Muqdisho (Caasimada Online) – Golaha Midowga Musharaxiinta ayaa cambaareeyey falalka uu ku kacay madaxweynaha muddo xileedkiisu dhammaaday Maxamed Cabdullahi Farmaajo, oo ay sheegeen inay yihiin kuwa baal-marsan dastuurka iyo sharciga dalka ud egsan.

Farmaajo ayaa wareegto uu soo saaray wuxuu la-taliyaha amniga qaranka u magacaabay agaasimihii hore eee NISA Fahad Yaasiin, kadib markii ra’iisul wasaare Rooble uu shaqo ka-joojin ku sameeyey.

Sidoo kale Farmaajo ayaa dikreetadiisii wuxuu Taliyaha hey’adda NISA si KMG ah ugu u magacaabay Taliyaha Nabad Sugidda gobolka Banaadir Yaasiin Farey, halka Agaasimaha guud ee madaxtooyada uu u magacaabay Cabdisaciid Muuse Cali.

“Goluhu wuxuu u arkaa go’aanadaas inay yihiin kuwa lagu carqaladeynayo dadaallada ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble, ee ku aaddan in baaritaan daah-furan iyo cadaalad la marsiiyo kiiska Ikraan Tahliil, sidoo kalena lagu xagal-daacinayo doorashooyin daah-furan, waqtigooduna ku dhaca,” ayaa lagu yiri qoraal ay soo saareen Golaha Midowga Musharaxiinta.

Midowga Musharaxiinta ayaa ugu baaqay bulshada Soomaaliyeed inay ogaadeen in go’aanada Farmaajo ay yihiin kuwo loogu talo-galay in lagu khalkhal galiyo xasilloonida iyo ammaanka aan cagaha badan ku taagneyn ee dalka.

“Goluhu wuxuu saraakiisha ciidanka ugu baaqayaa inaysan u hoggaansamin go’aanada madaxweynaha muddo xileedkiisu dhammaaday,” ayey yiraahdeen.

Muqdisho (Caasimada Online) – Khilaafka siyaasadeed ee ka taagan magaalada Muqdisho, gaar ahaan Villa Soomaaliya oo haatan sii xogeysanaya ayaa noqday hadal heynta ugu badan, waxaana dadka Soomaaliyeed ay u arkaan siyaabooyin kala duwan.

Guddoomiyaha ururada bulshada rayidka Cismaan Muxudiin Shaatax oo wareysi siiyey VOA ayaa shaaca ka qaaday in xiisadda siyaasadeed ee ka dhax-qaraxday ra’iisul wasaaraha iyo madaxweynaha muddo xileedkiisu dhammaaday ay ka qabaan wal-wal xoogan, maadaama ay kusoo aaday, xilli xasaasi ah oo uu dalka ku jiro marxalad adag iyo doorashooyin guud.

Shaatax ayaa sidoo kale wax laga xumaado ku tilmaamay khilaafka xoogan ee haatan soo kala dhex-galay madaxda ugu sarreysa ee dalka.

“Runtii khilaafyadan siyaasadeed ee hadda soo kordhay 48-kii saac ee ugu dambeeyey waa mid wal-wal badan nagu abuuraayo, iyada oo maanta dalka doorasho u diyaar garoobaayo  in hadane khilaaf horleh uu soo kala dhex-galo madaxdii dalka waa wax aad looga xumaado,” ayuu yiri guddoomiyaha bulshada rayidka Cismaan Muxudiin Shaatax.

Sidoo kale wuxuu intaasi kusii saaray in khilaafkan uu saameyn xoogan ku yeelan karo dadka saameeyey, isla-markaana uu wiiqi karo dhaqaalaha dalka.

“Waxaan kaloo aad wal-wal uga qabnaa saameynta uu ku yeelan karo dad badan oo Soomaaliyeed khilaafkan, maxaa yeelay khilaafyadii horey usoo taagnaa ee dib u dhaca ku ridday doorashada waxay saameyn badan ku yeesheen dhaqaalihii dalka” ayuu sii raaciyey.

Ugu dambeyn guddoomiyaha ururada bulshada rayidka ah ayaa ugu baaqay madaxda qaranka inay u turaan dadka iyo dalka, isla-markaana ay soo afjaraad khilaafkooda.

Hadalkan ayaa kusoo aadaya, iyada oo uu cirka isku sii shareeray khilaafka u dhexeeyay Farmaajo iyo Rooble, kuwaas oo xalay soo saaray go’aanno kale oo liddi isku ah.

Muqdisho (Caasimada Online) – Qoraalkii dikreetada ahaa ee xalay ka soo baxay xafiiska Madaxweynaha waqtigiisu dhamaaday Maxamed Cabdullahi Farmaajo ayaa laga mamnuucay warbaahinta Qaranka, kadib amar ka soo baxay xafiiska Ra’iisul Wasaaraha.

Sidoo kale weriyaasha warbaahinta Qaranka u qaabilsan Villa Somalia ayaa laga saaray seddaxda Page ee SNTV, Radio Muqdisho iyo SONNA.

Sida ay noo xaqiijiyeen ilo wareedyo ku dhaw dhaw xafiiskiisa Ra’iisul Wasaare Rooble ayaa wasiirka warfaafinta faray in warbaahinta dowladda laga joojiyo wararka ka soo baxaya Villa Somalia, waxaana amarka bixiyey wasiirka warfaafinta Cusmaan Dubbe, oo fulinaya amarka ra’iisul Maxamed Xuseen Rooble.

Agaasimaha warfaafinta Villa Somalia ayaa sidoo kale laga saaray dhammaan wixii admin ah oo uu ku lahaa bogagga warbaahinta qaranka ee facebook iyo baraha kale ee bulshada.

Tallaabadan ayaa ka dhiggan in warbaahinta qaranka ay gacanta ugu jirto ra’iisul wasaare, xilli ay muuqato in dalka uu galay loolan awoodeed, oo u dhaxeeya isaga iyo Farmaajo, taasi oo sida muuqata ay qasab tahay in lagu kala adkaado.

Waxay sidoo kale muujineysa in sii xirmayaan albaabada Farmaajo, oo dhowr qof oo faro ku tiris ah kaliya ay ka taageersan yihiin dowladda.

Wararka ayaa sheegaya in wasiirka warfafainta Dubbe iyo ku-xigeenkiisa Cabdiraxmaan Al-Cadaala, iyo inta badan xubnaha golaha wasiirada ay taageersan yihiin ra’iisul wasaare Rooble.

Madaxweynaha waqtigiisu dhamaaday Maxamed Cabdullahi Farmaajo ayaa xalay la-taliyihiisa amiga qaranka u magacaabay Taliyihii hore ee NISA Fahad Yaasiin, kaas oo Ra’iisul wasaare Rooble uu dhawaan xilka ka qaaday.

Sidoo kale Farmaajo ayaa dikreetadiisii Taliyaha hey’adda NISA si KMG ah ugu u magacaabay Taliyaha Nabad Sugidda gobolka Banaadir Yaasiin Farey, halka Agaasimaha guud ee madaxtooyada uu u magacaabay Cabdisaciid Muuse Cali.

Khilaafka Farmaajo iyo Rooble ayaa cirka isku sii shareeraya, waxaana sida muuqata uu Farmaajo xasaanad uu isku difaaco u raadinayaa Fahad Yaasiin oo loo heysto dilka iyo afduubkii Ikraan Tahliil, balse Farmaajo ayaa dadaalkiisa isugu geynaya in la baabi’iyo kiiskaas.

Kulan lagu dhex-dhaxaadinayey oo maanta ay isugu yimaadeen Farmaajo iyo Rooble ayaa fashil ku soo dhamaaday, kadib markii uu Rooble ku adkeystay in xil ka xayuubintii Fahad Yaasiin, magacaabidiisii taliyaha KMG ah ee NISA Bashiir Goobe iyo baaritaanka kiiska dilkii Ikraan Tahliil.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha waqtigiisu dhamaaday Maxamed Cabdullahi Farmaajo ayaa xil cusub u magacaabay Taliyihii xilka laga qaaday ee NISA Fahad Yaasiin, sidoo kale Farmaajo ayaa hey’adda NISA u magacaabay Taliye kale, halka madaxtooyadana uu u magacaabay Agaasime guud.

Qoraal ka soo baxay xafiiska Farmaajo ayaa Fahad Yaasiin loogu magacaabay la-taliyaha Amniga Qaranka, kadib markii uu iska casilay xilkii hoggaanka NISA, sida lagu sheegay dikreetada Farmaajo.

18-ka bishan ayuu Madaxweyne Farmaajo shir isugu yeeray Guddiga Amniga Qaranka, si buu yiri looga hor jeediyo warbixinta laga dalbaday NISA.

Hoos ka akhriso war-saxaafadeedkan ka soo baxay Villa Somalia

Muqdisho, Sebteembar 7, 2021: Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo mudnaan siinaya darda-gelinta, horumarinta iyo joogtaynta hawlaha baaxadda leh ee horyaalla hay’adaha amniga, waxa uu Xeer Madaxweyne ku soo saaray qodobadan:

1. Madaxweynaha wuxuu aqbalay istiqaalada uu usoo gudbiyay Agaasimahaha Hay’adda Nabad Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka (HNSQ) Mudane Fahad Yaasiin, isagoo ku bogaadiyay shaqadii wanaagsanayd ee uu ka qabtay dib u habeynta Hay’adda.

2. Madaxweynaha Farmaajo ayaa u magacaabay Gaashaanle Sare Yaasiin Cabdullaahi Maxamuud, oo haatan ah Taliyaha Nabad Sugidda ee Gobolka Banaadir, in uu si kumeel gaar ah u hoggaamiyo Hay’adda Nabad Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka inta laga soo magacaabayo taliye cusub oo ku yimaada hab waafaqsan sharciga iyo Dastuurka KMG ee dalka.

3. Madaxweynaha ayaa u magacaabay Mudane Cabdisaciid Muuse Cali inuu noqdo Agaasimahga Guud ee Madaxtooyada Qaranka, waxa uuna ku ammaanay shaqada hufan ee uu kasoo qabtay taabbo-gelinta siyaasadda Amniga Qaranka.
4. Madaxweynaha ayaa sidoo kale u magacaabay Mudane Fahad Yaasiin Xilka La-taliyaha Amniga Qaranka ee Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya.

Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo wuxuu isugu yeerayaa kulan ay yeelanayaan Guddiga Amniga Qaranka 18ka Sebteembar 2021, si Guddiga looga horjeediyo warbixinta laga dalbaday Hay’adda Nabad Sugidda iyo Sirdoonka Qaranka.

DHAMMAAD

Muqdisho (Caasimada Online) –  Waxaa 24-kii saac ee la soo dhaafay aad u xoogeystay digniinta ka soo baxeysa xafiisyada amni ee ay hay’adaha ajnabiga ah ku leeyihiin Muqdisho, gaar ahaan xarunta Xalane iyo sirdoonka Soomaaliya, taasoo ku aadan in saacadaha soo socda ay Muqdisho ka dhici kaaraan weeraro culus. 

Xogta ay bixiyeen khubarada amniga, oo ay heshay Caasimada Online, ayaa sheegeysa in weerarada qaraxyada ah eel aga cabsi qabo ee ka koobnaan; kara rag soo xirtay jaakadaha qarxa, gaadiid qaraxyo ah iyo qaraxyada gaadiidka lagu xiro ee badanaa lagu dilo wadaha gaariga. 

Sirdoonka Soomaaliya iyo kuwa ajnabiga ah ayaa sheegay in weerarada ay ka dhici karaan xarumo dowladeed, hoteelo, maqaayado iyo goobaha dadka isugu yimaadaan, sida garoomada kubadda cagta. 

Sidoo kale digniinta la soo saaray ayaa waxaa qeyb ka ah in Muqdisho ay soo galeen tobaneeyo dagaalame oo ah kuwa Al-Shabaab u qaabilsan dilalka toogashada ah ee madax-jebinta loo yaqaano. 

Kooxdaan ayaa la sheegay in badankood ay ku suganyihiin degmooyinka kor ka jira wadada 30-ka, waxayna ka fakirayaan sidii ay uga soo gudbi lahaayeen aagga xiran ee ka korreeya jidka Wadanaha maadaama ay wataan gaadiid isugu jira mootooyinka dhug dhugleyda iyo mooto Bajaajta, halka qaarkoodna ay gaadiid wataan sida ay xogtu sheegeyso. 

Shacabka magaalada Muqdisho ayaa qaba cabsi badan oo dhanka ammaanka ah, halka qaarkoodna ay u arkaan cabsi gelin iyo mowduuc lagu daminayo xiisada kiiska Ikraan Tahliil. 

Hay’adaha amniga ayaa xilligan aad u dayacan, ayada oo hay’adda Nabad-Sugidda ee NISA ay hareysay fadeexad ka dhalatay kiiska Ikraan Tahliil Faarax, taasi oo keentay in shaqo ka-joojin lagu sameeyey agaasimihii hay’adda Fahad Yaasiin.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble oo hadal ka jeediyey kulan is-cafis ah oo siyaasiyiinta reer waqooyi ee Guddoomiye Cabdi Xaashi iyo Mahdi Guuleed ay kala hoggaaminayeen ay galabta ku qabsadeen Muqdisho ayaa u balan qaaday inuu ka hor istaagi doono cid kasta oo isku dayda inay ku sameyso boob doorasho.

Rooble ayaa sheegay inuu kulankaas u soo watay Taliyaha Booliska Jeneraal Xijaar oo sida uu sheegay uu kalsooni ku qabo, isagoo siyaasiyiinta reer waqooyi u balan qaaday inuu u soo diri ciidanka ay ku kalsoonyihiin, sida booliska dalka ama AMISOM, si looga hor tago boob doorasho.

“Waxaan diyaar u ahay inaan inka celiyo halaqa, dawacooyinka iyo dhurwaayada geesihiina taag-taagan, nidaamkiina raaca cid idin soo faro-geli karta ma jirto, anigana diyaar ayaan idiin ahay har iyo habeen,” ayuu yiri Ra’iisul Wasaare Rooble.

Ra’iisul wasaaraha ayaa muujiyey rajo ah in xaaladda uu hadda dalku ku sugan yahay laga gudbi doono, isla markaana aysan jirin cid loo xanibnaanayo.

“Waxaan u cadeynayaa shacabka mas’uuliyadda idinkaa noo dhiibtay idinkaan idiin shaqeynaa, qof kasta oo siyaasi ah oo dalkaan mustaqbal ka leh, waxaan u sheegayaa, inuu u hoggaansamo baahida shacabka, cid awooda si qaldan ugu takri fali karta ma jirto, horaa loo soconayaa, shacabku waa tashadeen, intaas la socda,” ayuu yiri ra’iisul wasaare Rooble.

Waxa uu sheegay in shaqada ugu horeysa oo uu qabanayo ay tahay doorashada kuraasta Somaliland ee Aqalka Sare iyo Golaha Shacabka, “Hadii ay daahdo idinkaa daahiyey hadii lagu dhaqsadana idinkaa dedejiyey ee soo diyaar garooba,” ayuu yiri.

Ra’iisul wasaare Rooble waxa uu kulankaas is-cafiska ahaa ka sheegay in habeeno badan uu u dhafray sidii uu u dhameyn lahaa khilaafkii siyaasiyiinta reer Somaliland.

“Walaalahey reer Somaliland waxaan idinkula dardaraamayaa, hadii dowladda soo socta ay dhalato fadlan ku dadaalla inaad habraac sameysataan oo mar dambe aan la idin soo faro gelin, xaq maaha in qolo kasta markii ay xukunka qabsato la idinku wareero, tashada oo bilaha ugu horeeya nidaam degsada, si afar sano kadib aad doorashada ugu gashaan,” ayuu yiri RW Rooble.

Hoos ka Daawo

Muqdisho (Caasimada Online) – War-saxaafadeed ka soo baxay Beesha Caalamka ayaa walaac looga muujiyey khilaafka Ra’iisul wasaare Rooble iyo Madaxweyne Farmaajo ee ka dhashay kiiska Ikraan Tahliil, waxayna madaxda ugu baaqeen inay xiisadda dejiyaan oo diiradda la saaro doorashooyinkii socday.

Qoraalkaan ayaa lagu amaanay hoggaaminta Ra’iisul Wasaare Rooble, waxayna beesha caalamku cadeysay inay taageereyso in baaritaan lagu kalsoonaan karo lagu sameeyo kiiska Ikraan Tahliil, sidoo kalena dib dhac dambe laga dhowro dhamaystirka doorashada dalka.

Hoos ka aqriso qoraalka beesha caalamka oo dhameystiran

Muqdisho, 7 Sebtembar 2021 – Saaxiibada Beesha Caalamku* waxay ka walaacsan yihiin in muranka ku gedaaman waayitaanka Marwo Ikraan Tahliil Faarax uu abuurayo xiisado siyaasadeed oo saamayn ku yeelan kara habsami u socodka shaqada Dowladda Federaalka Soomaaliya carqaladeyn karana hannaanka doorashada.

Waxaan ku boorineynaa madaxda Soomaalida inay dejiyaan iska horimaadka siyaasadeed ee ku gedaaman baaritaankan, gaar ahaanna ay ka fogaadaan fal kasta oo horseedi kara rabshado. Waxaan ugu baaqeynaa madaxda Soomaaliya inay ka wada shaqeeyaan sidii loo horumarin lahaa hirgelinta Heshiiskii 27-kii bishii Maajo ee ku aaddan qabsoomidda doorashooyinka, iyagoo garwaaqsan horumarka ilaa iyo hadda ay gaareen Golaha Wadatashiga Qaranka oo hoos yimaada hoggaaminta wax ku oolka ah ee Ra’iisul Wasaare Maxamed Xuseen Rooble.

Waxaan sii wadaynaa xiriirka aan la yeelano madax Soomaaliyeed oo badan si aan ugu boorinno in si degdeg ah loo xalliyo khilaafkan, oo ay ku jirto baaritaan lagu kalsoonaan karo oo ku saabsan waayitaanka Ikraan iyo dhammaystirka geeddi socodka doorashada iyada oo aan dib u dhac kale dhicin.

* Hawlgalka Midowga Afrika ee Soomaaliya (AMISOM), Belgium, Canada, Denmark, Itoobiya, Midowga Yurub (EU), Finland, Jarmalka, Urur-Goboleedka (IGAD), Ireland, Talyaaniga, Kenya, Netherland, Norway, Poland, Qatar, Ruushka, Iswiidhan, Iswisarland, Boqortooyada Ingiriiska, Dowladda Maraykanka iyo Qaramada Midoobay.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ugaad Cabdiraxmaan Ugaas Cabdullaahi Ugaas Maxamed ayaa taageero ballaaran u muujiyey Ra’iisul Wasaare Rooble, isagoona luuqad adag kula hadlay madaxweynaha muddo xileedkiisa uu dhamaaday ee Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, kadib markii ay soo baxday in uu rabo in la baabi’iyo kiiska Ikraan oo galaaftay Fahad Yaasiin.

Waxa uu sheegay in Farmaajo uusan hal maalin ka hadlin inta ay maqan tahay Gabadhooda Ikraan, islamarkaana uu diiday in uu qaabilo qoyska iyo ehelladeed oo uu qeyb ka yahay Ugaaska.

“Haddii xaqii dhinac ka dilaacay, Ilaahay ayaa dilaaciyey xaqa, maanta howshii oo meel fiican mareysa sida hore loo sheegay waxba maalin ka qaban (Farmaajo) uu hadda hor-istaago, waxaa leeyahay madaxweyne arrintaas kuguma haboona,” ayuu yiri

“Sida naloo sheegayo waxa uu madaxweynaha ka shaqeynaya in uu rabo in uu duugo dhibka ku dhacay gabadheena, warkaas si sir ah ayuu noo soo gaaray. Waxaa leenahay madaxweyne gabadha maqan waxay lamid tahay gabdhaha aad dashay, waxaa leenahay kiiskaas waxay sharaftaada ku jirtaa in cadaalada ka abaarto.”

Sidoo kale waxa uu madaxweynaha muddo xileedkiisa uu dhamaaday ku dhaliilay in uusan mas’uuliyadiisa ku aadan kiiskaas uusan gudan, islamarkaana ay hadda u baahan yihiin in maxkamad la soo taago cidda ka dambeysay arrintaas.

“Ra’iisul wasaarihii wuu dadaalay in aad hor-istaagto kuguma haboona ee madaxweyne arrintaas ha sameyn, waxaa mar labaad u sheegaya Ra’iisul wasaaraha qodxo badan ayaa iman doona in uusan u istaagin oo anaga aan garab taaganahay cid walba oo damaceedu yahay in kiiskaas duugta uusan dhageysan oo sharaftiisa ka weyne.”

Ugu dambeyntiina waxa uu raali-gelin ka bixiyey dhalinyaro ku beel ah Ikraan oo falal afduub ah oo aargudasho ah ka sameysay magaalada Beledweyne, isagoona u mahad-celiyay dadkii ka qeyb qaatay sii deynta dadkaas.

Hoos ka daawo hadalka Ugaaska

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha waqtigiisa dhammaaday ee Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble ayaa hadda wuxuu kulan uga socdaa xarunta madaxtooyada Villa Somalia.

Kulanka labada Mas’uul ayaa waxaa goobjoog ka ah dhammaan taliyeyaasha ciidamada oo uu ku jiro agaasimaha ku-meel gaarka ah ee Hay’adda NISA Bashiir Goobe, oo uu magacaabay Ra’iisul Wasaare Rooble.

Sidoo kale waxaa kulanka goobjoog ka ah guddoomiye ku-xigeenka koowaad ee Baarlmaanka Soomaaliya Cabdiweli Muudey, iyadoo la filayo inuu kusoo biiro guddoomiyaha Baarlamaanka Maxamed Mursal Sheekh.

Farmaajo iyo Rooble ayaa laga dhex wadaa waan-waan ku aadan sidii loo soo dhammeyn lahaa khilaafka ka dhashay shaqo ka joojintii lagu sameeyey agaasimihii hore ee Hay’ada NISA, Fahad Yaasiin.

Xogaha la helayo ayaa sheegaya in madaxweynaha waqtigiisa dhammaaday uu kasoo dabcay mowqifkiisii hore, islamarkaana uu diyaar u ahay inuu aqbalo shaqo ka joojinta Fahad Yaasiin.

Qodobka ay hadda labada mas’uul isku hayaan ayaa ah in meesha laga saaro kiiska Ikraan Tahliil, islamarkaana la joojiyo amarkii uu Rooble ku bixiyey in maxkamadda ciidamada qalabka sida ay baaritaan deg-deg ah ku sameyso kiiskan.

Ra’iisul Wasaare Rooble ayaa ku adkeysanyo inaan la joojin karin kiiska Ikraan Tahliil, oo ah midkii keenay shaqo ka joojintii Fahad Yaasiin, lamana qiyaasi karo nooca go’aanka ay gaari karaan labada mas’uul.

Marka uu dhammaado kulanka labada mas’uul ayaa waxaa la filayaa in Rooble iyo taliyeyaasha ciidamada oo uu ku jiro agaasimaha cusub ee Hay’adda NISA ay tagaan xarunta Hay’adda si shaqada loogu wareejiyo agaasimaha cusub.

Wixii kusoo korha kulanka waxaad kala socon doontaan wararkeen dambe, Inshaa Allah.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha muddo xileedkiisa uu dhammaaday Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa shuruud adag oo yaab leh ku xiray aqbalaadda xil ka-qaadistii uu Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya ku sameeyey agaasimihii Hay’adda Nabad-Sugidda, Fahad Yaasiin Xaaji Daahir.

Sida ay xogta ku heshay Caasimadda Online, Farmaajo ayaa aqbalaada xil ka-qaadista Fahad Yaasiin ku xiray in la baabi’iyo kiiska Ikraan Tahliil iyo baarista la amray inay sameyso maxkamadda ciidamada qalabka sida.

Farmaajo ayaa shuruudan usoo dhiibay xubno dhex-dhexaadin ka dhex waday isaga iyo Ra’iisul Wasaare Rooble, oo uu horkacayo guddoomiye ku-xigeenka 1-aad Cabdweli Muudey, oo shalay la kulmay Ra’iisul Wasaaraha.

Waxa kale ooo lasoo sheegayaa in arrintaan uu si weyn uga horyimid Ra’iisul Wasaare Rooble, oo ballan-qaaday caddaalad u helidda kiiska Ikraan Tahliil oo lagu tuhunsan yahay hoggaankii NISA.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa xubnaha dhex-dhexaadinta wado u sheegay inaysan suurtagal aheyn inuu ka leexo jidka uu cadaaladda ugu raadinayo Ikraan Tahliil Faarax kasoo sabab u ahaa xil ka qaadistii lagu sameeyey Fahad Yaasiin.

Sidoo kale, shuruudda uu madaxweyne Farmaajo soo bandhigay ayaa waxaa saxaafadda u xaqiijisay Xildhibaan Aamina Maxamed Cabdi oo sheegtay in Farmaajo dhigga Ikraan uu kala fiican yahay saaxiibkiis Fahad.

“Waxaan rabaa inaan umadda Soomaaliyeed u sheego in madaxweynaha waqtigiisa dhammaaday ee Maxamed Cabdullaahi Farmaajo uusan ku ekaan waraaqdii uu soo saaray, wuxuu bilaabay inuu shuruud uga dhigo aqbalaalada xil ka qaadista Fahad Yaasiin in meesha laga saaro kiiska Ikraan Tahlil, ummadda Soomaaliyeed ha arkaan madaxweynihii afarta sano soo maamulayey sida uu sameenayo, Ikraan dhiigeeda waxaa kala fiican nin saaxiibkiis ah,” ayey tiri Xildhibaan Aamina.

Xildhibaan Aamin Maxamed ayaa Rooble uga digtay inuu aqbalo shuruudda Farmaajo, islamarkaana waxay ugu baaqday inuu sii wado caddaalad u raadinta Ikraan Tahliil oo ku maqan gacanta hey’adda NISA.

Farmaajo ayaa u muuqda hadda inuu kasoo dabcay go’aankii uu ku diiday xil ka qaadistii Fahad Yaasiin, waxaana muuqato inuu Farmaajo doonayo in ugu yaraan la damiyo kiiska Ikraan, taasi oo haddii ay dhacdo dhaawici karta Ra’ii sul Wasaare Rooble oo horey qoyska Ikraan iyo umadda Soomaaliyeed u ballan qaaday caddaalad u raadinta kiiskaan.

Halkaan hoose ka daawo hadalka Xildhibaan Aamina

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha muddo xileedkiisa uu dhamaaday, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa maanta munaasabad ka qabsoontay Madaxtooyada Qaranka uu kaga guddoomay waraaqaha aqoonsiga danjirenimo safiirrada cusub ee Midowga Yurub iyo dowladda Shiinaha, Tiina Intelmann iyo FEI Shengchao.

Qoraal kasoo baxay Villa Somalia ayaa lagu sheegay in danjiraha cusub ee Midowga Yurub Marwo Tiina Intelmann ay Madaxweynaha la wadaagtay dadaalka ay ku bixin doonto adkaynta xiriirka iyo wadashaqaynta ka dhexaya Soomaaliya iyo Midowga Yurub, iyada oo bogaadisay horumarka Dowladda Federaalka Soomaaliya ay ku tallaabsatay ee dhinacyada amniga, dib-u-dhiska ciidammada, dhaqaalaha, deyn cafiska iyo kaabeyaasha dhaqaalaha.

“Madaxweyne Farmaajo iyo Danjire Intelmann ayaa ka wada hadlay xoojinta taageerada Midowga Yurub ay siiyaan Soomaaliya iyo sidii loo dardargelin lahaa wada shaqeynta labada dhinac, isaga oo u xaqiijiyey in Dowladda Federaalka Soomaaliya ay si buuxda ula shaqeyn doonto, una fududayn doonto gudashada waajibaadka diblumaasiyadeed ee loo igmaday,” ayaa lagu yiri qoraalka.

Sidoo kale danjiraha cusub ee dowladda Shiinaha, FEI Shengchao ayaa madaxweynaha la wadaagay farriin iyo salaan uu uga siday Madaxweynaha Dalkiisa Mudane Xi Jinping, isagoona ballan-qaaday in uu si buuxda uga shaqayn doono xoojinta xiriirka taariikhiga ah ee ku dhisan iskaashiga, dheef wadaagga iyo is-ixtiraamka qarannimo, isaga oo dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed uga mahadceliyey soo dhoweynta diirran.

Ugu dambeyntiina madaxweynaha muddo xileedkiisa uu dhamaaday ee Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa danjiraha cusub ee Shiinaha ugu hambalyeeyay xilka loo magacaabay, wuxuuna la wadaagay sida ay uga go’an tahay dowladda federaalka Soomaaliya xoojinta xiriirka saaxiibtinnimo ee ka dhexeeya labada dal iyo labada shacab ee Soomaaliya iyo Shiinaha.

Muqdisho (Caasimada Online) – Golaha abwaanada Soomaaliyeed oo maanta shir jaraa’id u qabtay wariyeyaasha ayaa ka hadlay xaaladda siyaasadeed ee dalka, gaar ahaan xiisada ka taagan xarunta Villa Somalia ee ka dhalatay shaqo ka joojinta agaasimihii hay’adda nabad sugidda.

Ugu horreyn abwaanada Soomaaliyeed ayaa taageero u weyn u muujiyey ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, Mudane Maxamed Xuseen Rooble, waxaana ay shaaciyeen inay boggaadinayaan tallaabada uu qaaday ee shaqo ka fariisiinta Fahad Yaasiin Xaaji Dahiir.

Sidoo kale waxay intaasi ku dareen in lagu garab istaago dadaallada uu ra’iisul wasaaraha ugu jiro inay cadaalad hesho Ikraan Tahliil Faarax oo la sheegay inay dishay Al-Shabaab.

Abwaan Cismaan Cabdullaahi Guure oo ugu horreyn madasha ka hadlay ayaa farriin culus u diray ra’iisul wasaaraha iyo agaasimaha cusub ee hay’adda NISA, isaga oo ka dalbaday inay dib u habeyn ku sameeyey, sida ay haatan u shaqeyo hay’adda nabad-sugidda Soomaaliya.

“Waxaan ku talinayaa ra’iisul wasaaraha iyo taliyaha loo dhiibay hay’adda nabad sugida meesha waa lagu aasanyahee si fiican isaga sifeeya,” ayuu yiri Abwaan Guure.

Dhankiisa Abawaan Xirsi Nuux Maxamed oo shirka jaraa’id ka hadlay ayaa bulshada Soomaaliyeed iyo ciidamada ugu baaqay inay garab istaagaan ra’iisul wasaaraha dalka.

“Waxaan leenahay bulshada rayidka garab istaagga ra’iisul wasaaraha Soomaaliya oo haya tubtii nabadda, sidoo kale waxaan baaq kaas la mid ah u jeedineynaa dhammaan ciidamada qalabka sida, saraakiisha ammaanka waxaan ka codsaneynaa inaad ku dhiiradaan xaqa,” ayuu isna yiri abwaanka caanka ah ee Xirsi Nuux Maxamed.

Hadalkan ayaa ku soo aadayo, iyada oo haatan uu cirka isku sii shareerayo khilaafka labada xafiis ee ugu sarreysa dalka, gaar ahaan ra’iisul wasaaraha Soomaaliya, Maxamed Xuseen Rooble iyo madaxweynaha uu muddo xileedkiisu dhammaaday Maxamed C/llaahi Farmaajo.

Muqdisho (Caasimada Online) – Prof. Xasan Sheekh Cali Nuur ayaa wareysi uu siiyey taleefishinka Somali Cable, waxa uu ku jeex-jeexay warqaddii kasoo baxday Farmaajo, ee uu kaga horyimid shaqo ka-joojinta agaasimihii hore ee NISA Fahad Yaasiin.

Prof. Xasan ayaa sheegay in Farmaajo uusan haysan wax sharciyad ah, oo uu kaga horyimaado go’aanka Rooble, sababtoo ah buu yiri “ra’iisul wasaaraha wuxuu xilka ka qaadi kara wasiir, ee muxuu yahay agaasime,”

Waxa uu intaas ku daray in Rooble uu go’aanadiisa u cuskaday qodobo dastuuri ah, oo cad oo aanu mugdi ku jirin.

Prof. Xasan ayaa sidoo kale diida doodda Farmaajo ee ah inuu yahay taliyaha guud ee ciidamada qaranka, wuxuuna sheegay in xilka Fahad uusan aheyn taliye, ee uu yahay agaasime, sidaas darteedna aanu madaxweyne shaqo ku laheyn.

“Xitaa haddii uu ahaan lahaa xil taliye, Farmaajo waa madaxweyne hore, wuxuuna muddo xileedkiisa ku ekaa 7-dii Febraayo, sida ku cad dastuurka muddo xileedka madaxweynaha waa afar sano oo ka billaabata maalinta la dhaariyo,” ayuu yiri Porf. Xasan Sheekh Cali.

“Warqaddan uu soo qoray ra’iisul wasaaraha xil-gaarsiinta waa inay shaqeysaa, warqaddan uu soo qoray Maxamed Cabdullahi Farmaajo-na saas waayey, ku rid qashinka,” ayuu yiri Prof. Xasan Sheekh Cali oo kadibna jeex-jeexay warqaddii Farmaajo.

Hoos ka daawo wareysiga

Muqdisho (Caasimada Online) – Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa Caasimada Online u sheegay in madaxweynaha muddo xileedkiisu dhammaaday Maxamed Cabdullaahi Farmaajo uu xalay madaxtooyada kula kulmay agaasimaha ku-meel garaka ah ee NISA Bashiir Maxamed Jaamac “Bashiir Goobe.”

Illaa iyo hadda ma cadda waxa uu Farmaajo kala hadlay Bashiir Goobe, oo magacaabistiisa uu kaga horyimid warqad uu soo saaray subaxnimadii Isniinta, warqaddaas oo uu sidoo kale ku amray agaasimihii hore ee NISA Fahad Yaasiin inuu shaqadiisa sii wato.

Ilo-wareedyo ku dhow Villa Somalia ayaa sheegaya in la-kulanka Bashiir Goobe ay u muuqato inuu Farmaajo ku aqbalay magacaabistiisa, kana tanaasulay mowqifkii uu ku diiday shaqo ka-joojintii agaasimaha NISA Fahad Yaasiin.

Haddii ay sidaas tahay, way adag tahay in la fahmo waxa beddelay maskaxda Farmaajo wax ka yar 24 saac gudahood, hase yeeshee waxay u muuqan kartaa inuu garowsaday inaysan waxba gacanta ugu jirin, oo awoodda dalka uu si buuxda u haysto ra’iisul wasaare Rooble.

Rooble ayaa fiidnimadii Isniinta la kulmay taliyaha ku-meel gaarka ah ee NISA iyo dhammaan taliyayaasha ciidamada qalabka sida, taasi oo dad badan ay ku macneeyeen inuu haysto taageeradooda, fariin culusna u dirtay Farmaajo.

Haddii Farmaajo uu aqbalo xil ka-qaadista Fahad Yaasiin, waxay si rasmi ah u xaqiijin doontaa in talada dalka ay gacantiisa ka baxday, wixii hadda ka dambeeyana uu yahay madaxweyne sharafeed kursiga sii gaarsinaya madaxweynaha beddeli doona.

Go’aanka uu Farmaajo ku taageeray Fahad Yaasiin ayaa dhaliyey caro xooggan, sababtoo ah kiiska Fahad ma aheyn mid siyaasadeed, balse wuxuu la xiriiray dilka gabar yar oo dowladda lagu aaminay, taasi oo muuqaal xun ka bixisay Farmaajo.

Farmaajo ayaa afartii sano ee uu dalka maamulayey caan ku ahaa inaanu mar kasta ka fiirsan go’aanada uu qaadanayo, waxaana marar badan ku dhacday inuu ka laabto go’aano qaldan oo uu qaatay kadib markii ay meel mari waayeen, ayada oo ay ugu dambeysay isku daygiisii muddo kororsiga.

Garoowe (Caasimada Online) – Dowlad goboleedka Puntland ayaa taageero buuxa u muujisay ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseeen Rooble oo shaqo ka-joojin ku sameeyey agaasimihii hore ee NISA Fahad Yaasiin Xaaji Daahir.

Qoraal xalay kasoo baxay madaxtooyada Puntland ayaa lagu yiri “Dowladda Puntland ee Soomaaliyeed waxay ku boggaadinaysaa Ra’iisul Wasaaraha XFS doorkiisa hoggaamineed ee Dalka, gaar ahaan waajibaadka amniga Qaranka, hirgelinta doorashada iyo hogaaminta Golaha Wadatashiga Qaranka.”

Dowladda Puntland ayaa sidoo kale boggaadisay, soona dhaweynaysay dadaalka Ra’iisul Wasaarahu ugu jiro sidii looga gun gaari lahaa xaaladda Kiiska Ikraan Tahliil iyo in qoyska Ikraan iyo dhammaan Ummadda Soomaaliyeedba ay helaan xaqooda Dastuuriga ah.

“Sidoo kale, Dowladda Puntland waxay soo dhaweynaysaa go’aanka Ra’iisul Wasaarahu shaqada kaga joojiyey Agaasimihii Hay’adda Nabad Sugidda Soomaaliya, tillaabadaas oo ah mid waafaqsan Dastuurka Dalka,” ayaa lagu yiri qoraalka kasoo baxay madaxtooyada Puntland.

“Dowladda Puntland waxay ugu baaqaysaa dhammaan inta ay quseyso in la illaaliyo xasiloonida, midnimada iyo dowladnimada Soomaaliya, lana dhawro ku dhaqanka Dastuurka ku meel gaarka ah.”

Puntland ayaa noqoneysa maamulkii labaad ee taageera ra’iisul wasaare Rooble, ayada oo raacday maamulka Jubaland. 

Qoraal ay shalay soo saartay Jubaland ayaa lagu yiri “Dowladda Jubaland waxay bogaadineysaa doorka iyo go’aanka xilkasnimada iyo mas’uuliyadda ay ku dheehan tahay ee uu ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble uu ka qaatay maareynta iyo ka gun-gaaridda arrinka sarkaalad Ikraan Tahliil.”

“Sidoo kale, Dowlada Jubaland waxay soo dhoweeneysaa go’aamada ra’iisul wasaaraha uu shaqada kaga joojiyey Agaasimihii Hay’adda Sirdoonka iyo Nabadsugidda Qaranka, islamarkaana ku magacaabay agaasimaha ku-meel gaarka ah ee hay’addaas, Sarreeye Guud Bashiir Maxamed Jaamac.”

Farmaajo gacantiisa ayuu maanta ku abuurtay dagaal kale oo ka sii xaqnimo badan midkii muddo-kororsiga. Haddii ay shalay macnaha iyo culeyska ay leedahay sharcidarro xilka loo kordhisto ahayd mid ay siyaasiyiintu fahmi karaan in ka badan inta ay shacabku fahmi kareen, maanta waxa uu Rooble u taagan yahay mabda’ la wada taageersan yahay oo ah ilaalinta caddaaladda muwaaddinka, iyo socodsiinta doorashada Dalka oo labadaba uu taageero gudaha iyo dibadda ah ku haysto. 

Konton sano ka dib Farmaajo oo sakaraad ah haddii la yiraa “war waa dhiman rabtaa ee ashahaado”, wuxuu leeyahay “waxaan farayaa Fahad Yaasiin inuu shaqadiisa sii wato”. Dhulka haddii la rogo oo ummaddu wada dhimatona Farmaajo wuxuu soo saari lahaa warqad uu leeyahay “Fahad Yaasiin xilkiisa ha sii wato”.

Ninkaan waddanka waxa uu u yimid laba ujeeddo; (1). in uu kursi ku fadhiisto kana kicin inta cimrigiisa ka dhiman, (2). Iyo in Fahad Yaasiin uu agtiisa taagnaado. Maanta labadaas ujeeddaba waqtiga ayaa ka carqaladeeyay mana suurtoobi karaan. Asna waa macangag aanan runta hadal ku maqlin illaa xabbad lagu rido maahee. 

Sidii aan horeba u aaminsanaa, Raysalwasaare Rooble waxaa la gudboon in uu ku faro-adeygo fursaddaan xag Allah uga timid oo uu dadkiisa iyo dalkiisa ku badbaadinayo. Inta wax garadka ahna waxaa la gudboon inay si buuxda u garabistaagaan Rooble iyo halgankiisa uu ku raadinayo xuquuqda Ikraam kuna badbaadinayo sharcigii ay afar sano ku soo tumanayeen maangaabyada talada Dalka ku soo qaldamay.

Soomaaliya doorasho kama dhici doonto illaa la quusiyo damaca xukun-jacaylka indhaha la’ ee Farmaajo, loona xaqiijiyo in uusan Dalku isaga afduub ugu jirin.

AFEEF: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qofka ku saxiixan, kamana tarjumeyso tan Caasimada Online. Caasimada Online, waa mareeg u furan qof kasta inuu ku gudbiyo ra’yigiisa saliimka ah. Kusoo dir qoraaladaada [email protected] Mahadsanid

Muqdisho (Caasimada Online) – Xaaladda siyaasadeed ee Soomaaliya ayaa haatan yeelatay weji cusub, kadib markii ay xiisad  horleh ka dhex-qaraxday hoggaanka sare ee Villa Soomaaliya, kaas oo ka dhashay shaqo joojintii lagu sameeyey agaasimihii NISA.

Dadka falan-qeeyna arrimaha siyaasadda iyo aqoonyahanada ayaa haatan ka digayA sii socoshada khilaafka soo kala dhex-galay ra’iisul wasaaraha iyo madaxweynaha uu muddo xilkeedkiisu dhaMmaaday, maadaamo lagu jiro xilli kala guur ah iyo marxlad doorasho.

Haddaba khilaafka Farmaajo iyo Rooble ma saamayn karaa hannaanka doorashooyinka?

Aqoonyahan Maxamed Cabdi Cumar oo ah bare Jaamacadeed oo u warramay BBC-da ayaa shaaca ka qaaday in loo baahan-yahay in si deg deg ah xal looga gaaro ismari-waaga ka dhashay shaqo ka fariisiinta Fahad Yaasiin, sababo la xiriira kiiska Ikraan Tahliil Faarax.

Maxamed Cabdi ayaa sidoo kale xusay, haddii aanan si degdeg ah lagu soo afjarin khilaafkan cusub uu waxyeeleyn doono hannaanka doorashooyinka billowday ee dalka.

“Arrintan hadda soo cusboonaatay doorashada waxay ku leedahay saameyn baaxad leh , sababta ay saameynta ugu yeelaneyso waxaa ka mid ah in waqtigii la gelin lahaa doorashada iyo qaabkii horay loogu socon lahaa waqtigaas in la gelin doono is jiid-jiid kale iyo dagaal kale oo aanu ku saleysneyn doorashada,” ayuu yiri aqoonyahan Maxamed Cabdi

Sidoo kale wuxuu intaasi raaciyey “Markasta oo is qabsashada sii fogaato waxaa dib u dhacaya doorashada, ficlana waa wax iska muuqdo, haddii aan hadda si dhaqso ah loo xallin,”.

Hadalkan ayaa ku soo aadaya, iyada oo xiisada ka qaraxday Villa Soomaaliya ay gaartay meeshii ugu sarreysay, waxaana si aad ah isha loogu hayaa halka uu ku dambeyn khilaafkan cusub.

Si kastaba doorashooyinka dalka ayaa marar badan dib u dhacay, waxaana is jiid-jiidkan uu haatan kusoo aadayaa, iyada oo lasoo saaray jadwalka doorashada ee Golaha Shacabka.