabaadka ka dhiganaya shacabka iyo magaalada Laascaanood.”

Wixii ka soo kordha kala soco Caasimada Online

Yaa kusoo baxay kursigii loo diiday FAHAD? + Sawirro

0

Muqdisho (Caaasimada Online) – Guddiga KMG ah ee doorashada kuraasta ka bannaan Golaha Shacabka ayaa maanta qabtay doorashada kursiga HOP#086, kaas oo horay loogu diiday taliyihii hore ee Nabad Sugidda Fahad Yaasiin, kadib markii la laalay doorashadiisa.

Doorashada kursigan oo ay deegaan doorashadiisu aheyd Beledweyne ayaa maanta lagu qabtay magaalada Muqdisho oo haatan si KMG ah loogu soo wareejiyay.

Laba musharrax oo kaliya ayaa isku diiwaan-geliyay tartanka kursigan, kadib markii ay musharrxiinta kale ka biyo diideen doorashada, kuwaas oo cabasho ka keenya hannaanka loo maamulayo.

Musharixiinta tegay hoolka doorashada ayaa kala ahaa Dr. Maxamed Sheekh Axmed Maxamed iyo Cabdirisaaq Bukhaari Axmed, sida uu shaaciyay guddiga doorashada.

“Kursiga tirsigiisu yahay GSH#086 oo doorashadiisu ka qabsoontay magaalada Muqdisho ayaa waxaa ku tartamayay labada murashax ee kala ah Cabdirisaaq Bukhaari Axmed iyo Dr. Maxamed Sheikh Axmed Maxamed,” ayaa lagu yiri qoraa kasoo baxay guddiga.

Inta uusan bilaaban tartanka ayaa waxaa tanaasulay Cabdirisaaq Bukhaari Axmed, waxaana kadib codeyn gacan taag ah loo qaaday musharixii kale oo soo baxay.

Dr. Maxamed Sheekh Axmed Maxamed ayaa helay 98 cod, wuxuuna sidaas ku noqday xildhibaan ka tirsan Golaha Shacabka, isaga ooo ku soo baxay kursigii Fahad Yaasiin.

“Wadarta Ergada soo xaadirtay kooramka ayaa ahayd 98. Codaynta Doorashada markii la gudogalay ayaa waxaa tanaasulay Cabdirisaaq Bukhaari Axmed, sidaasna waxaa gacantaag loogu codeeyay Maxamed Sheikh Axmed Maxamed. 98 ayaa tiri HAA, mana jirin wax diiday ama ka aamusay. Sidaas ayuu Dr. Maxamed Sheikh Axmed Maxamed ku helay 98 cod oo kamid ah tirada ergada ee kooramka fadhiday, kuna noqday Guulaystaha Kursiga tirsigiisu yahay GSH#086. Waxaan Dr. Maxamed Eebbe uga baryaynaa inuu ku asturo xilka culus ee loo doortay,’ ayaa lagu yiri natiijada uu shaaciyay guddiga qabtay doorashada kursigaas.

Si kastaba, waa kursigii saddexaad ee doorashadiisa la qabanayo, waxaana ka horreeyay oo horay loo soo buuxiyay kuraastii ay banneeyeen ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, Xamza Cabdi Barre iyo Taliyaha Nabad Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka, Mahad Maxamed Salaad.

DF oo guraneysa mirihii ay beeratay ee maamul xumo

Waxaa billaabatay gurashada mirihii laga dhaxlay magacaabista xilalka, oo ay dowladdu ku saleysay daacadnimo shakhsiyadeed, balse aan lagu saleyn aqoon, karti, waxqabad iyo awood hoggaamineed.  

Waxaa maalmahan la arkayey isku dhex yaac maamul, eexo magacaabiseed iyo muuqaallo cabsi leh oo kasoo muuqday dowladnimada iyo baahiyaha faraha badan ee loo qabo dowlad wax ka beddeli karta xaaladaha murugsan ee dalka ka jira. 

Musuq-maasuqa: Qeexidda musuq-maasuqa ayaa Soomaalida inta badan waxay ka haysataa mid aan sax ahayn, oo waxay u taaqaannaa lacago la xaday ama si khaldan la isu weydaarsaday, laakiin musuq-maasuqa intaas waa ka weyn yahay.  

Qeexidda musuq-maasuqa mid mid ahi waxay leedahay: Musuq-maasuqu waa nooc ka mid ah daacad-darro ama fal-dambiyeed uu ku kaco qof ama hay’ad loo dhiibo mansab, si uu u helo faa’iidooyin xaaraan ah ama ku takri-fala awoodda, islamarkaana dano gaar ahaaneed u adeegsada.

Haddaba adiga oo qeexiddaan ka duulaya waxaad eegtaa wixii dhacayey toddobaadyadan.

Waraaqo isburinaya oo ay wasiiro soo kala saarayeen; Guddoomiyihhi maamulka Gobolka Banaadir oo hanti umaddeed inta xoog ku qaatay kadibna dhegta dhiigga u daray, taliyaha NISA oo xilalkii hay’ad loo sharciyeeyey hadda inay dadka sidey rabto ka yeesho ku taxay caruur iyo mas’uuliyiin reerkiisa ah, iyo baarlamaanno aan fahamsaneyn inay dowladda ka mid yihiin oo ay mas’uuliyada ka saaran tahay.

Waxa ay hay’adaha dowladda walaaqayaan ayaa ahaa wararka xiisaha leh ee labadii toddobaad ee tagtay ee bal saar qeedxidda musuq-maasuaqa ee sare. 

Magacaabista jagooyin, ka aamusidda ku takri-falalka awoodda xafiisyada, isburrinta wasiirada iyo wasaaradaha laftooda waa musuq-maasuq ay ogoshahay cidda awoodda u leh oo ku daawaneysa tallaabana aan ka qaadeyn.

Khalad kastaa waa inuu meel yeeshaa, oo uu qof ku muteystaa ciqaabta u qalanta, haddii ay tahay luminta jagada, magdhow dhaqaale ama xabsi si looga gooyo falalkii uu ku kacay ee baal marsanaa sharciga, iyadoo madaxdana ay tahay in mas’uuliyaddooda ay qaataan, oo haddii dhibta aysan waxba ka qaban karin iska tagaan. 

Dalka waxaa dhibweyn ku haya waa:

1- In si musuq-maasuq ah jagooyinka loo magacaabo, iyadoon loo eegin aqoonta iyo hoggaaminta qofka la magacaabayo, sida xilalka aysan qaadi karin, iyagana sii magacaaba qaraabo iyo kuwa iyaga ka sii liita. 

2- Si musuq-maasuq ah hay’ado ama shirkado loogu xero qandaraasyo aysan tartan furan ku helin, hawshiina aysan fulin oo dhaqaale laga gurto.

3- In si musuq-maasuq ah loo siiyo qandaraasyo hay’ado hoose oo heshiis lagula galo saaxibtinimo iyo qaraabanimo ama saami lagu darsado.

4- In si musuq-maasuq ah aan loo dabagalin fulinta hawlaha dowladda, aqoondarri ama rabitaan la’aan midda ay doonto ha noqotee.

Hadal iyo dhammaantii xataa dagaalkii Al-Shabaab waa joogsaday, oo waxaa muuqata habacsanaan soo kordheysa oo keeneysa inay dib u qabsadaan meelo horay looga saaray.

Madaxdweynaha dalka iyo golihiisa fulinta waxaa laga rabaa inay dalka qaabka uu hadda ku socdo oo u muuqata naasnuujin ay u beddalaan mid ku dhisan aqoon, waxqabad iyo isla xisaabtan ku dhisan wax soo saar (maxsuul), shaqadana ka qaadaan wasiiradda, agaasimayasha iyo maareeyayaasha fadhiidka ah ee ay ku yimid u daacadsanaanta madaxda.

W/Q: Cumar Niagra – Muqdisisho
[email protected]

AFEEF: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qofka ku saxiixan, kamana tarjumeyso tan Caasimada Online. Caasimada Online, waa mareeg u furan qof kasta inuu ku gudbiyo ra’yigiisa saliimka ah. Kusoo dir qoraaladaada [email protected] Mahadsanid.

Buuq xooggan oo hareeyay kulankii barlamanka + Sababta

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Buuq xoogan ayaa maanta hareeyay kulan haatan xildhibaanada Golaha Shacabka uga socdo xarunta Villa Hargeysa ee magaalada Muqdisho, kaas oo saameyn ku yeeshay furitaanka fadhiga maanta ee Baarlamaanka Soomaaliya.

Buuqa ayaa waxaa sameeyay xildhibaan gabdho u badan oo ku jira Golaha Shacabka, kuwaas oo buuq ka dhex sameeyay gudaha xarunta, kahor inta uusan bilaaban shirka.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, buuqa ayaa ka dhashay arrin la xiriirta amniga, kadib markii uu soo baxay amar lagu baarayo xildhibaanada galaya gudaha xarunta.

Arrintaan ayaa saameyn ku yeelatay xildhibaanada Baarlamaanka, gaar ahana kuwa dumarka, maadaama la amray in wixii alaab ah oo ay wataan sida shandada inay soo marsiiyaan qolada baaritaanka kahor inta aysan imaan hoolka Golaha Shacabka.

Xildhibaano badan oo la kulmay dhacdadan ayaa marka ay soo galeen hoolka shirka ka horyimid in kulanka uu furmo, ayaga oo dalbaday in lala xisaabtamo ciddii bixisay amarka.

“Waxaan rabnaa inaan ogaano cidda bixisay amarka ah in la baaro boorsooyinka dumarka xildhibaanada ah, saaka waa nagula xad-gudbay” ayey tiri Xildhibaan Faa’isa.

Muuqaal ay heshay warbaahinta ayaa muujinaya haween badan oo xildhibaano ah oo taagan masraxa iyo guddoonka hortiisa, kuwaas oo si caro leh uga hadlay arrintan.

Dhinaca kale hab-dhowraha Golaha Shacabka, Xildhibaan Maxamed Cabdulaahi Xasan (Nuux) oo ugu dambeyn arrintan soo farageliyay ayaa sharraxay, sida ay wax u jiraan.

Nuux ayaa shaaca ka qaaday in aan si gaar ah loo bartilmaameedsan gabdhaha ku jira Baarlamanka, wuxuuna sheegay in kaliya ay tahay in wixii qalab ah lasoo marsiiyo amniga.

“Muhiimadda ugu badan waxa ay aheyd hal arrin oo ku saabsaneyd in qofkii golaha imaanaya dumar kaliya ma aheyn wax quseeya ma jirin wax u gooni ah gabdhaha oo baaritaan ah,” ayuu yiri Xildhibaan Maxamed Cabdulaahi Xasan (Nuux).

Waxa kale oo uu intaasi kusii daray “Muhiimaddu waxa ay aheyd qofkii wata qalab ama shandad weyn inuu tuso qolada iskaanka oo uu yiraahdo ila fiiriya,”.

Ugu dmabeyn wuxuu hoosta ka xariiqay in aysan habooneyn in Baarlamaanka laga kiciyo xasarad, isla-markaana uu xildhibaanka xaq u leeyahay inuu cabashadiisa soo gudbiyo, kadibna ayaga oo kaashanaya guddoonka sare ay wax ka qaban doonaan arrintaasi.

“Baarlamaanku kolka uu arko cilad ama waa inuu yiraahdo sidaasi ma haboona annaguna sidii aan habooneyn waan ka leexaneynaa waana la fal-galeynaa, ayada oo aan laheyn xasarad iyo dhawaaq,” ayuu ku soo gabagabeeyay hab-dhwworaha Golaha Shacabka.

Daawo: Koox ciyaal weero ah oo wiil 12 sano jir ahaa maanta ku dilay magaalada Muqdisho

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Faahfaahino dheeraad ah ayaa waxaa laga helayaa dil ay koox ciyaal weero ah xalay ka geysatay qaybo ka mid ah gudaha degmada Yaaqshiid ee gobolka Banaadir, taas oo dhalisay walaac aad u xoogan oo soo wajahay dadka deegaanka

Kooxda ciyaal weerarada ah oo ku hubeysanaa mindiyo ayaa wiil dhalinyaro ahaa oo lagu magacaabi jiray Cabdirisaaq Abuukar Fiidow waxa ay ku dileen xaafadda Siliga ee Towfiiq oo ka tirsan degmadaasi, waxaana marxuumka da’diisa lagu sheegay 12 sanno jir.

Dad goobjoogayaal ah ayaa sheegay in wiilka yar lagu dhuftay illaa 7 mindi, kadibna uu u geeriyooday dhiig bax, ayada oo ciyaal weerarada geysatay falkan ay baxsadeen.

“Canuga ciyaal weero ayaa dishay meeshaas ayey ku heleen, waa laga kala orday way jiiteen dar xumo ayey u dileen,” ayey tiri haweeney kamid ah dadka deegaanka.

Sidoo kale maydka marxuum Cabdirisaaq ayaa waxaa la geeyay xarunta laanta dambi baarista ee CID-da, su baaritaan lagu sameeyo dhacdadaan.

Dhanka kale ma jiro wax hadal ah oo kasoo baxay maamulka degmada iyo saraakiisha laamaha ammaanka oo ku aadan dhacdadaasi xanuunka badan.

Yaaqshiid ayaa kamid ah degmooyinka ay ku badan yihiin kooxaha ciyaal weerada ee haatan dhibaatada ku haya shacabka ku dhaqan magaalada caasimada ah ee Muqdisho.

Dilkan ayaa kusoo aadayo, xilli Al-Shabaab ay shalay ku dhawaaqday in Muqdisho ay ka bilaabeyso howlgal ka dhan ah ciyaal weerada, kadib cabasho ay sheegteen inay uga timid dadka shacabka, waxayna fartay dagaalyahanadeeda inay beegsadaaan kooxahaasi.

Ciyaal weerada ayaa haatan u muuqda inay markale kusoo laba kacleeyee Muqdisho, waxaana dhibaatooyinka ugu badan hadda laga soo warinayaa waqooyiga caasimada.

Si kastaba, dhibaatooyinkan ayaa ah kuwa soo noq-noqday, ayada ciidamada ammaanka oo wada howlgallo culus ay maara la’yihiin wax ka qabashada amniga iyo ciyaal weerada.

Askar Kenyan ah oo QARAX lagu dilay iyo qaar la la’yahay

0

Nairobi (Caasimada Online) – Warar dheeraad ah ayaa kasoo baxaya khasaaraha ka dhashay qarax ciidamo ka tirsan kuwa dowladda Kenya maanta lagula eegtay qaybo kamid ah gobolka Waqooyi Bare ee dalkaasi, kaas oo geystay khasaare dhimasho iyo dhaawac.

Qaraxa oo ahaa miinada nooca miinada dhulka lagu aaso ayaa haleeyay baabuur ay la socdeen afar askar oo ka tirsan Booliska Kenya oo xilligaas marayey waddada xiriirisa  Gaarisa iyo xeryaha Qaxootiga Dhahaab, sida ay sheegeen ilo wareedyo lagu kalsoonyahay.

Wararka ayaa sheegaya in qaraxa kadib ay rasaas xoogan fureen ciidamada Kenya, gaar ahaan kuwa Booliska ee ku sugan xadka Soomaaliya.

Inta la xaqiijiyey waxaa qaraxan ku dhintay ugu yaraan la askari, halka labad kalena la la’yahay, halka cirib iyo jaan ay dhigeen qaraxa kadib.

George Seda, oo taliyaha ciidanka Booliska ee gobolka Waqooyi Bari, ayaa xaqiijiyay jiritaanka weerarkan, wuxuuna ku eedeeyay kooxda Al-Shabaab.

Taliyaha ayaa intaasi ku daray in haatan ay wadaan howlgallo balaaran, isla-markaana ay baadi goobayaan labada askari ee la waayey wuxuuna sheegay in qaraxa lagula beegsaday deegaan lagu magacaabo Hagarbul oo ku yaal inta u dhaxeysa Xerada Dhabaab & Gaarisa

Weerarkan ayaa kusoo aadayo, ayada oo maalmo kahor qarax ka dhacay isla waddadaan lagu dilay saddex askari oo ka tirsanaa ciidamada dowladda Kenya.

Waxaa sidoo kale ka horreeyay qarax kale oo ka dhacay isla duleedka Gaarisa, kaas oo isna lagu dilay 4 qof oo ay ku jireen injineero ka tirsanaa maamulka Wadooyinka Kenya.

Inta badan Al-Shabaab ayaa weeraro ku dhufo oo ka dhaqaaq ah ka fulisa gudaha Kenya, waxaana khasaaraha ugu badan uu kasoo gaaraa ciidamada ammaanka ee dalkaasi

IGAD oo shaacisay XAALAD adag oo kusoo wajahan dalal Soomaaliya ay ku jirto

0

Nairobi (Caasimada Online) – Urur goboleedka IGAD ayaa shaaciyay in dalal ay ku jirto Soomaaliya ay ka dhici doonto roob yari baahsan, taasi oo ay sheegtay saadaasha cimilada IGAD in laga sii taxadaro.

Shir kusoo geba-gaboobay magaalada Nairobi ee dalka Kenya oo looga hadlayay afartii maalmood ee lasoo dhaafay arrimaha isbadalka cimilada waxa lagu gorfeeyay arimaha isbadalka cimilada iyo saameynta ka dhalan karta.

Shirkaaas oo ay ka qeyb galeen quburo kala duwan oo ka kala timid inta badan dalalka Caalamka oo qeyb ka ahayd dowladda Soomaaliya ayaa waxa lagu sheegay in dalalka Soomaaliya, Itoobiya iyo Kenya ay ka dhici doonto xaalad roob yaraan ah, sidaas darteed loo baahan yahay in laga sii taxadaro xaaladaha nololeed ee ka dhalan kara roob yaraanta la saadaalinayo.

Saadaasha cimilada ee IGAD ayaa waxay sheegaysa in bilaha March, April iyo May ee sanadkaan 2023-ka in roobabka la filayo ay ka yaraan karaan boqolkiiba lixdan.

Masuuliyiinta ka socotay dowladda Soomaaliya ee qeybta ka ahaa shirkaan ayaa sheegay inay arrintaan sii adkeyn karto abaaraha haatan ka jira inta badan gobolada dalka Soomaaliya.

Saadasha IGAD ayaa imaneysa, iyada oo abaarta ka jirta Soomaaliya ay gaartay heerkii ugu sareeyay dhowrkii sano ee lasoo dhaafay, taasi oo saameynta ugu daran ee abaarta ay ku yeelatay dadka xoola dhaqatada iyo beeraleyda ah.

Si kastaba, arrintaan ayaa waxay uga sii dari doonta xaaladda Soomaaliya oo dhowrkii sano ee lasoo dhaafay shacabka Soomaaliyeed ay la daala-dhacayeen xaalado nololeed oo is biirsaday oo ka dhashay roobabkii Gu’ga iyo Deyrta oo xiliyadii la filanaayay aan ka da’in gudaha dalka.

Tartanka hubka nukliyeerka oo laga cabsi qabo inuu mar kale dib uga curto dunida

0

London (Caasimada Online) – Waxaa jirta cabsi badan oo laga qabo tartan dhinaca hubka nukliyeerka ah oo caalami ah, kadib markii madaxweynaha Ruushka Vladimir Putin uu ku dhawaaqay toddobaadkan inuu joojinayo heshiiskii u dhexeeyey iyaga iyo Mareykanka.

Heshiiskan uu joojinayo Ruushka ayaa ku aaddanaa xakamaynta hubka nukliyeerka iyo iska warhaynta labada dal, heshiiskaas oo lagu magcaabo the New START. Heshiiskan ayaa xadidaya tirada madaxyada hubka nukliyeerka ee ay haystaan Ruushka iyo Mareykanku.

Heshiiskan oo magaciisa rasmiga ahi yahay, New Strategic Arms Reduction Treaty, ama heshiiska cusub ee si qorshaysan hoos loogu dhigayo hubka, ayay kala saxeexdeen madaxweynihii hore ee Mareykanka Brack Obama iyo madaxweynihii Ruushka ee xilligaas, Dmitry Medvedev.

Heshiiskan hubka nukliyeerka ayaa ah kan keliya ee sii hadhsanaa ee u dhexeeyay Mareykanka iyo Ruushka.

Madaxweyne Putin ayaa Salaasadii ku dhawaaqay inuu hakinayo ka qaybgalka heshiiskaas ee Ruushka, isaga oo ku doodaya in heshiiskaasi uu yahay “mid aan macquul ahayn” inuu sii shaqeeyo, xilli ay NATO caawinayso Ukraine si ay ula dagaalamaan Ruushka.

Madawxweyne Putin ayaa sheegay inuu ku amray saldhigyadiisa hubka nukliyeerku inay heegan galaan. Putin oo habeenimadii Khamiista khudbad jeediyey ayaa sidoo kale waxa uu ballan-qaaday inuu lacago badan gelin doono horumarinta hubka nukliyeerka ee dalka Ruushka.

Ruushka iyo Mareykanka ayaa leh 90% hubka nukliyeerka ee dunida yaalla. Sidaas awgeed ayaa heshiiskan la magac baxay the New START wuxuu xaddidayaa in labada dal ay haysan karaan illaa 1,550 madax oo hubka nukliyeerka ah iyo in labada dal uu midba kan kale uu kormeer ku sameeyo xarumihiisa hubka nukliyeerka, 18 jeer sannadkii.

Kormeerkan ayaa la hakiyey muddo 3 sannadood ah, xilligii uu dilaacay xanuunka COVID19, illaa haatanna dib looma dhaqan-gelin. Washington ayaa ku eedaysay Moscow inay ka masuul tahay dib-u-dhaca.