Addis Ababa (Caasimada Online) Maalinta berri ah waxa magaalada Addis Ababa ee xarunta dalka Ethiopia, ka furmaya shir heer caalami ah oo ay lee yihiin madaxda waddamada midowga Africa.

Shirkan wax yaabaha meesha sare kaga jira waxa ka mid ah arrimaha Soomaaliya, maadama Soomaaliya ay lee dahay dowlad caalami ah.

Soomaaliya waxa shirkaas uga qaybgalaya wafdi uu hoggaaminaayo madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud iyo ra’iisal wasaare ku xigeenka ahna wasiirka arrimaha dibedda iyo iskaashiga caalamiga Soomaaliya Marwo Fowsiyo Yuusuf Xaaji Aadan.

Shirka ka furmaya Axada berri Addis Ababa waxa ka horreeyay shir kale oo yeesheen labadii cisho ee la soo dhaafay wasiiradda arrimaha dibedda IGAD iyo midowga Africa.

Sida ay lee yihiin diplomaasiyiinta ku sugan Addis Ababa, waxa la filayaa in shirka si gaar ah looga hadlo arrimaha Soomaaliya oo dhawaan aqoonsi caalami ah ka heshay dowladda Maraykanka.

Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa la filayaa in uu shirkaas ka sheego wax yaabaha u qabsoomay dowladiisa muddadii ay jirtay.

Madaxweynaha iyo wafdigiisa ayaa inta ay joogaan waxa ay kulamo gooni gooni ah la qaadan doonaan madaxda ka qaybgaleysa.

Madaxda ka qaybgaleysa waxa ka mid ah madaxweynayaasha Somalia, Kenya, Ghana, iyo wasiirka arrimaha dibedda Iran Ali Akbar Salehi.

Shirkan oo berri billaabanaya ayaa wuxuu socon doona labo maalmood sida ay lee yihiin diplomaasiyiinta ka qaybgalaya.

Waa shirkii 20-aad oo ay yeesheen madaxda midowga Africa, waxa kaloo shirka looga hadli doonaa khalaasaha ka taagan dalka ku yaalla galbeedka Africa ee Maali.

Ammaanka goobta shirka uu ka dhacayo ayaa aad loo adkeeyay, waxaana magaalada ku soo qulqulaya diplomaasiyiin iyo wafuud caalami ah oo gobalka iyo adduunka ka immaaneysa.

Caasimada Online

Xafiiska wararka Addis Ababa

Muqdisho (Caasimada Online) Xeer-ilaalinta maxkamadda gobolka Banaadir ayaa sheegtay maanta inay kiiska weriye Cabdi Casiis Koronto iyo dadka kale oo la xiran ay u gudbisay maxkamadda sare.

Xeer ilaaliyaha maxkamadda Cabduqaadir Maxamed Muuse ayaa sheegay in maxkamadda gobalka Banaadir ay u soo wareejisay wariye Koronto xabsiga dhexe, illaa inta laga horkeenayo kiiska isaga iyo dadka la xiran maxkamadda sare.

Wuxuu sheegay in wax yaabaha uu baahiyay wariyaha ay meel dhac ku tahay ciidamada dowladda oo lagu eedeeyay in ay geesteen kufsi, arrintaas waa arrrin culus ayuu yiri oo u baahan baaritaan.

Wuxuu intaas ku daray in cidii ay ku cadaato arrintaas laga qaadi doono tallaabo sharciga waa faqsan.

Wariyaha ayaa maanta mar kale la hor keenay maxkamadda gobalka banaadir.

Dadka xeer-ilaalinta la hor geeyay waxaa ku jirta haweenay la sheegay in la kufsaday.

Aggaasimaha idaacadda Dalsan oo uu ka tirsanaa wariye Cabdi Casiis Koronto ayaa sheegay in arrin qalad ah lagu heesto wariyaha.
Wuxuu intaas ku daray in wariyaha lagu eedeeyay warbixin lagu qoray Al-Jazeera, taasoo isaga uusan baahin.

“Warbixinta la sheegayo lagama sii deen Idaacadda Dalsan iyo Ergo oo uu ka tirsan yahay, Al-Jazeera ayaa leh waan ka xunahay wariye aan noo shaqeen in loo xiro warbixin annaga aan sii deenay” ayuu yiri Xasan Cali Geesay.

Dacwada wariye Koronto iyo afar qof oo kale oo la eedeesan ayaa soo jiitameysay muddo 20-cisho, waxana la filayaa in maalmaha soo socota ay dhinac uun ay isugu biya shubato.

Xeer ilaaliyaha maxkamada ayaa sheegay in kiiska wariye Koronto uu gaaray caalamka oo aad loo hadal hayo taasoo loo baahan yahay in ay dhinac u dhacdo.

Si kastaba lama oga xilliga ay maxkamadda sare hor imaan doonaan dadkan la soo eedeeyay oo xabsiga ku hoyanaya caawa habeenkoodii 14-aad.

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Muqdisho

Sida dadka deegaanka ay sheegayaan aroornimadii hore ee saaka ciidamada nabad sugida ayaa qof shacab ah ku toogtay degmada Dayniile ee gobolka Banaadir.

Mid ka mid ah dadka deegaanka oo magaciisa ku sheegay C/risaaq Nuur ayaa sheegay in ciidamada Nabad sugida dharkooda dad watay ay toogteen qofka rayidka ah.

Wuxuu sheegay in afar ka mid ah ciidamada nabad sugid ay dilka geysteen kuwaasi oo maqaayad kala soo baxay wiilka ay togteen sida uu sheegay,kadibna ay goobta isaga tageen.

Xaafada Gubta ee degmada Deyniile ee gobolka Banaadir oo dhawaan ciidamo nabad sugid ah la geeyay ayaa la sheegayaa in saaka falka dilka ah uu ka dhacay oo qof rayid ah loo geystay.

Degmada Deyniile waa degmada kaliya ee ugu dilalka badan marka loo eego dhibaatada loo geysto dadka rayid sida ay sheegayaan dadka  deegaanka ee ku nool degmadaasi.

Addis-Ababa (Caasimada Online – Qaramada Midoobe ayaa sheegtay in ciidamada dowladda Somalia aysan awood u yeelan doonin inay beddelaan ciidanka Amisom, illaa beesha caalamka ay meel saarto maal gelintooda iyo tababarkooda.

“Ka bixitaanka ciidamada Ethiopia iyo kuwa Amisom ee Somalia, waxa ay ku xiran tahay ku filnaanshaha ciidamada Soomaalida ee dalkooda” ayuu yiri wakiilka xoghayaha guud ee QM u qaabilsan Somalia, Augustine Mahiga.

“Habka ciidamada Soomaalida loo tababaryo ma ahan sidii ugu xowlisanaa ee aynu fileynay, sababtoo ah maal gelin la’aan darteed” ayuu yiri Mahiga oo ka hadlayay magaalada Addis-Ababa.

Mahiga ayaa sheegay in taa macaheedu yahay in ciidamada Ethiopia iyo kuwa Amisom ay dalka sii joogi doonaan illaa waqti aan la shaacin, ka bixistoodana ay ku xirnaan doonto sida ciidanka Soomaalida ay ugu diyaar noqdaan inay dalkooda la wareegaan.

“Midowga Yurub oo bixiya mushaharka Amisom, ayaa iminka ka xaajoonaya sidii maal gelin damaanad qaadan ay ugu sameyn lahaayeen ciidamada Soomaalida” ayuu yiri Mahiga.

Waxa kale oo uu Mahiga shaaca ka qaaday in Turkey iyo dalal kale oo ku yaalla gacanka Persia laga yaabo in iyagana ay taageero ku yaboohaan.

“Marka helista mucaaradka la baa bi’iyo waxaa suurta gal ah in howl galka Midowga Africa ay sidoo kale ku lug yeelato Qaramada Midoobe” ayuu yiri Mahiga.

Xafiiska Wararka Caasimada Online
Addis-Ababa, Ethiopia

Dowladda Soomaaliya ayaa bilaabaysa barnaamij cusub bisha Abril si shaqaalaha dowladda lacagtooda si otomaatik ah looogu siiyo iyada oo uu maamulayo Baanka Dhexe ee Soomaaliya.

Wasiirka Dhaqaalaha iyo Qorshaynta Maxamuud Xasan Sulaymaan ayaa  sheegay in barnaamijka uu yahay mid kamid ah dhowr horumarin oo looga dan leeyahay casiriyaynta hanaanka dhaqaalaha dalka, iyadoo la isku miisaamayo miisaaniyadda, lagulana dagaalamyo musuqmaasuqa maamul iyo kan dhaqaale.

Shaqaalaha dowladda ayaa hadda mushaharkooda lagu siiyaa si kaash iyaga oo ka qaadanaya xisaabiyayaal xadidan oo wasaaradahooda ka socda kadib marka dhaqaalaha laga soo qaado Baanka Dhexe. Xisaabiyayaasha ayaa mas’uul ka ah in ay lacagta kas oo qaadaan Baanka Dhexe, iyagoo siinaya shaqaalo walba marka uu saxiixo ama ay saxiixdo warqad cadaynaysa bixinta lacagta.

Hanaanka, oo ay qeyb ka tahay lacag si muuqata loo bixinayo, qaadidda lacag aad u tirio badan iyo buuxinta waraaqo, ayaa inta badan waxa ay keentaa dib u dhacyo mushaharka ku yimaada iyo lacagaha oo la geeyo meelaha aan loogu talo galin, ayuu yiri Sulaymaan.

Wasiirka ayaa sheegay in hanaanka cusubi uu ka hor tagayo dib u dhacyada caynkaa ah, uuna hor seedayo isla xisaabtan iyo hufnaan la xiriirta maamulidda dhaqaalaha shacabka.

Iyada oo la raacayo hanaanka mushahar bixinta atomaatika ah, shaqaale walba oo kuwa rayidka ah waxaa Baanka Dhexe laga siin doonaa xisaab u gaar ah halkaa oo mushaharaadkooda loogu wareejinayo iyo jeeg lasiin doono bilowga bil walba.

Dowladda ayaa sidoo kale qorshaynaysa in ay canshuuro kusoo rogto shirkadaha xawaaladaha, kuwa isgaarsiinta, qaadka, sigaarka iyo ganacsatada suuqyada maxaliga ah, ayuu yiri. Canshuuraha ayaa sidoo kale lagu soo rogi doonaa alaabaha kasoo dagaya dekedaha Muqdisho, Kismaayo, Boosaaso iyo Berbera.

“Waanu la dagaalami doonaa musuqmaasuqa maamul iyo kan dhaqaale, waxaanuna dhaqan galin doonaa qorshayaal noo ogolaanaya in aannu ururino canshuuro badan, aanana ilaalino balamaheena ahaa in aan u shaqayno dadka Soomaaliyeed,” ayuu yiri Sulaymaan.

Hufnaanta Caalamka, oo ah hay’adda bulshada rayidka ah ee la dagaalanka musuqmaasuqa, ayaa 176 dal 2012-kii kaalinta hore ka dhigtay Soomaaliya, Afgaanistaan iyo Waqooyiga Korea dallaka ugu horeeya musuqmaasuqa.

Xaalad suuq qasnaan ah

Dowladdu waa in ay qaadda talaabooyin badan si loo hagaajiyo dhaqaalaha shacabka oo qeyb ka ah dadaalo lagu dajinayo dhaqaalaha, ayay falanqeeyayaashu yiraahdeen.

Bashiir Mardaadi Saalax, oo ah dhaqaaleyahan ayaa sheegay in ay tahay in sharci la sameeyo si loo xaqiijiyo in mushaarka shaqaalaha rayidka ah lagu bixiyo si kaash ah si loo xasiliyo qiimahiisa marka la eego lacagaha ajaanibta ah. Xiligan, lacagaha ajaanibta ah ee ka shaqeeya Baanka Dhexe ayaa lagu qiyaasaa $170 milyan oo doolar waxa ayna dib u dhiagayaan qiimaha sii kacaya, ayuu sheegay.

Saalax ayaa sheegay in dowladda Soomaaliya ay tahay in ay hayso lacagaha ajaanibta ah si loo dhiso, loona keeno shilinka Soomaaliga ah ee la daabacay intii lagu jiray xiligii kala guurka balse aan wali suuqa la galinin.

Hiba Cabdi Khaliif, oo ah dhaqaaleyahan kale ayaa sheegtay in xoojinta booska Baanka Dhexe ay sidoo kale gacan ka gaysanayso joojinta bed bedelka sarifka ee ay samaynayaan ganacsato madax banaan oo aan nidaamsanayn.

In kastoo Baanka Dhexe ee Soomaaliya dib loo furay sanadkii 2009-kii, hadana ganacsato madax banaan ayaa maamula sarifka lacagaha, waxa ayna awoodaan in ay ku cayaaraan suuqa. Sanad gudihiis, waxa ay sheegtay, in ganacsatada ay ka faa’idaysteen dhibaatooyin dhaqaale oo ka dhashay nidaam la’aan iyo yaraanta helidda shilinka Soomaaliga si dantooda ku jirta oo ay ciyaaraan sarifka lacagaha.

Khaliif ayaa ka digtay in Wasaaradda Dhaqaalaha iyo Qorshaynta ay ku guul darreysato in ay soo xirto shakhsiyaadka ku lugta leh ku cayaaridda sarifka, taa oo saamaysay nolosha qoysas badan oo Soomaali ah oo noloshooda ay ku xirantahay biilal looga soo diro dalka dibadiisa.

Janaayo 17-keedii, Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa dhaqaalayahanka Cabdisalaam Cumar u magacaabay guddoomiyaha Baanka Dhexe. Cumar ayaa kasoo shaqeeyay Baanka Adduunka, waxa uuna shahaadada ugu sareysa ee maamulka guud ka haystaa Jaamacadda Tennessee ee dalka Mareykanka.

Isha: Sabahi

London (Caasimada Online) Waxa magaalada London ee xarunta dalka Ingiriiska ka billiowday baaritaan lagu sameenaayo wax yeelada ay geesteen duqeymaha diyaadaha Drones-ka ay ka geestaan waddamo ay ku jirto Soomaaliya.

Arrintan ayaa waxa baareysa koox ka socota Qaramada Midoobay, kuwaasoo hadda gacanta ku haya illaa 25-dhacdo oo la xiriira weerarro Drones-ka ay ka fuliyeen dalalka Soomaaliya, Pakistan, Afghanistan, Yemen iyo Falastiin.

Waxa kaloo la baarayaaa khasaaraha ka dhashay weerarradaas, oo dad badan ay ku dhinteen kuwa kale ay ku dhaawacmeen.

Ben Emmerson waa wakiilka gaarka ah ee QM u qaabilsan la dagaallanka argagixisada iyo arrimaha xuquuqda aadanaha wuxuu hoggaaminayaa baaritaanka arrintan, wuxuu sheegay in uu rakeenayo xog badan laga heli doono baaritaanka billowday

Diyaaradaha Drones-ka ayaa inta badan waxaa adeegsada waddamada Maraykanka iyo Israel, waxana dadka ku dhintay ka mid ah carruur iyo haween.

Meelo badan oo adduunka ayaa waxaa ka dhacay dibadbax ballaaran oo looga soo horjeedo weerararada ay geestaan diyaaradaha Drones-ka.

Ugu dambeen warbixinta guddigan QM ka socda ayaa dhammaadka sanadkan waxa baaritaankooda la horgeeyn doonaa Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay.

Caasimada Online

Xafiiska Wararka Nairobi

Barbarooniga waxa uu ka mid yahay khudaarta inta badan dadka ay aadka u jecelyihiin. Gaar ahaan Soomaalida aad bay u isticmaashaa xiliyada ay karsanayaan cunada. balse kuma baraarugsano in wax badan uu kusoo kordhiyo jirka aadmiga, ragga iyo Dumarka.

Ragga inta badan xiliyada ay socoto ciyaarta sariirta waxa ay u kala baxaan kuwa ku daaha ciyaarta iyo kuwa wareega hore ku hara, waxaana la ogaaday in dhibtaada ay tahay xanuuno xiligaasi jira iyo qofka oo aanan ku qanacsaneyn in uu sii saarnaado sariirta, si kastaba ha ahaatee Barbarooniga ayaa la ogaaday in wax badan uu ka taro biya daaha ama in ay bataan biyaha oo xiisaha iyo ciyaarta sariirta ay noqoto mid aan dhamaan oo la macaansado.

Baaritaan la sameeyay ayaa waxaa lagu soo ogaaday qoysaska Soomaalida ee inta badan isticmaala barbarooniga ay badan yihiin ayagoon ka warheyn waxa uu taro balse isaga darsada cunada oo qura, taa oo ugu danbeyntii nagu kaliftay in aan soo bandhigno faa’ida iyo wax tarka gaar ahaan uu u leeyahay ragga barbarooniga.

Kaliya biyaha ma badiyo ee waxa uu kobciyaa awooda iyo in xiisaha sariirta in uu sii ahaado mid aan lagu kala bixin xili hore waana faa’ida uu ilaahay barbarooniga ku dhax abuuray.

Inta badan barbarooniga waxaa laga helaa goobaha lagu gado khudaarta waxaana sameyn kartaa adigoon karin ayaad ku cuni kartaa ceyriinka wax dhib ah kuguma uu abuurayo hadii maalin kasta aad ka isticmaasho wajbad ama garaam dhan, 1/2 ama qiyaas ahaan 5-xabo waxaan kuu balanqaadayaa in wax badan ay iskaa badali doonaan dhanka ciyaarta sariirta oo aad noqon doonto mid awood u leh in wax badan in uu sii safto ama biyo badan uu ku maansheeyo nawaaxiga macmacaanka xaaska.

raaxadaguurka,blogpost.