Muqdisho (Caasimada Online) – Tan iyo markii uu billowday dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab ayaa waxaa laga gaaray guulo waaweyn, ayada oo kooxda lagala wareegay deegaano horleh oo sanado badan ku jiray gacantooda.

Dagaalka socda ayaa waxa uu galay bishii siddeedaad, waxayna dowladda federaalka isku diyaarineysa inay furimo cusub ka furto Koonfurta Soomaaliya, sida uu ku dhawaaqay wasiirka difaaca.

Taliye ku-xigeenkii hore ee hay’adda Nabad-sugida iyo Sirdoonka Qaranka, Ismaaciil Daahir Cismaan oo la hadlay VOA ayaa sheegay in kooxda Al-Shabaab ay sameysay dib u gurasho tan iyo markii ay dowladda bilowday taageerida ciidamada deegaanka.

Ismaaciil ayaa waxa uu sheegay in dagaalkan siddeed billood jirsaday uu soo ifbixiyay daciifnimada kooxda Al-Shabaab oo sanado badan ka talineysay qeybo badan oo Soomaaliya.

“Tan iyo markii uu billowday duullaanka dowladdu ay ku taageerayso shacabka deegaanka, kuwaasi oo qaati ka taagan cadaadiska kooxda, waxay Al-Shabaab luminaysay deegaano iyo tuulooyin ay horay uga sugnaayeen gobolada dhexe,” ayuu yiri.

Dhinaca kale, waxaa jira aragtiyo ay qabaan dadka qaar oo ah in Shabaab ay soo gaartay marxalad lamid ah tii 2006-dii lagu jabiyay maxkamadihii Islaamiga ee haystay Muqdisho iyo deegaano kale.

Maxkamadaha ayaa xilligaasi muddo bil ah lagu jabiyay, ayada oo ciidamadii ka tirsanaa dowladii KMG ahayd ay taageero ka helayeen ciidamada Itoobiya.

Haddii dib u gurashada kooxda Al-Shabaab ay sii socota, ma ahan markii ugu horeysay oo maqaamka kooxaha argagixisada Soomaaliya ay soo gaarto guul-darooyin dhowr ah, balse mida macnaha sameynaysa ayaa ah in dagaalka socda ay libtiisa u weyn leeyihiin Soomaalida.

Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa dhawaan si shaacsan u sheegay in guusha laga gaaray dagaalka socda ay gaareen Soomaali oo kaliya.

“Waxa ugu muhiimsan ee guusha dhadhanka la sii-leedahay Soomaali kaligeed ayaa gaartay, dadka saaxiibada ah ee Afrika iyo Caalamka ka socda ee inoo yimid wax badan ayay soo dadaaleen laakiin howshaan anaga u xayd-xaydaney oo mushtamicii oo dhan ayaa u istaagay, inta dhiman Insha-Allah waxay ku imaan doonta intaas oo lasii xoojiyo oo la isku duubnaado,” ayuu yiri.

Madaxweynaha ayaa ka dhawaajiyay in markii hore ee dagaalka Shabaab ay bilaabayeen aysan ku qanacsaneyn bulshada Soomaaliyeed qaarkood iyo beesha caalamka, oo iyagu markii dambe ku qancay in la iska dhicin karo kooxdan.

“Waa tabar yarnahay oo dowladd yab-yab ah oo tallaabo barad ah waaye laakiin tabar yaraantu ma ahan waxa maadiga ah ee waa qalbiga, haddaadan Caqiidada iyo Caqliga ka tabar-yareyn qof ka xoogan adduunka majiro. Laakiin marka qalbiga daciif ka noqoto markaas ayaa daciif tahay sikasta oo qalab waaweyn iyo xoola badan u leedahay daciif ayaa tahay.”

Xasan Sheekh Maxamuud oo tallada dalka dib ugu soo laabtay 15-kii May ee 2022 ayaa wuxuu ku dhiiraday ku dhawaaqista dagaal ka dhanka ah Al-Shabaab, sidoo kale wuxuu dadaal badan ku bixiyay in kooxda lala galo dagaal fikri ah, ayada oo dhawaan ay culimada Soomaaliyeed soo saareen go’aano ay ugu weyn tahay in dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab uu yahay “Jihaad”, islamarkaana qofkii ku dhintaa uu yahay “Shahiid”.

Baydhabo (Caasimada Online) – Shirkii dhex-dhexaadinta madaxweynaha Koonfur Galbeed Cabdicasiis Lafta-graeen iyo siyaasiyiinta mucaaradka ayaa xalay lasoo geba-gebeeyey, ayada oo heshiis buuxa ay gaareen dhinacyada.

Lafta-gareen iyo siyaasiyiinta mucaaridka ayaa isku raacay in la aqbalo muddada halka sano ah ee lagu kordhiyey muddo xileedka madaxweyne Lafta-gareen, ayada oo doorashada madaxweynaha lagu qababnayo sanad gudihiis.

Waxaa la go’aamiyey in odayaasha dhaqanka beelaha dowlad goboleedka Koonfur Galbeed ay soo xulaan muddada u dhaxeysa bisha November 2023-ka ilaa bisha December 2023 xubnaha Golaha Wakiiladda ee Baarlamaanka KGS, iyaga oo la tashanaya beelahooda si waafaqsan qodobka 37-aad farqadda 3aad dastuurka Koonfur Galbeed.

Shaqada doorashada ayaa waxaa la wareegaysa oo maamuleysa sida heshiiska ku qoran Wasaaradda Arrimaha Gudaha ee dowladda federaalka ah ee Soomaaliya.

Qoddobkaas waxaa codsaday mucaaridka, oo ka shikisan in Lafta-gareen uu boobayo haddii isaga loo dhiibo shaqada doorashada.

Muddo kororsiga xalay la sharciyeeyay wuxuu dowladnimada Soomaaliya u furaya dariiq ku darsasho oo heer kasta ah.

Heshiiskan ayaa marka dhinaca kale laga istaago waxa uu khilaafaya Dastuurka Jamhuuriyada federaalka ah ee Soomaaliya, dalkana uu ka jideynayo xeer ku darsasho ayaa haddana waxa uu dhinaca kale dadka reer Koonfur Galbeed u tahay xasilooni looga baaqsan karo inay siyaasiyiinta isku gacan qaadan mar labaad, islamarkaana uu ku bilaaban karo dagaal dhab ah oo goboladaasi looga xoreynayo kooxda Al-Shabaab.

Mucaaridka Koonfur Galbeed ma awoodi karin cadaadis siyaasadeed oo intaan ka badan maadama dowladdii federaalka ay dhinaca kale aaday.

Waxay arrinta soo gaarsiiyeen mucaaridka Koonfur Galbeed meel macquul ah oo ay tahay in lala hadlo oo waxna lagu heshiiyo.

Koonfur Galbeed waxay hadda u diyaar-garoweysa dagaalka Al-Shabaab, dadka xukunka rabana waxay haystaan waqti ay ku diyaar-garooban.

Deegaanka ayaa wuxuu ka badbaaday gacan ka hadal labaad, Xasan Sheekh-na waxa uu ku guuleystay inuu xal nabadeed ka keeno Koonfur Galbeed, wallow in muddo kororsi la jideeyo ay dhinaca kale dhaawac ku tahay dowladnimada Soomaaliya.

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaha Baarlamaanka Dowlad-goboleedka Galmudug Dr Maxamed Nuur Gacal ayaa magaalada Muqdisho kulan muhiim ah kula yeeshay safiirka dowladda Qatar u fadhiya Soomaaliya Dr. Abdollah bin Salem Al-nuaimi.

Kulankan ayaa waxaa looga wada-hadlay sidii dowladda Qatar ay baarlamaanka Galmudug ugu taageeri lahayd mashruucyada horumarineed ee lagu hormarinayo baarlamaanka maamulkaasi.

Guddoomiyaha ayaa sidoo kale waxa uu safiirka iyo dowladiisa Qatar ka codsaday in ay gargaar gaarsiiyaan dadka ku sugan deegaanada laga xoreeyay kooxda Al-Shabaab.

Dowlad-goboleedka Galmudug ayaa wada dadaalo ay gurmad ugu raadinayaan deegaanada ay ciidanka dowladda iyo kuwa deegaanka ay kala wareegeen Al-Shabaab oo in ka badan 10 sano ay ka talinayeen.

Qoor-Qoor oo 2-dii bishaan xukunkiisa saddex sano jirsaday ayaa waxa uu maamulkiisa wada howl-galo ka dhanka ah Al-Shabaab, iyada oo durtaba laga gaaray guulo waaweyn.

Kooxda ayaa laga xoreeyay deegaano muhiim ah, marina u ahaan jiray howlahood argagixiso, sida degmada Xarardheere oo sidoo kale ah magaalo qadiimi ah ayaa kamid ah goobaha soo galay gacanta maamulka, tan iyo markii ay howl-galada ka billowdeen Galmudug.

Muqdisho (Caasimada Online) – Senator Cabdixakiin Macalin Axmed iyo Xildhibaan Yuusuf Geelle Ugaas (Dhegey) oo ka wada tirsan BFS ayaa maanta marqaati ahaan u hor tegay maxkamadda ciidamada qalabka sida oo u fariisatay dhageysiga kiis dil ah oo loo heysto Askari ka tirsanaa ciidanka booliska Soomaaliya.

Askarigaan oo isla maanta kiiskiisa go’aan laga gaaray, dilna lagu xukumay ayaa lagu magacaabaa Cabdishakuur Axmed Maxamuud, waxaana loo heystaa dilka Xasan Maxamed Shire oo ahaa askari kale.

Senator Cabdixakiin iyo Xildhibaan Dhegey Ugaas ayaa baarlamaanka ku kala metela laba askari ee mid la dilay, midna maanta maxkamadda lasoo taagay.

Xildhibaanada oo ka mid ahaa marqaatiyaashii hor yimid Maxkamadda ayaa gabagabadii kiiskaan warbaahinta la hadlay, iyagoo cadeeyey inay ku qanceen in askarigaan loo qisaaso askarigii uu horay u dilay.

Askariga maanta maxkamadda lasoo taagay ayaa la sheegay inuu si bareer ah u dilay saaxiibkiis oo booliska ay ka wada tirsanaayeen, waxaana maxkamadda la hor keenay marqaatiyaal ku cadeynaya kiiskaas.

Xeer ilaalinta ciidamada oo dacwadda ku soo oogtay askarigaan ayaa meesha ka saartay dood uu la yimid oo aheyd inuu dhimirka ka xanuunsanayo, waxayna xeer ilaalintu sheegtay in dilkaas uu bareer ahaa ninka geystana uu caafimaad qabay.

Guddoomiyaha Maxkamadda Ciidamada G/Sare Xasan Shuute ayaa isla fadhigii galabta uga dhawaaqay xukunka kiiskaas, isagoo dil toogasho ah ku xukumay Cabdishakuur Axmed.

Intaas kadib waxaa warbaahinta la hadlay Senator Cabdixakiin iyo Xildhibaan Dhegey Ugaas oo maxkamadda ku sugnaa bilow ilaa dhamaadkii dacwadda kiiskaan, waxayna cadeeyeen inay ku qanacsan yihiin go’aanka maxkamadda ee ah in la dilo Ex Dable Boolis Cabdishakuur Axmed Maxamuud.

Labada Xildhibaan ayaa kala metelayey ehellada ay ka dhasheen labada askari ee mid la dilay midna la maxkamadeynayey, waxayna maxkamadda ku raaceen in askarigaan loo qisaaso askarigii uu horay u dilay.

Hoos ka daawo

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa madaxtooyada ku qaabilay Madaxweyne ku xigeenka Bankiga Adduunka qeybtiisa Bariga iyo Koonfurta Afrika Marwo Victoria Kwakwa iyo wafdi ay hogaamineysay.

Madaxweynaha ayaa la wadaagay howlaha horutabinta u leh Soomaaliya, isagoo ku dhiirigaliyey Bankiga Adduunka in mashaariicda hadda socda iyo kuwa soo wajahan ay noqdaan qaar horumarinta, nabada, maalgalinta, shaqaaleynta iyo addeega bulshada wax ka tari kara, isla markaasna raad muuqda reebi kara.

Madaxda Bankiga Adduunka waxay balan-qaadeen inay sii wadi donaan xiriirka adag ee miradhalka ah ee u dhxeeya dowladda Soomaliya iyo Bankiga Addunka. Si gaar ah qeybaha ay danaynayso dowladda federaalka Soomaaliya in lagu jiheeyo mashaariicda laga fuliyo dalka ayey galabta Madaxweynaha ka balan-qaadeen madaxdaan.

Qeybaha ay Soomaaliya aad u daneyneyso in laga garab siiyo waxaa ka mid ah, tacliinta, kalluumaysiga, aqoonta beeraha iyo kobcinta ganacsiga gaar ka loo leeyahay, si loo kordhiyo dhaqaalaha iyo dakhliga.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa u soo jeediyay mas’uuliyiinta Bankiga Adduunka inay kordhiyaan tirada muwaadiniinta Soomaaliyeed ee ka shaqeeya Bankiga, kuwaas oo fahmi kara baahiyaha horumarineed ee dalka.

Dhinaca kale, xubnahaan ay Victoria Kwakwa oo markii ugu horeysay timid Soomaaliya waxaa sidoo kale qaabilay Ra’iisul Wasaare Xamze Cabdi Barre, Kulan ay ku sheegeen xafiiskiisa waxaa looga dooday mashaariicda horumarineed ee Baanka Adduunka uu ka fuliyo Soomaaliya iyo sidii loo waafajin lahaa baahida dhabta ee dadka Soomaaliyeed ay qabaan iyo inay noqdaan kuwo ay ka muuqato in umaddu ay leedahay.

Afhayeenka XFS Farxaan Jimcaale ayaa warbaahinta la wadaagay qodobadii uu R/Wasaaruhu kala hadlay wafdigaan:

Muqdisho (Caasimada Online) – Kooxda Al-Shabaab ayaa sheegatay inay la wareegtay gacan ku haynta deegaanka deegaan Durduri oo ka tirsan gobolka Sanaag.

Al-Shabaab ayaa sheegtay in dagaal-yahano ka tirsan kooxda ay la wareegeen gacan ku haynta deegaanka Durduri oo u dhaxeeya degmada Laasqoray iyo Calaayo.

Sidoo kale waxay sheegtay in qarax miino lala helay kolonyo gaadiid ah oo ay wateen ciidamo uu maamulka Puntland gurmad ahaan uga soo diray dhanka magaalada Boosaaso.

Cabdirashiid Cali Xiireey [Abees Dhuuni] oo ka tirsanaa saraakiisha ciidanka Puntland iyo sarkaal kale ayaa ku dhintay qaraxaas, sida ay sheegtay warbaahinta kooxda Al-Shabaab.

Illaa hadda majiro warar madax-banaan oo xaqiijinaya sheegashada kooxda Al-Shabaab.

Sidoo kale majiro wax war ah oo kasoo baxay maamulka Puntland iyo Somaliland, oo iyagu isku haya qeybo kamid ah gobolka Sanaag, una joogaan maamulo kala taabacsan.

Sanadkii hore ayay aheyd markii ay sidan oo kale kooxda u sheegatay inay la wareegeen dhowr deegaan oo ka tirsan gobolka Sanaag.

Arrintan ayaa imaneysa xilli uu dhawaan madaxweynaha Somaliland uu sheegay in falalka amni darro ee kusoo noq-noqday qeybo kamid ah gobolka Sool ay ka dambeeyaan kooxaha argagixisada.

Hobyo (Caasimada Online) – Waxaa saacadihii u dambeeyay si weyn usoo ifbaxay muran xoogan oo u dhaxeeya odayaal iyo waxgarad kasoo kala jeeda beelaha reer Xaaji Saleebaan iyo Sacad oo ka wada tirsan beesha Habargidir, kaasi oo la xiriira maamul u sameynta degmada Hobyo ee gobolka Mudug.

Odayaasha iyo waxgaradka labada beelood ayaa mid walba waxay ku doodeysa inay tahay beesha ugu badan ee degta degmada Hobyo, sidaas darteed ay u xaq leedahay inay noqoto cidda mataleysa maamulka degmada.

Kulan ka dhacay Hobyo oo qeybaha kala duwan ee beesha reer Xaaji Saleebaan ay kasoo qeyb-galeen ayaa waxay soo jeediyeen in degmada loo dhiso gole deegaan, kaasi oo noqon mid maamulkeeda lasoo magacaabo.

“Anaga (Reer Xaaji) hadaan nahay waxaan gobolka Mudug ku leenahay 68 deegaan, waxaan xaq u laheyn helitaanka guddoomiyaha gobolka, taliyeyaasha ciidanka iyo waxyaabo kale oo badan, waxaana intaas oo dhan ku weynay in madaxweynaha Galmudug uu kasoo jeedo reer Xaaji Saleebaan oo haduu noo magacaabo booska xaqa u laheyn la leeyahay beeshiisa ayuu u roonaaday,” ayuu yiri mid kamid ah odayaash beesha reer Xaaji Saleebaan.

Marka laga imaado kulankan, sidoo kale waxaa jirta waxgarad ka tirsan beesha Sacad oo dhankooda sheegay in Hobyo ay tahay mid deegaan ahaan wax laga weydiinayo beeshooda, ayna leeyihiin mudnaanta maamulka degmadaasi.

“Waa in wax lagu qeybsada sidii xalka horay loogu gaaray. Reer Xaaji Saleebaan waa walaalaheen, daris baa nahay deegaankana waan kala leenahay oo horay waxaa inoo soo dhex-maray dhibaato badan mana dooneyno in markale waxaas dhacaan,” ayuu yiri mid kamid ah waxgaradka beesha Sacad.

Waxa uu sii raaciyay hadalkiisa “Cadaado horay Sacad ayaa u lahaa ayaga nala soo dagay way naga soo saareen, waxaan leeyahay walaalaheen ma yeeleyno inaan idinku xad gudubno ee ha nagu soo xad gudbina.”

Muranka iyo isqab-qabsiga cusub ee ka dhaxeeya beelaha reer Xaaji Saleebaan iyo Sacad oo labadoodaba ka wada tirsan Habargidir ayaa imanaya, xilli uu dagaal xoogan oo ka dhan ah Al-Shabaab ka socdo deegaanada maamulka Galmudug.

Madaxweynaha Galmudug Axmed Qoor-Qoor ayaa dhawaan sheegay in deegaanada maamulkaasi ay yeelan doonaan maamulo ay soo doortaan dadka, ka horna loo magacaabi doono maamul KMG ah.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xaaladda siyaasadeed ee Puntland ayaa marba marka ka dambeysa kasii dareysa, taas oo salka ku heysa doorashada maamulkaasi, waxaana si weyn la’isugu hayaa arrinta diiwaan-gelinta oo haatan ka socota magaalooyinka qaar.

Xiisadda ayaa kasii dartay markii ay xalay tallaabo lama filaan ah qaadeen ciidamada kumaandooska Danab ee Puntland, gaar ahaan guutada 2-aad ee fadhigeedu yahay magaalada Garoowe ee xarunta gobolka Nugaal, kuwaas oo digniin culus soo saaray.

Qoraal kasoo baxay ciidamada ayaa waxaa looga hadlay xaaladda Puntland, wuxuuna talisku sheegay in jujuub iyo diiwaan-gelin hubeysan ay ka socoto caasimada Garoowe.

Sidoo kale waxa qoraalkan lagu sheegay in arrintan ay ka dhalaneyso amni darro iyo qalalaase ka dhaca Puntland, ayna uga digayaan dhinacyada ku lugta leh arrintaasi.

“Ciidanka Kumaandooska waxay ka digayaan markale diiwaan-gelinta hubeysan iyo doorasho aan heshiis lagu aheyn oo keeni karta dambiyo la xiriira ku takrifal awoodeed iyo qalalaase ka abuurma gudaha Puntland,” ayaa lagu yiri go’aanka kasoo baxay ciidamada.

Ciidamada kumaandooska ee soo saaray diniintan culus oo liddi ku ah madaxweyne Saciid Deni ayaa ku baaqay in wadahadal la’isugu yimaada, si xal looga gaaro xiisadda taagan.

Waxaa kale oo ay intaasi ku dareen in waajib uu ka saaran yahay amniga iyo kala dambeynta, ayna gudan doonaan shaqada loo igmaday ee kaga aadan Puntland

“Hadaba deganaasho la’aanta jirta, si looga gudbo waxaan faraynaa cid kasta oo ay khuseyso inay isugu yimaadaan wadahadal, si loo dhowro amniga iyo kala dambeynta, lagana noqod wax weliba oo keeni kara xasilooni darro,” ayaa markale lagu yiri qoraalka.

Dhinaca kale waxaa la joojiyay tababar magaalada Garroowe uga socday shaqaale loogu talagalay in diiwaan-gelinta ay ka sameeyaan gobolka Nugaal, sida ay innoo xaqiijiyeen ilo wareedyo lagu kalsoonyahay oo ku sugan caasimadda Puntland ee magaalada Garoowe.

Arrintan ayaa salka ku heyso tallaabada ay qaadeen ciidamada kumaandooska Puntland oo ka horimid diiwaan-gelin laga bilaabo gudaha magaaladaasi.

Si kastaba, lama oga sida ay wax noqon doonaan, waxayna arrimahaan kusoo aadayaan, ayada oo haatan Deni ku sugan magaalada Boosaaso ee xarunta gobolka Bari, halkaas oo uu ka wado kulamo siyaasadeed oo ku aadan xaaladda doorashada ee maamulkaasi.

Baydhabo (Caasimada Online) – Magaalada Baydhabo ee xarunta gobolka Baay waxaa xalay lagu soo gabagabeeyay shirkii dib u heshiisiinta dowlad goboleedka Koonfur Galbeed, kaas oo maalmo qaatay una dhexeeyay madaxweyne Lafta-gareen & xubnaha mucaaradka.

Shirkan oo uu furay, sidoo kalena uu xiray madaxweyne Xasan Sheekh ayaa waxaa heshiis rasmi ah looga gaaray muranka doorashada guud ee kusoo socota maamulkaasi.

Haddaba yaa adkaaday Lafta-gateen iyo mucaaradka?

Sida lagu caddeeyay heshiiska waxaa ay arinta kusoo dhammaatay sidii la filayey oo aheyd in muddo kororsiga loo daayo madaxweyne Lafta-gareen, si uu u qabto doorashada guud.

Xubnaha mucaaradka oo qaddiyaddan ka taagnaa meel adag ayaa ugu dambeyn ku qasbanaaday inay ogolaadaan halka sano ee ay xubnaha Golaha Wakiilada ugu dareen madaxweynaha, taas oo guul u ah Lafta-gareen, maadaama uu uga adkaaday mucaaradka.

Tallaabadan cusub ayaa fursad siineysa madaxweynaha oo markii horeba aan u diyaar-garoobin qabashada doorashada, isaga taasi beddalkeeda go’aan ku gaaray in uu waqtiga dheereysto, waxaana la qaatay go’aankaas madax goboleedyada kale oo ku darsaday.

Mucaaradka ayaase lagu qanciyay in doorashada la bilaabayo isla sanadkan gudihiisa, si loo dhaqan-gelo heshiiska lagu gaaray magaalada Baydhabo ee gobolka Baay.

Waxaa sidoo kale la go’aamiyey in odayaasha dhaqanka beelaha dowlad goboleedka Koonfur Galbeed ay soo xulaan muddada u dhaxeysa bisha November 2023-ka ilaa bisha December 2023 xubnaha Golaha Wakiiladda ee Baarlamaanka KGS, iyaga oo la tashanaya beelahooda si waafaqsan qodobka 37-aad farqadda 3aad dastuurka Koonfur Galbeed. 

“In ay odayaasha dhaqanka beelaha dowlad goboleedka Koonfur Galbeed ay soo xulaan mudada u dhaxeysa bisha Novembar 2023-ka ilaa bisha Decembar 2023 xubnaha Golaha Wakiiladda ee Baarlamaanka KGS iyaga oo la tashanaya beelahooda si waaqsan Qodobka 37aad farqadda 3aad Dastuurka KG,” ayaa lagu yiri war-murtiyeedka kasoo baxay shirka.

Lafta-gareen iyo mucaaradka ayaa sidoo kale isku raacay in ugu dambeyn doorashada guddoonka Baarlamaanka iyo midda madaxweynaha la qabto inta lagu guda jiro bisha Janaayo ee sanadka soo socdo 2024-ka, markaas oo la geli doono tartan aad u adag.

Si kastaba, arrintan ayaa meesha ka saareysa, walaacii laga qabay xaaladda Koonfur Galbeed oo gacan ka hadal gaartay, marii ay Baydhabo ku dagaalameen labada dhinac.

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaha maamulka gobolka Banaadir, ahna duqa magaalada Muqdisho, Yuusuf Xuseen Jimcaale (Madaale) ayaa maanta dhagax-dhigay Buundo cusub oo uu maamulkiisa ka hirgelinayo degmada Wadajir ee gobolka Banaadir.

Bundadan cusub ayaa waxaa laga dhisayaa waddada dheer ee ee Buulo Xuubey, gaar ahaan nawaaxiga iskuulka Jabuuti ee ku yaalla halkaasi.

Maamulka gobolka Banaadir ayaa shaaca ka qaaday in dhismaha Buundadaan loogu tala-galay fududeynta isku socodka dad-weynaha isticmaala waddadaasi.

Duqa Muqdisho oo ka hadlay munaasabadda dhagax-dhigga ee Buundada cusub ee Buulo Xuubey ayaa sheegay inay ka go’an tahay dib-u-dhiska caasimadda iyo sidii loo fududeyn lahaa isku socodka dadweynaha iyo gawaarida istecmaala wadooyinka Muqdisho.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray in qorshaha maamulkiisa uu ku jiro sidii loo dhisi lahaa Buundooyin hor leh oo ku cusub Magaalada iyo dib-u-dayactirka kuwii hore u jiray

Guddoomiyaha ayaa sidoo kale farriin u diray reer Muqdisho, wuxuuna ugu baaqay inay qaataan doorkooda, ayna ka shaqeeyaan horumarka nafaafadda caasimada dalka.

Dhagax-dhiga Buundadan cusub ayaa waxaa sidoo kale goobjoog ka ahaa Guddoomiye Ku xigeenka Howlaha Guud ee Gobolka Banaadir Mudane Xasan Jimcaale iyo Guddoomiyaha Degmada Wadajir Mudane Axmed Cabdulle.

Tallaabadan ayaa noqoneyso tii ugu horeysay oo Buundo nuucaan laga hirgelinayo degmada Wadajir ee magaalada Muqdisho, sida uu sheegay maamulka gobolka.

Si kastaba, magaalada Muqdisho ayaa sanadihii u dambeeyay sameyneysay horumar la taaban karo oo dhanka dib u dhiska ah, waxaana soo noqday adeegyadii muhiimka ahaa.

Baydhaba (Caasimada Online) – Shirkii dhex-dhexaadinta madaxweynaha Koonfur Galbeed Cabdicasiis Laftagraeen iyo siyaasiyiinta mucaaradka ayaa lasoo geba-gebeeyey, ayada oo heshiis buuxa ay gaareen dhinacyada. 

Dhinacyada ayaa isku raacay in la aqbalo muddada halka sano ah ee lagu kordhiyey muddo xileedka madaxweyne Lafta-gareen ayada oo doorashada madaxweynaha lagu qababnayo sanad gudihiis.

Waxaa la go’aamiyey in odayaasha dhaqanka beelaha dowlad goboleedka Koonfur Galbeed ay soo xulaan muddada u dhaxeysa bisha November 2023-ka ilaa bisha December 2023 xubnaha Golaha Wakiiladda ee Baarlamaanka KGS, iyaga oo la tashanaya beelahooda si waafaqsan qodobka 37-aad farqadda 3aad dastuurka Koonfur Galbeed. 

Doorashada guddoonka golaha wakiilada Dowlad Goboleedka Koonfur Galbeed Soomaaliya iyo doorashada madaxweynaha Dowlad Goboleedka Koonfur Galbeed Soomaaliya ayaa la go’aamiyey in la qabto inta lagu guda jiro bisha Janaayo 2024. Hoos ka aqriso heshiiska oo dhameystiran. 

War-murtiyeedka shirka  

Shirka wada-tashiga dib-u-heshiisiinta siyaasadeed iyo kan bulsheed ee dowlad goboledka Koonfur Galbeed Soomaaliya oo uu ku baaqey Gudoomiyaha Golaha Shacabka BFS M.ne. Sheekh Adan Maxamed Nuur Madoobe taariikhdu marka ahayd 19kii bisha November 2022, si lamid sidaas oo kale uu soo dhaweeyeen Madaxweynaha DKGS 20 November 2022 iyo siyaasiyiinta ku midoobey dalladaha kala ah; Midowga Musharixiinta, Madasha samata bixinta iyo Golaha Badbaadada KGS.

Ka dib, Guddomiyaha Golaha Shacabka BFS ayaa soo Magacaabay isaga oo la tashaday Madaxweynaha Jamhuuriyada Federaalka Soomaaliya Dr. Xasan Sheekh Maxamuud, guddi farsamo oo ka kooban toddobo (7) xubnood oo ah guddiga farsamada ee arrimaha dib-u-heshisiinta Koonfur Galbeed Soomaaliya.

Madaxweynaha JFS Dr. Xasan Sheekh Maxamuud ayaa si rasmi ah u furay shirka Dib-u-heshisiinta Koonfur Galbeed Soomaaliya taariikhda marka aheyd 17 Janaayo 2023, shirkaas oo ay ka soo qeyb galeen Gudoomiyaha Golaha Shacabka M.ne. Sheekh Adan Maxamed Nuur Madoobe, Madaxweynaha DKGS M.ne Cabdicasiis Xasan Maxamed (laftagreen), iyo siyaasiyiinta ku midoobey dalladaha; Midowga Musharixiinta, Madasha Samata-bixinta KGS iyo mas’uuliyiin kala duwan ee labada heer ee Federaalka, Odoyaasha dhaqanka iyo Bulshada Rayidka ah.

GUDDOOMIYAHA GUDDIGA DIBU-HESHIISIINTA

Markuu Arkay: Qodobka 61aad Farqadda 2aad Dastuurka KMG ah ee JFS iyo Qoboka 142 aad Farqadda 2aad ee Dastuurka KMG. 

Markuu Arkay: Qodobka 4aad ee War-murtiyeedka shirka dib-u-heshisiinta oo ka qabsoomay magaaladda Baydhabo 17, Diseember 2022 oo tilmaamayo in Guddoomiyaha Golaha Shacabka uu soo magacaabo Guddiga Farsamadda; 

Markuu Arkay: Qodobka 3aad farqadda 5aad ee Dastuurka DKGS.

Markuu Arkay: Qodobka 37aad farqadda 1aad Go’aanka Golaha Wakiiladda Koonfur Galbeed Soomaaliya in ay tahay hay’ada ugu sarreysa ee sharci dajinta Dowladda Koonfur Galbeed. 

Markuu Dhageystay: Talo soo jeedinta odoyaasha dhaqanka KGS oo ah marjica marka ay la soo gudboonaato xaalad Goloyaashada Dowladda si waafaqsan Qodobka 60aad Xarafka (C) ee Dastuurka KGS, xukuumada Koonfur Galbeed Soomaaliya, iyo siyaasiyiinta ku middobey dalladaha; Midowga Musharixiinta, Madasha Samata-bixinta Koonfur Galbeed Soomaaliya iyo Bulshada Rayidka.

Markuu Arkay: Dhamaan Nuquladda ay soo wada Gudbiyeen Golaha Wakiiladda nuqulka 1aad ee soo baxay 18ka Abriil 2020 iyo Nuqulka 2aad Tix: GW-DGKGS/XG-09/2020 kuna taariikhsan 20ka Abriil 2020 oo labaduba ku saabsan: wax kabadalka Dastuurka Koonfur Galbeed Soomaaliya Qodobka 50aad kaas oo lagu daray Farqro 3aad. 

Marka uu Tixgaliyey: Nuqulka go’aan ay soo gudbiyeen oo ay xukumadda DKGS Shirka Dib-u-heshisiinta, kuna taariikhsan 01st Febraayo 2023, iyo kan dalladaha ku midoobey; Midowga Musharixiinta iyo Madasha samata bixinta Koonfur Galbeed Soomaaliya oo isna ku taariikhsan 2 Febraayo 2023.

Markuu Arkay: Ismaandhaafka Siyaasaddeed ee ka jiro KGS uu caqabad ku yahay dhamaan horumarada laga sameyn lahaa la dagaalanka kooxda khawaarijta al- Shabaab iyo Horumarinta Koonfur Galbeed Soomaaliya.

Waxaa uu gudoomay guddoomiyaha guddiga dibu-heshna Gudoomiyaha Golaha Shacabka si waafaqsan Qodobka 61aad Farqadda 2aad Dastuurka KMG ah ee JFS iyo Qodobka 142 aad Farqadda 2aad ee Dastuurka KMG, sidoo kalena isaga oo tixgalinaya Qodobka 37aad Farqadda 1aad ee Dastuurka KG. 

Qobkobka 1-aad

Gudoomiyaha Golaha Shacabka marka uu xaqiijiyey arrimaha siyaasadeed iyo mida bulsheed ee dooda ka taagneyd, wadatashi dheer kadib waxaa la go’aamiyey:

A) In ay odayaasha dhaqanka beelaha dowlad goboleedka Koonfur Galbeed ay soo xulaan mudada u dhaxeysa bisha Novembar 2023-ka ilaa bisha Decembar 2023 xubnaha Golaha Wakiiladda ee Baarlamaanka KGS iyaga oo la tashanaya beelahooda si waaqsan Qodobka 37aad farqadda 3aad Dastuurka KG. 

B) In doorashada guddoonka golaha wakiilada Dowlad Goboleedka Koonfur Galbeed Soomaaliya iyo doorashada madaxweynaha Dowlad Goboleedka Koonfur Galbeed Somaaliya la qabto inta lagu guda jiro bisha Janaayo 2024.

Qobkobka 2aad

Dhammaan guddoomiyaha guddiga dibu-heshiisiinta, Madaxweynaha Dolwad Goboleedka Koonfur Galbeed, siyaasiyiinta ku midoobey dalladaha; Midowga Musharixiinta iyo Madasha Samata-bixinta Koonfur Galbeed Soomaaliya waxa ay isku raaceen in Wasaarada Arrimaha Gudaha, Federaalka iyo Dibu-heshiisiinta ay dhaqan galineyso Heshiiska qodobada kor ku xusan. 

Wabilaahi Towfiiq